కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయాం షష్ఠకాణ్డే ప్రథమః ప్రశ్నః – సోమమన్త్రబ్రాహ్మణనిరూపణం
ఓ-న్నమః పరమాత్మనే, శ్రీ మహాగణపతయే నమః,
శ్రీ గురుభ్యో నమః । హ॒రిః॒ ఓమ్ ॥
ప్రా॒చీన॑వగ్ంశ-ఙ్కరోతి దేవమను॒ష్యా దిశో॒ వ్య॑భజన్త॒ ప్రాచీ᳚-న్దే॒వా ద॑ఖ్షి॒ణా పి॒తరః॑ ప్ర॒తీచీ᳚-మ్మను॒ష్యా॑ ఉదీ॑చీగ్ం రు॒ద్రా య-త్ప్రా॒చీన॑వగ్ంశ-ఙ్క॒రోతి॑ దేవలో॒కమే॒వ త-ద్యజ॑మాన ఉ॒పావ॑ర్తతే॒ పరి॑ శ్రయత్య॒న్తర్హి॑తో॒హి దే॑వలో॒కో మ॑నుష్యలో॒కా-న్నాస్మాల్లో॒కా-థ్స్వే॑తవ్యమి॒వేత్యా॑హుః॒ కో హి త-ద్వేద॒ య-ద్య॒ముష్మి॑ల్లోఀ॒కే-ఽస్తి॑ వా॒ న వేతి॑ ది॒ఖ్ష్వ॑తీ కా॒శాన్ క॑రో- [ది॒ఖ్ష్వ॑తీ కా॒శాన్ క॑రోతి, ఉ॒భయో᳚] 1
-త్యు॒భయో᳚-ర్లో॒కయో॑-ర॒భిజి॑త్యై కేశశ్మ॒శ్రు వ॑పతే న॒ఖాని॒ ని కృ॑న్తతే మృ॒తా వా ఏ॒షా త్వగ॑మే॒ద్ధ్యా య-త్కే॑శశ్మ॒శ్రు మృ॒తామే॒వ త్వచ॑మ-మే॒ద్ధ్యామ॑ప॒హత్య॑ య॒జ్ఞియో॑ భూ॒త్వా మేధ॒ముపై॒త్యఙ్గి॑రస-స్సువ॒ర్గం-లోఀ॒కం-యఀన్తో॒-ఽఫ్సు దీ᳚ఖ్షాత॒పసీ॒ ప్రావే॑శయన్న॒ఫ్సు స్నా॑తి సా॒ఖ్షాదే॒వ దీ᳚ఖ్షాత॒పసీ॒ అవ॑ రున్ధే తీ॒ర్థే స్నా॑తి తీ॒ర్థే హి తే తా-మ్ప్రావే॑శయ-న్తీ॒ర్థే స్నా॑తి [ ] 2
తీ॒ర్థమే॒వ స॑మా॒నానా᳚-మ్భవత్య॒పో᳚-ఽశ్ఞాత్యన్తర॒త ఏ॒వ మేద్ధ్యో॑ భవతి॒ వాస॑సా దీఖ్షయతి సౌ॒మ్యం-వైఀ ఖ్షౌమ॑-న్దే॒వత॑యా॒ సోమ॑మే॒ష దే॒వతా॒ముపై॑తి॒ యో దీఖ్ష॑తే॒ సోమ॑స్య త॒నూర॑సి త॒నువ॑-మ్మే పా॒హీత్యా॑హ॒ స్వామే॒వ దే॒వతా॒ముపై॒త్యథో॑ ఆ॒శిష॑మే॒వైతామా శా᳚స్తే॒ ఽగ్నేస్తూ॑షా॒ధానం॑-వాఀ॒యోర్వా॑త॒పాన॑-మ్పితృ॒ణా-న్నీ॒వి-రోష॑ధీనా-మ్ప్రఘా॒త [-రోష॑ధీనా-మ్ప్రఘా॒తః, ఆ॒ది॒త్యానా᳚-మ్ప్రాచీనతా॒నో] 3
ఆ॑ది॒త్యానా᳚-మ్ప్రాచీనతా॒నో విశ్వే॑షా-న్దే॒వానా॒మోతు॒ ర్నఖ్ష॑త్రాణా-మతీకా॒శాస్తద్వా ఏ॒త-థ్స॑ర్వ దేవ॒త్యం॑-యఀ-ద్వాసో॒ య-ద్వాస॑సా దీ॒ఖ్షయ॑తి॒ సర్వా॑భిరే॒వైన॑-న్దే॒వతా॑భి-ర్దీఖ్షయతి బ॒హిఃప్రా॑ణో॒ వై మ॑ను॒ష్య॑స్త-స్యాశ॑న-మ్ప్రా॒ణో᳚-ఽశ్ఞాతి॒ సప్రా॑ణ ఏ॒వ దీ᳚ఖ్షత॒ ఆశి॑తో భవతి॒ యావా॑నే॒వాస్య॑ ప్రా॒ణస్తేన॑ స॒హ మేధ॒ముపై॑తి ఘృ॒త-న్దే॒వానా॒-మ్మస్తు॑ పితృ॒ణా-న్నిష్ప॑క్వ-మ్మను॒ష్యా॑ణా॒-న్తద్వా [-మ్మను॒ష్యా॑ణా॒-న్తద్వై, ఏ॒త-థ్స॑ర్వదేవ॒త్యం॑] 4
ఏ॒త-థ్స॑ర్వదేవ॒త్యం॑-యఀన్నవ॑నీతం॒-యఀన్నవ॑నీతేనాభ్య॒ఙ్క్తే సర్వా॑ ఏ॒వ దే॒వతాః᳚ ప్రీణాతి॒ ప్రచ్యు॑తో॒ వా ఏ॒షో᳚-ఽస్మాల్లో॒కాదగ॑తో దేవలో॒కం-యోఀ దీ᳚ఖ్షి॒తో᳚ ఽన్త॒రేవ॒ నవ॑నీత॒-న్తస్మా॒-న్నవ॑నీతేనా॒భ్య॑ఙ్క్తే ఽనులో॒మం-యఀజు॑షా॒ వ్యావృ॑త్త్యా॒ ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑హ॒-న్తస్య॑ క॒నీని॑కా॒ పరా॑-ఽపత॒-త్తదాఞ్జ॑నమ-భవ॒ద్యదా॒ఙ్క్తే చఖ్షు॑రే॒వ భ్రాతృ॑వ్యస్య వృఙ్క్తే॒ దఖ్షి॑ణ॒-మ్పూర్వ॒మా-ఽఙ్క్తే॑ [దఖ్షి॑ణ॒-మ్పూర్వ॒మా-ఽఙ్క్తే᳚, స॒వ్యగ్ం హి] 5
స॒వ్యగ్ం హి పూర్వ॑-మ్మను॒ష్యా॑ ఆ॒ఞ్జతే॒ న ని ధా॑వతే॒ నీవ॒ హి మ॑ను॒ష్యా॑ ధావ॑న్తే॒ పఞ్చ॒ కృత్వ॒ ఆ-ఽఙ్క్తే॒ పఞ్చా᳚ఖ్షరా ప॒ఙ్క్తిః పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞో య॒జ్ఞమే॒వావ॑ రున్ధే॒ పరి॑మిత॒మాఙ్క్తే ఽప॑రిమిత॒గ్ం॒ హి మ॑ను॒ష్యా॑ ఆ॒ఞ్జతే॒ సతూ॑ల॒యా-ఽఽఙ్క్తే- ఽప॑తూలయా॒ హి మ॑ను॒ష్యా॑ ఆ॒ఞ్జతే॒ వ్యావృ॑త్త్యై॒ యదప॑తూలయాఞ్జీ॒త వజ్ర॑ ఇవ స్యా॒-థ్సతూ॑ల॒యా-ఽఽఙ్క్తే॑ మిత్ర॒త్వాయే- [మిత్ర॒త్వాయ॑, ఇన్ద్రో॑] 6
-న్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑హ॒న్థ్సో᳚-ఽ(1॒)పో᳚-ఽ(1॒)భ్య॑-మ్రియత॒ తాసాం॒-యఀన్మేద్ధ్యం॑-యఀ॒జ్ఞియ॒గ్ం॒ సదే॑వ॒మాసీ॒-త్తద॒పోద॑క్రామ॒-త్తే ద॒ర్భా అ॑భవ॒న్॒. యద్ద॑ర్భపుఞ్జీ॒లైః ప॒వయ॑తి॒ యా ఏ॒వ మేద్ధ్యా॑ య॒జ్ఞియా॒-స్సదే॑వా॒ ఆప॒స్తాభి॑రే॒వైన॑-మ్పవయతి॒ ద్వాభ్యా᳚-మ్పవయత్య-హోరా॒త్రాభ్యా॑మే॒వైన॑-మ్పవయతి త్రి॒భిః ప॑వయతి॒ త్రయ॑ ఇ॒మే లో॒కా ఏ॒భిరే॒వైనం॑-లోఀ॒కైః ప॑వయతి ప॒ఞ్చభిః॑ [ప॒ఞ్చభిః॑, ప॒వ॒య॒తి॒ పఞ్చా᳚ఖ్షరా] 7
పవయతి॒ పఞ్చా᳚ఖ్షరా ప॒ఙ్క్తిః పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞో య॒జ్ఞాయై॒వైన॑-మ్పవయతి ష॒డ్భిః ప॑వయతి॒ షడ్వా ఋ॒తవ॑ ఋ॒తుభి॑రే॒వైన॑-మ్పవయతి స॒ప్తభిః॑ పవయతి స॒ప్త ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఛన్దో॑భిరే॒వైన॑-మ్పవయతి న॒వభిః॑ పవయతి॒ నవ॒ వై పురు॑షే ప్రా॒ణా-స్సప్రా॑ణమే॒వైన॑-మ్పవయ॒త్యేక॑విగ్ంశత్యా పవయతి॒ దశ॒ హస్త్యా॑ అ॒ఙ్గుల॑యో॒ దశ॒ పద్యా॑ ఆ॒త్మైక॑వి॒గ్ం॒శో యావా॑నే॒వ పురు॑ష॒స్త-మప॑రివర్గ- [పురు॑ష॒స్త-మప॑రివర్గమ్, ప॒వ॒య॒తి॒ చి॒త్పతి॑స్త్వా] 8
-మ్పవయతి చి॒త్పతి॑స్త్వా పునా॒త్విత్యా॑హ॒ మనో॒ వై చి॒త్పతి॒ర్మన॑సై॒వైన॑-మ్పవయతి వా॒క్పతి॑స్త్వా పునా॒త్విత్యా॑హ వా॒చైవైన॑-మ్పవయతి దే॒వస్త్వా॑ సవి॒తా పు॑నా॒త్విత్యా॑హ సవి॒తృప్ర॑సూత ఏ॒వైన॑-మ్పవయతి॒ తస్య॑ తే పవిత్రపతే ప॒విత్రే॑ణ॒ యస్మై॒ క-మ్పు॒నే తచ్ఛ॑కేయ॒మిత్యా॑-హా॒-ఽఽశిష॑మే॒వైతామా శా᳚స్తే ॥ 9 ॥
(అ॒తీ॒కా॒శాన్ క॑రో॒త్య – వే॑శయ-న్తి॒ర్థ స్నా॑తి – ప్రఘా॒తో – మ॑ను॒ష్యా॑ణా॒-న్తద్వా – ఆ-ఽఙ్క్తే॑ – మిత్ర॒త్వాయ॑ – ప॒ఞ్చభి॒ – రప॑రివర్గ – మ॒ష్టాచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 1)
