കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ഞ്ചതുര്ഥകാണ്ഡേ ദ്വീതീയഃ പ്രശ്നഃ – ദേവയജനഗ്രഹാഭിധാനം
ഓ-ന്നമഃ പരമാത്മനേ, ശ്രീ മഹാഗണപതയേ നമഃ,
ശ്രീ ഗുരുഭ്യോ നമഃ । ഹ॒രിഃ॒ ഓമ് ॥
വിഷ്ണോഃ॒ ക്രമോ᳚-ഽസ്യഭിമാതി॒ഹാ ഗാ॑യ॒ത്ര-ഞ്ഛന്ദ॒ ആ രോ॑ഹ പൃഥി॒വീമനു॒ വിക്ര॑മസ്വ॒ നിര്ഭ॑ക്ത॒-സ്സ യ-ന്ദ്വി॒ഷ്മോ വിഷ്ണോഃ॒ ക്രമോ᳚-ഽസ്യഭിശസ്തി॒ഹാ ത്രൈഷ്ടു॑ഭ॒-ഞ്ഛന്ദ॒ ആ രോ॑ഹാ॒ന്തരി॑ക്ഷ॒മനു॒ വിക്ര॑മസ്വ॒ നിര്ഭ॑ക്ത॒-സ്സ യ-ന്ദ്വി॒ഷ്മോ വിഷ്ണോഃ॒ ക്രമോ᳚-ഽസ്യരാതീയ॒തോ ഹ॒ന്താ ജാഗ॑ത॒-ഞ്ഛന്ദ॒ ആ രോ॑ഹ॒ ദിവ॒മനു॒ വിക്ര॑മസ്വ॒ നിര്ഭ॑ക്ത॒-സ്സ യ-ന്ദ്വി॒ഷ്മോ വിഷ്ണോഃ॒ [വിഷ്ണോഃ᳚, ക്രമോ॑-ഽസി ശത്രൂയ॒തോ] 1
ക്രമോ॑-ഽസി ശത്രൂയ॒തോ ഹ॒ന്താ-ഽനു॑ഷ്ടുഭ॒-ഞ്ഛന്ദ॒ ആ രോ॑ഹ॒ ദിശോ-ഽനു॒ വിക്ര॑മസ്വ॒ നിര്ഭ॑ക്ത॒-സ്സ യ-ന്ദ്വി॒ഷ്മഃ ॥ അക്ര॑ന്ദദ॒ഗ്നി-സ്സ്ത॒നയ॑ന്നിവ॒ ദ്യൌഃ, ക്ഷാമാ॒ രേരി॑ഹ-ദ്വീ॒രുധ॑-സ്സമ॒ഞ്ജന്ന് । സ॒ദ്യോ ജ॑ജ്ഞാ॒നോ വി ഹീമി॒ദ്ധോ അഖ്യ॒ദാ രോദ॑സീ ഭാ॒നുനാ॑ ഭാത്യ॒ന്തഃ ॥ അഗ്നേ᳚-ഽഭ്യാവര്തിന്ന॒ഭി ന॒ ആ വ॑ര്ത॒സ്വാ-ഽഽയു॑ഷാ॒ വര്ച॑സാ സ॒ന്യാ മേ॒ധയാ᳚ പ്ര॒ജയാ॒ ധനേ॑ന ॥ അഗ്നേ॑ [അഗ്നേ᳚, അ॒ങ്ഗി॒ര॒-ശ്ശ॒ത-ന്തേ॑] 2
അങ്ഗിര-ശ്ശ॒ത-ന്തേ॑ സന്ത്വാ॒വൃത॑-സ്സ॒ഹസ്ര॑-ന്ത ഉപാ॒വൃതഃ॑ । താസാ॒-മ്പോഷ॑സ്യ॒ പോഷേ॑ണ॒ പുന॑ര്നോ ന॒ഷ്ടമാ കൃ॑ധി॒ പുന॑ര്നോ ര॒യിമാ കൃ॑ധി ॥ പുന॑രൂ॒ര്ജാ നിവ॑ര്തസ്വ॒ പുന॑രഗ്ന ഇ॒ഷാ-ഽഽയു॑ഷാ । പുന॑ര്നഃ പാഹി വി॒ശ്വതഃ॑ ॥ സ॒ഹ ര॒യ്യാ നി വ॑ര്ത॒സ്വാഗ്നേ॒ പിന്വ॑സ്വ॒ ധാര॑യാ । വി॒ശ്വഫ്സ്നി॑യാ വി॒ശ്വ ത॒സ്പരി॑ ॥ ഉദു॑ത്ത॒മം-വഁ ॑രുണ॒ പാശ॑ മ॒സ്മദവാ॑-ഽധ॒മം- [-ഽധ॒മമ്, വി മ॑ദ്ധ്യ॒മഗ്ഗ് ശ്ര॑ഥായ ।] 3
