(ਸ਼੍ਰੀਦੇਵੀਭਾਗਵਤਂ, ਦ੍ਵਾਦਸ਼ ਸ੍ਕਂਧਂ, ਦਸ਼ਮੋਧ੍ਯਾਯਃ, , ਮਣਿਦ੍ਵੀਪ ਵਰ੍ਣਨ – 1)
ਵ੍ਯਾਸ ਉਵਾਚ –
ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਦੂਰ੍ਧ੍ਵਭਾਗੇ ਸਰ੍ਵਲੋਕੋਸ੍ਤਿ ਯਃ ਸ਼੍ਰੁਤਃ ।
ਮਣਿਦ੍ਵੀਪਃ ਸ ਏਵਾਸ੍ਤਿ ਯਤ੍ਰ ਦੇਵੀ ਵਿਰਾਜਤੇ ॥ 1 ॥
ਸਰ੍ਵਸ੍ਮਾਦਧਿਕੋ ਯਸ੍ਮਾਤ੍ਸਰ੍ਵਲੋਕਸ੍ਤਤਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਪੁਰਾ ਪਰਾਂਬਯੈਵਾਯਂ ਕਲ੍ਪਿਤੋ ਮਨਸੇਚ੍ਛਯਾ ॥ 2 ॥
ਸਰ੍ਵਾਦੌ ਨਿਜਵਾਸਾਰ੍ਥਂ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਾ ਮੂਲਭੂਤਯਾ ।
ਕੈਲਾਸਾਦਧਿਕੋ ਲੋਕੋ ਵੈਕੁਂਠਾਦਪਿ ਚੋਤ੍ਤਮਃ ॥ 3 ॥
ਗੋਲੋਕਾਦਪਿ ਸਰ੍ਵਸ੍ਮਾਤ੍ਸਰ੍ਵਲੋਕੋਧਿਕਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਨੈਤਤ੍ਸਮਂ ਤ੍ਰਿਲੋਕ੍ਯਾਂ ਤੁ ਸੁਂਦਰਂ ਵਿਦ੍ਯਤੇ ਕ੍ਵਚਿਤ੍ ॥ 4 ॥
ਛਤ੍ਰੀਭੂਤਂ ਤ੍ਰਿਜਗਤੋ ਭਵਸਂਤਾਪਨਾਸ਼ਕਮ੍ ।
ਛਾਯਾਭੂਤਂ ਤਦੇਵਾਸ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਂਡਾਨਾਂ ਤੁ ਸਤ੍ਤਮ ॥ 5 ॥
ਬਹੁਯੋਜਨਵਿਸ੍ਤੀਰ੍ਣੋ ਗਂਭੀਰਸ੍ਤਾਵਦੇਵ ਹਿ ।
ਮਣਿਦ੍ਵੀਪਸ੍ਯ ਪਰਿਤੋ ਵਰ੍ਤਤੇ ਤੁ ਸੁਧੋਦਧਿਃ ॥ 6 ॥
ਮਰੁਤ੍ਸਂਘਟ੍ਟਨੋਤ੍ਕੀਰ੍ਣਤਰਂਗ ਸ਼ਤਸਂਕੁਲਃ ।
ਰਤ੍ਨਾਚ੍ਛਵਾਲੁਕਾਯੁਕ੍ਤੋ ਝਸ਼ਸ਼ਂਖਸਮਾਕੁਲਃ ॥ 7 ॥
ਵੀਚਿਸਂਘਰ੍ਸ਼ਸਂਜਾਤਲਹਰੀਕਣਸ਼ੀਤਲਃ ।
ਨਾਨਾਧ੍ਵਜਸਮਾਯੁਕ੍ਤਾ ਨਾਨਾਪੋਤਗਤਾਗਤੈਃ ॥ 8 ॥
ਵਿਰਾਜਮਾਨਃ ਪਰਿਤਸ੍ਤੀਰਰਤ੍ਨਦ੍ਰੁਮੋ ਮਹਾਨ੍ ।
ਤਦੁਤ੍ਤਰਮਯੋਧਾਤੁਨਿਰ੍ਮਿਤੋ ਗਗਨੇ ਤਤਃ ॥ 9 ॥
ਸਪ੍ਤਯੋਜਨਵਿਸ੍ਤੀਰ੍ਣਃ ਪ੍ਰਾਕਾਰੋ ਵਰ੍ਤਤੇ ਮਹਾਨ੍ ।
ਨਾਨਾਸ਼ਸ੍ਤ੍ਰਪ੍ਰਹਰਣਾ ਨਾਨਾਯੁਦ੍ਧਵਿਸ਼ਾਰਦਾਃ ॥ 10 ॥
ਰਕ੍ਸ਼ਕਾ ਨਿਵਸਂਤ੍ਯਤ੍ਰ ਮੋਦਮਾਨਾਃ ਸਮਂਤਤਃ ।
ਚਤੁਰ੍ਦ੍ਵਾਰਸਮਾਯੁਕ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਰਪਾਲਸ਼ਤਾਨ੍ਵਿਤਃ ॥ 11 ॥
ਨਾਨਾਗਣੈਃ ਪਰਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤੋ ਦੇਵੀਭਕ੍ਤਿਯੁਤੈਰ੍ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ।
ਦਰ੍ਸ਼ਨਾਰ੍ਥਂ ਸਮਾਯਾਂਤਿ ਯੇ ਦੇਵਾ ਜਗਦੀਸ਼ਿਤੁਃ ॥ 12 ॥
ਤੇਸ਼ਾਂ ਗਣਾ ਵਸਂਤ੍ਯਤ੍ਰ ਵਾਹਨਾਨਿ ਚ ਤਤ੍ਰ ਹਿ ।
ਵਿਮਾਨਸ਼ਤਸਂਘਰ੍ਸ਼ਘਂਟਾਸ੍ਵਨਸਮਾਕੁਲਃ ॥ 13 ॥
