કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પઞ્ચમકાણ્ડે પ્રથમઃ પ્રશ્નઃ – ઉખ્યાગ્નિકથનં
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
સા॒વિ॒ત્રાણિ॑ જુહોતિ॒ પ્રસૂ᳚ત્યૈ ચતુર્ગૃહી॒તેન॑ જુહોતિ॒ ચતુ॑ષ્પાદઃ પ॒શવઃ॑ પ॒શૂને॒વા-ઽવ॑ રુન્ધે॒ ચત॑સ્રો॒ દિશો॑ દિ॒ક્ષ્વે॑વ પ્રતિ॑ તિષ્ઠતિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ દે॒વેભ્યો ઽપા᳚-ઽક્રામ॒-ન્ન વો॑ ભા॒ગાનિ॑ હ॒વ્યં-વઁ॑ક્ષ્યામ॒ ઇતિ॒ તેભ્ય॑ એ॒તચ્ચ॑તુ-ર્ગૃહી॒તમ॑-ધારય-ન્પુરો-ઽનુ વા॒ક્યા॑યૈ યા॒જ્યા॑યૈ દે॒વતા॑યૈ વષટ્કા॒રાય॒ યચ્ચ॑તુર્ગૃહી॒ત-ઞ્જુ॒હોતિ॒ છન્દાગ્॑સ્યે॒વ ત-ત્પ્રી॑ણાતિ॒ તાન્ય॑સ્ય પ્રી॒તાનિ॑ દે॒વેભ્યો॑ હ॒વ્યં-વઁ॑હન્તિ॒ ય-ઙ્કા॒મયે॑ત॒ [ય-ઙ્કા॒મયે॑ત, પાપી॑યાન્-થ્સ્યા॒દિત્યેકૈ॑ક॒-] 1
પાપી॑યાન્-થ્સ્યા॒દિત્યેકૈ॑ક॒-ન્તસ્ય॑ જુહુયા॒-દાહુ॑તીભિરે॒વૈન॒મપ॑ ગૃહ્ણાતિ॒ પાપી॑યા-ન્ભવતિ॒ ય-ઙ્કા॒મયે॑ત॒ વસી॑યાન્-થ્સ્યા॒દિતિ॒ સર્વા॑ણિ॒ તસ્યા॑-ઽનુ॒દ્રુત્ય॑ જુહુયા॒દાહુ॑ત્યૈ॒વૈન॑મ॒ભિ ક્ર॑મયતિ॒ વસી॑યા-ન્ભવ॒ત્યથો॑ ય॒જ્ઞસ્યૈ॒વૈષા-ઽભિક્રા᳚ન્તિ॒રેતિ॒ વા એ॒ષ ય॑જ્ઞમુ॒ખા-દૃદ્ધ્યા॒ યો᳚-ઽગ્નેર્દે॒વતા॑યા॒ એત્ય॒ષ્ટાવે॒તાનિ॑ સાવિ॒ત્રાણિ॑ ભવન્ત્ય॒ષ્ટાક્ષ॑રા ગાય॒ત્રી ગા॑ય॒ત્રો᳚- [ગા॑ય॒ત્રઃ, અ॒ગ્નિસ્તેનૈ॒વ] 2
-ઽગ્નિસ્તેનૈ॒વ ય॑જ્ઞમુ॒ખાદૃદ્ધ્યા॑ અ॒ગ્નેર્દે॒વતા॑યૈ॒ નૈત્ય॒ષ્ટૌ સા॑વિ॒ત્રાણિ॑ ભવ॒ન્ત્યાહુ॑તિર્નવ॒મી ત્રિ॒વૃત॑મે॒વ ય॑જ્ઞમુ॒ખે વિયા॑તયતિ॒ યદિ॑ કા॒મયે॑ત॒ છન્દાગ્મ્॑સિ યજ્ઞયશ॒સેના᳚ ઽર્પયેય॒મિત્યૃચ॑મન્ત॒મા-ઙ્કુ॑ર્યા॒ચ્છન્દાગ્॑સ્યે॒વ ય॑જ્ઞયશ॒સેના᳚ ઽર્પયતિ॒ યદિ॑ કા॒મયે॑ત॒ યજ॑માનં-યઁજ્ઞયશ॒સેના᳚-ઽર્પયેય॒મિતિ॒ યજુ॑રન્ત॒મ-ઙ્કુ॑ર્યા॒-દ્યજ॑માનમે॒વ ય॑જ્ઞયશ॒સેના᳚-ઽર્પયત્યૃ॒ચા સ્તોમ॒ગ્મ્॒ સમ॑ર્ધ॒યે- [સમ॑ર્ધ॒યેતિ॑, આ॒હ॒ સમૃ॑દ્ધ્યૈ] 3
-ત્યા॑હ॒ સમૃ॑દ્ધ્યૈ ચ॒તુર્ભિ॒રભ્રિ॒મા દ॑ત્તે ચ॒ત્વારિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ॒ છન્દો॑ભિરે॒વ દે॒વસ્ય॑ ત્વા સવિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વ ઇત્યા॑હ॒ પ્રસૂ᳚ત્યા અ॒ગ્નિર્દે॒વેભ્યો॒ નિલા॑યત॒ સ વેણુ॒-મ્પ્રા-ઽવિ॑શ॒-થ્સ એ॒તામૂ॒તિમનુ॒ સમ॑ચર॒-દ્ય-દ્વેણો᳚-સ્સુષિ॒રગ્મ્ સુ॑ષિ॒રા-ઽભ્રિ॑ર્ભવતિ સયોનિ॒ત્વાય॒ સ યત્ર॑ય॒ત્રા-ઽવ॑સ॒-ત્ત-ત્કૃ॒ષ્ણમ॑ભવ-ત્કલ્મા॒ષી ભ॑વતિ રૂ॒પસ॑મૃદ્ધ્યા ઉભયતઃ॒, ક્ષ્ણૂર્ભ॑વતી॒તશ્ચા॒-ઽ-મુત॑શ્ચા॒-ઽર્કસ્યા-વ॑રુદ્ધ્યૈ વ્યામમા॒ત્રી ભ॑વત્યે॒તાવ॒દ્વૈ પુરુ॑ષે વી॒ર્યં॑-વીઁ॒ર્ય॑સમ્મિ॒તા ઽપ॑રિમિતા ભવ॒ત્ય-પ॑રિમિત॒સ્યા-ઽ વ॑રુદ્ધ્યૈ॒ યો વન॒સ્પતી॑ના-મ્ફલ॒ગ્રહિ॒-સ્સ એ॑ષાં-વીઁ॒ર્યા॑વા-ન્ફલ॒ગ્રહિ॒ર્વેણુ॑-ર્વૈણ॒વી ભ॑વતિ વી॒ર્ય॑સ્યા વ॑રુદ્ધ્યૈ ॥ 4 ॥
(કા॒મયે॑ત – ગાય॒ત્રો᳚ – ઽર્ધ॒યેતિ॑ – ચ – સ॒પ્તવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 1)
વ્યૃ॑દ્ધં॒-વાઁ એ॒ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॒ યદ॑ય॒જુષ્કે॑ણ ક્રિ॒યત॑ ઇ॒મામ॑ગૃભ્ણ-ન્રશ॒ના-મૃ॒તસ્યેત્ય॑શ્વાભિ॒ધાની॒મા દ॑ત્તે॒ યજુ॑ષ્કૃત્યૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ સમૃ॑દ્ધ્યૈ॒ પ્રતૂ᳚ર્તં-વાઁજિ॒ન્ના દ્ર॒વેત્યશ્વ॑-મ॒ભિ દ॑ધાતિ રૂ॒પમે॒વા-ઽસ્યૈ॒ત-ન્મ॑હિ॒માનં॒-વ્યાઁચ॑ષ્ટે યુ॒ઞ્જાથા॒ગ્મ્॒ રાસ॑ભં-યુઁ॒વમિતિ॑ ગર્દ॒ભ-મસ॑ત્યે॒વ ગ॑ર્દ॒ભ-મ્પ્રતિ॑ ષ્ઠાપયતિ॒ તસ્મા॒દશ્વા᳚-દ્ગર્દ॒ભો-ઽસ॑ત્તરો॒ યોગે॑યોગે ત॒વસ્ત॑ર॒મિત્યા॑હ॒ [ત॒વસ્ત॑ર॒મિત્યા॑હ, યોગે॑યોગ] 5
યોગે॑યોગ એ॒વૈનં॑-યુઁઙ્ક્તે॒ વાજે॑વાજે હવામહ॒ ઇત્યા॒હાન્નં॒-વૈઁ વાજો-ઽન્ન॑મે॒વાવ॑ રુન્ધે॒ સખા॑ય॒ ઇન્દ્ર॑મૂ॒તય॒ ઇત્યા॑હેન્દ્રિ॒યમે॒વાવ॑ રુન્ધે॒ ઽગ્નિર્દે॒વેભ્યો॒ નિલા॑યત॒ ત-મ્પ્ર॒જાપ॑તિ॒રન્વ॑વિન્દ-ત્પ્રાજાપ॒ત્યો-ઽશ્વો ઽશ્વે॑ન॒ સ-મ્ભ॑ર॒ત્યનુ॑વિત્ત્યૈ પાપવસ્ય॒સં-વાઁ એ॒ત-ત્ક્રિ॑યતે॒ યચ્છ્રેય॑સા ચ॒ પાપી॑યસા ચ સમા॒ન-ઙ્કર્મ॑ કુ॒ર્વન્તિ॒ પાપી॑યા॒ન્॒.- [પાપી॑યાન્, હ્યશ્વા᳚-દ્ગર્દ॒ભો-ઽશ્વ॒-] 6
