അഥ ചതുര്ദശോഽധ്യായഃ ।
ഗുണത്രയവിഭാഗയോഗഃ
ശ്രീഭഗവാനുവാച ।
പരം ഭൂയഃ പ്രവക്ഷ്യാമി ജ്ഞാനാനാം ജ്ഞാനമുത്തമമ് ।
യജ്ജ്ഞാത്വാ മുനയഃ സര്വേ പരാം സിദ്ധിമിതോ ഗതാഃ ॥ 1 ॥
ഇദം ജ്ഞാനമുപാശ്രിത്യ മമ സാധര്മ്യമാഗതാഃ ।
സര്ഗേഽപി നോപജായംതേ പ്രലയേ ന വ്യഥംതി ച ॥ 2 ॥
മമ യോനിര്മഹദ്ബ്രഹ്മ തസ്മിന്ഗര്ഭം ദധാമ്യഹമ് ।
സംഭവഃ സര്വഭൂതാനാം തതോ ഭവതി ഭാരത ॥ 3 ॥
സര്വയോനിഷു കൌംതേയ മൂര്തയഃ സംഭവംതി യാഃ ।
താസാം ബ്രഹ്മ മഹദ്യോനിരഹം ബീജപ്രദഃ പിതാ ॥ 4 ॥
സത്ത്വം രജസ്തമ ഇതി ഗുണാഃ പ്രകൃതിസംഭവാഃ ।
നിബധ്നംതി മഹാബാഹോ ദേഹേ ദേഹിനമവ്യയമ് ॥ 5 ॥
തത്ര സത്ത്വം നിര്മലത്വാത്പ്രകാശകമനാമയമ് ।
സുഖസംഗേന ബധ്നാതി ജ്ഞാനസംഗേന ചാനഘ ॥ 6 ॥
രജോ രാഗാത്മകം വിദ്ധി തൃഷ്ണാസംഗസമുദ്ഭവമ് ।
തന്നിബധ്നാതി കൌംതേയ കര്മസംഗേന ദേഹിനമ് ॥ 7 ॥
തമസ്ത്വജ്ഞാനജം വിദ്ധി മോഹനം സര്വദേഹിനാമ് ।
പ്രമാദാലസ്യനിദ്രാഭിസ്തന്നിബധ്നാതി ഭാരത ॥ 8 ॥
സത്ത്വം സുഖേ സംജയതി രജഃ കര്മണി ഭാരത ।
ജ്ഞാനമാവൃത്യ തു തമഃ പ്രമാദേ സംജയത്യുത ॥ 9 ॥
രജസ്തമശ്ചാഭിഭൂയ സത്ത്വം ഭവതി ഭാരത ।
രജഃ സത്ത്വം തമശ്ചൈവ തമഃ സത്ത്വം രജസ്തഥാ ॥ 10 ॥
സര്വദ്വാരേഷു ദേഹേഽസ്മിന്പ്രകാശ ഉപജായതേ ।
ജ്ഞാനം യദാ തദാ വിദ്യാദ്വിവൃദ്ധം സത്ത്വമിത്യുത ॥ 11 ॥
ലോഭഃ പ്രവൃത്തിരാരംഭഃ കര്മണാമശമഃ സ്പൃഹാ ।
രജസ്യേതാനി ജായംതേ വിവൃദ്ധേ ഭരതര്ഷഭ ॥ 12 ॥
അപ്രകാശോഽപ്രവൃത്തിശ്ച പ്രമാദോ മോഹ ഏവ ച ।
തമസ്യേതാനി ജായംതേ വിവൃദ്ധേ കുരുനംദന ॥ 13 ॥
യദാ സത്ത്വേ പ്രവൃദ്ധേ തു പ്രലയം യാതി ദേഹഭൃത് ।
തദോത്തമവിദാം ലോകാനമലാന്പ്രതിപദ്യതേ ॥ 14 ॥
രജസി പ്രലയം ഗത്വാ കര്മസംഗിഷു ജായതേ ।
തഥാ പ്രലീനസ്തമസി മൂഢയോനിഷു ജായതേ ॥ 15 ॥
കര്മണഃ സുകൃതസ്യാഹുഃ സാത്ത്വികം നിര്മലം ഫലമ് ।
രജസസ്തു ഫലം ദുഃഖമജ്ഞാനം തമസഃ ഫലമ് ॥ 16 ॥
സത്ത്വാത്സംജായതേ ജ്ഞാനം രജസോ ലോഭ ഏവ ച ।
പ്രമാദമോഹൌ തമസോ ഭവതോഽജ്ഞാനമേവ ച ॥ 17 ॥
ഊര്ധ്വം ഗച്ഛംതി സത്ത്വസ്ഥാ മധ്യേ തിഷ്ഠംതി രാജസാഃ ।
ജഘന്യഗുണവൃത്തിസ്ഥാ അധോ ഗച്ഛംതി താമസാഃ ॥ 18 ॥
നാന്യം ഗുണേഭ്യഃ കര്താരം യദാ ദ്രഷ്ടാനുപശ്യതി ।
ഗുണേഭ്യശ്ച പരം വേത്തി മദ്ഭാവം സോഽധിഗച്ഛതി ॥ 19 ॥
ഗുണാനേതാനതീത്യ ത്രീംദേഹീ ദേഹസമുദ്ഭവാന് ।
ജന്മമൃത്യുജരാദുഃഖൈര്വിമുക്തോഽമൃതമശ്നുതേ ॥ 20 ॥
അര്ജുന ഉവാച ।
കൈര്ലിംഗൈസ്ത്രീന്ഗുണാനേതാനതീതോ ഭവതി പ്രഭോ ।
കിമാചാരഃ കഥം ചൈതാംസ്ത്രീന്ഗുണാനതിവര്തതേ ॥ 21 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച ।
പ്രകാശം ച പ്രവൃത്തിം ച മോഹമേവ ച പാംഡവ ।
ത ദ്വേഷ്ടി സംപ്രവൃത്താനി ന നിവൃത്താനി കാംക്ഷതി ॥ 22 ॥
ഉദാസീനവദാസീനോ ഗുണൈര്യോ ന വിചാല്യതേ ।
ഗുണാ വര്തംത ഇത്യേവ യോഽവതിഷ്ഠതി നേംഗതേ ॥ 23 ॥
സമദുഃഖസുഖഃ സ്വസ്ഥഃ സമലോഷ്ടാശ്മകാംചനഃ ।
തുല്യപ്രിയാപ്രിയോ ധീരസ്തുല്യനിംദാത്മസംസ്തുതിഃ ॥ 24 ॥
മാനാപമാനയോസ്തുല്യസ്തുല്യോ മിത്രാരിപക്ഷയോഃ ।
സര്വാരംഭപരിത്യാഗീ ഗുണാതീതഃ സ ഉച്യതേ ॥ 25 ॥
മാം ച യോഽവ്യഭിചാരേണ ഭക്തിയോഗേന സേവതേ ।
സ ഗുണാന്സമതീത്യൈതാന്ബ്രഹ്മഭൂയായ കല്പതേ ॥ 26 ॥
ബ്രഹ്മണോ ഹി പ്രതിഷ്ഠാഹമമൃതസ്യാവ്യയസ്യ ച ।
ശാശ്വതസ്യ ച ധര്മസ്യ സുഖസ്യൈകാംതികസ്യ ച ॥ 27 ॥
ഓം തത്സദിതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതാസൂപനിഷത്സു ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാര്ജുനസംവാദേ
ഗുണത്രയവിഭാഗയോഗോ നാമ ചതുര്ദശോഽധ്യായഃ ॥14 ॥