ਹਯਹੇਸ਼ਾਖੁਰਾਘਾਤਬਧਿਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਤਦਿਂਮੁਖਃ ।
ਗਣੈਃ ਕਿਲਕਿਲਾਰਾਵੈਰ੍ਵੇਤ੍ਰਹਸ੍ਤੈਸ਼੍ਚ ਤਾਡਿਤਾਃ ॥ 14 ॥
ਸੇਵਕਾ ਦੇਵਸਂਗਾਨਾਂ ਭ੍ਰਾਜਂਤੇ ਤਤ੍ਰ ਭੂਮਿਪ ।
ਤਸ੍ਮਿਂਕੋਲਾਹਲੇ ਰਾਜਨ੍ਨਸ਼ਬ੍ਦਃ ਕੇਨਚਿਤ੍ਕ੍ਵਚਿਤ੍ ॥ 15 ॥
ਕਸ੍ਯਚਿਚ੍ਛ੍ਰੂਯਤੇਤ੍ਯਂਤਂ ਨਾਨਾਧ੍ਵਨਿਸਮਾਕੁਲੇ ।
ਪਦੇ ਪਦੇ ਮਿਸ਼੍ਟਵਾਰਿਪਰਿਪੂਰ੍ਣਸਰਾਨ੍ਸਿ ਚ ॥ 16 ॥
ਵਾਟਿਕਾ ਵਿਵਿਧਾ ਰਾਜਨ੍ ਰਤ੍ਨਦ੍ਰੁਮਵਿਰਾਜਿਤਾਃ ।
ਤਦੁਤ੍ਤਰਂ ਮਹਾਸਾਰਧਾਤੁਨਿਰ੍ਮਿਤਮਂਡਲਃ ॥ 17 ॥
ਸਾਲੋਪਰੋ ਮਹਾਨਸ੍ਤਿ ਗਗਨਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਿ ਯਚ੍ਛਿਰਃ ।
ਤੇਜਸਾ ਸ੍ਯਾਚ੍ਛਤਗੁਣਃ ਪੂਰ੍ਵਸਾਲਾਦਯਂ ਪਰਃ ॥ 18 ॥
ਗੋਪੁਰਦ੍ਵਾਰਸਹਿਤੋ ਬਹੁਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਸਮਨ੍ਵਿਤਃ ।
ਯਾ ਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਜਾਤਯਃ ਸਂਤਿ ਸਰ੍ਵਾਸ੍ਤਾਸ੍ਤਤ੍ਰ ਸਂਤਿ ਚ ॥ 19 ॥
ਨਿਰਂਤਰਂ ਪੁਸ਼੍ਪਯੁਤਾਃ ਸਦਾ ਫਲਸਮਨ੍ਵਿਤਾਃ ।
ਨਵਪਲ੍ਲਵਸਂਯੁਕ੍ਤਾਃ ਪਰਸੌਰਭਸਂਕੁਲਾਃ ॥ 20 ॥
ਪਨਸਾ ਬਕੁਲਾ ਲੋਧ੍ਰਾਃ ਕਰ੍ਣਿਕਾਰਾਸ਼੍ਚ ਸ਼ਿਂਸ਼ਪਾਃ ।
ਦੇਵਦਾਰੁਕਾਂਚਨਾਰਾ ਆਮ੍ਰਾਸ਼੍ਚੈਵ ਸੁਮੇਰਵਃ ॥ 21 ॥
ਲਿਕੁਚਾ ਹਿਂਗੁਲਾਸ਼੍ਚੈਲਾ ਲਵਂਗਾਃ ਕਟ੍ਫਲਾਸ੍ਤਥਾ ।
ਪਾਟਲਾ ਮੁਚੁਕੁਂਦਾਸ਼੍ਚ ਫਲਿਨ੍ਯੋ ਜਘਨੇਫਲਾਃ ॥ 22 ॥
ਤਾਲਾਸ੍ਤਮਾਲਾਃ ਸਾਲਾਸ਼੍ਚ ਕਂਕੋਲਾ ਨਾਗਭਦ੍ਰਕਾਃ ।
ਪੁਨ੍ਨਾਗਾਃ ਪੀਲਵਃ ਸਾਲ੍ਵਕਾ ਵੈ ਕਰ੍ਪੂਰਸ਼ਾਖਿਨਃ ॥ 23 ॥
ਅਸ਼੍ਵਕਰ੍ਣਾ ਹਸ੍ਤਿਕਰ੍ਣਾਸ੍ਤਾਲਪਰ੍ਣਾਸ਼੍ਚ ਦਾਡਿਮਾਃ ।
ਗਣਿਕਾ ਬਂਧੁਜੀਵਾਸ਼੍ਚ ਜਂਬੀਰਾਸ਼੍ਚ ਕੁਰਂਡਕਾਃ ॥ 24 ॥
ਚਾਂਪੇਯਾ ਬਂਧੁਜੀਵਾਸ਼੍ਚ ਤਥਾ ਵੈ ਕਨਕਦ੍ਰੁਮਾਃ ।
ਕਾਲਾਗੁਰੁਦ੍ਰੁਮਾਸ਼੍ਚੈਵ ਤਥਾ ਚਂਦਨਪਾਦਪਾਃ ॥ 25 ॥
ਖਰ੍ਜੂਰਾ ਯੂਥਿਕਾਸ੍ਤਾਲਪਰ੍ਣ੍ਯਸ਼੍ਚੈਵ ਤਥੇਕ੍ਸ਼ਵਃ ।
ਕ੍ਸ਼ੀਰਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾਸ਼੍ਚ ਖਦਿਰਾਸ਼੍ਚਿਂਚਾਭਲ੍ਲਾਤਕਾਸ੍ਤਥਾ ॥ 26 ॥
ਰੁਚਕਾਃ ਕੁਟਜਾ ਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾ ਬਿਲ੍ਵਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾਸ੍ਤਥੈਵ ਚ ।
