ಅಥ ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ರಾಜಾ ಉವಾಚ ।
ಭಗವಂತಂ ಹರಿಂ ಪ್ರಾಯಃ ನ ಭಜಂತಿ ಆತ್ಮವಿತ್ತಮಾಃ ।
ತೇಷಾಂ ಅಶಾಂತಕಾಮಾನಾಂ ಕಾ ನಿಷ್ಠಾ ಅವಿಜಿತಾತ್ಮನಾಮ್ ॥ 1॥
ಚಮಸಃ ಉವಾಚ ।
ಮುಖಬಾಹೂರೂಪಾದೇಭ್ಯಃ ಪುರುಷಸ್ಯ ಆಶ್ರಮೈಃ ಸಹ ।
ಚತ್ವಾರಃ ಜಜ್ಞಿರೇ ವರ್ಣಾಃ ಗುಣೈಃ ವಿಪ್ರಾದಯಃ ಪೃಥಕ್ ॥ 2॥
ಯಃ ಏಷಾಂ ಪುರುಷಂ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಆತ್ಮಪ್ರಭವಂ ಈಶ್ವರಮ್ ।
ನ ಭಜಂತಿ ಅವಜಾನಂತಿ ಸ್ಥಾನಾತ್ ಭ್ರಷ್ಟಾಃ ಪತಂತಿ ಅಧಃ ॥ 3॥
ದೂರೇ ಹರಿಕಥಾಃ ಕೇಚಿತ್ ದೂರೇ ಚ ಅಚ್ಯುತಕೀರ್ರ್ತನಾಃ ।
ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಶೂದ್ರಾದಯಃ ಚ ಏವ ತೇ ಅನುಕಂಪ್ಯಾ ಭವಾದೃಶಾಮ್ ॥ 4॥
ವಿಪ್ರಃ ರಾಜನ್ಯವೈಶ್ಯೌ ಚ ಹರೇಃ ಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಪದಾಂತಿಕಮ್ ।
ಶ್ರೌತೇನ ಜನ್ಮನಾ ಅಥ ಅಪಿ ಮುಹ್ಯಂತಿ ಆಮ್ನಾಯವಾದಿನಃ ॥ 5॥
ಕರ್ಮಣಿ ಅಕೋವಿದಾಃ ಸ್ತಬ್ಧಾಃ ಮೂರ್ಖಾಃ ಪಂಡಿತಮಾನಿನಃ ।
ವದಂತಿ ಚಾಟುಕಾತ್ ಮೂಢಾಃ ಯಯಾ ಮಾಧ್ವ್ಯಾ ಗಿರ ಉತ್ಸುಕಾಃ ॥ 6॥
ರಜಸಾ ಘೋರಸಂಕಲ್ಪಾಃ ಕಾಮುಕಾಃ ಅಹಿಮನ್ಯವಃ ।
ದಾಂಭಿಕಾಃ ಮಾನಿನಃ ಪಾಪಾಃ ವಿಹಸಂತಿ ಅಚ್ಯುತಪ್ರಿಯಾನ್ ॥ 7॥
ವದಂತಿ ತೇ ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ಉಪಾಸಿತಸ್ತ್ರಿಯಃ
ಗೃಹೇಷು ಮೈಥುನ್ಯಸುಖೇಷು ಚ ಆಶಿಷಃ ।
