ચૂડોત્તંસિતચંદ્રચારુકલિકાચંચચ્છિખાભાસ્વરો
લીલાદગ્ધવિલોલકામશલભઃ શ્રેયોદશાગ્રે સ્ફુરન્ ।
અંતઃસ્ફૂર્જદ્અપારમોહતિમિરપ્રાગ્ભારં ઉચ્ચાટયન્
શ્વેતઃસદ્મનિ યોગિનાં વિજયતે જ્ઞાનપ્રદીપો હરઃ ॥ 3.1 ॥
ભ્રાંતં દેશં અનેકદુર્ગવિષમં પ્રાપ્તં ન કિંચિત્ફલં
ત્યક્ત્વા જાતિકુલાભિમાનં ઉચિતં સેવા કૃતા નિષ્ફલા ।
ભુક્તં માનવિવર્જિતં પરગૃહેષ્વાશંકયા કાકવત્
તૃષ્ણે જૃંભસિ પાપકર્મપિશુને નાદ્યાપિ સંતુષ્યસિ ॥ 3.2 ॥
ઉત્ખાતં નિધિશંકયા ક્ષિતિતલં ધ્માતા ગિરેર્ધાતવો
નિસ્તીર્ણઃ સરિતાં પતિર્નૃપતયો યત્નેન સંતોષિતાઃ ।
મંત્રારાધનતત્પરેણ મનસા નીતાઃ શ્મશાને નિશાઃ
પ્રાપ્તઃ કાણવરાટકોઽપિ ન મયા તૃષ્ણે સકામા ભવ ॥ 3.3 ॥
ખલાલાપાઃ સૌઢાઃ કથં અપિ તદ્આરાધનપરૈર્નિગૃહ્યાંતર્
બાષ્પં હસિતં અપિ શૂન્યેન મનસા ।
કૃતો વિત્તસ્તંભપ્રતિહતધિયાં અંજલિરપિ
ત્વં આશે મોઘાશે કિમ અપરં અતો નર્તયસિ મામ્ ॥ 3.4 ॥
અમીષાં પ્રાણાનાં તુલિતવિસિનીપત્રપયસાં
કૃતે કિં નાસ્માભિર્વિગલિતવિવેકૈર્વ્યવસિતમ્ ।
યદ્આઢ્યાનાં અગ્રે દ્રવિણમદનિઃસંજ્ઞમનસાં
કૃતં માવવ્રીડૈર્નિજગુણકથાપાતકં અપિ ॥ 3.5 ॥
ક્ષાંતં ન ક્ષમયા ગૃહોચિતસુખં ત્યક્તં ન સંતોષતઃ
સોઢો દુઃસહશીતતાપપવનક્લેશો ન તપ્તં તપઃ ।
ધ્યાતં વિત્તં અહર્નિશં નિત્યમિતપ્રાણૈર્ન શંભોઃ પદં
તત્તત્કર્મ કૃતં યદેવ મુનિભિસ્તૈસ્તૈઃ ફલૈર્વંચિતાઃ ॥ 3.6 ॥
ભોગા ન ભુક્તા વયં એવ ભુક્તાસ્
તપો ન તપ્તં વયં એવ તપ્તાઃ ।
કાલો ન યાતો વયં એવ યાતાસ્તૃષ્ણા
ન જીર્ણા વયં એવ જીર્ણાઃ ॥ 3.7 ॥
બલિભિર્મુખં આક્રાંતં પલિતેનાંકિતં શિરઃ ।
ગાત્રાણિ શિથિલાયંતે તૃષ્ણૈકા તરુણાયતે ॥ 3.8 ॥
વિવેકવ્યાકોશે વિદધતિ સમે શામ્યતિ તૃષા
પરિષ્વંગે તુંગે પ્રસરતિતરાં સા પરિણતા ।
જરાજીર્ણૈશ્વર્યગ્રસનગહનાક્ષેપકૃપણસ્તૃષાપાત્રં
યસ્યાં ભવતિ મરુતાં અપ્યધિપતિઃ ॥ 3.81 ॥
નિવૃત્તા ભોગેચ્છા પુરુષબહુમાનોઽપિ ગલિતઃ
સમાનાઃ સ્વર્યાતાઃ સપદિ સુહૃદો જીવિતસમાઃ ।
શનૈર્યષ્ટ્યુત્થાનં ઘનતિમિરરુદ્ધે ચ નયને
અહો મૂઢઃ કાયસ્તદપિ મરણાપાયચકિતઃ ॥ 3.9 ॥
આશા નામ નદી મનોરથજલા તૃષ્ણાતરંગાકુલા
રાગગ્રાહવતી વિતર્કવિહગા ધૈર્યદ્રુમધ્વંસિની ।
મોહાવર્તસુદુસ્તરાતિગહના પ્રોત્તુંગચિંતાતટી
તસ્યાઃ પરગતા વિશુદ્ધં અલસો નંદંતિ યોગીશ્વરાઃ ॥ 3.10 ॥
ન સંસારોત્પન્નં ચરિતં અનુપશ્યામિ કુશલં
વિપાકઃ પુણ્યાનાં જનયતિ ભયં મે વિમૃશતઃ ।
મહદ્ભિઃ પુણ્યૌઘૈશ્ચિરપરિગૃહીતાશ્ચ વિષયા
મહાંતો જાયંતે વ્યસનં ઇવ દાતું વિષયિણામ્ ॥ 3.11 ॥
અવશ્યં યાતારશ્ચિરતરં ઉષિત્વાપિ વિષયા
વિયોગે કો ભેદસ્ત્યજતિ ન જનો યત્સ્વયં અમૂન્ ।
વ્રજંતઃ સ્વાતંત્ર્યાદતુલપરિતાપાય મનસઃ
સ્વયં ત્યક્તા હ્યેતે શમસુખં અનંતં વિદધતિ ॥ 3.12 ॥
બ્રહ્મજ્ઞાનવિવેકનિર્મલધિયઃ કુર્વંત્યહો દુષ્કરં
યન્મુંચંત્યુપભોગભાંજ્યપિ ધનાન્યેકાંતતો નિઃસ્પૃહાઃ ।
સંપ્રાતાન્ન પુરા ન સંપ્રતિ ન ચ પ્રાપ્તૌ દૃઢપ્રત્યયાન્
વાંછામાત્રપરિગ્રહાનપિ પરં ત્યક્તું ન શક્તા વયમ્ ॥ 3.13 ॥
ધન્યાનાં ગિરિકંદરેષુ વસતાં જ્યોતિઃ પરં ધ્યાયતામાનંદાશ્રુ
જલં પિબંતિ શકુના નિઃશંકં અંકેશયાઃ ।
