കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാം ഷഷ്ഠകാണ്ഡേ ചതുര്ഥഃ പ്രശ്നഃ – സോമമന്ത്രബ്രാഹ്മണനിരൂപണം
ഓ-ന്നമഃ പരമാത്മനേ, ശ്രീ മഹാഗണപതയേ നമഃ,
ശ്രീ ഗുരുഭ്യോ നമഃ । ഹ॒രിഃ॒ ഓമ് ॥
യ॒ജ്ഞേന॒ വൈ പ്ര॒ജാപ॑തിഃ പ്ര॒ജാ അ॑സൃജത॒ താ ഉ॑പ॒യഡ്ഭി॑-രേ॒വാസൃ॑ജത॒ യദു॑പ॒യജ॑ ഉപ॒യജ॑തി പ്ര॒ജാ ഏ॒വ ത-ദ്യജ॑മാന-സ്സൃജതേ ജഘനാ॒ര്ധാദവ॑ ദ്യതി ജഘനാ॒ര്ധാദ്ധി പ്ര॒ജാഃ പ്ര॒ജായ॑ന്തേ സ്ഥവിമ॒തോ-ഽവ॑ ദ്യതി സ്ഥവിമ॒തോ ഹി പ്ര॒ജാഃ പ്ര॒ജായ॒ന്തേ ഽസ॑മ്ഭിന്ദ॒ന്നവ॑ ദ്യതി പ്രാ॒ണാനാ॒-മസ॑മ്ഭേദായ॒ ന പ॒ര്യാവ॑ര്തയതി॒ യ-ത്പ॑ര്യാവ॒ര്തയേ॑ദുദാവ॒ര്തഃ പ്ര॒ജാ ഗ്രാഹു॑ക-സ്സ്യാ-ഥ്സമു॒ദ്ര-ങ്ഗ॑ച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ॒ രേത॑ [രേതഃ॑, ഏ॒വ] 1
ഏ॒വ ത-ദ്ദ॑ധാത്യ॒ന്തരി॑ക്ഷ-ങ്ഗച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹാ॒-ഽന്തരി॑ക്ഷേണൈ॒വാസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാഃ പ്ര ജ॑നയത്യ॒ന്തരി॑ക്ഷ॒ഗ്ഗ്॒ ഹ്യനു॑ പ്ര॒ജാഃ പ്ര॒ജായ॑ന്തേ ദേ॒വഗ്മ് സ॑വി॒താര॑-ങ്ഗച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ സവി॒തൃപ്ര॑സൂത ഏ॒വാസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാഃ പ്ര ജ॑നയത്യ-ഹോരാ॒ത്രേ ഗ॑ച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹാ-ഹോരാ॒ത്രാഭ്യാ॑-മേ॒വാസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാഃ പ്ര ജ॑നയത്യ-ഹോരാ॒ത്രേ ഹ്യനു॑ പ്ര॒ജാഃ പ്ര॒ജായ॑ന്തേ മി॒ത്രാവരു॑ണൌ ഗച്ഛ॒ സ്വാഹേ- [സ്വാഹാ᳚, ഇത്യാ॑ഹ] 2
-ത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാസ്വേ॒വ പ്രജാ॑താസു പ്രാണാപാ॒നൌ ദ॑ധാതി॒ സോമ॑-ങ്ഗച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ സൌ॒മ്യാ ഹി ദേ॒വത॑യാ പ്ര॒ജാ യ॒ജ്ഞ-ങ്ഗ॑ച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാ ഏ॒വ യ॒ജ്ഞിയാഃ᳚ കരോതി॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി ഗച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ പ॒ശവോ॒ വൈ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി പ॒ശൂനേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ ഗ॑ച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാ ഏ॒വ പ്രജാ॑താ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീഭ്യാ॑മുഭ॒യതഃ॒ പരി॑ ഗൃഹ്ണാതി॒ നഭോ॑ [നഭഃ॑, ദി॒വ്യ-ങ്ഗ॑ച്ഛ॒] 3
ദി॒വ്യ-ങ്ഗ॑ച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാഭ്യ॑ ഏ॒വ പ്രജാ॑താഭ്യോ॒ വൃഷ്ടി॒-ന്നിയ॑ച്ഛത്യ॒ഗ്നിം-വൈഁ᳚ശ്വാന॒ര-ങ്ഗ॑ച്ഛ॒ സ്വാഹേത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാ ഏ॒വ പ്രജാ॑താ അ॒സ്യാ-മ്പ്രതി॑ ഷ്ഠാപയതി പ്രാ॒ണാനാം॒-വാഁ ഏ॒ഷോ-ഽവ॑ ദ്യതി॒ യോ॑-ഽവ॒ദ്യതി॑ ഗു॒ദസ്യ॒ മനോ॑ മേ॒ ഹാര്ദി॑ യ॒ച്ഛേത്യാ॑ഹ പ്രാ॒ണാനേ॒വ യ॑ഥാസ്ഥാ॒നമുപ॑ ഹ്വയതേ പ॒ശോര്വാ ആല॑ബ്ധസ്യ॒ ഹൃദ॑യ॒ഗ്മ്॒ ശുഗൃ॑ച്ഛതി॒ സാ ഹൃ॑ദയശൂ॒ല- [ഹൃ॑ദയശൂ॒ലമ്, അ॒ഭി സമേ॑തി॒] 4
-മ॒ഭി സമേ॑തി॒ യ-ത്പൃ॑ഥി॒വ്യാഗ്മ് ഹൃ॑ദയശൂ॒ല-മു॑ദ്വാ॒സയേ᳚-ത്പൃഥി॒വീഗ്മ് ശു॒ചാ-ഽര്പ॑യേ॒-ദ്യദ॒ഫ്സ്വ॑പ-ശ്ശു॒ചാ-ഽര്പ॑യേ॒ച്ഛുഷ്ക॑സ്യ ചാ॒-ഽഽര്ദ്രസ്യ॑ ച സ॒ന്ധാവുദ്വാ॑സയത്യു॒ഭയ॑സ്യ॒ ശാന്ത്യൈ॒ യ-ന്ദ്വി॒ഷ്യാ-ത്ത-ന്ധ്യാ॑യേ-ച്ഛു॒ചൈവൈന॑-മര്പയതി ॥ 5 ॥
(രേതോ॑ – മി॒ത്രാവരു॑ണൌ ഗച്ഛ॒ സ്വാഹാ॒ – നഭോ॑ – ഹൃദയശൂ॒ലം – ദ്വാത്രിഗ്മ്॑ശച്ച) (അ. 1)
ദേ॒വാ വൈ യ॒ജ്ഞമാഗ്നീ᳚ദ്ധ്രേ॒ വ്യ॑ഭജന്ത॒ തതോ॒ യദ॒ത്യശി॑ഷ്യത॒ തദ॑ബ്രുവ॒ന് വസ॑തു॒ നു ന॑ ഇ॒ദമിതി॒ ത-ദ്വ॑സതീ॒വരീ॑ണാം-വഁസതീ വരി॒ത്വ-ന്തസ്മി॑-ന്പ്രാ॒തര്ന സമ॑ശക്നുവ॒-ന്തദ॒ഫ്സു പ്രാവേ॑ശയ॒-ന്താ വ॑സതീ॒ വരീ॑രഭവന് വസതീ॒വരീ᳚ര്ഗൃഹ്ണാതി യ॒ജ്ഞോ വൈ വ॑സതീ॒ വരീ᳚ര്യ॒ജ്ഞമേ॒വാ-ഽഽരഭ്യ॑ ഗൃഹീ॒ത്വോപ॑ വസതി॒ യസ്യാഗൃ॑ഹീതാ അ॒ഭി നി॒മ്രോചേ॒-ദനാ॑രബ്ധോ-ഽസ്യ യ॒ജ്ഞ-സ്സ്യാ᳚- [യ॒ജ്ഞ-സ്സ്യാ᳚ത്, യ॒ജ്ഞം-വിഁ] 6