-હ્યશ્વા᳚-દ્ગર્દ॒ભો-ઽશ્વ॒-મ્પૂર્વ॑-ન્નયન્તિ પાપવસ્ય॒-સસ્ય॒ વ્યાવૃ॑ત્ત્યૈ॒ તસ્મા॒ચ્છ્રેયાગ્મ્॑સ॒-મ્પાપી॑યા-ન્પ॒શ્ચાદન્વે॑તિ બ॒હુર્વૈ ભવ॑તો॒ ભ્રાતૃ॑વ્યો॒ ભવ॑તીવ॒ ખલુ॒ વા એ॒ષ યો᳚-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુ॒તે વ॒જ્ર્યશ્વઃ॑ પ્ર॒તૂર્વ॒ન્નેહ્ય॑વ॒-ક્રામ॒ન્ન-શ॑સ્તી॒રિત્યા॑હ॒ વજ્રે॑ણૈ॒વ પા॒પ્માન॒-મ્ભ્રાતૃ॑વ્ય॒મવ॑ ક્રામતિ રુ॒દ્રસ્ય॒ ગાણ॑પત્યા॒દિત્યા॑હ રૌ॒દ્રા વૈ પ॒શવો॑ રુ॒દ્રાદે॒વ [ ] 7
પ॒શૂ-ન્નિ॒ર્યાચ્યા॒-ઽઽત્મને॒ કર્મ॑ કુરુતે પૂ॒ષ્ણા સ॒યુજા॑ સ॒હેત્યા॑હ પૂ॒ષા વા અદ્ધ્વ॑નાગ્મ્ સન્ને॒તા સમ॑ષ્ટ્યૈ॒ પુરી॑ષાયતનો॒ વા એ॒ષ યદ॒ગ્નિરઙ્ગિ॑રસો॒ વા એ॒તમગ્રે॑ દે॒વતા॑ના॒ગ્મ્॒ સમ॑ભર-ન્પૃથિ॒વ્યા-સ્સ॒ધસ્થા॑દ॒ગ્નિ-મ્પુ॑રી॒ષ્ય॑-મઙ્ગિર॒સ્વ-દચ્છે॒હીત્યા॑હ॒ સાય॑તનમે॒વૈન॑-ન્દે॒વતા॑ભિ॒-સ્સ-મ્ભ॑રત્ય॒ગ્નિ-મ્પુ॑રી॒ષ્ય॑-મઙ્ગિર॒સ્વ- દચ્છે॑મ॒ ઇત્યા॑હ॒ યેન॑ [ ] 8
સ॒ઙ્ગચ્છ॑તે॒ વાજ॑મે॒વાસ્ય॑ વૃઙ્ક્તે પ્ર॒જાપ॑તયે પ્રતિ॒પ્રોચ્યા॒ગ્નિ-સ્સ॒મ્ભૃત્ય॒ ઇત્યા॑હુરિ॒યં-વૈઁ પ્ર॒જાપ॑તિ॒સ્તસ્યા॑ એ॒તચ્છ્રોત્રં॒-યઁદ્વ॒લ્મીકો॒-ઽગ્નિ-મ્પુ॑રી॒ષ્ય॑-મઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ભ॑રિષ્યામ॒ ઇતિ॑ વલ્મીકવ॒પામુપ॑ તિષ્ઠતે સા॒ક્ષાદે॒વ પ્ર॒જાપ॑તયે પ્રતિ॒પ્રોચ્યા॒-ઽગ્નિગ્મ્ સ-મ્ભ॑રત્ય॒ગ્નિ-મ્પુ॑રી॒ષ્ય॑-મઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ભ॑રામ॒ ઇત્યા॑હ॒ યેન॑ સ॒ગઞ્ચ્છ॑તે॒ વાજ॑મે॒વાસ્ય॑ વૃ॒ઙ્ક્તે ઽન્વ॒ગ્નિરુ॒ષસા॒મગ્ર॑- [-ઽન્વ॒ગ્નિરુ॒ષસા॒મગ્ર᳚મ્, અ॒ખ્ય॒દિત્યા॒હા-] 9
-મખ્ય॒દિત્યા॒હા-નુ॑ખ્યાત્યા આ॒ગત્ય॑ વા॒જ્યદ્ધ્વ॑ન આ॒ક્રમ્ય॑ વાજિ-ન્પૃથિ॒વીમિત્યા॑હે॒ચ્છત્યે॒વૈન॒-મ્પૂર્વ॑યા વિ॒ન્દત્યુત્ત॑રયા॒ દ્વાભ્યા॒મા ક્ર॑મયતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા॒ અનુ॑રૂપાભ્યા॒-ન્તસ્મા॒દનુ॑રૂપાઃ પ॒શવઃ॒ પ્રજા॑યન્તે॒ દ્યૌસ્તે॑ પૃ॒ષ્ઠ-મ્પૃ॑થિ॒વી સ॒ધસ્થ॒મિત્યા॑હૈ॒ભ્યો વા એ॒તં-લોઁ॒કેભ્યઃ॑ પ્ર॒જાપ॑તિ॒-સ્સમૈ॑રય-દ્રૂ॒પમે॒વાસ્યૈ॒-તન્મ॑હિ॒માનં॒-વ્યાઁચ॑ષ્ટે વ॒જ્રી વા એ॒ષ યદશ્વો॑ દ॒-દ્ભિર॒ન્યતો॑દદ્ભ્યો॒ ભૂયાં॒-લોઁમ॑ભિરુભ॒યાદ॑દ્ભ્યો॒ ય-ન્દ્વિ॒ષ્યા-ત્તમ॑ધસ્પ॒દ-ન્ધ્યા॑યે॒-દ્વજ્રે॑ણૈ॒વૈનગ્ગ્॑ સ્તૃણુતે ॥ 10 ॥
(આ॒હ॒ – પાપી॑યાન્ – રુ॒દ્રાદે॒વ – યેના – ઽગ્રં॑ – વઁ॒જ્રી વૈ – સ॒પ્તદ॑શ ચ) (અ. 2)
ઉત્ક્રા॒મો-દ॑ક્રમી॒દિતિ॒ દ્વાભ્યા॒મુત્ક્ર॑મયતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા॒ અનુ॑રૂપાભ્યા॒-ન્તસ્મા॒દનુ॑રૂપાઃ પ॒શવઃ॒ પ્રજા॑યન્તે॒ ઽપ ઉપ॑ સૃજતિ॒ યત્ર॒ વા આપ॑ ઉપ॒ ગચ્છ॑ન્તિ॒ તદોષ॑ધયઃ॒ પ્રતિ॑ તિષ્ઠ॒ન્ત્યોષ॑ધીઃ પ્રતિ॒તિષ્ઠ॑ન્તીઃ પ॒શવો-ઽનુ॒ પ્રતિ॑ તિષ્ઠન્તિ પ॒શૂન્. ય॒જ્ઞો ય॒જ્ઞં-યઁજ॑માનો॒ યજ॑માન-મ્પ્ર॒જાસ્તસ્મા॑દ॒પ ઉપ॑ સૃજતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ॒ યદ॑દ્ધ્વ॒ર્યુ-ર॑ન॒ગ્નાવાહુ॑તિ-ઞ્જુહુ॒યાદ॒ન્ધો᳚ ઽદ્ધ્વ॒ર્યુ- [-ઽદ્ધ્વ॒ર્યુઃ, સ્યા॒-દ્રક્ષાગ્મ્॑સિ] 11
-સ્સ્યા॒-દ્રક્ષાગ્મ્॑સિ ય॒જ્ઞગ્મ્ હ॑ન્યુ॒ર્॒હિર॑ણ્યમુ॒પાસ્ય॑ જુહોત્યગ્નિ॒વત્યે॒વ જુ॑હોતિ॒ નાન્ધો᳚-ઽદ્ધ્વ॒ર્યુર્ભવ॑તિ॒ ન ય॒જ્ઞગ્મ્ રક્ષાગ્મ્॑સિ ઘ્નન્તિ॒ જિઘ॑ર્મ્ય॒ગ્નિ-મ્મન॑સા ઘૃ॒તેનેત્યા॑હ॒ મન॑સા॒ હિ પુરુ॑ષો ય॒જ્ઞમ॑ભિ॒ગચ્છ॑તિ પ્રતિ॒ક્ષ્યન્ત॒-મ્ભુવ॑નાનિ॒ વિશ્વેત્યા॑હ॒ સર્વ॒ગ્ગ્॒ હ્યે॑ષ પ્ર॒ત્ય-ઙ્ક્ષેતિ॑ પૃ॒થુ-ન્તિ॑ર॒શ્ચા વય॑સા બૃ॒હન્ત॒મિત્યા॒હા-ઽલ્પો॒ હ્યે॑ષ જા॒તો મ॒હા- [મ॒હાન્, ભવ॑તિ॒] 12
-ન્ભવ॑તિ॒ વ્યચિ॑ષ્ઠ॒મન્નગ્મ્॑ રભ॒સં-વિઁદા॑ન॒મિત્યા॒હા ઽન્ન॑મે॒વા-ઽસ્મૈ᳚ સ્વદયતિ॒ સર્વ॑મસ્મૈ સ્વદતે॒ ય એ॒વં-વેઁદા ઽઽત્વા॑ જિઘર્મિ॒ વચ॑સા ઘૃ॒તેનેત્યા॑હ॒ તસ્મા॒-દ્ય-ત્પુરુ॑ષો॒ મન॑સા-ઽભિ॒ગચ્છ॑તિ॒ ત-દ્વા॒ચા વ॑દત્ય ર॒ક્ષસેત્યા॑હ॒ રક્ષ॑સા॒મપ॑હત્યૈ॒ મર્ય॑શ્રી-સ્સ્પૃહ॒ય-દ્વ॑ર્ણો અ॒ગ્નિરિત્યા॒હા-પ॑ચિતિમે॒વા-ઽસ્મિ॑-ન્દધા॒ત્ય-પ॑ચિતિમા-ન્ભવતિ॒ ય એ॒વં- [ય એ॒વમ્, વેદ॒ મન॑સા॒ ત્વૈ] 13
-વેઁદ॒ મન॑સા॒ ત્વૈ તામાપ્તુ॑મર્હતિ॒ યામ॑દ્ધ્વ॒ર્યુર॑-ન॒ગ્નાવાહુ॑તિ-ઞ્જુ॒હોતિ॒ મન॑સ્વતીભ્યા-ઞ્જુહો॒ત્યાહુ॑ત્યો॒રાપ્ત્યૈ॒ દ્વાભ્યા॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ યજ્ઞમુ॒ખે ય॑જ્ઞમુખે॒ વૈ ક્રિ॒યમા॑ણે ય॒જ્ઞગ્મ્ રક્ષાગ્મ્॑સિ જિઘાગ્મ્ સન્ત્યે॒તર્હિ॒ ખલુ॒ વા એ॒ત-દ્ય॑જ્ઞમુ॒ખં-યઁર્હ્યે॑ન॒-દાહુ॑તિ-રશ્ઞુ॒તે પરિ॑ લિખતિ॒ રક્ષ॑સા॒મપ॑હત્યૈ તિ॒સૃભિઃ॒ પરિ॑ લિખતિ ત્રિ॒વૃદ્વા અ॒ગ્નિર્યાવા॑ને॒વા-ઽગ્નિસ્તસ્મા॒-દ્રક્ષા॒ગ્॒સ્યપ॑ હન્તિ [હન્તિ, ગા॒ય॒ત્રિ॒યા પરિ॑] 14
