કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પઞ્ચમકાણ્ડે પઞ્ચમઃ પ્રશ્નઃ – વાયવ્યપશ્વાદ્યાન-ન્નિરૂપણં
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
યદેકે॑ન સગ્ગ્ સ્થા॒પય॑તિ ય॒જ્ઞસ્ય॒ સન્ત॑ત્યા॒ અવિ॑ચ્છેદાયૈ॒ન્દ્રાઃ પ॒શવો॒ યે મુ॑ષ્ક॒રા યદૈ॒ન્દ્રા-સ્સન્તો॒-ઽગ્નિભ્ય॑ આલ॒ભ્યન્તે॑ દે॒વતા᳚ભ્ય-સ્સ॒મદ॑-ન્દધાત્યાગ્ને॒યી-સ્ત્રિ॒ષ્ટુભો॑ યાજ્યાનુવા॒ક્યાઃ᳚ કુર્યા॒-દ્યદા᳚ગ્ને॒યીસ્તેના᳚ ઽઽગ્ને॒યા ય-ત્ત્રિ॒ષ્ટુભ॒-સ્તેનૈ॒ન્દ્રા-સ્સમૃ॑દ્ધ્યૈ॒ ન દે॒વતા᳚ભ્ય-સ્સ॒મદ॑-ન્દધાતિ વા॒યવે॑ નિ॒યુત્વ॑તે તૂપ॒રમા લ॑ભતે॒ તેજો॒-ઽગ્નેર્વા॒યુસ્તેજ॑સ એ॒ષ આ લ॑ભ્યતે॒ તસ્મા᳚-દ્ય॒દ્રિય॑ઙ્ વા॒યુ- [વા॒યુઃ, વાતિ॑] 1
-ર્વાતિ॑ ત॒દ્રિય॑ઙ્ઙ॒-ગ્નિ-ર્દ॑હતિ॒ સ્વમે॒વ ત-ત્તેજો-ઽન્વે॑તિ॒ યન્ન નિ॒યુત્વ॑તે॒ સ્યાદુન્મા᳚દ્યે॒-દ્યજ॑માનો નિ॒યુત્વ॑તે ભવતિ॒ યજ॑માન॒સ્યા-ઽનુ॑ન્માદાય વાયુ॒મતી᳚ શ્વે॒તવ॑તી યાજ્યાનુવા॒ક્યે॑ ભવત-સ્સતેજ॒સ્ત્વાય॑ હિરણ્યગ॒ર્ભ-સ્સમ॑વર્ત॒તાગ્ર॒ ઇત્યા॑ઘા॒રમા ઘા॑રયતિ પ્ર॒જાપ॑તિ॒ર્વૈ હિ॑રણ્યગ॒ર્ભઃ પ્ર॒જાપ॑તે-રનુરૂપ॒ત્વાય॒ સર્વા॑ણિ॒ વા એ॒ષ રૂ॒પાણિ॑ પશૂ॒ના-મ્પ્રત્યા લ॑ભ્યતે॒ યચ્છ્મ॑શ્રુ॒ણસ્ત- [યચ્છ્મ॑શ્રુ॒ણસ્તત્, પુરુ॑ષાણાગ્મ્] 2
-ત્પુરુ॑ષાણાગ્મ્ રૂ॒પં-યઁ-ત્તૂ॑પ॒રસ્ત-દશ્વા॑નાં॒-યઁદ॒ન્યતો॑દ॒-ન્ત-દ્ગવાં॒-યઁદવ્યા॑ ઇવ શ॒ફાસ્તદવી॑નાં॒-યઁદ॒જસ્તદ॒જાનાં᳚-વાઁ॒યુર્વૈ પ॑શૂ॒ના-મ્પ્રિ॒ય-ન્ધામ॒ ય-દ્વા॑ય॒વ્યો॑ ભવ॑ત્યે॒ત-મે॒વૈન॑મ॒ભિ સ॑જાન્ના॒નાઃ પ॒શવ॒ ઉપ॑ તિષ્ઠન્તે વાય॒વ્યઃ॑ કા॒ર્યા(3)ઃ પ્રા॑જાપ॒ત્યા(3) ઇત્યા॑હુ॒-ર્ય-દ્વા॑ય॒વ્ય॑-ઙ્કુ॒ર્યા-ત્પ્ર॒જાપ॑તે-રિયા॒દ્ય-ત્પ્રા॑જાપ॒ત્ય-ઙ્કુ॒ર્યા-દ્વા॒યો- [-દ્વા॒યોઃ, ઇ॒યા॒દ્ય-] 3
-રિ॑યા॒દ્ય-દ્વા॑ય॒વ્યઃ॑ પ॒શુર્ભવ॑તિ॒ તેન॑ વા॒યોર્નૈતિ॒ ય-ત્પ્રા॑જાપ॒ત્યઃ પુ॑રો॒ડાશો॒ ભવ॑તિ॒ તેન॑ પ્રા॒જાપ॑તે॒ર્નૈતિ॒ ય-દ્દ્વાદ॑શકપાલ॒સ્તેન॑ વૈશ્વાન॒રાન્નૈત્યા᳚ગ્ના વૈષ્ણ॒વમેકા॑દશ-કપાલ॒-ન્નિર્વ॑પતિ દીક્ષિ॒ષ્યમા॑ણો-॒-ઽગ્નિ-સ્સર્વા॑ દે॒વતા॒ વિષ્ણુ॑ર્ય॒જ્ઞો દે॒વતા᳚શ્ચૈ॒વ ય॒જ્ઞ-ઞ્ચા-ઽઽ ર॑ભતે॒-ઽગ્નિર॑વ॒મો દે॒વતા॑નાં॒-વિઁષ્ણુઃ॑ પર॒મો યદા᳚ગ્ના-વૈષ્ણ॒વ-મેકા॑દશકપાલ-ન્નિ॒ર્વપતિ દે॒વતા॑ [દે॒વતાઃ᳚, એ॒વોભ॒યતઃ॑] 4
એ॒વોભ॒યતઃ॑ પરિ॒ગૃહ્ય॒ યજ॑મા॒નો-ઽવ॑ રુન્ધે પુરો॒ડાશે॑ન॒ વૈ દે॒વા અ॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒ક આ᳚ર્ધ્નુવન્ ચ॒રુણા॒-ઽસ્મિન્. યઃ કા॒મયે॑તા॒-ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒ક ઋ॑દ્ધ્નુયા॒મિતિ॒ સ પુ॑રો॒ડાશ॑-ઙ્કુર્વીતા॒-ઽમુષ્મિ॑ન્ને॒વ લો॒ક ઋ॑દ્ધ્નોતિ॒ યદ॒ષ્ટાક॑પાલ॒-સ્તેના᳚-ઽઽગ્ને॒યો ય-ત્ત્રિ॑કપા॒લસ્તેન॑ વૈષ્ણ॒વ-સ્સમૃ॑દ્ધ્યૈ॒ યઃ કા॒મયે॑તા॒સ્મિ-લ્લોઁ॒ક ઋ॑દ્ધ્નુયા॒મિતિ॒ સ ચ॒રુ-ઙ્કુ॑ર્વીતા॒ગ્નેર્ઘૃ॒તં-વિઁષ્ણો᳚-સ્તણ્ડુ॒લા-સ્તસ્મા᳚ [-સ્તસ્મા᳚ત્, ચ॒રુઃ કા॒ર્યો᳚-ઽસ્મિન્ને॒વ] 5
-ચ્ચ॒રુઃ કા॒ર્યો᳚-ઽસ્મિન્ને॒વ લો॒ક ઋ॑દ્ધ્નોત્યાદિ॒ત્યો ભ॑વતી॒ યં-વાઁ અદિ॑તિર॒સ્યામે॒વ પ્રતિ॑ તિષ્ઠ॒ત્યથો॑ અ॒સ્યામે॒વાધિ॑ ય॒જ્ઞ-ન્ત॑નુતે॒ યો વૈ સં॑વઁથ્સ॒રમુખ્ય॒-મભૃ॑ત્વા॒-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુ॒તે યથા॑ સા॒મિ ગર્ભો॑-ઽવ॒પદ્ય॑તે તા॒દૃગે॒વ તદાર્તિ॒માર્ચ્છે᳚-દ્વૈશ્વાન॒ર-ન્દ્વાદ॑શકપાલ-મ્પુ॒રસ્તા॒ન્નિર્વ॑પે-થ્સંવઁથ્સ॒રો વા અ॒ગ્નિ-ર્વૈ᳚શ્વાન॒રો યથા॑ સંવઁથ્સ॒રમા॒પ્ત્વા [ ] 6
કા॒લ આગ॑તે વિ॒જાય॑ત એ॒વમે॒વ સં॑વઁથ્સ॒રમા॒પ્ત્વા કા॒લ આગ॑તે॒-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુતે॒ ના-ઽઽર્તિ॒માર્ચ્છ॑ત્યે॒ષા વા અ॒ગ્નેઃ પ્રિ॒યા ત॒નૂર્ય-દ્વૈ᳚શ્વાન॒રઃ પ્રિ॒યામે॒વાસ્ય॑ ત॒નુવ॒મવ॑ રુન્ધે॒ ત્રીણ્યે॒તાનિ॑ હ॒વીગ્મ્ષિ॑ ભવન્તિ॒ ત્રય॑ ઇ॒મે લો॒કા એ॒ષાં-લોઁ॒કાના॒ગ્મ્॒ રોહા॑ય ॥ 7 ॥
(ય॒દ્રિયં॑-વાઁ॒યુ – ર્યચ્છ્મ॑શ્રુ॒ણસ્ત-દ્- વા॒યો – ર્નિ॒ર્વપ॑તિ દે॒વતા॒ – સ્તસ્મા॑ – દા॒પ્ત્વા – ષ્ટાત્રિગ્મ્॑શચ્ચ ) (અ. 1)
પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્ર॒જા-સ્સૃ॒ષ્ટ્વા પ્રે॒ણા-ઽનુ॒ પ્રાવિ॑શ॒-ત્તાભ્યઃ॒ પુન॒-સ્સમ્ભ॑વિતુ॒-ન્નાશ॑ક્નો॒-થ્સો᳚-ઽબ્રવીદૃ॒દ્ધ્નવ॒દિ-થ્સ યો મે॒તઃ પુન॑-સ્સઞ્ચિ॒નવ॒દિતિ॒ ત-ન્દે॒વા-સ્સમ॑ચિન્વ॒-ન્તતો॒ વૈ ત આ᳚ર્ધ્નુવ॒ન્॒ ય-થ્સ॒મચિ॑ન્વ॒-ન્તચ્ચિત્ય॑સ્ય ચિત્ય॒ત્વં-યઁ એ॒વં-વિઁ॒દ્વાન॒ગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુ॒ત ઋ॒દ્ધ્નોત્યે॒વ કસ્મૈ॒ કમ॒ગ્નિશ્ચી॑યત॒ ઇત્યા॑હુરગ્નિ॒વા- [ઇત્યા॑હુરગ્નિ॒વાન્, અ॒સા॒નીતિ॒ વા] 8
-ન॑સા॒નીતિ॒ વા અ॒ગ્નિશ્ચી॑યતે ઽગ્નિ॒વાને॒વ ભ॑વતિ॒ કસ્મૈ॒ કમ॒ગ્નિશ્ચી॑યત॒ ઇત્યા॑હુર્દે॒વા મા॑ વેદ॒ન્નિતિ॒ વા અ॒ગ્નિશ્ચી॑યતે વિ॒દુરે॑ન-ન્દે॒વાઃ કસ્મૈ॒ કમ॒ગ્નિશ્ચી॑યત॒ ઇત્યા॑હુર્ગૃ॒હ્ય॑સા॒નીતિ॒ વા અ॒ગ્નિશ્ચી॑યતે ગૃ॒હ્યે॑વ ભ॑વતિ॒ કસ્મૈ॒ કમ॒ગ્નિશ્ચી॑યત॒ ઇત્યા॑હુઃ પશુ॒માન॑સા॒નીતિ॒ વા અ॒ગ્નિ- [વા અ॒ગ્નિઃ, ચી॒ય॒તે॒ પ॒શુ॒માને॒વ] 9
-શ્ચી॑યતે પશુ॒માને॒વ ભ॑વતિ॒ કસ્મૈ॒ કમ॒ગ્નિશ્ચી॑યત॒ ઇત્યા॑હુ-સ્સ॒પ્ત મા॒ પુરુ॑ષા॒ ઉપ॑ જીવા॒નિતિ॒ વા અ॒ગ્નિશ્ચી॑યતે॒ ત્રયઃ॒ પ્રાઞ્ચ॒સ્ત્રયઃ॑ પ્ર॒ત્યઞ્ચ॑ આ॒ત્મા સ॑પ્ત॒મ એ॒તાવ॑ન્ત એ॒વૈન॑મ॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒ક ઉપ॑ જીવન્તિ પ્ર॒જાપ॑તિર॒ગ્નિમ॑ચિકીષત॒ ત-મ્પૃ॑થિ॒વ્ય॑બ્રવી॒ન્ન મય્ય॒ગ્નિ-ઞ્ચે᳚ષ્ય॒સે-ઽતિ॑ મા ધક્ષ્યતિ॒ સા ત્વા॑-ઽતિદ॒હ્યમા॑ના॒ વિ ધ॑વિષ્યે॒ [વિ ધ॑વિષ્યે, સ પાપી॑યા-] 10
સ પાપી॑યા-ન્ભવિષ્ય॒સીતિ॒ સો᳚-ઽબ્રવી॒-ત્તથા॒ વા અ॒હ-ઙ્ક॑રિષ્યામિ॒ યથા᳚ ત્વા॒ નાતિ॑ધ॒ક્ષ્યતીતિ॒ સ ઇ॒મામ॒ભ્ય॑મૃશ-ત્પ્ર॒જાપ॑તિસ્ત્વા સાદયતુ॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ધ્રુ॒વા સી॒દેતી॒મામે॒વેષ્ટ॑કા-ઙ્કૃ॒ત્વોપા॑-ધ॒ત્તા-ન॑તિદાહાય॒ ય-ત્પ્રત્ય॒ગ્નિ-ઞ્ચિ॑ન્વી॒ત તદ॒ભિ મૃ॑શે-ત્પ્ર॒જાપ॑તિસ્ત્વા સાદયતુ॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ધ્રુ॒વા સી॒દે- [-દ્ધ્રુ॒વા સી॑દ, ઇતી॒મામે॒વેષ્ટ॑કા] 11
-તી॒મામે॒વેષ્ટ॑કા-ઙ્કૃ॒ત્વોપ॑ ધ॒ત્તે-ઽન॑તિદાહાય પ્ર॒જાપ॑તિરકામયત॒ પ્રજા॑યે॒યેતિ॒ સ એ॒તમુખ્ય॑મપશ્ય॒-ત્તગ્મ્ સં॑વઁથ્સ॒રમ॑બિભ॒સ્તતો॒ વૈ સ પ્રાજા॑યત॒ તસ્મા᳚-થ્સંવઁથ્સ॒ર-મ્ભા॒ર્યઃ॑ પ્રૈવ જા॑યતે॒ તં-વઁસ॑વો-ઽબ્રુવ॒-ન્પ્ર ત્વમ॑જનિષ્ઠા વ॒ય-મ્પ્રજા॑યામહા॒ ઇતિ॒ તં-વઁસુ॑ભ્યઃ॒ પ્રાય॑ચ્છ॒-ત્ત-ન્ત્રીણ્યહા᳚ન્યબિભરુ॒-સ્તેન॒ [-સ્તેન॑, ત્રીણિ॑] 12
ત્રીણિ॑ ચ શ॒તાન્યસૃ॑જન્ત॒ ત્રય॑સ્ત્રિગ્મ્શત-ઞ્ચ॒ તસ્મા᳚-ત્ત્ર્ય॒હ-મ્ભા॒ર્યઃ॑ પ્રૈવ જા॑યતે॒ તા-ન્રુ॒દ્રા અ॑બ્રુવ॒-ન્પ્ર યૂ॒યમ॑જનિઢ્વં-વઁ॒ય-મ્પ્રજા॑યામહા॒ ઇતિ॒ તગ્મ્ રુ॒દ્રેભ્યઃ॒ પ્રાય॑ચ્છ॒-ન્તગ્મ્ ષડહા᳚ન્યબિભરુ॒સ્તેન॒ ત્રીણિ॑ ચ શ॒તાન્યસૃ॑જન્ત॒ ત્રય॑સ્ત્રિગ્મ્શત-ઞ્ચ॒ તસ્મા᳚-થ્ષડ॒હ-મ્ભા॒ર્યઃ॑ પ્રૈવ જા॑યતે॒ તાના॑દિ॒ત્યા અ॑બ્રુવ॒-ન્પ્ર યૂ॒યમ॑જનિઢ્વં-વઁ॒ય- [-વઁ॒યમ્, પ્ર જા॑યામહા॒] 13
-મ્પ્ર જા॑યામહા॒ ઇતિ॒ તમા॑દિ॒ત્યેભ્યઃ॒ પ્રાય॑ચ્છ॒-ન્ત-ન્દ્વાદ॒શાહા᳚ન્યબિભરુ॒સ્તેન॒ ત્રીણિ॑ ચ શ॒તાન્યસૃ॑જન્ત॒ ત્રય॑સ્ત્રિગ્મ્શત-ઞ્ચ॒ તસ્મા᳚-દ્દ્વાદશા॒હ-મ્ભા॒ર્યઃ॑ પ્રૈવ જા॑યતે॒ તેન॒ વૈ તે સ॒હસ્ર॑મસૃજન્તો॒ખાગ્મ્ સ॑હસ્રત॒મીં-યઁ એ॒વમુખ્યગ્મ્॑ સાહ॒સ્રં-વેઁદ॒ પ્ર સ॒હસ્ર॑-મ્પ॒શૂના᳚પ્નોતિ ॥ 14 ॥
(અ॒ગ્નિ॒વાન્ – પ॑શુ॒માન॑સા॒નીતિ॒ વા અ॒ગ્નિ – ર્ધ॑વિષ્યે – મૃશે-ત્પ્ર॒જાપ॑તિસ્ત્વા સાદયતુ॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ ધ્રુ॒વા સી॑દ॒ – તેન॒ – તાના॑દિ॒ત્યા અ॑બ્રુવ॒-ન્પ્ર યૂ॒યમ॑જનિઢ્વં-વઁ॒યં – ચ॑ત્વારિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 2)
યજુ॑ષા॒ વા એ॒ષા ક્રિ॑યતે॒ યજુ॑ષા પચ્યતે॒ યજુ॑ષા॒ વિ મુ॑ચ્યતે॒ યદુ॒ખા સા વા એ॒ષૈતર્હિ॑ યા॒તયા᳚મ્ની॒ સા ન પુનઃ॑ પ્ર॒યુજ્યેત્યા॑હુ॒રગ્ને॑ યુ॒ક્ષ્વા હિ યે તવ॑ યુ॒ક્ષ્વા હિ દે॑વ॒હૂત॑મા॒ગ્મ્॒ ઇત્યુ॒ખાયા᳚-ઞ્જુહોતિ॒ તેનૈ॒વૈના॒-મ્પુનઃ॒ પ્રયુ॑ઙ્ક્તે॒ તેનાયા॑તયામ્ની॒ યો વા અ॒ગ્નિં-યોઁગ॒ આગ॑તે યુ॒નક્તિ॑ યુ॒ઙ્ક્તે યુ॑ઞ્જા॒નેષ્વગ્ને॑ [યુ॑ઞ્જા॒નેષ્વગ્ને᳚, યુ॒ક્ષ્વા હિ] 15