-ദ്യ॒ജ്ഞം-വിഁ ച്ഛി॑ന്ദ്യാ-ജ്ജ്യോതി॒ഷ്യാ॑ വാ ഗൃഹ്ണീ॒യാദ്ധിര॑ണ്യം-വാഁ ഽവ॒ധായ॒ സശു॑ക്രാണാമേ॒വ ഗൃ॑ഹ്ണാതി॒ യോ വാ᳚ ബ്രാഹ്മ॒ണോ ബ॑ഹുയാ॒ജീ തസ്യ॒ കുമ്ഭ്യാ॑നാ-ങ്ഗൃഹ്ണീയാ॒-ഥ്സ ഹി ഗൃ॑ഹീ॒ത വ॑സതീവരീകോ വസതീ॒വരീ᳚ര്ഗൃഹ്ണാതി പ॒ശവോ॒ വൈ വ॑സതീ॒വരീഃ᳚ പ॒ശൂനേ॒വാ-ഽഽരഭ്യ॑ ഗൃഹീ॒ത്വോപ॑ വസതി॒ യദ॑ന്വീ॒പ-ന്തിഷ്ഠ॑-ന്ഗൃഹ്ണീ॒യാന്നി॒ര്മാര്ഗു॑കാ അസ്മാ-ത്പ॒ശവ॑-സ്സ്യുഃ പ്രതീ॒പ-ന്തിഷ്ഠ॑-ന്ഗൃഹ്ണാതി പ്രതി॒രുദ്ധ്യൈ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ശൂ-ന്ഗൃ॑ഹ്ണാ॒തീന്ദ്രോ॑ [പ॒ശൂ-ന്ഗൃ॑ഹ്ണാ॒തീന്ദ്രഃ॑, വൃ॒ത്ര-] 7
വൃ॒ത്ര-മ॑ഹ॒ന്-ഥ്സോ᳚-ഽ(1॒)പോ᳚-ഽ(1॒)ഭ്യ॑മ്രിയത॒ താസാം॒-യഁന്മേദ്ധ്യം॑-യഁ॒ജ്ഞിയ॒ഗ്മ്॒ സദേ॑വ॒മാസീ॒-ത്തദത്യ॑മുച്യത॒ താ വഹ॑ന്തീരഭവ॒ന് വഹ॑ന്തീനാ-ങ്ഗൃഹ്ണാതി॒ യാ ഏ॒വ മേദ്ധ്യാ॑ യ॒ജ്ഞിയാ॒-സ്സദേ॑വാ॒ ആപ॒സ്താ സാ॑മേ॒വ ഗൃ॑ഹ്ണാതി॒ നാന്ത॒മാ വഹ॑ന്തീ॒രതീ॑യാ॒-ദ്യദ॑ന്ത॒മാ വഹ॑ന്തീരതീ॒യാ-ദ്യ॒ജ്ഞമതി॑ മന്യേത॒ ന സ്ഥാ॑വ॒രാണാ᳚-ങ്ഗൃഹ്ണീയാ॒-ദ്വരു॑ണഗൃഹീതാ॒ വൈ സ്ഥാ॑വ॒രാ യ-ഥ്സ്ഥാ॑വ॒രാണാ᳚-ങ്ഗൃഹ്ണീ॒യാ- [യ-ഥ്സ്ഥാ॑വ॒രാണാ᳚-ങ്ഗൃഹ്ണീ॒യാത്, വരു॑ണേനാസ്യ] 8
-ദ്വരു॑ണേനാസ്യ യ॒ജ്ഞ-ങ്ഗ്രാ॑ഹയേ॒-ദ്യദ്വൈ ദിവാ॒ ഭവ॑ത്യ॒പോ രാത്രിഃ॒ പ്ര വി॑ശതി॒ തസ്മാ᳚-ത്താ॒മ്രാ ആപോ॒ ദിവാ॑ ദദൃശ്രേ॒ യന്നക്ത॒-മ്ഭവ॑ത്യ॒പോ-ഽഹഃ॒ പ്ര വി॑ശതി॒ തസ്മാ᳚ച്ച॒ന്ദ്രാ ആപോ॒ നക്ത॑-ന്ദദൃശ്രേ ഛാ॒യായൈ॑ ചാ॒-ഽഽതപ॑തശ്ച സ॒ധൌ-ങ്ഗൃ॑ഹ്ണാത്യ-ഹോരാ॒ത്രയോ॑രേ॒വാസ്മൈ॒ വര്ണ॑-ങ്ഗൃഹ്ണാതി ഹ॒വിഷ്മ॑തീരി॒മാ ആപ॒ ഇത്യാ॑ഹ ഹ॒വിഷ്കൃ॑താനാമേ॒വ ഗൃ॑ഹ്ണാതി ഹ॒വിഷ്മാഗ്മ്॑ അസ്തു॒- [അസ്തു, സൂര്യ॒] 9
സൂര്യ॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ സശു॑ക്രാണാമേ॒വ ഗൃ॑ഹ്ണാത്യനു॒ഷ്ടുഭാ॑ ഗൃഹ്ണാതി॒ വാഗ്വാ അ॑നു॒ഷ്ടുഗ് വാ॒ചൈവൈനാ॒-സ്സര്വ॑യാ ഗൃഹ്ണാതി॒ ചതു॑ഷ്പദയ॒ര്ചാ ഗൃ॑ഹ്ണാതി॒ ത്രി-സ്സാ॑ദയതി സ॒പ്ത സ-മ്പ॑ദ്യന്തേ സ॒പ്തപ॑ദാ॒ ശക്വ॑രീ പ॒ശവ॒-ശ്ശക്വ॑രീ പ॒ശൂനേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ ഽസ്മൈ വൈ ലോ॒കായ॒ ഗാര്ഹ॑പത്യ॒ ആ ധീ॑യതേ॒-ഽമുഷ്മാ॑ ആഹവ॒നീയോ॒ യ-ദ്ഗാര്ഹ॑പത്യ ഉപസാ॒ദയേ॑ദ॒സ്മി-ല്ലോഁ॒കേ പ॑ശു॒മാന്-ഥ്സ്യാ॒-ദ്യദാ॑ഹവ॒നീയേ॒-ഽ-മുഷ്മി॑- [-മുഷ്മിന്ന്॑, ലോ॒കേ പ॑ശു॒മാന്ഥ്സ്യാ॑-] 10
ല്ലോഁ॒കേ പ॑ശു॒മാന്ഥ്സ്യാ॑-ദു॒ഭയോ॒രുപ॑ സാദയത്യു॒ഭയോ॑രേ॒വൈനം॑-ലോഁ॒കയോഃ᳚ പശു॒മന്ത॑-ങ്കരോതി സ॒ര്വതഃ॒ പരി॑ ഹരതി॒ രക്ഷ॑സാ॒മപ॑ഹത്യാ ഇന്ദ്രാഗ്നി॒യോര്ഭാ॑ഗ॒ധേയീ॒-സ്സ്ഥേത്യാ॑ഹ യഥായ॒ജുരേ॒വൈതദാഗ്നീ᳚ദ്ധ്ര॒ ഉപ॑ വാസയത്യേ॒തദ്വൈ യ॒ജ്ഞസ്യാപ॑രാജിതം॒-യഁദാഗ്നീ᳚ദ്ധ്രം॒-യഁദേ॒വ യ॒ജ്ഞസ്യാപ॑രാജിത॒-ന്തദേ॒വൈനാ॒ ഉപ॑ വാസയതി॒ യതഃ॒ ഖലു॒ വൈ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ വിത॑തസ്യ॒ ന ക്രി॒യതേ॒ തദനു॑ യ॒ജ്ഞഗ്മ് രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യവ॑ ചരന്തി॒ യ-ദ്വഹ॑ന്തീനാ-ങ്ഗൃ॒ഹ്ണാതി॑ ക്രി॒യമാ॑ണമേ॒വ ത-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॑ ശയേ॒ രക്ഷ॑സാ॒-മന॑ന്വവചാരായ॒ ന ഹ്യേ॑താ ഈ॒ലയ॒ന്ത്യാ തൃ॑തീയസവ॒നാ-ത്പരി॑ ശേരേ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ സന്ത॑ത്യൈ ॥ 11 ॥
(സ്യാ॒ – ദിന്ദ്രോ॑ – ഗൃഹ്ണീ॒യാ – ദ॑സ്ത്വ॒ – മുഷ്മി॑ന് – ക്രി॒യതേ॒ – ഷഡ്വിഗ്മ്॑ശതിശ്ച) (അ. 2)
ബ്ര॒ഹ്മ॒വാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ സ ത്വാ അ॑ദ്ധ്വ॒ര്യു-സ്സ്യാ॒ദ്യ-സ്സോമ॑-മുപാവ॒ഹര॒ന്-ഥ്സര്വാ᳚ഭ്യോ ദേ॒വതാ᳚ഭ്യ ഉപാവ॒ഹരേ॒-ദിതി॑ ഹൃ॒ദേ ത്വേത്യാ॑ഹ മനു॒ഷ്യേ᳚ഭ്യ ഏ॒വൈതേന॑ കരോതി॒ മന॑സേ॒ ത്വേത്യാ॑ഹ പി॒തൃഭ്യ॑ ഏ॒വൈതേന॑ കരോതി ദി॒വേ ത്വാ॒ സൂര്യാ॑യ॒ ത്വേത്യാ॑ഹ ദേ॒വേഭ്യ॑ ഏ॒വൈതേന॑ കരോത്യേ॒താവ॑തീ॒-ര്വൈ ദേ॒വതാ॒സ്താഭ്യ॑ ഏ॒വൈന॒ഗ്മ്॒ സര്വാ᳚ഭ്യ ഉ॒പാവ॑ഹരതി പു॒രാ വാ॒ചഃ [വാ॒ചഃ, പ്രവ॑ദിതോഃ] 12