ਤੁਲਸੀਨਾਂ ਵਨਾਨ੍ਯੇਵਂ ਮਲ੍ਲਿਕਾਨਾਂ ਤਥੈਵ ਚ ॥ 27 ॥
ਇਤ੍ਯਾਦਿਤਰੁਜਾਤੀਨਾਂ ਵਨਾਨ੍ਯੁਪਵਨਾਨਿ ਚ ।
ਨਾਨਾਵਾਪੀਸ਼ਤੈਰ੍ਯੁਕ੍ਤਾਨ੍ਯੇਵਂ ਸਂਤਿ ਧਰਾਧਿਪ ॥ 28 ॥
ਕੋਕਿਲਾਰਾਵਸਂਯੁਕ੍ਤਾ ਗੁਨ੍ਜਦ੍ਭ੍ਰਮਰਭੂਸ਼ਿਤਾਃ ।
ਨਿਰ੍ਯਾਸਸ੍ਰਾਵਿਣਃ ਸਰ੍ਵੇ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਚ੍ਛਾਯਾਸ੍ਤਰੂਤ੍ਤਮਾਃ ॥ 29 ॥
ਨਾਨਾਰੁਰੁਇਤੁਭਵਾ ਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾ ਨਾਨਾਪਕ੍ਸ਼ਿਸਮਾਕੁਲਾਃ ।
ਨਾਨਾਰਸਸ੍ਰਾਵਿਣੀਭਿਰ੍ਨਦੀਭਿਰਤਿਸ਼ੋਭਿਤਾਃ ॥ 30 ॥
ਪਾਰਾਵਤਸ਼ੁਕਵ੍ਰਾਤਸਾਰਿਕਾਪਕ੍ਸ਼ਮਾਰੁਤੈਃ ।
ਹਂਸਪਕ੍ਸ਼ਸਮੁਦ੍ਭੂਤ ਵਾਤਵ੍ਰਾਤੈਸ਼੍ਚਲਦ੍ਦ੍ਰੁਮਮ੍ ॥ 31 ॥
ਸੁਗਂਧਗ੍ਰਾਹਿਪਵਨਪੂਰਿਤਂ ਤਦ੍ਵਨੋਤ੍ਤਮਮ੍ ।
ਸਹਿਤਂ ਹਰਿਣੀਯੂਥੈਰ੍ਧਾਵਮਾਨੈਰਿਤਸ੍ਤਤਃ ॥ 32 ॥
ਨ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਦ੍ਬਰ੍ਹਿਕਦਂਬਸ੍ਯ ਕੇਕਾਰਾਵੈਃ ਸੁਖਪ੍ਰਦੈਃ ।
ਨਾਦਿਤਂ ਤਦ੍ਵਨਂ ਦਿਵ੍ਯਂ ਮਧੁਸ੍ਰਾਵਿ ਸਮਂਤਤਃ ॥ 33 ॥
ਕਾਂਸ੍ਯਸਾਲਾਦੁਤ੍ਤਰੇ ਤੁ ਤਾਮ੍ਰਸਾਲਃ ਪ੍ਰਕੀਰ੍ਤਿਤਃ ।
ਚਤੁਰਸ੍ਰਸਮਾਕਾਰ ਉਨ੍ਨਤ੍ਯਾ ਸਪ੍ਤਯੋਜਨਃ ॥ 34 ॥
ਦ੍ਵਯੋਸ੍ਤੁ ਸਾਲਯੋਰ੍ਮਧ੍ਯੇ ਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤਾ ਕਲ੍ਪਵਾਟਿਕਾ ।
ਯੇਸ਼ਾਂ ਤਰੂਣਾਂ ਪੁਸ਼੍ਪਾਣਿ ਕਾਂਚਨਾਭਾਨਿ ਭੂਮਿਪ ॥ 35 ॥
ਪਤ੍ਰਾਣਿ ਕਾਂਚਨਾਭਾਨਿ ਰਤ੍ਨਬੀਜਫਲਾਨਿ ਚ ।
ਦਸ਼ਯੋਜਨਗਂਧੋ ਹਿ ਪ੍ਰਸਰ੍ਪਤਿ ਸਮਂਤਤਃ ॥ 36 ॥
ਤਦ੍ਵਨਂ ਰਕ੍ਸ਼ਿਤਂ ਰਾਜਨ੍ਵਸਂਤੇਨਰ੍ਤੁਨਾਨਿਸ਼ਮ੍ ।
ਪੁਸ਼੍ਪਸਿਂਹਾਸਨਾਸੀਨਃ ਪੁਸ਼੍ਪਚ੍ਛਤ੍ਰਵਿਰਾਜਿਤਃ ॥ 37 ॥
ਪੁਸ਼੍ਪਭੂਸ਼ਾਭੂਸ਼ਿਤਸ਼੍ਚ ਪੁਸ਼੍ਪਾਸਵਵਿਘੂਰ੍ਣਿਤਃ ।
ਮਧੁਸ਼੍ਰੀਰ੍ਮਾਧਵਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਭਾਰ੍ਯੇ ਤਸ੍ਯ ਸਮ੍ਮਤੇ ॥ 38 ॥
ਕ੍ਰੀਡਤਃ ਸ੍ਮੇਰਵਦਨੇ ਸੁਮਸ੍ਤਬਕਕਂਦੁਕੈਃ ।
ਅਤੀਵ ਰਮ੍ਯਂ ਵਿਪਿਨਂ ਮਧੁਸ੍ਰਾਵਿ ਸਮਂਤਤਃ ॥ 39 ॥
ਦਸ਼ਯੋਜਨਪਰ੍ਯਂਤਂ ਕੁਸੁਮਾਮੋਦਵਾਯੁਨਾ ।
ਪੂਰਿਤਂ ਦਿਵ੍ਯਗਂਧਰ੍ਵੈਃ ਸਾਂਗਨੈਰ੍ਗਾਨਲੋਲੁਪੈਃ ॥ 40 ॥
ਸ਼ੋਭਿਤਂ ਤਦ੍ਵਨਂ ਦਿਵ੍ਯਂ ਮਤ੍ਤਕੋਕਿਲਨਾਦਿਤਮ੍ ।
ਵਸਂਤਲਕ੍ਸ਼੍ਮੀਸਂਯੁਕ੍ਤਂ ਕਾਮਿਕਾਮਪ੍ਰਵਰ੍ਧਨਮ੍ ॥ 41 ॥
ਤਾਮ੍ਰਸਾਲਾਦੁਤ੍ਤਰਤ੍ਰ ਸੀਸਸਾਲਃ ਪ੍ਰਕੀਰ੍ਤਿਤਃ ।
