કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયાં ષષ્ઠકાણ્ડે પઞ્ચમઃ પ્રશ્નઃ – સોમમન્ત્રબ્રાહ્મણનિરૂપણં
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
ઇન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રાય॒ વજ્ર॒મુદ॑યચ્છ॒-થ્સ વૃ॒ત્રો વજ્રા॒દુદ્ય॑તાદબિભે॒-થ્સો᳚-ઽબ્રવી॒ન્મા મે॒ પ્ર હા॒રસ્તિ॒ વા ઇ॒દ-મ્મયિ॑ વી॒ર્યં॑ ત-ત્તે॒ પ્ર દા᳚સ્યા॒મીતિ॒ તસ્મા॑ ઉ॒ક્થ્ય॑-મ્પ્રાય॑ચ્છ॒-ત્તસ્મૈ᳚ દ્વિ॒તીય॒મુદ॑યચ્છ॒-થ્સો᳚-ઽબ્રવી॒ન્મા મ॒ પ્ર હા॒રસ્તિ॒ વા ઇ॒દ-મ્મયિ॑ વી॒ર્ય॑-ન્ત-ત્તે॒ પ્ર દા᳚સ્યા॒મીતિ॒ [પ્ર દા᳚સ્યા॒મીતિ॑, તસ્મા॑ ઉ॒ક્થ્ય॑મે॒વ] 1
તસ્મા॑ ઉ॒ક્થ્ય॑મે॒વ પ્રાય॑ચ્છ॒-ત્તસ્મૈ॑ તૃ॒તીય॒મુદ॑યચ્છ॒-ત્તં-વિઁષ્ણુ॒રન્વ॑તિષ્ઠત જ॒હીતિ॒ સો᳚-ઽબ્રવી॒ન્મા મે॒ પ્ર હા॒રસ્તિ॒ વા ઇ॒દ-મ્મયિ॑ વી॒ર્ય॑-ન્ત-ત્તે॒ પ્ર દા᳚સ્યા॒મીતિ॒ તસ્મા॑ ઉ॒ક્થ્ય॑મે॒વ પ્રાય॑ચ્છ॒-ત્ત-ન્નિર્મા॑ય-મ્ભૂ॒તમ॑હન્. ય॒જ્ઞો હિ તસ્ય॑ મા॒યા-ઽઽસી॒-દ્યદુ॒ક્થ્યો॑ ગૃ॒હ્યત॑ ઇન્દ્રિ॒યમે॒વ [ ] 2
ત-દ્વી॒ર્યં॑-યઁજ॑માનો॒ ભ્રાતૃ॑વ્યસ્ય વૃઙ્ક્ત॒ ઇન્દ્રા॑ય ત્વા બૃ॒હ-દ્વ॑તે॒ વય॑સ્વત॒ ઇત્યા॒હેન્દ્રા॑ય॒ હિ સ ત-મ્પ્રાય॑ચ્છ॒-ત્તસ્મૈ᳚ ત્વા॒ વિષ્ણ॑વે॒ ત્વેત્યા॑હ॒ યદે॒વ વિષ્ણુ॑ર॒ન્વતિ॑ષ્ઠત જ॒હીતિ॒ તસ્મા॒-દ્વિષ્ણુ॑મ॒ન્વાભ॑જતિ॒ ત્રિર્નિર્ગૃ॑હ્ણાતિ॒ ત્રિર્હિ સ ત-ન્તસ્મૈ॒ પ્રાય॑ચ્છદે॒ષ તે॒ યોનિઃ॒ પુન॑ર્હવિર॒સીત્યા॑હ॒ પુનઃ॑પુન॒- [પુનઃ॑પુનઃ, હ્ય॑સ્મા-] 3
ર્-હ્ય॑સ્મા-ન્નિર્ગૃ॒હ્ણાતિ॒ ચક્ષુ॒ર્વા એ॒ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॒ યદુ॒ક્થ્ય॑-સ્તસ્મા॑દુ॒ક્થ્યગ્મ્॑ હુ॒તગ્મ્ સોમા॑ અ॒ન્વાય॑ન્તિ॒ તસ્મા॑દા॒ત્મા ચક્ષુ॒રન્વે॑તિ॒ તસ્મા॒દેકં॒-યઁન્ત॑-મ્બ॒હવો-ઽનુ॑ યન્તિ॒ તસ્મા॒દેકો॑ બહૂ॒ના-મ્ભ॒દ્રો ભ॑વતિ॒ તસ્મા॒દેકો॑ બ॒હ્વીર્જા॒યા વિ॑ન્દતે॒ યદિ॑ કા॒મયે॑તા-દ્ધ્વ॒ર્યુ-રા॒ત્માનં॑-યઁજ્ઞ યશ॒સેના᳚-ર્પયેય॒-મિત્ય॑ન્ત॒રા-ઽઽહ॑વ॒નીય॑-ઞ્ચ હવિ॒ર્ધાન॑-ઞ્ચ॒ તિષ્ઠ॒ન્નવ॑ નયે- [નયેત્, આ॒ત્માન॑મે॒વ] 4
-દા॒ત્માન॑મે॒વ ય॑જ્ઞયશ॒સેના᳚ર્પયતિ॒ યદિ॑ કા॒મયે॑ત॒ યજ॑માનં-યઁજ્ઞ યશ॒સેના᳚ર્પયેય॒-મિત્ય॑ન્ત॒રા સ॑દોહવિર્ધા॒ને તિષ્ઠ॒ન્નવ॑ નયે॒-દ્યજ॑માનમે॒વ ય॑જ્ઞયશ॒સેના᳚-ર્પયતિ॒ યદિ॑ કા॒મયે॑ત સદ॒સ્યાન્॑ યજ્ઞ યશ॒સેના᳚-ર્પયેય॒મિતિ॒ સદ॑ આ॒લભ્યાવ॑ નયે-થ્સદ॒સ્યા॑ને॒વ ય॑જ્ઞયશ॒સેના᳚ર્પયતિ ॥ 5 ॥
(ઇતી᳚ – ન્દ્રિ॒યમે॒વ – પુનઃ॑ પુન – ર્નયે॒ત્ – ત્રય॑સ્ત્રિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 1)
આયુ॒ર્વા એ॒ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॒ ય-દ્ધ્રુ॒વ ઉ॑ત્ત॒મો ગ્રહા॑ણા-ઙ્ગૃહ્યતે॒ તસ્મા॒-દાયુઃ॑ પ્રા॒ણાના॑-મુત્ત॒મ-મ્મૂ॒ર્ધાન॑-ન્દિ॒વો અ॑ર॒તિ-મ્પૃ॑થિ॒વ્યા ઇત્યા॑હ મૂ॒ર્ધાન॑-મે॒વૈનગ્મ્॑ સમા॒નાના᳚-ઙ્કરોતિ વૈશ્વાન॒ર-મૃ॒તાય॑ જા॒ત-મ॒ગ્નિ-મિત્યા॑હ વૈશ્વાન॒રગ્મ્ હિ દે॒વત॒યા-ઽઽયુ॑-રુભ॒યતો॑ વૈશ્વાનરો ગૃહ્યતે॒ તસ્મા॑-દુભ॒યતઃ॑ પ્રા॒ણા અ॒ધસ્તા᳚-ચ્ચો॒પરિ॑ષ્ટા-ચ્ચા॒ર્ધિનો॒-ઽન્યે ગ્રહા॑ ગૃ॒હ્યન્તે॒-ઽર્ધી ધ્રુ॒વ-સ્તસ્મા॑- [ધ્રુ॒વ-સ્તસ્મા᳚ત્, અ॒ર્ધ્યવા᳚-] 6