പ്രവ॑ദിതോഃ പ്രാതരനുവാ॒ക-മു॒പാക॑രോതി॒ യാവ॑ത്യേ॒വ വാ-ക്താ-മവ॑ രുന്ധേ॒ ഽപോ-ഽഗ്രേ॑-ഽഭി॒വ്യാഹ॑രതി യ॒ജ്ഞോ വാ ആപോ॑ യ॒ജ്ഞമേ॒വാഭി വാചം॒-വിഁസൃ॑ജതി॒ സര്വാ॑ണി॒ ഛന്ദാ॒ഗ്॒സ്യന്വാ॑ഹ പ॒ശവോ॒ വൈ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി പ॒ശൂനേ॒വാവ॑ രുന്ധേ ഗായത്രി॒യാ തേജ॑സ്കാമസ്യ॒ പരി॑ ദദ്ധ്യാ-ത്ത്രി॒ഷ്ടുഭേ᳚ന്ദ്രി॒യകാ॑മസ്യ॒ ജഗ॑ത്യാ പ॒ശുകാ॑മസ്യാ-ഽനു॒ഷ്ടുഭാ᳚ പ്രതി॒ഷ്ഠാകാ॑മസ്യ പ॒ങ്ക്ത്യാ യ॒ജ്ഞകാ॑മസ്യ വി॒രാജാ-ഽന്ന॑കാമസ്യ ശൃ॒ണോത്വ॒ഗ്നി-സ്സ॒മിധാ॒ ഹവ॑- [ഹവ᳚മ്, മ॒ ഇത്യാ॑ഹ] 13
-മ്മ॒ ഇത്യാ॑ഹ സവി॒തൃപ്ര॑സൂത ഏ॒വ ദേ॒വതാ᳚ഭ്യോ നി॒വേദ്യാ॒-ഽപോ-ഽച്ഛൈ᳚ത്യ॒പ ഇ॑ഷ്യ ഹോത॒-രിത്യാ॑ഹേഷി॒തഗ്മ് ഹി കര്മ॑ ക്രി॒യതേ॒ മൈത്രാ॑വരുണസ്യ ചമസാദ്ധ്വര്യ॒വാ ദ്ര॒വേത്യാ॑ഹ മി॒ത്രാവരു॑ണൌ॒ വാ അ॒പാ-ന്നേ॒താരൌ॒ താഭ്യാ॑മേ॒വൈനാ॒ അച്ഛൈ॑തി॒ ദേവീ॑രാപോ അപാ-ന്നപാ॒-ദിത്യാ॒ഹാ-ഽഽഹു॑ത്യൈ॒വൈനാ॑ നി॒ഷ്ക്രീയ॑ ഗൃഹ്ണാ॒ത്യഥോ॑ ഹ॒വിഷ്കൃ॑താനാ-മേ॒വാഭിഘൃ॑താനാ-ങ്ഗൃഹ്ണാതി॒- [-മേ॒വാഭിഘൃ॑താനാ-ങ്ഗൃഹ്ണാതി, കാര്ഷി॑-ര॒സീത്യാ॑ഹ॒] 14
കാര്ഷി॑-ര॒സീത്യാ॑ഹ॒ ശമ॑ലമേ॒വാ-ഽഽസാ॒മപ॑ പ്ലാവയതി സമു॒ദ്രസ്യ॒ വോ-ഽക്ഷി॑ത്യാ॒ ഉന്ന॑യ॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ തസ്മാ॑ദ॒ദ്യമാ॑നാഃ പീ॒യമാ॑നാ॒ ആപോ॒ ന ക്ഷീ॑യന്തേ॒ യോനി॒ര്വൈ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ ചാത്വാ॑ലം-യഁ॒ജ്ഞോ വ॑സതീ॒വരീര്॑. ഹോതൃചമ॒സ-ഞ്ച॑ മൈത്രാവരുണചമ॒സ-ഞ്ച॑ സ॒ഗ്ഗ്॒സ്പര്ശ്യ॑ വസതീ॒വരീ॒ര്വ്യാന॑യതി യ॒ജ്ഞസ്യ॑ സയോനി॒ത്വായാഥോ॒ സ്വാദേ॒വൈനാ॒ യോനേഃ॒ പ്ര ജ॑നയത്യദ്ധ്വ॒ര്യോ-ഽവേ॑ര॒പാ(3) ഇത്യാ॑ഹോ॒തേ -മ॑നന്നമുരു॒തേമാഃ പ॒ശ്യേതി॒ വാവൈതദാ॑ഹ॒ യദ്യ॑ഗ്നിഷ്ടോ॒മോ ജു॒ഹോതി॒ യദ്യു॒ക്ഥ്യഃ॑ പരി॒ധൌ നി മാ᳚ര്ഷ്ടി॒ യദ്യ॑തിരാ॒ത്രോ യജു॒ര്വദ॒-ന്പ്ര പ॑ദ്യതേ യജ്ഞക്രതൂ॒നാം-വ്യാഁവൃ॑ത്ത്യൈ ॥ 15 ॥
(വാ॒ചോ-ഹവ॑-മ॒ഭിഘൃ॑താനാ-ങ്ഗൃഹ്ണാത്യു॒ – ത – പഞ്ച॑വിഗ്മ്ശതിശ്ച) (അ. 3)
ദേ॒വസ്യ॑ ത്വാ സവി॒തുഃ പ്ര॑സ॒വ ഇതി॒ ഗ്രാവാ॑ണ॒മാ ദ॑ത്തേ॒ പ്രസൂ᳚ത്യാ അ॒ശ്വിനോ᳚-ര്ബാ॒ഹുഭ്യാ॒മിത്യാ॑ഹാ॒ശ്വിനൌ॒ ഹി ദേ॒വാനാ॑മദ്ധ്വ॒ര്യൂ ആസ്താ᳚-മ്പൂ॒ഷ്ണോ ഹസ്താ᳚ഭ്യാ॒മിത്യാ॑ഹ॒ യത്യൈ॑ പ॒ശവോ॒ വൈ സോമോ᳚ വ്യാ॒ന ഉ॑പാഗ്മ്ശു॒സവ॑നോ॒ യദു॑പാഗ്മ്ശു॒സവ॑ന-മ॒ഭി മിമീ॑തേ വ്യാ॒നമേ॒വ പ॒ശുഷു॑ ദധാ॒തീന്ദ്രാ॑യ॒ ത്വേന്ദ്രാ॑യ॒ ത്വേതി॑ മിമീത॒ ഇന്ദ്രാ॑യ॒ ഹി സോമ॑ ആഹ്രി॒യതേ॒ പഞ്ച॒ കൃത്വോ॒ യജു॑ഷാ മിമീതേ॒ [മിമീതേ, പഞ്ചാ᳚ക്ഷരാ] 16
പഞ്ചാ᳚ക്ഷരാ പ॒ങ്ക്തിഃ പാങ്ക്തോ॑ യ॒ജ്ഞോ യ॒ജ്ഞമേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ പഞ്ച॒ കൃത്വ॑സ്തൂ॒ഷ്ണീ-ന്ദശ॒ സ-മ്പ॑ദ്യന്തേ॒ ദശാ᳚ക്ഷരാ വി॒രാഡന്നം॑-വിഁ॒രാ-ഡ്വി॒രാജൈ॒വാന്നാദ്യ॒മവ॑ രുന്ധേ ശ്വാ॒ത്രാ-സ്സ്ഥ॑ വൃത്ര॒തുര॒ ഇത്യാ॑ഹൈ॒ഷ വാ അ॒പാഗ്മ് സോ॑മപീ॒ഥോ യ ഏ॒വം-വേഁദ॒ നാ-ഽഫ്സ്വാര്തി॒മാര്ച്ഛ॑തി॒ യത്തേ॑ സോമ ദി॒വി ജ്യോതി॒രിത്യാ॑ഹൈ॒ഭ്യ ഏ॒വൈന॑- [ഏ॒വൈന᳚മ്, ലോ॒കേഭ്യ॒] 17
ല്ലോഁ॒കേഭ്യ॒-സ്സ-മ്ഭ॑രതി॒ സോമോ॒ വൈ രാജാ॒ ദിശോ॒-ഽഭ്യ॑ദ്ധ്യായ॒-ഥ്സ ദിശോ-ഽനു॒ പ്രാവി॑ശ॒-ത്പ്രാഗപാ॒ഗുദ॑ഗധ॒രാഗിത്യാ॑ഹ ദി॒ഗ്ഭ്യ ഏ॒വൈന॒ഗ്മ്॒ സ-മ്ഭ॑ര॒ത്യഥോ॒ ദിശ॑ ഏ॒വാസ്മാ॒ അവ॑ രു॒ന്ധേ ഽമ്ബ॒ നി ഷ്വ॒രേത്യാ॑ഹ॒ കാമു॑കാ ഏന॒ഗ്ഗ്॒ സ്ത്രിയോ॑ ഭവന്തി॒ യ ഏ॒വം-വേഁദ॒ യ-ത്തേ॑ സോ॒മാദാ᳚ഭ്യ॒-ന്നാമ॒ ജാഗൃ॒വീ- [ജാഗൃ॒വീതി॑, ആ॒ഹൈ॒ഷ വൈ] 18
-ത്യാ॑ഹൈ॒ഷ വൈ സോമ॑സ്യ സോമപീ॒ഥോ യ ഏ॒വം-വേഁദ॒ ന സൌ॒മ്യാമാര്തി॒മാര്ച്ഛ॑തി॒ ഘ്നന്തി॒ വാ ഏ॒ത-ഥ്സോമം॒-യഁദ॑ഭിഷു॒ണ്വന്ത്യ॒ഗ്മ്॒ ശൂനപ॑ ഗൃഹ്ണാതി॒ ത്രായ॑ത ഏ॒വൈന॑-മ്പ്രാ॒ണാ വാ അ॒ഗ്മ്॒ശവഃ॑ പ॒ശവ॒-സ്സോമോ॒ ഽഗ്മ്॒ശൂ-ന്പുന॒രപി॑ സൃജതി പ്രാ॒ണാനേ॒വ പ॒ശുഷു॑ ദധാതി॒ ദ്വൌദ്വാ॒വപി॑ സൃജതി॒ തസ്മാ॒-ദ്ദ്വൌദ്വൌ᳚ പ്രാ॒ണാഃ ॥ 19 ॥
(യജു॑ഷാ മിമീത – ഏനം॒ – ജാഗൃ॒വീതി॒ – ചതു॑ശ്ചത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 4)