-വിഁ മ॑ദ്ധ്യ॒മഗ്ഗ് ശ്ര॑ഥായ । അഥാ॑ വ॒യമാ॑ദിത്യ വ്ര॒തേ തവാനാ॑ഗസോ॒ അദി॑തയേ സ്യാമ ॥ ആ ത്വാ॑-ഽഹാര്ഷ-മ॒ന്തര॑ഭൂര്ധ്രു॒വസ്തി॒ഷ്ഠാ ഽവി॑ചാചലിഃ । വിശ॑സ്ത്വാ॒ സര്വാ॑ വാഞ്ഛന്ത്വ॒സ്മി-ന്രാ॒ഷ്ട്രമധി॑ ശ്രയ ॥അഗ്നേ॑ ബൃ॒ഹന്നു॒ഷസാ॑മൂ॒ര്ധ്വോ അ॑സ്ഥാന്നിര്ജഗ്മി॒വാന്-തമ॑സോ॒ ജ്യോതി॒ഷാ-ഽഽഗാ᳚ത് । അ॒ഗ്നിര്ഭാ॒നുനാ॒ രുശ॑താ॒ സ്വങ്ഗ॒ ആ ജാ॒തോ വിശ്വാ॒ സദ്മാ᳚ന്യപ്രാഃ ॥ സീദ॒ ത്വ-മ്മാ॒തുര॒സ്യാ [സീദ॒ ത്വ-മ്മാ॒തുര॒സ്യാഃ᳚, ഉ॒പസ്ഥേ॒ വിശ്വാ᳚ന്യഗ്നേ] 4
ഉ॒പസ്ഥേ॒ വിശ്വാ᳚ന്യഗ്നേ വ॒യുനാ॑നി വി॒ദ്വാന് । മൈനാ॑മ॒ര്ചിഷാ॒ മാ തപ॑സാ॒-ഽഭി ശൂ॑ശുചോ॒-ഽന്തര॑സ്യാഗ്മ് ശു॒ക്രജ്യോ॑തി॒ര്വി ഭാ॑ഹി ॥ അ॒ന്തര॑ഗ്നേ രു॒ചാ ത്വമു॒ഖായൈ॒ സദ॑നേ॒ സ്വേ । തസ്യാ॒സ്ത്വഗ്മ് ഹര॑സാ॒ തപ॒ഞ്ജാത॑വേദ-ശ്ശി॒വോ ഭ॑വ ॥ ശി॒വോ ഭൂ॒ത്വാ മഹ്യ॑മ॒ഗ്നേ-ഽഥോ॑ സീദ ശി॒വസ്ത്വമ് । ശി॒വാഃ കൃ॒ത്വാ ദിശ॒-സ്സര്വാ॒-സ്സ്വാം-യോഁനി॑മി॒ഹാ-ഽഽ സ॑ദഃ ॥ ഹ॒ഗ്മ്॒സ-ശ്ശു॑ചി॒ഷ ദ്വസു॑രന്തരിക്ഷ॒-സദ്ധോതാ॑ വേദി॒ഷദതി॑ഥി ര്ദുരോണ॒സത് । നൃ॒ഷദ്വ॑ര॒സ-ദൃ॑ത॒സ-ദ്വ്യോ॑മ॒സ-ദ॒ബ്ജാ ഗോ॒ജാ ഋ॑ത॒ജാ അ॑ദ്രി॒ജാ ഋ॒ത-മ്ബൃ॒ഹത് ॥ 5 ॥
(ദിവ॒മനു॒ വി ക്ര॑മസ്വ॒ നിര്ഭ॑ക്ത॒-സ്സ യ-ന്ദ്വി॒ഷ്മോ വിഷ്ണോ॒ – ര്ധനേ॒നാഗ്നേ॑ – ഽധ॒മ – മ॒സ്യാഃ – ശു॑ചി॒ഷഥ് – ഷോഡ॑ശ ച) (അ. 1)