యావ॑న్తో॒ వై దే॒వా య॒జ్ఞాయాపు॑నత॒ త ఏ॒వాభ॑వ॒న్॒. య ఏ॒వం-విఀ॒ద్వాన్. య॒జ్ఞాయ॑ పునీ॒తే భవ॑త్యే॒వ బ॒హిః ప॑వయి॒త్వా-ఽన్తః ప్ర పా॑దయతి మనుష్యలో॒క ఏ॒వైన॑-మ్పవయి॒త్వా పూ॒త-న్దే॑వలో॒క-మ్ప్ర ణ॑య॒త్యదీ᳚ఖ్షిత॒ ఏక॒యా-ఽఽహు॒త్యేత్యా॑హు-స్స్రు॒వేణ॒ చత॑స్రో జుహోతి దీఖ్షిత॒త్వాయ॑ స్రు॒చా ప॑ఞ్చ॒మీ-మ్పఞ్చా᳚ఖ్షరా ప॒ఙ్క్తిః పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞో య॒జ్ఞమే॒వావ॑ రున్ధ॒ ఆకూ᳚త్యై ప్ర॒యుజే॒-ఽగ్నయే॒ [ప్ర॒యుజే॒-ఽగ్నయే᳚, స్వాహేత్యా॒హా] 10
స్వాహేత్యా॒హా-ఽఽకూ᳚త్యా॒ హి పురు॑షో య॒జ్ఞమ॒భి ప్ర॑యు॒ఙ్క్తే యజే॒యేతి॑ మే॒ధాయై॒ మన॑సే॒-ఽగ్నయే॒ స్వాహేత్యా॑హ మే॒ధయా॒ హి మన॑సా॒ పురు॑షో య॒జ్ఞమ॑భి॒గచ్ఛ॑తి॒ సర॑స్వత్యై పూ॒ష్ణే᳚-ఽగ్నయే॒ స్వాహేత్యా॑హ॒ వాగ్వై సర॑స్వతీ పృథి॒వీ పూ॒షా వా॒చైవ పృ॑థి॒వ్యా య॒జ్ఞ-మ్ప్రయు॑ఙ్క్త॒ ఆపో॑ దేవీ-ర్బృహతీ-ర్విశ్వశమ్భువ॒ ఇత్యా॑హ॒ యా వై వర్ష్యా॒స్తా [యా వై వర్ష్యా॒స్తాః, ఆపో॑ దే॒వీ-ర్బృ॑హ॒తీ-] 11
ఆపో॑ దే॒వీ-ర్బృ॑హ॒తీ-ర్వి॒శ్వశ॑భుంవోఀ॒ యదే॒త-ద్యజు॒ర్న బ్రూ॒యా-ద్ది॒వ్యా ఆపో-ఽశా᳚న్తా ఇ॒మం-లోఀ॒కమా గ॑చ్ఛేయు॒రాపో॑ దేవీ-ర్బృహతీ-ర్విశ్వశమ్భువ॒ ఇత్యా॑హా॒స్మా ఏ॒వైనా॑ లో॒కాయ॑ శమయతి॒ తస్మా᳚చ్ఛా॒న్తా ఇ॒మం-లోఀ॒కమా గ॑చ్ఛన్తి॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ఇత్యా॑హ॒ ద్యావా॑పృథి॒వ్యోర్హి య॒జ్ఞ ఉ॒ర్వ॑న్తరి॑ఖ్ష॒-మిత్యా॑హా॒న్తరి॑ఖ్షే॒ హి య॒జ్ఞో బృహ॒స్పతి॑ర్నో హ॒విషా॑ వృధా॒- [హ॒విషా॑ వృధాతు, ఇత్యా॑హ॒ బ్రహ్మ॒ వై] 12
-త్విత్యా॑హ॒ బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానా॒-మ్బృహ॒స్పతి॒-ర్బ్రహ్మ॑ణై॒వాస్మై॑ య॒జ్ఞమవ॑ రున్ధే॒ యద్- బ్రూ॒యా-ద్వి॑ధే॒రితి॑ యజ్ఞస్థా॒ణుమృ॑చ్ఛే-ద్వృధా॒త్విత్యా॑హ యజ్ఞస్థా॒ణుమే॒వ పరి॑ వృణక్తి ప్ర॒జాప॑తి-ర్య॒జ్ఞమ॑సృజత॒ సో᳚-ఽస్మా-థ్సృ॒ష్టః పరాం॑ఐ॒-థ్స ప్ర యజు॒రవ్లీ॑నా॒-త్ప్ర సామ॒ తమృగుద॑యచ్ఛ॒-ద్యదృగు॒దయ॑చ్ఛ॒-త్తదౌ᳚-ద్గ్రహ॒ణస్యౌ᳚-ద్గ్రహణ॒త్వ మృ॒చా [మృ॒చా, జు॒హో॒తి॒ య॒జ్ఞస్యోద్య॑త్యా] 13
జు॑హోతి య॒జ్ఞస్యోద్య॑త్యా అను॒ష్టుప్-ఛన్ద॑సా॒-ముద॑యచ్ఛ॒దిత్యా॑-హు॒స్తస్మా॑దను॒ష్టుభా॑ జుహోతి య॒జ్ఞస్యోద్య॑త్యై॒ ద్వాద॑శ వాథ్సబ॒న్ధాన్యుద॑యచ్ఛ॒-న్నిత్యా॑హు॒-స్తస్మా᳚ద్- ద్వాద॒శభి॑-ర్వాథ్సబన్ధ॒విదో॑ దీఖ్షయన్తి॒ సా వా ఏ॒షర్గ॑ను॒ష్టుగ్-వాగ॑ను॒ష్టుగ్-యదే॒తయ॒ర్చా దీ॒ఖ్షయ॑తి వా॒చైవైన॒గ్ం॒ సర్వ॑యా దీఖ్షయతి॒ విశ్వే॑ దే॒వస్య॑ నే॒తురిత్యా॑హ సావి॒త్ర్యే॑తేన॒ మర్తో॑ వృణీత స॒ఖ్య- [స॒ఖ్యమ్, ఇత్యా॑హ] 14
-మిత్యా॑హ పితృదేవ॒త్యై॑తేన॒ విశ్వే॑ రా॒య ఇ॑షుద్ధ్య॒సీత్యా॑హ వైశ్వదే॒వ్యే॑తేన॑ ద్యు॒మ్నం-వృఀ ॑ణీత పు॒ష్యస॒ ఇత్యా॑హ పౌ॒ష్ణ్యే॑తేన॒ సా వా ఏ॒షర్ఖ్స॑ర్వదేవ॒త్యా॑ యదే॒తయ॒ర్చా దీ॒ఖ్షయ॑తి॒ సర్వా॑భిరే॒వైన॑-న్దే॒వతా॑భిర్దీఖ్షయతి స॒ప్తాఖ్ష॑ర-మ్ప్రథ॒మ-మ్ప॒దమ॒ష్టాఖ్ష॑రాణి॒ త్రీణి॒ యాని॒ త్రీణి॒ తాన్య॒ష్టావుప॑ యన్తి॒ యాని॑ చ॒త్వారి॒ తాన్య॒ష్టౌ యద॒ష్టాఖ్ష॑రా॒ తేన॑ [తేన॑, గా॒య॒త్రీ యదేకా॑దశాఖ్షరా॒] 15
గాయ॒త్రీ యదేకా॑దశాఖ్షరా॒ తేన॑ త్రి॒ష్టుగ్య-ద్ద్వాద॑శాఖ్షరా॒ తేన॒ జగ॑తీ॒ సా వా ఏ॒షర్ఖ్సర్వా॑ణి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ యదే॒తయ॒ర్చా దీ॒ఖ్షయ॑తి॒ సర్వే॑భిరే॒వైన॒-ఞ్ఛన్దో॑భిర్దీఖ్షయతి స॒ప్తాఖ్ష॑ర-మ్ప్రథ॒మ-మ్ప॒దగ్ం స॒ప్తప॑దా॒ శక్వ॑రీ ప॒శవ॒-శ్శక్వ॑రీ ప॒శూనే॒వావ॑ రున్ధ॒ ఏక॑స్మాద॒ఖ్షరా॒దనా᳚ప్త-మ్ప్రథ॒మ-మ్ప॒ద-న్తస్మా॒-ద్య-ద్వా॒చో-ఽనా᳚ప్త॒-న్తన్మ॑ను॒ష్యా॑ ఉప॑ జీవన్తి పూ॒ర్ణయా॑ జుహోతి పూ॒ర్ణ ఇ॑వ॒ హి ప్ర॒జాప॑తిః ప్ర॒జాప॑తే॒రాప్త్యై॒ న్యూ॑నయా జుహోతి॒ న్యూ॑నా॒ద్ధి ప్ర॒జాప॑తిః ప్ర॒జా అసృ॑జత ప్ర॒జానా॒గ్ం॒ సృష్ట్యై᳚ ॥ 16 ॥
(అ॒గ్నయే॒ – తా – వృ॑ధాత్వృ॒ – చా – స॒ఖ్యం – తేన॑ – జుహోతి॒ – పఞ్చ॑దశ చ) (అ. 2)
ఋ॒-ఖ్సా॒మే వై దే॒వేభ్యో॑ య॒జ్ఞాయా-ఽతి॑ష్ఠమానే॒ కృష్ణో॑ రూ॒ప-ఙ్కృ॒త్వా- ఽప॒క్రమ్యా॑తిష్ఠతా॒-న్తే॑-ఽమన్యన్త॒ యం-వాఀ ఇ॒మే ఉ॑పావ॒ర్థ్స్యత॒-స్స ఇ॒ద-మ్భ॑విష్య॒తీతి॒ తే ఉపా॑మన్త్రయన్త॒ తే అ॑హోరా॒త్రయో᳚-ర్మహి॒మాన॑-మపని॒ధాయ॑ దే॒వాను॒పావ॑ర్తేతామే॒ష వా ఋ॒చో వర్ణో॒ యచ్ఛు॒క్ల-ఙ్కృ॑ష్ణాజి॒నస్యై॒ష సామ్నో॒ య-త్కృ॒ష్ణమృ॑ఖ్సా॒మయో॒-శ్శిల్పే᳚ స్థ॒ ఇత్యా॑హర్ఖ్సా॒మే ఏ॒వా-ఽవ॑ రున్ధ ఏ॒ష [ఏ॒వా-ఽవ॑ రున్ధ ఏ॒షః, వా అహ్నో॒] 17
వా అహ్నో॒ వర్ణో॒ యచ్ఛు॒క్ల-ఙ్కృ॑ష్ణాజి॒నస్యై॒ష రాత్రి॑యా॒ య-త్కృ॒ష్ణం-యఀదే॒వైన॑యో॒స్తత్ర॒ న్య॑క్త॒-న్తదే॒వావ॑ రున్ధే కృష్ణాజి॒నేన॑ దీఖ్షయతి॒ బ్రహ్మ॑ణో॒ వా ఏ॒త-ద్రూ॒పం-యఀ-త్కృ॑ష్ణాజి॒న-మ్బ్రహ్మ॑ణై॒వైన॑-న్దీఖ్షయతీ॒మా-న్ధియ॒గ్ం॒ శిఖ్ష॑మాణస్య దే॒వేత్యా॑హ యథాయ॒జురే॒వైత-ద్గర్భో॒ వా ఏ॒ష య-ద్దీ᳚ఖ్షి॒త ఉల్బం॒-వాఀసః॒ ప్రోర్ణు॑తే॒ తస్మా॒- [తస్మా᳚త్, గర్భాః॒ ప్రావృ॑తా] 18