പ്രാ॒ണോ വാ ഏ॒ഷ യദു॑പാ॒ഗ്മ്॒ശു ര്യദുപാ॒ഗ്॒ശ്വ॑ഗ്രാ॒ ഗ്രഹാ॑ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ᳚ പ്രാ॒ണമേ॒വാനു॒ പ്ര യ॑ന്ത്യരു॒ണോ ഹ॑ സ്മാ॒-ഽഽഹൌപ॑വേശിഃ പ്രാതസ്സവ॒ന ഏ॒വാഹം-യഁ॒ജ്ഞഗ്മ് സഗ്ഗ് സ്ഥാ॑പയാമി॒ തേന॒ തത॒-സ്സഗ്ഗ്സ്ഥി॑തേന ചരാ॒മീത്യ॒ഷ്ടൌ കൃത്വോ-ഽഗ്രേ॒-ഽഭിഷു॑ണോ-ത്യ॒ഷ്ടാക്ഷ॑രാ ഗായ॒ത്രീ ഗാ॑യ॒ത്ര-മ്പ്രാ॑തസ്സവ॒ന-മ്പ്രാ॑തസ്സവ॒നമേ॒വ തേനാ᳚ ഽഽപ്നോ॒ത്യേകാ॑ദശ॒ കൃത്വോ᳚ ദ്വി॒തീയ॒-മേകാ॑ദശാക്ഷരാ ത്രി॒ഷ്ടു-പ്ത്രൈഷ്ടു॑ഭ॒-മ്മാദ്ധ്യ॑ന്ദിന॒ഗ്മ്॒- [-മ്മാദ്ധ്യ॑ന്ദിനമ്, സവ॑ന॒-] 20
-സവ॑ന॒-മ്മാദ്ധ്യ॑ന്ദിനമേ॒വ സവ॑ന॒-ന്തേനാ᳚-ഽഽപ്നോതി॒ ദ്വാദ॑ശ॒ കൃത്വ॑സ്തൃ॒തീയ॒-ന്ദ്വാദ॑ശാക്ഷരാ॒ ജഗ॑തീ॒ ജാഗ॑ത-ന്തൃതീയസവ॒ന-ന്തൃ॑തീയസവ॒നമേ॒വ തേനാ᳚ ഽഽപ്നോത്യേ॒താഗ്മ് ഹ॒ വാവ സ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ സഗ്ഗ്സ്ഥി॑തിമുവാ॒ചാ സ്ക॑ന്ദാ॒യാസ്ക॑ന്ന॒ഗ്മ്॒ ഹി ത-ദ്യ-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॒ സഗ്ഗ്സ്ഥി॑തസ്യ॒ സ്കന്ദ॒ത്യഥോ॒ ഖല്വാ॑ഹുര്ഗായ॒ത്രീ വാവ പ്രാ॑തസ്സവ॒നേ നാതി॒വാദ॒ ഇത്യന॑തിവാദുക ഏന॒-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യോ ഭവതി॒ യ ഏ॒വം-വേഁദ॒ തസ്മാ॑-ദ॒ഷ്ടാവ॑ഷ്ടൌ॒ [-ദ॒ഷ്ടാവ॑ഷ്ടൌ, കൃത്വോ॑] 21
കൃത്വോ॑-ഽഭി॒ഷുത്യ॑-മ്ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി പ॒വിത്ര॑വന്തോ॒-ഽന്യേ ഗ്രഹാ॑ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ॒ കിമ്പ॑വിത്ര ഉപാ॒ഗ്മ്॒ശുരിതി॒ വാക്പ॑വിത്ര॒ ഇതി॑ ബ്രൂയാ-ദ്വാ॒ചസ്പത॑യേ പവസ്വ വാജി॒ന്നിത്യാ॑ഹ വാ॒ചൈവൈന॑-മ്പവയതി॒ വൃഷ്ണോ॑ അ॒ഗ്മ്॒ശുഭ്യാ॒മിത്യാ॑ഹ॒ വൃഷ്ണോ॒ ഹ്യേ॑താവ॒ഗ്മ്॒ശൂ യൌ സോമ॑സ്യ॒ ഗഭ॑സ്തിപൂത॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ ഗഭ॑സ്തിനാ॒ ഹ്യേ॑ന-മ്പ॒വയ॑തി ദേ॒വോ ദേ॒വാനാ᳚-മ്പ॒വിത്ര॑മ॒സീത്യാ॑ഹ ദേ॒വോ ഹ്യേ॑ഷ [ഹ്യേ॑ഷഃ, സ-ന്ദേ॒വാനാ᳚-] 22
സ-ന്ദേ॒വാനാ᳚-മ്പ॒വിത്രം॒-യേഁഷാ᳚-മ്ഭാ॒ഗോ-ഽസി॒ തേഭ്യ॒സ്ത്വേത്യാ॑ഹ॒ യേഷാ॒ഗ്॒ ഹ്യേ॑ഷ ഭാ॒ഗസ്തേഭ്യ॑ ഏന-ങ്ഗൃ॒ഹ്ണാതി॒ സ്വാ-ങ്കൃ॑തോ॒-ഽസീത്യാ॑ഹ പ്രാ॒ണമേ॒വ സ്വമ॑കൃത॒ മധു॑മതീര്ന॒ ഇഷ॑സ്കൃ॒ധീത്യാ॑ഹ॒ സര്വ॑മേ॒വാസ്മാ॑ ഇ॒ദഗ്ഗ് സ്വ॑ദയതി॒ വിശ്വേ᳚ഭ്യ-സ്ത്വേന്ദ്രി॒യേഭ്യോ॑ ദി॒വ്യേഭ്യഃ॒ പാര്ഥി॑വേഭ്യ॒ ഇത്യാ॑ഹോ॒ഭയേ᳚ഷ്വേ॒വ ദേ॑വമനു॒ഷ്യേഷു॑ പ്രാ॒ണാ-ന്ദ॑ധാതി॒ മന॑സ്ത്വാ॒- [മന॑സ്ത്വാ, അ॒ഷ്ട്വിത്യാ॑ഹ॒] 23
-ഽഷ്ട്വിത്യാ॑ഹ॒ മന॑ ഏ॒വാശ്ഞു॑ത ഉ॒ര്വ॑ന്തരി॑ക്ഷ॒-മന്വി॒ഹീത്യാ॑ഹാ-ന്തരിക്ഷദേവ॒ത്യോ॑ ഹി പ്രാ॒ണ-സ്സ്വാഹാ᳚ ത്വാ സുഭവ॒-സ്സൂര്യാ॒യേത്യാ॑ഹ പ്രാ॒ണാ വൈ സ്വഭ॑വസോ ദേ॒വാസ്തേഷ്വേ॒വ പ॒രോക്ഷ॑-ഞ്ജുഹോതി ദേ॒വേഭ്യ॑സ്ത്വാ മരീചി॒പേഭ്യ॒ ഇത്യാ॑ഹാ ഽഽദി॒ത്യസ്യ॒ വൈ ര॒ശ്മയോ॑ ദേ॒വാ മ॑രീചി॒പാസ്തേഷാ॒-ന്ത-ദ്ഭാ॑ഗ॒ധേയ॒-ന്താനേ॒വ തേന॑ പ്രീണാതി॒ യദി॑ കാ॒മയേ॑ത॒ വര്ഷു॑കഃ പ॒ര്ജന്യ॑- [പ॒ര്ജന്യഃ॑, സ്യാ॒ദിതി॒] 24
-സ്സ്യാ॒ദിതി॒ നീചാ॒ ഹസ്തേ॑ന॒ നി മൃ॑ജ്യാ॒-ദ്വൃഷ്ടി॑മേ॒വ നി യ॑ച്ഛതി॒ യദി॑ കാ॒മയേ॒താവ॑ര്ഷുക-സ്സ്യാ॒ദിത്യു॑ത്താ॒നേന॒ നി മൃ॑ജ്യാ॒-ദ്വൃഷ്ടി॑മേ॒വോ-ദ്യ॑ച്ഛതി॒ യദ്യ॑ഭി॒ചരേ॑ദ॒മു-ഞ്ജ॒ഹ്യഥ॑ ത്വാ ഹോഷ്യാ॒മീതി॑ ബ്രൂയാ॒ദാഹു॑തിമേ॒വൈന॑-മ്പ്രേ॒ഫ്സന്. ഹ॑ന്തി॒ യദി॑ ദൂ॒രേ സ്യാദാ തമി॑തോസ്തിഷ്ഠേ-ത്പ്രാ॒ണമേ॒വാസ്യാ॑നു॒ഗത്യ॑ ഹന്തി॒ യദ്യ॑ഭി॒ചരേ॑ദ॒മുഷ്യ॑- [യദ്യ॑ഭി॒ചരേ॑ദ॒മുഷ്യ॑, ത്വാ॒ പ്രാ॒ണേ] 25
-ത്വാ പ്രാ॒ണേ സാ॑ദയാ॒മീതി॑ സാദയേ॒ദസ॑ന്നോ॒ വൈ പ്രാ॒ണഃ പ്രാ॒ണമേ॒വാസ്യ॑ സാദയതി ഷ॒ഡ്ഭിര॒ഗ്മ്॒ശുഭിഃ॑ പവയതി॒ ഷ-ഡ്വാ ഋ॒തവ॑ ഋ॒തുഭി॑രേ॒വൈന॑-മ്പവയതി॒ ത്രിഃ പ॑വയതി॒ ത്രയ॑ ഇ॒മേ ലോ॒കാ ഏ॒ഭിരേ॒വൈനം॑-ലോഁ॒കൈഃ പ॑വയതി ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ത്യാ-ത്ത്രയഃ॑ പശൂ॒നാഗ്മ് ഹസ്താ॑ദാനാ॒ ഇതി॒ യ-ത്ത്രിരു॑പാ॒ഗ്മ്॒ ശുഗ്മ് ഹസ്തേ॑ന വിഗൃ॒ഹ്ണാതി॒ തസ്മാ॒-ത്ത്രയഃ॑ പശൂ॒നാഗ്മ് ഹസ്താ॑ദാനാഃ॒ പുരു॑ഷോ ഹ॒സ്തീ മ॒ര്കടഃ॑ ॥ 26 ॥
(മാധ്യ॑ദിന്ന – മ॒ഷ്ടാവ॑ഷ്ടാ – വേ॒ഷ – മന॑സ്ത്വാ – പ॒ര്ജന്യോ॒ – ഽമുഷ്യ॒ – പുരു॑ഷോ॒ – ദ്വേ ച॑) (അ. 5)