અસ્માકં તુ મનોરથોપરચિતપ્રાસાદવાપીતટક્રીડા
કાનનકેલિકૌતુકજુષાં આયુઃ પરં ક્ષીયતે ॥ 3.14 ॥
ભિક્ષાશતં તદપિ નીરસં એકબારં
શય્યા ચ ભૂઃ પરિજનો નિજદેહમાત્રમ્ ।
વસ્ત્રં વિશીર્ણશતખંડમયી ચ કંથા
હા હા તથાપિ વિષયા ન પરિત્યજંતિ ॥ 3.15 ॥
સ્તનૌ માંસગ્રંથી કનકકલશાવિત્યુપમિતી
મુખં શ્લેષ્માગારં તદપિ ચ શશાંકેન તુલિતમ્ ।
સ્રવન્મૂત્રક્લિન્નં કરિવરશિરસ્પર્ધિ જઘનં
મુહુર્નિંદ્યં રૂપં કવિજનવિશેષૈર્ગુરુકૃતમ્ ॥ 3.16 ॥
એકો રાગિષુ રાજતે પ્રિયતમાદેહાર્ધહારી હરો
નીરાગેષુ જનો વિમુક્તલલનાસંગો ન યસ્માત્પરઃ ।
દુર્વારસ્મરબાણપન્નગવિષવ્યાબિદ્ધમુગ્ધો જનઃ
શેષઃ કામવિડંબિતાન્ન વિષયાન્ભોક્તું ન મોક્તું ક્ષમઃ ॥ 3.17 ॥
અજાનંદાહાત્મ્યં પતતુ શલભસ્તીવ્રદહને
સ મીનોઽપ્યજ્ઞાનાદ્બડિશયુતં અશ્નાતુ પિશિતમ્ ।
વિજાનંતોઽપ્યેતે વયં ઇહ વિયજ્જાલજટિલાન્
ન મુંચામઃ કાનાં અહહ ગહનો મોહમહિમા ॥ 3.18 ॥
તૃષા શુષ્યત્યાસ્યે પિબતિ સલિલં શીતમધુરં
ક્ષુધાર્તઃ શાલ્યન્નં કવલયતિ માંસાદિકલિતમ્ ।
પ્રદીપ્તે કામાગ્નૌ સુદૃઢતરં આલિંગતિ વધૂં
પ્રતીકારં વ્યાધઃ સુખં ઇતિ વિપર્યસ્યતિ જનઃ ॥ 3.19 ॥
તુંગં વેશ્મ સુતાઃ સતાં અભિમતાઃ સંખ્યાતિગાઃ સંપદઃ
કલ્યાણી દયિતા વયશ્ચ નવં ઇત્યજ્ઞાનમૂઢો જનઃ ।
મત્વા વિશ્વં અનશ્વરં નિવિશતે સંસારકારાગૃહે
સંદૃશ્ય ક્ષણભંગુરં તદખિલં ધન્યસ્તુ સન્ન્યસ્યતિ ॥ 3.20 ॥
દીના દીનમુખૈઃ સદૈવ શિશુકૈરાકૃષ્ટજીર્ણાંબરા
ક્રોશદ્ભિઃ ક્ષુધિતૈર્નિરન્નવિધુરા દૃશ્યા ન ચેદ્ગેહિની ।
યાચ્ઞાભંગભયેન ગદ્ગદગલત્રુટ્યદ્વિલીનાક્ષરં
કો દેહીતિ વદેત્સ્વદગ્ધજઠરસ્યાર્થે મનસ્વી પુમાન્ ॥ 3.21 ॥
અભિમતમહામાનગ્રંથિપ્રભેદપટીયસી
ગુરુતરગુણગ્રામાભોજસ્ફુટોજ્જ્વલચંદ્રિકા ।
વિપુલવિલલ્લજ્જાવલ્લીવિતાનકુઠારિકા
જઠરપિઠરી દુસ્પુરેયં કરોતિ વિડંબનમ્ ॥ 3.22 ॥
પુણ્યે ગ્રામે વને વા મહતિ સિતપટચ્છન્નપાલી કપાલિં
હ્યાદાય ન્યાયગર્ભદ્વિજહુતહુતભુગ્ધૂમધૂમ્રોપકંઠે ।
દ્વારં દ્વારં પ્રવિષ્ટો વરં ઉદરદરીપૂરણાય ક્ષુધાર્તો
માની પ્રાણૈઃ સનાથો ન પુનરનુદિનં તુલ્યકુલ્યેસુ દીનઃ ॥ 3.23 ॥
ગંગાતરંગકણશીકરશીતલાનિ
વિદ્યાધરાધ્યુષિતચારુશિલાતલાનિ ।
સ્થાનાનિ કિં હિમવતઃ પ્રલયં ગતાનિ
યત્સાવમાનપરપિંડરતા મનુષ્યાઃ ॥ 3.24 ॥
કિં કંદાઃ કંદરેભ્યઃ પ્રલયં ઉપગતા નિર્ઝરા વા ગિરિભ્યઃ
પ્રધ્વસ્તા વા તરુભ્યઃ સરસગલભૃતો વલ્કલિન્યશ્ચ શાખાઃ ।
વીક્ષ્યંતે યન્મુખાનિ પ્રસભં અપગતપ્રશ્રયાણાં ખલાનાં
દુઃખાપ્તસ્વલ્પવિત્તસ્મયપવનવશાનર્તિતભ્રૂલતાનિ ॥ 3.25 ॥
પુણ્યૈર્મૂલફલૈસ્તથા પ્રણયિનીં વૃત્તિં કુરુષ્વાધુના
ભૂશય્યાં નવપલ્લવૈરકૃપણૈરુત્તિષ્ઠ યાવો વનમ્ ।
ક્ષુદ્રાણાં અવિવેકમૂઢમનસાં યત્રેશ્વરાણાં સદા
વિત્તવ્યાધિવિકારવિહ્વલગિરાં નામાપિ ન શ્રૂયતે ॥ 3.26 ॥
ફલં સ્વેચ્છાલભ્યં પ્રતિવનં અખેદં ક્ષિતિરુહાં
પયઃ સ્થાને સ્થાને શિશિરમધુરં પુણ્યસરિતામ્ ।
મૃદુસ્પર્શા શય્યા સુલલિતલતાપલ્લવમયી
સહંતે સંતાપં તદપિ ધનિનાં દ્વારિ કૃપણાઃ ॥ 3.27 ॥
યે વર્તંતે ધનપતિપુરઃ પ્રાર્થનાદુઃખભાજો