-દ॒ર્ધ્યવા᳚-મ્પ્રા॒ણો᳚-ઽન્યેષા᳚-મ્પ્રા॒ણાના॒-મુપો᳚પ્તે॒-ઽન્યે ગ્રહા᳚-સ્સા॒દ્યન્તે-ઽનુ॑પોપ્તે ધ્રુ॒વસ્તસ્મા॑-દ॒સ્થ્નાન્યાઃ પ્ર॒જાઃ પ્ર॑તિ॒તિષ્ઠ॑ન્તિ મા॒ગ્મ્॒સેના॒ન્યા અસુ॑રા॒ વા ઉ॑ત્તર॒તઃ પૃ॑થિ॒વી-મ્પ॒ર્યાચિ॑કીર્ષ॒-ન્તા-ન્દે॒વા ધ્રુ॒વેણા॑દૃગ્મ્હ॒-ન્ત-દ્ધ્રુ॒વસ્ય॑ ધ્રુવ॒ત્વં-યઁ-દ્ધ્રુ॒વ ઉ॑ત્તર॒ત-સ્સા॒દ્યતે॒ ધૃત્યા॒ આયુ॒ર્વા એ॒ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॒ ય-દ્ધ્રુ॒વ આ॒ત્મા હોતા॒ યદ્ધો॑તૃચમ॒સે ધ્રુ॒વ-મ॑વ॒નય॑ત્યા॒ત્મન્ને॒વ ય॒જ્ઞસ્યા- [ય॒જ્ઞસ્ય॑, આયુ॑-ર્દધાતિ] 7
-ઽઽયુ॑-ર્દધાતિ પુ॒રસ્તા॑-દુ॒ક્થસ્યા॑-ઽવ॒નીય॒ ઇત્યા॑હુઃ પુ॒રસ્તા॒દ્ધ્યાયુ॑ષો ભુ॒ઙ્ક્તે મ॑દ્ધ્ય॒તો॑-ઽવ॒નીય॒ ઇત્યા॑હુર્મદ્ધ્ય॒મેન॒ હ્યાયુ॑ષો ભુ॒ઙ્ક્ત ઉ॑ત્તરા॒ર્ધે॑-ઽવ॒નીય॒ ઇત્યા॑હુરુત્ત॒મેન॒ હ્યાયુ॑ષો ભુ॒ઙ્ક્તે વૈ᳚શ્વદે॒વ્યામૃ॒ચિ શ॒સ્યમા॑નાયા॒મવ॑ નયતિ વૈશ્વદે॒વ્યો॑ વૈ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒જાસ્વે॒વા-ઽઽયુ॑ર્દધાતિ ॥ 8 ॥
(ધ્રુ॒વસ્તસ્મા॑ – દે॒વ ય॒જ્ઞસ્યૈ – કા॒ન્નચ॑ત્વારિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 2)
ય॒જ્ઞેન॒ વૈ દે॒વા-સ્સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒કમા॑ય॒-ન્તે॑-ઽમન્યન્ત મનુ॒ષ્યા॑ નો॒-ઽન્વાભ॑વિષ્ય॒ન્તીતિ॒ તે સં॑વઁથ્સ॒રેણ॑ યોપયિ॒ત્વા સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒કમા॑ય॒-ન્તમૃષ॑ય ઋતુગ્ર॒હૈરે॒વાનુ॒ પ્રાજા॑ન॒ન્॒. યદૃ॑તુગ્ર॒હા ગૃ॒હ્યન્તે॑ સુવ॒ર્ગસ્ય॑ લો॒કસ્ય॒ પ્રજ્ઞા᳚ત્યૈ॒ દ્વાદ॑શ ગૃહ્યન્તે॒ દ્વાદ॑શ॒ માસા᳚-સ્સંવઁથ્સ॒ર-સ્સં॑વઁથ્સ॒રસ્ય॒ પ્રજ્ઞા᳚ત્યૈ સ॒હ પ્ર॑થ॒મૌ ગૃ॑હ્યેતે સ॒હોત્ત॒મૌ તસ્મા॒-દ્દ્વૌદ્વા॑વૃ॒તૂ ઉ॑ભ॒યતો॑મુખ-મૃતુપા॒ત્ર-મ્ભ॑વતિ॒ કો [મ્ભ॑વતિ॒ કઃ, હિ ત-દ્વેદ॒] 9
હિ ત-દ્વેદ॒ યત॑ ઋતૂ॒ના-મ્મુખ॑મૃ॒તુના॒ પ્રેષ્યેતિ॒ ષ-ટ્કૃત્વ॑ આહ॒ ષડ્વા ઋ॒તવ॑ ઋ॒તૂને॒વ પ્રી॑ણાત્યૃ॒તુભિ॒રિતિ॑ ચ॒તુશ્ચતુ॑ષ્પદ એ॒વ પ॒શૂ-ન્પ્રી॑ણાતિ॒ દ્વિઃ પુન॑ર્-ઋ॒તુના॑-ઽઽહ દ્વિ॒પદ॑ એ॒વ પ્રી॑ણાત્યૃ॒તુના॒ પ્રેષ્યેતિ॒ ષ-ટ્કૃત્વ॑ આહ॒ર્તુભિ॒રિતિ॑ ચ॒તુસ્તસ્મા॒-ચ્ચતુ॑ષ્પાદઃ પ॒શવ॑ ઋ॒તૂનુપ॑ જીવન્તિ॒ દ્વિઃ [દ્વિઃ, પુન॑ર્-ઋ॒તુના॑-ઽઽહ॒] 10
પુન॑ર્-ઋ॒તુના॑-ઽઽહ॒ તસ્મા᳚-દ્દ્વિ॒પાદ॒શ્ચતુ॑ષ્પદઃ પ॒શૂનુપ॑ જીવન્ત્યૃ॒તુના॒ પ્રેષ્યેતિ॒ ષ-ટ્કૃત્વ॑ આહ॒ર્તુભિ॒રિતિ॑ ચ॒તુર્દ્વિઃ પુન॑ર્-ઋ॒તુના॑-ઽઽહા॒ ઽઽક્રમ॑ણમે॒વ ત-થ્સેતું॒-યઁજ॑માનઃ કુરુતે સુવ॒ર્ગસ્ય॑ લો॒કસ્ય॒ સમ॑ષ્ટ્યૈ॒ નાન્યો᳚-ઽન્યમનુ॒ પ્રપ॑દ્યેત॒ યદ॒ન્યો᳚-ઽન્યમ॑નુ પ્ર॒પદ્યે॑ત॒ર્તુર્-ઋ॒તુમનુ॒ પ્રપ॑દ્યેત॒ર્તવો॒ મોહુ॑કા-સ્સ્યુઃ॒ [મોહુ॑કા-સ્સ્યુઃ, પ્રસિ॑દ્ધમે॒વા-] 11
પ્રસિ॑દ્ધમે॒વા-દ્ધ્વ॒ર્યુ-ર્દક્ષિ॑ણેન॒ પ્રપ॑દ્યતે॒ પ્રસિ॑દ્ધ-મ્પ્રતિપ્રસ્થા॒તોત્ત॑રેણ॒ તસ્મા॑-દાદિ॒ત્ય-ષ્ષણ્મા॒સો દક્ષિ॑ણેનૈતિ॒ ષડુત્ત॑રેણો-પયા॒મગૃ॑હીતો-ઽસિ સ॒ગ્મ્॒ સર્પો᳚-ઽસ્યગ્મ્હસ્પ॒ત્યાય॒ ત્વેત્યા॒હાસ્તિ॑ ત્રયોદ॒શો માસ॒ ઇત્યા॑હુ॒સ્ત-મે॒વ ત-ત્પ્રી॑ણાતિ ॥ 12 ॥