યુ॒ક્ષ્વા હિ યે તવ॑ યુ॒ક્ષ્વા હિ દે॑વ॒હૂત॑મા॒ગ્મ્॒ ઇત્યા॑હૈ॒ષ વા અ॒ગ્નેર્યોગ॒સ્તેનૈ॒વૈનં॑-યુઁનક્તિ યુ॒ઙ્ક્તે યુ॑ઞ્જા॒નેષુ॑ બ્રહ્મવા॒દિનો॑ વદન્તિ॒ ન્ય॑ઙ્ઙ॒ગ્નિશ્ચે॑ત॒વ્યા(3) ઉ॑ત્તા॒ના(3) ઇતિ॒ વય॑સાં॒-વાઁ એ॒ષ પ્ર॑તિ॒મયા॑ ચીયતે॒ યદ॒ગ્નિર્યન્ન્ય॑ઞ્ચ-ઞ્ચિનુ॒યા-ત્પૃ॑ષ્ટિ॒ત એ॑ન॒માહુ॑તય ઋચ્છેયુ॒ર્યદુ॑ત્તા॒ન-ન્ન પતિ॑તુગ્મ્ શક્નુયા॒દસુ॑વર્ગ્યો-ઽસ્ય સ્યા-ત્પ્રા॒ચીન॑-મુત્તા॒ન- [-મુત્તા॒નમ્, પુ॒રુ॒ષ॒શી॒ર્॒ષમુપ॑ દધાતિ] 16
-મ્પુ॑રુષશી॒ર્॒ષમુપ॑ દધાતિ મુખ॒ત એ॒વૈન॒માહુ॑તય ઋચ્છન્તિ॒ નોત્તા॒ન-ઞ્ચિ॑નુતે સુવ॒ર્ગ્યો᳚-ઽસ્ય ભવતિ સૌ॒ર્યા જુ॑હોતિ॒ ચક્ષુ॑રે॒વાસ્મિ॒-ન્પ્રતિ॑ દધાતિ॒ દ્વિર્જુ॑હોતિ॒ દ્વે હિ ચક્ષુ॑ષી સમા॒ન્યા જુ॑હોતિ સમા॒નગ્મ્ હિ ચક્ષુ॒-સ્સમૃ॑દ્ધ્યૈ દેવાસુ॒રા-સ્સંયઁ॑ત્તા આસ॒-ન્તે વા॒મં-વઁસુ॒ સ-ન્ન્ય॑દધત॒ તદ્દે॒વા વા॑મ॒ભૃતા॑-ઽવૃઞ્જત॒ તદ્વા॑મ॒ભૃતો॑ વામભૃ॒ત્ત્વં-યઁદ્વા॑મ॒ભૃત॑ મુપ॒દધા॑તિ વા॒મમે॒વ તયા॒ વસુ॒ યજ॑માનો॒ ભ્રાતૃ॑વ્યસ્ય વૃઙ્ક્તે॒ હિર॑ણ્યમૂર્ધ્ની ભવતિ॒ જ્યોતિ॒ર્વૈ હિર॑ણ્ય॒-ઞ્જ્યોતિ॑ર્વા॒મ-ઞ્જ્યોતિ॑ષૈ॒વાસ્ય॒ જ્યોતિ॑ર્વા॒મં-વૃઁ॑ઙ્ક્તે દ્વિય॒જુર્ભ॑વતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ ॥ 17 ॥
(યુ॒ઞ્જા॒નેષ્વગ્ને᳚-પ્રા॒ચીન॑મુત્તા॒નં – વાઁ॑મ॒ભૃતં॒ – ચતુ॑ર્વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 3)
આપો॒ વરુ॑ણસ્ય॒ પત્ન॑ય આસ॒-ન્તા અ॒ગ્નિર॒ભ્ય॑દ્ધ્યાય॒-ત્તા-સ્સમ॑ભવ॒-ત્તસ્ય॒ રેતઃ॒ પરા॑-ઽપત॒-ત્તદિ॒યમ॑ભવ॒દ્ય-દ્દ્વિ॒તીય॑-મ્પ॒રા-ઽપ॑ત॒-ત્તદ॒સાવ॑ભવદિ॒યં-વૈઁ વિ॒રાડ॒સૌ સ્વ॒રાડ્ ય-દ્વિ॒રાજા॑વુપ॒દધા॑તી॒મે એ॒વોપ॑ ધત્તે॒ યદ્વા અ॒સૌ રેત॑-સ્સિ॒ઞ્ચતિ॒ તદ॒સ્યા-મ્પ્રતિ॑ તિષ્ઠતિ॒ ત-ત્પ્ર જા॑યતે॒ તા ઓષ॑ધયો [ઓષ॑ધયઃ, વી॒રુધો॑] 18
વી॒રુધો॑ ભવન્તિ॒ તા અ॒ગ્નિર॑ત્તિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રૈવ જા॑યતે-ઽન્ના॒દો ભ॑વતિ॒ યો રે॑ત॒સ્વી સ્યા-ત્પ્ર॑થ॒માયા॒-ન્તસ્ય॒ ચિત્યા॑મુ॒ભે ઉપ॑ દદ્ધ્યાદિ॒મે એ॒વાસ્મૈ॑ સ॒મીચી॒ રેત॑-સ્સિઞ્ચતો॒ ય-સ્સિ॒ક્તરે॑તા॒-સ્સ્યા-ત્પ્ર॑થ॒માયા॒-ન્તસ્ય॒ ચિત્યા॑મ॒ન્યામુપ॑ દદ્ધ્યાદુત્ત॒માયા॑મ॒ન્યાગ્મ્ રેત॑ એ॒વાસ્ય॑ સિ॒ક્તમા॒ભ્યામુ॑ભ॒યતઃ॒ પરિ॑ ગૃહ્ણાતિ સંવઁથ્સ॒ર-ન્ન ક- [સંવઁથ્સ॒ર-ન્ન કમ્, ચ॒ન પ્ર॒ત્યવ॑રોહે॒ન્ન] 19
-ઞ્ચ॒ન પ્ર॒ત્યવ॑રોહે॒ન્ન હીમે કઞ્ચ॒ન પ્ર॑ત્યવ॒રોહ॑ત॒સ્તદે॑નયોર્વ્ર॒તં-યોઁ વા અપ॑ શીર્ષાણમ॒ગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુ॒તે-ઽપ॑શીર્ષા॒-ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ભ॑વતિ॒ ય-સ્સશી॑ર્ષાણ-ઞ્ચિનુ॒તે સશી॑ર્ષા॒ ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ભ॑વતિ॒ ચિત્તિ॑-ઞ્જુહોમિ॒ મન॑સા ઘૃ॒તેન॒ યથા॑ દે॒વા ઇ॒હા-ઽઽગમ॑ન્ વી॒તિહો᳚ત્રા ઋતા॒વૃધ॑-સ્સમુ॒દ્રસ્ય॑ વ॒યુન॑સ્ય॒ પત્મ॑ન્ જુ॒હોમિ॑ વિ॒શ્વક॑ર્મણે॒ વિશ્વા-ઽહા-ઽમ॑ર્ત્યગ્મ્ હ॒વિરિતિ॑ સ્વયમાતૃ॒ણ્ણામુ॑પ॒ધાય॑ જુહો- [જુહોતિ, એ॒તદ્વા] 20
-ત્યે॒તદ્વા અ॒ગ્ને-શ્શિર॒-સ્સશી॑ર્ષાણમે॒વાગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુતે॒ સશી॑ર્ષા॒-ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ભ॑વતિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॑ સુવ॒ર્ગાય॒ વા એ॒ષ લો॒કાય॑ ચીયતે॒ યદ॒ગ્નિસ્તસ્ય॒ યદય॑થાપૂર્વ-ઙ્ક્રિ॒યતે ઽસુ॑વર્ગ્યમસ્ય॒ ત-થ્સુ॑વ॒ર્ગ્યો᳚ ઽગ્નિશ્ચિતિ॑મુપ॒ધાયા॒ભિ મૃ॑શે॒ચ્ચિત્તિ॒મચિ॑ત્તિ-ઞ્ચિનવ॒દ્વિ વિ॒દ્વા-ન્પૃ॒ષ્ઠેવ॑ વી॒તા વૃ॑જિ॒ના ચ॒ મર્તા᳚-ન્રા॒યે ચ॑ ન-સ્સ્વપ॒ત્યાય॑ દેવ॒ દિતિ॑-ઞ્ચ॒ રાસ્વા-દિ॑તિમુરુ॒ષ્યેતિ॑ યથાપૂ॒ર્વમે॒વૈના॒મુપ॑ ધત્તે॒ પ્રાઞ્ચ॑મેન-ઞ્ચિનુતે સુવ॒ર્ગ્યો᳚-ઽસ્ય ભવતિ ॥ 21 ॥
