ਅਥ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੋਧ੍ਯਾਯਃ ।
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞਵਿਭਾਗਯੋਗਃ
ਸ਼੍ਰੀਭਗਵਾਨੁਵਾਚ ।
ਇਦਂ ਸ਼ਰੀਰਂ ਕੌਂਤੇਯ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਮਿਤ੍ਯਭਿਧੀਯਤੇ ।
ਏਤਦ੍ਯੋ ਵੇਤ੍ਤਿ ਤਂ ਪ੍ਰਾਹੁਃ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞ ਇਤਿ ਤਦ੍ਵਿਦਃ ॥ 1 ॥
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞਂ ਚਾਪਿ ਮਾਂ ਵਿਦ੍ਧਿ ਸਰ੍ਵਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੇਸ਼ੁ ਭਾਰਤ ।
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞਯੋਰ੍ਜ੍ਞਾਨਂ ਯਤ੍ਤਜ੍ਜ੍ਞਾਨਂ ਮਤਂ ਮਮ ॥ 2 ॥
ਤਤ੍ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਂ ਯਚ੍ਚ ਯਾਦ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਚ ਯਦ੍ਵਿਕਾਰਿ ਯਤਸ਼੍ਚ ਯਤ੍ ।
ਸ ਚ ਯੋ ਯਤ੍ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼੍ਚ ਤਤ੍ਸਮਾਸੇਨ ਮੇ ਸ਼੍ਰੁਰੁਇਣੁ ॥ 3 ॥
ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਭਿਰ੍ਬਹੁਧਾ ਗੀਤਂ ਛਂਦੋਭਿਰ੍ਵਿਵਿਧੈਃ ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਕ੍ ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਸੂਤ੍ਰਪਦੈਸ਼੍ਚੈਵ ਹੇਤੁਮਦ੍ਭਿਰ੍ਵਿਨਿਸ਼੍ਚਿਤੈਃ ॥ 4 ॥
ਮਹਾਭੂਤਾਨ੍ਯਹਂਕਾਰੋ ਬੁਦ੍ਧਿਰਵ੍ਯਕ੍ਤਮੇਵ ਚ ।
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਣਿ ਦਸ਼ੈਕਂ ਚ ਪਂਚ ਚੇਂਦ੍ਰਿਯਗੋਚਰਾਃ ॥ 5 ॥
ਇਚ੍ਛਾ ਦ੍ਵੇਸ਼ਃ ਸੁਖਂ ਦੁਃਖਂ ਸਂਘਾਤਸ਼੍ਚੇਤਨਾ ਧ੍ਰੁਰੁਇਤਿਃ ।
ਏਤਤ੍ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਂ ਸਮਾਸੇਨ ਸਵਿਕਾਰਮੁਦਾਹ੍ਰੁਰੁਇਤਮ੍ ॥ 6 ॥
ਅਮਾਨਿਤ੍ਵਮਦਂਭਿਤ੍ਵਮਹਿਂਸਾ ਕ੍ਸ਼ਾਂਤਿਰਾਰ੍ਜਵਮ੍ ।
ਆਚਾਰ੍ਯੋਪਾਸਨਂ ਸ਼ੌਚਂ ਸ੍ਥੈਰ੍ਯਮਾਤ੍ਮਵਿਨਿਗ੍ਰਹਃ ॥ 7 ॥
ਇਂਦ੍ਰਿਯਾਰ੍ਥੇਸ਼ੁ ਵੈਰਾਗ੍ਯਮਨਹਂਕਾਰ ਏਵ ਚ ।