યે ચાલ્પત્વં દધતિ વિષયાક્ષેપપર્યાપ્તબુદ્ધેઃ ।
તેષાં અંતઃસ્ફુરિતહસિતં વાસરાણિ સ્મરેયં
ધ્યાનચ્છેદે શિખરિકુહરગ્રાવશય્યાનિષણ્ણઃ ॥ 3.28 ॥
યે સંતોષનિરંતરપ્રમુદિતસ્તેષાં ન ભિન્ના મુદો
યે ત્વન્યે ધનલુબ્ધસંકલધિયસ્તેસાં ન તૃષ્ણાહતા ।
ઇત્થં કસ્ય કૃતે કુતઃ સ વિધિના કીદૃક્પદં સંપદાં
સ્વાત્મન્યેવ સમાપ્તહેમમહિમા મેરુર્ન મે રોચતે ॥ 3.29 ॥
ભિક્ષાહારં અદૈન્યં અપ્રતિસુખં ભીતિચ્છિદં સર્વતો
દુર્માત્સર્યમદાભિમાનમથનં દુઃખૌઘવિધ્વંસનમ્ ।
સર્વત્રાન્વહં અપ્રયત્નસુલભં સાધુપ્રિયં પાવનં
શંભોઃ સત્રં અવાયં અક્ષયનિધિં શંસંતિ યોગીશ્વરાઃ ॥ 3.30 ॥
ભોગે રોગભયં કુલે ચ્યુતિભયં વિત્તે નૃપાલાદ્ભયં
માને ધૈન્યભયં બલે રિપુભયં રૂપે જરાય ભયમ્ ।
શાસ્ત્રે વાદિભયં ગુણે ખલભયં કાયે કૃતાંતાદ્ભયં
સર્વં વસ્તુ ભયાન્વિતં ભુવિ નૃણાં વૈરાગ્યમેવાભયમ્ ॥ 3.31 ॥
આક્રાંતં મરણેન જન્મ જરસા ચાત્યુજ્જ્વલં યૌવનં
સંતોષો ધનલિપ્સયા શમમુખં પ્રૌઢાંગનાવિભ્રમૈઃ ।
લોકૈર્મત્સરિભિર્ગુણા વનભુવો વ્યાલૈર્નૃપા દુર્જનૈર્
અસ્થૈર્યેણ વિભૂતયોઽપ્યપહતા ગ્રસ્તં ન કિં કેન વા ॥ 3.32 ॥
આધિવ્યાધિશતૈર્જનસ્ય વિવિધૈરારોગ્યં ઉન્મૂલ્યતે
લક્ષ્મીર્યત્ર પતંતિ તત્ર વિવૃતદ્વારા ઇવ વ્યાપદઃ ।
જાતં જાતં અવશ્યં આશુ વિવશં મૃત્યુઃ કરોત્યાત્મસાત્
તત્કિં તેન નિરંકુશેન વિધિના યન્નિર્મિતં સુસ્થિરમ્ ॥ 3.33 ॥
ભોગાસ્તુંગતરંગભંગતરલાઃ પ્રાણાઃ ક્ષણધ્વંસિનઃ
સ્તોકાન્યેવ દિનાનિ યૌવનસુખં સ્ફૂર્તિઃ પ્રિયાસુ સ્થિતા ।
તત્સંસારં અસારં એવ નિખિલં બુદ્ધ્વા બુધા બોધકા
લોકાનુગ્રહપેશલેન મનસા યત્નઃ સમાધીયતામ્ ॥ 3.34 ॥
ભોગા મેઘવિતાનમધ્યવિલસત્સૌદામિનીચંચલા
આયુર્વાયુવિઘટ્ટિતાબ્જપટલીલીનાંબુવદ્ભંગુરમ્ ।
લીલા યૌવનલાલસાસ્તનુભૃતાં ઇત્યાકલય્ય દ્રુતં
યોગે ધૈર્યસમાધિસિદ્ધિસુલભે બુદ્ધિં વિદધ્વં બુધાઃ ॥ 3.35 ॥
ભોગે રોગભયં કુલે ચ્યુતિભયં વિત્તે નૃપાલાદ્ભયં
માને દૈન્યભયં બલે રિપુભયં રૂપે જરાયા ભયમ્ ।
શાસ્ત્રે વાદિભયં ગુણે ખલભયં કાયે કૃતાંતાદ્ભયં
સર્વં વસ્તુ ભયાન્વિતં ભુવિ નૃણાં વૈરાગ્યમેવાભયં ॥ 3.36 ॥
કૃચ્છ્રેણામેધ્યમધ્યે નિયમિતતનુભિઃ સ્થીયતે ગર્ભવાસે
કાંતાવિશ્લેષદુઃખવ્યતિકરવિષમો યૌવને ચોપભોગઃ ।
વામાક્ષીણાં અવજ્ઞાવિહસિતવસતિર્વૃદ્ધભાવોઽન્યસાધુઃ
સંસારે રે મનુષ્યા વદત યદિ સુખં સ્વલ્પં અપ્યસ્તિ કિંચિથ્ ॥ 3.37 ॥
વ્યાઘ્રીવ તિષ્ઠતિ જરા પરિતર્જયંતી
રોગાશ્ચ શત્રવ ઇવ પ્રહરંતિ દેહમ્ ।
આયુઃ પરિસ્રવંતિ ભિન્નઘટાદિવાંભો
લોકસ્તથાપ્યહિતં આચરતીતિ ચિત્રમ્ ॥ 3.38 ॥
ભોગા ભંગુરવૃત્તયો બહુવિધાસ્તૈરેવ ચાયં ભવસ્તત્
કસ્યેહ કૃતે પરિભ્રમત રે લોકાઃ કૃતં ચેષ્ટતૈઃ ।
આશાપાશશતાપશાંતિવિશદં ચેતઃસમાધીયતાં
કામોત્પત્તિવશાત્સ્વધામનિ યદિ શ્રદ્દેયં અસ્મદ્વચઃ ॥ 3.39 ॥
સખે ધન્યાઃ કેચિત્ત્રુટિતભવબંધવ્યતિકરા
વનાંતે ચિત્તાંતર્વિષં અવિષયાશીત્વિષગતાઃ ।
શરચ્ચંદ્રજ્યોત્સ્નાધવલગગનાભોગસુભગાં
નયંતે યે રાત્રિં સુકૃતચયચિંતૈકશરણાઃ ॥ 3.391 ॥
બ્રહ્મેંદ્રાદિમરુદ્ગણાંસ્તૃણકણાન્યત્ર સ્થિતો મન્યતે
યત્સ્વાદાદ્વિરસા ભવંતિ વિભવાસ્ત્રૈલોક્યરાજ્યાદયઃ ।