-ద్గర్భాః॒ ప్రావృ॑తా జాయన్తే॒ న పు॒రా సోమ॑స్య క్ర॒యాదపో᳚ర్ణ్వీత॒ య-త్పు॒రా సోమ॑స్య క్ర॒యాద॑పోర్ణ్వీ॒త గర్భాః᳚ ప్ర॒జానా᳚-మ్పరా॒పాతు॑కా-స్స్యుః క్రీ॒తే సోమే-ఽపో᳚ర్ణుతే॒ జాయ॑త ఏ॒వ తదథో॒ యథా॒ వసీ॑యాగ్ం స-మ్ప్రత్యపోర్ణు॒తే తా॒దృగే॒వ తదఙ్గి॑రస-స్సువ॒ర్గం-లోఀ॒కం-యఀన్త॒ ఊర్జం॒-వ్యఀ ॑భజన్త॒ తతో॒ యద॒త్యశి॑ష్యత॒ తే శ॒రా అ॑భవ॒న్నూర్గ్వై శ॒రా యచ్ఛ॑ర॒మయీ॒ [యచ్ఛ॑ర॒మయీ᳚, మేఖ॑లా॒] 19
మేఖ॑లా॒ భవ॒త్యూర్జ॑మే॒వావ॑ రున్ధే మద్ధ్య॒త-స్సన్న॑హ్యతి మద్ధ్య॒త ఏ॒వాస్మా॒ ఊర్జ॑-న్దధాతి॒ తస్మా᳚న్మద్ధ్య॒త ఊ॒ర్జా భు॑ఞ్జత ఊ॒ర్ధ్వం-వైఀ పురు॑షస్య॒ నాభ్యై॒ మేద్ధ్య॑-మవా॒చీన॑-మమే॒ద్ధ్యం-యఀన్మ॑ద్ధ్య॒త-స్స॒నంహ్య॑తి॒ మేద్ధ్య॑-ఞ్చై॒వాస్యా॑మే॒ద్ధ్య-ఞ్చ॒ వ్యావ॑ర్తయ॒తీన్ద్రో॑ వృ॒త్రాయ॒ వజ్ర॒-మ్ప్రాహ॑ర॒-థ్స త్రే॒ధా వ్య॑భవ॒-థ్స్ఫ్యస్తృతీ॑య॒గ్ం॒ రథ॒స్తృతీ॑యం॒-యూఀప॒స్తృతీ॑యం॒- [-యూప॒స్తృతీ॑య॒మ్, యే᳚-ఽన్త-శ్శ॒రా] 20
-యేఀ᳚-ఽన్త-శ్శ॒రా అశీ᳚ర్యన్త॒ తే శ॒రా అ॑భవ॒-న్తచ్ఛ॒రాణాగ్ం॑ శర॒త్వం-వఀజ్రో॒ వై శ॒రాః, ఖ్షు-త్ఖలు॒ వై మ॑ను॒ష్య॑స్య॒ భ్రాతృ॑వ్యో॒ యచ్ఛ॑ర॒మయీ॒ మేఖ॑లా॒ భవ॑తి॒ వజ్రే॑ణై॒వ సా॒ఖ్షా-త్ఖ్షుధ॒-మ్భ్రాతృ॑వ్య-మ్మద్ధ్య॒తో-ఽప॑ హతే త్రి॒వృ-ద్భ॑వతి త్రి॒వృద్వై ప్రా॒ణస్త్రి॒వృత॑మే॒వ ప్రా॒ణ-మ్మ॑ద్ధ్య॒తో యజ॑మానే దధాతి పృ॒థ్వీ భ॑వతి॒ రజ్జూ॑నాం॒-వ్యాఀవృ॑త్యై॒ మేఖ॑లయా॒ యజ॑మాన-న్దీఖ్షయతి॒ యోక్త్రే॑ణ॒ పత్నీ᳚-మ్మిథున॒త్వాయ॑ [ ] 21
య॒జ్ఞో దఖ్షి॑ణామ॒భ్య॑ద్ధ్యాయ॒-త్తాగ్ం సమ॑భవ॒-త్తదిన్ద్రో॑-ఽచాయ॒-థ్సో॑-ఽమన్యత॒ యో వా ఇ॒తో జ॑ని॒ష్యతే॒ స ఇ॒ద-మ్భ॑విష్య॒తీతి॒ తా-మ్ప్రావి॑శ॒-త్తస్యా॒ ఇన్ద్ర॑ ఏ॒వాజా॑యత॒ సో॑-ఽమన్యత॒ యో వై మది॒తో ఽప॑రో జని॒ష్యతే॒ స ఇ॒ద-మ్భ॑విష్య॒తీతి॒ తస్యా॑ అను॒మృశ్య॒ యోని॒మా-ఽచ్ఛి॑న॒-థ్సా సూ॒తవ॑శా-ఽభవ॒-త్త-థ్సూ॒తవ॑శాయై॒ జన్మ॒ [జన్మ॑, తాగ్ం హస్తే॒ న్య॑వేష్టయత॒] 22
తాగ్ం హస్తే॒ న్య॑వేష్టయత॒ తా-మ్మృ॒గేషు॒ న్య॑దధా॒-థ్సా కృ॑ష్ణవిషా॒ణా- ఽభ॑వ॒దిన్ద్ర॑స్య॒ యోని॑రసి॒ మా మా॑ హిగ్ంసీ॒రితి॑ కృష్ణవిషా॒ణా-మ్ప్ర య॑చ్ఛతి॒ సయో॑నిమే॒వ య॒జ్ఞ-ఙ్క॑రోతి॒ సయో॑ని॒-న్దఖ్షి॑ణా॒గ్ం॒ సయో॑ని॒మిన్ద్రగ్ం॑ సయోని॒త్వాయ॑ కృ॒ష్యై త్వా॑ సుస॒స్యాయా॒ ఇత్యా॑హ॒ తస్మా॑దకృష్టప॒చ్యా ఓష॑ధయః పచ్యన్తే సుపిప్ప॒లాభ్య॒-స్త్వౌష॑ధీభ్య॒ ఇత్యా॑హ॒ తస్మా॒దోష॑ధయః॒ ఫల॑-ఙ్గృహ్ణన్తి॒ యద్ధస్తే॑న [యద్ధస్తే॑న, క॒ణ్డూ॒యేత॑] 23
కణ్డూ॒యేత॑ పామన॒-మ్భావు॑కాః ప్ర॒జా-స్స్యు॒ర్య-థ్స్మయే॑త నగ్న॒-మ్భావు॑కాః కృష్ణవిషా॒ణయా॑ కణ్డూయతే-ఽపి॒గృహ్య॑ స్మయతే ప్ర॒జానా᳚-ఙ్గోపీ॒థాయ॒ న పు॒రా దఖ్షి॑ణాభ్యో॒ నేతోః᳚ కృష్ణవిషా॒ణామవ॑ చృతే॒ద్య-త్పు॒రా దఖ్షి॑ణాభ్యో॒ నేతోః᳚ కృష్ణవిషా॒ణా-మ॑వచృ॒తే-ద్యోనిః॑ ప్ర॒జానా᳚-మ్పరా॒పాతు॑కా స్యాన్నీ॒తాసు॒ దఖ్షి॑ణాసు॒ చాత్వా॑లే కృష్ణవిషా॒ణా-మ్ప్రాస్య॑తి॒ యోని॒ర్వై య॒జ్ఞస్య॒ చాత్వా॑లం॒-యోఀనిః॑ కృష్ణవిషా॒ణా యోనా॑వే॒వ యోని॑-న్దధాతి య॒జ్ఞస్య॑ సయోని॒త్వాయ॑ ॥ 24 ॥
(రు॒న్ధ॒ ఏ॒ష – తస్మా᳚ – చ్ఛర॒మయీ॒ – యూప॒స్తృతీ॑యం – మిథున॒త్వాయ॒ – జన్మ॒ – హస్తే॑నా॒ – ఽష్టాచ॑త్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 3)
వాగ్వై దే॒వేభ్యో ఽపా᳚క్రామ-ద్య॒జ్ఞాయాతి॑ష్ఠమానా॒ సా వన॒స్పతీ॒-న్ప్రావి॑శ॒-థ్సైషా వాగ్వన॒స్పతి॑షు వదతి॒ యా దు॑న్దు॒భౌ యా తూణ॑వే॒ యా వీణా॑యాం॒-యఀ-ద్దీ᳚ఖ్షితద॒ణ్డ-మ్ప్ర॒యచ్ఛ॑తి॒ వాచ॑మే॒వావ॑ రున్ధ॒ ఔదు॑బంరో భవ॒త్యూర్గ్వా ఉ॑దు॒బంర॒ ఊర్జ॑మే॒వావ॑ రున్ధే॒ ముఖే॑న॒ సమ్మి॑తో భవతి ముఖ॒త ఏ॒వాస్మా॒ ఊర్జ॑-న్దధాతి॒ తస్మా᳚-న్ముఖ॒త ఊ॒ర్జా భు॑ఞ్జతే [ ] 25
క్రీ॒తే సోమే॑ మైత్రావరు॒ణాయ॑ ద॒ణ్డ-మ్ప్ర య॑చ్ఛతి మైత్రావరు॒ణో హి పు॒రస్తా॑-దృ॒త్విగ్భ్యో॒ వాచం॑-విఀ॒భజ॑తి॒ తామృ॒త్విజో॒ యజ॑మానే॒ ప్రతి॑ ష్ఠాపయన్తి॒ స్వాహా॑ య॒జ్ఞ-మ్మన॒సేత్యా॑హ॒ మన॑సా॒ హి పురు॑షో య॒జ్ఞమ॑భి॒గచ్ఛ॑తి॒ స్వాహా॒ ద్యావా॑పృథి॒వీభ్యా॒ -మిత్యా॑హ॒ ద్యావా॑పృథి॒వ్యోర్హి య॒జ్ఞ-స్స్వాహో॒రోర॒-న్తరి॑ఖ్షా॒ -దిత్యా॑హా॒న్తరి॑ఖ్షే॒ హి య॒జ్ఞ-స్స్వాహా॑ య॒జ్ఞం-వాఀతా॒దా ర॑భ॒ ఇత్యా॑హా॒-ఽయం- [ఇత్యా॑హా॒-ఽయమ్, వావ యః పవ॑తే॒] 26
-వాఀవ యః పవ॑తే॒ స య॒జ్ఞస్తమే॒వ సా॒ఖ్షాదా ర॑భతే ము॒ష్టీ క॑రోతి॒ వాచం॑-యఀచ్ఛతి య॒జ్ఞస్య॒ ధృత్యా॒ అదీ᳚ఖ్షిష్టా॒య-మ్బ్రా᳚హ్మ॒ణ ఇతి॒ త్రిరు॑పా॒గ్॒శ్వా॑హ దే॒వేభ్య॑ ఏ॒వైన॒-మ్ప్రా-ఽఽహ॒ త్రిరు॒చ్చైరు॒భయే᳚భ్య ఏ॒వైన॑-న్దేవమను॒ష్యేభ్యః॒ ప్రా-ఽఽహ॒ న పు॒రా నఖ్ష॑త్రేభ్యో॒ వాచం॒-విఀ సృ॑జే॒-ద్యత్పు॒రా నఖ్ష॑త్రేభ్యో॒ వాచం॑-విఀసృ॒జే-ద్య॒జ్ఞం-విఀచ్ఛి॑న్ద్యా॒- [-విఀచ్ఛి॑న్ద్యాత్, ఉది॑తేషు॒] 27
-దుది॑తేషు॒ నఖ్ష॑త్రేషు వ్ర॒త-ఙ్కృ॑ణు॒తేతి॒ వాచం॒-విఀ సృ॑జతి య॒జ్ఞవ్ర॑తో॒ వై దీ᳚ఖ్షి॒తో య॒జ్ఞమే॒వాభి వాచం॒-విఀ సృ॑జతి॒ యది॑ విసృ॒జే-ద్వై᳚ష్ణ॒వీమృచ॒మను॑ బ్రూయా-ద్య॒జ్ఞో వై విష్ణు॑ర్య॒జ్ఞేనై॒వ య॒జ్ఞగ్ం స-న్త॑నోతి॒ దైవీ॒-న్ధియ॑-మ్మనామహ॒ ఇత్యా॑హ య॒జ్ఞమే॒వ తన్మ్ర॑దయతి సుపా॒రా నో॑ అస॒ద్వశ॒ ఇత్యా॑హ॒ వ్యు॑ష్టిమే॒వావ॑ రున్ధే [రున్ధే, బ్ర॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి] 28
బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి హోత॒వ్య॑-న్దీఖ్షి॒తస్య॑ గృ॒హా(3) ఇ న హో॑త॒వ్యా(3)మితి॑ హ॒విర్వై దీ᳚ఖ్షి॒తో యజ్జు॑హు॒యా-ద్యజ॑మానస్యావ॒దాయ॑ జుహుయా॒-ద్యన్న జు॑హు॒యా-ద్య॑జ్ఞప॒రుర॒న్తరి॑యా॒ద్యే దే॒వా మనో॑జాతా మనో॒యుజ॒ ఇత్యా॑హ ప్రా॒ణా వై దే॒వా మనో॑జాతా మనో॒యుజ॒స్తేష్వే॒వ ప॒రోఖ్ష॑-ఞ్జుహోతి॒ తన్నేవ॑ హు॒త-న్నేవాహు॑తగ్గ్ స్వ॒పన్తం॒-వైఀ దీ᳚ఖ్షి॒తగ్ం రఖ్షాగ్ం॑సి జిఘాగ్ంసన్త్య॒గ్నిః – [జిఘాగ్ంసన్త్య॒గ్నిః, ఖలు॒ వై] 29
ఖలు॒ వై ర॑ఖ్షో॒హా-ఽగ్నే॒ త్వగ్ం సు జా॑గృహి వ॒యగ్ం సు మ॑న్దిషీమ॒హీత్యా॑హా॒గ్ని-మే॒వాధి॒పా-ఙ్కృ॒త్వా స్వ॑పితి॒ రఖ్ష॑సా॒మప॑హత్యా అవ్ర॒త్యమి॑వ॒ వా ఏ॒ష క॑రోతి॒ యో దీ᳚ఖ్షి॒త-స్స్వపి॑తి॒ త్వమ॑గ్నే వ్రత॒పా అ॒సీత్యా॑హా॒గ్నిర్వై దే॒వానాం᳚-వ్రఀ॒తప॑తి॒-స్స ఏ॒వైనం॑-వ్రఀ॒తమా ల॑భంయఀతి దే॒వ ఆ మర్త్యే॒ష్వేత్యా॑హ దే॒వో [దే॒వః, హ్యే॑ష స-న్మర్త్యే॑షు॒] 30
హ్యే॑ష స-న్మర్త్యే॑షు॒ త్వం-యఀ॒జ్ఞేష్వీడ్య॒ ఇత్యా॑హై॒తగ్ం హి య॒జ్ఞేష్వీడ॒తే-ఽప॒ వై దీ᳚ఖ్షి॒తా-థ్సు॑షు॒పుష॑ ఇన్ద్రి॒య-న్దే॒వతాః᳚ క్రామన్తి॒ విశ్వే॑ దే॒వా అ॒భి మామా-ఽవ॑వృత్ర॒-న్నిత్యా॑-హేన్ద్రి॒యేణై॒వైన॑-న్దే॒వతా॑భి॒-స్స-న్న॑యతి॒ యదే॒త-ద్యజు॒ర్న బ్రూ॒యా-ద్యావ॑త ఏ॒వ ప॒శూన॒భి దీఖ్షే॑త॒ తావ॑న్తో-ఽస్య ప॒శవ॑-స్స్యూ॒ రాస్వేయ॑- [ప॒శవ॑-స్స్యూ॒ రాస్వేయ॑త్, సో॒మా-ఽఽ భూయో॑] 31
-థ్సో॒మా-ఽఽ భూయో॑ భ॒రేత్యా॒హా-ప॑రిమితానే॒వ ప॒శూనవ॑ రున్ధే చ॒న్ద్రమ॑సి॒ మమ॒ భోగా॑య భ॒వేత్యా॑హ యథాదేవ॒తమే॒వైనాః॒ ప్రతి॑ గృహ్ణాతి వా॒యవే᳚ త్వా॒ వరు॑ణాయ॒ త్వేతి॒ యదే॒వమే॒తా నాను॑ది॒శేదయ॑థాదేవత॒-న్దఖ్షి॑ణా గమయే॒దా దే॒వతా᳚భ్యో వృశ్చ్యేత॒ యదే॒వమే॒తా అ॑నుది॒శతి॑ యథాదేవ॒తమే॒వ దఖ్షి॑ణా గమయతి॒ న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ [న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ, వృ॒శ్చ్య॒తే॒ దేవీ॑రాపో] 32
వృ॑శ్చ్యతే॒ దేవీ॑రాపో అపా-న్నపా॒దిత్యా॑హ॒ యద్వో॒ మేద్ధ్యం॑-యఀ॒జ్ఞియ॒గ్ం॒ సదే॑వ॒-న్తద్వో॒ మా-ఽవ॑ క్రమిష॒మితి॒ వావైతదా॒హాచ్ఛి॑న్న॒-న్తన్తు॑-మ్పృథి॒వ్యా అను॑ గేష॒మిత్యా॑హ॒ సేతు॑మే॒వ కృ॒త్వా-ఽత్యే॑తి ॥ 33 ॥
(భు॒ఞ్జ॒తే॒ – ఽయం – ఛి॑న్ద్యా-ద్- రున్ధే॒ – ఽగ్ని – రా॑హ దే॒వ – ఇయ॑-ద్- దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ – త్రయ॑స్త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 4)
దే॒వా వై దే॑వ॒యజ॑న-మద్ధ్యవ॒సాయ॒ దిశో॒ న ప్రాజా॑న॒-న్తే᳚(1॒)-ఽన్యో᳚-ఽన్యముపా॑ధావ॒-న్త్వయా॒ ప్ర జా॑నామ॒ త్వయేతి॒ తే-ఽది॑త్యా॒గ్ం॒ సమ॑ద్ధ్రయన్త॒ త్వయా॒ ప్ర జా॑నా॒మేతి॒ సా-ఽబ్ర॑వీ॒-ద్వరం॑-వృఀణై॒ మత్ప్రా॑యణా ఏ॒వ వో॑ య॒జ్ఞా మదు॑దయనా అస॒న్నితి॒ తస్మా॑దాది॒త్యః ప్రా॑య॒ణీయో॑ య॒జ్ఞానా॑మాది॒త్య ఉ॑దయ॒నీయః॒ పఞ్చ॑ దే॒వతా॑ యజతి॒ పఞ్చ॒ దిశో॑ ది॒శా-మ్ప్రజ్ఞా᳚త్యా॒ [ది॒శా-మ్ప్రజ్ఞా᳚త్యై, అథో॒ పఞ్చా᳚ఖ్షరా] 34
అథో॒ పఞ్చా᳚ఖ్షరా ప॒ఙ్క్తిః పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞో య॒జ్ఞమే॒వావ॑ రున్ధే॒ పథ్యాగ్॑ స్వ॒స్తిమ॑యజ॒-న్ప్రాచీ॑మే॒వ తయా॒ దిశ॒-మ్ప్రాజా॑నన్న॒గ్నినా॑ దఖ్షి॒ణా సోమే॑న ప్ర॒తీచీగ్ం॑ సవి॒త్రోదీ॑చీ॒-మది॑త్యో॒ర్ధ్వా-మ్పథ్యాగ్॑ స్వ॒స్తిం యఀ ॑జతి॒ ప్రాచీ॑మే॒వ తయా॒ దిశ॒-మ్ప్ర జా॑నాతి॒ పథ్యాగ్॑ స్వ॒స్తిమి॒ష్ట్వా-ఽగ్నీషోమౌ॑ యజతి॒ చఖ్షు॑షీ॒ వా ఏ॒తే య॒జ్ఞస్య॒ యద॒గ్నీషోమౌ॒ తాభ్యా॑మే॒వాను॑ పశ్య- [పశ్యతి, అ॒గ్నీషోమా॑-వి॒ష్ట్వా] 35
-త్య॒గ్నీషోమా॑-వి॒ష్ట్వా స॑వి॒తారం॑-యఀజతి సవి॒తృప్ర॑సూత ఏ॒వాను॑ పశ్యతి సవి॒తార॑మి॒ష్ట్వా-ఽది॑తిం-యఀజతీ॒యం-వాఀ అది॑తిర॒స్యామే॒వ ప్ర॑తి॒ష్ఠాయాను॑ పశ్య॒త్యది॑తిమి॒ష్ట్వా మా॑రు॒తీమృచ॒మన్వా॑హ మ॒రుతో॒ వై దే॒వానాం॒-విఀశో॑ దేవవి॒శ-ఙ్ఖలు॒ వై కల్ప॑మాన-మ్మనుష్యవి॒శమను॑ కల్పతే॒ య-న్మా॑రు॒తీమృచ॑మ॒న్వాహ॑ వి॒శా-ఙ్కౢప్త్యై᳚ బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి ప్రయా॒జవ॑దననూయా॒జ-మ్ప్రా॑య॒ణీయ॑-ఙ్కా॒ర్య॑-మనూయా॒జవ॑- [-మనూయా॒జవ॑త్, అ॒ప్ర॒యా॒జ-ము॑దయ॒నీయ॒] 36
-దప్రయా॒జ-ము॑దయ॒నీయ॒-మితీ॒మే వై ప్ర॑యా॒జా అ॒మీ అ॑నూయా॒జా-స్సైవ సా య॒జ్ఞస్య॒ సన్త॑తి॒స్త-త్తథా॒ న కా॒ర్య॑మా॒త్మా వై ప్ర॑యా॒జాః ప్ర॒జా-ఽనూ॑యా॒జా య-త్ప్ర॑యా॒జా-న॑న్తరి॒యాదా॒త్మాన॑మ॒-న్తరి॑యా॒-ద్యద॑నూయా॒జా-న॑న్తరి॒యా-త్ప్ర॒జామ॒న్తరి॑యా॒ద్యతః॒ ఖలు॒ వై య॒జ్ఞస్య॒ విత॑తస్య॒ న క్రి॒యతే॒ తదను॑ య॒జ్ఞః పరా॑ భవతి య॒జ్ఞ-మ్ప॑రా॒భవ॑న్తం॒-యఀజ॑మా॒నో-ఽను॒ [-యఀజ॑మా॒నో-ఽను॑, పరా॑ భవతి] 37
పరా॑ భవతి ప్రయా॒జవ॑దే॒వా-నూ॑యా॒జవ॑-త్ప్రాయ॒ణీయ॑-ఙ్కా॒ర్య॑-మ్ప్రయా॒జవ॑దనూయా॒జవ॑-దుదయ॒నీయ॒-న్నా-ఽఽత్మాన॑మన్త॒రేతి॒ న ప్ర॒జా-న్న య॒జ్ఞః ప॑రా॒భవ॑తి॒ న యజ॑మానః ప్రాయ॒ణీయ॑స్య నిష్కా॒స ఉ॑దయ॒నీయ॑మ॒భి నిర్వ॑పతి॒ సైవ సా య॒జ్ఞస్య॒ సన్త॑తి॒ర్యాః ప్రా॑య॒ణీయ॑స్య యా॒జ్యా॑ య-త్తా ఉ॑దయ॒నీయ॑స్య యా॒జ్యాః᳚ కు॒ర్యా-త్పరాం॑అ॒ముం-లోఀ॒కమా రో॑హే-త్ప్ర॒మాయు॑క-స్స్యా॒ద్యాః ప్రా॑య॒ణీయ॑స్య పురో-ఽనువా॒క్యా᳚స్తా ఉ॑దయ॒నీయ॑స్య యా॒జ్యాః᳚ కరోత్య॒స్మిన్నే॒వ లో॒కే ప్రతి॑ తిష్ఠతి ॥ 38 ॥