ਜਨ੍ਮਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਜਰਾਵ੍ਯਾਧਿਦੁਃਖਦੋਸ਼ਾਨੁਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ ॥ 8 ॥
ਅਸਕ੍ਤਿਰਨਭਿਸ਼੍ਵਂਗਃ ਪੁਤ੍ਰਦਾਰਗ੍ਰੁਰੁਇਹਾਦਿਸ਼ੁ ।
ਨਿਤ੍ਯਂ ਚ ਸਮਚਿਤ੍ਤਤ੍ਵਮਿਸ਼੍ਟਾਨਿਸ਼੍ਟੋਪਪਤ੍ਤਿਸ਼ੁ ॥ 9 ॥
ਮਯਿ ਚਾਨਨ੍ਯਯੋਗੇਨ ਭਕ੍ਤਿਰਵ੍ਯਭਿਚਾਰਿਣੀ ।
ਵਿਵਿਕ੍ਤਦੇਸ਼ਸੇਵਿਤ੍ਵਮਰਤਿਰ੍ਜਨਸਂਸਦਿ ॥ 10 ॥
ਅਧ੍ਯਾਤ੍ਮਜ੍ਞਾਨਨਿਤ੍ਯਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਤ੍ਵਜ੍ਞਾਨਾਰ੍ਥਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ ।
ਏਤਜ੍ਜ੍ਞਾਨਮਿਤਿ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤਮਜ੍ਞਾਨਂ ਯਦਤੋਨ੍ਯਥਾ ॥ 11 ॥
ਜ੍ਞੇਯਂ ਯਤ੍ਤਤ੍ਪ੍ਰਵਕ੍ਸ਼੍ਯਾਮਿ ਯਜ੍ਜ੍ਞਾਤ੍ਵਾਮ੍ਰੁਰੁਇਤਮਸ਼੍ਨੁਤੇ ।
ਅਨਾਦਿਮਤ੍ਪਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਾਸਦੁਚ੍ਯਤੇ ॥ 12 ॥
ਸਰ੍ਵਤਃਪਾਣਿਪਾਦਂ ਤਤ੍ਸਰ੍ਵਤੋਕ੍ਸ਼ਿਸ਼ਿਰੋਮੁਖਮ੍ ।
ਸਰ੍ਵਤਃਸ਼੍ਰੁਤਿਮਲ੍ਲੋਕੇ ਸਰ੍ਵਮਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯ ਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ॥ 13 ॥
ਸਰ੍ਵੇਂਦ੍ਰਿਯਗੁਣਾਭਾਸਂ ਸਰ੍ਵੇਂਦ੍ਰਿਯਵਿਵਰ੍ਜਿਤਮ੍ ।
ਅਸਕ੍ਤਂ ਸਰ੍ਵਭ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਚੈਵ ਨਿਰ੍ਗੁਣਂ ਗੁਣਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਰੁਇ ਚ ॥ 14 ॥
ਬਹਿਰਂਤਸ਼੍ਚ ਭੂਤਾਨਾਮਚਰਂ ਚਰਮੇਵ ਚ ।
ਸੂਕ੍ਸ਼੍ਮਤ੍ਵਾਤ੍ਤਦਵਿਜ੍ਞੇਯਂ ਦੂਰਸ੍ਥਂ ਚਾਂਤਿਕੇ ਚ ਤਤ੍ ॥ 15 ॥
ਅਵਿਭਕ੍ਤਂ ਚ ਭੂਤੇਸ਼ੁ ਵਿਭਕ੍ਤਮਿਵ ਚ ਸ੍ਥਿਤਮ੍ ।
ਭੂਤਭਰ੍ਤ੍ਰੁਰੁਇ ਚ ਤਜ੍ਜ੍ਞੇਯਂ ਗ੍ਰਸਿਸ਼੍ਣੁ ਪ੍ਰਭਵਿਸ਼੍ਣੁ ਚ ॥ 16 ॥
ਜ੍ਯੋਤਿਸ਼ਾਮਪਿ ਤਜ੍ਜ੍ਯੋਤਿਸ੍ਤਮਸਃ ਪਰਮੁਚ੍ਯਤੇ ।
ਜ੍ਞਾਨਂ ਜ੍ਞੇਯਂ ਜ੍ਞਾਨਗਮ੍ਯਂ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਿ ਸਰ੍ਵਸ੍ਯ ਵਿਸ਼੍ਠਿਤਮ੍ ॥ 17 ॥
