ଅଥ ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ୟାୟଃ ।
ଶ୍ରୀଶୁକଃ ଉଵାଚ ।
ଅଥ ବ୍ରହ୍ମା ଆତ୍ମଜୈଃ ଦେଵୈଃ ପ୍ରଜେଶୈଃ ଆଵୃତଃ ଅଭ୍ୟଗାତ୍ ।
ଭଵଃ ଚ ଭୂତଭଵ୍ୟୀଶଃ ୟୟୌ ଭୂତଗଣୈଃ ଵୃତଃ ॥ 1॥
ଇଂଦ୍ରଃ ମରୁଦ୍ଭିଃ ଭଗଵାନ୍ ଆଦିତ୍ୟାଃ ଵସଵଃ ଅଶ୍ଵିନୌ ।
ଋଭଵଃ ଅଂଗିରସଃ ରୁଦ୍ରାଃ ଵିଶ୍ଵେ ସାଧ୍ୟାଃ ଚ ଦେଵତାଃ ॥ 2॥
ଗଂଧର୍ଵାପ୍ସରସଃ ନାଗାଃ ସିଦ୍ଧଚାରଣଗୁହ୍ୟକାଃ ।
ଋଷୟଃ ପିତରଃ ଚ ଏଵ ସଵିଦ୍ୟାଧରକିନ୍ନରାଃ ॥ 3॥
ଦ୍ଵାରକାଂ ଉପସଂଜଗ୍ମୁଃ ସର୍ଵେ କୃଷ୍ଣାଦିଦୃକ୍ଷଵଃ ।
ଵପୁଷା ୟେନ ଭଗଵାନ୍ ନରଲୋକମନୋରମଃ ।
ୟଶଃ ଵିତେନେ ଲୋକେଷୁ ସର୍ଵଲୋକମଲାପହମ୍ ॥ 4॥
ତସ୍ୟାଂ ଵିଭ୍ରାଜମାନାୟାଂ ସମୃଦ୍ଧାୟାଂ ମହର୍ଧିଭିଃ ।
ଵ୍ୟଚକ୍ଷତ ଅଵିତୃପ୍ତାକ୍ଷାଃ କୃଷ୍ଣଂ ଅଦ୍ଭୁତଦର୍ଶନମ୍ ॥
5॥
ସ୍ଵର୍ଗୌଦ୍ୟାନୌଅପଗୈଃ ମାଲ୍ୟୈଃ ଛାଦୟଂତଃ ୟଦୁ ଉତ୍ତମମ୍ ।
ଗୀର୍ଭିଃ ଚିତ୍ରପଦାର୍ଥାଭିଃ ତୁଷ୍ଟୁଵୁଃ ଜଗତ୍ ଈଶ୍ଵରମ୍ ॥6॥
ଦେଵାଃ ଊଚୁଃ ।
ନତାଃ ସ୍ମ ତେ ନାଥ ପଦାରଵିଂଦଂ
ବୁଦ୍ଧୀଂଦ୍ରିୟପ୍ରାଣମନୋଵଚୋଭିଃ ।
ୟତ୍ ଚିଂତ୍ୟତେ ଅଂତର୍ହୃଦି ଭାଵୟୁକ୍ତୈଃ
ମୁମୁକ୍ଷୁଭିଃ କର୍ମମୟ ଊରୁପାଶାତ୍ ॥ 7॥
ତ୍ଵଂ ମାୟୟା ତ୍ରିଗୁଣୟା ଆତ୍ମନି ଦୁର୍ଵିଭାଵ୍ୟଂ
ଵ୍ୟକ୍ତଂ ସୃଜସି ଅଵସି ଲୁଂପସି ତତ୍ ଗୁଣସ୍ଥଃ ।
ନ ଏତୈଃ ଭଵାନ୍ ଅଜିତ କର୍ମଭିଃ ଅଜ୍ୟତେ ଵୈ
ୟତ୍ ସ୍ଵେ ସୁଖେ ଅଵ୍ୟଵହିତେ ଅଭିରତଃ ଅନଵଦ୍ୟଃ ॥ 8॥
ଶୁଦ୍ଧିଃ ନୃଣାଂ ନ ତୁ ତଥା ଈଡ୍ୟ ଦୁରାଶୟାନାଂ