(ઓષ॑ધયઃ॒ – કં – જુ॑હોતિ – સ્વપ॒ત્યાયા॒ – ષ્ટાદ॑શ ચ) (અ. 4)
વિ॒શ્વક॑ર્મા દિ॒શા-મ્પતિ॒-સ્સ નઃ॑ પ॒શૂ-ન્પા॑તુ॒ સો᳚-ઽસ્મા-ન્પા॑તુ॒ તસ્મૈ॒ નમઃ॑ પ્ર॒જાપ॑તી રુ॒દ્રો વરુ॑ણો॒ ઽગ્નિર્દિ॒શા-મ્પતિ॒-સ્સ નઃ॑ પ॒શૂ-ન્પા॑તુ॒ સો᳚-ઽસ્મા-ન્પા॑તુ॒ તસ્મૈ॒ નમ॑ એ॒તા વૈ દે॒વતા॑ એ॒તેષા᳚-મ્પશૂ॒ના-મધિ॑પતય॒-સ્તાભ્યો॒ વા એ॒ષ આ વૃ॑શ્ચ્યતે॒ યઃ પ॑શુશી॒ર્॒ષાણ્યુ॑પ॒ દધા॑તિ હિરણ્યેષ્ટ॒કા ઉપ॑ દધાત્યે॒તાભ્ય॑ એ॒વ દે॒વતા᳚ભ્યો॒ નમ॑સ્કરોતિ બ્રહ્મવા॒દિનો॑ [બ્રહ્મવા॒દિનઃ॑, વ॒દ॒ન્ત્ય॒ગ્નૌ ગ્રા॒મ્યા-] 22
વદન્ત્ય॒ગ્નૌ ગ્રા॒મ્યા-ન્પ॒શૂ-ન્પ્ર દ॑ધાતિ શુ॒ચા-ઽઽર॒ણ્યાન॑ર્પયતિ॒ કિ-ન્તત॒ ઉચ્છિગ્મ્॑ષ॒તીતિ॒ યદ્ધિ॑રણ્યેષ્ટ॒કા ઉ॑પ॒દધા᳚ત્ય॒મૃતં॒-વૈઁ હિર॑ણ્યમ॒મૃતે॑નૈ॒વ ગ્રા॒મ્યેભ્યઃ॑ પ॒શુભ્યો॑ ભેષ॒જ-ઙ્ક॑રોતિ॒ નૈનાન્॑ હિનસ્તિ પ્રા॒ણો વૈ પ્ર॑થ॒મા સ્વ॑યમાતૃ॒ણ્ણા વ્યા॒નો દ્વિ॒તીયા॑-ઽપા॒નસ્તૃ॒તીયા-ઽનુ॒ પ્રા-ઽણ્યા᳚-ત્પ્રથ॒માગ્ સ્વ॑યમાતૃ॒ણ્ણામુ॑પ॒ધાય॑ પ્રા॒ણેનૈ॒વ પ્રા॒ણગ્મ્ સમ॑ર્ધયતિ॒ વ્ય॑ન્યા- [સમ॑ર્ધયતિ॒ વ્ય॑ન્યાત્, દ્વિ॒તીયા॑મુપ॒ધાય॑] 23
-દ્દ્વિ॒તીયા॑મુપ॒ધાય॑ વ્યા॒નેનૈ॒વ વ્યા॒નગ્મ્ સમ॑ર્ધય॒ત્યપા᳚ન્ યાત્તૃ॒તીયા॑મુપ॒ધાયા॑-પા॒નેનૈ॒વાપા॒નગ્મ્ સમ॑ર્ધય॒ત્યથો᳚ પ્રા॒ણૈરે॒વૈન॒ગ્મ્॒ સમિ॑ન્ધે॒ ભૂર્ભુવ॒-સ્સુવ॒રિતિ॑ સ્વયમાતૃ॒ણ્ણા ઉપ॑ દધાતી॒મે વૈ લો॒કા-સ્સ્વ॑યમાતૃ॒ણ્ણા એ॒તાભિઃ॒ ખલુ॒વૈ વ્યાહૃ॑તીભિઃ પ્ર॒જાપ॑તિઃ॒ પ્રા-ઽજા॑યત॒ યદે॒તાભિ॒ર્વ્યાહૃ॑તીભિ-સ્સ્વયમાતૃ॒ણ્ણા ઉ॑પ॒દધા॑તી॒માને॒વ લો॒કાનુ॑પ॒ધાયૈ॒ષુ [ ] 24
લો॒કેષ્વધિ॒ પ્રજા॑યતે પ્રા॒ણાય॑ વ્યા॒નાયા॑પા॒નાય॑ વા॒ચે ત્વા॒ ચક્ષુ॑ષે ત્વા॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ધ્રુ॒વા સી॑દા॒ગ્નિના॒ વૈ દે॒વા-સ્સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒કમ॑જિગાગ્મ્સ॒-ન્તેન॒ પતિ॑તુ॒-ન્નાશ॑ક્નુવ॒-ન્ત એ॒તાશ્ચત॑સ્ર-સ્સ્વયમાતૃ॒ણ્ણા અ॑પશ્ય॒-ન્તા દિ॒ક્ષૂપા॑દધત॒ તેન॑ સ॒ર્વત॑શ્ચક્ષુષા સુવ॒ર્ગં-લોઁ॒કમા॑ય॒ન્॒ યચ્ચત॑સ્ર-સ્સ્વયમાતૃ॒ણ્ણા દિ॒ક્ષૂ॑પ॒દધા॑તિ સ॒ર્વત॑શ્ચક્ષુષૈ॒વ તદ॒ગ્નિના॒ યજ॑માન-સ્સુવ॒ર્ગં-લોઁ॒કમે॑તિ ॥ 25 ॥
(બ્ર॒હ્મ॒વા॒દિનો॒ – વ્ય॑ન્યા – દે॒ષુ – યજ॑માન॒ – સ્ત્રીણિ॑ ચ) (અ. 5)
અગ્ન॒ આ યા॑હિ વી॒તય॒ ઇત્યા॒હા-હ્વ॑તૈ॒વૈન॑-મ॒ગ્નિ-ન્દૂ॒તં-વૃઁ॑ણીમહ॒ ઇત્યા॑હ હૂ॒ત્વૈવૈનં॑-વૃઁણીતે॒ ઽગ્નિના॒-ઽગ્નિ-સ્સમિ॑દ્ધ્યત॒ ઇત્યા॑હ॒ સમિ॑ન્ધ એ॒વૈન॑મ॒ગ્નિર્વૃ॒ત્રાણિ॑ જઙ્ઘન॒દિત્યા॑હ॒ સમિ॑દ્ધ એ॒વાસ્મિ॑ન્નિન્દ્રિ॒ય-ન્દ॑ધાત્ય॒ગ્ને-સ્સ્તોમ॑-મ્મનામહ॒ ઇત્યા॑હ મનુ॒ત એ॒વૈન॑મે॒તાનિ॒ વા અહ્નાગ્મ્॑ રૂ॒પા- [રૂ॒પાણિ॑, અ॒ન્વ॒હમે॒વૈન॑-] 26
-ણ્ય॑ન્વ॒હમે॒વૈન॑-ઞ્ચિનુ॒તે ઽવાહ્નાગ્મ્॑ રૂ॒પાણિ॑ રુન્ધે બ્રહ્મવા॒દિનો॑ વદન્તિ॒ કસ્મા᳚-થ્સ॒ત્યાદ્યા॒તયા᳚મ્નીર॒ન્યા ઇષ્ટ॑કા॒ અયા॑તયામ્ની લોક-મ્પૃ॒ણેત્યૈ᳚ન્દ્રા॒ગ્ની હિ બા॑ર્હસ્પ॒ત્યેતિ॑ બ્રૂયાદિન્દ્રા॒ગ્ની ચ॒ હિ દે॒વાના॒-મ્બૃહ॒સ્પતિ॒શ્ચા-યા॑તયામાનો ઽનુચ॒રવ॑તી ભવ॒ત્યજા॑મિત્વાયા -નુ॒ષ્ટુભા-ઽનુ॑ ચરત્યા॒ત્મા વૈ લો॑ક-મ્પૃ॒ણા પ્રા॒ણો॑ ઽનુ॒ષ્ટુ-પ્તસ્મા᳚-ત્પ્રા॒ણ-સ્સર્વા॒ણ્યઙ્ગા॒ન્યનુ॑ ચરતિ॒ તા અ॑સ્ય॒ સૂદ॑દોહસ॒ [સૂદ॑દોહસઃ, ઇત્યા॑હ॒] 27
ઇત્યા॑હ॒ તસ્મા॒-ત્પરુ॑ષિપરુષિ॒ રસ॒-સ્સોમગ્ગ્॑ શ્રીણન્તિ॒ પૃશ્ઞ॑ય॒ ઇત્યા॒હાન્નં॒-વૈઁ પૃશ્ઞ્યન્ન॑મે॒વાવ॑ રુન્ધે॒-ઽર્કો વા અ॒ગ્નિર॒ર્કો-ઽન્ન॒મન્ન॑મે॒વાવ॑ રુન્ધે॒ જન્મ॑-ન્દે॒વાનાં॒-વિઁશ॑સ્ત્રિ॒ષ્વા રો॑ચ॒ને દિ॒વ ઇત્યા॑હે॒માને॒વાસ્મૈ॑ લો॒કાન્ જ્યોતિ॑ષ્મતઃ કરોતિ॒ યો વા ઇષ્ટ॑કાના-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠાં-વેઁદ॒ પ્રત્યે॒વ તિ॑ષ્ઠતિ॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ધ્રુ॒વા સી॒દેત્યા॑હૈ॒ષા વા ઇષ્ટ॑કાના-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા ય એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રત્યે॒વતિ॑ષ્ઠતિ ॥ 28 ॥