ਇਤਿ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਂ ਤਥਾ ਜ੍ਞਾਨਂ ਜ੍ਞੇਯਂ ਚੋਕ੍ਤਂ ਸਮਾਸਤਃ ।
ਮਦ੍ਭਕ੍ਤ ਏਤਦ੍ਵਿਜ੍ਞਾਯ ਮਦ੍ਭਾਵਾਯੋਪਪਦ੍ਯਤੇ ॥ 18 ॥
ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਂ ਪੁਰੁਸ਼ਂ ਚੈਵ ਵਿਦ੍ਧ੍ਯਨਾਦਿ ਉਭਾਵਪਿ ।
ਵਿਕਾਰਾਂਸ਼੍ਚ ਗੁਣਾਂਸ਼੍ਚੈਵ ਵਿਦ੍ਧਿ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਸਂਭਵਾਨ੍ ॥ 19 ॥
ਕਾਰ੍ਯਕਾਰਣਕਰ੍ਤ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵੇ ਹੇਤੁਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਰੁਚ੍ਯਤੇ ।
ਪੁਰੁਸ਼ਃ ਸੁਖਦੁਃਖਾਨਾਂ ਭੋਕ੍ਤ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਵੇ ਹੇਤੁਰੁਚ੍ਯਤੇ ॥ 20 ॥
ਪੁਰੁਸ਼ਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਸ੍ਥੋ ਹਿ ਭੁਂਕ੍ਤੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਜਾਨ੍ਗੁਣਾਨ੍ ।
ਕਾਰਣਂ ਗੁਣਸਂਗੋਸ੍ਯ ਸਦਸਦ੍ਯੋਨਿਜਨ੍ਮਸੁ ॥ 21 ॥
ਉਪਦ੍ਰਸ਼੍ਟਾਨੁਮਂਤਾ ਚ ਭਰ੍ਤਾ ਭੋਕ੍ਤਾ ਮਹੇਸ਼੍ਵਰਃ ।
ਪਰਮਾਤ੍ਮੇਤਿ ਚਾਪ੍ਯੁਕ੍ਤੋ ਦੇਹੇਸ੍ਮਿਨ੍ਪੁਰੁਸ਼ਃ ਪਰਃ ॥ 22 ॥
ਯ ਏਵਂ ਵੇਤ੍ਤਿ ਪੁਰੁਸ਼ਂ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਂ ਚ ਗੁਣੈਃ ਸਹ ।
ਸਰ੍ਵਥਾ ਵਰ੍ਤਮਾਨੋਪਿ ਨ ਸ ਭੂਯੋਭਿਜਾਯਤੇ ॥ 23 ॥
ਧ੍ਯਾਨੇਨਾਤ੍ਮਨਿ ਪਸ਼੍ਯਂਤਿ ਕੇਚਿਦਾਤ੍ਮਾਨਮਾਤ੍ਮਨਾ ।
ਅਨ੍ਯੇ ਸਾਂਖ੍ਯੇਨ ਯੋਗੇਨ ਕਰ੍ਮਯੋਗੇਨ ਚਾਪਰੇ ॥ 24 ॥
ਅਨ੍ਯੇ ਤ੍ਵੇਵਮਜਾਨਂਤਃ ਸ਼੍ਰੁਤ੍ਵਾਨ੍ਯੇਭ੍ਯ ਉਪਾਸਤੇ ।
ਤੇਪਿ ਚਾਤਿਤਰਂਤ੍ਯੇਵ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਂ ਸ਼੍ਰੁਤਿਪਰਾਯਣਾਃ ॥ 25 ॥
ਯਾਵਤ੍ਸਂਜਾਯਤੇ ਕਿਂਚਿਤ੍ਸਤ੍ਤ੍ਵਂ ਸ੍ਥਾਵਰਜਂਗਮਮ੍ ।
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞਸਂਯੋਗਾਤ੍ਤਦ੍ਵਿਦ੍ਧਿ ਭਰਤਰ੍ਸ਼ਭ ॥ 26 ॥
ਸਮਂ ਸਰ੍ਵੇਸ਼ੁ ਭੂਤੇਸ਼ੁ ਤਿਸ਼੍ਠਂਤਂ ਪਰਮੇਸ਼੍ਵਰਮ੍ ।
ਵਿਨਸ਼੍ਯਤ੍ਸ੍ਵਵਿਨਸ਼੍ਯਂਤਂ ਯਃ ਪਸ਼੍ਯਤਿ ਸ ਪਸ਼੍ਯਤਿ ॥ 27 ॥
ਸਮਂ ਪਸ਼੍ਯਨ੍ਹਿ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਸਮਵਸ੍ਥਿਤਮੀਸ਼੍ਵਰਮ੍ ।
