॥ శ్రీ ॥
అథ శ్రీమదష్టావక్రగీతా ప్రారభ్యతే ॥
జనక ఉవాచ ॥
కథం జ్ఞానమవాప్నోతి కథం ముక్తిర్భవిష్యతి ।
వైరాగ్యం చ కథం ప్రాప్తమేతద్ బ్రూహి మమ ప్రభో ॥ 1-1॥
అష్టావక్ర ఉవాచ ॥
ముక్తిమిచ్ఛసి చేత్తాత విషయాన్ విషవత్త్యజ ।
క్షమార్జవదయాతోషసత్యం పీయూషవద్ భజ ॥ 1-2॥
న పృథ్వీ న జలం నాగ్నిర్న వాయుర్ద్యౌర్న వా భవాన్ ।
ఏషాం సాక్షిణమాత్మానం చిద్రూపం విద్ధి ముక్తయే ॥ 1-3॥
యది దేహం పృథక్ కృత్య చితి విశ్రామ్య తిష్ఠసి ।
అధునైవ సుఖీ శాంతో బంధముక్తో భవిష్యసి ॥ 1-4॥
న త్వం విప్రాదికో వర్ణో నాశ్రమీ నాక్షగోచరః ।
అసంగోఽసి నిరాకారో విశ్వసాక్షీ సుఖీ భవ ॥ 1-5॥
ధర్మాధర్మౌ సుఖం దుఃఖం మానసాని న తే విభో ।
న కర్తాసి న భోక్తాసి ముక్త ఏవాసి సర్వదా ॥ 1-6॥
ఏకో ద్రష్టాసి సర్వస్య ముక్తప్రాయోఽసి సర్వదా ।
అయమేవ హి తే బంధో ద్రష్టారం పశ్యసీతరమ్ ॥ 1-7॥
అహం కర్తేత్యహంమానమహాకృష్ణాహిదంశితః ।
నాహం కర్తేతి విశ్వాసామృతం పీత్వా సుఖం చర ॥ 1-8॥
ఏకో విశుద్ధబోధోఽహమితి నిశ్చయవహ్నినా ।
ప్రజ్వాల్యాజ్ఞానగహనం వీతశోకః సుఖీ భవ ॥ 1-9॥
యత్ర విశ్వమిదం భాతి కల్పితం రజ్జుసర్పవత్ ।
ఆనందపరమానందః స బోధస్త్వం సుఖం భవ ॥ 1-10॥
ముక్తాభిమానీ ముక్తో హి బద్ధో బద్ధాభిమాన్యపి ।
కింవదంతీహ సత్యేయం యా మతిః సా గతిర్భవేత్ ॥ 1-11॥
ఆత్మా సాక్షీ విభుః పూర్ణ ఏకో ముక్తశ్చిదక్రియః ।
అసంగో నిఃస్పృహః శాంతో భ్రమాత్సంసారవానివ ॥ 1-12॥
కూటస్థం బోధమద్వైతమాత్మానం పరిభావయ ।
ఆభాసోఽహం భ్రమం ముక్త్వా భావం బాహ్యమథాంతరమ్ ॥ 1-13॥
దేహాభిమానపాశేన చిరం బద్ధోఽసి పుత్రక ।
బోధోఽహం జ్ఞానఖడ్గేన తన్నికృత్య సుఖీ భవ ॥ 1-14॥
నిఃసంగో నిష్క్రియోఽసి త్వం స్వప్రకాశో నిరంజనః ।
అయమేవ హి తే బంధః సమాధిమనుతిష్ఠసి ॥ 1-15॥
త్వయా వ్యాప్తమిదం విశ్వం త్వయి ప్రోతం యథార్థతః ।
శుద్ధబుద్ధస్వరూపస్త్వం మా గమః క్షుద్రచిత్తతామ్ ॥ 1-16॥
నిరపేక్షో నిర్వికారో నిర్భరః శీతలాశయః ।
అగాధబుద్ధిరక్షుబ్ధో భవ చిన్మాత్రవాసనః ॥ 1-17॥
సాకారమనృతం విద్ధి నిరాకారం తు నిశ్చలమ్ ।
ఏతత్తత్త్వోపదేశేన న పునర్భవసంభవః ॥ 1-18॥
యథైవాదర్శమధ్యస్థే రూపేఽంతః పరితస్తు సః ।
తథైవాఽస్మిన్ శరీరేఽంతః పరితః పరమేశ్వరః ॥ 1-19॥
ఏకం సర్వగతం వ్యోమ బహిరంతర్యథా ఘటే ।
నిత్యం నిరంతరం బ్రహ్మ సర్వభూతగణే తథా ॥ 1-20॥