ભોગઃ કોઽપિ સ એવ એક પરમો નિત્યોદિતો જૃંભતે
ભોઃ સાધો ક્ષણભંગુરે તદિતરે ભોગે રતિં મા કૃથાઃ ॥ 3.40 ॥
સા રમ્યા નગરી મહાન્સ નૃપતિઃ સામંતચક્રં ચ તત્
પાર્શ્વે તસ્ય ચ સા વિદગ્ધપરિષત્તાશ્ચંદ્રબિંબાનનાઃ ।
ઉદ્વૃત્તઃ સ રાજપુત્રનિવહસ્તે વંદિનસ્તાઃ કથાઃ
સર્વં યસ્ય વશાદગાત્સ્મૃતિપથં કાલાય તસ્મૈ નમઃ ॥ 3.41 ॥
યત્રાનેકઃ ક્વચિદપિ ગૃહે તત્ર તિષ્ઠત્યથૈકો
યત્રાપ્યેકસ્તદનુ બહવસ્તત્ર નૈકોઽપિ ચાંતે ।
ઇત્થં નયૌ રજનિદિવસૌ લોલયંદ્વાવિવાક્ષૌ
કાલઃ કલ્યો ભુવનફલકે ક્રડતિ પ્રાણિશારૈઃ ॥ 3.42 ॥
આદિત્યસ્ય ગતાગતૈરહરહઃ સંક્ષીયતે જીવિતં
વ્યાપારૈર્બહુકાર્યભારગુરુભિઃ કાલોઽપિ ન જ્ઞાયતે ।
દૃષ્ટ્વા જન્મજરાવિપત્તિમરણં ત્રાસશ્ચ નોત્પદ્યતે
પીત્વા મોહમયીં પ્રમાદમદિરાં ઉન્મત્તભૂતં જગથ્ ॥ 3.43 ॥
રાત્રિઃ સૈવ પુનઃ સ એવ દિવસો મત્વા મુધા જંતવો
ધાવંત્યુદ્યમિનસ્તથૈવ નિભૃતપ્રારબ્ધતત્તત્ક્રિયાઃ ।
વ્યાપારૈઃ પુનર્ઉક્તભૂતવિષયૈરિત્થં વિધેનામુના
સંસારેણ કદર્થિતા વયં અહો મોહાન્ન લજ્જામહે ॥ 3.44 ॥
ન ધ્યાનં પદં ઈશ્વરસ્ય વિધિવત્સંસારવિચ્છિત્તયે
સ્વર્ગદ્વારકપાટપાટનપટુર્ધર્મોઽપિ નોપાર્જિતઃ ।
નારીપીનપયોધરોરુયુગલં સ્વપ્નેઽપિ નાલિંગિતં
માતુઃ કેવલં એવ યૌવનવનચ્છેદે કુઠારા વયમ્ ॥ 3.45 ॥
નાભ્યસ્તા પ્રતિવાદિવૃંદદમની વિદ્યા વિનીતોચિતા
ખડ્ગાગ્રૈઃ કરિકુંભપીઠદલનૈર્નાકં ન નીતં યશઃ ।
કાંતાકૌમ્અલપલ્લવાધરરસઃ પીતો ન ચંદ્રોદયે
તારુણ્યં ગતં એવ નિષ્ફલં અહો શૂન્યાલયે દીપવથ્ ॥ 3.46 ॥
વિદ્યા નાધિગતા કલંકરહિતા વિત્તં ચ નોપાર્જિતં
શુશ્રૂષાપિ સમાહિતેન મનસા પિત્રોર્ન સંપાદિતા ।
આલોલાયતલોચનાઃ પ્રિયતમાઃ સ્વપ્નેઽપિ નાલિંગિતાઃ
કાલોઽયં પરપિંડલોલુપતયા કાકૈરિવ પ્રેર્યતે ॥ 3.47 ॥
વયં યેભ્યો જાતાશ્ચિરપરિગતા એવ ખલુ તે
સમં યૈઃ સંવૃદ્ધાઃ સ્મૃતિવિષયતાં તેઽપિ ગમિતાઃ ।
ઇદાનીં એતે સ્મઃ પ્રતિદિવસં આસન્નપતના
ગતાસ્તુલ્યાવસ્થાં સિકતિલનદીતીરતરુભિઃ ॥ 3.48 ॥
આયુર્વર્ષશતં ન્\’એ9ણાં પરિમિતં રાત્રૌ તદ્અર્ધં ગતં
તસ્યાર્ધસ્ય પરસ્ય ચાર્ધં અપરં બાલત્વવૃદ્ધત્વયોઃ ।
શેષં વ્યાધિવિયોગદુઃખસહિતં સેવાદિભિર્નીયતે
જીવે વારિતરંગચંચલતરે સૌખ્યં કુતઃ પ્રાણિનામ્ ॥ 3.49 ॥
ક્ષણં બાલો ભૂત્વા ક્ષણં પૈ યુવા કામરસિકઃ
ક્ષણં વિત્તૈર્હીનઃ ક્ષણં અપિ ચ સંપૂર્ણવિભવઃ ।
જરાજીર્ણૈરંગૈર્નટ ઇવ બલીમંડિતતનૂર્
નરઃ સંસારાંતે વિશતિ યમધાનીયવનિકામ્ ॥ 3.50 ॥
ત્વં રાજા વયં અપ્યુપાસિતગુરુપ્રજ્ઞાભિમાનોન્નતાઃ
ખ્યાતસ્ત્વં વિભવૈર્યશાંસિ કવયો દિક્ષુ પ્રતન્વંતિ નઃ ।
ઇત્થં માનધનાતિદૂરં ઉભયોરપ્યાવયોરંતરં
યદ્યસ્માસુ પરાઙ્મુખોઽસિ વયં અપ્યેકાંતતો નિઃસ્પૃહા ॥ 3.51 ॥
અર્થાનાં ઈશિષે ત્વં વયં અપિ ચ ગિરાં ઈશ્મહે યાવદર્થં
શૂરસ્ત્વં વાદિદર્પવ્યુપશમનવિધાવક્ષયં પાટવં નઃ ।
સેવંતે ત્વાં ધનાઢ્યા મતિમલહતયેમાં અપિ શ્રોતુકામામય્ય્
અપ્યાસ્થા ન તે ચેત્ત્વયિ મમ નિતરાં એવ રાજન્નનાસ્થા ॥ 3.52 ॥
વયં ઇહ પરિતુષ્ટા વલ્કલૈસ્ત્વં દુકૂલૈઃ
સમ ઇહ પરિતોષો નિર્વિશેષો વિશેષઃ ।