(ప్రజ్ఞా᳚త్యై – పశ్యత్య – నూయా॒జవ॒ – ద్యజ॑మా॒నో-ఽను॑ – పురోనువా॒క్యా᳚స్తా – అ॒ష్టౌ చ॑) (అ. 5)
క॒ద్రూశ్చ॒ వై సు॑ప॒ర్ణీ చా᳚-ఽఽత్మరూ॒పయో॑రస్పర్ధేతా॒గ్ం॒ సా క॒ద్రూ-స్సు॑ప॒ర్ణీమ॑జయ॒-థ్సా-ఽబ్ర॑వీ-త్తృ॒తీయ॑స్యామి॒తో ది॒వి సోమ॒స్తమా హ॑ర॒ తేనా॒-ఽఽత్మాన॒-న్నిష్క్రీ॑ణీ॒ష్వేతీ॒యం-వైఀ క॒ద్రూర॒సౌ సు॑ప॒ర్ణీ ఛన్దాగ్ం॑సి సౌపర్ణే॒యా-స్సాబ్ర॑వీద॒స్మై వై పి॒తరౌ॑ పు॒త్రా-న్బి॑భృత-స్తృ॒తీయ॑స్యామి॒తో ది॒వి సోమ॒స్తమా హ॑ర॒ తేనా॒-ఽఽత్మాన॒-న్నిష్క్రీ॑ణీ॒ష్వే- [నిష్క్రీ॑ణీ॒ష్వ, ఇతి॑ మా] 39
-తి॑ మా క॒ద్రూర॑వోచ॒దితి॒ జగ॒త్యుద॑పత॒-చ్చతు॑ర్దశాఖ్షరా స॒తీ సా ఽప్రా᳚ప్య॒ న్య॑వర్తత॒ తస్యై॒ ద్వే అ॒ఖ్షరే॑ అమీయేతా॒గ్ం॒ సా ప॒శుభి॑శ్చ దీ॒ఖ్షయా॒ చా-ఽగ॑చ్ఛ॒-త్తస్మా॒జ్జగ॑తీ॒ ఛన్ద॑సా-మ్పశ॒వ్య॑తమా॒ తస్మా᳚-త్పశు॒మన్త॑-న్దీ॒ఖ్షోప॑ నమతి త్రి॒ష్టుగుద॑పత॒-త్త్రయో॑దశాఖ్షరా స॒తీ సా ఽప్రా᳚ప్య॒ న్య॑వర్తత॒ తస్యై॒ ద్వే అ॒ఖ్షరే॑ అమీయేతా॒గ్ం॒ సా దఖ్షి॑ణాభిశ్చ॒ [దఖ్షి॑ణాభిశ్చ, తప॑సా॒] 40
తప॑సా॒ చా-ఽగ॑చ్ఛ॒-త్తస్మా᳚-త్త్రి॒ష్టుభో॑ లో॒కే మాద్ధ్య॑న్దినే॒ సవ॑నే॒ దఖ్షి॑ణా నీయన్త ఏ॒త-త్ఖలు॒ వావ తప॒ ఇత్యా॑హు॒ర్య-స్స్వ-న్దదా॒తీతి॑ గాయ॒త్ర్యుద॑పత॒చ్చతు॑రఖ్షరా స॒త్య॑జయా॒ జ్యోతి॑షా॒ తమ॑స్యా అ॒జా-ఽభ్య॑రున్ధ॒ తద॒జాయా॑ అజ॒త్వగ్ం సా సోమ॒-ఞ్చా-ఽఽహ॑రచ్చ॒త్వారి॑ చా॒ఖ్షరా॑ణి॒ సా-ఽష్టాఖ్ష॑రా॒ సమ॑పద్యత బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి॒ [బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి, కస్మా᳚-థ్స॒త్యా-] 41
కస్మా᳚-థ్స॒త్యా-ద్గా॑య॒త్రీ కని॑ష్ఠా॒ ఛన్ద॑సాగ్ం స॒తీ య॑జ్ఞము॒ఖ-మ్పరీ॑యా॒యేతి॒ యదే॒వాద-స్సోమ॒మా-ఽహ॑ర॒-త్తస్మా᳚-ద్యజ్ఞము॒ఖ-మ్పర్యై॒-త్తస్మా᳚-త్తేజ॒స్వినీ॑తమా ప॒ద్భ్యా-న్ద్వే సవ॑నే స॒మగృ॑హ్ణా॒-న్ముఖే॒నైకం॒-యఀన్ముఖే॑న స॒మగృ॑హ్ణా॒-త్తద॑ధయ॒-త్తస్మా॒-ద్ద్వే సవ॑నే శు॒క్ర॑వతీ ప్రాతస్సవ॒న-ఞ్చ॒ మాద్ధ్య॑న్దిన-ఞ్చ॒ తస్మా᳚-త్తృతీయ సవ॒న ఋ॑జీ॒షమ॒భి షు॑ణ్వన్తి ధీ॒తమి॑వ॒ హి మన్య॑న్త [హి మన్య॑న్తే, ఆ॒శిర॒మవ॑ నయతి] 42
ఆ॒శిర॒మవ॑ నయతి సశుక్ర॒త్వాయాథో॒ స-మ్భ॑రత్యే॒వైన॒-త్తగ్ం సోమ॑-మాహ్రి॒యమా॑ణ-ఙ్గన్ధ॒ర్వో వి॒శ్వావ॑సః॒ పర్య॑ముష్ణా॒-థ్స తి॒స్రో రాత్రీః॒ పరి॑ముషితో-ఽవస॒-త్తస్మా᳚-త్తి॒స్రో రాత్రీః᳚ క్రీ॒త-స్సోమో॑ వసతి॒ తే దే॒వా అ॑బ్రువ॒న్-థ్స్త్రీకా॑మా॒ వై గ॑న్ధ॒ర్వా స్స్త్రి॒యా నిష్క్రీ॑ణా॒మేతి॒ తే వాచ॒గ్గ్॒ స్త్రియ॒మేక॑హాయనీ-ఙ్కృ॒త్వా తయా॒ నిర॑క్రీణ॒న్-థ్సా రో॒హి-ద్రూ॒ప-ఙ్కృ॒త్వా గ॑న్ధ॒ర్వేభ్యో॑- [గ॑న్ధ॒ర్వేభ్యః॑, అ॒ప॒క్రమ్యా॑తిష్ఠ॒-త్త-ద్రో॒హితో॒] 43
-ఽప॒క్రమ్యా॑తిష్ఠ॒-త్త-ద్రో॒హితో॒ జన్మ॒ తే దే॒వా అ॑బ్రువ॒న్నప॑ యు॒ష్మదక్ర॑మీ॒-న్నాస్మాను॒-పావ॑ర్తతే॒ వి హ్వ॑యామహా॒ ఇతి॒ బ్రహ్మ॑ గన్ధ॒ర్వా అవ॑ద॒న్నగా॑య-న్దే॒వా-స్సా దే॒వా-న్గాయ॑త ఉ॒పావ॑ర్తత॒ తస్మా॒-ద్గాయ॑న్త॒గ్గ్॒ స్త్రియః॑ కామయన్తే॒ కాము॑కా ఏన॒గ్గ్॒ స్త్రియో॑ భవన్తి॒ య ఏ॒వం-వేఀదాథో॒ య ఏ॒వం-విఀ॒ద్వానపి॒ జన్యే॑షు॒ భవ॑తి॒ తేభ్య॑ ఏ॒వ ద॑దత్యు॒త య-ద్బ॒హుత॑యా॒ [య-ద్బ॒హుత॑యాః, భవ॒న్త్యేక॑హాయన్యా] 44
భవ॒న్త్యేక॑హాయన్యా క్రీణాతి వా॒చైవైన॒గ్ం॒ సర్వ॑యా క్రీణాతి॒ తస్మా॒దేక॑హాయనా మను॒ష్యా॑ వాచం॑-వఀద॒న్త్యకూ॑ట॒యా ఽక॑ర్ణ॒యా-ఽ కా॑ణ॒యాశ్లో॑ణ॒యా ఽస॑ప్తశఫయా క్రీణాతి॒ సర్వ॑యై॒వైన॑-ఙ్క్రీణాతి॒ యచ్ఛ్వే॒తయా᳚ క్రీణీ॒యా-ద్దు॒శ్చర్మా॒ యజ॑మాన-స్స్యా॒ద్య-త్కృ॒ష్ణయా॑-ఽను॒స్తర॑ణీ స్యా-త్ప్ర॒మాయు॑కో॒ యజ॑మాన-స్స్యా॒ద్య-ద్ద్వి॑రూ॒పయా॒ వార్త్ర॑ఘ్నీ స్యా॒-థ్స వా॒-ఽన్య-ఞ్జి॑నీ॒యా-త్తం-వాఀ॒-ఽన్యో జి॑నీయాదరు॒ణయా॑ పిఙ్గా॒ఖ్ష్యా క్రీ॑ణాత్యే॒తద్వై సోమ॑స్య రూ॒పగ్గ్ స్వయై॒వైన॑-న్దే॒వత॑యా క్రీణాతి ॥ 45 ॥
(నిష్క్రీ॑ణీష్వ॒ – దఖ్షి॑ణాభిశ్చ – వదన్తి॒ – మన్య॑న్తే-గన్ధ॒ర్వేభ్యో॑-బ॒హుత॑యాః-పిఙ్గా॒ఖ్ష్యా-దశ॑ చ ) (అ. 6)
తద్ధిర॑ణ్యమభవ॒-త్తస్మా॑ద॒ద్భ్యో హిర॑ణ్య-మ్పునన్తి బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి॒ కస్మా᳚-థ్స॒త్యాద॑న॒స్థికే॑న ప్ర॒జాః ప్ర॒వీయ॑న్తే ఽస్థ॒న్వతీ᳚ర్జాయన్త॒ ఇతి॒ యద్ధిర॑ణ్య-ఙ్ఘృ॒తే॑-ఽవ॒ధాయ॑ జు॒హోతి॒ తస్మా॑దన॒స్థికే॑న ప్ర॒జాః ప్ర వీ॑యన్తే ఽస్థ॒న్వతీ᳚ర్జాయన్త ఏ॒తద్వా అ॒గ్నేః ప్రి॒య-న్ధామ॒ య-ద్ఘృ॒త-న్తేజో॒ హిర॑ణ్యమి॒యన్తే॑ శుక్ర త॒నూరి॒దం-వఀర్చ॒ ఇత్యా॑హ॒ సతే॑జసమే॒వైన॒గ్ం॒ సత॑ను- [సత॑నుమ్, క॒రో॒త్యథో॒] 46
-ఙ్కరో॒త్యథో॒ స-మ్భ॑రత్యే॒వైనం॒-యఀదబ॑ద్ధమ-వద॒ద్ధ్యా-ద్గర్భాః᳚ ప్ర॒జానా᳚-మ్పరా॒పాతు॑కా-స్స్యుర్బ॒ద్ధమవ॑ దధాతి॒ గర్భా॑ణా॒-న్ధృత్యై॑ నిష్ట॒ర్క్య॑-మ్బద్ధ్నాతి ప్ర॒జానా᳚-మ్ప్ర॒జన॑నాయ॒ వాగ్వా ఏ॒షా య-థ్సో॑మ॒క్రయ॑ణీ॒ జూర॒సీత్యా॑హ॒ యద్ధి మన॑సా॒ జవ॑తే॒ త-ద్వా॒చా వద॑తి ధృ॒తా మన॒సేత్యా॑హ॒ మన॑సా॒ హి వాగ్ధృ॒తా జుష్టా॒ విష్ణ॑వ॒ ఇత్యా॑హ [ ] 47