(રૂ॒પાણિ॒ – સૂદ॑દોહસ॒ – સ્તયા॒ – ષોડ॑શ ચ) (અ. 6)
સુ॒વ॒ર્ગાય॒ વા એ॒ષ લો॒કાય॑ ચીયતે॒ યદ॒ગ્નિર્વજ્ર॑ એકાદ॒શિની॒ યદ॒ગ્નાવે॑કાદ॒શિની᳚-મ્મિનુ॒યા-દ્વજ્રે॑ણૈનગ્મ્ સુવ॒ર્ગાલ્લો॒કાદ॒ન્તર્દ॑દ્ધ્યા॒દ્યન્ન મિ॑નુ॒યા-થ્સ્વરુ॑ભિઃ પ॒શૂન્ વ્ય॑ર્ધયેદેકયૂ॒પ-મ્મિ॑નોતિ॒ નૈનં॒-વઁજ્રે॑ણ સુવ॒ર્ગાલ્લો॒કાદ॑ન્ત॒ર્દધા॑તિ॒ ન સ્વરુ॑ભિઃ પ॒શૂન્ વ્ય॑ર્ધયતિ॒ વિ વા એ॒ષ ઇ॑ન્દ્રિ॒યેણ॑ વી॒ર્યે॑ણર્ધ્યતે॒ યો᳚-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॒ન્વ-ન્ન॑ધિ॒ક્રામ॑ત્યૈન્દ્રિ॒ય- [-ન્ન॑ધિ॒ક્રામ॑ત્યૈન્દ્રિ॒યા, ઋ॒ચા ઽઽક્રમ॑ણ॒-] 29
-ર્ચા ઽઽક્રમ॑ણ॒-મ્પ્રતીષ્ટ॑કા॒મુપ॑ દદ્ધ્યા॒ન્નેન્દ્રિ॒યેણ॑ વી॒ર્યે॑ણ॒ વ્યૃ॑દ્ધ્યતે રુ॒દ્રો વા એ॒ષ યદ॒ગ્નિસ્તસ્ય॑ તિ॒સ્ર-શ્શ॑ર॒વ્યાઃ᳚ પ્ર॒તીચી॑ તિ॒રશ્ચ્ય॒નૂચી॒ તાભ્યો॒ વા એ॒ષ આ વૃ॑શ્ચ્યતે॒ યો᳚-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુ॒તે᳚ ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॒ત્વા તિ॑સૃધ॒ન્વમયા॑ચિત-મ્બ્રાહ્મ॒ણાય॑ દદ્યા॒-ત્તાભ્ય॑ એ॒વ નમ॑સ્કરો॒ત્યથો॒ તાભ્ય॑ એ॒વા-ઽઽત્માન॒-ન્નિષ્ક્રી॑ણીતે॒ યત્તે॑ રુદ્ર પુ॒રો [રુદ્ર પુ॒રઃ, ધનુ॒સ્ત-દ્વાતો॒] 30
ધનુ॒સ્ત-દ્વાતો॒ અનુ॑ વાતુ તે॒ તસ્મૈ॑ તે રુદ્ર સંવઁથ્સ॒રેણ॒ નમ॑સ્કરોમિ॒ યત્તે॑ રુદ્ર દક્ષિ॒ણા ધનુ॒સ્ત-દ્વાતો॒ અનુ॑ વાતુ તે॒ તસ્મૈ॑ તે રુદ્ર પરિવથ્સ॒રેણ॒ નમ॑સ્કરોમિ॒ યત્તે॑ રુદ્ર પ॒શ્ચાદ્ધનુ॒સ્ત-દ્વાતો॒ અનુ॑ વાતુ તે॒ તસ્મૈ॑ તે રુદ્રેદાવથ્સ॒રેણ॒ નમ॑સ્કરોમિ॒ યત્તે॑ રુદ્રોત્ત॒રા-દ્ધનુ॒સ્ત- [દ્ધનુ॒સ્તત્, વાતો॒] 31
-દ્વાતો॒ અનુ॑ વાતુ તે॒ તસ્મૈ॑ તે રુદ્રેદુવથ્સ॒રેણ॒ નમ॑સ્કરોમિ॒ યત્તે॑ રુદ્રો॒પરિ॒ ધનુ॒સ્ત-દ્વાતો॒ અનુ॑ વાતુ તે॒ તસ્મૈ॑ તે રુદ્ર વથ્સ॒રેણ॒ નમ॑સ્કરોમિ રુ॒દ્રો વા એ॒ષ યદ॒ગ્નિ-સ્સ યથા᳚ વ્યા॒ઘ્રઃ ક્રુ॒દ્ધ-સ્તિષ્ઠ॑ત્યે॒વં-વાઁ એ॒ષ એ॒તર્હિ॒ સઞ્ચિ॑તમે॒તૈરુપ॑ તિષ્ઠતે નમસ્કા॒રૈ-રે॒વૈનગ્મ્॑ શમયતિ॒ યે᳚-ઽગ્નયઃ॑ – [યે᳚-ઽગ્નયઃ॑, પુ॒રી॒ષ્યાઃ᳚] 32
પુરી॒ષ્યાઃ᳚ પ્રવિ॑ષ્ટાઃ પૃથિ॒વીમનુ॑ । તેષા॒-ન્ત્વમ॑સ્યુત્ત॒મઃ પ્રણો॑ જી॒વાત॑વે સુવ ॥ આપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને॒ મન॒સા ઽઽપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને॒ તપ॒સા ઽઽપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને દી॒ક્ષયા ઽઽપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ન ઉપ॒સદ્ભિ॒રાપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને સુ॒ત્યયા-ઽઽપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને॒ દક્ષિ॑ણાભિ॒રાપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને ઽવભૃ॒થેનાપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને વ॒શયા ઽઽપ॑-ન્ત્વા-ઽગ્ને સ્વગાકા॒રેણેત્યા॑હૈ॒ ષા વા અ॒ગ્નેરાપ્તિ॒સ્તયૈ॒વૈન॑માપ્નોતિ ॥ 33 ॥
(ઐ॒ન્દ્રિ॒યા – પુ॒ર – ઉ॑ત્ત॒રાદ્ધનુ॒સ્ત- દ॒ગ્નય॑ – આહા॒ – ષ્ટૌ ચ॑) (અ. 7)
ગા॒ય॒ત્રેણ॑ પુ॒રસ્તા॒દુપ॑ તિષ્ઠતે પ્રા॒ણમે॒વાસ્મિ॑-ન્દધાતિ બૃહ-દ્રથન્ત॒રાભ્યા᳚-મ્પ॒ક્ષાવોજ॑ એ॒વાસ્મિ॑-ન્દધાત્યૃતુ॒સ્થાય॑જ્ઞા-ય॒જ્ઞિયે॑ન॒ પુચ્છ॑મૃ॒તુષ્વે॒વ પ્રતિ॑ તિષ્ઠતિ પૃ॒ષ્ઠૈરુપ॑ તિષ્ઠતે॒ તેજો॒ વૈ પૃ॒ષ્ઠાનિ॒ તેજ॑ એ॒વાસ્મિ॑-ન્દધાતિ પ્ર॒જાપ॑તિર॒ગ્નિમ॑સૃજત॒ સો᳚-ઽસ્મા-થ્સૃ॒ષ્ટઃ પરાં॑ઐ॒-ત્તં-વાઁ॑રવ॒ન્તીયે॑ના-વારયત॒ ત-દ્વા॑રવ॒ન્તીય॑સ્ય વારવન્તીય॒ત્વગ્ગ્ શ્યૈ॒તેન॑ શ્યે॒તી અ॑કુરુત॒ તચ્છ્યૈ॒તસ્ય॑ શ્યૈત॒ત્વં- [શ્યૈત॒ત્વમ્, ય-દ્વા॑રવ॒ન્તીયે॑નોપ॒તિષ્ઠ॑તે] 34