(કો – જી॑વન્તિ॒ દ્વિઃ – સ્યુ॒ – શ્ચતુ॑સ્ત્રિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 3)
સુ॒વ॒ર્ગાય॒ વા એ॒તે લો॒કાય॑ ગૃહ્યન્તે॒ યદૃ॑તુગ્ર॒હા જ્યોતિ॑-રિન્દ્રા॒ગ્ની યદૈ᳚ન્દ્રા॒ગ્ન-મૃ॑તુપા॒ત્રેણ॑ ગૃ॒હ્ણાતિ॒ જ્યોતિ॑-રે॒વા-ઽસ્મા॑ ઉ॒પરિ॑ષ્ટા-દ્દધાતિ સુવ॒ર્ગસ્ય॑ લો॒કસ્યા-ઽનુ॑ખ્યાત્યા ઓજો॒ભૃતૌ॒ વા એ॒તૌ દે॒વાનાં॒-યઁદિ॑ન્દ્રા॒ગ્ની યદૈ᳚ન્દ્રા॒ગ્નો ગૃ॒હ્યત॒ ઓજ॑ એ॒વાવ॑ રુન્ધે વૈશ્વદે॒વગ્મ્ શુ॑ક્રપા॒ત્રેણ॑ ગૃહ્ણાતિ વૈશ્વદે॒વ્યો॑ વૈ પ્ર॒જા અ॒સાવા॑દિ॒ત્ય-શ્શુ॒ક્રો ય-દ્વૈ᳚શ્વદે॒વગ્મ્ શુ॑ક્રપા॒ત્રેણ॑ ગૃ॒હ્ણાતિ॒ તસ્મા॑-દ॒સા-વા॑દિ॒ત્ય- [તસ્મા॑-દ॒સા-વા॑દિ॒ત્યઃ, સર્વાઃ᳚] 13
-સ્સર્વાઃ᳚ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒ત્યઙ્ઙુદે॑તિ॒ તસ્મા॒-થ્સર્વ॑ એ॒વ મ॑ન્યતે॒ મા-મ્પ્રત્યુદ॑ગા॒દિતિ॑ વૈશ્વદે॒વગ્મ્ શુ॑ક્રપા॒ત્રેણ॑ ગૃહ્ણાતિ વૈશ્વદે॒વ્યો॑ વૈ પ્ર॒જાસ્તેજ॑-શ્શુ॒ક્રો ય-દ્વૈ᳚શ્વદે॒વગ્મ્ શુ॑ક્રપા॒ત્રેણ॑ ગૃ॒હ્ણાતિ॑ પ્ર॒જાસ્વે॒વ તેજો॑ દધાતિ ॥ 14 ॥
(તસ્મા॑દ॒સાવા॑દિ॒ત્ય – સ્ત્રિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 4)
ઇન્દ્રો॑ મ॒રુદ્ભિ॒-સ્સાંવિઁ॑દ્યેન॒ માદ્ધ્ય॑ન્દિને॒ સવ॑ને વૃ॒ત્રમ॑હ॒ન્॒. યન્માદ્ધ્ય॑ન્દિને॒ સવ॑ને મરુત્વ॒તીયા॑ ગૃ॒હ્યન્તે॒ વાર્ત્ર॑ઘ્ના એ॒વ તે યજ॑માનસ્ય ગૃહ્યન્તે॒ તસ્ય॑ વૃ॒ત્ર-ઞ્જ॒ઘ્નુષ॑ ઋ॒તવો॑-ઽમુહ્ય॒ન્થ્સ ઋ॑તુપા॒ત્રેણ॑ મરુત્વ॒તીયા॑નગૃહ્ણા॒-ત્તતો॒ વૈ સ ઋ॒તૂ-ન્પ્રાજા॑ના॒-દ્યદૃ॑તુપા॒ત્રેણ॑ મરુત્વ॒તીયા॑ ગૃ॒હ્યન્ત॑ ઋતૂ॒ના-મ્પ્રજ્ઞા᳚ત્યૈ॒ વજ્રં॒-વાઁ એ॒તં-યઁજ॑માનો॒ ભ્રાતૃ॑વ્યાય॒ પ્ર હ॑રતિ॒ યન્મ॑રુત્વ॒તીયા॒ ઉદે॒વ પ્ર॑થ॒મેન॑ [ઉદે॒વ પ્ર॑થ॒મેન॑, ય॒ચ્છ॒તિ॒ પ્ર હ॑રતિ] 15
યચ્છતિ॒ પ્ર હ॑રતિ દ્વિ॒તીયે॑ન સ્તૃણુ॒તે તૃ॒તીયે॒ના-ઽઽયુ॑ધં॒-વાઁ એ॒ત-દ્યજ॑માન॒-સ્સગ્ગ્ સ્કુ॑રુતે॒ યન્મ॑રુત્વ॒તીયા॒ ધનુ॑રે॒વ પ્ર॑થ॒મો જ્યા દ્વિ॒તીય॒ ઇષુ॑સ્તૃ॒તીયઃ॒ પ્રત્યે॒વ પ્ર॑થ॒મેન॑ ધત્તે॒ વિસૃ॑જતિ દ્વિ॒તીયે॑ન॒ વિદ્ધ્ય॑તિ તૃ॒તીયે॒નેન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રગ્મ્ હ॒ત્વા પરા᳚-મ્પરા॒વત॑-મગચ્છ॒-દપા॑રાધ॒મિતિ॒ મન્ય॑માન॒-સ્સ હરિ॑તો-ઽભવ॒-થ્સ એ॒તા-ન્મ॑રુત્વ॒તીયા॑-નાત્મ॒સ્પર॑ણા-નપશ્ય॒-ત્તાન॑ગૃહ્ણીત [ ] 16
પ્રા॒ણમે॒વ પ્ર॑થ॒મેના᳚-સ્પૃણુતાપા॒ન-ન્દ્વિ॒તીયે॑ના॒-ઽઽત્માન॑-ન્તૃ॒તીયે॑ના-ઽઽત્મ॒સ્પર॑ણા॒ વા એ॒તે યજ॑માનસ્ય ગૃહ્યન્તે॒ યન્મ॑રુત્વ॒તીયાઃ᳚ પ્રા॒ણમે॒વ પ્ર॑થ॒મેન॑ સ્પૃણુતે-ઽપા॒ન-ન્દ્વિ॒તીયે॑ના॒-ઽઽત્માન॑-ન્તૃ॒તીયે॒નેન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રમ॑હ॒-ન્ત-ન્દે॒વા અ॑બ્રુવ-ન્મ॒હાન્. વા અ॒યમ॑ભૂ॒દ્યો વૃ॒ત્રમવ॑ધી॒દિતિ॒ તન્મ॑હે॒ન્દ્રસ્ય॑ મહેન્દ્ર॒ત્વગ્મ્ સ એ॒ત-મ્મા॑હે॒ન્દ્ર-મુ॑દ્ધા॒ર-મુદ॑હરત વૃ॒ત્રગ્મ્ હ॒ત્વા-ઽન્યાસુ॑ દે॒વતા॒સ્વ ધિ॒ યન્મા॑હે॒ન્દ્રો ગૃ॒હ્યત॑ ઉદ્ધા॒રમે॒વ તં-યઁજ॑માન॒ ઉદ્ધ॑રતે॒-ઽન્યાસુ॑ પ્ર॒જાસ્વધિ॑ શુક્રપા॒ત્રેણ॑ ગૃહ્ણાતિ યજમાનદેવ॒ત્યો॑ વૈ મા॑હે॒ન્દ્રસ્તેજ॑-શ્શુ॒ક્રો યન્મા॑હે॒ન્દ્રગ્મ્ શુ॑ક્રપા॒ત્રેણ॑ ગૃ॒હ્ણાતિ॒ યજ॑માન એ॒વ તેજો॑ દધાતિ ॥ 17 ॥