య॒జ్ఞో వై విష్ణు॑ ర్య॒జ్ఞాయై॒వైనా॒-ఞ్జుష్టా᳚-ఙ్కరోతి॒ తస్యా᳚స్తే స॒త్యస॑వసః ప్రస॒వ ఇత్యా॑హ సవి॒తృ-ప్ర॑సూతామే॒వ వాచ॒మవ॑ రున్ధే॒ కాణ్డే॑కాణ్డే॒ వై క్రి॒యమా॑ణే య॒జ్ఞగ్ం రఖ్షాగ్ం॑సి జిఘాగ్ంసన్త్యే॒ష ఖలు॒ వా అర॑ఖ్షోహతః॒ పన్థా॒ యో᳚-ఽగ్నేశ్చ॒ సూర్య॑స్య చ॒ సూర్య॑స్య॒ చఖ్షు॒రా-ఽరు॑హమ॒గ్నేర॒ఖ్ష్ణః క॒నీని॑కా॒మిత్యా॑హ॒ య ఏ॒వార॑ఖ్షోహతః॒ పన్థా॒స్తగ్ం స॒మారో॑హతి॒ [స॒మారో॑హతి, వాగ్వా ఏ॒షా] 48
వాగ్వా ఏ॒షా య-థ్సో॑మ॒క్రయ॑ణీ॒ చిద॑సి మ॒నా-ఽసీత్యా॑హ॒ శాస్త్యే॒వైనా॑మే॒త-త్తస్మా᳚చ్ఛి॒ష్టాః ప్ర॒జా జా॑యన్తే॒ చిద॒సీత్యా॑హ॒ యద్ధి మన॑సా చే॒తయ॑తే॒ త-ద్వా॒చా వద॑తి మ॒నా-ఽసీత్యా॑హ॒ యద్ధి మన॑సా-ఽభి॒గచ్ఛ॑తి॒ త-త్క॒రోతి॒ ధీర॒సీత్యా॑హ॒ యద్ధి మన॑సా॒ ధ్యాయ॑తి॒ త-ద్వా॒చా [ ] 49
వద॑తి॒ దఖ్షి॑ణా॒-ఽసీత్యా॑హ॒ దఖ్షి॑ణా॒ హ్యే॑షా య॒జ్ఞియా॒-ఽసీత్యా॑హ య॒జ్ఞియా॑మే॒వైనా᳚-ఙ్కరోతి ఖ్ష॒త్రియా॒సీత్యా॑హ ఖ్ష॒త్రియా॒ హ్యే॑షా ఽది॑తిరస్యుభ॒యత॑శ్శీ॒ర్ష్ణీత్యా॑హ॒ యదే॒వా-ఽఽది॒త్యః ప్రా॑య॒ణీయో॑ య॒జ్ఞానా॑మాది॒త్య ఉ॑దయ॒నీయ॒-స్తస్మా॑దే॒వమా॑హ॒ యదబ॑ద్ధా॒ స్యాదయ॑తా స్యా॒ద్య-త్ప॑దిబ॒ద్ధా-ఽను॒స్తర॑ణీ స్యా-త్ప్ర॒మాయు॑కో॒ యజ॑మాన-స్స్యా॒- [యజ॑మాన-స్స్యాత్, య-త్క॑ర్ణగృహీ॒తా] 50
-ద్య-త్క॑ర్ణగృహీ॒తా వార్త్ర॑ఘ్నీ స్యా॒-థ్స వా॒-ఽన్య-ఞ్జి॑నీ॒యా-త్తం-వాఀ॒-ఽన్యో జి॑నీయాన్మి॒త్రస్త్వా॑ ప॒ది బ॑ద్ధ్నా॒త్విత్యా॑హ మి॒త్రో వై శి॒వో దే॒వానా॒-న్తేనై॒వైనా᳚-మ్ప॒ది బ॑ద్ధ్నాతి పూ॒షా-ఽద్ధ్వ॑నః పా॒త్విత్యా॑హే॒యం-వైఀ పూ॒షేమామే॒వాస్యా॑ అధి॒పామ॑క॒-స్సమ॑ష్ట్యా॒ ఇన్ద్రా॒యా-ద్ధ్య॑ఖ్షా॒యేత్యా॒హేన్ద్ర॑మే॒వాస్యా॒ అద్ధ్య॑ఖ్ష-ఙ్కరో॒- [అద్ధ్య॑ఖ్ష-ఙ్కరోతి, అను॑ త్వా మా॒తా] 51
-త్యను॑ త్వా మా॒తా మ॑న్యతా॒మను॑ పి॒తేత్యా॒హా-ను॑మతయై॒వైన॑యా క్రీణాతి॒ సా దే॑వి దే॒వమచ్ఛే॒హీత్యా॑హ దే॒వీ హ్యే॑షా దే॒వ-స్సోమ॒ ఇన్ద్రా॑య॒ సోమ॒మిత్యా॒హేన్ద్రా॑య॒ హి సోమ॑ ఆహ్రి॒యతే॒ యదే॒త-ద్యజు॒ర్న బ్రూ॒యా-త్పరా᳚చ్యే॒వ సో॑మ॒క్రయ॑ణీయా-ద్రు॒ద్రస్త్వా-ఽఽ వ॑ర్తయ॒త్విత్యా॑హ రు॒ద్రో వై క్రూ॒రో [రు॒ద్రో వై క్రూ॒రః, దే॒వానా॒-న్తమే॒వాస్యై॑] 52
దే॒వానా॒-న్తమే॒వాస్యై॑ ప॒రస్తా᳚-ద్దధా॒త్యావృ॑త్త్యై క్రూ॒రమి॑వ॒ వా ఏ॒త-త్క॑రోతి॒ య-ద్రు॒ద్రస్య॑ కీ॒ర్తయ॑తి మి॒త్రస్య॑ ప॒థేత్యా॑హ॒ శాన్త్యై॑ వా॒చా వా ఏ॒ష వి క్రీ॑ణీతే॒ య-స్సో॑మ॒క్రయ॑ణ్యా స్వ॒స్తి సోమ॑సఖా॒ పున॒రేహి॑ స॒హ ర॒య్యేత్యా॑హ వా॒చైవ వి॒క్రీయ॒ పున॑రా॒త్మన్ వాచ॑-న్ధ॒త్తే-ఽను॑పదాసుకా-ఽస్య॒ వాగ్భ॑వతి॒ య ఏ॒వం-వేఀద॑ ॥ 53 ॥
(సత॑నుం॒ – విఀష్ణ॑వ॒ ఇత్యా॑హ – స॒మారో॑హతి॒ – ధ్యాయ॑తి॒ త-ద్వా॒చా – యజ॑మాన-స్స్యాత్ – కరోతి – క్రూ॒రో – వేద॑) (అ. 7)
షట్ ప॒దాన్యను॒ ని క్రా॑మతి షడ॒హం-వాఀన్నాతి॑ వదత్యు॒త సం॑వఀథ్స॒రస్యాయ॑నే॒ యావ॑త్యే॒వ వాక్తామవ॑ రున్ధే సప్త॒మే ప॒దే జు॑హోతి స॒ప్తప॑దా॒ శక్వ॑రీ ప॒శవ॒-శ్శక్వ॑రీ ప॒శూనే॒వావ॑ రున్ధే స॒ప్త గ్రా॒మ్యాః ప॒శవ॑-స్స॒ప్తా-ఽఽర॒ణ్యా-స్స॒ప్త ఛన్దాగ్॑-స్యు॒భయ॒స్యా-వ॑రుద్ధ్యై॒ వస్వ్య॑సి రు॒ద్రా-ఽసీత్యా॑హ రూ॒పమే॒వాస్యా॑ ఏ॒త-న్మ॑హి॒మానం॒- [ఏ॒త-న్మ॑హి॒మాన᳚మ్, వ్యాచ॑ష్టే॒ బృహ॒స్పతి॑స్త్వా] 54
-వ్యాఀచ॑ష్టే॒ బృహ॒స్పతి॑స్త్వా సు॒మ్నే ర॑ణ్వ॒త్విత్యా॑హ॒ బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానా॒-మ్బృహ॒స్పతి॒-ర్బ్రహ్మ॑ణై॒వాస్మై॑ ప॒శూనవ॑ రున్ధే రు॒ద్రో వసు॑భి॒రా చి॑కే॒త్విత్యా॒హా-ఽఽవృ॑త్త్యై పృథి॒వ్యాస్త్వా॑ మూ॒ర్ధన్నా జి॑ఘర్మి దేవ॒యజ॑న॒ ఇత్యా॑హ పృథి॒వ్యా హ్యే॑ష మూ॒ర్ధా య-ద్దే॑వ॒యజ॑న॒మిడా॑యాః ప॒ద ఇత్యా॒హేడా॑యై॒ హ్యే॑త-త్ప॒దం-యఀ-థ్సో॑మ॒క్రయ॑ణ్యై ఘృ॒తవ॑తి॒ స్వాహే- [స్వాహా᳚, ఇత్యా॑హ॒] 55
-త్యా॑హ॒ యదే॒వాస్యై॑ ప॒దా-ద్ఘృ॒తమపీ᳚డ్యత॒ తస్మా॑దే॒వమా॑హ॒ యద॑ద్ధ్వ॒ర్యుర॑న॒గ్నావాహు॑తి-ఞ్జుహు॒యాద॒న్ధో᳚-ఽద్ధ్వ॒ర్యు-స్స్యా॒-ద్రఖ్షాగ్ం॑సి య॒జ్ఞగ్ం హ॑న్యు॒ర్॒హిర॑ణ్యము॒పాస్య॑ జుహోత్యగ్ని॒వత్యే॒వ జు॑హోతి॒ నాన్ధో᳚-ఽద్ధ్వ॒ర్యు ర్భవ॑తి॒ న య॒జ్ఞగ్ం రఖ్షాగ్ం॑సి ఘ్నన్తి॒ కాణ్డే॑కాణ్డే॒ వై క్రి॒యమా॑ణే య॒జ్ఞగ్ం రఖ్షాగ్ం॑సి జిఘాగ్ంసన్తి॒ పరి॑లిఖిత॒గ్ం॒ రఖ్షః॒ పరి॑లిఖితా॒ అరా॑తయ॒ ఇత్యా॑హ॒ రఖ్ష॑సా॒-మప॑హత్యా [రఖ్ష॑సా॒-మప॑హత్యై, ఇ॒దమ॒హగ్ం] 56
ఇ॒దమ॒హగ్ం రఖ్ష॑సో గ్రీ॒వా అపి॑ కృన్తామి॒ యో᳚-ఽస్మా-న్ద్వేష్టి॒ య-ఞ్చ॑ వ॒య-న్ద్వి॒ష్మ ఇత్యా॑హ॒ ద్వౌ వావ పురు॑షౌ॒ య-ఞ్చై॒వ ద్వేష్టి॒ యశ్చై॑న॒-న్ద్వేష్టి॒ తయో॑-రే॒వా-ఽన॑న్తరాయ-ఙ్గ్రీ॒వాః కృ॑న్తతి ప॒శవో॒ వై సో॑మ॒క్రయ॑ణ్యై ప॒దం-యాఀ ॑వత్త్మూ॒తగ్ం సం-వఀ ॑పతి ప॒శూనే॒వావ॑ రున్ధే॒-ఽస్మే రాయ॒ ఇతి॒ సం వఀ ॑పత్యా॒త్మాన॑-మే॒వాద్ధ్వ॒ర్యుః -[-మే॒వాద్ధ్వ॒ర్యుః, ప॒శుభ్యో॒] 57
ప॒శుభ్యో॒ నాన్తరే॑తి॒ త్వే రాయ॒ ఇతి॒ యజ॑మానాయ॒ ప్ర య॑చ్ఛతి॒ యజ॑మాన ఏ॒వ ర॒యి-న్ద॑ధాతి॒ తోతే॒ రాయ॒ ఇతి॒ పత్ని॑యా అ॒ర్ధో వా ఏ॒ష ఆ॒త్మనో॒ య-త్పత్నీ॒ యథా॑ గృ॒హేషు॑ నిధ॒త్తే తా॒దృగే॒వ త-త్త్వష్టీ॑మతీ తే సపే॒యేత్యా॑హ॒ త్వష్టా॒ వై ప॑శూ॒నా-మ్మి॑థు॒నానాగ్ం॑ రూప॒కృ-ద్రూ॒పమే॒వ ప॒శుషు॑ దధాత్య॒స్మై వై లో॒కాయ॒ గార్హ॑పత్య॒ ఆ ధీ॑యతే॒ ఽముష్మా॑ ఆహవ॒నీయో॒ య-ద్గార్హ॑పత్య ఉప॒వపే॑ద॒స్మి-ల్లోఀ॒కే ప॑శ॒మాన్-థ్స్యా॒-ద్యదా॑హవ॒నీయే॒ ఽముష్మి॑-ల్లోఀ॒కే ప॑శు॒మాన్-థ్స్యా॑దు॒భయో॒రుప॑ వపత్యు॒భయో॑రే॒వైనం॑-లోఀ॒కయోః᳚ పశు॒మన్త॑-ఙ్కరోతి ॥ 58 ॥