ദേ॒വാ വൈ യ-ദ്യ॒ജ്ഞേ-ഽകു॑ര്വത॒ തദസു॑രാ അകുര്വത॒ തേ ദേ॒വാ ഉ॑പാ॒ഗ്മ്॒ശൌ യ॒ജ്ഞഗ്മ് സ॒ഗ്ഗ്॒സ്ഥാപ്യ॑മപശ്യ॒-ന്തമു॑പാ॒ഗ്മ്॒ശൌ സമ॑സ്ഥാപയ॒-ന്തേ-ഽസു॑രാ॒ വജ്ര॑മു॒ദ്യത്യ॑ ദേ॒വാന॒ഭ്യാ॑യന്ത॒ തേ ദേ॒വാ ബിഭ്യ॑ത॒ ഇന്ദ്ര॒മുപാ॑ധാവ॒-ന്താനിന്ദ്രോ᳚-ഽന്തര്യാ॒മേണാ॒ന്തര॑ധത്ത॒ തദ॑ന്തര്യാ॒മസ്യാ᳚ന്തര്യാമ॒ത്വം-യഁദ॑ന്തര്യാ॒മോ ഗൃ॒ഹ്യതേ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യാനേ॒വ ത-ദ്യജ॑മാനോ॒-ഽന്തര്ധ॑ത്തേ॒ ഽന്തസ്തേ॑ [-ഽന്തര്ധ॑ത്തേ॒ ഽന്തസ്തേ᳚, ദ॒ധാ॒മി॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ] 27
ദധാമി॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ അ॒ന്തരു॒-ര്വ॑ന്തരി॑ക്ഷ॒-മിത്യാ॑ഹൈ॒ഭിരേ॒വ ലോ॒കൈര്യജ॑മാനോ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യാന॒ന്തര്ധ॑ത്തേ॒ തേ ദേ॒വാ അ॑മന്യ॒ന്തേന്ദ്രോ॒ വാ ഇ॒ദമ॑ഭൂ॒ദ്യ-ദ്വ॒യഗ്ഗ് സ്മ ഇതി॒ തേ᳚-ഽബ്രുവ॒-ന്മഘ॑വ॒ന്നനു॑ ന॒ ആ ഭ॒ജേതി॑ സ॒ജോഷാ॑ ദേ॒വൈരവ॑രൈഃ॒ പരൈ॒ശ്ചേത്യ॑ബ്രവീ॒ദ്യേ ചൈ॒വ ദേ॒വാഃ പരേ॒ യേ ചാവ॑രേ॒ താനു॒ഭയാ॑- [താനു॒ഭയാന്॑, അ॒ന്വാഭ॑ജ-ഥ്സ॒ജോഷാ॑] 28
-ന॒ന്വാഭ॑ജ-ഥ്സ॒ജോഷാ॑ ദേ॒വൈരവ॑രൈഃ॒ പരൈ॒ശ്ചേത്യാ॑ഹ॒ യേ ചൈ॒വ ദേ॒വാഃ പരേ॒ യേ ചാവ॑രേ॒ താനു॒ഭയാ॑-ന॒ന്വാഭ॑ജ-ത്യന്തര്യാ॒മേ മ॑ഘവ-ന്മാദയ॒സ്വേത്യാ॑ഹ യ॒ജ്ഞാദേ॒വ യജ॑മാന॒-ന്നാന്തരേ᳚ത്യുപയാ॒മ-ഗൃ॑ഹീതോ॒ ഽസീത്യാ॑ഹാപാ॒നസ്യ॒ ധൃത്യൈ॒ യദു॒ഭാവ॑പവി॒ത്രൌ ഗൃ॒ഹ്യേയാ॑താ-മ്പ്രാ॒ണമ॑പാ॒നോ-ഽനു॒ ന്യൃ॑ച്ഛേ-ത്പ്ര॒മായു॑ക-സ്സ്യാ-ത്പ॒വിത്ര॑വാനന്തര്യാ॒മോ ഗൃ॑ഹ്യതേ [ഗൃ॑ഹ്യതേ, പ്രാ॒ണാ॒പാ॒നയോ॒-ര്വിധൃ॑ത്യൈ] 29
പ്രാണാപാ॒നയോ॒-ര്വിധൃ॑ത്യൈ പ്രാണാപാ॒നൌ വാ ഏ॒തൌ യദു॑പാഗ്ശ്വന്തര്യാ॒മൌ വ്യാ॒ന ഉ॑പാഗ്മ്ശു॒ സവ॑നോ॒ യ-ങ്കാ॒മയേ॑ത പ്ര॒മായു॑ക-സ്സ്യാ॒ദിത്യസഗ്ഗ്॑ സ്പൃഷ്ടൌ॒ തസ്യ॑ സാദയേ-ദ്വ്യാ॒നേനൈ॒വാസ്യ॑ പ്രാണാപാ॒നൌ വി ച്ഛി॑നത്തി താ॒ജ-ക്പ്ര മീ॑യതേ॒ യ-ങ്കാ॒മയേ॑ത॒ സര്വ॒മായു॑രിയാ॒ദിതി॒ സഗ്ഗ് സ്പൃ॑ഷ്ടൌ॒ തസ്യ॑ സാദയേ-ദ്വ്യാ॒നേനൈ॒വാസ്യ॑ പ്രാണാപാ॒നൌ സ-ന്ത॑നോതി॒ സര്വ॒മായു॑രേതി ॥ 30 ॥
(ത॒ – ഉ॒ഭയാ᳚ന് – ഗൃഹ്യതേ॒ – ചതു॑ശ്ചത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 6)
വാഗ്വാ ഏ॒ഷാ യദൈ᳚ന്ദ്രവായ॒വോ യദൈ᳚ന്ദ്രവായ॒വാഗ്രാ॒ ഗ്രഹാ॑ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ॒ വാച॑മേ॒വാനു॒ പ്ര യ॑ന്തി വാ॒യു-ന്ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒ന്-ഥ്സോമ॒ഗ്മ്॒ രാജാ॑നഗ്മ് ഹനാ॒മേതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്വരം॑-വൃഁണൈ॒ മദ॑ഗ്രാ ഏ॒വ വോ॒ ഗ്രഹാ॑ ഗൃഹ്യാന്താ॒ ഇതി॒ തസ്മാ॑ദൈന്ദ്രവായ॒വാഗ്രാ॒ ഗ്രഹാ॑ ഗൃഹ്യന്തേ॒ തമ॑ഘ്ന॒ന്-ഥ്സോ॑-ഽപൂയ॒-ത്ത-ന്ദേ॒വാ നോപാ॑ധൃഷ്ണുവ॒-ന്തേ വാ॒യുമ॑ബ്രുവ-ന്നി॒മ-ന്ന॑-സ്സ്വദ॒യേ- [-ന്നി॒മ-ന്ന॑-സ്സ്വദയ, ഇതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-] 31
-തി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്വരം॑-വൃഁണൈ മദ്ദേവ॒ത്യാ᳚ന്യേ॒വ വഃ॒ പാത്രാ᳚ണ്യുച്യാന്താ॒ ഇതി॒ തസ്മാ᳚ന്നാനാദേവ॒ത്യാ॑നി॒ സന്തി॑ വായ॒വ്യാ᳚ന്യുച്യന്തേ॒ തമേ᳚ഭ്യോ വാ॒യുരേ॒വാസ്വ॑ദയ॒-ത്തസ്മാ॒ദ്യ-ത്പൂയ॑തി॒ ത-ത്പ്ര॑വാ॒തേ വി ഷ॑ജന്തി വാ॒യുര്ഹി തസ്യ॑ പവയി॒താ സ്വ॑ദയി॒താ തസ്യ॑ വി॒ഗ്രഹ॑ണ॒-ന്നാവി॑ന്ദ॒ന്-ഥ്സാദി॑തിരബ്രവീ॒-ദ്വരം॑-വൃഁണാ॒ അഥ॒ മയാ॒ വി ഗൃ॑ഹ്ണീദ്ധ്വ-മ്മദ്ദേവ॒ത്യാ॑ ഏ॒വ വ॒-സ്സോമാ᳚- [വ॒-സ്സോമാഃ᳚, സ॒ന്നാ] 32
-സ്സ॒ന്നാ അ॑സ॒-ന്നിത്യു॑പയാ॒മഗൃ॑ഹീതോ॒-ഽസീ-ത്യാ॑ഹാ-ദിതിദേവ॒ത്യാ᳚സ്തേന॒ യാനി॒ ഹി ദാ॑രു॒മയാ॑ണി॒ പാത്രാ᳚ണ്യ॒സ്യൈ താനി॒ യോനേ॒-സ്സമ്ഭൂ॑താനി॒ യാനി॑ മൃ॒ന്മയാ॑നി സാ॒ക്ഷാ-ത്താന്യ॒സ്യൈ തസ്മാ॑ദേ॒വമാ॑ഹ॒ വാഗ്വൈ പരാ॒ച്യ-വ്യാ॑കൃതാ-ഽവദ॒-ത്തേ ദേ॒വാ ഇന്ദ്ര॑മബ്രുവന്നി॒മാ-ന്നോ॒ വാചം॒-വ്യാഁകു॒ര്വിതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്വരം॑-വൃഁണൈ॒ മഹ്യ॑-ഞ്ചൈ॒വൈഷ വാ॒യവേ॑ ച സ॒ഹ ഗൃ॑ഹ്യാതാ॒ ഇതി॒ തസ്മാ॑ദൈന്ദ്രവായ॒വ-സ്സ॒ഹ ഗൃ॑ഹ്യതേ॒ താമിന്ദ്രോ॑ മദ്ധ്യ॒തോ॑-ഽവ॒ക്രമ്യ॒ വ്യാക॑രോ॒-ത്തസ്മാ॑ദി॒യം-വ്യാഁകൃ॑താ॒ വാഗു॑ദ്യതേ॒ തസ്മാ᳚-ഥ്സ॒കൃദിന്ദ്രാ॑യ മദ്ധ്യ॒തോ ഗൃ॑ഹ്യതേ॒ ദ്വിര്വാ॒യവേ॒ ദ്വൌ ഹി സ വരാ॒വവൃ॑ണീത ॥ 33 ॥