ദി॒വസ്പരി॑ പ്രഥ॒മ-ഞ്ജ॑ജ്ഞേ അ॒ഗ്നിര॒സ്മ-ദ്ദ്വി॒തീയ॒-മ്പരി॑ ജാ॒തവേ॑ദാഃ । തൃ॒തീയ॑മ॒ഫ്സു നൃ॒മണാ॒ അജ॑സ്ര॒മിന്ധാ॑ന ഏന-ഞ്ജരതേ സ്വാ॒ധീഃ ॥ വി॒ദ്മാ തേ॑ അഗ്നേ ത്രേ॒ധാ ത്ര॒യാണി॑ വി॒ദ്മാ തേ॒ സദ്മ॒ വിഭൃ॑ത-മ്പുരു॒ത്രാ । വി॒ദ്മാ തേ॒ നാമ॑ പര॒മ-ങ്ഗുഹാ॒ യദ്വി॒ദ്മാ തമുഥ്സം॒-യഁത॑ ആജ॒ഗന്ഥ॑ ॥ സ॒മു॒ദ്രേ ത്വാ॑ നൃ॒മണാ॑ അ॒ഫ്സ്വ॑ന്തര്നൃ॒ചക്ഷാ॑ ഈധേ ദി॒വോ അ॑ഗ്ന॒ ഊധന്ന്॑ । തൃ॒തീയേ᳚ ത്വാ॒ [തൃ॒തീയേ᳚ ത്വാ, രജ॑സി തസ്ഥി॒വാഗ്മ് സ॑മൃ॒തസ്യ॒] 6
രജ॑സി തസ്ഥി॒വാഗ്മ് സ॑മൃ॒തസ്യ॒ യോനൌ॑ മഹി॒ഷാ അ॑ഹിന്വന്ന് ॥ അക്ര॑ന്ദദ॒ഗ്നി-സ്സ്ത॒നയ॑ന്നിവ॒ ദ്യൌഃ, ക്ഷാമാ॒ രേരി॑ഹ-ദ്വീ॒രുധ॑-സ്സമ॒ഞ്ജന്ന് । സ॒ദ്യോ ജ॑ജ്ഞാ॒നോ വി ഹീമി॒ദ്ധോ അഖ്യ॒ദാ രോദ॑സീ ഭാ॒നുനാ॑ ഭാത്യ॒ന്തഃ ॥ ഉ॒ശി-ക്പാ॑വ॒കോ അ॑ര॒തി-സ്സു॑മേ॒ധാ മര്തേ᳚ഷ്വ॒ഗ്നിര॒മൃതോ॒ നിധാ॑യി । ഇയ॑ര്തി ധൂ॒മമ॑രു॒ഷ-മ്ഭരി॑ഭ്ര॒ദുച്ഛു॒ക്രേണ॑ ശോ॒ചിഷാ॒ ദ്യാമിന॑ക്ഷത് ॥ വിശ്വ॑സ്യ കേ॒തുര്ഭുവ॑നസ്യ॒ ഗര്ഭ॒ ആ [ ] 7
രോദ॑സീ അപൃണാ॒ജ്ജായ॑മാനഃ । വീ॒ഡു-ഞ്ചി॒ദദ്രി॑മഭിന-ത്പരാ॒യന് ജനാ॒ യദ॒ഗ്നിമയ॑ജന്ത॒ പഞ്ച॑ ॥ ശ്രീ॒ണാമു॑ദാ॒രോ ധ॒രുണോ॑ രയീ॒ണാ-മ്മ॑നീ॒ഷാണാ॒-മ്പ്രാര്പ॑ണ॒-സ്സോമ॑ഗോപാഃ । വസോ᳚-സ്സൂ॒നു-സ്സഹ॑സോ അ॒ഫ്സു രാജാ॒ വി ഭാ॒ത്യഗ്ര॑ ഉ॒ഷസാ॑മിധാ॒നഃ ॥ യസ്തേ॑ അ॒ദ്യ കൃ॒ണവ॑-ദ്ഭദ്രശോചേ-ഽപൂ॒പ-ന്ദേ॑വ ഘൃ॒തവ॑ന്തമഗ്നേ । പ്രത-ന്ന॑യ പ്രത॒രാം-വഁസ്യോ॒ അച്ഛാ॒ഭി ദ്യു॒മ്ന-ന്ദേ॒വഭ॑ക്തം-യഁവിഷ്ഠ ॥ ആ [ ] 8