-યઁ-દ્વા॑રવ॒ન્તીયે॑નોપ॒તિષ્ઠ॑તે વા॒રય॑ત એ॒વૈનગ્ગ્॑ શ્યૈ॒તેન॑ શ્યે॒તી કુ॑રુતે પ્ર॒જાપ॑તે॒ર્હૃદ॑યેના-પિપ॒ક્ષ-મ્પ્રત્યુપ॑ તિષ્ઠતે પ્રે॒માણ॑મે॒વાસ્ય॑ ગચ્છતિ॒ પ્રાચ્યા᳚ ત્વા દિ॒શા સા॑દયામિ ગાય॒ત્રેણ॒ છન્દ॑સા॒-ઽગ્નિના॑ દે॒વત॑યા॒-ઽગ્ને-શ્શી॒ર્ષ્ણાગ્ને-શ્શિર॒ ઉપ॑ દધામિ॒ દક્ષિ॑ણયા ત્વા દિ॒શા સા॑દયામિ॒ ત્રૈષ્ટુ॑ભેન॒ છન્દ॒સેન્દ્રે॑ણ દે॒વત॑યા॒-ઽગ્નેઃ પ॒ક્ષેણા॒ગ્નેઃ પ॒ક્ષમુપ॑ દધામિ પ્ર॒તીચ્યા᳚ ત્વા દિ॒શા સા॑દયામિ॒ [દિ॒શા સા॑દયામિ, જાગ॑તેન॒] 35
જાગ॑તેન॒ છન્દ॑સા સવિ॒ત્રા દે॒વત॑યા॒-ઽગ્નેઃ પુચ્છે॑ના॒ગ્નેઃ પુચ્છ॒મુપ॑ દધા॒મ્યુદી᳚ચ્યા ત્વા દિ॒શા સા॑દયા॒મ્યાનુ॑ષ્ટુભેન॒ છન્દ॑સા મિ॒ત્રાવરુ॑ણાભ્યાં એ॒વત॑યા॒-ઽગ્નેઃ પ॒ક્ષેણા॒ગ્નેઃ પ॒ક્ષમુપ॑ દધામ્યૂ॒ર્ધ્વયા᳚ ત્વા દિ॒શા સા॑દયામિ॒ પાઙ્ક્તે॑ન॒ છન્દ॑સા॒ બૃહ॒સ્પતિ॑ના દે॒વત॑યા॒-ઽગ્નેઃ પૃ॒ષ્ઠેના॒ગ્નેઃ પૃ॒ષ્ઠમુપ॑ દધામિ॒ યો વા અપા᳚ત્માનમ॒ગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુ॒તે-ઽપા᳚ત્મા॒-ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ભ॑વતિ॒ ય-સ્સાત્મા॑ન-ઞ્ચિનુ॒તે સાત્મા॒-ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ભ॑વત્યાત્મેષ્ટ॒કા ઉપ॑ દધાત્યે॒ષ વા અ॒ગ્નેરા॒ત્મા સાત્મા॑નમે॒વાગ્નિ-ઞ્ચિ॑નુતે॒ સાત્મા॒-ઽમુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ભ॑વતિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॑ ॥ 36 ॥
(શ્યૈ॒ત॒ત્વં – પ્ર॒તીચ્યા᳚ ત્વા દિ॒શા સા॑દયામિ॒ – ય-સ્સાત્મા॑ન-ઞ્ચિનુ॒તે – દ્વાવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 8)
અગ્ન॑ ઉદધે॒ યા ત॒ ઇષુ॑ર્યુ॒વા નામ॒ તયા॑ નો મૃડ॒ તસ્યા᳚સ્તે॒ નમ॒સ્તસ્યા᳚સ્ત॒ ઉપ॒ જીવ॑ન્તો ભૂયા॒સ્માગ્ને॑ દુદ્ધ્ર ગહ્ય કિગ્મ્શિલ વન્ય॒ યા ત॒ ઇષુ॑ર્યુ॒વા નામ॒ તયા॑ નો મૃડ॒ તસ્યા᳚સ્તે॒ નમ॒સ્તસ્યા᳚સ્ત॒ ઉપ॒ જીવ॑ન્તો ભૂયાસ્મ॒ પઞ્ચ॒ વા એ॒તે᳚-ઽગ્નયો॒ યચ્ચિત॑ય ઉદ॒ધિરે॒વ નામ॑ પ્રથ॒મો દુ॒દ્ધ્રો [દુ॒દ્ધ્રઃ, દ્વિ॒તીયો॒] 37
દ્વિ॒તીયો॒ ગહ્ય॑સ્તૃ॒તીયઃ॑ કિગ્મ્શિ॒લશ્ચ॑તુ॒ર્થો વન્યઃ॑ પઞ્ચ॒મસ્તેભ્યો॒ યદાહુ॑તી॒ર્ન જુ॑હુ॒યાદ॑દ્ધ્વ॒ર્યુ-ઞ્ચ॒ યજ॑માન-ઞ્ચ॒ પ્ર દ॑હેયુ॒ર્યદે॒તા આહુ॑તીર્જુ॒હોતિ॑ ભાગ॒ધેયે॑નૈ॒વૈના᳚ઞ્છમયતિ॒ ના-ઽઽર્તિ॒માર્ચ્છ॑ત્યદ્ધ્વ॒ર્યુર્ન યજ॑માનો॒ વામ્મ॑ આ॒સ-ન્ન॒સોઃ પ્રા॒ણો᳚-ઽક્ષ્યોશ્ચક્ષુઃ॒ કર્ણ॑યો॒-શ્શ્રોત્ર॑-મ્બાહુ॒વોર્બલ॑-મૂરુ॒વોરોજો-ઽરિ॑ષ્ટા॒ વિશ્વા॒ન્યઙ્ગા॑નિ ત॒નૂ- [ત॒નૂઃ, ત॒નુવા॑ મે] 38
-સ્ત॒નુવા॑ મે સ॒હ નમ॑સ્તે અસ્તુ॒ મા મા॑ હિગ્મ્સી॒રપ॒ વા એ॒તસ્મા᳚-ત્પ્રા॒ણાઃ ક્રા॑મન્તિ॒ યો᳚-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॒ન્વન્ન॑ધિ॒ ક્રામ॑તિ॒ વામ્મ॑ આ॒સ-ન્ન॒સોઃ પ્રા॒ણ ઇત્યા॑હ પ્રા॒ણાને॒વા-ઽઽત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ યો રુ॒દ્રો અ॒ગ્નૌ યો અ॒ફ્સુ ય ઓષ॑ધીષુ॒ યો રુ॒દ્રો વિશ્વા॒ ભુવ॑ના-ઽઽવિ॒વેશ॒ તસ્મૈ॑ રુ॒દ્રાય॒ નમો॑ અ॒સ્ત્વાહુ॑તિભાગા॒ વા અ॒ન્યે રુ॒દ્રા હ॒વિર્ભા॑ગા [રુ॒દ્રા હ॒વિર્ભા॑ગાઃ, અ॒ન્યે શ॑તરુ॒દ્રીયગ્મ્॑] 39
અ॒ન્યે શ॑તરુ॒દ્રીયગ્મ્॑ હુ॒ત્વા ગા॑વીધુ॒ક-ઞ્ચ॒રુમે॒તેન॒ યજુ॑ષા ચર॒માયા॒મિષ્ટ॑કાયા॒-ન્નિ દ॑દ્ધ્યા-દ્ભાગ॒ધેયે॑નૈ॒વૈનગ્મ્॑ શમયતિ॒ તસ્ય॒ ત્વૈ શ॑તરુ॒દ્રીયગ્મ્॑ હુ॒તમિત્યા॑હુ॒ર્યસ્યૈ॒તદ॒ગ્નૌ ક્રિ॒યત॒ ઇતિ॒ વસ॑વસ્ત્વા રુ॒દ્રૈઃ પુ॒રસ્તા᳚-ત્પાન્તુ પિ॒તર॑સ્ત્વા ય॒મરા॑જાનઃ પિ॒તૃભિ॑ર્દક્ષિણ॒તઃ પા᳚ન્ત્વાદિ॒ત્યાસ્ત્વા॒ વિશ્વૈ᳚ર્દે॒વૈઃ પ॒શ્ચા-ત્પા᳚ન્તુ દ્યુતા॒નસ્ત્વા॑ મારુ॒તો મ॒રુદ્ભિ॑રુત્તર॒તઃ પા॑તુ [ ] 40
દે॒વાસ્ત્વેન્દ્ર॑જ્યેષ્ઠા॒ વરુ॑ણરાજાનો॒ ઽધસ્તા᳚ચ્ચો॒-પરિ॑ષ્ઠાચ્ચ પાન્તુ॒ ન વા એ॒તેન॑ પૂ॒તો ન મેદ્ધ્યો॒ ન પ્રોક્ષિ॑તો॒ યદે॑ન॒મતઃ॑ પ્રા॒ચીન॑-મ્પ્રો॒ક્ષતિ॒ ય-થ્સઞ્ચિ॑ત॒માજ્યે॑ન પ્રો॒ક્ષતિ॒ તેન॑ પૂ॒તસ્તેન॒ મેદ્ધ્ય॒સ્તેન॒ પ્રોક્ષિ॑તઃ ॥ 41 ॥
(દુ॒ધ્ર – સ્ત॒નૂ – ર્હ॒વિર્ભા॑ગાઃ – પાતુ॒ – દ્વાત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 9)