(സ്വ॒ദ॒യ॒ – സോമാഃ᳚ – സ॒ഹാ – ഷ്ടാവിഗ്മ്॑ശതിശ്ച) (അ. 7)
മി॒ത്ര-ന്ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒ന്-ഥ്സോമ॒ഗ്മ്॒ രാജാ॑നഗ്മ് ഹനാ॒മേതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒ന്നാഹഗ്മ് സര്വ॑സ്യ॒ വാ അ॒ഹ-മ്മി॒ത്രമ॒സ്മീതി॒ തമ॑ബ്രുവ॒ന്॒. ഹനാ॑മൈ॒വേതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്വരം॑-വൃഁണൈ॒ പയ॑സൈ॒വ മേ॒ സോമഗ്ഗ്॑ ശ്രീണ॒ന്നിതി॒ തസ്മാ᳚-ന്മൈത്രാവരു॒ണ-മ്പയ॑സാ ശ്രീണന്തി॒ തസ്മാ᳚-ത്പ॒ശവോ-ഽപാ᳚ക്രാമ-ന്മി॒ത്ര-സ്സന് ക്രൂ॒രമ॑ക॒രിതി॑ ക്രൂ॒രമി॑വ॒ ഖലു॒ വാ ഏ॒ഷ [വാ ഏ॒ഷഃ, ക॒രോ॒തി॒ യ-സ്സോമേ॑ന॒] 34
ക॑രോതി॒ യ-സ്സോമേ॑ന॒ യജ॑തേ॒ തസ്മാ᳚-ത്പ॒ശവോ-ഽപ॑ ക്രാമന്തി॒ യന്മൈ᳚ത്രാവരു॒ണ-മ്പയ॑സാ ശ്രീ॒ണാതി॑ പ॒ശുഭി॑രേ॒വ തന്മി॒ത്രഗ്മ് സ॑മ॒ര്ധയ॑തി പ॒ശുഭി॒ര്യജ॑മാന-മ്പു॒രാ ഖലു॒ വാവൈവ-മ്മി॒ത്രോ॑-ഽവേ॒ദപ॒ മ-ത്ക്രൂ॒ര-ഞ്ച॒ക്രുഷഃ॑ പ॒ശവഃ॑ ക്രമിഷ്യ॒ന്തീതി॒ തസ്മാ॑ദേ॒വമ॑വൃണീത॒ വരു॑ണ-ന്ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒-ന്ത്വയാ-ഽഗ്മ്॑ശ॒ഭുവാ॒ സോമ॒ഗ്മ്॒ രാജാ॑നഗ്മ് ഹനാ॒മേതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്വരം॑-വൃഁണൈ॒ മഹ്യ॑-ഞ്ചൈ॒- [മഹ്യ॑-ഞ്ച, ഏ॒വൈഷ മി॒ത്രായ॑] 35
-വൈഷ മി॒ത്രായ॑ ച സ॒ഹ ഗൃ॑ഹ്യാതാ॒ ഇതി॒ തസ്മാ᳚ന്മൈത്രാവരു॒ണ-സ്സ॒ഹ ഗൃ॑ഹ്യതേ॒ തസ്മാ॒-ദ്രാജ്ഞാ॒ രാജാ॑നമഗ്മ്ശ॒ഭുവാ᳚ ഘ്നന്തി॒ വൈശ്യേ॑ന॒ വൈശ്യഗ്മ്॑ ശൂ॒ദ്രേണ॑ ശൂ॒ദ്ര-ന്ന വാ ഇ॒ദ-ന്ദിവാ॒ ന നക്ത॑മാസീ॒ദവ്യാ॑വൃത്ത॒-ന്തേ ദേ॒വാ മി॒ത്രാവരു॑ണാവബ്രുവന്നി॒ദ-ന്നോ॒ വിവാ॑സയത॒മിതി॒ താവ॑ബ്രൂതാം॒-വഁരം॑-വൃഁണാവഹാ॒ ഏക॑ ഏ॒വാ-ഽഽവ-ത്പൂര്വോ॒ ഗ്രഹോ॑ ഗൃഹ്യാതാ॒ ഇതി॒ തസ്മാ॑ദൈന്ദ്രവായ॒വഃ പൂര്വോ॑ മൈത്രാവരു॒ണാ-ദ്ഗൃ॑ഹ്യതേ പ്രാണാപാ॒നൌ ഹ്യേ॑തൌ യദു॑പാഗ്-ശ്വന്തര്യാ॒മൌ മി॒ത്രോ-ഽഹ॒രജ॑നയ॒-ദ്വരു॑ണോ॒ രാത്രി॒-ന്തതോ॒ വാ ഇ॒ദം-വ്യൌഁ᳚ച്ഛ॒ദ്യ-ന്മൈ᳚ത്രാവരു॒ണോ ഗൃ॒ഹ്യതേ॒ വ്യു॑ഷ്ട്യൈ ॥ 36 ॥
(ഏ॒ഷ – ചൈ᳚ – ന്ദ്രവായ॒വോ – ദ്വാവിഗ്മ്॑ശതിശ്ച) (അ. 8)
യ॒ജ്ഞസ്യ॒ ശിരോ᳚-ഽച്ഛിദ്യത॒ തേ ദേ॒വാ അ॒ശ്വിനാ॑വബ്രുവ-ന്ഭി॒ഷജൌ॒ വൈ സ്ഥ॑ ഇ॒ദം-യഁ॒ജ്ഞസ്യ॒ ശിരഃ॒ പ്രതി॑ ധത്ത॒മിതി॒ താവ॑ബ്രൂതാം॒-വഁരം॑-വൃഁണാവഹൈ॒ ഗ്രഹ॑ ഏ॒വ നാ॒വത്രാപി॑ ഗൃഹ്യതാ॒മിതി॒ താഭ്യാ॑-മേ॒തമാ᳚ശ്വി॒ന-മ॑ഗൃഹ്ണ॒-ന്തതോ॒ വൈ തൌ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ ശിരഃ॒ പ്രത്യ॑ധത്താം॒-യഁദാ᳚ശ്വി॒നോ ഗൃ॒ഹ്യതേ॑ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ നിഷ്കൃ॑ത്യൈ॒ തൌ ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒ന്നപൂ॑തൌ॒ വാ ഇ॒മൌ മ॑നുഷ്യച॒രൌ [ ] 37
ഭി॒ഷജാ॒വിതി॒ തസ്മാ᳚-ദ്ബ്രാഹ്മ॒ണേന॑ ഭേഷ॒ജ-ന്ന കാ॒ര്യ॑മപൂ॑തോ॒ ഹ്യേ᳚(1॒)ഷോ॑ ഽമേ॒ദ്ധ്യോ യോ ഭി॒ഷക്തൌ ബ॑ഹിഷ്പവമാ॒നേന॑ പവയി॒ത്വാ താഭ്യാ॑-മേ॒തമാ᳚ശ്വി॒ന-മ॑ഗൃഹ്ണ॒-ന്തസ്മാ᳚-ദ്ബഹിഷ്പവമാ॒നേ സ്തു॒ത ആ᳚ശ്വി॒നോ ഗൃ॑ഹ്യതേ॒ തസ്മാ॑ദേ॒വം-വിഁ॒ദുഷാ॑ ബഹിഷ്പവമാ॒ന ഉ॑പ॒സദ്യഃ॑ പ॒വിത്രം॒-വൈഁ ബ॑ഹിഷ്പവമാ॒ന ആ॒ത്മാന॑മേ॒വ പ॑വയതേ॒ തയോ᳚-ഽസ്ത്രേ॒ധാ ഭൈഷ॑ജ്യം॒-വിഁ ന്യ॑ദധുര॒ഗ്നൌ തൃതീ॑യമ॒ഫ്സു തൃതീ॑യ-മ്ബ്രാഹ്മ॒ണേ തൃതീ॑യ॒-ന്തസ്മാ॑ദുദപാ॒ത്ര- [തൃതീ॑യ॒-ന്തസ്മാ॑ദുദപാ॒ത്രമ്, ഉ॒പ॒നി॒ധായ॑] 38
-മു॑പനി॒ധായ॑ ബ്രാഹ്മ॒ണ-ന്ദ॑ക്ഷിണ॒തോ നി॒ഷാദ്യ॑ ഭേഷ॒ജ-ങ്കു॑ര്യാ॒-ദ്യാവ॑ദേ॒വ ഭേ॑ഷ॒ജ-ന്തേന॑ കരോതി സ॒മര്ധു॑കമസ്യ കൃ॒ത-മ്ഭ॑വതി ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ത്യാദേക॑പാത്രാ ദ്വിദേവ॒ത്യാ॑ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ᳚ ദ്വി॒പാത്രാ॑ ഹൂയന്ത॒ ഇതി॒ യദേക॑പാത്രാ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ॒ തസ്മാ॒ദേകോ᳚-ഽന്തര॒തഃ പ്രാ॒ണോ ദ്വി॒പാത്രാ॑ ഹൂയന്തേ॒ തസ്മാ॒-ദ്ദ്വൌദ്വൌ॑ ബ॒ഹിഷ്ടാ᳚-ത്പ്രാ॒ണാഃ പ്രാ॒ണാ വാ ഏ॒തേ യ-ദ്ദ്വി॑ദേവ॒ത്യാഃ᳚ പ॒ശവ॒ ഇഡാ॒ യദിഡാ॒-മ്പൂര്വാ᳚-ന്ദ്വിദേവ॒ത്യേ᳚ഭ്യ ഉപ॒ഹ്വയേ॑ത [ ] 39
