അഥാസ്ശ്ടമോഽധ്യായഃ ।
സുഖം ഐംദ്രിയകം രാജന് സ്വര്ഗേ നരകഃ ഏവ ച ।
ദേഹിനഃ യത് യഥാ ദുഃഖം തസ്മാത് ന ഇച്ഛേത തത് ബുധാഃ ॥ 1॥
ഗ്രാസം സുമൃഷ്ടം വിരസം മഹാംതം സ്തോകം ഏവ വാ ।
യദൃച്ഛയാ ഏവ അപതിതം ഗ്രസേത് ആജഗരഃ അക്രിയഃ ॥ 2॥
ശയീത അഹാനി ഭൂരീണി നിരാഹാരഃ അനുപക്രമഃ ।
യദി ന ഉപനമേത് ഗ്രാസഃ മഹാഹിഃ ഇവ ദിഷ്ടഭുക് ॥ 3॥
ഓജഃ സഹോബലയുതം ബിഭ്രത് ദേഹം അകര്മകമ് ।
ശയാനഃ വീതനിദ്രഃ ച നേഹേത ഇംദ്രിയവാന് അപി ॥ 4॥
മുനിഃ പ്രസന്നഗംഭീരഃ ദുര്വിഗാഹ്യഃ ദുരത്യയഃ ।
അനംതപാരഃ ഹി അക്ഷോഭ്യഃ സ്തിമിത ഉദഃ ഇവ അര്ണവഃ ॥ 5॥
സമൃദ്ധകാമഃ ഹീനഃ വാ നാരായണപരഃ മുനിഃ ।
ന ഉത്സര്പേത ന ശുഷ്യേത സരിദ്ഭിഃ ഇവ സാഗരഃ ॥ 6॥
ദൃഷ്ട്വാ സ്ത്രിയം ദേവമായാം തത് ഭാവൈഃ അജിതേംദ്രിയഃ ।
പ്രലോഭിതഃ പതതി അംധേ തമസി അഗ്നൌ പതംഗവത് ॥ 7॥
യോഷിത് ഹിരണ്യ ആഭരണ അംബരാദി
ദ്രവ്യേഷു മായാരചിതേഷു മൂഢഃ ।
പ്രലോഭിതാത്മാ ഹി ഉപഭോഗബുദ്ധ്യാ
പതംഗവത് നശ്യതി നഷ്ടദൃഷ്ടിഃ ॥ 8॥
സ്തോകം സ്തോകം ഗ്രസേത് ഗ്രാസം ദേഹഃ വര്തേത യാവതാ ।
ഗൃഹാന് അഹിംസത് ന ആതിഷ്ഠേത് വൃത്തിം മാധുകരീം മുനിഃ ॥ 9॥
അണുഭ്യഃ ച മഹദ്ഭ്യഃ ച ശാസ്ത്രേഭ്യഃ കുശലഃ നരഃ ।
സര്വതഃ സാരം ആദദ്യാത് പുഷ്പേഭ്യഃ ഇവ ഷട്പദഃ ॥ 10॥
സായംതനം ശ്വസ്തനം വാ ന സംഗൃഹ്ണീത ഭിക്ഷിതമ് ।
പാണിപാത്ര ഉദരാമത്രഃ മക്ഷികാ ഇവ ന സംഗ്രഹീ ॥ 11॥
സായംതനം ശ്വസ്തനം വാ ന സംഗൃഹ്ണീത ഭിക്ഷുകഃ ।
മക്ഷികാഃ ഇവ സംഗൃഹ്ണന് സഹ തേന വിനശ്യതി ॥ 12॥
പദ അപി യുവതീം ഭിക്ഷുഃ ന സ്പൃശേത് ദാരവീം അപി ।
സ്പൃശന് കരീവ ബധ്യേത കരിണ്യാ അംഗസംഗതഃ ॥ 13॥
ന അധിഗച്ഛേത് സ്ത്രിയം പ്രാജ്ഞഃ കര്ഹിചിത് മൃത്യും ആത്മനഃ ।
ബല അധികൈഃ സ ഹന്യേത ഗജൈഃ അന്യൈഃ ഗജഃ യഥാ ॥ 14॥
ന ദേയം ന ഉപഭോഗ്യം ച ലുബ്ധൈഃ യത് ദുഃഖ സംചിതമ് ।
ഭുംക്തേ തത് അപി തത് ച അന്യഃ മധുഹേവ അര്ഥവിത് മധു ॥ 15॥