સ॒મીચી॒ નામા॑સિ॒ પ્રાચી॒ દિક્તસ્યા᳚સ્તે॒ ઽગ્નિરધિ॑પતિ રસિ॒તો ર॑ક્ષિ॒તા યશ્ચાધિ॑પતિ॒ ર્યશ્ચ॑ ગો॒પ્તા તાભ્યા॒-ન્નમ॒સ્તૌનો॑ મૃડયતા॒-ન્તે ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો યશ્ચ॑ નો॒ દ્વેષ્ટિ॒ તં-વાઁ॒-ઞ્જમ્ભે॑ દધામ્યોજ॒સ્વિની॒ નામા॑સિ દક્ષિ॒ણા દિ-ક્તસ્યા᳚સ્ત॒ ઇન્દ્રો-ઽધિ॑પતિઃ॒ પૃદા॑કુઃ॒ પ્રાચી॒ નામા॑સિ પ્ર॒તીચી॒ દિ-ક્તસ્યા᳚સ્તે॒ [દિ-ક્તસ્યા᳚સ્તે, સોમો-ઽધિ॑પતિ-] 42
સોમો-ઽધિ॑પતિ-સ્સ્વ॒જો॑ ઽવ॒સ્થાવા॒ નામા॒-સ્યુદી॑ચી॒ દિ-ક્તસ્યા᳚સ્તે॒ વરુ॒ણો-ઽધિ॑પતિ-સ્તિ॒રશ્ચ॑ રાજિ॒-રધિ॑પત્ની॒ નામા॑સિ બૃહ॒તી દિ-ક્તસ્યા᳚સ્તે॒ બૃહ॒સ્પતિ॒-રધિ॑પતિ-શ્શ્વિ॒ત્રો વ॒શિની॒ નામા॑સી॒ય-ન્દિ-ક્તસ્યા᳚સ્તે ય॒મો-ઽધિ॑પતિઃ ક॒લ્માષ॑ ગ્રીવો રક્ષિ॒તા યશ્ચાધિ॑પતિ॒ ર્યશ્ચ॑ ગો॒પ્તા તાભ્યા॒-ન્નમ॒સ્તૌ નો॑ મૃડયતા॒-ન્તે ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો યશ્ચ॑ [ ] 43
નો॒ દ્વેષ્ટિ॒ તં-વાઁ॒-ઞ્જમ્ભે॑ દધામ્યે॒તા વૈ દે॒વતા॑ અ॒ગ્નિ-ઞ્ચિ॒તગ્મ્ ર॑ક્ષન્તિ॒ તાભ્યો॒ યદાહુ॑તી॒ર્ન જુ॑હુ॒યા-દ॑દ્ધ્વ॒ર્યુ-ઞ્ચ॒ યજ॑માન-ઞ્ચ ધ્યાયેયુ॒ર્યદે॒તા આહુ॑તીર્જુ॒હોતિ॑ ભાગ॒ધેયે॑નૈ॒વૈના᳚-ઞ્છમયતિ॒ ના-ઽઽર્તિ॒-માર્ચ્છ॑ત્યદ્ધ્વ॒ર્યુર્ન યજ॑માનો હે॒તયો॒ નામ॑ સ્થ॒ તેષાં᳚-વઃ ઁપુ॒રો ગૃ॒હા અ॒ગ્નિર્વ॒ ઇષ॑વ-સ્સલિ॒લો નિ॑લિ॒પા-ન્નામ॑ [ ] 44
સ્થ॒ તેષાં᳚-વોઁ દક્ષિ॒ણા ગૃ॒હાઃ પિ॒તરો॑ વ॒ ઇષ॑વ॒-સ્સગ॑રો વ॒જ્રિણો॒ નામ॑ સ્થ॒ તેષાં᳚-વઃ ઁપ॒શ્ચા-દ્ગૃ॒હા-સ્સ્વપ્નો॑ વ॒ ઇષ॑વો॒ ગહ્વ॑રો ઽવ॒સ્થાવા॑નો॒ નામ॑ સ્થ॒ તેષાં᳚-વઁ ઉત્ત॒રા-દ્ગૃ॒હા આપો॑ વ॒ ઇષ॑વ-સ્સમુ॒દ્રો-ઽધિ॑પતયો॒ નામ॑ સ્થ॒ તેષાં᳚-વઁ ઉ॒પરિ॑ ગૃ॒હા વ॒ર્॒ષં-વઁ॒ ઇષ॒વો-ઽવ॑સ્વાન્ ક્ર॒વ્યા નામ॑ સ્થ॒ પાર્થિ॑વા॒-સ્તેષાં᳚-વઁ ઇ॒હ ગૃ॒હા [ગૃ॒હાઃ, અન્નં॑-વઁ॒] 45
અન્નં॑-વઁ॒ ઇષ॑વો ઽનિમિ॒ષો વા॑તના॒મ-ન્તેભ્યો॑ વો॒ નમ॒સ્તે નો॑ મૃડયત॒ તે ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો યશ્ચ॑ નો॒ દ્વેષ્ટિ॒ તં-વોઁ॒ જમ્ભે॑ દધામિ હુ॒તાદો॒ વા અ॒ન્યે દે॒વા અ॑હુ॒તાદો॒-ઽન્યે તાન॑ગ્નિ॒ચિદે॒વોભયા᳚-ન્પ્રીણાતિ દ॒દ્ધ્ના મ॑ધુમિ॒શ્રેણૈ॒તા આહુ॑તીર્જુહોતિ ભાગ॒ધેયે॑નૈ॒વૈના᳚-ન્પ્રીણા॒ત્યથો॒ ખલ્વા॑હુ॒રિષ્ટ॑કા॒ વૈ દે॒વા અ॑હુ॒તાદ॒ ઇ- [અ॑હુ॒તાદ॒ ઇતિ॑, અ॒નુ॒પ॒રિ॒ક્રામ॑-] 46
-ત્ય॑નુપરિ॒ક્રામ॑-ઞ્જુહો॒ત્યપ॑રિવર્ગમે॒વૈના᳚-ન્પ્રીણાતી॒મગ્ગ્ સ્તન॒મૂર્જ॑સ્વન્ત-ન્ધયા॒પા-મ્પ્રપ્યા॑તમગ્ને સરિ॒રસ્ય॒ મદ્ધ્યે᳚ । ઉથ્સ॑-ઞ્જુષસ્વ॒ મધુ॑મન્તમૂર્વ સમુ॒દ્રિય॒ગ્મ્॒ સદ॑ન॒મા વિ॑શસ્વ ॥ યો વા અ॒ગ્નિ-મ્પ્ર॒યુજ્ય॒ ન વિ॑મુ॒ઞ્ચતિ॒ યથા-ઽશ્વો॑ યુ॒ક્તો-ઽવિ॑મુચ્યમાનઃ॒, ક્ષુદ્ધ્ય॑-ન્પરા॒ભવ॑ત્યે॒વમ॑સ્યા॒ગ્નિઃ પરા॑ ભવતિ॒ ત-મ્પ॑રા॒ભવ॑ન્તં॒-યઁજ॑મા॒નો-ઽનુ॒ પરા॑ ભવતિ॒ સો᳚-ઽગ્નિ-ઞ્ચિ॒ત્વા લૂ॒ક્ષો [લૂ॒ક્ષઃ, ભ॒વ॒તી॒મગ્ગ્ સ્તન॒] 47
ભ॑વતી॒મગ્ગ્ સ્તન॒-મૂર્જ॑સ્વન્ત-ન્ધયા॒પામિત્યાજ્ય॑સ્ય પૂ॒ર્ણાગ્ સ્રુચ॑-ઞ્જુહોત્યે॒ષ વા અ॒ગ્નેર્વિ॑મો॒કો વિ॒મુચ્યૈ॒વાસ્મા॒ અન્ન॒મપિ॑ દધાતિ॒ તસ્મા॑દાહુ॒ર્યશ્ચૈ॒વં-વેઁદ॒ યશ્ચ॒ ન સુ॒ધાયગ્મ્॑ હ॒ વૈ વા॒જી સુહિ॑તો દધા॒તીત્ય॒ગ્નિર્વાવ વા॒જી તમે॒વ ત-ત્પ્રી॑ણાતિ॒ સ એ॑ન-મ્પ્રી॒તઃ પ્રી॑ણાતિ॒ વસી॑યા-ન્ભવતિ ॥ 48 ॥
(પ્ર॒તીચી॒ દિક્તસ્યા᳚સ્તે-દ્વિ॒ષ્મો યશ્ચ॑-નિલિ॒મ્પા ના-મે॒ હ ગૃ॒હા-ઇતિ॑-લૂ॒ક્ષો-વસી॑યા-ન્ભવતિ) (અ. 10)
ઇન્દ્રા॑ય॒ રાજ્ઞે॑ સૂક॒રો વરુ॑ણાય॒ રાજ્ઞે॒ કૃષ્ણો॑ ય॒માય॒ રાજ્ઞ॒ ઋશ્ય॑ ઋષ॒ભાય॒ રાજ્ઞે॑ ગવ॒ય-શ્શા᳚ર્દૂ॒લાય॒ રાજ્ઞે॑ ગૌ॒રઃ પુ॑રુષરા॒જાય॑ મ॒ર્કટઃ॑, ક્ષિપ્રશ્યે॒નસ્ય॒ વર્તિ॑કા॒ નીલ॑ઙ્ગોઃ॒ ક્રિમિ॒-સ્સોમ॑સ્ય॒ રાજ્ઞઃ॑ કુલુ॒ઙ્ગ-સ્સિન્ધો᳚-શ્શિગ્મ્શુ॒મારો॑ હિ॒મવ॑તો હ॒સ્તી ॥ 49
(ઇન્દ્રા॑ય॒ રાજ્ઞે॒-ઽષ્ટાવિગ્મ્॑શતિઃ) (અ. 11)
મ॒યુઃ પ્રા॑જાપ॒ત્ય ઊ॒લો હલી᳚ક્ષ્ણો વૃષદ॒ગ્મ્॒શસ્તે ધા॒તુ-સ્સર॑સ્વત્યૈ॒ શારિ॑-શ્શ્યે॒તા પુ॑રુષ॒વા-ખ્સર॑સ્વતે॒ શુક॑-શ્શ્યે॒તઃ પુ॑રુષ॒વાગા॑ર॒ણ્યો॑-ઽજો ન॑કુ॒લ-શ્શકા॒ તે પૌ॒ષ્ણા વા॒ચે ક્રૌ॒ઞ્ચઃ ॥ 50 ॥
(મ॒યુ – સ્ત્રયો॑વિગ્મ્શતિઃ) (અ. 12)