ಯಜಂತಿ ಅಸೃಷ್ಟಾನ್ ಅವಿಧಾನ್ ಅದಕ್ಷಿಣಂ
ವೃತ್ತ್ಯೈ ಪರಂ ಘ್ನಂತಿ ಪಶೂನ್ ಅತದ್ವಿದಃ ॥ 8॥
ಶ್ರಿಯಾ ವಿಭೂತ್ಯಾ ಅಭಿಜನೇನ ವಿದ್ಯಯಾ
ತ್ಯಾಗೇನ ರೂಪೇಣ ಬಲೇನ ಕರ್ಮಣಾ
ಸತಃ ಅವಮನ್ಯಂತಿ ಹರಿಪ್ರಿಯಾನ್ ಖಲಾಃ ॥ 9॥
ಸರ್ವೇಷು ಶಶ್ವತ್ ತನುಭೃತ್ ಸ್ವವಸ್ಥಿತಂ
ಯಥಾ ಸ್ವಂ ಆತ್ಮಾನಂ ಅಭೀಷ್ಟಂ ಈಶ್ವರಮ್ ।
ವೇದೋಪಗೀತಂ ಚ ನ ಶ್ರುಣ್ವತೇ ಅಬುಧಾಃ
ಮನೋರಥಾನಾಂ ಪ್ರವದಂತಿ ವಾರ್ತಯಾ ॥ 10॥
ಲೋಕೇ ವ್ಯವಾಯ ಆಮಿಷಂ ಅದ್ಯಸೇವಾ
ನಿತ್ಯಾಃ ತು ಜಂತೋಃ ನ ಹಿ ತತ್ರ ಚೋದನಾ ।
ವ್ಯವಸ್ಥಿತಿಃ ತೇಷು ವಿವಾಹಯಜ್ಞ
ಸುರಾಗ್ರಹೈಃ ಆಸು ನಿವೃತ್ತಿಃ ಇಷ್ಟಾ ॥ 11॥
ಧನಂ ಚ ಧರ್ಮೇಕಫಲಂ ಯತಃ ವೈ
ಜ್ಞಾನಂ ಸವಿಜ್ಞಾನಂ ಅನುಪ್ರಶಾಂತಿ ।
ಗೃಹೇಷು ಯುಂಜಂತಿ ಕಲೇವರಸ್ಯ
ಮೃತ್ಯುಂ ನ ಪಶ್ಯಂತಿ ದುರಂತವೀರ್ಯಮ್ ॥ 12॥
ಯತ್ ಘ್ರಾಣಭಕ್ಷಃ ವಿಹಿತಃ ಸುರಾಯಾಃ
ತಥಾ ಪಶೋಃ ಆಲಭನಂ ನ ಹಿಂಸಾ ।
ಏವಂ ವ್ಯವಾಯಃ ಪ್ರಜಯಾ ನ ರತ್ಯಾ
ಇಅಮಂ ವಿಶುದ್ಧಂ ನ ವಿದುಃ ಸ್ವಧರ್ಮಮ್ ॥ 13॥
ಯೇ ತು ಅನೇವಂವಿದಃ ಅಸಂತಃ ಸ್ತಬ್ಧಾಃ ಸತ್ ಅಭಿಮಾನಿನಃ ।
ಪಶೂನ್ ದ್ರುಹ್ಯಂತಿ ವಿಸ್ರಬ್ಧಾಃ ಪ್ರೇತ್ಯ ಖಾದಂತಿ ತೇ ಚ ತಾನ್ ॥ 14॥
ದ್ವಿಷಂತಃ ಪರಕಾಯೇಷು ಸ್ವಾತ್ಮಾನಂ ಹರಿಂ ಈಶ್ವರಮ್ ।
ಮೃತಕೇ ಸಾನುಬಂಧೇ ಅಸ್ಮಿನ್ ಬದ್ಧಸ್ನೇಹಾಃ ಪತಂತಿ ಅಧಃ ॥ 15॥
ಯೇ ಕೈವಲ್ಯಂ ಅಸಂಪ್ರಾಪ್ತಾಃ ಯೇ ಚ ಅತೀತಾಃ ಚ ಮೂಢತಾಮ್ ।
ತ್ರೈವರ್ಗಿಕಾಃ ಹಿ ಅಕ್ಷಣಿಕಾಃ ಆತ್ಮಾನಂ ಘಾತಯಂತಿ ತೇ ॥ 16॥