ગાયત્રિ॒યા પરિ॑ લિખતિ॒ તેજો॒ વૈ ગા॑ય॒ત્રી તેજ॑સૈ॒વૈન॒-મ્પરિ॑ગૃહ્ણાતિ ત્રિ॒ષ્ટુભા॒ પરિ॑ લિખતીન્દ્રિ॒યં-વૈઁ ત્રિ॒ષ્ટુ-ગિ॑ન્દ્રિ॒યેણૈ॒વૈન॒-મ્પરિ॑ ગૃહ્ણાત્યનુ॒ષ્ટુભા॒ પરિ॑ લિખત્યનુ॒ષ્ટુ-ફ્સર્વા॑ણિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ પરિ॒ભૂઃ પર્યા᳚પ્ત્યૈ મદ્ધ્ય॒તો॑-ઽનુ॒ષ્ટુભા॒ વાગ્વા અ॑નુ॒ષ્ટુ-પ્તસ્મા᳚-ન્મદ્ધ્ય॒તો વા॒ચા વ॑દામો ગાયત્રિ॒યા પ્ર॑થ॒મયા॒ પરિ॑ લિખ॒ત્યથા॑-ઽનુ॒ષ્ટુભા-ઽથ॑ ત્રિ॒ષ્ટુભા॒ તેજો॒ વૈ ગા॑ય॒ત્રી ય॒જ્ઞો॑ ઽનુ॒ષ્ટુગિ॑ન્દ્રિ॒ય-ન્ત્રિ॒ષ્ટુ-પ્તેજ॑સા ચૈ॒વેન્દ્રિ॒યેણ॑ ચોભ॒યતો॑ ય॒જ્ઞ-મ્પરિ॑ ગૃહ્ણાતિ ॥ 15 ॥
(અ॒ન્ધો᳚-ઽદ્ધ્વ॒ર્યુ – ર્મ॒હાન્ – ભ॑વતિ॒ ય એ॒વગ્મ્ – હ॑ન્તિ – ત્રિ॒ષ્ટુભા॒ તેજો॒ વૈ ગા॑ય॒ત્રી – ત્રયો॑દશ ચ) (અ. 3)
દે॒વસ્ય॑ ત્વા સવિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વ ઇતિ॑ ખનતિ॒ પ્રસૂ᳚ત્યા॒ અથો॑ ધૂ॒મ-મે॒વૈતેન॑ જનયતિ॒ જ્યોતિ॑ષ્મન્ત-ન્ત્વા-ઽગ્ને સુ॒પ્રતી॑ક॒-મિત્યા॑હ॒ જ્યોતિ॑રે॒વૈતેન॑ જનયતિ॒ સો᳚-ઽગ્નિર્જા॒તઃ પ્ર॒જા-શ્શુ॒ચા-ઽઽર્પ॑ય॒-ત્ત-ન્દે॒વા અ॑ર્ધ॒ર્ચેના॑-શમયઞ્છિ॒વ-મ્પ્ર॒જાભ્યો-ઽહિગ્મ્॑ સન્ત॒મિત્યા॑હ પ્ર॒જાભ્ય॑ એ॒વૈનગ્મ્॑ શમયતિ॒ દ્વાભ્યા᳚-ઙ્ખનતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા અ॒પા-મ્પૃ॒ષ્ઠમ॒સીતિ॑ પુષ્કરપ॒ર્ણમા [પુષ્કરપ॒ર્ણમા, હ॒ર॒ત્ય॒પાં-વાઁ] 16
હ॑રત્ય॒પાં-વાઁ એ॒ત-ત્પૃ॒ષ્ઠં-યઁ-ત્પુ॑ષ્કરપ॒ર્ણગ્મ્ રૂ॒પેણૈ॒વૈન॒દા હ॑રતિ પુષ્કરપ॒ર્ણેન॒ સ-મ્ભ॑રતિ॒ યોનિ॒ર્વા અ॒ગ્નેઃ પુ॑ષ્કરપ॒ર્ણગ્મ્ સયો॑નિમે॒વાગ્નિગ્મ્ સમ્ભ॑રતિ કૃષ્ણાજિ॒નેન॒ સમ્ભ॑રતિ ય॒જ્ઞો વૈ કૃ॑ષ્ણાજિ॒નં-યઁ॒જ્ઞેનૈ॒વ ય॒જ્ઞગ્મ્ સમ્ભ॑રતિ॒ ય-દ્ગ્રા॒મ્યાણા᳚-મ્પશૂ॒ના-ઞ્ચર્મ॑ણા સ॒મ્ભરે᳚-દ્ગ્રા॒મ્યા-ન્પ॒શૂઞ્છુ॒ચા-ઽર્પ॑યે-ત્કૃષ્ણાજિ॒નેન॒ સમ્ભ॑રત્યાર॒ણ્યાને॒વ પ॒શૂ- [પ॒શૂન્, શુ॒ચા-ઽર્પ॑યતિ॒] 17
-ઞ્છુ॒ચા-ઽર્પ॑યતિ॒ તસ્મા᳚-થ્સ॒માવ॑-ત્પશૂ॒ના-મ્પ્ર॒જાય॑માનાના-માર॒ણ્યાઃ પ॒શવઃ॒ કની॑યાગ્મ્સ-શ્શુ॒ચા હ્યૃ॑તા લો॑મ॒ત-સ્સમ્ભ॑ર॒ત્યતો॒ હ્ય॑સ્ય॒ મેદ્ધ્ય॑-ઙ્કૃષ્ણાજિ॒ન-ઞ્ચ॑ પુષ્કરપ॒ર્ણ-ઞ્ચ॒ સગ્ગ્ સ્તૃ॑ણાતી॒યં-વૈઁ કૃ॑ષ્ણાજિ॒નમ॒સૌ પુ॑ષ્કરપ॒ર્ણ-મા॒ભ્યા-મે॒વૈન॑-મુભ॒યતઃ॒ પરિ॑ગૃહ્ણાત્ય॒-ગ્નિર્દે॒વેભ્યો॒ નિલા॑યત॒ તમથ॒ર્વા-ઽન્વ॑પશ્ય॒દથ॑ર્વા ત્વા પ્રથ॒મો નિર॑મન્થદગ્ન॒ ઇ- [નિર॑મન્થદગ્ન॒ ઇતિ॑, આ॒હ॒ ય એ॒વૈન॑-] 18
-ત્યા॑હ॒ ય એ॒વૈન॑-મ॒ન્વપ॑શ્ય॒-ત્તેનૈ॒વૈન॒ગ્મ્॒ સમ્ભ॑રતિ॒ ત્વામ॑ગ્ને॒ પુષ્ક॑રા॒દધીત્યા॑હ પુષ્કરપ॒ર્ણે હ્યે॑ન॒મુપ॑શ્રિત॒-મવિ॑ન્દ॒-ત્તમુ॑ ત્વા દ॒દ્ધ્યઙ્ઙૃષિ॒રિત્યા॑હ દ॒દ્ધ્યઙ્ વા આ॑થર્વ॒ણ-સ્તે॑જ॒સ્વ્યા॑સી॒-ત્તેજ॑ એ॒વાસ્મિ॑-ન્દધાતિ॒ તમુ॑ ત્વા પા॒થ્યો વૃષેત્યા॑હ॒ પૂર્વ॑મે॒વોદિ॒ત-મુત્ત॑રેણા॒ભિ ગૃ॑ણાતિ [ગૃ॑ણાતિ, ચ॒ત॒સૃભિ॒-સ્સમ્ભ॑રતિ] 19
ચત॒સૃભિ॒-સ્સમ્ભ॑રતિ ચ॒ત્વારિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ॒ છન્દો॑ભિરે॒વ ગા॑ય॒ત્રીભિ॑ર્બ્રાહ્મ॒ણસ્ય॑ ગાય॒ત્રો હિ બ્રા᳚હ્મ॒ણ-સ્ત્રિ॒ષ્ટુગ્ભી॑ રાજ॒ન્ય॑સ્ય॒ ત્રૈષ્ટુ॑ભો॒ હિ રા॑જ॒ન્યો॑ ય-ઙ્કા॒મયે॑ત॒ વસી॑યાન્-થ્સ્યા॒દિત્યુ॒ભયી॑ભિ॒સ્તસ્ય॒ સમ્ભ॑રે॒-ત્તેજ॑શ્ચૈ॒વા-ઽસ્મા॑ ઇન્દ્રિ॒ય-ઞ્ચ॑ સ॒મીચી॑ દધાત્યષ્ટા॒ભિ-સ્સમ્ભ॑રત્ય॒ષ્ટાક્ષ॑રા ગાય॒ત્રી ગા॑ય॒ત્રો᳚ ઽગ્નિર્યાવા॑ને॒વા-ઽગ્નિસ્તગ્મ્ સમ્ભ॑રતિ॒ સીદ॑ હોત॒રિત્યા॑- -હ દે॒વતા॑ એ॒વાસ્મૈ॒ સગ્મ્ સા॑દયતિ॒ નિ હોતેતિ॑ મનુ॒ષ્યા᳚ન્-થ્સગ્મ્ સી॑દ॒સ્વેતિ॒ વયાગ્મ્॑સિ॒ જનિ॑ષ્વા॒ હિ જેન્યો॒ અગ્રે॒ અહ્ના॒મિત્યા॑હ દેવ મનુ॒ષ્યાને॒વા-ઽસ્મૈ॒ સગ્મ્સ॑ન્ના॒-ન્પ્રજ॑નયતિ ॥ 20
(ઐ – વ પ॒શૂ – નિતિ॑ – ગૃણાતિ – હોત॒રિતિ॑ – સ॒પ્તવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 4)
ક્રૂ॒રમિ॑વ॒ વા અ॑સ્યા એ॒ત-ત્ક॑રોતિ॒ ય-ત્ખન॑ત્ય॒પ ઉપ॑ સૃજ॒ત્યાપો॒ વૈ શા॒ન્તા-શ્શા॒ન્તાભિ॑રે॒વા-ઽસ્યૈ॒ શુચગ્મ્॑ શમયતિ॒ સ-ન્તે॑ વા॒યુર્મા॑ત॒રિશ્વા॑ દધા॒ત્વિત્યા॑હ પ્રા॒ણો વૈ વા॒યુઃ પ્રા॒ણેનૈ॒વાસ્યૈ᳚ પ્રા॒ણગ્મ્ સ-ન્દ॑ધાતિ॒ સ-ન્તે॑ વા॒યુરિત્યા॑હ॒ તસ્મા᳚-દ્વા॒યુપ્ર॑ચ્યુતા દિ॒વો વૃષ્ટિ॑રીર્તે॒ તસ્મૈ॑ ચ દેવિ॒ વષ॑ડસ્તુ॒ [વષ॑ડસ્તુ, તુભ્ય॒મિત્યા॑હ॒] 21