ਸਮੁਚ੍ਛ੍ਰਾਯਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤੋਪ੍ਯਸ੍ਯ ਸਪ੍ਤਯੋਜਨਸਂਖ੍ਯਯਾ ॥ 42 ॥
ਸਂਤਾਨਵਾਟਿਕਾਮਧ੍ਯੇ ਸਾਲਯੋਸ੍ਤੁ ਦ੍ਵਯੋਰ੍ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ।
ਦਸ਼ਯੋਜਨਗਂਧਸ੍ਤੁ ਪ੍ਰਸੂਨਾਨਾਂ ਸਮਂਤਤਃ ॥ 43 ॥
ਹਿਰਣ੍ਯਾਭਾਨਿ ਕੁਸੁਮਾਨ੍ਯੁਤ੍ਫੁਲ੍ਲਾਨਿ ਨਿਰਂਤਰਮ੍ ।
ਅਮ੍ਰੁਰੁਇਤਦ੍ਰਵਸਂਯੁਕ੍ਤਫਲਾਨਿ ਮਧੁਰਾਣਿ ਚ ॥ 44 ॥
ਗ੍ਰੀਸ਼੍ਮਰ੍ਤੁਰ੍ਨਾਯਕਸ੍ਤਸ੍ਯਾ ਵਾਟਿਕਾਯਾ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪੋਤ੍ਤਮ ।
ਸ਼ੁਕ੍ਰਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਚ ਸ਼ੁਚਿਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਭਾਰ੍ਯੇ ਤਸ੍ਯ ਸਮ੍ਮਤੇ ॥ 45 ॥
ਸਂਤਾਪਤ੍ਰਸ੍ਤਲੋਕਾਸ੍ਤੁ ਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਮੂਲੇਸ਼ੁ ਸਂਸ੍ਥਿਤਾਃ ।
ਨਾਨਾਸਿਦ੍ਧੈਃ ਪਰਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤੋ ਨਾਨਾਦੇਵੈਃ ਸਮਨ੍ਵਿਤਃ ॥ 46 ॥
ਵਿਲਾਸਿਨੀਨਾਂ ਬ੍ਰੁਰੁਇਂਦੈਸ੍ਤੁ ਚਂਦਨਦ੍ਰਵਪਂਕਿਲੈਃ ।
ਪੁਸ਼੍ਪਮਾਲਾਭੂਸ਼ਿਤੈਸ੍ਤੁ ਤਾਲਵ੍ਰੁਰੁਇਂਤਕਰਾਂਬੁਜੈਃ ॥ 47 ॥
[ਪਾਠਭੇਦਃ- ਪ੍ਰਾਕਾਰਃ]
ਪ੍ਰਕਾਰਃ ਸ਼ੋਭਿਤੋ ਏਜਚ੍ਛੀਤਲਾਂਬੁਨਿਸ਼ੇਵਿਭਿਃ ।
ਸੀਸਸਾਲਾਦੁਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪ੍ਯਾਰਕੂਟਮਯਃ ਸ਼ੁਭਃ ॥ 48 ॥
ਪ੍ਰਾਕਾਰੋ ਵਰ੍ਤਤੇ ਰਾਜਨ੍ਮੁਨਿਯੋਜਨਦੈਰ੍ਘ੍ਯਵਾਨ੍ ।
ਹਰਿਚਂਦਨਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾਣਾਂ ਵਾਟੀ ਮਧ੍ਯੇ ਤਯੋਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾ ॥ 49 ॥
ਸਾਲਯੋਰਧਿਨਾਥਸ੍ਤੁ ਵਰ੍ਸ਼ਰ੍ਤੁਰ੍ਮੇਘਵਾਹਨਃ ।
ਵਿਦ੍ਯੁਤ੍ਪਿਂਗਲਨੇਤ੍ਰਸ਼੍ਚ ਜੀਮੂਤਕਵਚਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ॥ 50 ॥
ਵਜ੍ਰਨਿਰ੍ਘੋਸ਼ਮੁਖਰਸ਼੍ਚੇਂਦ੍ਰਧਨ੍ਵਾ ਸਮਂਤਤਃ ।
ਸਹਸ੍ਰਸ਼ੋ ਵਾਰਿਧਾਰਾ ਮੁਂਚਨ੍ਨਾਸ੍ਤੇ ਗਣਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ॥ 51 ॥
ਨਭਃ ਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਚ ਨਭਸ੍ਯਸ਼੍ਰੀਃ ਸ੍ਵਰਸ੍ਯਾ ਰਸ੍ਯਮਾਲਿਨੀ ।