ಏತಃ ಆತ್ಮಹನಃ ಅಶಾಂತಾಃ ಅಜ್ಞಾನೇ ಜ್ಞಾನಮಾನಿನಃ ।
ಸೀದಂತಿ ಅಕೃತಕೃತ್ಯಾಃ ವೈ ಕಾಲಧ್ವಸ್ತಮನೋರಥಾಃ ॥ 17॥
ಹಿತ್ವಾ ಆತ್ಯಾಯ ಅಸರಚಿತಾಃ ಗೃಹ ಅಪತ್ಯಸುಹೃತ್ ಶ್ರಿಯಃ ।
ತಮಃ ವಿಶಂತಿ ಅನಿಚ್ಛಂತಃ ವಾಸುದೇವಪರಾಙ್ಮುಖಾಃ ॥ 18॥
ರಾಜಾ ಉವಾಚ ।
ಕಸ್ಮಿನ್ ಕಾಲೇ ಸಃ ಭಗವಾನ್ ಕಿಂ ವರ್ಣಃ ಕೀದೃಶಃ ನೃಭಿಃ ।
ನಾಮ್ನಾ ವಾ ಕೇನ ವಿಧಿನಾ ಪೂಜ್ಯತೇ ತತ್ ಇಹ ಉಚ್ಯತಾಮ್ ॥ 19॥
ಕರಭಾಜನಃ ಉವಾಚ ।
ಕೃತಂ ತ್ರೇತಾ ದ್ವಾಪರಂ ಚ ಕಲಿಃ ಇತ್ಯೇಷು ಕೇಶವಃ ।
ನಾನಾವರ್ಣ ಅಭಿಧಾಕಾರಃ ನಾನಾ ಏವ ವಿಧಿನಾ ಇಜ್ಯತೇ ॥ 20॥
ಕೃತೇ ಶುಕ್ಲಃ ಚತುರ್ಬಾಹುಃ ಜಟಿಲಃ ವಲ್ಕಲಾಂಬರಃ ।
ಕೃಷ್ಣಾಜಿನೌಪವೀತಾಕ್ಷಾನ್ ಬಿಭ್ರತ್ ದಂಡಕಮಂಡಲೂನ್ ॥ 21॥
ಮನುಷ್ಯಾಃ ತು ತದಾ ಶಾಂತಾಃ ನಿರ್ವೈರಾಃ ಸುಹೃದಃ ಸಮಾಃ ।
ಯಜಂತಿ ತಪಸಾ ದೇವಂ ಶಮೇನ ಚ ದಮೇನ ಚ ॥ 22॥
ಹಂಸಃ ಸುಪರ್ಣಃ ವೈಕುಂಠಃ ಧರ್ಮಃ ಯೋಗೇಶ್ವರಃ ಅಮಲಃ ।
ಈಶ್ವರಃ ಪುರುಷಃ ಅವ್ಯಕ್ತಃ ಪರಮಾತ್ಮಾ ಇತಿ ಗೀಯತೇ ॥ 23॥
ತ್ರೇತಾಯಾಂ ರಕ್ತವರ್ಣಃ ಅಸೌ ಚತುರ್ಬಾಹುಃ ತ್ರಿಮೇಖಲಃ ।
ಹಿರಣ್ಯಕೇಶಃ ತ್ರಯೀ ಆತ್ಮಾ ಸ್ರುಕ್ಸ್ರುವಾದಿ ಉಪಲಕ್ಷಣಃ ॥ 24॥
ತಂ ತದಾ ಮನುಜಾ ದೇವಂ ಸರ್ವದೇವಮಯಂ ಹರಿಮ್ ।
ಯಜಂತಿ ವಿದ್ಯಯಾ ತ್ರಯ್ಯಾ ಧರ್ಮಿಷ್ಠಾಃ ಬ್ರಹ್ಮವಾದಿನಃ ॥ 25॥
ವಿಷ್ಣುಃ ಯಜ್ಞಃ ಪೃಷ್ಣಿಗರ್ಭಃ ಸರ್ವದೇವಃ ಉರುಕ್ರಮಃ ।
ವೃಷಾಕಪಿಃ ಜಯಂತಃ ಚ ಉರುಗಾಯ ಇತಿ ಈರ್ಯತೇ ॥ 26॥
ದ್ವಾಪರೇ ಭಗವಾನ್ ಶ್ಯಾಮಃ ಪೀತವಾಸಾ ನಿಜಾಯುಧಃ ।