તુભ્ય॒મિત્યા॑હ॒ ષડ્વા ઋ॒તવ॑ ઋ॒તુષ્વે॒વ વૃષ્ટિ॑-ન્દધાતિ॒ તસ્મા॒-થ્સર્વા॑નૃ॒તૂન્. વ॑ર્ષતિ॒ ય-દ્વ॑ષટ્કુ॒ર્યા-દ્યા॒તયા॑મા-ઽસ્ય વષટ્કા॒ર-સ્સ્યા॒દ્યન્ન વ॑ષટ્કુ॒ર્યા-દ્રક્ષાગ્મ્॑સિ ય॒જ્ઞગ્મ્ હ॑ન્યુ॒ર્વડિત્યા॑હ પ॒રોક્ષ॑મે॒વ વષ॑-ટ્કરોતિ॒ નાસ્ય॑ યા॒તયા॑મા વષટ્કા॒રો ભવ॑તિ॒ ન ય॒જ્ઞગ્મ્ રક્ષાગ્મ્॑સિ ઘ્નન્તિ॒ સુજા॑તો॒ જ્યોતિ॑ષા સ॒હેત્ય॑નુ॒ષ્ટુભોપ॑ નહ્યત્યનુ॒ષ્ટુ- [નહ્યત્યનુ॒ષ્ટુપ્, સર્વા॑ણિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ॒] 22
-ફ્સર્વા॑ણિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ॒ ખલુ॒ વા અ॒ગ્નેઃ પ્રિ॒યા ત॒નૂઃ પ્રિ॒યયૈ॒વૈન॑-ન્ત॒નુવા॒ પરિ॑ દધાતિ॒ વેદુ॑કો॒ વાસો॑ ભવતિ॒ય એ॒વં-વેઁદ॑ વારુ॒ણો વા અ॒ગ્નિરુપ॑નદ્ધ॒ ઉદુ॑ તિષ્ઠ સ્વદ્ધ્વરો॒ર્ધ્વ ઊ॒ ષુણ॑ ઊ॒તય॒ ઇતિ॑ સાવિ॒ત્રીભ્યા॒મુ-ત્તિ॑ષ્ઠતિ સવિ॒તૃપ્ર॑સૂત એ॒વાસ્યો॒ર્ધ્વાં-વઁ॑રુણમે॒નિમુ-થ્સૃ॑જતિ॒ દ્વાભ્યા॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ॒ સ જા॒તો ગર્ભો॑ અસિ॒ [ગર્ભો॑ અસિ, રોદ॑સ્યો॒રિત્યા॑હે॒મે] 23
રોદ॑સ્યો॒રિત્યા॑હે॒મે વૈ રોદ॑સી॒ તયો॑રે॒ષ ગર્ભો॒ યદ॒ગ્નિ-સ્તસ્મા॑-દે॒વમા॒હાગ્ને॒ ચારુ॒ર્વિભૃ॑ત॒ ઓષ॑ધી॒ષ્વિત્યા॑હ ય॒દા હ્યે॑તં-વિઁ॒ભર॒ન્ત્યથ॒ ચારુ॑તરો॒ ભવ॑તિ॒ પ્ર મા॒તૃભ્યો॒ અધિ॒ કનિ॑ક્રદ-દ્ગા॒ ઇત્યા॒હૌષ॑ધયો॒ વા અ॑સ્ય મા॒તર॒સ્તાભ્ય॑ એ॒વૈન॒-મ્પ્રચ્યા॑વયતિ સ્થિ॒રો ભ॑વ વી॒ડ્વ॑ઙ્ગ॒ ઇતિ॑ ગર્દ॒ભ આ સા॑દયતિ॒ [આ સા॑દયતિ, સ-ન્ન॑હ્યત્યે॒વૈન॑-] 24
સ-ન્ન॑હ્યત્યે॒વૈન॑-મે॒તયા᳚ સ્થે॒મ્ને ગ॑ર્દ॒ભેન॒ સમ્ભ॑રતિ॒ તસ્મા᳚-દ્ગર્દ॒ભઃ પ॑શૂ॒ના-મ્ભા॑રભા॒રિત॑મો ગર્દ॒ભેન॒ સ-મ્ભ॑રતિ॒ તસ્મા᳚-દ્ગર્દ॒ભો-ઽપ્ય॑નાલે॒શે-ઽત્ય॒ન્યા-ન્પ॒શૂ-ન્મે᳚દ્ય॒ત્યન્ન॒ગ્ગ્॒ હ્યે॑નેના॒-ઽર્કગ્મ્ સ॒મ્ભર॑ન્તિ ગર્દ॒ભેન॒ સમ્ભ॑રતિ॒ તસ્મા᳚-દ્ગર્દ॒ભો દ્વિ॒રેતા॒-સ્સન્ કનિ॑ષ્ઠ-મ્પશૂ॒ના-મ્પ્રજા॑યતે॒-ઽગ્નિર્હ્ય॑સ્ય॒ યોનિ॑-ન્નિ॒ર્દહ॑તિ પ્ર॒જાસુ॒ વા એ॒ષ એ॒તર્હ્યારૂ॑ઢ॒- [એ॒તર્હ્યારૂ॑ઢઃ, સ ઈ᳚શ્વ॒રઃ પ્ર॒જા-શ્શુ॒ચા] 25
-સ્સ ઈ᳚શ્વ॒રઃ પ્ર॒જા-શ્શુ॒ચા પ્ર॒દહ॑-શ્શિ॒વો ભ॑વ પ્ર॒જાભ્ય॒ ઇત્યા॑હ પ્ર॒જાભ્ય॑ એ॒વૈનગ્મ્॑ શમયતિ॒ માનુ॑ષીભ્ય॒સ્ત્વમ॑ઙ્ગિર॒ ઇત્યા॑હ માન॒વ્યો॑ હિ પ્ર॒જા મા દ્યાવા॑પૃથિ॒વી અ॒ભિ શૂ॑શુચો॒ મા-ઽન્તરિ॑ક્ષ॒-મ્મા વન॒સ્પતી॒નિત્યા॑હૈ॒ભ્ય એ॒વૈનં॑-લોઁ॒કેભ્ય॑-શ્શમયતિ॒ પ્રૈતુ॑ વા॒જી કનિ॑ક્રદ॒દિત્યા॑હ વા॒જી હ્યે॑ષ નાન॑દ॒-દ્રાસ॑ભઃ॒ પત્વે- [પત્વેતિ, આ॒હ॒ રાસ॑ભ॒ ઇતિ॒] 26
-ત્યા॑હ॒ રાસ॑ભ॒ ઇતિ॒ હ્યે॑તમૃષ॒યો-ઽવ॑દ॒-ન્ભર॑ન્ન॒ગ્નિ-મ્પુ॑રી॒ષ્ય॑મિત્યા॑હા॒-ઽગ્નિગ્ગ્ હ્યે॑ષ ભર॑તિ॒ મા પા॒દ્યાયુ॑ષઃ પુ॒રેત્યા॒હા-ઽઽયુ॑રે॒વા-ઽસ્મિ॑-ન્દધાતિ॒ તસ્મા᳚-દ્ગર્દ॒ભ-સ્સર્વ॒માયુ॑રેતિ॒ તસ્મા᳚-દ્ગર્દ॒ભે પુ॒રા-ઽઽયુ॑ષઃ॒ પ્રમી॑તે બિભ્યતિ॒ વૃષા॒-ઽગ્નિં-વૃઁષ॑ણ॒-મ્ભર॒ન્નિત્યા॑હ॒ વૃષા॒ હ્યે॑ષ વૃષા॒-ઽગ્નિર॒પા-ઙ્ગર્ભગ્મ્॑ – [વૃષા॒-ઽગ્નિર॒પા-ઙ્ગર્ભ᳚મ્, સ॒મુ॒દ્રિય॒-] 27
સમુ॒દ્રિય॒-મિત્યા॑હા॒-ઽપાગ્ હ્યે॑ષ ગર્ભો॒ યદ॒ગ્નિરગ્ન॒ આ યા॑હિ વી॒તય॒ ઇતિ॒ વા ઇ॒મૌ લો॒કૌ વ્યૈ॑તા॒મગ્ન॒ આ યા॑હિ વી॒તય॒ ઇતિ॒ યદાહા॒ ઽનયો᳚ર્લો॒કયો॒-ર્વીત્યૈ॒ પ્રચ્યુ॑તો॒ વા એ॒ષ આ॒યત॑ના॒દગ॑તઃ પ્રતિ॒ષ્ઠાગ્મ્ સ એ॒તર્હ્ય॑દ્ધ્વ॒ર્યુ-ઞ્ચ॒ યજ॑માન-ઞ્ચ દ્ધ્યાયત્યૃ॒તગ્મ્ સ॒ત્યમિત્યા॑હે॒યં-વાઁ ઋ॒તમ॒સૌ [ ] 28
સ॒ત્યમ॒નયો॑રે॒વૈન॒-મ્પ્રતિ॑ ષ્ઠાપયતિ॒ ના-ઽઽર્તિ॒માર્ચ્છ॑ત્યદ્ધ્વ॒ર્યુર્ન યજ॑માનો॒ વરુ॑ણો॒ વા એ॒ષ યજ॑માનમ॒ભ્યૈતિ॒ યદ॒ગ્નિરુપ॑નદ્ધ॒ ઓષ॑ધયઃ॒ પ્રતિ॑ ગૃહ્ણીતા॒ગ્નિમે॒ત-મિત્યા॑હ॒ શાન્ત્યૈ॒ વ્યસ્ય॒ન્ વિશ્વા॒ અમ॑તી॒રરા॑તી॒-રિત્યા॑હ॒ રક્ષ॑સા॒મપ॑હત્યૈ નિ॒ષીદ॑-ન્નો॒ અપ॑ દુર્મ॒તિગ્મ્ હ॑ન॒દિત્યા॑હ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા॒ ઓષ॑ધયઃ॒ પ્રતિ॑મોદદ્ધ્વ- [પ્રતિ॑મોદદ્ધ્વમ્, એ॒ન॒મિત્યા॒હૌષ॑ધયો॒] 29
-મેન॒મિત્યા॒હૌષ॑ધયો॒ વા અ॒ગ્નેર્ભા॑ગ॒ધેય॒-ન્તાભિ॑રે॒વૈન॒ગ્મ્॒ સમ॑ર્ધયતિ॒ પુષ્પા॑વતી-સ્સુપિપ્પ॒લા ઇત્યા॑હ॒ તસ્મા॒દોષ॑ધયઃ॒ ફલ॑-ઙ્ગૃહ્ણન્ત્ય॒ યં-વોઁ॒ ગર્ભ॑ ઋ॒ત્વિયઃ॑ પ્ર॒ત્નગ્મ્ સ॒ધસ્થ॒મા-ઽસ॑દ॒દિત્યા॑હ॒ યાભ્ય॑ એ॒વૈન॑-મ્પ્રચ્યા॒વય॑તિ॒ તાસ્વે॒વૈન॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠાપયતિ॒ દ્વાભ્યા॑મુ॒પાવ॑હરતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ ॥ 30 ॥