(మ॒హి॒మాన॒గ్గ్॒ – స్వాహా – ఽప॑హత్యా – అధ్వ॒ర్యు – ధీ॑యతే॒ – చతు॑ర్విగ్ంశతిశ్చ) (అ. 8)
బ్ర॒హ్మ॒వా॒దినో॑ వదన్తి వి॒చిత్య॒-స్సోమా(3) న వి॒చిత్యా(3) ఇతి॒ సోమో॒ వా ఓష॑ధీనా॒గ్ం॒ రాజా॒ తస్మి॒న్॒. యదాప॑న్న-ఙ్గ్రసి॒తమే॒వాస్య॒ త-ద్య-ద్వి॑చిను॒యా-ద్యథా॒ ఽఽస్యా᳚ద్గ్రసి॒త-న్ని॑ష్ఖి॒దతి॑ తా॒దృగే॒వ తద్యన్న వి॑చిను॒యా-ద్యథా॒ ఽఖ్షన్నాప॑న్నం-విఀ॒ధావ॑తి తా॒దృగే॒వ త-త్ఖ్షోధు॑కో ఽద్ధ్వ॒ర్యు-స్స్యా-త్ఖ్షోధు॑కో॒ యజ॑మాన॒-స్సోమ॑విక్రయి॒న్-థ్సోమగ్ం॑ శోధ॒యేత్యే॒వ బ్రూ॑యా॒-ద్యదీత॑రం॒- [బ్రూ॑యా॒-ద్యదీత॑రమ్, యదీత॑ర-] 59
-యఀదీత॑ర-ము॒భయే॑నై॒వ సో॑మవిక్ర॒యిణ॑-మర్పయతి॒ తస్మా᳚-థ్సోమవిక్ర॒యీ ఖ్షోధు॑కో ఽరు॒ణో హ॑ స్మా॒-ఽఽహౌప॑వేశి-స్సోమ॒క్రయ॑ణ ఏ॒వాహ-న్తృ॑తీయ సవ॒నమవ॑ రున్ధ॒ ఇతి॑ పశూ॒నా-ఞ్చర్మ॑-న్మిమీతే ప॒శూనే॒వావ॑ రున్ధే ప॒శవో॒ హి తృ॒తీయ॒గ్ం॒ సవ॑నం॒-యఀ-ఙ్కా॒మయే॑తాప॒శు-స్స్యా॒-దిత్యృ॑ఖ్ష॒త-స్తస్య॑ మిమీత॒ర్ఖ్షం-వాఀ అ॑పశ॒వ్య-మ॑ప॒శురే॒వ భ॑వతి॒ య-ఙ్కా॒మయే॑త పశు॒మాన్-థ్స్యా॒ – [ ] 60
-దితి॑ లోమ॒తస్తస్య॑ మిమీతై॒తద్వై ప॑శూ॒నాగ్ం రూ॒పగ్ం రూ॒పేణై॒వా-ఽస్మై॑ ప॒శూనవ॑ రున్ధే పశు॒మానే॒వ భ॑వత్య॒పామన్తే᳚ క్రీణాతి॒ సర॑సమే॒వైన॑-ఙ్క్రీణాత్య॒-మాత్యో॒-ఽసీత్యా॑హా॒-ఽమైవైన॑-ఙ్కురుతే శు॒క్రస్తే॒ గ్రహ॒ ఇత్యా॑హ శు॒క్రో హ్య॑స్య॒ గ్రహో ఽన॒సా-ఽచ్ఛ॑ యాతి మహి॒మాన॑-మే॒వాస్యాచ్ఛ॑ యా॒త్యన॒సా- [యా॒త్యన॒సా, అచ్ఛ॑] 61
-ఽచ్ఛ॑ యాతి॒ తస్మా॑-దనోవా॒హ్యగ్ం॑ స॒మే జీవ॑నం॒-యఀత్ర॒ ఖలు॒ వా ఏ॒తగ్ం శీ॒ర్ష్ణా హర॑న్తి॒ తస్మా᳚చ్ఛీర్షహా॒ర్య॑-ఙ్గి॒రౌ జీవ॑నమ॒భి త్య-న్దే॒వగ్ం స॑వి॒తార॒మిత్యతి॑-చ్ఛన్దస॒ర్చా మి॑మీ॒తే ఽతి॑చ్ఛన్దా॒ వై సర్వా॑ణి॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ సర్వే॑భిరే॒వైన॒-ఞ్ఛన్దో॑భిర్మిమీతే॒ వర్ష్మ॒ వా ఏ॒షా ఛన్ద॑సాం॒-యఀదతి॑చ్ఛన్దా॒ యదతి॑చ్ఛన్దస॒ర్చా మిమీ॑తే॒ వర్ష్మై॒వైనగ్ం॑ సమా॒నానా᳚-ఙ్కరో॒త్యేక॑యైకయో॒-థ్సర్గ॑- [-ఙ్కరో॒త్యేక॑యైకయో॒-థ్సర్గ᳚మ్, మి॒మీ॒తే] 62
-మ్మిమీ॒తే ఽయా॑తయామ్నియాయాతయామ్నియై॒వైన॑-మ్మిమీతే॒ తస్మా॒న్నానా॑వీర్యా అ॒ఙ్గుల॑య॒-స్సర్వా᳚స్వఙ్గు॒ష్ఠముప॒ ని గృ॑హ్ణాతి॒ తస్మా᳚-థ్స॒మావ॑ద్వీర్యో॒-ఽన్యాభి॑-ర॒ఙ్గులి॑భి॒స్తస్మా॒-థ్సర్వా॒ అను॒ స-ఞ్చ॑రతి॒ య-థ్స॒హ సర్వా॑భి॒ర్మిమీ॑త॒ సగ్గ్శ్లి॑ష్టా అ॒ఙ్గుల॑యో జాయేర॒-న్నేక॑యైకయో॒-థ్సర్గ॑-మ్మిమీతే॒ తస్మా॒-ద్విభ॑క్తా జాయన్తే॒ పఞ్చ॒ కృత్వో॒ యజు॑షా మిమీతే॒ పఞ్చా᳚ఖ్షరా ప॒ఙ్క్తిః పాఙ్క్తో॑ య॒జ్ఞో య॒జ్ఞమే॒వావ॑ రున్ధే॒ పఞ్చ॒ కృత్వ॑-స్తూ॒ష్ణీ- [కృత్వ॑-స్తూ॒ష్ణీమ్, దశ॒ స-మ్ప॑ద్యన్తే॒] 63
-న్దశ॒ స-మ్ప॑ద్యన్తే॒ దశా᳚ఖ్షరా వి॒రాడన్నం॑-విఀ॒రా-డ్వి॒రాజై॒వాన్నాద్య॒మవ॑ రున్ధే॒ య-ద్యజు॑షా॒ మిమీ॑తే భూ॒తమే॒వావ॑ రున్ధే॒ య-త్తూ॒ష్ణీ-మ్భ॑వి॒ష్య-ద్య-ద్వై తావా॑నే॒వ సోమ॒-స్స్యా-ద్యావ॑న్త॒-మ్మిమీ॑తే॒ యజ॑మానస్యై॒వ స్యా॒న్నాపి॑ సద॒స్యా॑నా-మ్ప్ర॒జాభ్య॒స్త్వేత్యుప॒ సమూ॑హతి సద॒స్యా॑నే॒వాన్వా భ॑జతి॒ వాస॒సోప॑ నహ్యతి సర్వదేవ॒త్యం॑-వైఀ [ ] 64
వాస॒-స్సర్వా॑భిరే॒వైన॑-న్దే॒వతా॑భి॒-స్సమ॑ర్ధయతి ప॒శవో॒ వై సోమః॑ ప్రా॒ణాయ॒ త్వేత్యుప॑ నహ్యతి ప్రా॒ణమే॒వ ప॒శుషు॑ దధాతి వ్యా॒నాయ॒ త్వేత్యను॑ శృన్థతి వ్యా॒నమే॒వ ప॒శుషు॑ దధాతి॒ తస్మా᳚-థ్స్వ॒పన్త॑-మ్ప్రా॒ణా న జ॑హతి ॥ 65 ॥
(ఇత॑రం – పశు॒మాన్-థ్స్యా᳚–ద్యా॒త్యన॑సో॒ – థ్సర్గం॑ – తూ॒ష్ణీగ్ం – స॑ర్వదేవ॒త్యం॑-వైఀ – త్రయ॑స్త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 9)
య-త్క॒లయా॑ తే శ॒ఫేన॑ తే క్రీణా॒నీతి॒ పణే॒తాగో॑అర్ఘ॒గ్ం॒ సోమ॑-ఙ్కు॒ర్యాదగో॑అర్ఘం॒-యఀజ॑మాన॒-మగో॑అర్ఘమద్ధ్వ॒ర్యు-ఙ్గోస్తు మ॑హి॒మాన॒-న్నావ॑ తిరే॒-ద్గవా॑ తే క్రీణా॒నీత్యే॒వ బ్రూ॑యా-ద్గోఅ॒ర్ఘమే॒వ సోమ॑-ఙ్క॒రోతి॑ గోఅ॒ర్ఘం-యఀజ॑మాన-ఙ్గోఅ॒ర్ఘమ॑ద్ధ్వ॒ర్యు-న్న గోర్మ॑హి॒మాన॒మవ॑ తిరత్య॒జయా᳚ క్రీణాతి॒ సత॑పసమే॒వైన॑-ఙ్క్రీణాతి॒ హిర॑ణ్యేన క్రీణాతి॒ సశు॑క్రమే॒వై- [సశు॑క్రమే॒వ, ఏ॒న॒-ఙ్క్రీ॒ణా॒తి॒ ధే॒న్వా క్రీ॑ణాతి॒] 66
-న॑-ఙ్క్రీణాతి ధే॒న్వా క్రీ॑ణాతి॒ సాశి॑రమే॒వైన॑-ఙ్క్రీణాత్యృష॒భేణ॑ క్రీణాతి॒ సేన్ద్ర॑మే॒వైన॑-ఙ్క్రీణాత్యన॒డుహా᳚ క్రీణాతి॒ వహ్ని॒ర్వా అ॑న॒డ్వాన్. వహ్ని॑నై॒వ వహ్ని॑ య॒జ్ఞస్య॑ క్రీణాతి మిథు॒నాభ్యా᳚-ఙ్క్రీణాతి మిథు॒నస్యావ॑-రుద్ధ్యై॒ వాస॑సా క్రీణాతి సర్వదేవ॒త్యం॑-వైఀ వా॒స-స్సర్వా᳚భ్య ఏ॒వైన॑-న్దే॒వతా᳚భ్యః క్రీణాతి॒ దశ॒ స-మ్ప॑ద్యన్తే॒ దశా᳚ఖ్షరా వి॒రాడన్నం॑-విఀ॒రా-డ్వి॒రాజై॒వాన్నాద్య॒మవ॑ రున్ధే॒ [రున్ధే, తప॑స-స్త॒నూర॑సి] 67