સ તુ ભવતુ દરિદ્રો યસ્ય તૃષ્ણા વિશાલા
મનસિ ચ પરિતુષ્ટે કોઽર્થવાન્કો દરિદ્રઃ ॥ 3.53 ॥
ફલં અલં અશનાય સ્વાદુ પાનાય તોયં
ક્ષિતિરપિ શયનાર્થં વાસસે વલ્કલં ચ ।
નવઘનમધુપાનભ્રાંતસર્વેંદ્રિયાણામવિનયમ્
અનુમંતું નોત્સહે દુર્જનાનામ્ ॥ 3.54 ॥
અશ્નીમહિ વયં ભિક્ષાં આશાવાસો વસીમહિ ।
શયીમહિ મહીપૃષ્ઠે કુર્વીમહિ કિં ઈશ્વરૈઃ ॥ 3.55 ॥
ન નટા ના વિટા ન ગાયકા ન ચ સભ્યેતરવાદચુંચવઃ ।
નૃપં ઈક્ષિતું અત્ર કે વયં સ્તનભારાનમિતા ન યોષિતઃ ॥ 3.56 ॥
વિપુલહૃદયૈરીશૈરેતજ્જગજ્જનિતં પુરા
વિધૃતં અપરૈર્દત્તં ચાન્યૈર્વિજિત્ય તૃણં યથા ।
ઇહ હિ ભુવનાન્યન્યૈર્ધીરાશ્ચતુર્દશ ભુંજતે
કતિપયપુરસ્વામ્યે પુંસાં ક એષ મદજ્વરઃ ॥ 3.57 ॥
અભુક્તાયાં યસ્યાં ક્ષણં અપિ ન યાતં નૃપશતૈર્
ધુવસ્તસ્યા લાભે ક ઇવ બહુમાનઃ ક્ષિતિભૃતામ્ ।
તદ્અંશસ્યાપ્યંશે તદ્અવયલેશેઽપિ પતયો
વિષાદે કર્તવ્યે વિદધતિ જડાઃ પ્રત્યુત મુદમ્ ॥ 3.58 ॥
મૃત્પિંડો જલરેખયા બલયતિઃ સર્વોઽપ્યયં નન્વણુઃ
સ્વાંશીકૃત્ય સ એવ સંગરશતૈ રાજ્ઞાં ગણા ભુંજતે ।
યે દદ્યુર્દદતોઽથવા કિં અપરં ક્ષુદ્રા દરિદ્રં ભૃશં
ધિગ્ધિક્તાન્પુરુષાધમાંધનકણાન્વાંછંતિ તેભ્યોઽપિ યે ॥ 3.59 ॥
સ જાતઃ કોઽપ્યાસીન્મદનરિપુણા મૂર્ધ્નિ ધવલં
કપાલં યસ્યોચ્ચૈર્વિનિહિતં અલંકારવિધયે ।
નૃભિઃ પ્રાણત્રાણપ્રવણમતિભિઃ કૈશ્ચિદધુના
નમદ્ભિઃ કઃ પુંસાં અયં અતુલદર્પજ્વરભરઃ ॥ 3.60 ॥
પરેષાં ચેતાંસિ પ્રતિદિવસં આરાધ્ય બહુધા
પ્રસાદં કિં નેતું વિશસિ હૃદય ક્લેશકલિતમ્ ।
પ્રસન્ને ત્વય્યંતઃસવયમુદિતચિંતામણિગણો
વિવિક્તઃ સંકલ્પઃ કિં અભિલષિતં પુષ્યતિ ન તે ॥ 3.61 ॥
સત્યાં એવ ત્રિલોકીસરિતિ હરશિરશ્ચુંબિનીવચ્છટાયાં
સદ્વૃત્તિં કલ્પયંત્યાં બટવિટપભવૈર્વલ્કલૈઃ સત્ફલૈશ્ચ ।
કોઽયં વિદ્વાન્વિપત્તિજ્વરજનિતરુજાતીવદુઃખાસિકાનાં
વક્ત્રં વીક્ષેત દુઃસ્થે યદિ હિ ન વિભૃયાત્સ્વે કુટુંબેઽનુકંપામ્ ॥ 3.611 ॥
પરિભ્રમસિ કિં મુધા ક્વચન ચિત્ત વિશ્રામ્યતાં
સ્વયં ભવતિ યદ્યથા ભવતિ તત્તથા નાન્યથા ।
અતીતં અનનુસ્મરન્નપિ ચ ભાવ્યસંકલ્પયન્નતર્કિત
સમાગમાનુભવામિ ભોગનાહમ્ ॥ 3.62 ॥
એતસ્માદ્વિરમેંદ્રિયાર્થગહનાદાયાસકાદાશ્રયશ્રેયો
માર્ગં અશેષદુઃખશમનવ્યાપારદક્ષં ક્ષણાત્ ।
સ્વાત્મીભાવં ઉપૈહિ સંત્યજ નિજાં કલ્લોલલોલં ગતિં
મા ભૂયો ભજ ભંગુરાં ભવરતિં ચેતઃ પ્રસીદાધુના ॥ 3.63 ॥
મોહં માર્જય તાં ઉપાર્જય રતિં ચંદ્રાર્ધચૂડામણૌ
ચેતઃ સ્વર્ગતરંગિણીતટભુવાં આસંગં અંગીકુરુ ।
કો વા વીચિષુ બુદ્બુદેષુ ચ તડિલ્લેખાસુ ચ શ્રીષુ ચ
જ્વાલાગ્રેષુ ચ પન્નગેષુ સરિદ્વેગેષુ ચ ચપ્રત્યયઃ ॥ 3.64 ॥
ચેતશ્ચિંતય મા રમાં સકૃદિમાં અસ્થાયિનીં આસ્થયા
ભૂપાલભ્રુકુટીકુટીવિહરણવ્યાપારપણ્યાંગનામ્ ।
કંથાકંચુકિનઃ પ્રવિશ્ય ભવનદ્વારાણિ વારાણસીરથ્યા
પંક્તિષુ પાણિપાત્રપતિતાં ભિક્ષાં અપેક્ષામહે ॥ 3.65 ॥
અગ્રે ગીતં સરસકવયઃ પાર્શ્વયોર્દાક્ષિણાત્યાઃ
પશ્ચાલ્લીલાવલયરણિતં ચામરગ્રાહિણીનામ્ ।
યદ્યસ્ત્યેવં કુરુ ભવરસાસ્વાદને લંપટત્વં
નો ચેચ્ચેતઃ પ્રવિશ સહસા નિર્વિકલ્પે સમાધૌ ॥ 3.66 ॥
પ્રાપ્તાઃ શ્રિયઃ સકલકામદુધાસ્તતઃ કિં