(અ॒સ્ત્વ॒ – નુ॒ષ્ટુ – બ॑સિ – સાદય॒ત્યા – રૂ॑ઢઃ॒-પત્વેતિ॒-ગર્ભ॑-મ॒સૌ – મો॑દદ્ધ્વં॒ – દ્વિચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 5)
વા॒રુ॒ણો વા અ॒ગ્નિરુપ॑નદ્ધો॒ વિ પાજ॒સેતિ॒ વિસ્રગ્મ્॑સયતિ સવિ॒તૃપ્ર॑સૂત એ॒વાસ્ય॒ વિષૂ॑ચીં-વઁરુણમે॒નિં-વિઁસૃ॑જત્ય॒પ ઉપ॑ સૃજ॒ત્યાપો॒ વૈ શા॒ન્તા-શ્શા॒ન્તાભિ॑રે॒વાસ્ય॒ શુચગ્મ્॑ શમયતિ તિ॒સૃભિ॒રુપ॑ સૃજતિ ત્રિ॒વૃદ્વા અ॒ગ્નિર્યાવા॑ને॒વા-ગ્નિસ્તસ્ય॒ શુચગ્મ્॑ શમયતિ મિ॒ત્ર-સ્સ॒ગ્મ્॒સૃજ્ય॑ પૃથિ॒વીમિત્યા॑હ મિ॒ત્રો વૈ શિ॒વો દે॒વાના॒-ન્તેનૈ॒વૈ- [દે॒વાના॒-ન્તેનૈ॒વ, એ॒ન॒ગ્મ્॒ સગ્મ્ સૃ॑જતિ॒] 31
-ન॒ગ્મ્॒ સગ્મ્ સૃ॑જતિ॒ શાન્ત્યૈ॒ યદ્ગ્રા॒મ્યાણા॒-મ્પાત્રા॑ણા-ઙ્ક॒પાલૈ᳚-સ્સગ્મ્સૃ॒જે-દ્ગ્રા॒મ્યાણિ॒ પાત્રા॑ણિ શુ॒ચા-ઽર્પ॑યેદર્મકપા॒લૈ-સ્સગ્મ્ સૃ॑જત્યે॒તાનિ॒ વા અ॑નુપજીવની॒યાનિ॒ તાન્યે॒વ શુ॒ચા-ઽર્પ॑યતિ॒ શર્ક॑રાભિ॒-સ્સગ્મ્ સૃ॑જતિ॒ ધૃત્યા॒ અથો॑ શ॒ન્ત્વાયા॑ જલો॒મૈ-સ્સગ્મ્ સૃ॑જત્યે॒ષા વા અ॒ગ્નેઃ પ્રિ॒યા ત॒નૂર્યદ॒જા પ્રિ॒યયૈ॒વૈન॑-ન્ત॒નુવા॒ સગ્મ્ સૃ॑જ॒ત્યથો॒ તેજ॑સા કૃષ્ણાજિ॒નસ્ય॒ લોમ॑ભિ॒-સ્સગ્મ્ – [લોમ॑ભિ॒-સ્સમ્, સૃ॒જ॒તિ॒ ય॒જ્ઞો વૈ] 32
સૃ॑જતિ ય॒જ્ઞો વૈ કૃ॑ષ્ણાજિ॒નં-યઁ॒જ્ઞેનૈ॒વ ય॒જ્ઞગ્મ્ સગ્મ્ સૃ॑જતિ રુ॒દ્રા-સ્સ॒ભૃત્ય॑ પૃથિ॒વીમિત્યા॑હૈ॒તા વા એ॒ત-ન્દે॒વતા॒ અગ્રે॒ સમ॑ભર॒-ન્તાભિ॑રે॒વૈન॒ગ્મ્॒ સમ્ભ॑રતિ મ॒ખસ્ય॒ શિરો॒-ઽસીત્યા॑હ ય॒જ્ઞો વૈ મ॒ખસ્તસ્યૈ॒ત-ચ્છિરો॒ યદુ॒ખા તસ્મા॑દે॒વમા॑હ ય॒જ્ઞસ્ય॑ પ॒દે સ્થ॒ ઇત્યા॑હ ય॒જ્ઞસ્ય॒ હ્યે॑તે [ ] 33
પ॒દે અથો॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ॒ પ્રા-ઽન્યાભિ॒-ર્યચ્છ॒ત્યન્વ॒ન્યૈ-ર્મ॑ન્ત્રયતે મિથુન॒ત્વાય॒ ત્ર્યુ॑દ્ધિ-ઙ્કરોતિ॒ ત્રય॑ ઇ॒મે લો॒કા એ॒ષાં-લોઁ॒કાના॒માપ્ત્યૈ॒ છન્દો॑ભિઃ કરોતિ વી॒ર્યં॑-વૈઁ છન્દાગ્મ્॑સિ વી॒ર્યે॑ણૈ॒વૈના᳚-ઙ્કરોતિ॒ યજુ॑ષા॒ બિલ॑-ઙ્કરોતિ॒ વ્યાવૃ॑ત્ત્યા॒ ઇય॑તી-ઙ્કરોતિ પ્ર॒જાપ॑તિના યજ્ઞમુ॒ખેન॒ સમ્મિ॑તા-ન્દ્વિસ્ત॒ના-ઙ્ક॑રોતિ॒ યાવા॑પૃથિ॒વ્યોર્દોહા॑ય॒ ચતુ॑સ્સ્તના-ઙ્કરોતિ પશૂ॒ના-ન્દોહા॑યા॒ષ્ટાસ્ત॑ના-ઙ્કરોતિ॒ છન્દ॑સા॒-ન્દોહા॑ય॒ નવા᳚શ્રિ-મભિ॒ચર॑તઃ કુર્યા-ત્ત્રિ॒વૃત॑મે॒વ વજ્રગ્મ્॑ સ॒મ્ભૃત્ય॒ ભ્રાતૃ॑વ્યાય॒ પ્રહ॑રતિ॒ સ્તૃત્યૈ॑ કૃ॒ત્વાય॒ સા મ॒હીમુ॒ખામિતિ॒ નિ દ॑ધાતિ દે॒વતા᳚સ્વે॒વૈના॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠાપયતિ ॥ 34 ॥
(તેનૈ॒વ – લોમ॑ભિ॒-સ્સ – મે॒તે – અ॑ભિ॒ચર॑ત॒ – એક॑વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 6)
સ॒પ્તભિ॑ર્ધૂપયતિ સ॒પ્ત વૈ શી॑ર્ષ॒ણ્યાઃ᳚ પ્રા॒ણા-શ્શિર॑ એ॒ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॒ યદુ॒ખા શી॒ર્॒ષન્ને॒વ ય॒જ્ઞસ્ય॑ પ્રા॒ણા-ન્દ॑ધાતિ॒ તસ્મા᳚-થ્સ॒પ્ત શી॒ર્॒ષ-ન્પ્રા॒ણા અ॑શ્વશ॒કેન॑ ધૂપયતિ પ્રાજાપ॒ત્યો વા અશ્વ॑-સ્સયોનિ॒ત્વાયા-દિ॑તિ॒સ્ત્વેત્યા॑હે॒યં-વાઁ અદિ॑તિ॒રદિ॑ત્યૈ॒વાદિ॑ત્યા-ઙ્ખનત્ય॒સ્યા અક્રૂ॑રઙ્કારાય॒ ન હિ સ્વ-સ્સ્વગ્મ્ હિ॒નસ્તિ॑ દે॒વાના᳚-ન્ત્વા॒ પત્ની॒રિત્યા॑હ દે॒વાનાં॒- [દે॒વાના᳚મ્, વા એ॒તા-મ્પત્ન॒યો-ઽગ્રે॑-ઽ] 35
-વાઁ એ॒તા-મ્પત્ન॒યો-ઽગ્રે॑-ઽ-કુર્વ॒-ન્તાભિ॑રે॒વૈના᳚-ન્દધાતિ ધિ॒ષણા॒સ્ત્વેત્યા॑હ વિ॒દ્યા વૈ ધિ॒ષણા॑ વિ॒દ્યાભિ॑-રે॒વૈના॑-મ॒ભીન્ધે॒ ગ્નાસ્ત્વેત્યા॑હ॒ છન્દાગ્મ્॑સિ॒ વૈ ગ્ના શ્છન્દો॑ભિ-રે॒વૈનાગ્॑ શ્રપયતિ॒ વરૂ᳚ત્રય॒સ્ત્વેત્યા॑હ॒ હોત્રા॒ વૈ વરૂ᳚ત્રયો॒ હોત્રા॑ભિરે॒વૈના᳚-મ્પચતિ॒ જન॑ય॒સ્ત્વેત્યા॑હ દે॒વાનાં॒-વૈઁ પત્ની॒- [પત્નીઃ᳚, જન॑ય॒સ્તાભિ॑-] 36
-ર્જન॑ય॒સ્તાભિ॑-રે॒વૈના᳚-મ્પચતિ ષ॒ડ્ભિઃ પ॑ચતિ॒ ષડ્વા ઋ॒તવ॑ ઋ॒તુભિ॑રે॒વૈના᳚-મ્પચતિ॒ દ્વિઃ પચ॒ન્ત્વિત્યા॑હ॒ તસ્મા॒-દ્દ્વિ-સ્સં॑વઁથ્સ॒રસ્ય॑ સ॒સ્ય-મ્પ॑ચ્યતે વારુ॒ણ્યુ॑ખા-ઽભીદ્ધા॑ મૈ॒ત્રિયોપૈ॑તિ॒ શાન્ત્યૈ॑ દે॒વસ્ત્વા॑ સવિ॒તો-દ્વ॑પ॒ત્વિત્યા॑હ સવિ॒તૃપ્ર॑સૂત એ॒વૈના॒-મ્બ્રહ્મ॑ણા દે॒વતા॑ભિ॒રુ-દ્વ॑પ॒ત્યપ॑દ્યમાના પૃથિ॒વ્યાશા॒ દિશ॒ આ પૃ॒ણે- [આ પૃ॒ણ, ઇત્યા॑હ॒] 37