ଵିଦ୍ୟାଶ୍ରୁତାଧ୍ୟୟନଦାନତପକ୍ରିୟାଭିଃ ।
ସତ୍ତ୍ଵାତ୍ମନାଂ ଋଷଭ ତେ ୟଶସି ପ୍ରଵୃଦ୍ଧ
ସତ୍ ଶ୍ରଦ୍ଧୟା ଶ୍ରଵଣସଂଭୃତୟା ୟଥା ସ୍ୟାତ୍ ॥ 9॥
ସ୍ୟାତ୍ ନଃ ତଵ ଅଂଘ୍ରିଃ ଅଶୁଭାଶୟଧୂମକେତୁଃ
କ୍ଷେମାୟ ୟଃ ମୁନିଭିଃ ଆର୍ଦ୍ରହୃଦୌହ୍ୟମାନଃ ।
ୟଃ ସାତ୍ଵତୈଃ ସମଵିଭୂତୟଃ ଆତ୍ମଵଦ୍ଭିଃ
ଵ୍ୟୂହେ ଅର୍ଚିତଃ ସଵନଶଃ ସ୍ଵଃ ଅତିକ୍ରମାୟ ॥ 10॥
ୟଃ ଚିଂତ୍ୟତେ ପ୍ରୟତପାଣିଭିଃ ଅଧ୍ଵରାଗ୍ନୌ
ତ୍ରୟ୍ୟା ନିରୁକ୍ତଵିଧିନା ଈଶ ହଵିଃ ଗୃହୀତ୍ଵା ।
ଅଧ୍ୟାତ୍ମୟୋଗଃ ଉତ ୟୋଗିଭିଃ ଆତ୍ମମାୟାଂ
ଜିଜ୍ଞାସୁଭିଃ ପରମଭାଗଵତୈଃ ପରୀଷ୍ଟଃ ॥ 11॥
ପର୍ୟୁଷ୍ଟୟା ତଵ ଵିଭୋ ଵନମାଲୟା ଇୟଂ
ସଂସ୍ପର୍ଧିନୀ ଭଗଵତୀ ପ୍ରତିପତ୍ନିଵତ୍ ଶ୍ରୀଃ ।
ୟଃ ସୁପ୍ରଣୀତଂ ଅମୁୟାର୍ହଣଂ ଆଦତ୍ ଅନ୍ନଃ
ଭୂୟାତ୍ ସଦା ଅଂଘ୍ରିଃ ଅଶୁଭାଶୟଧୂମକେତୁଃ ॥ 12॥
କେତୁଃ ତ୍ରିଵିକ୍ରମୟୁତଃ ତ୍ରିପତ୍ ପତାକଃ
ୟଃ ତେ ଭୟାଭୟକରଃ ଅସୁରଦେଵଚମ୍ଵୋଃ ।
ସ୍ଵର୍ଗାୟ ସାଧୁଷୁ ଖଲୁ ଏଷୁ ଇତରାୟ ଭୂମନ୍
ପାଦଃ ପୁନାତୁ ଭଗଵନ୍ ଭଜତାଂ ଅଧଂ ନଃ ॥ 13॥
ନସ୍ୟୋତଗାଵଃ ଇଵ ୟସ୍ୟ ଵଶେ ଭଵଂତି
ବ୍ରହ୍ମାଦୟଃ ଅନୁଭୃତଃ ମିଥୁରର୍ଦ୍ୟମାନାଃ ।
କାଲସ୍ୟ ତେ ପ୍ରକୃତିପୂରୁଷୟୋଃ ପରସ୍ୟ
ଶଂ ନଃ ତନୋତୁ ଚରଣଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମସ୍ୟ ॥ 14॥
ଅସ୍ୟ ଅସି ହେତୁଃ ଉଦୟସ୍ଥିତିସଂୟମାନାଂ
ଅଵ୍ୟକ୍ତଜୀଵମହତାଂ ଅପି କାଲଂ ଆହୁଃ ।
ସଃ ଅୟଂ ତ୍ରିଣାଭିଃ ଅଖିଲ ଅପଚୟେ ପ୍ରଵୃତ୍ତଃ