(પ્ર॒થ॒મેના॑ – ગૃહ્ણીત – દે॒વતા᳚સ્વ॒ – ષ્ટાવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 5)
અદિ॑તિઃ પુ॒ત્રકા॑મા સા॒દ્ધ્યેભ્યો॑ દે॒વેભ્યો᳚ બ્રહ્મૌદ॒નમ॑પચ॒-ત્તસ્યા॑ ઉ॒ચ્છેષ॑ણમદદુ॒સ્ત-ત્પ્રા-ઽઽશ્ઞા॒-થ્સા રેતો॑-ઽધત્ત॒ તસ્યૈ॑ ચ॒ત્વાર॑ આદિ॒ત્યા અ॑જાયન્ત॒ સા દ્વિ॒તીય॑મપચ॒-થ્સા-ઽમ॑ન્યતો॒ચ્છેષ॑ણાન્મ ઇ॒મે᳚-ઽજ્ઞત॒ યદગ્રે᳚ પ્રાશિ॒ષ્યામી॒તો મે॒ વસી॑યાગ્મ્સો જનિષ્યન્ત॒ ઇતિ॒ સા-ઽગ્રે॒ પ્રા-ઽઽશ્ઞા॒-થ્સા રેતો॑-ઽધત્ત॒ તસ્યૈ॒ વ્યૃ॑દ્ધમા॒ણ્ડમ॑જાયત॒ સા-ઽઽદિ॒ત્યેભ્ય॑ એ॒વ [ ] 18
તૃ॒તીય॑મપચ॒-દ્ભોગા॑ય મ ઇ॒દગ્ગ્ શ્રા॒ન્તમ॒સ્ત્વિતિ॒ તે᳚-ઽબ્રુવ॒ન્ વરં॑-વૃઁણામહૈ॒ યો-ઽતો॒ જાયા॑તા અ॒સ્માક॒ગ્મ્॒ સ એકો॑-ઽસ॒દ્યો᳚-ઽસ્ય પ્ર॒જાયા॒મૃદ્ધ્યા॑તા અ॒સ્માક॒-મ્ભોગા॑ય ભવા॒દિતિ॒ તતો॒ વિવ॑સ્વાનાદિ॒ત્યો॑ ઽજાયત॒ તસ્ય॒ વા ઇ॒ય-મ્પ્ર॒જા યન્મ॑નુ॒ષ્યા᳚સ્તાસ્વેક॑ એ॒વર્ધો યો યજ॑તે॒ સ દે॒વાના॒-મ્ભોગા॑ય ભવતિ દે॒વા વૈ ય॒જ્ઞા- [ય॒જ્ઞાત્, રુ॒દ્ર-મ॒ન્ત-] 19
-દ્રુ॒દ્ર-મ॒ન્ત-રા॑ય॒ન્-થ્સ આ॑દિ॒ત્યાન॒ન્વાક્ર॑મત॒ તે દ્વિ॑દેવ॒ત્યા᳚-ન્પ્રાપ॑દ્યન્ત॒ તા-ન્ન પ્રતિ॒ પ્રાય॑ચ્છ॒-ન્તસ્મા॒દપિ॒ વદ્ધ્ય॒-મ્પ્રપ॑ન્ન॒-ન્ન પ્રતિ॒ પ્રય॑ચ્છન્તિ॒ તસ્મા᳚-દ્દ્વિદેવ॒ત્યે᳚ભ્ય આદિ॒ત્યો નિર્ગૃ॑હ્યતે॒ યદુ॒ચ્છેષ॑ણા॒-દજા॑યન્ત॒ તસ્મા॑-દુ॒ચ્છેષ॑ણા-દ્ગૃહ્યતે તિ॒સૃભિ॑ર્-ઋ॒ગ્ભિર્ગૃ॑હ્ણાતિ મા॒તા પિ॒તા પુ॒ત્રસ્તદે॒વ તન્મિ॑થુ॒ન-મુલ્બ॒-ઙ્ગર્ભો॑ જ॒રાયુ॒ તદે॒વ ત- [તદે॒વ તત્, મિ॒થુ॒ન-મ્પ॒શવો॒] 20
-ન્મિ॑થુ॒ન-મ્પ॒શવો॒ વા એ॒તે યદા॑દિ॒ત્ય ઊર્ગ્દધિ॑ દ॒દ્ધ્ના મ॑દ્ધ્ય॒ત-શ્શ્રી॑ણા॒ત્યૂર્જ॑મે॒વ પ॑શૂ॒ના-મ્મ॑દ્ધ્ય॒તો દ॑ધાતિ શૃતાત॒ઙ્ક્યે॑ન મેદ્ધ્ય॒ત્વાય॒ તસ્મા॑દા॒મા પ॒ક્વ-ન્દુ॑હે પ॒શવો॒ વા એ॒તે યદા॑દિ॒ત્યઃ પ॑રિ॒શ્રિત્ય॑ ગૃહ્ણાતિ પ્રતિ॒રુદ્ધ્યૈ॒વા-ઽસ્મૈ॑ પ॒શૂ-ન્ગૃ॑હ્ણાતિ પ॒શવો॒ વા એ॒તે યદા॑દિ॒ત્ય એ॒ષ રુ॒દ્રો યદ॒ગ્નિઃ પ॑રિ॒શ્રિત્ય॑ ગૃહ્ણાતિ રુ॒દ્રાદે॒વ પ॒શૂ-ન॒ન્ત-ર્દ॑ધા- [-ન॒ન્ત-ર્દ॑ધાતિ, એ॒ષ વૈ] 21
-ત્યે॒ષ વૈ વિવ॑સ્વાનાદિ॒ત્યો યદુ॑પાગ્મ્ શુ॒સવ॑ન॒-સ્સ એ॒તમે॒વ સો॑મપી॒થ-મ્પરિ॑ શય॒ આ તૃ॑તીયસવ॒ના-દ્વિવ॑સ્વ આદિત્યૈ॒ષ તે॑ સોમપી॒થ ઇત્યા॑હ॒ વિવ॑સ્વન્ત-મે॒વા-ઽઽદિ॒ત્યગ્મ્ સો॑મપી॒થેન॒ સમ॑ર્ધયતિ॒ યા દિ॒વ્યા વૃષ્ટિ॒સ્તયા᳚ ત્વા શ્રીણા॒મીતિ॒ વૃષ્ટિ॑કામસ્ય શ્રીણીયા॒-દ્વૃષ્ટિ॑મે॒વાવ॑ રુન્ધે॒ યદિ॑ તા॒જ-ક્પ્ર॒સ્કન્દે॒-દ્વર્ષુ॑કઃ પ॒ર્જન્ય॑-સ્સ્યા॒દ્યદિ॑ ચિ॒રમવ॑ર્ષુકો॒ ન સા॑દય॒ત્યસ॑ન્ના॒દ્ધિ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒જાય॑ન્તે॒ નાનુ॒ વષ॑-ટ્કરોતિ॒ યદ॑નુવષટ્કુ॒ર્યા–દ્રુ॒દ્ર-મ્પ્ર॒જા અ॒ન્વવ॑સૃજે॒ન્ન હુ॒ત્વાન્વી᳚ક્ષેત॒ યદ॒ન્વીક્ષે॑ત॒ ચક્ષુ॑રસ્ય પ્ર॒માયુ॑કગ્ગ્ સ્યા॒-ત્તસ્મા॒ન્નાન્વીક્ષ્યઃ॑ ॥ 22 ॥
(એ॒વ – ય॒જ્ઞા – જ્જ॒રાયુ॒ તદે॒વ તદ॒ – ન્તર્દ॑ધાતિ॒ – ન – સ॒પ્તવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 6)