ਅਂਬਾ ਦੁਲਾ ਨਿਰਤ੍ਨਿਸ਼੍ਚਾਭ੍ਰਮਂਤੀ ਮੇਘਯਂਤਿਕਾ ॥ 52 ॥
ਵਰ੍ਸ਼ਯਂਤੀ ਚਿਬੁਣਿਕਾ ਵਾਰਿਧਾਰਾ ਚ ਸਮ੍ਮਤਾਃ ।
ਵਰ੍ਸ਼ਰ੍ਤੋਰ੍ਦ੍ਵਾਦਸ਼ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤਾਃ ਸ਼ਕ੍ਤਯੋ ਮਦਵਿਹ੍ਵਲਾਃ ॥ 53 ॥
ਨਵਪਲ੍ਲਵਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾਸ਼੍ਚ ਨਵੀਨਲਤਿਕਾਨ੍ਵਿਤਾਃ ।
ਹਰਿਤਾਨਿ ਤ੍ਰੁਰੁਇਣਾਨ੍ਯੇਵ ਵੇਸ਼੍ਟਿਤਾ ਯੈਰ੍ਧਰਾਖਿਲਾ ॥ 54 ॥
ਨਦੀਨਦਪ੍ਰਵਾਹਾਸ਼੍ਚ ਪ੍ਰਵਹਂਤਿ ਚ ਵੇਗਤਃ ।
ਸਰਾਂਸਿ ਕਲੁਸ਼ਾਂਬੂਨਿ ਰਾਗਿਚਿਤ੍ਤਸਮਾਨਿ ਚ ॥ 55 ॥
ਵਸਂਤਿ ਦੇਵਾਃ ਸਿਦ੍ਧਾਸ਼੍ਚ ਯੇ ਦੇਵੀਕਰ੍ਮਕਾਰਿਣਃ ।
ਵਾਪੀਕੂਪਤਡਾਗਾਸ਼੍ਚ ਯੇ ਦੇਵ੍ਯਰ੍ਥਂ ਸਮਰ੍ਪਿਤਾਃ ॥ 56 ॥
ਤੇ ਗਣਾ ਨਿਵਸਂਤ੍ਯਤ੍ਰ ਸਵਿਲਾਸਾਸ਼੍ਚ ਸਾਂਗਨਾਃ ।
ਆਰਕੂਟਮਯਾਦਗ੍ਰੇ ਸਪ੍ਤਯੋਜਨਦੈਰ੍ਘ੍ਯਵਾਨ੍ ॥ 57 ॥
ਪਂਚਲੋਹਾਤ੍ਮਕਃ ਸਾਲੋ ਮਧ੍ਯੇ ਮਂਦਾਰਵਾਟਿਕਾ ।
ਨਾਨਾਪੁਸ਼੍ਪਲਤਾਕੀਰ੍ਣਾ ਨਾਨਾਪਲ੍ਲਵਸ਼ੋਭਿਤਾ ॥ 58 ॥
ਅਧਿਸ਼੍ਠਾਤਾਤ੍ਰ ਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤਃ ਸ਼ਰਦ੍ਰੁਰੁਇਤੁਰਨਾਮਯਃ ।
ਇਸ਼ਲਕ੍ਸ਼੍ਮੀਰੂਰ੍ਜਲਕ੍ਸ਼੍ਮੀਰ੍ਦ੍ਵੇ ਭਾਰ੍ਯੇ ਤਸ੍ਯ ਸਮ੍ਮਤੇ ॥ 59 ॥
ਨਾਨਾਸਿਦ੍ਧਾ ਵਸਂਤ੍ਯਤ੍ਰ ਸਾਂਗਨਾਃ ਸਪਰਿਚ੍ਛਦਾਃ ।
ਪਂਚਲੋਹਮਯਾਦਗ੍ਰੇ ਸਪ੍ਤਯੋਜਨਦੈਰ੍ਘ੍ਯਵਾਨ੍ ॥ 60 ॥
ਦੀਪ੍ਯਮਾਨੋ ਮਹਾਸ਼੍ਰੁਰੁਇਂਗੈਰ੍ਵਰ੍ਤਤੇ ਰੌਪ੍ਯਸਾਲਕਃ ।
ਪਾਰਿਜਾਤਾਟਵੀਮਧ੍ਯੇ ਪ੍ਰਸੂਨਸ੍ਤਬਕਾਨ੍ਵਿਤਾ ॥ 61 ॥
ਦਸ਼ਯੋਜਨਗਂਧੀਨਿ ਕੁਸੁਮਾਨਿ ਸਮਂਤਤਃ ।
ਮੋਦਯਂਤਿ ਗਣਾਨ੍ਸਰ੍ਵਾਨ੍ਯੇ ਦੇਵੀਕਰ੍ਮਕਾਰਿਣਃ ॥ 62 ॥
ਤਤ੍ਰਾਧਿਨਾਥਃ ਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤੋ ਹੇਮਂਤਰ੍ਤੁਰ੍ਮਹੋਜ੍ਜ੍ਵਲਃ ।
ਸਗਣਃ ਸਾਯੁਧਃ ਸਰ੍ਵਾਨ੍ ਰਾਗਿਣੋ ਰਂਜਯਨ੍ਨਪਃ ॥ 63 ॥
ਸਹਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਚ ਸਹਸ੍ਯਸ਼੍ਰੀਰ੍ਦ੍ਵੇ ਭਾਰ੍ਯੇ ਤਸ੍ਯ ਸਮ੍ਮਤੇ ।
ਵਸਂਤਿ ਤਤ੍ਰ ਸਿਦ੍ਧਾਸ਼੍ਚ ਯੇ ਦੇਵੀਵ੍ਰਤਕਾਰਿਣਃ ॥ 64 ॥
ਰੌਪ੍ਯਸਾਲਮਯਾਦਗ੍ਰੇ ਸਪ੍ਤਯੋਜਨਦੈਰ੍ਘ੍ਯਵਾਨ੍ ।
ਸੌਵਰ੍ਣਸਾਲਃ ਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤਸ੍ਤਪ੍ਤਹਾਟਕਕਲ੍ਪਿਤਃ ॥ 65 ॥