പ॒ശുഭിഃ॑ പ്രാ॒ണാന॒ന്തര്ദ॑ധീത പ്ര॒മായു॑ക-സ്സ്യാ-ദ്ദ്വിദേവ॒ത്യാ᳚-ന്ഭക്ഷയി॒ത്വേഡാ॒മുപ॑ ഹ്വയതേ പ്രാ॒ണാനേ॒വാ-ഽഽത്മ-ന്ധി॒ത്വാ പ॒ശൂനുപ॑ ഹ്വയതേ॒ വാഗ്വാ ഐ᳚ന്ദ്രവായ॒വശ്ചക്ഷു॑-ര്മൈത്രാവരു॒ണ-ശ്ശ്രോത്ര॑മാശ്വി॒നഃ പു॒രസ്താ॑ദൈന്ദ്രവായ॒വ-മ്ഭ॑ക്ഷയതി॒ തസ്മാ᳚-ത്പു॒രസ്താ᳚-ദ്വാ॒ചാ വ॑ദതി പു॒രസ്താ᳚ന്മൈത്രാവരു॒ണ-ന്തസ്മാ᳚-ത്പു॒രസ്താ॒ച്ചക്ഷു॑ഷാ പശ്യതി സ॒ര്വതഃ॑ പരി॒ഹാര॑മാശ്വി॒ന-ന്തസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ര്വത॒-ശ്ശ്രോത്രേ॑ണ ശൃണോതി പ്രാ॒ണാ വാ ഏ॒തേ യ-ദ്ദ്വി॑ദേവ॒ത്യാ॑ [യ-ദ്ദ്വി॑ദേവ॒ത്യാഃ᳚, അരി॑ക്താനി॒] 40
അരി॑ക്താനി॒ പാത്രാ॑ണി സാദയതി॒ തസ്മാ॒ദരി॑ക്താ അന്തര॒തഃ പ്രാ॒ണാ യതഃ॒ ഖലു॒ വൈ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ വിത॑തസ്യ॒ ന ക്രി॒യതേ॒ തദനു॑ യ॒ജ്ഞഗ്മ് രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യവ॑ ചരന്തി॒ യദരി॑ക്താനി॒ പാത്രാ॑ണി സാ॒ദയ॑തി ക്രി॒യമാ॑ണമേ॒വ ത-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॑ ശയേ॒ രക്ഷ॑സാ॒ -മന॑ന്വവചാരായ॒ ദക്ഷി॑ണസ്യ ഹവി॒ര്ധാന॒സ്യോത്ത॑രസ്യാം-വഁര്ത॒ന്യാഗ്മ് സാ॑ദയതി വാ॒ച്യേ॑വ വാച॑-ന്ദധാ॒ത്യാ തൃ॑തീയസവ॒നാ-ത്പരി॑ ശേരേ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ സന്ത॑ത്യൈ ॥ 41 ॥
(മ॒നു॒ഷ്യ॒ച॒രാ – വു॑ദപാ॒ത്ര – മു॑പ॒ഹ്വയേ॑ത – ദ്വിദേവ॒ത്യാഃ᳚ – ഷട്ച॑ത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 9)
ബൃഹ॒സ്പതി॑ര്ദേ॒വാനാ᳚-മ്പു॒രോഹി॑ത॒ ആസീ॒-ച്ഛണ്ഡാ॒മര്കാ॒-വസു॑രാണാ॒-മ്ബ്രഹ്മ॑ണ് വന്തോ ദേ॒വാ ആസ॒-ന്ബ്രഹ്മ॑ണ് വ॒ന്തോ-ഽസു॑രാ॒സ്തേ᳚(1॒) ഽന്യോ᳚-ഽന്യ-ന്നാശ॑ക്നുവ-ന്ന॒ഭിഭ॑വിതു॒-ന്തേ ദേ॒വാ-ശ്ശണ്ഡാ॒മര്കാ॒-വുപാ॑മന്ത്രയന്ത॒ താ വ॑ബ്രൂതാം॒-വഁരം॑-വൃഁണാവഹൈ॒ ഗ്രഹാ॑വേ॒വ നാ॒വത്രാപി॑ ഗൃഹ്യേതാ॒മിതി॒ താഭ്യാ॑മേ॒തൌ ശു॒ക്രാമ॒ന്ഥിനാ॑-വഗൃഹ്ണ॒-ന്തതോ॑ ദേ॒വാ അഭ॑വ॒-ന്പരാ-ഽസു॑രാ॒ യസ്യൈ॒വം-വിഁ॒ദുഷ॑-ശ്ശു॒ക്രാമ॒ന്ഥിനൌ॑ ഗൃ॒ഹ്യേതേ॒ ഭ॑വത്യാ॒ത്മനാ॒ പരാ᳚- [പരാ᳚, അ॒സ്യ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യോ] 42
-ഽസ്യ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യോ ഭവതി॒ തൌ ദേ॒വാ അ॑പ॒നുദ്യാ॒-ഽഽത്മന॒ ഇന്ദ്രാ॑യാജുഹവു॒-രപ॑നുത്തൌ॒ ശണ്ഡാ॒മര്കൌ॑ സ॒ഹാമുനേതി॑ ബ്രൂയാ॒ദ്യ-ന്ദ്വി॒ഷ്യാദ്യമേ॒വ ദ്വേഷ്ടി॒ തേനൈ॑നൌ സ॒ഹാപ॑ നുദതേ॒ സ പ്ര॑ഥ॒മ-സ്സങ്കൃ॑തി-ര്വി॒ശ്വക॒ര്മേത്യേ॒വൈനാ॑-വാ॒ത്മന॒ ഇന്ദ്രാ॑യാ-ജുഹവു॒രിന്ദ്രോ॒ ഹ്യേ॑താനി॑ രൂ॒പാണി॒ കരി॑ക്ര॒ദച॑രദ॒സൌ വാ ആ॑ദി॒ത്യ-ശ്ശു॒ക്രശ്ച॒ന്ദ്രമാ॑ മ॒ന്ഥ്യ॑പി॒-ഗൃഹ്യ॒ പ്രാഞ്ചൌ॒ നി- [പ്രാഞ്ചൌ॒ നിഃ, ക്രാ॒മ॒ത॒-സ്തസ്മാ॒-] 43
-ഷ്ക്രാ॑മത॒-സ്തസ്മാ॒-ത്പ്രാഞ്ചൌ॒ യന്തൌ॒ ന പ॑ശ്യന്തി പ്ര॒ത്യഞ്ചാ॑വാ॒വൃത്യ॑ ജുഹുത॒സ്തസ്മാ᳚-ത്പ്ര॒ത്യഞ്ചൌ॒ യന്തൌ॑ പശ്യന്തി॒ ചക്ഷു॑ഷീ॒ വാ ഏ॒തേ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ യച്ഛു॒ക്രാമ॒ന്ഥിനൌ॒ നാസി॑കോത്തരവേ॒ദിര॒ഭിതഃ॑ പരി॒ക്രമ്യ॑ ജുഹുത॒സ്തസ്മാ॑ദ॒ഭിതോ॒ നാസി॑കാ॒-ഞ്ചക്ഷു॑ഷീ॒ തസ്മാ॒ന്നാസി॑കയാ॒ ചക്ഷു॑ഷീ॒ വിധൃ॑തേ സ॒ര്വതഃ॒ പരി॑ ക്രാമതോ॒ രക്ഷ॑സാ॒മപ॑ഹത്യൈ ദേ॒വാ വൈ യാഃ പ്രാചീ॒രാഹു॑തീ॒രജു॑ഹവു॒ര്യേ പു॒രസ്താ॒ദസു॑രാ॒ ആസ॒-ന്താഗ്സ്താഭിഃ॒ പ്രാ- [ആസ॒-ന്താഗ്സ്താഭിഃ॒ പ്ര, അ॒നു॒ദ॒ന്ത॒ യാഃ] 44
-ണു॑ദന്ത॒ യാഃ പ്ര॒തീചീ॒ര്യേ പ॒ശ്ചാദസു॑രാ॒ ആസ॒-ന്താഗ്സ്താഭി॒രപാ॑നുദന്ത॒ പ്രാചീ॑ര॒ന്യാ ആഹു॑തയോ ഹൂ॒യന്തേ᳚ പ്ര॒ത്യഞ്ചൌ॑ ശു॒ക്രാമ॒ന്ഥിനൌ॑ പ॒ശ്ചാച്ചൈ॒വ പു॒രസ്താ᳚ച്ച॒ യജ॑മാനോ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യാ॒-ന്പ്ര ണു॑ദതേ॒ തസ്മാ॒-ത്പരാ॑ചീഃ പ്ര॒ജാഃ പ്ര വീ॑യന്തേ പ്ര॒തീചീ᳚ര്ജായന്തേ ശു॒ക്രാമ॒ന്ഥിനൌ॒ വാ അനു॑ പ്ര॒ജാഃ പ്ര ജാ॑യന്തേ॒-ഽത്ത്രീശ്ചാ॒ദ്യാ᳚ശ്ച സു॒വീരാഃ᳚ പ്ര॒ജാഃ പ്ര॑ജ॒നയ॒-ന്പരീ॑ഹി ശു॒ക്ര-ശ്ശു॒ക്രശോ॑ചിഷാ [ശു॒ക്ര-ശ്ശു॒ക്രശോ॑ചിഷാ, സു॒പ്ര॒ജാഃ പ്ര॒ജാഃ] 45