અ॒ન્ત॒ર્યા॒મ॒પા॒ત્રેણ॑ સાવિ॒ત્ર-મા᳚ગ્રય॒ણા-દ્ગૃ॑હ્ણાતિ પ્ર॒જાપ॑તિ॒ર્વા એ॒ષ યદા᳚ગ્રય॒ણઃ પ્ર॒જાના᳚-મ્પ્ર॒જન॑નાય॒ ન સા॑દય॒ત્યસ॑ન્ના॒દ્ધિ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒જાય॑ન્તે॒ નાનુ॒ વષ॑-ટ્કરોતિ॒ યદ॑નુવષટ્કુ॒ર્યા-દ્રુ॒દ્ર-મ્પ્ર॒જા અ॒ન્વવ॑સૃજે-દે॒ષ વૈ ગા॑ય॒ત્રો દે॒વાનાં॒-યઁ-થ્સ॑વિ॒તૈષ ગા॑યત્રિ॒યૈ લો॒કે ગૃ॑હ્યતે॒ યદા᳚ગ્રય॒ણો યદ॑ન્તર્યામપા॒ત્રેણ॑ સાવિ॒ત્ર-મા᳚ગ્રય॒ણા-દ્ગૃ॒હ્ણાતિ॒ સ્વા-દે॒વૈનં॒-યોઁને॒-ર્નિર્ગૃ॑હ્ણાતિ॒ વિશ્વે॑ [વિશ્વે᳚, દે॒વા-સ્તૃ॒તીય॒ગ્મ્॒] 23
દે॒વા-સ્તૃ॒તીય॒ગ્મ્॒ સવ॑ન॒-ન્નોદ॑યચ્છ॒-ન્તે સ॑વિ॒તાર॑-મ્પ્રાતસ્સવ॒નભા॑ગ॒ગ્મ્॒ સન્ત॑-ન્તૃતીયસવ॒નમ॒ભિ પર્ય॑ણય॒-ન્તતો॒ વૈ તે તૃ॒તીય॒ગ્મ્॒ સવ॑ન॒-મુદ॑યચ્છ॒ન્॒. ય-ત્તૃ॑તીયસવ॒ને સા॑વિ॒ત્રો ગૃ॒હ્યતે॑ તૃ॒તીય॑સ્ય॒ સવ॑ન॒સ્યોદ્ય॑ત્યૈ સવિતૃપા॒ત્રેણ॑ વૈશ્વદે॒વ-ઙ્ક॒લશા᳚-દ્ગૃહ્ણાતિ વૈશ્વદે॒વ્યો॑ વૈ પ્ર॒જા વૈ᳚શ્વદે॒વઃ ક॒લશ॑-સ્સવિ॒તા પ્ર॑સ॒વાના॑મીશે॒ ય-થ્સ॑વિતૃપા॒ત્રેણ॑ વૈશ્વદે॒વ-ઙ્ક॒લશા᳚-દ્ગૃ॒હ્ણાતિ॑ સવિ॒તૃપ્ર॑સૂત એ॒વાસ્મૈ᳚ પ્ર॒જાઃ પ્ર [પ્ર॒જાઃ પ્ર, જ॒ન॒ય॒તિ॒ સોમે॒ સોમ॑મ॒ભિ] 24
જ॑નયતિ॒ સોમે॒ સોમ॑મ॒ભિ ગૃ॑હ્ણાતિ॒ રેત॑ એ॒વ ત-દ્દ॑ધાતિ સુ॒શર્મા॑-ઽસિ સુપ્રતિષ્ઠા॒ન ઇત્યા॑હ॒ સોમે॒ હિ સોમ॑મભિગૃ॒હ્ણાતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા એ॒તસ્મિ॒ન્ વા અપિ॒ ગ્રહે॑ મનુ॒ષ્યે᳚ભ્યો દે॒વેભ્યઃ॑ પિ॒તૃભ્યઃ॑ ક્રિયતે સુ॒શર્મા॑-ઽસિ સુપ્રતિષ્ઠા॒ન ઇત્યા॑હ મનુ॒ષ્યે᳚ભ્ય એ॒વૈતેન॑ કરોતિ બૃ॒હદિત્યા॑હ દે॒વેભ્ય॑ એ॒વૈતેન॑ કરોતિ॒ નમ॒ ઇત્યા॑હ પિ॒તૃભ્ય॑ એ॒વૈતેન॑ કરોત્યે॒ તાવ॑તી॒ ર્વૈ દે॒વતા॒સ્તાભ્ય॑ એ॒વૈન॒ગ્મ્॒ સર્વા᳚ભ્યો ગૃહ્ણાત્યે॒ષ તે॒ યોનિ॒ર્વિશ્વે᳚ભ્યસ્ત્વા દે॒વેભ્ય॒ ઇત્યા॑હ વૈશ્વદે॒વો હ્યે॑ષઃ ॥ 25 ॥
(વિશ્વે॒ – પ્ર – પિ॒તૃભ્ય॑ એ॒વૈતેન॑ કરો॒ત્યે – કા॒ન્નવિગ્મ્॑શ॒તિશ્ચ॑) (અ. 7)
પ્રા॒ણો વા એ॒ષ યદુ॑પા॒ગ્મ્॒શુ-ર્યદુ॑પાગ્મ્શુપા॒ત્રેણ॑ પ્રથ॒મશ્ચો᳚ત્ત॒મશ્ચ॒ ગ્રહૌ॑ ગૃ॒હ્યેતે᳚ પ્રા॒ણમે॒વાનુ॑ પ્ર॒યન્તિ॑ પ્રા॒ણમનૂદ્ય॑ન્તિ પ્ર॒જાપ॑તિ॒ર્વા એ॒ષ યદા᳚ગ્રય॒ણઃ પ્રા॒ણ ઉ॑પા॒ગ્મ્॒શુઃ પત્નીઃ᳚ પ્ર॒જાઃ પ્ર જ॑નયન્તિ॒ યદુ॑પાગ્મ્શુપા॒ત્રેણ॑ પાત્નીવ॒તમા᳚ગ્રય॒ણા-દ્ગૃ॒હ્ણાતિ॑ પ્ર॒જાના᳚-મ્પ્ર॒જન॑નાય॒ તસ્મા᳚-ત્પ્રા॒ણ-મ્પ્ર॒જા અનુ॒ પ્ર જા॑યન્તે દે॒વા વા ઇ॒ત ઇ॑તઃ॒ પત્ની᳚-સ્સુવ॒ર્ગં- [પત્ની᳚-સ્સુવ॒ર્ગમ્, લો॒ક-મ॑જિગાગ્મ્સ॒-ન્તે] 26
-લોઁ॒ક-મ॑જિગાગ્મ્સ॒-ન્તે સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒ક-ન્ન પ્રાજા॑ન॒-ન્ત એ॒ત-મ્પા᳚ત્નીવ॒તમ॑પશ્ય॒-ન્તમ॑ગૃહ્ણત॒ તતો॒ વૈ તે સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒ક-મ્પ્રાજા॑ન॒ન્॒. ય-ત્પા᳚ત્નીવ॒તો ગૃ॒હ્યતે॑ સુવ॒ર્ગસ્ય॑ લો॒કસ્ય॒ પ્રજ્ઞા᳚ત્યૈ॒ સ સોમો॒ નાતિ॑ષ્ઠત સ્ત્રી॒ભ્યો ગૃ॒હ્યમા॑ણ॒સ્ત-ઙ્ઘૃ॒તં-વઁજ્ર॑-ઙ્કૃ॒ત્વા-ઽઘ્ન॒-ન્ત-ન્નિરિ॑ન્દ્રિય-મ્ભૂ॒તમ॑ગૃહ્ણ॒-ન્તસ્મા॒-થ્સ્ત્રિયો॒ નિરિ॑ન્દ્રિયા॒ અદા॑યાદી॒રપિ॑ પા॒પા-ત્પુ॒ગ્મ્॒સ ઉપ॑સ્તિતરં- [ઉપ॑સ્તિતરમ્, વ॒દ॒ન્તિ॒ ય-દ્ઘૃ॒તેન॑] 27