-ત્યા॑હ॒ તસ્મા॑દ॒ગ્નિ-સ્સર્વા॒ દિશો-ઽનુ॒ વિભા॒ત્યુત્તિ॑ષ્ઠ બૃહ॒તી ભ॑વો॒ર્ધ્વા તિ॑ષ્ઠ ધ્રુ॒વા ત્વમિત્યા॑હ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા અસુ॒ર્ય॑-મ્પાત્ર॒મના᳚ચ્છૃણ્ણ॒મા-ચ્છૃ॑ણત્તિ દેવ॒ત્રા-ઽક॑રજક્ષી॒રેણા-ઽઽચ્છૃ॑ણત્તિ પર॒મં-વાઁ એ॒ત-ત્પયો॒ યદ॑જક્ષી॒ર-મ્પ॑ર॒મેણૈ॒વૈના॒-મ્પય॒સા-ઽઽચ્છૃ॑ણત્તિ॒ યજુ॑ષા॒ વ્યાવૃ॑ત્ત્યૈ॒ છન્દો॑ભિ॒રા ચ્છૃ॑ણત્તિ॒ છન્દો॑ભિ॒ર્વા એ॒ષા ક્રિ॑યતે॒ છન્દો॑ભિરે॒વ છન્દા॒ગ્॒સ્યા ચ્છૃ॑ણત્તિ ॥ 38 ॥
(આ॒હ॒ દે॒વાનાં॒ – વૈઁ પત્નીઃ᳚ – પૃણૈ॒ – ષા – ષટ્ ચ॑) (અ. 7)
એક॑વિગ્મ્શત્યા॒ માષૈઃ᳚ પુરુષશી॒ર્॒ષ-મચ્છૈ᳚ત્યમે॒દ્ધ્યા વૈ માષા॑ અમે॒દ્ધ્ય-મ્પુ॑રુષશી॒ર્॒ષ-મ॑મે॒દ્ધ્યૈરે॒વા-સ્યા॑-મે॒દ્ધ્ય-ન્નિ॑રવ॒દાય॒ મેદ્ધ્ય॑-ઙ્કૃ॒ત્વા ઽઽહ॑ર॒ત્યેક॑વિગ્મ્શતિ-ર્ભવન્ત્યેકવિ॒ગ્મ્॒શો વૈ પુરુ॑ષઃ॒ પુરુ॑ષ॒સ્યા-ઽઽપ્ત્યૈ॒ વ્યૃ॑દ્ધં॒-વાઁ એ॒ત-ત્પ્રા॒ણૈર॑મે॒દ્ધ્યં-યઁ-ત્પુ॑રુષશી॒ર્॒ષગ્મ્ સ॑પ્ત॒ધા વિતૃ॑ણ્ણાં-વઁલ્મીકવ॒પા-મ્પ્રતિ॒ નિ દ॑ધાતિ સ॒પ્ત વૈ શી॑ર્ષ॒ણ્યાઃ᳚ પ્રા॒ણાઃ પ્રા॒ણૈરે॒વૈન॒-થ્સમ॑ર્ધયતિ મેદ્ધ્ય॒ત્વાય॒ યાવ॑ન્તો॒ [યાવ॑ન્તઃ, વૈ મૃ॒ત્યુબ॑ન્ધવ॒-] 39
વૈ મૃ॒ત્યુબ॑ન્ધવ॒-સ્તેષાં᳚-યઁ॒મ આધિ॑પત્ય॒-મ્પરી॑યાય યમગા॒થાભિઃ॒ પરિ॑ગાયતિ ય॒માદે॒વૈન॑-દ્વૃઙ્ક્તે તિ॒સૃભિઃ॒ પરિ॑ગાયતિ॒ ત્રય॑ ઇ॒મે લો॒કા એ॒ભ્ય એ॒વૈન॑લ્લો॒કેભ્યો॑ વૃઙ્ક્તે॒ તસ્મા॒-દ્ગાય॑તે॒ ન દેય॒-ઙ્ગાથા॒ હિ ત-દ્વૃ॒ઙ્ક્તે᳚ ઽગ્નિભ્યઃ॑ પ॒શૂના લ॑ભતે॒ કામા॒ વા અ॒ગ્નયઃ॒ કામા॑ને॒વાવ॑ રુન્ધે॒ ય-ત્પ॒શૂ-ન્ના-ઽઽલભે॒તા-ઽન॑વરુદ્ધા અસ્ય [ ] 40
પ॒શવ॑-સ્સ્યુ॒ર્ય-ત્પર્ય॑ગ્નિકૃતાનુ-થ્સૃ॒જે-દ્ય॑જ્ઞવેશ॒સ-ઙ્કુ॑ર્યા॒-દ્ય-થ્સગ્ગ્॑સ્થા॒પયે᳚-દ્યા॒તયા॑માનિ શી॒ર્॒ષાણિ॑ સ્યુ॒ર્ય-ત્પ॒શૂના॒લભ॑તે॒ તેનૈ॒વ પ॒શૂનવ॑ રુન્ધે॒ ય-ત્પર્ય॑ગ્નિકૃતાનુ-થ્સૃ॒જતિ॑ શી॒ર્ષ્ણા-મયા॑તયામત્વાય પ્રાજાપ॒ત્યેન॒ સગ્ગ્ સ્થા॑પયતિ ય॒જ્ઞો વૈ પ્ર॒જાપ॑તિર્ય॒જ્ઞ એ॒વ ય॒જ્ઞ-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠાપયતિ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્ર॒જા અ॑સૃજત॒ સ રિ॑રિચા॒નો॑-ઽમન્યત॒ સ એ॒તા આ॒પ્રીર॑પશ્ય॒-ત્તાભિ॒ર્વૈ સ મુ॑ખ॒ત [સ મુ॑ખ॒તઃ, આ॒ત્માન॒મા ઽપ્રી॑ણીત॒] 41
આ॒ત્માન॒મા ઽપ્રી॑ણીત॒ યદે॒તા આ॒પ્રિયો॒ ભવ॑ન્તિ ય॒જ્ઞો વૈ પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્ય॒જ્ઞમે॒વૈતાભિ॑ર્મુખ॒ત આ પ્રી॑ણા॒ત્ય-પ॑રિમિતછન્દસો ભવ॒ન્ત્યપ॑રિમિતઃ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્ર॒જાપ॑તે॒રાપ્ત્યા॑ ઊનાતિરિ॒ક્તા મિ॑થુ॒નાઃ પ્રજા᳚ત્યૈ લોમ॒શં-વૈઁ નામૈ॒તચ્છન્દઃ॑ પ્ર॒જાપ॑તેઃ પ॒શવો॑ લોમ॒શાઃ પ॒શૂને॒વા-ઽવ॑ રુન્ધે॒ સર્વા॑ણિ॒ વા એ॒તા રૂ॒પાણિ॒ સર્વા॑ણિ રૂ॒પાણ્ય॒ગ્નૌ ચિત્યે᳚ ક્રિયન્તે॒ તસ્મા॑દે॒તા અ॒ગ્નેશ્ચિત્ય॑સ્ય [અ॒ગ્નેશ્ચિત્ય॑સ્ય, ભ॒વ॒ન્ત્યેક॑વિગ્મ્ શતિગ્મ્] 42
ભવ॒ન્ત્યેક॑વિગ્મ્ શતિગ્મ્ સામિધે॒નીરન્વા॑હ॒ રુગ્વા એ॑કવિ॒ગ્મ્॒શો રુચ॑મે॒વ ગ॑ચ્છ॒ત્યથો᳚ પ્રતિ॒ષ્ઠામે॒વ પ્ર॑તિ॒ષ્ઠા હ્યે॑કવિ॒ગ્મ્॒શ-શ્ચતુ॑ર્વિગ્મ્શતિ॒મન્વા॑હ॒ ચતુ॑ર્વિગ્મ્શતિરર્ધમા॒સા-સ્સં॑વઁથ્સ॒ર-સ્સં॑વઁથ્સ॒રો᳚-ઽગ્નિર્વૈ᳚શ્વાન॒ર-સ્સા॒ક્ષાદે॒વ વૈ᳚શ્વાન॒રમવ॑ રુન્ધે॒ પરા॑ચી॒રન્વા॑હ॒ પરા॑ઙિવ॒ હિ સુ॑વ॒ર્ગો લો॒ક-સ્સમા᳚સ્ત્વા-ઽગ્ન ઋ॒તવો॑ વર્ધય॒ન્ત્વિત્યા॑હ॒ સમા॑ભિરે॒વા-ઽગ્નિં-વઁ॑ર્ધય- [-ઽગ્નિં-વઁ॑ર્ધયતિ, ઋ॒તુભિ॑-સ્સંવઁથ્સ॒રં-વિઁશ્વા॒] 43
-ત્યૃ॒તુભિ॑-સ્સંવઁથ્સ॒રં-વિઁશ્વા॒ આ ભા॑હિ પ્ર॒દિશઃ॑ પૃથિ॒વ્યા ઇત્યા॑હ॒ તસ્મા॑દ॒ગ્નિ-સ્સર્વા॒ દિશો-ઽનુ॒ વિભા॑તિ॒ પ્રત્યૌ॑હતામ॒શ્વિના॑ મૃ॒ત્યુમ॑સ્મા॒દિત્યા॑હ મૃ॒ત્યુમે॒વા-ઽસ્મા॒દપ॑ નુદ॒ત્યુદ્વ॒ય-ન્તમ॑સ॒સ્પરીત્યા॑હ પા॒પ્મા વૈ તમઃ॑ પા॒પ્માન॑મે॒વાસ્મા॒દપ॑ હ॒ન્ત્યગ॑ન્મ॒ જ્યોતિ॑રુત્ત॒મ-મિત્યા॑હા॒-ઽસૌ વા આ॑દિ॒ત્યો જ્યોતિ॑રુત્ત॒મ-મા॑દિ॒ત્યસ્યૈ॒વ સાયુ॑જ્ય-ઙ્ગચ્છતિ॒ ન સં॑વઁથ્સ॒રસ્તિ॑ષ્ઠતિ॒ નાસ્ય॒ શ્રીસ્તિ॑ષ્ઠતિ॒ યસ્યૈ॒તાઃ ક્રિ॒યન્તે॒ જ્યોતિ॑ષ્મતી-મુત્ત॒મામન્વા॑હ॒ જ્યોતિ॑રે॒વાસ્મા॑ ઉ॒પરિ॑ષ્ટા-દ્દધાતિ સુવ॒ર્ગસ્ય॑ લો॒કસ્યાનુ॑ખ્યાત્યૈ ॥ 44 ॥
(યાવ॑ન્તો – ઽસ્ય – મુખ॒ત – શ્ચિત્ય॑સ્ય – વર્ધય – ત્યાદિ॒ત્યો᳚ – ઽષ્ટાવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 8)