ത-മ്ഭ॑ജ സൌശ്രവ॒സേഷ്വ॑ഗ്ന ഉ॒ക്ഥ-ഉ॑ക്ഥ॒ ആ ഭ॑ജ ശ॒സ്യമാ॑നേ । പ്രി॒യ-സ്സൂര്യേ᳚ പ്രി॒യോ അ॒ഗ്നാ ഭ॑വാ॒ത്യുജ്ജാ॒തേന॑ ഭി॒നദ॒ദുജ്ജനി॑ത്വൈഃ ॥ ത്വാമ॑ഗ്നേ॒ യജ॑മാനാ॒ അനു॒ ദ്യൂന്. വിശ്വാ॒ വസൂ॑നി ദധിരേ॒ വാര്യാ॑ണി । ത്വയാ॑ സ॒ഹ ദ്രവി॑ണമി॒ച്ഛമാ॑നാ വ്ര॒ജ-ങ്ഗോമ॑ന്തമു॒ശിജോ॒ വി വ॑വ്രുഃ ॥ ദൃ॒ശാ॒നോ രു॒ക്മ ഉ॒ര്വ്യാ വ്യ॑ദ്യൌ-ദ്ദു॒ര്മര്ഷ॒മായു॑-ശ്ശ്രി॒യേ രു॑ചാ॒നഃ । അ॒ഗ്നിര॒മൃതോ॑ അഭവ॒-ദ്വയോ॑ഭി॒ര്യദേ॑- -ന॒-ന്ദ്യൌരജ॑നയ-ഥ്സു॒രേതാഃ᳚ ॥ 9 ॥
(തൃതിയേ᳚ ത്വാ॒ – ഗര്ഭ॒ ആ – യ॑വി॒ഷ്ഠാ-ഽഽ – യ – ച്ച॒ത്വാരി॑ ച) (അ. 2)
അന്ന॑പ॒തേ-ഽന്ന॑സ്യ നോ ദേഹ്യനമീ॒വസ്യ॑ ശു॒ഷ്മിണഃ॑ । പ്ര പ്ര॑ദാ॒താര॑-ന്താരിഷ॒ ഊര്ജ॑-ന്നോ ധേഹി ദ്വി॒പദേ॒ ചതു॑ഷ്പദേ ॥ ഉദു॑ ത്വാ॒ വിശ്വേ॑ ദേ॒വാ അഗ്നേ॒ ഭര॑ന്തു॒ ചിത്തി॑ഭിഃ । സ നോ॑ ഭവ ശി॒വത॑മ-സ്സു॒പ്രതീ॑കോ വി॒ഭാവ॑സുഃ ॥ പ്രേദ॑ഗ്നേ॒ ജ്യോതി॑ഷ്മാന്. യാഹി ശി॒വേഭി॑ര॒ര്ചി॑ഭി॒സ്ത്വമ് । ബൃ॒ഹദ്ഭി॑-ര്ഭാ॒നുഭി॒-ര്ഭാസ॒-ന്മാ ഹിഗ്മ്॑സീ സ്ത॒നുവാ᳚ പ്ര॒ജാഃ ॥ സ॒മിധാ॒-ഽഗ്നി-ന്ദു॑വസ്യത ഘൃ॒തൈര്ബോ॑ധയ॒താതി॑ഥിമ് । ആ- [ആ, അ॒സ്മി॒ന്॒. ഹ॒വ്യാ ജു॑ഹോതന ।] 10
-ഽസ്മി॑ന്. ഹ॒വ്യാ ജു॑ഹോതന ॥ പ്രപ്രാ॒യമ॒ഗ്നിര്ഭ॑ര॒തസ്യ॑ ശൃണ്വേ॒ വി യ-ഥ്സൂര്യോ॒ ന രോച॑തേ ബൃ॒ഹദ്ഭാഃ । അ॒ഭി യഃ പൂ॒രു-മ്പൃത॑നാസു ത॒സ്ഥൌ ദീ॒ദായ॒ ദൈവ്യോ॒ അതി॑ഥി-ശ്ശി॒വോ നഃ॑ ॥ ആപോ॑ ദേവീഃ॒ പ്രതി॑ ഗൃഹ്ണീത॒ ഭസ്മൈ॒ത-ഥ്സ്യോ॒നേ കൃ॑ണുദ്ധ്വഗ്മ് സുര॒ഭാവു॑ ലോ॒കേ । തസ്മൈ॑ നമന്താ॒-ഞ്ജന॑യ-സ്സു॒പത്നീ᳚ര്മാ॒തേവ॑ പു॒ത്ര-മ്ബി॑ഭൃ॒താ സ്വേ॑നമ് ॥ അ॒ഫ്സ്വ॑ഗ്നേ॒ സധി॒ഷ്ടവ॒- [അ॒ഫ്സ്വ॑ഗ്നേ॒ സധി॒ഷ്ടവ॑, സൌഷ॑ധീ॒രനു॑ രുദ്ധ്യസേ ।] 11
സൌഷ॑ധീ॒രനു॑ രുദ്ധ്യസേ । ഗര്ഭേ॒ സഞ്ജാ॑യസേ॒ പുനഃ॑ ॥ ഗര്ഭോ॑ അ॒സ്യോഷ॑ധീനാ॒-ങ്ഗര്ഭോ॒ വന॒സ്പതീ॑നാമ് । ഗര്ഭോ॒ വിശ്വ॑സ്യ ഭൂ॒തസ്യാഗ്നേ॒ ഗര്ഭോ॑ അ॒പാമ॑സി ॥ പ്ര॒സദ്യ॒ ഭസ്മ॑നാ॒ യോനി॑മ॒പശ്ച॑ പൃഥി॒വീമ॑ഗ്നേ । സ॒ഗ്മ്॒സൃജ്യ॑ മാ॒തൃഭി॒സ്ത്വ-ഞ്ജ്യോതി॑ഷ്മാ॒-ന്പുന॒രാ-ഽസ॑ദഃ ॥ പുന॑രാ॒സദ്യ॒ സദ॑നമ॒പശ്ച॑ പൃഥി॒വീമ॑ഗ്നേ । ശേഷേ॑ മാ॒തുര്യഥോ॒പസ്ഥേ॒ ഽന്തര॒സ്യാഗ്മ് ശി॒വത॑മഃ ॥ പുന॑രൂ॒ര്ജാ [ ] 12
-നി വ॑ര്തസ്വ॒ പുന॑രഗ്ന ഇ॒ഷാ ഽഽയു॑ഷാ । പുന॑ര്നഃ പാഹി വി॒ശ്വതഃ॑ ॥ സ॒ഹ ര॒യ്യാ നി വ॑ര്ത॒സ്വാഗ്നേ॒ പിന്വ॑സ്വ॒ ധാര॑യാ । വി॒ശ്വഫ്സ്നി॑യാ വി॒ശ്വത॒സ്പരി॑ ॥ പുന॑സ്ത്വാ ഽഽദി॒ത്യാ രു॒ദ്രാ വസ॑വ॒-സ്സമി॑ന്ധതാ॒-മ്പുന॑ര്ബ്ര॒ഹ്മാണോ॑ വസുനീഥ യ॒ജ്ഞൈഃ । ഘൃ॒തേന॒ ത്വ-ന്ത॒നുവോ॑ വര്ധയസ്വ സ॒ത്യാ-സ്സ॑ന്തു॒ യജ॑മാനസ്യ॒ കാമാഃ᳚ ॥ ബോധാ॑ നോ അ॒സ്യ വച॑സോ യവിഷ്ഠ॒ മഗ്മ്ഹി॑ഷ്ഠസ്യ॒ പ്രഭൃ॑തസ്യ സ്വധാവഃ । പീയ॑തി ത്വോ॒ അനു॑ ത്വോ ഗൃണാതി വ॒ന്ദാരു॑സ്തേ ത॒നുവം॑-വഁന്ദേ അഗ്നേ ॥ സ ബോ॑ധി സൂ॒രിര്മ॒ഘവാ॑ വസു॒ദാവാ॒ വസു॑പതിഃ । യു॒യോ॒ദ്ധ്യ॑സ്മ-ദ്ദ്വേഷാഗ്മ്॑സി ॥ 13 ॥
(ആ – തവോ॒ – ര്ജാ-ഽ – നു॒ – ഷോഡ॑ശ ച) (അ. 3)