-વઁદન્તિ॒ ય-દ્ઘૃ॒તેન॑ પાત્નીવ॒તગ્ગ્ શ્રી॒ણાતિ॒ વજ્રે॑ણૈ॒વૈનં॒-વઁશે॑ કૃ॒ત્વા ગૃ॑હ્ણા-ત્યુપયા॒મગૃ॑હીતો॒-ઽસીત્યા॑હે॒યં-વાઁ ઉ॑પયા॒મ-સ્તસ્મા॑દિ॒મા-મ્પ્ર॒જા અનુ॒ પ્ર જા॑યન્તે॒ બૃહ॒સ્પતિ॑સુતસ્ય ત॒ ઇત્યા॑હ॒ બ્રહ્મ॒ વૈ દે॒વાના॒-મ્બૃહ॒સ્પતિ॒-ર્બ્રહ્મ॑ણૈ॒વાસ્મૈ᳚ પ્ર॒જાઃ પ્ર જ॑નયતીન્દો॒ ઇત્યા॑હ॒ રેતો॒ વા ઇન્દૂ॒ રેત॑ એ॒વ ત-દ્દ॑ધાતીન્દ્રિયાવ॒ ઇ- [ઇતિ॑, આ॒હ॒ પ્ર॒જા] 28
-ત્યા॑હ પ્ર॒જા વા ઇ॑ન્દ્રિ॒ય-મ્પ્ર॒જા એ॒વાસ્મૈ॒ પ્ર જ॑નય॒ત્યગ્ના(3) ઇત્યા॑હા॒ગ્નિર્વૈ રે॑તો॒ધાઃ પત્ની॑વ॒ ઇત્યા॑હ મિથુન॒ત્વાય॑ સ॒જૂર્દે॒વેન॒ ત્વષ્ટ્રા॒ સોમ॑-મ્પિ॒બેત્યા॑હ॒ ત્વષ્ટા॒ વૈ પ॑શૂ॒ના-મ્મિ॑થુ॒નાનાગ્મ્॑ રૂપ॒કૃ-દ્રૂ॒પમે॒વ પ॒શુષુ॑ દધાતિ દે॒વા વૈ ત્વષ્ટા॑રમજિઘાગ્મ્સ॒ન્-થ્સ પત્નીઃ॒ પ્રાપ॑દ્યત॒ ત-ન્ન પ્રતિ॒ પ્રા-ઽય॑ચ્છ॒-ન્તસ્મા॒દપિ॒ [પ્રા-ઽય॑ચ્છ॒-ન્તસ્મા॒દપિ॑, વદ્ધ્ય॒-મ્પ્રપ॑ન્ન॒-] 29
વદ્ધ્ય॒-મ્પ્રપ॑ન્ન॒-ન્ન પ્રતિ॒ પ્રય॑ચ્છન્તિ॒ તસ્મા᳚-ત્પાત્નીવ॒તે ત્વષ્ટ્રે-ઽપિ॑ ગૃહ્યતે॒ ન સા॑દય॒ત્યસ॑ન્ના॒દ્ધિ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒જાય॑ન્તે॒ નાનુ॒ વષ॑-ટ્કરોતિ॒ યદ॑નુવષ-ટ્કુ॒ર્યા-દ્રુ॒દ્ર-મ્પ્ર॒જા અ॒ન્વવ॑સૃજે॒-દ્યન્ના-ઽનુ॑વષટ્કુ॒ર્યા-દશા᳚ન્ત-મ॒ગ્ની-થ્સોમ॑-મ્ભક્ષયે-દુપા॒ગ્॒શ્વનુ॒ વષ॑-ટ્કરોતિ॒ ન રુ॒દ્ર-મ્પ્ર॒જા અ॑ન્વવસૃ॒જતિ॑ શા॒ન્તમ॒ગ્ની-થ્સોમ॑-મ્ભક્ષય॒ત્યગ્ની॒-ન્નેષ્ટુ॑-રુ॒પસ્થ॒મા સી॑દ॒ [સી॑દ, નેષ્ટઃ॒ પત્ની॑-] 30
નેષ્ટઃ॒ પત્ની॑-મુ॒દાન॒યેત્યા॑હા॒-ગ્નીદે॒વ નેષ્ટ॑રિ॒ રેતો॒ દધા॑તિ॒ નેષ્ટા॒ પત્નિ॑યામુ-દ્ગા॒ત્રા સ-ઙ્ખ્યા॑પયતિ પ્ર॒જાપ॑તિ॒ર્વા એ॒ષ યદુ॑દ્ગા॒તા પ્ર॒જાના᳚-મ્પ્ર॒જન॑નાયા॒પ ઉપ॒ પ્ર વ॑ર્તયતિ॒ રેત॑ એ॒વ ત-થ્સિ॑ઞ્ચત્યૂ॒રુણોપ॒ પ્ર વ॑ર્તયત્યૂ॒રુણા॒ હિ રેત॑-સ્સિ॒ચ્યતે॑ નગ્ન॒-ઙ્કૃત્યો॒-રુમુપ॒ પ્ર વ॑ર્તયતિ ય॒દા હિ ન॒ગ્ન ઊ॒રુર્ભવ॒ત્યથ॑ મિથુ॒ની ભ॑વ॒તો-ઽથ॒ રેત॑-સ્સિચ્ય॒તે-ઽથ॑ પ્ર॒જાઃ પ્ર જા॑યન્તે ॥ 31 ॥
(પત્ની᳚-સ્સુવ॒ર્ગ – મુપ॑સ્તિતર – મિન્દ્રિયાવ॒ ઇત્ય – પિ॑ – સીદ – મિથુ॒ન્ય॑ – ષ્ટૌ ચ॑) (અ. 8)
ઇન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રમ॑હ॒-ન્તસ્ય॑ શીર્ષકપા॒લ-મુદૌ᳚બ્જ॒-થ્સ દ્રો॑ણકલ॒શો॑-ઽભવ॒-ત્તસ્મા॒-થ્સોમ॒-સ્સમ॑સ્રવ॒-થ્સ હા॑રિયોજ॒નો॑-ઽભવ॒-ત્તં-વ્યઁ॑ચિકિથ્સ-જ્જુ॒હવા॒ની(3) મા હૌ॒ષા(3)-મિતિ॒ સો॑-ઽમન્યત॒ યદ્ધો॒ષ્યામ્યા॒મગ્મ્ હો᳚ષ્યામિ॒ યન્ન હો॒ષ્યામિ॑ યજ્ઞવેશ॒સ-ઙ્ક॑રિષ્યા॒મીતિ॒ તમ॑દ્ધ્રિયત॒ હોતુ॒ગ્મ્॒ સો᳚-ઽગ્નિ-ર॑બ્રવી॒ન્ન મય્યા॒મગ્મ્ હો᳚ષ્ય॒સીતિ॒ ત-ન્ધા॒નાભિ॑-રશ્રીણા॒- [-રશ્રીણાત્, તગ્મ્ શૃ॒ત-] 32
-ત્તગ્મ્ શૃ॒ત-મ્ભૂ॒ત-મ॑જુહો॒દ્ય-દ્ધા॒નાભિ॑ર્-હારિયોજ॒નગ્ગ્ શ્રી॒ણાતિ॑ શૃત॒ત્વાય॑ શૃ॒ત-મે॒વૈન॑-મ્ભૂ॒ત-ઞ્જુ॑હોતિ બ॒હ્વીભિ॑-શ્શ્રીણાત્યે॒તાવ॑તી-રે॒વાસ્યા॒-મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે કા॑મ॒દુઘા॑ ભવ॒ન્ત્યથો॒ ખલ્વા॑હુરે॒તા વા ઇન્દ્ર॑સ્ય॒ પૃશ્ઞ॑યઃ કામ॒દુઘા॒ યદ્ધા॑રિયોજ॒નીરિતિ॒ તસ્મા᳚-દ્બ॒હ્વીભિ॑-શ્શ્રીણીયાદૃખ્સા॒મે વા ઇન્દ્ર॑સ્ય॒ હરી॑ સોમ॒પાનૌ॒ તયોઃ᳚ પરિ॒ધય॑ આ॒ધાનં॒-યઁદપ્ર॑હૃત્ય પરિ॒ધી-ઞ્જુ॑હુ॒યા-દ॒ન્તરા॑ધાનાભ્યા- [-દ॒ન્તરા॑ધાનાભ્યામ્, ઘા॒સ-મ્પ્ર] 33