ਮਧ੍ਯੇ ਕਦਂਬਵਾਟੀ ਤੁ ਪੁਸ਼੍ਪਪਲ੍ਲਵਸ਼ੋਭਿਤਾ ।
ਕਦਂਬਮਦਿਰਾਧਾਰਾਃ ਪ੍ਰਵਰ੍ਤਂਤੇ ਸਹਸ੍ਰਸ਼ਃ ॥ 66 ॥
ਯਾਭਿਰ੍ਨਿਪੀਤਪੀਤਾਭਿਰ੍ਨਿਜਾਨਂਦੋਨੁਭੂਯਤੇ ।
ਤਤ੍ਰਾਧਿਨਾਥਃ ਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤਃ ਸ਼ੈਸ਼ਿਰਰ੍ਤੁਰ੍ਮਹੋਦਯਃ ॥ 67 ॥
ਤਪਃਸ਼੍ਰੀਸ਼੍ਚ ਤਪਸ੍ਯਸ਼੍ਰੀਰ੍ਦ੍ਵੇ ਭਾਰ੍ਯੇ ਤਸ੍ਯ ਸਮ੍ਮਤੇ ।
ਮੋਦਮਾਨਃ ਸਹੈਤਾਭ੍ਯਾਂ ਵਰ੍ਤਤੇ ਸ਼ਿਸ਼ਿਰਾਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਃ ॥ 68 ॥
ਨਾਨਾਵਿਲਾਸਸਂਯੁਕ੍ਤੋ ਨਾਨਾਗਣਸਮਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਨਿਵਸਂਤਿ ਮਹਾਸਿਦ੍ਧਾ ਯੇ ਦੇਵੀਦਾਨਕਾਰਿਣਃ ॥ 69 ॥
ਨਾਨਾਭੋਗਸਮੁਤ੍ਪਨ੍ਨਮਹਾਨਂਦਸਮਨ੍ਵਿਤਾਃ ।
ਸਾਂਗਨਾਃ ਪਰਿਵਾਰੈਸ੍ਤੁ ਸਂਘਸ਼ਃ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾਃ ॥ 70 ॥
ਸ੍ਵਰ੍ਣਸਾਲਮਯਾਦਗ੍ਰੇ ਮੁਨਿਯੋਜਨਦੈਰ੍ਘ੍ਯਵਾਨ੍ ।
ਪੁਸ਼੍ਪਰਾਗਮਯਃ ਸਾਲਃ ਕੁਂਕੁਮਾਰੁਣਵਿਗ੍ਰਹਃ ॥ 71 ॥
ਪੁਸ਼੍ਪਰਾਗਮਯੀ ਭੂਮਿਰ੍ਵਨਾਨ੍ਯੁਪਵਨਾਨਿ ਚ ।
ਰਤ੍ਨਵ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ਸ਼ਾਲਵਾਲਾਸ਼੍ਚ ਪੁਸ਼੍ਪਰਾਗਮਯਾਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾਃ ॥ 72 ॥
ਪ੍ਰਾਕਾਰੋ ਯਸ੍ਯ ਰਤ੍ਨਸ੍ਯ ਤਦ੍ਰਤ੍ਨਰਚਿਤਾ ਦ੍ਰੁਮਾਃ ।
ਵਨਭੂਃ ਪਕ੍ਸ਼ਿਨਸ਼੍ਚੈਵ ਰਤ੍ਨਵਰ੍ਣਜਲਾਨਿ ਚ ॥ 73 ॥
ਮਂਡਪਾ ਮਂਡਪਸ੍ਤਂਭਾਃ ਸਰਾਨ੍ਸਿ ਕਮਲਾਨਿ ਚ ।
ਪ੍ਰਾਕਾਰੇ ਤਤ੍ਰ ਯਦ੍ਯਤ੍ਸ੍ਯਾਤ੍ਤਤ੍ਸਰ੍ਵਂ ਤਤ੍ਸਮਂ ਭਵੇਤ੍ ॥ 74 ॥
ਪਰਿਭਾਸ਼ੇਯਮੁਦ੍ਦਿਸ਼੍ਟਾ ਰਤ੍ਨਸਾਲਾਦਿਸ਼ੁ ਪ੍ਰਭੋ ।
ਤੇਜਸਾ ਸ੍ਯਾਲ੍ਲਕ੍ਸ਼ਗੁਣਃ ਪੂਰ੍ਵਸਾਲਾਤ੍ਪਰੋ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ॥ 75 ॥
ਦਿਕ੍ਪਾਲਾ ਨਿਵਸਂਤ੍ਯਤ੍ਰ ਪ੍ਰਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨ੍ਡਵਰ੍ਤਿਨਾਮ੍ ।
ਦਿਕ੍ਪਾਲਾਨਾਂ ਸਮਸ਼੍ਟ੍ਯਾਤ੍ਮਰੂਪਾਃ ਸ੍ਫੂਰ੍ਜਦ੍ਵਰਾਯੁਧਾਃ ॥ 76 ॥
ਪੂਰ੍ਵਾਸ਼ਾਯਾਂ ਸਮੁਤ੍ਤੁਂਗਸ਼੍ਰੁਰੁਇਂਗਾ ਪੂਰਮਰਾਵਤੀ ।
ਨਾਨੋਪਵਨਸਂਯੁਕ੍ਤਾ ਮਹੇਂਦ੍ਰਸ੍ਤਤ੍ਰ ਰਾਜਤੇ ॥ 77 ॥
ਸ੍ਵਰ੍ਗਸ਼ੋਭਾ ਚ ਯਾ ਸ੍ਵਰ੍ਗੇ ਯਾਵਤੀ ਸ੍ਯਾਤ੍ਤਤੋਧਿਕਾ ।