ಶ್ರೀವತ್ಸಾದಿಭಿಃ ಅಂಕೈಃ ಚ ಲಕ್ಷಣೈಃ ಉಪಲಕ್ಷಿತಃ ॥ 27॥
ತಂ ತದಾ ಪುರುಷಂ ಮರ್ತ್ಯಾ ಮಹಾರಾಜೌಪಲಕ್ಷಣಮ್ ।
ಯಜಂತಿ ವೇದತಂತ್ರಾಭ್ಯಾಂ ಪರಂ ಜಿಜ್ಞಾಸವಃ ನೃಪ ॥ 28॥
ನಮಃ ತೇ ವಾಸುದೇವಾಯ ನಮಃ ಸಂಕರ್ಷಣಾಯ ಚ ।
ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನಾಯ ಅನಿರುದ್ಧಾಯ ತುಭ್ಯಂ ಭಗವತೇ ನಮಃ ॥ 29॥
ನಾರಾಯಣಾಯ ಋಷಯೇ ಪುರುಷಾಯ ಮಹಾತ್ಮನೇ ।
ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಾಯ ವಿಶ್ವಾಯ ಸರ್ವಭೂತಾತ್ಮನೇ ನಮಃ ॥ 30॥
ಇತಿ ದ್ವಾಪರಃ ಉರ್ವೀಶ ಸ್ತುವಂತಿ ಜಗದೀಶ್ವರಮ್ ।
ನಾನಾತಂತ್ರವಿಧಾನೇನ ಕಲೌ ಅಪಿ ಯಥಾ ಶ್ರುಣು ॥ 31॥
ಕೃಷ್ಣವರ್ಣಂ ತ್ವಿಷಾಕೃಷ್ಣಂ ಸಾಂಗೌಪಾಂಗಾಸ್ತ್ರ
ಪಾರ್ಷದಮ್ ।
ಯಜ್ಞೈಃ ಸಂಕೀರ್ತನಪ್ರಾಯೈಃ ಯಜಂತಿ ಹಿ ಸುಮೇಧಸಃ ॥ 32॥
ಧ್ಯೇಯಂ ಸದಾ ಪರಿಭವಘ್ನಂ ಅಭೀಷ್ಟದೋಹಂ
ತೀರ್ಥಾಸ್ಪದಂ ಶಿವವಿರಿಂಚಿನುತಂ ಶರಣ್ಯಮ್ ।
ಭೃತ್ಯಾರ್ತಿಹನ್ ಪ್ರಣತಪಾಲ ಭವಾಬ್ಧಿಪೋತಂ
ವಂದೇ ಮಹಾಪುರುಷ ತೇ ಚರಣಾರವಿಂದಮ್ ॥ 33॥
ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ಸುದುಸ್ತ್ಯಜಸುರೈಪ್ಸಿತರಾಜ್ಯಲಕ್ಷ್ಮೀಂ
ಧರ್ಮಿಷ್ಠಃ ಆರ್ಯವಚಸಾ ಯತ್ ಅಗಾತ್ ಅರಣ್ಯಮ್ ।
ಮಾಯಾಮೃಗಂ ದಯಿತಯಾ ಇಪ್ಸಿತಂ ಅನ್ವಧಾವತ್
ವಂದೇ ಮಹಾಪುರುಷ ತೇ ಚರಣಾರವಿಂದಮ್ ॥ 34॥
ಏವಂ ಯುಗಾನುರೂಪಾಭ್ಯಾಂ ಭಗವಾನ್ ಯುಗವರ್ತಿಭಿಃ ।
ಮನುಜೈಃ ಇಜ್ಯತೇ ರಾಜನ್ ಶ್ರೇಯಸಾಂ ಈಶ್ವರಃ ಹರಿಃ ॥ 35॥