ਨ ਹਿਨਸ੍ਤ੍ਯਾਤ੍ਮਨਾਤ੍ਮਾਨਂ ਤਤੋ ਯਾਤਿ ਪਰਾਂ ਗਤਿਮ੍ ॥ 28 ॥
ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੈਵ ਚ ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਕ੍ਰਿਯਮਾਣਾਨਿ ਸਰ੍ਵਸ਼ਃ ।
ਯਃ ਪਸ਼੍ਯਤਿ ਤਥਾਤ੍ਮਾਨਮਕਰ੍ਤਾਰਂ ਸ ਪਸ਼੍ਯਤਿ ॥ 29 ॥
ਯਦਾ ਭੂਤਪ੍ਰੁਰੁਇਥਗ੍ਭਾਵਮੇਕਸ੍ਥਮਨੁਪਸ਼੍ਯਤਿ ।
ਤਤ ਏਵ ਚ ਵਿਸ੍ਤਾਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸਂਪਦ੍ਯਤੇ ਤਦਾ ॥ 30 ॥
ਅਨਾਦਿਤ੍ਵਾਨ੍ਨਿਰ੍ਗੁਣਤ੍ਵਾਤ੍ਪਰਮਾਤ੍ਮਾਯਮਵ੍ਯਯਃ ।
ਸ਼ਰੀਰਸ੍ਥੋਪਿ ਕੌਂਤੇਯ ਨ ਕਰੋਤਿ ਨ ਲਿਪ੍ਯਤੇ ॥ 31 ॥
ਯਥਾ ਸਰ੍ਵਗਤਂ ਸੌਕ੍ਸ਼੍ਮ੍ਯਾਦਾਕਾਸ਼ਂ ਨੋਪਲਿਪ੍ਯਤੇ ।
ਸਰ੍ਵਤ੍ਰਾਵਸ੍ਥਿਤੋ ਦੇਹੇ ਤਥਾਤ੍ਮਾ ਨੋਪਲਿਪ੍ਯਤੇ ॥ 32 ॥
ਯਥਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯਤ੍ਯੇਕਃ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਂ ਲੋਕਮਿਮਂ ਰਵਿਃ ।
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਂ ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰੀ ਤਥਾ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਸ੍ਨਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਯਤਿ ਭਾਰਤ ॥ 33 ॥
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞਯੋਰੇਵਮਂਤਰਂ ਜ੍ਞਾਨਚਕ੍ਸ਼ੁਸ਼ਾ ।
ਭੂਤਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਮੋਕ੍ਸ਼ਂ ਚ ਯੇ ਵਿਦੁਰ੍ਯਾਂਤਿ ਤੇ ਪਰਮ੍ ॥ 34 ॥
ਓਂ ਤਤ੍ਸਦਿਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਭਗਵਦ੍ਗੀਤਾਸੂਪਨਿਸ਼ਤ੍ਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਯਾਂ ਯੋਗਸ਼ਾਸ੍ਤ੍ਰੇ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣਾਰ੍ਜੁਨਸਂਵਾਦੇ
ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰਜ੍ਞਵਿਭਾਗਯੋਗੋ ਨਾਮ ਤ੍ਰਯੋਦਸ਼ੋਧ੍ਯਾਯਃ ॥13 ॥