અ॒પા-ન્નપ્ત્રે॑ જ॒ષો ના॒ક્રો મક॑રઃ કુલી॒કય॒સ્તે-ઽકૂ॑પારસ્ય વા॒ચે પૈ᳚ઙ્ગરા॒જો ભગા॑ય કુ॒ષીત॑ક આ॒તી વા॑હ॒સો દર્વિ॑દા॒ તે વા॑ય॒વ્યા॑ દિ॒ગ્ભ્યશ્ચ॑ક્રવા॒કઃ ॥ 51 ॥
(અ॒પા – મેકા॒ન્નવિગ્મ્॑શ॒તિઃ) (અ. 13)
બલા॑યાજગ॒ર આ॒ખુ-સ્સૃ॑જ॒યા શ॒યણ્ડ॑ક॒સ્તે મૈ॒ત્રા મૃ॒ત્યવે॑-ઽસિ॒તો મ॒ન્યવે᳚ સ્વ॒જઃ કું॑ભી॒નસઃ॑ પુષ્કરસા॒દો લો॑હિતા॒હિસ્તે ત્વા॒ષ્ટ્રાઃ પ્ર॑તિ॒શ્રુત્કા॑યૈ વાહ॒સઃ ॥ 52 ॥
(બલા॑યા॒ – ષ્ટાદ॑શ) (અ. 14)
પુ॒રુ॒ષ॒મૃ॒ગશ્ચ॒ન્દ્રમ॑સે ગો॒ધા કાલ॑કા દાર્વાઘા॒ટસ્તે વન॒સ્પતી॑નામે॒ણ્યહ્ને॒ કૃષ્ણો॒ રાત્રિ॑યૈ પિ॒કઃ, ક્ષ્વિઙ્કા॒ નીલ॑શીર્ષ્ણી॒ તે᳚-ઽર્ય॒મ્ણે ધા॒તુઃ ક॑ત્ક॒ટઃ ॥ 53 ॥
(પુ॒રુ॒ષ॒મૃ॒ગો᳚-ઽષ્ટાદ॑શ) (અ. 15)
સૌ॒રી બ॒લાકર્શ્યો॑ મ॒યૂર॑-શ્શ્યે॒નસ્તે ગ॑ન્ધ॒ર્વાણાં॒-વઁસૂ॑ના-ઙ્ક॒પિઞ્જ॑લો રુ॒દ્રાણા᳚-ન્તિત્તિ॒રી રો॒હિ-ત્કુ॑ણ્ડૃ॒ણાચી॑ ગો॒લત્તિ॑કા॒ તા અ॑ફ્સ॒રસા॒-મર॑ણ્યાય સૃમ॒રઃ ॥ 54 ॥
(સૌ॒-ર્ય॑ષ્ટાદ॑શ) (અ. 16)
પૃ॒ષ॒તો વૈ᳚શ્વદે॒વઃ પિ॒ત્વો ન્યઙ્કુઃ॒ કશ॒સ્તે-ઽનુ॑મત્યા અન્યવા॒પો᳚-ઽર્ધમા॒સાના᳚-મ્મા॒સા-ઙ્ક॒શ્યપઃ॒ ક્વયિઃ॑ કુ॒ટરુ॑ર્દાત્યૌ॒હસ્તે સિ॑નીવા॒લ્યૈ બૃહ॒સ્પત॑યે શિત્પુ॒ટઃ ॥ 55 ॥
(પૃ॒ષતા᳚- ઽષ્ટાદ॑શ) (અ. 17)
શકા॑ ભૌ॒મી પા॒ન્ત્રઃ કશો॑ માન્થી॒લવ॒સ્તે પિ॑તૃ॒ણા-મૃ॑તૂ॒ના-ઞ્જહ॑કા સંવઁથ્સ॒રાય॒ લોપા॑ ક॒પોત॒ ઉલૂ॑ક-શ્શ॒શસ્તે નૈર્॑ઋ॒તાઃ કૃ॑ક॒વાકુ॑-સ્સાવિ॒ત્રઃ ॥ 56 ॥
(શકા॒ – ઽષ્ટાદ॑શ ) (અ. 18)
રુરૂ॑ રૌ॒દ્રઃ કૃ॑કલા॒સ-શ્શ॒કુનિઃ॒ પિપ્પ॑કા॒ તે શ॑ર॒વ્યા॑યૈ હરિ॒ણો મા॑રુ॒તો બ્રહ્મ॑ણે શા॒ર્ગસ્ત॒રક્ષુઃ॑ કૃ॒ષ્ણ-શ્શ્વા ચ॑તુર॒ક્ષો ગ॑ર્દ॒ભસ્ત ઇ॑તરજ॒નાના॑મ॒ગ્નયે॒ ધૂઙ્ક્ષ્ણા᳚ ॥ 57 ॥
(રુરુ॑ – ર્વિગ્મ્શ॒તિઃ) (અ. 19)
અ॒લ॒જ આ᳚ન્તરિ॒ક્ષ ઉ॒દ્રો મ॒દ્ગુઃ પ્લ॒વસ્તે॑-ઽપામદિ॑ત્યૈ હગ્મ્સ॒સાચિ॑રિન્દ્રા॒ણ્યૈ કીર્શા॒ ગૃદ્ધ્ર॑-શ્શિતિક॒ક્ષી વા᳚ર્ધ્રાણ॒સસ્તે દિ॒વ્યા દ્યા॑વાપૃથિ॒વ્યા᳚ શ્વા॒વિત્ ॥ 58 ॥
(અ॒લ॒જો᳚ – ઽષ્ટાદ॑શ ) (અ. 20)
સુ॒પ॒ર્ણઃ પા᳚ર્જ॒ન્યો હ॒ગ્મ્॒સો વૃકો॑ વૃષદ॒ગ્મ્॒શસ્ત ઐ॒ન્દ્રા અ॒પામુ॒દ્રો᳚ ઽર્ય॒મ્ણે લો॑પા॒શ-સ્સિ॒ગ્મ્॒હો ન॑કુ॒લો વ્યા॒ઘ્રસ્તે મ॑હે॒ન્દ્રાય॒ કામા॑ય॒ પર॑સ્વાન્ ॥ 59 ॥
(સુ॒પ॒ણો᳚ – ઽષ્ટાદ॑શ) (અ. 21)
આ॒ગ્ને॒યઃ કૃ॒ષ્ણગ્રી॑વ-સ્સારસ્વ॒તી મે॒ષી બ॒ભ્રુ-સ્સૌ॒મ્યઃ પૌ॒ષ્ણ-શ્શ્યા॒મ-શ્શિ॑તિપૃ॒ષ્ઠો બા॑ર્હસ્પ॒ત્ય-શ્શિ॒લ્પો વૈ᳚શ્વદે॒વ ઐ॒ન્દ્રો॑-ઽરુ॒ણો મા॑રુ॒તઃ ક॒લ્માષ॑ ઐન્દ્રા॒ગ્ન-સ્સગ્મ્॑હિ॒તો॑ ઽધોરા॑મ-સ્સાવિ॒ત્રો વા॑રુ॒ણઃ પેત્વઃ॑ ॥ 60 ॥
(આ॒ગ્ને॒યો – દ્વાવિગ્મ્॑શતિઃ) (અ. 22)
અશ્વ॑સ્તૂપ॒રો ગો॑મૃ॒ગસ્તે પ્રા॑જાપ॒ત્યા આ᳚ગ્ને॒યૌ કૃ॒ષ્ણગ્રી॑વૌ ત્વા॒ષ્ટ્રૌ લો॑મશસ॒ક્થૌ શિ॑તિપૃ॒ષ્ઠૌ બા॑ર્હસ્પ॒ત્યૌ ધા॒ત્રે પૃ॑ષોદ॒ર-સ્સૌ॒ર્યો બ॒લક્ષઃ॒ પેત્વઃ॑ ॥ 61 ॥
(અશ્વઃ॒ – ષોડ॑શ) (અ. 23)
અ॒ગ્નયે-ઽની॑કવતે॒ રોહિ॑તાઞ્જિ-રન॒ડ્વા-ન॒ધોરા॑મૌ સાવિ॒ત્રૌ પૌ॒ષ્ણૌ ર॑જ॒તના॑ભી વૈશ્વદે॒વૌ પિ॒શઙ્ગૌ॑ તૂપ॒રૌ મા॑રુ॒તઃ ક॒લ્માષ॑ આગ્ને॒યઃ કૃ॒ષ્ણો॑-ઽજ-સ્સા॑રસ્વ॒તી મે॒ષી વા॑રુ॒ણઃ કૃ॒ષ્ણ એક॑શિતિપા॒-ત્પેત્વઃ॑ ॥ 62 ॥
(અ॒ગ્નયે॒ – દ્વાવિગ્મ્॑શતિઃ) (અ. 24)
(યદેકે॑ન – પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્રે॒ણા-ઽનુ॒ – યજુ॒ષા – ઽઽપો॑ – વિ॒શ્વક॒ર્મા – ઽગ્ન॒ આ યા॑હિ – સુવ॒ર્ગાય॒ વજ્રો॑ – ગાય॒ત્રેણા – ગ્ન॑ ઉદધે – સ॒મીચી – ન્દ્રા॑ય – મ॒યુ – ર॒પાં – બલા॑ય – પુરુષમૃ॒ગઃ – સૌ॒રી – પૃ॑ષ॒તઃ – શકા॒ – રુરુ॑ – રલ॒જઃ – સુ॑પ॒ર્ણ – આ᳚ગ્ને॒યો – ઽશ્વો॒ – ઽગ્નયે-ઽની॑કવતે॒ – ચતુ॑ર્વિગ્મ્શતિઃ)
(યદેકે॑ન॒ – સ પાપી॑યા – ને॒તદ્વા અ॒ગ્ને – ર્ધનુ॒સ્ત-દ્- દે॒વાસ્ત્વેન્દ્ર॑જ્યેષ્ઠા – અ॒પા-ન્નપ્ત્રે – ઽશ્વ॑સ્તૂપ॒રો – દ્વિષ॑ષ્ટિઃ)
(યદેકે॒, નૈક॑શિતિપા॒-ત્પેત્વઃ॑)
॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પઞ્ચમકાણ્ડે પઞ્ચમઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