ಕಲಿಂ ಸಭಾಜಯಂತಿ ಆರ್ಯಾ ಗುಣಜ್ಞಾಃ ಸಾರಭಾಗಿನಃ ।
ಯತ್ರ ಸಂಕೀರ್ತನೇನ ಏವ ಸರ್ವಃ ಸ್ವಾರ್ಥಃ ಅಭಿಲಭ್ಯತೇ ॥ 36॥
ನ ಹಿ ಅತಃ ಪರಮಃ ಲಾಭಃ ದೇಹಿನಾಂ ಭ್ರಾಮ್ಯತಾಂ ಇಹ ।
ಯತಃ ವಿಂದೇತ ಪರಮಾಂ ಶಾಂತಿಂ ನಶ್ಯತಿ ಸಂಸೃತಿಃ ॥ 37॥
ಕೃತಾದಿಷು ಪ್ರಜಾ ರಾಜನ್ ಕಲೌ ಇಚ್ಛಂತಿ ಸಂಭವಮ್ ।
ಕಲೌ ಖಲು ಭವಿಷ್ಯಂತಿ ನಾರಾಯಣಪರಾಯಣಾಃ ॥ 38॥
ಕ್ವಚಿತ್ ಕ್ವಚಿತ್ ಮಹಾರಾಜ ದ್ರವಿಡೇಷು ಚ ಭೂರಿಶಃ ।
ತಾಮ್ರಪರ್ಣೀ ನದೀ ಯತ್ರ ಕೃತಮಾಲಾ ಪಯಸ್ವಿನೀ ॥ 39॥
ಕಾವೇರೀ ಚ ಮಹಾಪುಣ್ಯಾ ಪ್ರತೀಚೀ ಚ ಮಹಾನದೀ ।
ಯೇ ಪಿಬಂತಿ ಜಲಂ ತಾಸಾಂ ಮನುಜಾ ಮನುಜೇಶ್ವರ ।
ಪ್ರಾಯಃ ಭಕ್ತಾಃ ಭಗವತಿ ವಾಸುದೇವಃ ಅಮಲ ಆಶಯಾಃ ॥ 40॥
ದೇವರ್ಷಿಭೂತಾಪ್ತನೃಣಾ ಪಿತೄಣಾಂ
ನ ಕಿಂಕರಃ ನ ಅಯಂ ಋಣೀ ಚ ರಾಜನ್ ।
ಸರ್ವಾತ್ಮನಾ ಯಃ ಶರಣಂ ಶರಣ್ಯಂ
ಗತಃ ಮುಕುಂದಂ ಪರಿಹೃತ್ಯ ಕರ್ತುಮ್ ॥ 41॥
ಸ್ವಪಾದಮೂಲಂ ಭಜತಃ ಪ್ರಿಯಸ್ಯ
ತ್ಯಕ್ತಾನ್ಯಭಾವಸ್ಯ ಹರಿಃ ಪರೇಶಃ ।
ವಿಕರ್ಮ ಯತ್ ಚ ಉತ್ಪತಿತಂ ಕಥಂಚಿತ್
ಧುನೋತಿ ಸರ್ವಂ ಹೃದಿ ಸಂನಿವಿಷ್ಟಃ ॥ 42॥
ನಾರದಃ ಉವಾಚ ।
ಧರ್ಮಾನ್ ಭಾಗವತಾನ್ ಇತ್ಥಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಅಥ ಮಿಥಿಲೇಶ್ವರಃ ।
ಜಾಯಂತ ಇಯಾನ್ ಮುನೀನ್ ಪ್ರೀತಃ ಸೋಪಾಧ್ಯಾಯಃ ಹಿ ಅಪೂಜಯತ್ ॥ 43॥
ತತಃ ಅಂತಃ ದಧಿರೇ ಸಿದ್ಧಾಃ ಸರ್ವಲೋಕಸ್ಯ ಪಶ್ಯತಃ ।
ರಾಜಾ ಧರ್ಮಾನ್ ಉಪಾತಿಷ್ಠನ್ ಅವಾಪ ಪರಮಾಂ ಗತಿಮ್ ॥ 44॥