ਸਮਸ਼੍ਟਿਸ਼ਤਨੇਤ੍ਰਸ੍ਯ ਸਹਸ੍ਰਗੁਣਤਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾ ॥ 78 ॥
ਐਰਾਵਤਸਮਾਰੂਢੋ ਵਜ੍ਰਹਸ੍ਤਃ ਪ੍ਰਤਾਪਵਾਨ੍ ।
ਦੇਵਸੇਨਾਪਰਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤੋ ਰਾਜਤੇਤ੍ਰ ਸ਼ਤਕ੍ਰਤੁਃ ॥ 79 ॥
ਦੇਵਾਂਗਨਾਗਣਯੁਤਾ ਸ਼ਚੀ ਤਤ੍ਰ ਵਿਰਾਜਤੇ ।
ਵਹ੍ਨਿਕੋਣੇ ਵਹ੍ਨਿਪੁਰੀ ਵਹ੍ਨਿਪੂਃ ਸਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ੀ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ॥ 80 ॥
ਸ੍ਵਾਹਾਸ੍ਵਧਾਸਮਾਯੁਕ੍ਤੋ ਵਹ੍ਨਿਸ੍ਤਤ੍ਰ ਵਿਰਾਜਤੇ ।
ਨਿਜਵਾਹਨਭੂਸ਼ਾਢ੍ਯੋ ਨਿਜਦੇਵਗਣੈਰ੍ਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ॥ 81 ॥
ਯਾਮ੍ਯਾਸ਼ਾਯਾਂ ਯਮਪੁਰੀ ਤਤ੍ਰ ਦਂਡਧਰੋ ਮਹਾਨ੍ ।
ਸ੍ਵਭਟੈਰ੍ਵੇਸ਼੍ਟਿਤੋ ਰਾਜਨ੍ ਚਿਤ੍ਰਗੁਪ੍ਤਪੁਰੋਗਮੈਃ ॥ 82 ॥
ਨਿਜਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਤੋ ਭਾਸ੍ਵਤ੍ਤਨਯੋਸ੍ਤਿ ਯਮੋ ਮਹਾਨ੍ ।
ਨੈਰ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਾਂ ਦਿਸ਼ਿ ਰਾਕ੍ਸ਼ਸ੍ਯਾਂ ਰਾਕ੍ਸ਼ਸੈਃ ਪਰਿਵਾਰਿਤਃ ॥ 83 ॥
ਖਡ੍ਗਧਾਰੀ ਸ੍ਫੁਰਨ੍ਨਾਸ੍ਤੇ ਨਿਰ੍ਰੁਰੁਇਤਿਰ੍ਨਿਜਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ ।
ਵਾਰੁਣ੍ਯਾਂ ਵਰੁਣੋ ਰਾਜਾ ਪਾਸ਼ਧਾਰੀ ਪ੍ਰਤਾਪਵਾਨ੍ ॥ 84 ॥
ਮਹਾਝਸ਼ਸਮਾਰੂਢੋ ਵਾਰੁਣੀਮਧੁਵਿਹ੍ਵਲਃ ।
ਨਿਜਸ਼ਕ੍ਤਿਸਮਾਯੁਕ੍ਤੋ ਨਿਜਯਾਦੋਗਣਾਨ੍ਵਿਤਃ ॥ 85 ॥
ਸਮਾਸ੍ਤੇ ਵਾਰੁਣੇ ਲੋਕੇ ਵਰੁਣਾਨੀਰਤਾਕੁਲਃ ।
ਵਾਯੁਕੋਣੇ ਵਾਯੁਲੋਕੋ ਵਾਯੁਸ੍ਤਤ੍ਰਾਧਿਤਿਸ਼੍ਠਤਿ ॥ 86 ॥
ਵਾਯੁਸਾਧਨਸਂਸਿਦ੍ਧਯੋਗਿਭਿਃ ਪਰਿਵਾਰਿਤਃ ।
ਧ੍ਵਜਹਸ੍ਤੋ ਵਿਸ਼ਾਲਾਕ੍ਸ਼ੋ ਮ੍ਰੁਰੁਇਗਵਾਹਨਸਂਸ੍ਥਿਤਃ ॥ 87 ॥
ਮਰੁਦ੍ਗਣੈਃ ਪਰਿਵ੍ਰੁਰੁਇਤੋ ਨਿਜਸ਼ਕ੍ਤਿਸਮਨ੍ਵਿਤਃ ।
ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਯਾਂ ਦਿਸ਼ਿ ਮਹਾਨ੍ਯਕ੍ਸ਼ਲੋਕੋਸ੍ਤਿ ਭੂਮਿਪ ॥ 88 ॥
ਯਕ੍ਸ਼ਾਧਿਰਾਜਸ੍ਤਤ੍ਰਾਸ੍ਤੇ ਵ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ਧਿਰੁਰੁਇਦ੍ਧ੍ਯਾਦਿਸ਼ਕ੍ਤਿਭਿਃ ।
ਨਵਭਿਰ੍ਨਿਧਿਭਿਰ੍ਯੁਕ੍ਤਸ੍ਤੁਂਦਿਲੋ ਧਨਨਾਯਕਃ ॥ 89 ॥
ਮਣਿਭਦ੍ਰਃ ਪੂਰ੍ਣਭਦ੍ਰੋ ਮਣਿਮਾਨ੍ਮਣਿਕਂਧਰਃ ।