സുഖ ദുഃഖ ഉപാര്ജിതൈഃ വിത്തൈഃ ആശാസാനാം ഗൃഹ ആശിഷഃ ।
മധുഹേവ അഗ്രതഃ ഭുംക്തേ യതിഃ വൈ ഗൃഹമേധിനാമ് ॥ 16॥
ഗ്രാമ്യഗീതം ന ശ്രുണുയാത് യതിഃ വനചരഃ ക്വചിത് ।
ശിഖേത ഹരിണാത് വദ്ധാത് മൃഗയോഃ ഗീതമോഹിതാത് ॥ 17॥
നൃത്യവാദിത്രഗീതാനി ജുഷന് ഗ്രാമ്യാണി യോഷിതാമ് ।
ആസാം ക്രീഡനകഃ വശ്യഃ ഋഷ്യശ‍ഋംഗഃ മൃഗീസുതഃ ॥ 18॥
ജിഹ്വയാ അതിപ്രമാഥിന്യാ ജനഃ രസവിമോഹിതഃ ।
മൃത്യും ഋച്ഛതി അസത് ബുദ്ധിഃ മീനഃ തു ബഡിശൈഃ യഥാ ॥ 19॥
ഇംദ്രിയാണി ജയംതി ആശുഃ നിരാഹാരാഃ മനീഷിണഃ ।
വര്ജയിത്വാ തു രസനം തത് നിരന്നസ്യ വര്ധതേ ॥ 20॥
താവത് ജിതേംദ്രിയഃ ന സ്യാത് വിജിതാനി ഇംദ്രിയഃ പുമാന് ।
ന ജയേത് രസനം യാവത് ജിതം സര്വം ജിതേ രസേ ॥ 21॥
പിംഗലാ നാമ വേശ്യാ ആസീത് വിദേഹനഗരേ പുരാ ।
തസ്യാ മേ ശിക്ഷിതം കിംചിത് നിബോധ നൃപനംദന ॥ 22॥
സാ സ്വൈരിണ്യേകദാ കാംതം സംകേത ഉപനേഷ്യതീ ।
അഭൂത്കാലേ ബഹിര്ദ്വാരി ബിഭ്രതീ രൂപമുത്തമമ് ॥ 23॥
മാര്ഗ ആഗച്ഛതോ വീക്ഷ്യ പുരുഷാന്പുരുഷര്ഷഭ ।
താന് ശുല്കദാന്വിത്തവതഃ കാംതാന്മേനേഽര്ഥകാമുകാ ॥ 24॥
ആഗതേഷ്വപയാതേഷു സാ സംകേതോപജീവനീ ।
അപ്യന്യോ വിത്തവാന്കോഽപി മാമുപൈഷ്യതി ഭൂരിദഃ ॥ 25॥
ഏഅവം ദുരാശയാ ധ്വസ്തനിദ്രാ ദ്വാര്യവലംബതീ ।
നിര്ഗച്ഛംതീ പ്രവിശതീ നിശീഥം സമപദ്യത ॥ 26॥
തസ്യാ വിത്താശയാ ശുഷ്യദ്വക്ത്രായാ ദീനചേതസഃ ।
നിര്വേദഃ പരമോ ജജ്ഞേ ചിംതാഹേതുഃ സുഖാവഹഃ ॥ 27॥
തസ്യാ നിര്വിണ്ണചിത്തായാ ഗീതം ശ്രുണു യഥാ മമ ।
നിര്വേദ ആശാപാശാനാം പുരുഷസ്യ യഥാ ഹ്യസിഃ ॥ 28॥
ന ഹി അംഗാജാതനിര്വേദഃ ദേഹബംധം ജിഹാസതി ।
യഥാ വിജ്ഞാനരഹിതഃ മനുജഃ മമതാം നൃപ ॥ 29॥
പിംഗലാ ഉവാച ।
അഹോ മേ മോഹവിതതിം പശ്യത അവിജിത ആത്മനഃ ।
യാ കാംതാത് അസതഃ കാമം കാമയേ യേന ബാലിശാ ॥ 30॥
സംതം സമീപേ രമണം രതിപ്രദം
വിത്തപ്രദം നിത്യം ഇമം വിഹായ ।