ષ॒ડ્ભિર્દી᳚ક્ષયતિ॒ ષડ્વા ઋ॒તવ॑ ઋ॒તુભિ॑રે॒વૈન॑-ન્દીક્ષયતિ સ॒પ્તભિ॑ર્દીક્ષયતિ સ॒પ્ત છન્દાગ્મ્॑સિ॒ છન્દો॑ભિરે॒વૈન॑-ન્દીક્ષયતિ॒ વિશ્વે॑ દે॒વસ્ય॑ ને॒તુરિત્ય॑-નુ॒ષ્ટુભો᳚ત્ત॒મયા॑ જુહોતિ॒ વાગ્વા અ॑નુ॒ષ્ટુ-પ્તસ્મા᳚-ત્પ્રા॒ણાનાં॒-વાઁગુ॑ત્ત॒મૈ- ક॑સ્માદ॒ક્ષરા॒દના᳚પ્ત-મ્પ્રથ॒મ-મ્પ॒દ-ન્તસ્મા॒-દ્ય-દ્વા॒ચો-ઽના᳚પ્ત॒-ન્તન્મ॑નુ॒ષ્યા॑ ઉપ॑ જીવન્તિ પૂ॒ર્ણયા॑ જુહોતિ પૂ॒ર્ણ ઇ॑વ॒ હિ પ્ર॒જાપ॑તિઃ [પ્ર॒જાપ॑તિઃ, પ્ર॒જાપ॑તે॒રાપત્યૈ॒] 45
પ્ર॒જાપ॑તે॒રાપ્ત્યૈ॒ ન્યૂ॑નયા જુહોતિ॒ ન્યૂ॑ના॒દ્ધિ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્ર॒જા અસૃ॑જત પ્ર॒જાના॒ગ્મ્॒ સૃષ્ટ્યૈ॒ યદ॒ર્ચિષિ॑ પ્રવૃ॒ઞ્જ્યા-દ્ભૂ॒તમવ॑ રુન્ધીત॒ યદઙ્ગા॑રેષુ ભવિ॒ષ્યદઙ્ગા॑રેષુ॒ પ્રવૃ॑ણક્તિ ભવિ॒ષ્ય દે॒વાવ॑ રુન્ધે ભવિ॒ષ્યદ્ધિ ભૂયો॑ ભૂ॒તા-દ્દ્વાભ્યા॒-મ્પ્રવૃ॑ણક્તિ દ્વિ॒પા-દ્યજ॑માનઃ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ॒ બ્રહ્મ॑ણા॒ વા એ॒ષા યજુ॑ષા॒ સમ્ભૃ॑તા॒ યદુ॒ખા સા યદ્ભિદ્યે॒તા-ઽઽર્તિ॒માર્ચ્છે॒- [-ઽઽર્તિ॒માર્ચ્છે᳚ત્, યજ॑માનો] 46
-દ્યજ॑માનો હ॒ન્યેતા᳚-ઽસ્ય ય॒જ્ઞો મિત્રૈ॒તામુ॒ખા-ન્ત॒પેત્યા॑હ॒ બ્રહ્મ॒ વૈ મિ॒ત્રો બ્રહ્મ॑ન્ને॒વૈના॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠાપયતિ॒ ના-ઽઽર્તિ॒માર્ચ્છ॑તિ॒ યજ॑માનો॒ નાસ્ય॑ ય॒જ્ઞો હ॑ન્યતે॒ યદિ॒ ભિદ્યે॑ત॒ તૈરે॒વ ક॒પાલૈ॒-સ્સગ્મ્ સૃ॑જે॒-થ્સૈવ તતઃ॒ પ્રાય॑શ્ચિત્તિ॒ર્યો ગ॒તશ્રી॒-સ્સ્યાન્મ॑થિ॒ત્વા તસ્યાવ॑ દદ્ધ્યા-દ્ભૂ॒તો વા એ॒ષ સ સ્વા- [એ॒ષ સ સ્વામ્, દે॒વતા॒મુપૈ॑તિ॒] 47
-ન્દે॒વતા॒મુપૈ॑તિ॒ યો ભૂતિ॑કામ॒-સ્સ્યાદ્ય ઉ॒ખાયૈ॑ સ॒મ્ભવે॒-થ્સ એ॒વ તસ્ય॑ સ્યા॒દતો॒ હ્યે॑ષ સ॒મ્ભવ॑ત્યે॒ષ વૈ સ્વ॑ય॒મ્ભૂર્નામ॒ ભવ॑ત્યે॒વ ય-ઙ્કા॒મયે॑ત॒ ભ્રાતૃ॑વ્યમસ્મૈ જનયેય॒મિત્ય॒-ન્યત॒સ્તસ્યા॒-ઽઽહૃત્યા-ઽવ॑ દદ્ધ્યા-થ્સા॒ક્ષાદે॒વાસ્મૈ॒ ભ્રાતૃ॑વ્ય-ઞ્જનયત્યમ્બ॒રીષા॒દન્ન॑ કામ॒સ્યાવ॑ દદ્ધ્યાદમ્બ॒રીષે॒ વા અન્ન॑-મ્ભ્રિયતે॒ સયો᳚ન્યે॒વાન્ન॒- [સયો᳚ન્યે॒વાન્ન᳚મ્, અવ॑ રુન્ધે॒] 48
-મવ॑ રુન્ધે॒ મુઞ્જા॒નવ॑ દધા॒ત્યૂર્ગ્વૈ મુઞ્જા॒ ઊર્જ॑મે॒વાસ્મા॒ અપિ॑ દધાત્ય॒ગ્નિર્દે॒વેભ્યો॒ નિલા॑યત॒ સ ક્રુ॑મુ॒ક-મ્પ્રા-ઽવિ॑શ-ત્ક્રુમુ॒કમવ॑ દધાતિ॒ યદે॒વાસ્ય॒ તત્ર॒ ન્ય॑ક્ત॒-ન્ત દે॒વાવ॑ રુન્ધ॒ આજ્યે॑ન॒ સં-યૌઁ᳚ત્યે॒તદ્વા અ॒ગ્નેઃ પ્રિ॒ય-ન્ધામ॒ યદાજ્ય॑-મ્પ્રિ॒યેણૈ॒વૈન॒-ન્ધામ્ના॒ સમ॑ર્ધય॒ત્યથો॒ તેજ॑સા॒ [તેજ॑સા, વૈ ક॑કન્તી॒મા દ॑ધાતિ॒] 49
વૈ ક॑ઙ્કતી॒મા દ॑ધાતિ॒ ભા એ॒વાવ॑ રુન્ધે શમી॒મયી॒મા દ॑ધાતિ॒ શાન્ત્યૈ॒ સીદ॒ ત્વ-મ્મા॒તુર॒સ્યા ઉ॒પસ્થ॒ ઇતિ॑ તિ॒સૃભિ॑ર્જા॒તમુપ॑ તિષ્ઠતે॒ ત્રય॑ ઇ॒મે લો॒કા એ॒ષ્વે॑વ લો॒કેષ્વા॒વિદ॑-ઙ્ગચ્છ॒ત્યથો᳚ પ્રા॒ણાને॒વા-ઽઽત્મ-ન્ધ॑ત્તે ॥ 50 ॥
( પ્ર॒જાપ॑તિ–ર્ ઋચ્છે॒થ્ – સ્વા – મે॒વાન્નં॒ – તેજ॑સા॒ – ચતુ॑સ્ત્રિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 9)
ન હ॑ સ્મ॒ વૈ પુ॒રા-ઽગ્નિરપ॑રશુવૃક્ણ-ન્દહતિ॒ તદ॑સ્મૈ પ્રયો॒ગ એ॒વર્ષિ॑રસ્વદય॒-દ્યદ॑ગ્ને॒ યાનિ॒ કાનિ॒ ચેતિ॑ સ॒મિધ॒મા દ॑ધા॒ત્યપ॑રશુવૃક્ણ-મે॒વાસ્મૈ᳚ સ્વદયતિ॒ સર્વ॑મસ્મૈ સ્વદતે॒ ય એ॒વં-વેઁદૌદુ॑મ્બરી॒મા દ॑ધા॒ત્યૂર્ગ્વા ઉ॑દુ॒મ્બર॒ ઊર્જ॑મે॒વાસ્મા॒ અપિ॑ દધાતિ પ્ર॒જાપ॑તિર॒ગ્નિ-મ॑સૃજત॒ તગ્મ્ સૃ॒ષ્ટગ્મ્ રક્ષાગ્॑- [સૃ॒ષ્ટગ્મ્ રક્ષાગ્મ્॑સિ, અ॒જિ॒ઘા॒ગ્મ્॒સ॒ન્થ્સ એ॒ત-] 51
-સ્યજિઘાગ્મ્સ॒ન્થ્સ એ॒ત-દ્રા᳚ક્ષો॒ઘ્નમ॑પશ્ય॒-ત્તેન॒ વૈ સરક્ષા॒ગ્॒સ્યપા॑-ઽહત॒ ય-દ્રા᳚ક્ષો॒ઘ્ન-મ્ભવ॑ત્ય॒ગ્નેરે॒વ તેન॑ જા॒તા-દ્રક્ષા॒ગ્॒સ્યપ॑ હ॒ન્ત્યાશ્વ॑ત્થી॒મા દ॑ધાત્યશ્વ॒ત્થો વૈ વન॒સ્પતી॑નાગ્મ્ સપત્નસા॒હો વિજિ॑ત્યૈ॒ વૈક॑ઙ્કતી॒મા દ॑ધાતિ॒ ભા એ॒વાવ॑ રુન્ધે શમી॒મયી॒મા દ॑ધાતિ॒ શાન્ત્યૈ॒ સગ્મ્શિ॑ત-મ્મે॒ બ્રહ્મોદે॑ષા-મ્બા॒હૂ અ॑તિર॒મિત્યુ॑ત્ત॒મે ઔદુ॑મ્બરી [ઔદુ॑મ્બરી, વા॒ચ॒ય॒તિ॒ બ્રહ્મ॑ણૈ॒વ] 52
વાચયતિ॒ બ્રહ્મ॑ણૈ॒વ ક્ષ॒ત્રગ્મ્ સગ્ગ્ શ્ય॑તિ ક્ષ॒ત્રેણ॒ બ્રહ્મ॒ તસ્મા᳚-દ્બ્રાહ્મ॒ણો રા॑જ॒ન્ય॑વા॒નત્ય॒ન્ય-મ્બ્રા᳚હ્મ॒ણ-ન્તસ્મા᳚-દ્રાજ॒ન્યો᳚ બ્રાહ્મ॒ણવા॒નત્ય॒ન્યગ્મ્ રા॑જ॒ન્ય॑-મ્મૃ॒ત્યુર્વા એ॒ષ યદ॒ગ્નિર॒મૃત॒ગ્મ્॒ હિર॑ણ્યગ્મ્ રુ॒ક્મમન્ત॑ર॒-મ્પ્રતિ॑મુઞ્ચતે॒ ઽમૃત॑મે॒વ મૃ॒ત્યોર॒ન્તર્ધ॑ત્ત॒ એક॑વિગ્મ્શતિનિર્બાધો ભવ॒ત્યેક॑વિગ્મ્શતિ॒ર્વૈ દે॑વલો॒કા દ્વાદ॑શ॒ માસાઃ॒ પઞ્ચ॒ર્તવ॒સ્ત્રય॑ ઇ॒મે લો॒કા અ॒સાવા॑દિ॒ત્ય [અ॒સાવા॑દિ॒ત્યઃ, એ॒ક॒વિ॒ગ્મ્॒શ એ॒તાવ॑ન્તો॒ વૈ] 53