ન્યસ્તં પદં શિરસિ વિદ્વિષતાં તતઃ કિમ્ ।
સંપાદિતાઃ પ્રણયિનો વિભવૈસ્તતઃ કિં
કલ્પં સ્થિતાસ્તનુભૃતાં તનવસ્તતઃ કિમ્ ॥ 3.67 ॥
ભક્તિર્ભવે મરણજન્મભયં હૃદિસ્થં
સ્નેહો ન બંધુષુ ન મન્મથજા વિકારાઃ ।
સંસર્જ દોષરહિતા વિજયા વનાંતા
વૈરાગ્યં અસ્તિ કિં ઇતઃ પરમર્થનીયમ્ ॥ 3.68 ॥
તસ્માદનંતં અજરં પરમં વિકાસિ
તદ્બ્રહ્મ ચિંતય કિં એભિરસદ્વિકલ્પૈઃ ।
યસ્યાનુષંગિણ ઇમે ભુવનાધિપત્યભોગાદયઃ
કૃપણલોકમતા ભવંતિ ॥ 3.69 ॥
પાતાલં આવિશસિ યાસિ નભો વિલંઘ્ય
દિઙ્મંડલં ભ્રમસિ માનસ ચાપલેન ।
ભ્રાંત્યાપિ જાતુ વિમલં કથં આત્મનીનં
ન બ્રહ્મ સંસરસિ વિર્વૃતિમં એષિ યેન ॥ 3.70 ॥
કિં વેદૈઃ સ્મૃતિભિઃ પુરાણપઠનૈઃ શાસ્ત્રૈર્મહાવિસ્તરૈઃ
સ્વર્ગગ્રામકુટીનિવાસફલદૈઃ કર્મક્રિયાવિભ્રમૈઃ ।
મુક્ત્વૈકં ભવદુઃખભારરચનાવિધ્વંસકાલાનલં
સ્વાત્માનંદપદપ્રવેશકલનં શેસૈર્વાણિગ્વૃત્તિભિઃ ॥ 3.71 ॥
નાયં તે સમયો રહસ્યં અધુના નિદ્રાતિ નાથો યદિ
સ્થિત્વા દ્રક્ષ્યતિ કુપ્યતિ પ્રભુરિતિ દ્વારેષુ યેષાં વચઃ ।
ચેતસ્તાનપહાય યાહિ ભવનં દેવસ્ય વિશ્વેશિતુર્
નિર્દૌવારિકનિર્દયોક્ત્ય્અપરુષં નિઃસૌમ્અશર્મપ્રદમ્ ॥ 3.711 ॥
યતો મેરુઃ શ્રીમાન્નિપતતિ યુગાંતાગ્નિવલિતઃ
સમુદ્રાઃ શુષ્યંતિ પ્રચુરમકરગ્રાહનિલયાઃ ।
ધરા ગચ્છત્યંતં ધરણિધરપાદૈરપિ ધૃતા
શરીરે કા વાર્તા કરિકલભકર્ણાગ્રચપલે ॥ 3.72 ॥
ગાત્રં સંકુચિતં ગતિર્વિગલિતા ભ્રષ્ટા ચ દંતાવલિર્
દૃષ્ટિર્નક્ષ્યતિ વર્ધતે વધિરતા વક્ત્રં ચ લાલાયતે ।
વાક્યં નાદ્રિયતે ચ બાંધવજનો ભાર્યા ન શુશ્રૂષતે
હા કષ્ટં પુરુષસ્ય જીર્ણવયસઃ પુત્રોઽપ્યમિત્રાયતે ॥ 3.73 ॥
વર્ણં સિતં શિરસિ વીક્ષ્ય શિરોરુહાણાં
સ્થાનં જરાપરિભવસ્ય તદા પુમાંસમ્ ।
આરોપિતાંસ્થિશતકં પરિહૃત્ય યાંતિ
ચંડાલકૂપં ઇવ દૂરતરં તરુણ્યઃ ॥ 3.74 ॥
યાવત્સ્વસ્થં ઇદં શરીરં અરુજં યાવચ્ચ દૂરે જરા
યાવચ્ચેંદ્રિયશક્તિરપ્રતિહતા યાવત્ક્ષયો નાયુષઃ ।
આત્મશ્રેયસિ તાવદેવ વિદુષા કાર્યઃ પ્રયત્નો મહાન્
સંદીપ્તે ભવને તુ કૂપખનનં પ્રત્યુદ્યમઃ કીદૃશઃ ॥ 3.75 ॥
તપસ્યંતઃ સંતઃ કિં અધિનિવસામઃ સુરનદીં
ગુણોદારાંદારાનુત પરિચરામઃ સવિનયમ્ ।
પિબામઃ શાસ્ત્રૌઘાનુતવિવિધકાવ્યામૃતરસાન્
ન વિદ્મઃ કિં કુર્મઃ કતિપયનિમેષાયુષિ જને ॥ 3.76 ॥
દુરારાધ્યાશ્ચામી તુરગચલચિત્તાઃ ક્ષિતિભુજો
વયં તુ સ્થૂલેચ્છાઃ સુમહતિ ફલે બદ્ધમનસઃ ।
જરા દેહં મૃત્યુર્હરતિ દયિતં જીવિતં ઇદં
સખે નાન્યચ્છ્રેયો જગતિ વિદુષેઽન્યત્ર તપસઃ ॥ 3.77 ॥
માને મ્લાયિનિ ખંડિતે ચ વસુનિ વ્યર્થે પ્રયાતેઽર્થિનિ
ક્ષીણે બંધુજને ગતે પરિજને નષ્ટે શનૈર્યૌવને ।
યુક્તં કેવલં એતદેવ સુધિયાં યજ્જહ્નુકન્યાપયઃપૂતાગ્રાવ
ગિરીંદ્રકંદરતટીકુંજે નિવાસઃ ક્વચિથ્ ॥ 3.78 ॥
રમ્યાશ્ચંદ્રમરીચયસ્તૃણવતી રમ્યા વનાંતસ્થલી
રમ્યં સાધુસમાગમાગતસુખં કાવ્યેષુ રમ્યાઃ કથાઃ ।
કોપોપાહિતબાષ્પબિંદુતરલં રમ્યં પ્રિયાયા મુખં
સર્વં રમ્યં અનિત્યતાં ઉપગતે ચિત્તે ન કિંચિત્પુનઃ ॥ 3.79 ॥
રમ્યં હર્મ્યતલં ન કિં વસતયે શ્રવ્યં ન ગેયાદિકં
કિં વા પ્રાણસમાસમાગમસુખં નૈવાધિકપ્રીતયે ।