କାଲଃ ଗଭୀରରୟଃ ଉତ୍ତମପୂରୁଷଃ ତ୍ଵମ୍ ॥ 15॥
ତ୍ଵତ୍ତଃ ପୁମାନ୍ ସମଧିଗମ୍ୟ ୟୟା ସ୍ଵଵୀର୍ୟ
ଧତ୍ତେ ମହାଂତଂ ଇଵ ଗର୍ଭଂ ଅମୋଘଵୀର୍ୟଃ ।
ସଃ ଅୟଂ ତୟା ଅନୁଗତଃ ଆତ୍ମନଃ ଆଂଡକୋଶଂ
ହୈମଂ ସସର୍ଜ ବହିଃ ଆଵରଣୈଃ ଉପେତମ୍ ॥ 16॥
ତତ୍ତସ୍ଥୁଷଃ ଚ ଜଗତଃ ଚ ଭଵାନ୍ ଅଧୀଶଃ
ୟତ୍ ମାୟୟା ଉତ୍ଥଗୁଣଵିକ୍ରିୟୟା ଉପନୀତାନ୍ ।
ଅର୍ଥାନ୍ ଜୁଷନ୍ ଅପି ହୃଷୀକପତେ ନ ଲିପ୍ତଃ
ୟେ ଅନ୍ୟେ ସ୍ଵତଃ ପରିହୃତାତ୍ ଅପି ବିଭ୍ୟତି ସ୍ମ ॥ 17॥
ସ୍ମାୟା ଅଵଲୋକଲଵଦର୍ଶିତଭାଵହାରି
ଭ୍ରୂମଂଡଲପ୍ରହିତସୌରତମଂତ୍ରଶୌଂଡୈଃ ।
ପତ୍ନ୍ୟଃ ତୁ ଷୋଡଶସହସ୍ରଂ ଅନଂଗବାଣୈଃ
ୟସ୍ୟ ଇଂଦ୍ରିୟଂ ଵିମଥିତୁଂ କରଣୈଃ ଵିଭ୍ଵ୍ୟଃ ॥ 18॥
ଵିଭ୍ଵ୍ୟଃ ତଵ ଅମୃତକଥା ଉଦଵହାଃ ତ୍ରିଲୋକ୍ୟାଃ
ପାଦୌ ଅନେଜସରିତଃ ଶମଲାନି ହଂତୁମ୍ ।
ଆନୁଶ୍ରଵଂ ଶ୍ରୁତିଭିଃ ଅଂଘ୍ରିଜଂ ଅଂଗସଂଗୈଃ
ତୀର୍ଥଦ୍ଵୟଂ ଶୁଚିଷଦସ୍ତଃ ଉପସ୍ପୃଶଂତି ॥ 19॥
ବାଦରାୟଣିଃ ଉଵାଚ ।
ଇତି ଅଭିଷ୍ଟୂୟ ଵିବୁଧୈଃ ସେଶଃ ଶତଧୃତିଃ ହରିମ୍ ।
ଅଭ୍ୟଭାଷତ ଗୋଵିଂଦଂ ପ୍ରଣମ୍ୟ ଅଂବରଂ ଆଶ୍ରିତଃ ॥ 20॥
ବ୍ରହ୍ମ ଉଵାଚ ।
ଭୂମେଃ ଭାର ଅଵତାରାୟ ପୁରା ଵିଜ୍ଞାପିତଃ ପ୍ରଭୋ ।
ତ୍ଵଂ ଅସ୍ମାଭିଃ ଅଶେଷାତ୍ମନ୍ ତତ୍ ତଥା ଏଵ ଉପପାଦିତମ୍ ॥ 21॥
ଧର୍ମଃ ଚ ସ୍ଥାପିତଃ ସତ୍ସୁ ସତ୍ୟସଂଧେଷୁ ଵୈ ତ୍ଵୟା ।
କୀର୍ତିଃ ଚ ଦିକ୍ଷୁ ଵିକ୍ଷିପ୍ତା ସର୍ଵଲୋକମଲାପହା ॥ 22॥
ଅଵତୀର୍ୟ ୟଦୋଃ ଵଂଶେ ବିଭ୍ରତ୍ ରୂପଂ ଅନୁତ୍ତମମ୍ ।