એ॑કવિ॒ગ્મ્॒શ એ॒તાવ॑ન્તો॒ વૈ દે॑વલો॒કાસ્તેભ્ય॑ એ॒વ ભ્રાતૃ॑વ્યમ॒ન્તરે॑તિ નિર્બા॒ધૈર્વૈ દે॒વા અસુ॑રા-ન્નિર્બા॒ધે॑-ઽકુર્વત॒ તન્નિ॑ર્બા॒ધાના᳚-ન્નિર્બાધ॒ત્વ-ન્નિ॑ર્બા॒ધી ભ॑વતિ॒ ભ્રાતૃ॑વ્યાને॒વ નિ॑ર્બા॒ધે કુ॑રુતે સાવિત્રિ॒યા પ્રતિ॑મુઞ્ચતે॒ પ્રસૂ᳚ત્યૈ॒ નક્તો॒ષાસેત્યુત્ત॑રયા ઽહોરા॒ત્રાભ્યા॑મે॒વૈન॒-મુદ્ય॑ચ્છતે દે॒વા અ॒ગ્નિ-ન્ધા॑રય-ન્દ્રવિણો॒દા ઇત્યા॑હ પ્રા॒ણા વૈ દે॒વા દ્ર॑વિણો॒દા અ॑હોરા॒ત્રાભ્યા॑મે॒વૈન॑મુ॒દ્યત્ય॑ [ ] 54
પ્રા॒ણૈર્દા॑ધા॒રા ઽઽસી॑નઃ॒ પ્રતિ॑મુઞ્ચતે॒ તસ્મા॒દાસી॑નાઃ પ્ર॒જાઃ પ્રજા॑યન્તે કૃષ્ણાજિ॒નમુત્ત॑ર॒-ન્તેજો॒ વૈ હિર॑ણ્ય॒-મ્બ્રહ્મ॑ કૃષ્ણાજિ॒ન-ન્તેજ॑સા ચૈ॒વૈન॒-મ્બ્રહ્મ॑ણા ચોભ॒યતઃ॒ પરિ॑ગૃહ્ણાતિ॒ ષડુ॑દ્યામગ્મ્ શિ॒ક્ય॑-મ્ભવતિ॒ ષડ્વા ઋ॒તવ॑ ઋ॒તુભિ॑રે॒વૈન॒-મુદ્ય॑ચ્છતે॒ ય-દ્દ્વાદ॑શોદ્યામગ્મ્ સંવઁથ્સ॒રેણૈ॒વ મૌ॒ઞ્જ-મ્ભ॑વ॒ત્યૂર્ગ્વૈ મુઞ્જા॑ ઊ॒ર્જૈવૈન॒ગ્મ્॒ સ મ॑ર્ધયતિ સુપ॒ર્ણો॑-ઽસિ ગ॒રુત્મા॒નિત્યવે᳚ક્ષતે રૂ॒પમે॒વાસ્યૈ॒તન્મ॑હિ॒માનં॒-વ્યાઁચ॑ષ્ટે॒ દિવ॑-ઙ્ગચ્છ॒ સુવઃ॑ પ॒તેત્યા॑હ સુવ॒ર્ગમે॒વૈનં॑-લોઁ॒ક-ઙ્ગ॑મયતિ ॥ 55 ॥
(રક્ષા॒ગ્॒સ્યૌ – દુ॑બંરિ – આદિ॒ત્ય – ઉ॒દ્યત્ય॒ – સં – ચતુ॑ર્વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 10)
સમિ॑દ્ધો અ॒ઞ્જન્ કૃદ॑ર-મ્મતી॒ના-ઙ્ઘૃ॒તમ॑ગ્ને॒ મધુ॑મ॒-ત્પિન્વ॑માનઃ । વા॒જી વહ॑ન્ વા॒જિન॑-ઞ્જાતવેદો દે॒વાનાં᳚-વઁક્ષિ પ્રિ॒યમા સ॒ધસ્થ᳚મ્ ॥ ઘૃ॒તેના॒ઞ્જન્થ્સ-મ્પ॒થો દે॑વ॒યાના᳚-ન્પ્રજા॒નન્ વા॒જ્યપ્યે॑તુ દે॒વાન્ । અનુ॑ ત્વા સપ્તે પ્ર॒દિશ॑-સ્સચન્તાગ્ સ્વ॒ધામ॒સ્મૈ યજ॑માનાય ધેહિ ॥ ઈડ્ય॒શ્ચાસિ॒ વન્દ્ય॑શ્ચ વાજિન્ના॒શુશ્ચાસિ॒ મેદ્ધ્ય॑શ્ચ સપ્તે । અ॒ગ્નિષ્ટ્વા॑ [અ॒ગ્નિષ્ટ્વા᳚, દે॒વૈર્વસુ॑ભિ-સ્સ॒જોષાઃ᳚] 56
દે॒વૈર્વસુ॑ભિ-સ્સ॒જોષાઃ᳚ પ્રી॒તં-વઁહ્નિં॑-વઁહતુ જા॒તવે॑દાઃ ॥ સ્તી॒ર્ણ-મ્બ॒ર્॒હિ-સ્સુ॒ષ્ટરી॑મા જુષા॒ણોરુ પૃ॒થુ પ્રથ॑માન-મ્પૃથિ॒વ્યામ્ । દે॒વેભિ॑ર્યુ॒ક્તમદિ॑તિ-સ્સ॒જોષા᳚-સ્સ્યો॒ન-ઙ્કૃ॑ણ્વા॒ના સુ॑વિ॒તે દ॑ધાતુ ॥ એ॒તા ઉ॑ વ-સ્સુ॒ભગા॑ વિ॒શ્વરૂ॑પા॒ વિપક્ષો॑ભિ॒-શ્શ્રય॑માણા॒ ઉદાતૈઃ᳚ । ઋ॒ષ્વા-સ્સ॒તીઃ ક॒વષ॒-શ્શુમ્ભ॑માના॒ દ્વારો॑ દે॒વી-સ્સુ॑પ્રાય॒ણા ભ॑વન્તુ ॥ અ॒ન્ત॒રા મિ॒ત્રાવરુ॑ણા॒ ચર॑ન્તી॒ મુખં॑-યઁ॒જ્ઞાના॑મ॒ભિ સં॑વિઁદા॒ને । ઉ॒ષાસા॑ વાગ્મ્ [ઉ॒ષાસા॑ વામ્, સુ॒હિ॒ર॒ણ્યે સુ॑શિ॒લ્પે] 57
સુહિર॒ણ્યે સુ॑શિ॒લ્પે ઋ॒તસ્ય॒ યોના॑વિ॒હ સા॑દયામિ ॥ પ્ર॒થ॒મા વાગ્મ્॑ સર॒થિના॑ સુ॒વર્ણા॑ દે॒વૌ પશ્ય॑ન્તૌ॒ ભુવ॑નાનિ॒ વિશ્વા᳚ । અપિ॑પ્રય॒-ઞ્ચોદ॑ના વા॒-મ્મિમા॑ના॒ હોતા॑રા॒ જ્યોતિઃ॑ પ્ર॒દિશા॑ દિ॒શન્તા᳚ ॥ આ॒દિ॒ત્યૈર્નો॒ ભાર॑તી વષ્ટુ ય॒જ્ઞગ્મ્ સર॑સ્વતી સ॒હ રુ॒દ્રૈર્ન॑ આવીત્ । ઇડોપ॑હૂતા॒ વસુ॑ભિ-સ્સ॒જોષા॑ ય॒જ્ઞ-ન્નો॑ દેવીર॒મૃતે॑ષુ ધત્ત ॥ ત્વષ્ટા॑ વી॒ર-ન્દે॒વકા॑મ-ઞ્જજાન॒ ત્વષ્ટુ॒રર્વા॑ જાયત આ॒શુરશ્વઃ॑ । 58
ત્વષ્ટે॒દં-વિઁશ્વ॒-મ્ભુવ॑ન-ઞ્જજાન બ॒હોઃ ક॒ર્તાર॑મિ॒હ ય॑ક્ષિ હોતઃ ॥ અશ્વો॑ ઘૃ॒તેન॒ ત્મન્યા॒ સમ॑ક્ત॒ ઉપ॑ દે॒વાગ્મ્ ઋ॑તુ॒શઃ પાથ॑ એતુ । વન॒સ્પતિ॑-ર્દેવલો॒ક-મ્પ્ર॑જા॒નન્ન॒ગ્નિના॑ હ॒વ્યા સ્વ॑દિ॒તાનિ॑ વક્ષત્ ॥ પ્ર॒જાપ॑તે॒સ્તપ॑સા વાવૃધા॒ન-સ્સ॒દ્યો જા॒તો દ॑ધિષે ય॒જ્ઞમ॑ગ્ને । સ્વાહા॑કૃતેન હ॒વિષા॑ પુરોગા યા॒હિ સા॒દ્ધ્યા હ॒વિર॑દન્તુ દે॒વાઃ ॥ 59 ॥
(અ॒ગ્નિષ્ટ્વા॑ – વા॒ – મશ્વો॒ – દ્વિચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 11)
(સા॒વિ॒ત્રાણિ॒ – વ્યૃ॑દ્ધ॒ – મુત્ક્રા॑મ – દે॒વસ્ય॑ ખનતિ – ક્રૂ॒રં -વાઁ॑રુ॒ણઃ – સ॒પ્તભિ॒ – રેક॑વિગ્મ્શત્યા – ષ॒ડ્ભિ – ર્ન હ॑ સ્મ॒ – સમિ॑દ્ધો અ॒ઞ્જ – ન્નેકા॑દશ )
(સા॒વિ॒ત્રા – ણ્યુત્ક્રા॑મ – ક્રૂ॒રં -વાઁ॑રુ॒ણઃ – પ॒શવ॑-સ્સ્યુ॒ – ર્ન હ॑ સ્મ॒ – નવ॑પઞ્ચા॒શત્)
(સા॒વિ॒ત્રાણિ॑, હ॒વિર॑દન્તુ દે॒વાઃ)
॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પઞ્ચમકાણ્ડે પ્રથમઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