ತ್ವಂ ಅಪಿ ಏತಾನ್ ಮಹಾಭಾಗ ಧರ್ಮಾನ್ ಭಾಗವತಾನ್ ಶ್ರುತಾನ್ ।
ಆಸ್ಥಿತಃ ಶ್ರದ್ಧಯಾ ಯುಕ್ತಃ ನಿಃಸಂಗಃ ಯಾಸ್ಯಸೇ ಪರಮ್ ॥ 45॥
ಯುವಯೋಃ ಖಲು ದಂಪತ್ಯೋಃ ಯಶಸಾ ಪೂರಿತಂ ಜಗತ್ ।
ಪುತ್ರತಾಂ ಅಗಮತ್ ಯತ್ ವಾಂ ಭಗವಾನ್ ಈಶ್ವರಃ ಹರಿಃ ॥ 46॥
ದರ್ಶನಾಲಿಂಗನಾಲಾಪೈಃ ಶಯನಾಸನಭೋಜನೈಃ ।
ಆತ್ಮಾ ವಾಂ ಪಾವಿತಃ ಕೃಷ್ಣೇ ಪುತ್ರಸ್ನೇಹ ಪ್ರಕುರ್ವತೋಃ ॥ 47॥
ವೈರೇಣ ಯಂ ನೃಪತಯಃ ಶಿಶುಪಾಲಪೌಂಡ್ರ
ಶಾಲ್ವಾದಯಃ ಗತಿವಿಲಾಸವಿಲೋಕನಾದಯೈಃ ।
ಧ್ಯಾಯಂತಃ ಆಕೃತಧಿಯಃ ಶಯನಾಸನಾದೌ
ತತ್ ಸಾಮ್ಯಂ ಆಪುಃ ಅನುರಕ್ತಧಿಯಾಂ ಪುನಃ ಕಿಮ್ ॥ 48॥
ಮಾ ಅಪತ್ಯಬುದ್ಧಿಂ ಅಕೃಥಾಃ ಕೃಷ್ಣೇ ಸರ್ವಾತ್ಮನೀಶ್ವರೇ ।
ಮಾಯಾಮನುಷ್ಯಭಾವೇನ ಗೂಢ ಐಶ್ವರ್ಯೇ ಪರೇ ಅವ್ಯಯೇ ॥ 49॥
ಭೂಭಾರರಾಜನ್ಯಹಂತವೇ ಗುಪ್ತಯೇ ಸತಾಮ್ ।
ಅವತೀರ್ಣಸ್ಯ ನಿರ್ವೃತ್ಯೈ ಯಶಃ ಲೋಕೇ ವಿತನ್ಯತೇ ॥ 50॥
ಶ್ರೀಶುಕಃ ಉವಾಚ ।
ಏತತ್ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಹಾಭಾಗಃ ವಸುದೇವಃ ಅತಿವಿಸ್ಮಿತಃ ।
ದೇವಕೀ ಚ ಮಹಾಭಾಗಾಃ ಜಹತುಃ ಮೋಹಂ ಆತ್ಮನಃ ॥ 51॥
ಇತಿಹಾಸಂ ಇಮಂ ಪುಣ್ಯಂ ಧಾರಯೇತ್ ಯಃ ಸಮಾಹಿತಃ ।
ಸಃ ವಿಧೂಯ ಇಹ ಶಮಲಂ ಬ್ರಹ್ಮಭೂಯಾಯ ಕಲ್ಪತೇ ॥ 52॥
ಇತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಾಗವತೇ ಮಹಾಪುರಾಣೇ ಪಾರಮಹಂಸ್ಯಾಂ
ಸಂಹಿತಾಯಾಮೇಕಾದಶಸ್ಕಂಧೇ ವಸುದೇವನಾರದಸಂವಾದೇ
ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