ਮਣਿਭੂਸ਼ੋ ਮਣਿਸ੍ਰਗ੍ਵੀ ਮਣਿਕਾਰ੍ਮੁਕਧਾਰਕਃ ॥ 90 ॥
ਇਤ੍ਯਾਦਿਯਕ੍ਸ਼ਸੇਨਾਨੀਸਹਿਤੋ ਨਿਜਸ਼ਕ੍ਤਿਯੁਕ੍ ।
ਈਸ਼ਾਨਕੋਣੇ ਸਂਪ੍ਰੋਕ੍ਤੋ ਰੁਦ੍ਰਲੋਕੋ ਮਹਤ੍ਤਰਃ ॥ 91 ॥
ਅਨਰ੍ਘ੍ਯਰਤ੍ਨਖਚਿਤੋ ਯਤ੍ਰ ਰੁਦ੍ਰੋਧਿਦੈਵਤਮ੍ ।
ਮਨ੍ਯੁਮਾਂਦੀਪ੍ਤਨਯਨੋ ਬਦ੍ਧਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਠਮਹੇਸ਼ੁਧਿਃ ॥ 92 ॥
ਸ੍ਫੂਰ੍ਜਦ੍ਧਨੁਰ੍ਵਾਮਹਸ੍ਤੋਧਿਜ੍ਯਧਨ੍ਵਭਿਰਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਸ੍ਵਸਮਾਨੈਰਸਂਖ੍ਯਾਤਰੁਦ੍ਰੈਃ ਸ਼ੂਲਵਰਾਯੁਧੈਃ ॥ 93 ॥
ਵਿਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਸ੍ਯੈਃ ਕਰਾਲਾਸ੍ਯੈਰ੍ਵਮਦ੍ਵਹ੍ਨਿਭਿਰਾਸ੍ਯਤਃ ।
ਦਸ਼ਹਸ੍ਤੈਃ ਸ਼ਤਕਰੈਃ ਸਹਸ੍ਰਭੁਜਸਂਯੁਤੈਃ ॥ 94 ॥
ਦਸ਼ਪਾਦੈਰ੍ਦਸ਼ਗ੍ਰੀਵੈਸ੍ਤ੍ਰਿਨੇਤ੍ਰੈਰੁਗ੍ਰਮੂਰ੍ਤਿਭਿਃ ।
ਅਂਤਰਿਕ੍ਸ਼ਚਰਾ ਯੇ ਚ ਯੇ ਚ ਭੂਮਿਚਰਾਃ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾਃ ॥ 95 ॥
ਰੁਦ੍ਰਾਧ੍ਯਾਯੇ ਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾ ਰੁਦ੍ਰਾਸ੍ਤੈਃ ਸਰ੍ਵੈਸ਼੍ਚ ਸਮਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਰੁਦ੍ਰਾਣੀਕੋਟਿਸਹਿਤੋ ਭਦ੍ਰਕਾਲ੍ਯਾਦਿਮਾਤ੍ਰੁਰੁਇਭਿਃ ॥ 96 ॥
ਨਾਨਾਸ਼ਕ੍ਤਿਸਮਾਵਿਸ਼੍ਟਡਾਮਰ੍ਯਾਦਿਗਣਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਵੀਰਭਦ੍ਰਾਦਿਸਹਿਤੋ ਰੁਦ੍ਰੋ ਰਾਜਨ੍ਵਿਰਾਜਤੇ ॥ 97 ॥
ਮੁਂਡਮਾਲਾਧਰੋ ਨਾਗਵਲਯੋ ਨਾਗਕਂਧਰਃ ।
ਵ੍ਯਾਘ੍ਰਚਰ੍ਮਪਰੀਧਾਨੋ ਗਜਚਰ੍ਮੋਤ੍ਤਰੀਯਕਃ ॥ 98 ॥
ਚਿਤਾਭਸ੍ਮਾਂਗਲਿਪ੍ਤਾਂਗਃ ਪ੍ਰਮਥਾਦਿਗਣਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ।
ਨਿਨਦਡ੍ਡਮਰੁਧ੍ਵਾਨੈਰ੍ਬਧਿਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਤਦਿਂਮੁਖਃ ॥ 99 ॥
ਅਟ੍ਟਹਾਸਾਸ੍ਫੋਟਸ਼ਬ੍ਦੈਃ ਸਂਤ੍ਰਾਸਿਤਨਭਸ੍ਤਲਃ ।
ਭੂਤਸਂਘਸਮਾਵਿਸ਼੍ਟੋ ਭੂਤਾਵਾਸੋ ਮਹੇਸ਼੍ਵਰਃ ॥ 100 ॥
ਈਸ਼ਾਨਦਿਕ੍ਪਤਿਃ ਸੋਯਂ ਨਾਮ੍ਨਾ ਚੇਸ਼ਾਨ ਏਵ ਚ ॥ 101 ॥
ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਦੇਵੀਭਾਗਵਤੇ ਮਹਾਪੁਰਾਣੇ ਦ੍ਵਾਦਸ਼ਸ੍ਕਂਧੇ ਮਣਿਦ੍ਵੀਪਵਰ੍ਣਨਂ ਨਾਮ ਦਸ਼ਮੋਧ੍ਯਾਯਃ ॥