କର୍ମାଣି ଉଦ୍ଦାମଵୃତ୍ତାନି ହିତାୟ ଜଗତଃ ଅକୃଥାଃ ॥ 23॥
ୟାନି ତେ ଚରିତାନି ଈଶ ମନୁଷ୍ୟାଃ ସାଧଵଃ କଲୌ ।
ଶଋଣ୍ଵଂତଃ କୀର୍ତୟଂତଃ ଚ ତରିଷ୍ୟଂତି ଅଂଜସା ତମଃ ॥ 24॥
ୟଦୁଵଂଶେ ଅଵତୀର୍ଣସ୍ୟ ଭଵତଃ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ।
ଶରତ୍ ଶତଂ ଵ୍ୟତୀୟାୟ ପଂଚଵିଂଶ ଅଧିକଂ ପ୍ରଭୋଃ ॥ 25॥
ନ ଅଧୁନା ତେ ଅଖିଲ ଆଧାର ଦେଵକାର୍ୟ ଅଵଶେଷିତମ୍ ।
କୁଲଂ ଚ ଵିପ୍ରଶାପେନ ନଷ୍ଟପ୍ରାୟଂ ଅଭୂତ୍ ଇଦମ୍ ॥ 26॥
ତତଃ ସ୍ଵଧାମ ପରମଂ ଵିଶସ୍ଵ ୟଦି ମନ୍ୟସେ ।
ସଲୋକାନ୍ ଲୋକପାଲାନ୍ ନଃ ପାହି ଵୈକୁଂଠକିଂକରାନ୍ ॥ 27॥
ଶ୍ରୀ ଭଗଵାନ୍ ଉଵାଚ ।
ଅଵଧାରିତଂ ଏତତ୍ ମେ ୟଦାତ୍ଥ ଵିବୁଧେଶ୍ଵର ।
କୃତଂ ଵଃ କାର୍ୟଂ ଅଖିଲଂ ଭୂମେଃ ଭାରଃ ଅଵତାରିତଃ ॥ 28॥
ତତ୍ ଇଦଂ ୟାଦଵକୁଲଂ ଵୀର୍ୟଶୌର୍ୟଶ୍ରିୟୋଦ୍ଧତମ୍ ।
ଲୋକଂ ଜିଘୃକ୍ଷତ୍ ରୁଦ୍ଧଂ ମେ ଵେଲୟା ଇଵ ମହାର୍ଣଵଃ ॥ 29॥
ୟଦି ଅସଂହୃତ୍ୟ ଦୃପ୍ତାନାଂ ୟଦୁନାଂ ଵିପୁଲଂ କୁଲମ୍ ।
ଗଂତାସ୍ମି ଅନେନ ଲୋକଃ ଅୟଂ ଉଦ୍ଵେଲେନ ଵିନଂକ୍ଷ୍ୟତି ॥ 30॥
ଇଦାନୀଂ ନାଶଃ ଆରବ୍ଧଃ କୁଲସ୍ୟ ଦ୍ଵିଜଶାପତଃ ।
ୟାସ୍ୟାମି ଭଵନଂ ବ୍ରହ୍ମନ୍ ନ ଏତତ୍ ଅଂତେ ତଵ ଆନଘ ॥ 31॥
ଶ୍ରୀ ଶୁକଃ ଉଵାଚ ।
ଇତି ଉକ୍ତଃ ଲୋକନାଥେନ ସ୍ଵୟଂଭୂଃ ପ୍ରଣିପତ୍ୟ ତମ୍ ।
ସହ ଦେଵଗଣୈଃ ଦେଵଃ ସ୍ଵଧାମ ସମପଦ୍ୟତ ॥ 32॥
ଅଥ ତସ୍ୟାଂ ମହୋତ୍ପାତାନ୍ ଦ୍ଵାରଵତ୍ୟାଂ ସମୁତ୍ଥିତାନ୍ ।
ଵିଲୋକ୍ୟ ଭଗଵାନ୍ ଆହ ୟଦୁଵୃଦ୍ଧାନ୍ ସମାଗତାନ୍ ॥ 33॥