-ઙ્ઘા॒સ-મ્પ્ર ય॑ચ્છે-ત્પ્ર॒હૃત્ય॑ પરિ॒ધીઞ્જુ॑હોતિ॒ નિરા॑ધાનાભ્યા-મે॒વ ઘા॒સ-મ્પ્ર ય॑ચ્છત્યુન્ને॒તા જુ॑હોતિ યા॒તયા॑મેવ॒ હ્યે॑તર્હ્ય॑દ્ધ્વ॒ર્યુ-સ્સ્વ॒ગાકૃ॑તો॒ ય-દ॑દ્ધ્વ॒ર્યુ-ર્જુ॑હુ॒યા-દ્યથા॒ વિમુ॑ક્ત॒-મ્પુન॑ર્યુ॒નક્તિ॑ તા॒દૃગે॒વ તચ્છી॒ર્॒ષ-ન્ન॑ધિનિ॒ધાય॑ જુહોતિ શીર્ષ॒તો હિ સ સ॒મભ॑વ-દ્વિ॒ક્રમ્ય॑ જુહોતિ વિ॒ક્રમ્ય॒ હીન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રમહ॒ન્-થ્સમૃ॑દ્ધ્યૈ પ॒શવો॒ વૈ હા॑રિયોજ॒નીર્ય-થ્સ॑ભિ॒ન્ન્દ્યા-દલ્પા॑ [-દલ્પાઃ᳚, એ॒ન॒-મ્પ॒શવો॑] 34
એન-મ્પ॒શવો॑ ભુ॒ઞ્જન્ત॒ ઉપ॑તિષ્ઠેર॒ન્॒. યન્ન સ॑ભિ॒ન્ન્દ્યા-દ્બ॒હવ॑ એન-મ્પ॒શવો-ઽભુ॑ઞ્જન્ત॒ ઉપ॑ તિષ્ઠેર॒-ન્મન॑સા॒ સ-મ્બા॑ધત ઉ॒ભય॑-ઙ્કરોતિ બ॒હવ॑ એ॒વૈન॑-મ્પ॒શવો॑ ભુ॒ઞ્જન્ત॒ ઉપ॑ તિષ્ઠન્ત ઉન્ને॒તર્યુ॑પહ॒વ-મિ॑ચ્છન્તે॒ ય એ॒વ તત્ર॑ સોમપી॒થસ્ત-મે॒વાવ॑ રુન્ધત ઉત્તરવે॒દ્યા-ન્નિવ॑પતિ પ॒શવો॒ વા ઉ॑ત્તરવે॒દિઃ પ॒શવો॑ હારિયોજ॒નીઃ પ॒શુષ્વે॒વ પ॒શૂ-ન્પ્રતિ॑ ષ્ઠાપયન્તિ ॥ 35 ॥
(અ॒શ્રી॒ણા॒ – દ॒ન્તરા॑ધાનાભ્યા॒ – મલ્પાઃ᳚ – સ્થાપયન્તિ) (અ. 9)
ગ્રહા॒ન્॒. વા અનુ॑ પ્ર॒જાઃ પ॒શવઃ॒ પ્ર જા॑યન્ત ઉપાગ્શ્વન્તર્યા॒-માવ॑જા॒વય॑-શ્શુ॒ક્રામ॒ન્થિનૌ॒ પુરુ॑ષા ઋતુગ્ર॒હા-નેક॑શફા આદિત્યગ્ર॒હ-ઙ્ગાવ॑ આદિત્યગ્ર॒હો ભૂયિ॑ષ્ઠાભિર્-ઋ॒ગ્ભિર્ગૃ॑હ્યતે॒ તસ્મા॒-દ્ગાવઃ॑ પશૂ॒ના-મ્ભૂયિ॑ષ્ઠા॒ ય-ત્ત્રિરુ॑પા॒ગ્મ્॒ શુગ્મ્ હસ્તે॑ન વિગૃ॒હ્ણાતિ॒ તસ્મા॒-દ્દ્વૌ ત્રીન॒જા જ॒નય॒ત્યથાવ॑યો॒ ભૂય॑સીઃ પિ॒તા વા એ॒ષ યદા᳚ગ્રય॒ણઃ પુ॒ત્રઃ ક॒લશો॒ યદા᳚ગ્રય॒ણ ઉ॑પ॒દસ્યે᳚-ત્ક॒લશા᳚-દ્ગૃહ્ણીયા॒-દ્યથા॑ પિ॒તા [ ] 36
પુ॒ત્ર-ઙ્ક્ષિ॒ત ઉ॑પ॒ધાવ॑તિ તા॒દૃગે॒વ તદ્ય-ત્ક॒લશ॑ ઉપ॒દસ્યે॑-દાગ્રય॒ણા-દ્ગૃ॑હ્ણીયા॒-દ્યથા॑ પુ॒ત્રઃ પિ॒તર॑-ઙ્ક્ષિ॒ત ઉ॑પ॒ધાવ॑તિ તા॒દૃગે॒વ તદા॒ત્મા વા એ॒ષ ય॒જ્ઞસ્ય॒ યદા᳚ગ્રય॒ણો યદ્ગ્રહો॑ વા ક॒લશો॑ વોપ॒દસ્યે॑-દાગ્રય॒ણા-દ્ગૃ॑હ્ણીયાદા॒ત્મન॑ એ॒વાધિ॑ ય॒જ્ઞ-ન્નિષ્ક॑રો॒ત્યવિ॑જ્ઞાતો॒ વા એ॒ષ ગૃ॑હ્યતે॒ યદા᳚ગ્રય॒ણ-સ્સ્થા॒લ્યા ગૃ॒હ્ણાતિ॑ વાય॒વ્યે॑ન જુહોતિ॒ તસ્મા॒- [તસ્મા᳚ત્, ગર્ભે॒ણા ઽવિ॑જ્ઞાતેન] 37
-દ્ગર્ભે॒ણા ઽવિ॑જ્ઞાતેન બ્રહ્મ॒હા ઽવ॑ભૃ॒થમવ॑ યન્તિ॒ પરા᳚ સ્થા॒લીરસ્ય॒ન્ત્યુ-દ્વા॑ય॒વ્યા॑નિ હરન્તિ॒ તસ્મા॒-થ્સ્ત્રિય॑-ઞ્જા॒તા-મ્પરા᳚-ઽસ્ય॒ન્ત્યુ-ત્પુમાગ્મ્॑ સગ્મ્ હરન્તિ॒ ય-ત્પુ॑રો॒રુચ॒માહ॒ યથા॒ વસ્ય॑સ આ॒હર॑તિ તા॒દૃગે॒વ ત-દ્ય-દ્ગ્રહ॑-ઙ્ગૃ॒હ્ણાતિ॒ યથા॒ વસ્ય॑સ આ॒હૃત્ય॒ પ્રા-ઽઽહ॑ તા॒દૃગે॒વ ત-દ્ય-થ્સા॒દય॑તિ॒ યથા॒ વસ્ય॑સ ઉપનિ॒ધાયા॑-પ॒ક્રામ॑તિ તા॒દૃગે॒વ ત-દ્ય દ્વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ સામ્ના॒ યજુ॑ષા ક્રિ॒યતે॑ શિથિ॒લ-ન્ત-દ્યદૃ॒ચા ત-દ્દૃ॒ઢ-મ્પુ॒રસ્તા॑દુપયામા॒ યજુ॑ષા ગૃહ્યન્ત ઉ॒પરિ॑ષ્ટા-દુપયામા ઋ॒ચા ય॒જ્ઞસ્ય॒ ધૃત્યૈ᳚ ॥ 38 ॥
(યથા॑ પિ॒તા-તસ્મા॑-દપ॒ક્રામ॑તિ તા॒દૃગે॒વ ત-દ્ય-દ॒ષ્ટા દ॑શ ચ) (અ. 10)