తప॑స-స్త॒నూర॑సి ప్ర॒జాప॑తే॒-ర్వర్ణ॒ ఇత్యా॑హ ప॒శుభ్య॑ ఏ॒వ తద॑ద్ధ్వ॒-ర్యుర్ని హ్ను॑త ఆ॒త్మనో-ఽనా᳚వ్రస్కాయ॒ గచ్ఛ॑తి॒ శ్రియ॒-మ్ప్ర ప॒శూనా᳚ప్నోతి॒ య ఏ॒వం-వేఀద॑ శు॒క్ర-న్తే॑ శు॒క్రేణ॑ క్రీణా॒మీత్యా॑హ యథా య॒జురే॒వైత-ద్దే॒వా వై యేన॒ హిర॑ణ్యేన॒ సోమ॒మక్రీ॑ణ॒-న్తద॑భీ॒షహా॒ పున॒రా-ఽద॑దత॒ కో హి తేజ॑సా విక్రే॒ష్యత॒ ఇతి॒ యేన॒ హిర॑ణ్యేన॒ [హిర॑ణ్యేన, సోమ॑-] 68
సోమ॑-ఙ్క్రీణీ॒యా-త్తద॑భీ॒షహా॒ పున॒రా ద॑దీత॒ తేజ॑ ఏ॒వా-ఽఽత్మ-న్ధ॑త్తే॒-ఽస్మే జ్యోతి॑-స్సోమవిక్ర॒యిణి॒ తమ॒ ఇత్యా॑హ॒ జ్యోతి॑రే॒వ యజ॑మానే దధాతి॒ తమ॑సా సోమవిక్ర॒యిణ॑మర్పయతి॒ యదను॑పగ్రథ్య హ॒న్యా-ద్ద॑న్ద॒శూకా॒స్తాగ్ం సమాగ్ం॑ స॒ర్పా-స్స్యు॑రి॒దమ॒హగ్ం స॒ర్పాణా᳚-న్దన్ద॒శూకా॑నా-ఙ్గ్రీ॒వా ఉప॑ గ్రథ్నా॒మీత్యా॒హా-ద॑న్దశూకా॒స్తాగ్ం సమాగ్ం॑ స॒ర్పా భ॑వన్తి॒ తమ॑సా సోమవిక్ర॒యిణం॑-విఀద్ధ్యతి॒ స్వాన॒ [స్వాన॑, భ్రాజేత్యా॑హై॒తే] 69
భ్రాజేత్యా॑హై॒తే వా అ॒ముష్మి॑-ల్లోఀ॒కే సోమ॑మరఖ్ష॒-న్తేభ్యో-ఽధి॒ సోమ॒మా-ఽహ॑ర॒న్॒. యదే॒తేభ్య॑-స్సోమ॒క్రయ॑ణా॒-న్నాను॑ది॒శేదక్రీ॑తో-ఽస్య॒ సోమ॑-స్స్యా॒న్నాస్యై॒తే॑ ఽముష్మి॑-ల్లోఀ॒కే సోమగ్ం॑ రఖ్షేయు॒ర్యదే॒తేభ్య॑-స్సోమ॒క్రయ॑ణాననుది॒శతి॑ క్రీ॒తో᳚-ఽస్య॒ సోమో॑ భవత్యే॒తే᳚-ఽస్యా॒ముష్మి॑-ల్లోఀ॒కే సోమగ్ం॑ రఖ్షన్తి ॥ 70 ॥
(సశు॑క్రమే॒వ – రు॑న్ధ॒ – ఇతి॒ యేన॒ హిర॑ణ్యేన॒ – స్వాన॒ – చతు॑శ్చత్వారిగ్ంశచ్చ) (అ. 10)
వా॒రు॒ణో వై క్రీ॒త-స్సోమ॒ ఉప॑నద్ధో మి॒త్రో న॒ ఏహి॒ సుమి॑త్రధా॒ ఇత్యా॑హ॒ శాన్త్యా॒ ఇన్ద్ర॑స్యో॒రుమా వి॑శ॒ దఖ్షి॑ణ॒మిత్యా॑హ దే॒వా వై యగ్ం సోమ॒మక్రీ॑ణ-న్తమిన్ద్ర॑స్యో॒రౌ దఖ్షి॑ణ॒ ఆ ఽసా॑దయన్నే॒ష ఖలు॒ వా ఏ॒తర్హీన్ద్రో॒ యో యజ॑తే॒ తస్మా॑దే॒వమా॒హోదాయు॑షా స్వా॒యుషేత్యా॑హ దే॒వతా॑ ఏ॒వా-న్వా॒రభ్యో- [ఏ॒వా-న్వా॒రభ్యోత్, తి॒ష్ఠ॒త్యు॒-ర్వ॑న్తరి॑ఖ్ష॒-] 71
-త్తి॑ష్ఠత్యు॒-ర్వ॑న్తరి॑ఖ్ష॒-మన్వి॒హీత్యా॑హా-న్తరిఖ్షదేవ॒త్యో᳚(1॒) హ్యే॑తర్హి॒ సోమో-ఽది॑త్యా॒-స్సదో॒-ఽస్యది॑త్యా॒-స్సద॒ ఆ సీ॒దేత్యా॑హ యథాయ॒జురే॒వైత-ద్వి వా ఏ॑నమే॒తద॑ర్ధయతి॒ య-ద్వా॑రు॒ణగ్ం సన్త॑-మ్మై॒త్ర-ఙ్క॒రోతి॑ వారు॒ణ్యర్చా-ఽఽ సా॑దయతి॒ స్వయై॒వైన॑-న్దే॒వత॑యా॒ సమ॑ర్ధయతి॒ వాస॑సా ప॒ర్యాన॑హ్యతి సర్వదేవ॒త్యం॑-వైఀ వాస॒-స్సర్వా॑భిరే॒వై- [వాస॒-స్సర్వా॑భిరే॒వ, ఏ॒న॒-న్దే॒వతా॑భి॒-] 72
-న॑-న్దే॒వతా॑భి॒-స్సమ॑ర్ధయ॒త్యథో॒ రఖ్ష॑సా॒మప॑హత్యై॒ వనే॑షు॒ వ్య॑న్తరి॑ఖ్ష-న్తతా॒నేత్యా॑హ॒ వనే॑షు॒ హి వ్య॑న్తరి॑ఖ్ష-న్త॒తాన॒ వాజ॒మర్వ॒థ్స్విత్యా॑హ॒ వాజ॒గ్గ్॒ హ్యర్వ॑థ్సు॒ పయో॑ అఘ్ని॒యాస్విత్యా॑హ॒ పయో॒ హ్య॑ఘ్ని॒యాసు॑ హృ॒థ్సు క్రతు॒మిత్యా॑హ హృ॒థ్సు హి క్రతుం॒-వఀరు॑ణో వి॒ఖ్ష్వ॑గ్నిమిత్యా॑హ॒ వరు॑ణో॒ హి వి॒ఖ్ష్వ॑గ్ని-న్ది॒వి సూర్య॒- [సూర్య᳚మ్, ఇత్యా॑హ ది॒వి హి] 73
-మిత్యా॑హ ది॒వి హి సూర్య॒గ్ం॒ సోమ॒మద్రా॒విత్యా॑హ॒ గ్రావా॑ణో॒ వా అద్ర॑య॒స్తేషు॒ వా ఏ॒ష సోమ॑-న్దధాతి॒ యో యజ॑తే॒ తస్మా॑దే॒వమా॒హోదు॒ త్య-ఞ్జా॒తవే॑దస॒మితి॑ సౌ॒ర్యర్చా కృ॑ష్ణాజి॒న-మ్ప్ర॒త్యాన॑హ్యతి॒ రఖ్ష॑సా॒మప॑హత్యా॒ ఉస్రా॒వేత॑-న్ధూర్షాహా॒విత్యా॑హ యథాయ॒జురే॒వైత-త్ప్ర చ్య॑వస్వ భువస్పత॒ ఇత్యా॑హ భూ॒తానా॒గ్॒ హ్యే॑ [భూ॒తానా॒గ్ం॒ హి, ఏ॒ష పతి॒-ర్విశ్వా᳚న్య॒భి] 74
-ష పతి॒-ర్విశ్వా᳚న్య॒భి ధామా॒నీత్యా॑హ॒ విశ్వా॑ని॒ హ్యే᳚(1॒) షో॑-ఽభి ధామా॑ని ప్ర॒చ్యవ॑తే॒ మా త్వా॑ పరిప॒రీ వి॑ద॒దిత్యా॑హ॒ యదే॒వాద-స్సోమ॑మాహ్రి॒యమా॑ణ-ఙ్గన్ధ॒ర్వో వి॒శ్వావ॑సుః ప॒ర్యము॑ష్ణా॒-త్తస్మా॑-దే॒వమా॒హాప॑రిమోషాయ॒ యజ॑మానస్య స్వ॒స్త్యయ॑న్య॒సీత్యా॑హ॒ యజ॑మానస్యై॒వైష య॒జ్ఞస్యా᳚న్వార॒భోం ఽన॑వచ్ఛిత్త్యై॒ వరు॑ణో॒ వా ఏ॒ష యజ॑మానమ॒భ్యైతి॒ య- [యత్, క్రీ॒త-స్సోమ॒ ఉప॑నద్ధో॒ నమో॑] 75
-త్క్రీ॒త-స్సోమ॒ ఉప॑నద్ధో॒ నమో॑ మి॒త్రస్య॒ వరు॑ణస్య॒ చఖ్ష॑స॒ ఇత్యా॑హ॒ శాన్త్యా॒ ఆ సోమం॒-వఀహ॑న్త్య॒గ్నినా॒ ప్రతి॑ తిష్ఠతే॒ తౌ స॒భంవఀ ॑న్తౌ॒ యజ॑మానమ॒భి స-మ్భ॑వతః పు॒రా ఖలు॒ వావైష మేధా॑యా॒-ఽఽత్మాన॑మా॒రభ్య॑ చరతి॒ యో దీ᳚ఖ్షి॒తో యద॑గ్నీషో॒మీయ॑-మ్ప॒శుమా॒లభ॑త ఆత్మని॒ష్క్రయ॑ణ ఏ॒వాస్య॒ స తస్మా॒-త్తస్య॒ నా-ఽఽశ్య॑-మ్పురుషని॒ష్క్రయ॑ణ ఇవ॒ హ్యథో॒ ఖల్వా॑హు ర॒గ్నీషోమా᳚భ్యాం॒-వాఀ ఇన్ద్రో॑ వృ॒త్రమ॑హ॒న్నితి॒ యద॑గ్నీషో॒మీయ॑-మ్ప॒శుమా॒లభ॑త॒ వార్త్ర॑ఘ్న ఏ॒వాస్య॒ స తస్మా᳚-ద్వా॒శ్యం॑-వాఀరు॒ణ్యర్చా పరి॑ చరతి॒ స్వయై॒వైన॑-న్దే॒వత॑యా॒ పరి॑ చరతి ॥ 76 ॥
(అ॒న్వా॒రభ్యోథ్ – సర్వా॑భిరే॒వ – సూర్యం॑ – భూ॒తానా॒గ్॒ హ్యే॑ – తి॒ య – దా॑హుః – స॒ప్తవిగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 11)
(ప్రా॒చీన॑వగ్ంశం॒ -యాఀవ॑న్త – ఋఖ్సా॒మే – వాగ్వై దే॒వేభ్యో॑ – దే॒వా వై దే॑వ॒యజ॑నం – క॒ద్రూశ్చ॒ – తద్ధిర॑ణ్య॒గ్ం॒ – షట్ ప॒దాని॑ – బ్రహ్మవా॒దినో॑ వి॒చిత్యో॒ – య-త్క॒లయా॑ తే – వారు॒ణో వై క్రీ॒త-స్సోమ॒ – ఏకా॑దశ)
(ప్రా॒చీన॑వగ్ంశ॒గ్గ్॒ – స్వాహేత్యా॑హ॒ – యే᳚-ఽన్త-శ్శ॒రా – హ్యే॑ష సం – తప॑సా చ॒ – యత్క॑ర్ణగృహీ॒ – తేతి॑ లోమ॒తో – వా॑రు॒ణః – షట్-థ్స॑ప్తతిః )
(ప్రా॒చీన॑వగ్ం శ॒, మ్పరి॑ చరతి)
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయాం షష్ఠకాణ్డే ప్రథమః ప్రశ్న-స్సమాప్తః ॥