അകാമദം ദുഃഖഭയ ആദി ശോക
മോഹപ്രദം തുച്ഛം അഹം ഭജേ അജ്ഞാ ॥ 31॥
അഹോ മയാത്മാ പരിതാപിതോ വൃഥാ
സാംകേത്യവൃത്ത്യാഽതിവിഗര്ഹ്യവാര്തയാ ।
സ്ത്രൈണാന്നരാദ്യാഽര്ഥതൃഷോഽനുശോച്യാ
ത്ക്രീതേന വിത്തം രതിമാത്മനേച്ഛതീ ॥ 32॥
യദസ്ഥിഭിര്നിര്മിതവംശവംശ്യ
സ്ഥൂണം ത്വചാ രോമനഖൈഃ പിനദ്ധമ് ।
ക്ഷരന്നവദ്വാരമഗാരമേതദ്
വിണ്മൂത്രപൂര്ണം മദുപൈതി കാന്യാ ॥ 33॥
വിദേഹാനാം പുരേ ഹ്യസ്മിന്നഹമേകൈവ മൂഢധീഃ ।
യാഽന്യസ്മിച്ഛംത്യസത്യസ്മാദാത്മദാത്കാമമച്യുതാത് ॥ 34॥
സുഹൃത്പ്രേഷ്ഠതമോ നാഥ ആത്മാ ചായം ശരീരിണാമ് ।
തം വിക്രീയാത്മനൈവാഹം രമേഽനേന യഥാ രമാ ॥ 35॥
കിയത്പ്രിയം തേ വ്യഭജന്കാമാ യേ കാമദാ നരാഃ ।
ആദ്യംതവംതോ ഭാര്യായാ ദേവാ വാ കാലവിദ്രുതാഃ ॥ 36॥
നൂനം മേ ഭഗവാന് പ്രീതഃ വിഷ്ണുഃ കേന അപി കര്മണാ ।
നിര്വേദഃ അയം ദുരാശായാ യത് മേ ജാതഃ സുഖാവഹഃ ॥ 37॥
മൈവം സ്യുര്മംദഭഗ്യായാഃ ക്ലേശാ നിര്വേദഹേതവഃ ।
യേനാനുബംധം നിഹൃത്യ പുരുഷഃ ശമമൃച്ഛതി ॥ 38॥
തേന ഉപകൃതം ആദായ ശിരസാ ഗ്രാമ്യസംഗതാഃ ।
ത്യക്ത്വാ ദുരാശാഃ ശരണം വ്രജാമി തം അധീശ്വരമ് ॥ 39॥
സംതുഷ്ടാ ശ്രദ്ദധത്യേതദ്യഥാലാഭേന ജീവതീ ।
വിഹരാമ്യമുനൈവാഹമാത്മനാ രമണേന വൈ ॥ 40॥
സംസാരകൂപേ പതിതം വിഷയൈര്മുഷിതേക്ഷണമ് ।
ഗ്രസ്തം കാലാഹിനാഽഽത്മാനം കോഽന്യസ്ത്രാതുമധീശ്വരഃ ॥ 41॥
ആത്മാ ഏവ ഹി ആത്മനഃ ഗോപ്താ നിര്വിദ്യേത യദാഖിലാത് ।
അപ്രമത്തഃ ഇദം പശ്യത് ഗ്രസ്തം കാലാഹിനാ ജഗത് ॥ 42॥
ബ്രാഹ്മണ ഉവാച ।
ഏഅവം വ്യവസിതമതിര്ദുരാശാം കാംതതര്ഷജാമ് ।
ഛിത്വോപശമമാസ്ഥായ ശയ്യാമുപവിവേശ സാ ॥ 43॥
ആശാ ഹി പരമം ദുഃഖം നൈരാശ്യം പരമം സുഖമ് ।
യഥാ സംഛിദ്യ കാംതാശാം സുഖം സുഷ്വാപ പിംഗലാ ॥ 44॥
ഇതി ശ്രീമദ്ഭാഗവതേ മഹാപുരാണേ പാരമഹംസ്യാം
സംഹിതായാമേകാദശസ്കംധേ പിംഗലോപാഖ്യാഽനേഷ്ടമോഽധ്യായഃ ॥