પ્રાન્યાનિ॒ પાત્રા॑ણિ યુ॒જ્યન્તે॒ નાન્યાનિ॒ યાનિ॑ પરા॒ચીના॑નિ પ્રયુ॒જ્યન્તે॒-ઽમુમે॒વ તૈર્લો॒કમ॒ભિ જ॑યતિ॒ પરા॑ઙિવ॒ હ્ય॑સૌ લો॒કો યાનિ॒ પુનઃ॑ પ્રયુ॒જ્યન્ત॑ ઇ॒મમે॒વ તૈર્લો॒કમ॒ભિ જ॑યતિ॒ પુનઃ॑પુન-રિવ॒ હ્ય॑યં-લોઁ॒કઃ પ્રાન્યાનિ॒ પાત્રા॑ણિ યુ॒જ્યન્તે॒ નાન્યાનિ॒ યાનિ॑ પરા॒ચીના॑નિ પ્રયુ॒જ્યન્તે॒ તાન્યન્વોષ॑ધયઃ॒ પરા॑ ભવન્તિ॒ યાનિ॒ પુનઃ॑ [પુનઃ॑, પ્ર॒યુ॒જ્યન્તે॒] 39
પ્રયુ॒જ્યન્તે॒ તાન્યન્વોષ॑ધયઃ॒ પુન॒રા ભ॑વન્તિ॒ પ્રાન્યાનિ॒ પાત્રા॑ણિ યુ॒જ્યન્તે॒ નાન્યાનિ॒ યાનિ॑ પરા॒ચીના॑નિ પ્રયુ॒જ્યન્તે॒ તાન્યન્વા॑ર॒ણ્યાઃ પ॒શવો-ઽર॑ણ્ય॒-મપ॑ યન્તિ॒ યાનિ॒ પુનઃ॑ પ્રયુ॒જ્યન્તે॒ તાન્યનુ॑ ગ્રા॒મ્યાઃ પ॒શવો॒ ગ્રામ॑-મુ॒પાવ॑યન્તિ॒ યો વૈ ગ્રહા॑ણા-ન્નિ॒દાનં॒-વેઁદ॑ નિ॒દાન॑વા-ન્ભવ॒ત્યાજ્ય॒-મિત્યુ॒ક્થ-ન્તદ્વૈ ગ્રહા॑ણા-ન્નિ॒દાનં॒-યઁદુ॑પા॒ગ્મ્॒શુ શગ્મ્સ॑તિ॒ ત- [શગ્મ્સ॑તિ॒ તત્, ઉ॒પા॒ગ્શ્વ॒ન્ત॒ર્યા॒મયો॒-] 40
-દુ॑પાગ્શ્વન્તર્યા॒મયો॒-ર્યદુ॒ચ્ચૈ-સ્તદિત॑રેષા॒-ઙ્ગ્રહા॑ણામે॒તદ્વૈ ગ્રહા॑ણા-ન્નિ॒દાનં॒-યઁ એ॒વં-વેઁદ॑ નિ॒દાન॑વા-ન્ભવતિ॒ યો વૈ ગ્રહા॑ણા-મ્મિથુ॒નં-વેઁદ॒ પ્ર પ્ર॒જયા॑ પ॒શુભિ॑-ર્મિથુ॒નૈ-ર્જા॑યતે સ્થા॒લીભિ॑-ર॒ન્યે ગ્રહા॑ ગૃ॒હ્યન્તે॑ વાય॒વ્યૈ॑-ર॒ન્ય એ॒તદ્વૈ ગ્રહા॑ણા-મ્મિથુ॒નં-યઁ એ॒વં-વેઁદ॒ પ્ર પ્ર॒જયા॑ પ॒શુભિ॑-ર્મિથુ॒નૈ-ર્જા॑યત॒ ઇન્દ્ર॒સ્ત્વષ્ટુ॒-સ્સોમ॑-મભી॒ષહા॑-ઽપિબ॒-થ્સ વિષ્વ॒- [વિષ્વઙ્ઙ્॑, વ્યા᳚ર્ચ્છ॒-થ્સ] 41
ઙ્વ્યા᳚ર્ચ્છ॒-થ્સ આ॒ત્મન્ના॒રમ॑ણ॒-ન્નાવિ॑ન્દ॒-થ્સ એ॒તા-ન॑નુસવ॒ન-મ્પુ॑રો॒ડાશા॑નપશ્ય॒-ત્તા-ન્નિર॑વપ॒-ત્તૈર્વૈ સ આ॒ત્મન્ના॒રમ॑ણ-મકુરુત॒ તસ્મા॑-દનુસવ॒ન-મ્પુ॑રો॒ડાશા॒ નિરુ॑પ્યન્તે॒ તસ્મા॑-દનુસવ॒ન-મ્પુ॑રો॒ડાશા॑ના॒-મ્પ્રા-ઽશ્ઞી॑યાદા॒ત્મ-ન્ને॒વા-ઽઽરમ॑ણ-ઙ્કુરુતે॒ નૈન॒ગ્મ્॒ સોમો-ઽતિ॑ પવતે બ્રહ્મવા॒દિનો॑ વદન્તિ॒ નર્ચા ન યજુ॑ષા પ॒ઙ્ક્તિ-રા᳚પ્ય॒તે-ઽથ॒ કિં યઁ॒જ્ઞસ્ય॑ પાઙ્ક્ત॒ત્વમિતિ॑ ધા॒નાઃ ક॑ર॒મ્ભઃ પ॑રિવા॒પઃ પુ॑રો॒ડાશઃ॑ પય॒સ્યા॑ તેન॑ પ॒ઙ્ક્તિ-રા᳚પ્યતે॒ ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॑ પાઙ્ક્ત॒ત્વમ્ ॥ 42 ॥
(ભ॒વ॒ન્તિ॒ યાનિ॒ પુનઃ॒ – શગ્મ્સ॑તિ॒ ત – દ્વિષ્વં॒ – કિં – ચતુ॑ર્દશ ચ) (અ. 11)
(ઇન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રાય- ઽઽયુ॒ર્વે – ય॒જ્ઞેન॑ – સુવ॒ર્ગા – યેન્દ્રો॑ મ॒રુદ્ભિ॒ – રદિ॑તિ – રન્તર્યામપા॒ત્રેણ॑ – પ્રા॒ણ ઉ॑પાગ્મ્શુ પા॒ત્રે – ણેન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રમ॑હ॒-ન્તસ્ય॒ – ગ્રહા॒ન્ – પ્રાન્યા – ન્યેકા॑દશ)
(ઇન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રાય॒ – પુન॑ર્-ઋ॒તુના॑-ઽઽહ – મિથુ॒ન-મ્પ॒શવો॒ – નેષ્ટઃ॒ પત્ની॑ – મુપાગ્શ્વન્તર્યા॒મયો॒ – દ્વિચ॑ત્વારિગ્મ્શત્)
(ઇન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રાય॑, પાઙ્ક્ત॒ત્વમ્)
॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયાં ષષ્ઠકાણ્ડે પઞ્ચમઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