કિંતુ ભ્રાંતપતંગક્ષપવનવ્યાલોલદીપાંકુરચ્છાયા
ચંચલં આકલય્ય સકલં સંતો વનાંતં ગતાઃ ॥ 3.80 ॥
આ સંસારાત્ત્રિભુવનં ઇદં ચિન્વતાં તાત્તાદૃઙ્નૈવાસ્માકં
નયનપદવીં શ્રોત્રમાર્ગં ગતો વા ।
યોઽયં ધત્તે વિષયકરિણો ગાઢગૂઢાભિમાનક્ષીવસ્યાંતઃ
કરણકરિણઃ સંયમાલાનલીલામ્ ॥ 3.81 ॥
યદેતત્સ્વચ્છંદં વિહરણં અકાર્પણ્યં અશનં
સહાર્યૈઃ સંવાસઃ શ્રુતં ઉપશમૈકવ્રતફલમ્ ।
મનો મંદસ્પંદં બહિરપિ ચિરસ્યાપિ વિમૃશન્ન
જાને કસ્યૈષા પરિણતિરુદારસ્ય તપસઃ ॥ 3.82 ॥
જીર્ણા એવ મનોરથાશ્ચ હૃદયે યાતં ચ તદ્યૌવનં
હંતાંગેષુ ગુણાશ્બંધ્યફલતાં યાતા ગુણજ્ઞૈર્વિના ।
કિં યુક્તં સહસાભ્યુપૈતિ બલવાન્કાલઃ કૃતાંતોઽક્ષમી
હા જ્ઞાતં મદનાંતકાંઘ્રિયુગલં મુક્ત્વાસ્તિ નાન્યો ગતિઃ ॥ 3.83 ॥
મહેશ્વરે વા જગતાં અધીશ્વરે
જનાર્દને વા જગદ્અંતરાત્મનિ ।
ન વસ્તુભેદપ્રતિપત્તિરસ્તિ મે
તથાપિ ભક્તિસ્તરુણેંદુશેખરે ॥ 3.84 ॥
સ્ફુરત્સ્ફારજ્યોત્સ્નાધવલિતતલે ક્વાપિ પુલિને
સુખાસીનાઃ શાંતધ્વંતિસુ રજનીષુ દ્યુસરિતઃ ।
ભવાભોગોદ્વિગ્નાઃ શિવ શિવ શિવેત્યુચ્ચવચસઃ
કદા યાસ્યામોઽતર્ગતબહુલબાષ્પાકુલદશામ્ ॥ 3.85 ॥
મહાદેવો દેવઃ સરિદપિ ચ સૈષા સુરસરિદ્ગુહા
એવાગારં વસનં અપિ તા એવ હરિતઃ ।
સુહૃદા કાલોઽયં વ્રતં ઇદં અદૈન્યવ્રતં ઇદં
કિયદ્વા વક્ષ્યામો વટવિટપ એવાસ્તુ દયિતા ॥ 3. ॥
વિતીર્ણે સર્વસ્વે તરુણકરુણાપૂર્ણહૃદયાઃ
સ્મરંતઃ સંસારે વિગુણપરિણામાં વિધિગતિમ્ ।
વયં પુણ્યારણ્યે પરિણતશરચ્ચંદ્રકિરણાસ્
ત્રિયામા નેસ્યામો હરચરણચિંતૈકશરણાઃ ॥ 3.86 ॥
કદા વારાણસ્યાં અમરતટિનીરોધસિ વસન્
વસાનઃ કૌપીનં શિરસિ નિદધાનોઽંજલિપુટમ્ ।
અયે ગૌરીનાથ ત્રિપુરહર શંભો ત્રિનયન
પ્રસીદેત્યાક્રોશન્નિમિષં ઇવ નેષ્યામિ દિવસાન્ ॥ 3.87 ॥
ઉદ્યાનેષુ વિચિત્રભોજનવિધિસ્તીવ્રાતિતીવ્રં તપઃ
કૌપીનાવરણં સુવસ્ત્રં અમિતં ભિક્ષાટનં મંડનમ્ ।
આસન્નં મરણં ચ મંગલસમં યસ્યાં સમુત્પદ્યતે
તાં કાશીં પરિહૃત્ય હંત વિબુધૈરન્યત્ર કિં સ્થીયતે ॥ 3. ॥
સ્નાત્વા ગાંગૈઃ પયોભિઃ શુચિકુસુમફલૈરર્ચયિત્વા વિભો ત્વા
ધ્યેયે ધ્યાનં નિવેશ્ય ક્ષિતિધરકુહરગ્રાવપર્યંકમૂલે ।
આત્મારામઃ ફલાશી ગુરુવચનરતસ્ત્વત્પ્રસાદાત્સ્મરારે
દુઃખં મોક્ષ્યે કદાહં સમકરચરણે પુંસિ સેવાસમુત્થમ્ ॥ 3.88 ॥
એકાકી નિઃસ્પૃહઃ શાંતઃ પાણિપાત્રો દિગંબરઃ ।
કદા શંભો ભવિષ્યામિ કર્મનિર્મૂલનક્ષમઃ ॥ 3.89 ॥
પાણિં પાત્રયતાં નિસર્ગશુચિના ભૈક્ષેણ સંતુષ્યતાં
યત્ર ક્વાપિ નિષીદતાં બહુતૃણં વિશ્વં મુહુઃ પશ્યતામ્ ।
અત્યાગેઽપિ તનોરખંડપરમાનંદાવબોધસ્પૃશા
મધ્વા કોઽપિ શિવપ્રસાદસુલભઃ સંપત્સ્યતે યોગિનામ્ ॥ 3.90 ॥
કૌપીનં શતખંડજર્જરતરં કંથા પુનસ્તાદૃશી
નૈશ્ચિંત્યં નિરપેક્ષભૈક્ષ્યં અશનં નિદ્રા શ્મશાને વને ।
સ્વાતંત્ર્યેણ નિરંકુશં વિહરણં સ્વાંતં પ્રશાંતં સદા
સ્થૈર્યં યોગમહોત્સવેઽપિ ચ યદિ ત્રૈલોક્યરાજ્યેન કિમ્ ॥ 3.91 ॥
બ્રહ્માંડં મંડલીમાત્રં કિં લોભાય મનસ્વિનઃ ।
શફરીસ્ફુર્તેનાબ્ધિઃ ક્ષુબ્ધો ન ખલુ જાયતે ॥ 3.92 ॥
માતર્લક્ષ્મિ ભજસ્વ કંચિદપરં મત્કાંક્ષિણી મા સ્મ ભૂર્
