അഷ്ടാവക്ര ഉവാച ॥
തേന ജ്ഞാനഫലം പ്രാപ്തം യോഗാഭ്യാസഫലം തഥാ ।
തൃപ്തഃ സ്വച്ഛേംദ്രിയോ നിത്യമേകാകീ രമതേ തു യഃ ॥ 17-1॥
ന കദാചിജ്ജഗത്യസ്മിന് തത്ത്വജ്ഞോ ഹംത ഖിദ്യതി ।
യത ഏകേന തേനേദം പൂര്ണം ബ്രഹ്മാംഡമംഡലമ് ॥ 17-2॥
ന ജാതു വിഷയാഃ കേഽപി സ്വാരാമം ഹര്ഷയംത്യമീ ।
സല്ലകീപല്ലവപ്രീതമിവേഭം നിംബപല്ലവാഃ ॥ 17-3॥
യസ്തു ഭോഗേഷു ഭുക്തേഷു ന ഭവത്യധിവാസിതഃ ।
അഭുക്തേഷു നിരാകാംക്ഷീ താദൃശോ ഭവദുര്ലഭഃ ॥ 17-4॥
ബുഭുക്ഷുരിഹ സംസാരേ മുമുക്ഷുരപി ദൃശ്യതേ ।
ഭോഗമോക്ഷനിരാകാംക്ഷീ വിരലോ ഹി മഹാശയഃ ॥ 17-5॥
ധര്മാര്ഥകാമമോക്ഷേഷു ജീവിതേ മരണേ തഥാ ।
കസ്യാപ്യുദാരചിത്തസ്യ ഹേയോപാദേയതാ ന ഹി ॥ 17-6॥
വാംഛാ ന വിശ്വവിലയേ ന ദ്വേഷസ്തസ്യ ച സ്ഥിതൌ ।
യഥാ ജീവികയാ തസ്മാദ് ധന്യ ആസ്തേ യഥാ സുഖമ് ॥ 17-7॥
കൃതാര്ഥോഽനേന ജ്ഞാനേനേത്യേവം ഗലിതധീഃ കൃതീ ।
പശ്യന് ശ‍ഋണ്വന് സ്പൃശന് ജിഘ്രന്ന്
അശ്നന്നാസ്തേ യഥാ സുഖമ് ॥ 17-8॥
ശൂന്യാ ദൃഷ്ടിര്വൃഥാ ചേഷ്ടാ വികലാനീംദ്രിയാണി ച ।
ന സ്പൃഹാ ന വിരക്തിര്വാ ക്ഷീണസംസാരസാഗരേ ॥ 17-9॥
ന ജാഗര്തി ന നിദ്രാതി നോന്മീലതി ന മീലതി ।
അഹോ പരദശാ ക്വാപി വര്തതേ മുക്തചേതസഃ ॥ 17-10॥
സര്വത്ര ദൃശ്യതേ സ്വസ്ഥഃ സര്വത്ര വിമലാശയഃ ।
സമസ്തവാസനാ മുക്തോ മുക്തഃ സര്വത്ര രാജതേ ॥ 17-11॥
പശ്യന് ശ‍ഋണ്വന് സ്പൃശന് ജിഘ്രന്ന് അശ്നന്
ഗൃഹ്ണന് വദന് വ്രജന് ।
ഈഹിതാനീഹിതൈര്മുക്തോ മുക്ത ഏവ മഹാശയഃ ॥ 17-12॥
ന നിംദതി ന ച സ്തൌതി ന ഹൃഷ്യതി ന കുപ്യതി ।
ന ദദാതി ന ഗൃഹ്ണാതി മുക്തഃ സര്വത്ര നീരസഃ ॥ 17-13॥
സാനുരാഗാം സ്ത്രിയം ദൃഷ്ട്വാ മൃത്യും വാ സമുപസ്ഥിതമ് ।
അവിഹ്വലമനാഃ സ്വസ്ഥോ മുക്ത ഏവ മഹാശയഃ ॥ 17-14॥
സുഖേ ദുഃഖേ നരേ നാര്യാം സംപത്സു ച വിപത്സു ച ।
വിശേഷോ നൈവ ധീരസ്യ സര്വത്ര സമദര്ശിനഃ ॥ 17-15॥
ന ഹിംസാ നൈവ കാരുണ്യം നൌദ്ധത്യം ന ച ദീനതാ ।
നാശ്ചര്യം നൈവ ച ക്ഷോഭഃ ക്ഷീണസംസരണേ നരേ ॥ 17-16॥
ന മുക്തോ വിഷയദ്വേഷ്ടാ ന വാ വിഷയലോലുപഃ ।
അസംസക്തമനാ നിത്യം പ്രാപ്താപ്രാപ്തമുപാശ്നുതേ ॥ 17-17॥
സമാധാനാസമാധാനഹിതാഹിതവികല്പനാഃ ।
ശൂന്യചിത്തോ ന ജാനാതി കൈവല്യമിവ സംസ്ഥിതഃ ॥ 17-18॥
നിര്മമോ നിരഹംകാരോ ന കിംചിദിതി നിശ്ചിതഃ ।
അംതര്ഗലിതസര്വാശഃ കുര്വന്നപി കരോതി ന ॥ 17-19॥
മനഃപ്രകാശസംമോഹസ്വപ്നജാഡ്യവിവര്ജിതഃ ।
ദശാം കാമപി സംപ്രാപ്തോ ഭവേദ് ഗലിതമാനസഃ ॥ 17-20॥