ଶ୍ରୀ ଭଗଵାନ୍ ଉଵାଚ ।
ଏତେ ଵୈ ସୁମହୋତ୍ପାତାଃ ଵ୍ୟୁତ୍ତିଷ୍ଠଂତି ଇହ ସର୍ଵତଃ ।
ଶାପଃ ଚ ନଃ କୁଲସ୍ୟ ଆସୀତ୍ ବ୍ରାହ୍ମଣେଭ୍ୟଃ ଦୁରତ୍ୟୟଃ ॥ 34॥
ନ ଵସ୍ତଵ୍ୟଂ ଇହ ଅସ୍ମାଭିଃ ଜିଜୀଵିଷୁଭିଃ ଆର୍ୟକାଃ ।
ପ୍ରଭାସଂ ସୁମହତ୍ ପୁଣ୍ୟଂ ୟାସ୍ୟାମଃ ଅଦ୍ୟ ଏଵ ମା ଚିରମ୍ ॥ 35॥
ୟତ୍ର ସ୍ନାତ୍ଵା ଦକ୍ଷଶାପାତ୍ ଗୃହୀତଃ ୟକ୍ଷ୍ମଣୌଡୁରାଟ୍ ।
ଵିମୁକ୍ତଃ କିଲ୍ବିଷାତ୍ ସଦ୍ୟଃ ଭେଜେ ଭୂୟଃ କଲୋଦୟମ୍ ॥ 36॥
ଵୟଂ ଚ ତସ୍ମିନ୍ ଆପ୍ଲୁତ୍ୟ ତର୍ପୟିତ୍ଵା ପିତୄନ୍ସୁରାନ୍ ।
ଭୋଜୟିତ୍ଵା ଉଶିଜଃ ଵିପ୍ରାନ୍ ନାନାଗୁଣଵତା ଅଂଧସା ॥ 37॥
ତେଷୁ ଦାନାନି ପାତ୍ରେଷୁ ଶ୍ରଦ୍ଧୟା ଉପ୍ତ୍ଵା ମହାଂତି ଵୈ ।
ଵୃଜିନାନି ତରିଷ୍ୟାମଃ ଦାନୈଃ ନୌଭିଃ ଇଵ ଅର୍ଣଵମ୍ ॥ 38॥
ଶ୍ରୀ ଶୁକଃ ଉଵାଚ ।
ଏଵଂ ଭଗଵତା ଆଦିଷ୍ଟାଃ ୟାଦଵାଃ କୁଲନଂଦନ ।
ଗଂତୁଂ କୃତଧିୟଃ ତୀର୍ଥଂ ସ୍ୟଂଦନାନ୍ ସମୟୂୟୁଜନ୍ ॥ 39॥
ତତ୍ ନିରୀକ୍ଷ୍ୟ ଉଦ୍ଧଵଃ ରାଜନ୍ ଶ୍ରୁତ୍ଵା ଭଗଵତା ଉଦିତମ୍ ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ଅରିଷ୍ଟାନି ଘୋରାଣି ନିତ୍ୟଂ କୃଷ୍ଣଂ ଅନୁଵ୍ରତଃ ॥ 40॥
ଵିଵିକ୍ତଃ ଉପସଂଗମ୍ୟ ଜଗତାଂ ଈଶ୍ଵରେଶ୍ଵରମ୍ ।
ପ୍ରଣମ୍ୟ ଶିରସା ପାଦୌ ପ୍ରାଂଜଲିଃ ତଂ ଅଭାଷତ ॥ 41॥
ଉଦ୍ଧଵଃ ଉଵାଚ ।
ଦେଵଦେଵେଶ ୟୋଗେଶ ପୁଣ୍ୟଶ୍ରଵଣକୀର୍ତନ ।
ସଂହୃତ୍ୟ ଏତତ୍ କୁଲଂ ନୂନଂ ଲୋକଂ ସଂତ୍ୟକ୍ଷ୍ୟତେ ଭଵାନ୍ ।
ଵିପ୍ରଶାପଂ ସମର୍ଥଃ ଅପି ପ୍ରତ୍ୟହନ୍ ନ ୟଦି ଈଶ୍ଵରଃ ॥ 42॥