സുപ്ര॒ജാഃ പ്ര॒ജാഃ പ്ര॑ജ॒നയ॒-ന്പരീ॑ഹി മ॒ന്ഥീ മ॒ന്ഥിശോ॑ചി॒ഷേത്യാ॑ഹൈ॒താ വൈ സു॒വീരാ॒ യാ അ॒ത്ത്രീരേ॒താ-സ്സു॑പ്ര॒ജാ യാ ആ॒ദ്യാ॑ യ ഏ॒വം-വേഁദാ॒ത്ര്യ॑സ്യ പ്ര॒ജാ ജാ॑യതേ॒ നാ-ഽഽദ്യാ᳚ പ്ര॒ജാപ॑തേ॒രക്ഷ്യ॑ശ്വയ॒-ത്ത-ത്പരാ॑-ഽഽപത॒-ത്ത-ദ്വിക॑ങ്കത॒-മ്പ്രാവി॑ശ॒-ത്ത-ദ്വിക॑ങ്കതേ॒ നാര॑മത॒ ത-ദ്യവ॒-മ്പ്രാവി॑ശ॒-ത്ത-ദ്യവേ॑-ഽരമത॒ ത-ദ്യവ॑സ്യ- [ത-ദ്യവ॑സ്യ, യ॒വ॒ത്വം-യഁ-ദ്വൈക॑ങ്കത-] 46
യവ॒ത്വം-യഁ-ദ്വൈക॑ങ്കത-മ്മന്ഥിപാ॒ത്ര-മ്ഭവ॑തി॒ സക്തു॑ഭി-ശ്ശ്രീ॒ണാതി॑ പ്ര॒ജാപ॑തേരേ॒വ തച്ചക്ഷു॒-സ്സ-മ്ഭ॑രതി ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ത്യാന്മ॑ന്ഥിപാ॒ത്രഗ്മ് സദോ॒ നാശ്ഞു॑ത॒ ഇത്യാ᳚ര്തപാ॒ത്രഗ്മ് ഹീതി॑ ബ്രൂയാ॒-ദ്യദ॑ശ്ഞുവീ॒താന്ധോ᳚-ഽദ്ധ്വ॒ര്യു-സ്സ്യാ॒ദാര്തി॒മാര്ച്ഛേ॒-ത്തസ്മാ॒ന്നാശ്ഞു॑തേ ॥ 47 ॥
(ആ॒ത്മനാ॒ പരാ॒ – നി – ഷ്പ്ര – ശു॒ക്രശോ॑ചിഷാ॒ – യവ॑സ്യ – സ॒പ്തത്രിഗ്മ്॑ശച്ച) (അ. 10)
ദേ॒വാ വൈ യ-ദ്യ॒ജ്ഞേ-ഽകു॑ര്വത॒ തദസു॑രാ അകുര്വത॒ തേ ദേ॒വാ ആ᳚ഗ്രയ॒ണാഗ്രാ॒-ന്ഗ്രഹാ॑നപശ്യ॒-ന്താന॑ഗൃഹ്ണത॒ തതോ॒ വൈ തേ-ഽഗ്ര॒-മ്പര്യാ॑യ॒ന്॒. യസ്യൈ॒വം-വിഁ॒ദുഷ॑ ആഗ്രയ॒ണാഗ്രാ॒ ഗ്രഹാ॑ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ-ഽഗ്ര॑മേ॒വ സ॑മാ॒നാനാ॒-മ്പര്യേ॑തി രു॒ഗ്ണവ॑ത്യ॒ര്ചാ ഭ്രാതൃ॑വ്യവതോ ഗൃഹ്ണീയാ॒-ദ്ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യൈ॒വ രു॒ക്ത്വാ-ഽഗ്രഗ്മ്॑ സമാ॒നാനാ॒-മ്പര്യേ॑തി॒ യേ ദേ॑വാ ദി॒വ്യേകാ॑ദശ॒ സ്ഥേത്യാ॑ഹൈ॒- [സ്ഥേത്യാ॑ഹ, ഏ॒താവ॑തീ॒ര്വൈ] 48
-താവ॑തീ॒ര്വൈ ദേ॒വതാ॒സ്താഭ്യ॑ ഏ॒വൈന॒ഗ്മ്॒ സര്വാ᳚ഭ്യോ ഗൃഹ്ണാത്യേ॒ഷ തേ॒ യോനി॒ ര്വിശ്വേ᳚ഭ്യസ്ത്വാ ദേ॒വേഭ്യ॒ ഇത്യാ॑ഹ വൈശ്വദേ॒വോ ഹ്യേ॑ഷ ദേ॒വത॑യാ॒ വാഗ്വൈ ദേ॒വേഭ്യോ-ഽപാ᳚ക്രാമ-ദ്യ॒ജ്ഞായാതി॑ഷ്ഠമാനാ॒ തേ ദേ॒വാ വാ॒ച്യപ॑ക്രാന്തായാ-ന്തൂ॒ഷ്ണീ-ങ്ഗ്രഹാ॑നഗൃഹ്ണത॒ സാമ॑ന്യത॒ വാഗ॒ന്തര്യ॑ന്തി॒ വൈ മേതി॒ സാ-ഽഽഗ്ര॑യ॒ണ-മ്പ്രത്യാഗ॑ച്ഛ॒-ത്തദാ᳚ഗ്രയ॒ണസ്യാ᳚-ഽഽഗ്രയണ॒ത്വ- [-ഽഽഗ്രയണ॒ത്വമ്, തസ്മാ॑ദാഗ്രയ॒ണേ] 49
-ന്തസ്മാ॑ദാഗ്രയ॒ണേ വാഗ്വി സൃ॑ജ്യതേ॒ യ-ത്തൂ॒ഷ്ണീ-മ്പൂര്വേ॒ ഗ്രഹാ॑ ഗൃ॒ഹ്യന്തേ॒ യഥാ᳚ഥ്സാ॒രീയ॑തി മ॒ ആഖ॒ ഇയ॑തി॒ നാപ॑ രാഥ്സ്യാ॒-മീത്യു॑പാവസൃ॒ജത്യേ॒വമേ॒വ തദ॑ദ്ധ്വ॒ര്യുരാ᳚ഗ്രയ॒ണ-ങ്ഗൃ॑ഹീ॒ത്വാ യ॒ജ്ഞമാ॒രഭ്യ॒ വാചം॒-വിഁ സൃ॑ജതേ॒ ത്രിര്ഹി-ങ്ക॑രോത്യുദ്ഗാ॒തൄ-നേ॒വ ത-ദ്വൃ॑ണീതേ പ്ര॒ജാപ॑തി॒ര്വാ ഏ॒ഷ യദാ᳚ഗ്രയ॒ണോ യദാ᳚ഗ്രയ॒ണ-ങ്ഗൃ॑ഹീ॒ത്വാ ഹി॑-ങ്ക॒രോതി॑ പ്ര॒ജാപ॑തിരേ॒വ [ ] 50
ത-ത്പ്ര॒ജാ അ॒ഭി ജി॑ഘ്രതി॒ തസ്മാ᳚-ദ്വ॒ഥ്സ-ഞ്ജാ॒ത-ങ്ഗൌര॒ഭി ജി॑ഘ്രത്യാ॒ത്മാ വാ ഏ॒ഷ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ യദാ᳚ഗ്രയ॒ണ-സ്സവ॑നേസവനേ॒-ഽഭി ഗൃ॑ഹ്ണാത്യാ॒ത്മന്നേ॒വ യ॒ജ്ഞഗ്മ് സ-ന്ത॑നോത്യു॒പരി॑ഷ്ടാ॒ദാ ന॑യതി॒ രേത॑ ഏ॒വ ത-ദ്ദ॑ധാത്യ॒ധസ്താ॒ദുപ॑ ഗൃഹ്ണാതി॒ പ്ര ജ॑നയത്യേ॒വ തദ്ബ്ര॑ഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ത്യാ-ദ്ഗാ॑യ॒ത്രീ കനി॑ഷ്ഠാ॒ ഛന്ദ॑സാഗ്മ് സ॒തീ സര്വാ॑ണി॒ സവ॑നാനി വഹ॒തീത്യേ॒ഷ വൈ ഗാ॑യത്രി॒യൈ വ॒ഥ്സോ യദാ᳚ഗ്രയ॒ണസ്തമേ॒വ തദ॑ഭിനി॒വര്ത॒ഗ്മ്॒ സര്വാ॑ണി॒ സവ॑നാനി വഹതി॒ തസ്മാ᳚-ദ്വ॒ഥ്സമ॒പാകൃ॑ത॒-ങ്ഗൌര॒ഭി നി വ॑ര്തതേ ॥ 51 ॥
(ആ॒ഹാ॒-ഽഽ – ഗ്ര॒യ॒ണ॒ത്വം – പ്ര॒ജാപ॑തിരേ॒വേ – തി॑ – വിഗ്മ്ശ॒തിശ്ച॑) (അ. 11)
(യ॒ജ്ഞേന॒ താ ഉ॑പ॒യഡ്ഭി॑ – ര്ദേ॒വാ വൈ യ॒ജ്ഞമാഗ്നീ᳚ധ്രേ – ബ്രഹ്മവാ॒ദിന॒-സ്സ ത്വൈ – ദേ॒വസ്യ॒ ഗ്രാവാ॑ണം – പ്രാ॒ണോ വാ ഉ॑പാ॒ഗ്॒ശ്വ॑ഗ്രാ – ദേ॒വാ വാ ഉ॑പാ॒ഗ്മ്॒ശൌ – വാഗ്വൈ – മി॒ത്രം – യഁ॒ജ്ഞസ്യ॒ – ബൃഹ॒സ്പതി॑ – ര്ദേ॒വാ വാ ആ᳚ഗ്രയ॒ണാഗ്രാ॒ – നേകാ॑ദശ)
(യ॒ജ്ഞേന॑ – ലോ॒കേ പ॑ശു॒മാന്-ഥ്സ്യാ॒ഥ് – സവ॑ന॒-മ്മാധ്യ॑ന്ദിനം॒ – വാഁഗ്വാ – അരി॑ക്താനി॒ – ത-ത്പ്ര॒ജാ – ഏക॑പഞ്ചാ॒ശത്)
(യ॒ജ്ഞേന॒, നി വ॑ര്തതേ)
॥ ഹരിഃ॑ ഓമ് ॥
॥ കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാം ഷഷ്ഠകാണ്ഡേ ചതുര്ഥഃ പ്രശ്ന-സ്സമാപ്തഃ ॥