ભોગેષુ સ્પૃહયાલવસ્તવ વશે કા નિઃસ્પૃહાણાં અસિ ।
સદ્યઃ સ્યૂતપલાશપત્રપુટિકાપાત્રૈઃ પવિત્રીકૃતૈર્
ભિક્ષાવસ્તુભિરેવ સંપ્રતિ વયં વૃત્તિં સમીહામહે ॥ 3.93 ॥
મહાશય્યા પૃથ્વી વિપુલં ઉપધાનં ભુજલતાં
વિતાનં ચાકાશં વ્યજનં અનુકૂલોઽયં અનિલઃ ।
શરચ્ચંદ્રો દીપો વિરતિવનિતાસંગમુદિતઃ
સુખી શાંતઃ શેતે મુનિરતનુભૂતિર્નૃપ ઇવ ॥ 3.94 ॥
ભિક્ષાસી જનમધ્યસંગરહિતઃ સ્વાયત્તચેષ્ટઃ સદા
હાનાદાનવિરક્તમાર્ગનિરતઃ કશ્ચિત્તપસ્વી સ્થિતઃ ।
રથ્યાકીર્ણવિશીર્ણજીર્ણવસનઃ સંપ્રાપ્તકંથાસનો
નિર્માનો નિરહંકૃતિઃ શમસુખાભોગૈકબદ્ધસ્પૃહઃ ॥ 3.95 ॥
ચંડાલઃ કિં અયં દ્વિજાતિરથવા શૂદ્રોઽથ કિં તાપસઃ
કિં વા તત્ત્વવિવેકપેશલમતિર્યોગીશ્વરઃ કોઽપિ કિમ્ ।
ઇત્યુત્પન્નવિકલ્પજલ્પમુખરૈરાભાષ્યમાણા જનૈર્
ન ક્રુદ્ધાઃ પથિ નૈવ તુષ્ટમનસો યાંતિ સ્વયં યોગિનઃ ॥ 3.96 ॥
હિંસાશૂન્યં અયત્નલભ્યં અશનં ધાત્રા મરુત્કલ્પિતં
વ્યાલાનં પશવસ્તૃણાંકુરભુજસ્તુષ્ટાઃ સ્થલીશાયિનઃ ।
સંસારાર્ણવલંઘનક્ષમધિયાં વૃત્તિઃ કૃતા સા નૃણાં
તાં અન્વેષયતાં પ્રયાંતિ સતતં સર્વં સમાપ્તિં ગુણાઃ ॥ 3.97 ॥
ગંગાતીરે હિમગિરિશિલાબદ્ધપદ્માસનસ્ય
બ્રહ્મધ્યાનાભ્યસનવિધિના યોગનિદ્રાં ગતસ્ય ।
કિં તૈર્ભાવ્યં મમ સુદિવસૈર્યત્ર તે નિર્વિશંકાઃ
કંડૂયંતે જરઠહરિણાઃ સ્વાંગં અંગે મદીયે ॥ 3.98 ॥
જીર્ણાઃ કંથા તતઃ કિં સિતં અમલપટં પટ્ટસૂત્રં તતઃ કિં
એકા ભાર્યા તતઃ કિં હયકરિસુગણૈરાવૃતો વા તતઃ કિમ્ ।
ભક્તં ભુક્તં તતઃ કિં કદશનં અથવા વાસરાંતે તતઃ કિં
વ્યક્તજ્યોતિર્ન વાંતર્મથિતભવભયં વૈભવં વા તતઃ કિમ્ ॥ 3. ॥
પાણિઃ પાત્રં પવિત્રં ભ્રમણપરિગતં ભૈક્ષ્યં અક્ષય્યં અન્નં
વિસ્તીર્ણં વસ્ત્રં આશાદશકં અચપલં તલ્પં અસ્વલ્પં ઉર્વીમ્ ।
યેષાં નિઃસંગતાંગીકરણપરિણતસ્વાંતસંતોષિણસ્તે
ધન્યાઃ સંન્યસ્તદૈન્યવ્યતિકરનિકરાઃ કર્મ નિર્મૂલયંતિ ॥ 3.99 ॥
ત્રૈલોક્યાધિપતિત્વં એવ વિરસં યસ્મિન્મહાશાસને
તલ્લબ્ધ્વાસનવસ્ત્રમાનઘટને ભોગે રતિં મા કૃથાઃ ।
ભોગઃ કોઽપિ સ એક એવ પરમો નિત્યોદિતા જૃંભને
યત્સ્વાદાદ્વિરસા ભવંતિ વિસયાસ્ત્રૈલોક્યરાજ્યાદયઃ ॥ 3.991 ॥
માતર્મેદિનિ તાત મારુતિ સખે તેજઃ સુબંધો જલ
ભ્રાતર્વ્યૌમ્અ નિબદ્ધ એષ ભવતાં અંત્યઃ પ્રણામાંજલિઃ ।
યુષ્મત્સંગવશોપજાતસુકૃતસ્ફારસ્ફુરન્નિર્મલજ્ઞાનાપાસ્ત
સમસ્તમોહમહિમા લીને પરબ્રહ્મણિ ॥ 3.100 ॥
શય્યા શૈલશિલાગૃહં ગિરિગુહા વસ્ત્રં તરુણાં ત્વચઃ
સારંગાઃ સુહૃદો નનુ ક્ષિતિરુહાં વૃત્તિઃ ફલૈઃ કૌમ્અલૈઃ ।
યેસાં નિર્ઝરં અંબુપાનં ઉચિતં રત્યૈ તુ વિદ્યાંગના
મન્યે તે પરમેશ્વરાઃ શિરસિ યરિ બદ્ધો ન સેવાંજલિઃ ॥ 3.1001 ॥
ધૈર્યં યસ્ય પિતા ક્ષમા ચ જનની શાંતિશ્ચિરં ગેહિની
સત્યં મિત્રં ઇદં દયા ચ ભગિની ભ્રાતા મનઃસંયમઃ ।
શય્યા ભૂમિતલં દિશોઽપિ વસનં જ્ઞાનામૃતં ભોજનં
હ્યેતે યસ્ય કુટુંબિનો વદ સખે કસ્માદ્ભયં યોગિનઃ ॥ 3.1002 ॥
અહો વા હારે વા બલવતિ રિપૌ વા સુહૃદિ વા
મણૌ વા લોષ્ઠે વા કુસુમશયને વા દૃષદિ વા ।
તૃણે વા સ્ત્રૈણે વા મમ સમદૃશો યાંતિ દિવસાઃ
ક્વચિત્પુણ્યારણ્યે શિવ શિવ શિવેતિ પ્રલપતઃ ॥ 3.1003 ॥