ନ ଅହଂ ତଵ ଅଂଘ୍ରିକମଲଂ କ୍ଷଣାର୍ଧଂ ଅପି କେଶଵ ।
ତ୍ୟକ୍ତୁଂ ସମୁତ୍ସହେ ନାଥ ସ୍ଵଧାମ ନୟ ମାଂ ଅପି ॥ 43॥
ତଵ ଵିକ୍ରୀଡିତଂ କୃଷ୍ଣ ନୃଣାଂ ପରମମଂଗଲମ୍ ।
କର୍ଣପୀୟୂଷଂ ଆସ୍ଵାଦ୍ୟ ତ୍ୟଜତି ଅନ୍ୟସ୍ପୃହାଂ ଜନଃ ॥ 44॥
ଶୟ୍ୟାସନାଟନସ୍ଥାନସ୍ନାନକ୍ରୀଡାଶନାଦିଷୁ ।
କଥଂ ତ୍ଵାଂ ପ୍ରିୟଂ ଆତ୍ମାନଂ ଵୟଂ ଭକ୍ତାଃ ତ୍ୟଜେମହି ॥ 45॥
ତ୍ଵୟା ଉପଭୁକ୍ତସ୍ରକ୍ଗଂଧଵାସଃ ଅଲଂକାରଚର୍ଚିତାଃ ।
ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟଭୋଜିନଃ ଦାସାଃ ତଵ ମାୟାଂ ଜୟେମହି ॥ 46॥
ଵାତାଶନାଃ ୟଃ ଋଷୟଃ ଶ୍ରମଣା ଊର୍ଧ୍ଵମଂଥିନଃ ।
ବ୍ରହ୍ମାଖ୍ୟଂ ଧାମ ତେ ୟାଂତି ଶାଂତାଃ ସଂନ୍ୟାସିନଃ ଅମଲାଃ ॥
47॥
ଵୟଂ ତୁ ଇହ ମହାୟୋଗିନ୍ ଭ୍ରମଂତଃ କର୍ମଵର୍ତ୍ମସୁ ।
ତ୍ଵତ୍ ଵାର୍ତୟା ତରିଷ୍ୟାମଃ ତାଵକୈଃ ଦୁସ୍ତରଂ ତମଃ ॥ 48॥
ସ୍ମରଂତଃ କୀର୍ତୟଂତଃ ତେ କୃତାନି ଗଦିତାନି ଚ ।
ଗତିଉତ୍ସ୍ମିତୀକ୍ଷଣକ୍ଷ୍ଵେଲି ୟତ୍ ନୃଲୋକଵିଡଂବନମ୍ ॥ 49॥
ଶ୍ରୀ ଶୁକଃ ଉଵାଚ ।
ଏଵଂ ଵିଜ୍ଞାପିତଃ ରାଜନ୍ ଭଗଵାନ୍ ଦେଵକୀସୁତଃ ।
ଏକାଂତିନଂ ପ୍ରିୟଂ ଭୃତ୍ୟଂ ଉଦ୍ଧଵଂ ସମଭାଷତ ॥ 50॥
ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭାଗଵତେ ମହାପୁରାଣେ ପାରମହଂସ୍ୟାଂ
ସଂହିତାୟାମେକାଦଶସ୍କଂଧେ ଦେଵସ୍ତୁତ୍ୟୁଦ୍ଧ୍ଵଵିଜ୍ଞାପନଂ ନାମ
ଷଷ୍ଠୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