അപേ॑ത॒ വീത॒ വി ച॑ സര്പ॒താതോ॒ യേ-ഽത്ര॒ സ്ഥ പു॑രാ॒ണാ യേ ച॒ നൂത॑നാഃ । അദാ॑ദി॒ദം-യഁ॒മോ॑-ഽവ॒സാന॑-മ്പൃഥി॒വ്യാ അക്ര॑ന്നി॒മ-മ്പി॒തരോ॑ ലോ॒കമ॑സ്മൈ ॥ അ॒ഗ്നേര്ഭസ്മാ᳚സ്യ॒ഗ്നേഃ പുരീ॑ഷമസി സ॒ജ്ഞാന്ന॑മസി കാമ॒ധര॑ണ॒-മ്മയി॑ തേ കാമ॒ധര॑ണ-മ്ഭൂയാത് ॥ സം-യാഁ വഃ॑ പ്രി॒യാസ്ത॒നുവ॒-സ്സ-മ്പ്രി॒യാ ഹൃദ॑യാനി വഃ । ആ॒ത്മാ വോ॑ അസ്തു॒ [അസ്തു, സമ്പ്രി॑യ॒] 14
സമ്പ്രി॑യ॒-സ്സമ്പ്രി॑യാസ്ത॒നുവോ॒ മമ॑ ॥ അ॒യഗ്മ് സോ അ॒ഗ്നിര്യസ്മി॒ന്-ഥ്സോമ॒മിന്ദ്ര॑-സ്സു॒ത-ന്ദ॒ധേ ജ॒ഠരേ॑ വാവശാ॒നഃ । സ॒ഹ॒സ്രിയം॒-വാഁജ॒മത്യ॒-ന്ന സപ്തിഗ്മ്॑ സസ॒വാന്-ഥ്സന്-ഥ്സ്തൂ॑യസേ ജാതവേദഃ ॥ അഗ്നേ॑ ദി॒വോ അര്ണ॒മച്ഛാ॑ ജിഗാ॒സ്യച്ഛാ॑ ദേ॒വാഗ്മ് ഊ॑ചിഷേ॒ ധിഷ്ണി॑യാ॒ യേ । യാഃ പ॒രസ്താ᳚-ദ്രോച॒നേ സൂര്യ॑സ്യ॒ യാശ്ചാ॒ വസ്താ॑-ദുപ॒തിഷ്ഠ॑ന്ത॒ ആപഃ॑ ॥ അഗ്നേ॒ യ-ത്തേ॑ ദി॒വി വര്ചഃ॑ പൃഥി॒വ്യാം-യഁദോഷ॑ധീ- [പൃഥി॒വ്യാം-യഁദോഷ॑ധീഷു, അ॒ഫ്സു വാ॑ യജത്ര ।] 15
-ഷ്വ॒ഫ്സു വാ॑ യജത്ര । യേനാ॒ന്തരി॑ക്ഷ-മു॒ര്വാ॑ത॒തന്ഥ॑ ത്വേ॒ഷ-സ്സ ഭാ॒നുര॑ര്ണ॒വോ നൃ॒ചക്ഷാഃ᳚ ॥ പു॒രീ॒ഷ്യാ॑സോ അ॒ഗ്നയഃ॑ പ്രാവ॒ണേഭി॑-സ്സ॒ജോഷ॑സഃ । ജു॒ഷന്താഗ്മ്॑ ഹ॒വ്യമാഹു॑തമനമീ॒വാ ഇഷോ॑ മ॒ഹീഃ ॥ ഇഡാ॑മഗ്നേ പുരു॒ദഗ്മ് സഗ്മ്॑ സ॒നി-ങ്ഗോ-ശ്ശ॑ശ്വത്ത॒മഗ്മ് ഹവ॑മാനായ സാധ । സ്യാന്ന॑-സ്സൂ॒നുസ്തന॑യോ വി॒ജാവാ-ഽഗ്നേ॒ സാ തേ॑ സുമ॒തിര്ഭൂ᳚ത്വ॒സ്മേ ॥ അ॒യ-ന്തേ॒ യോനി॑ര്-ഋ॒ത്വിയോ॒ യതോ॑ ജാ॒തോ അരോ॑ചഥാഃ । ത-ഞ്ജാ॒ന- [ത-ഞ്ജാ॒നന്ന്, അ॒ഗ്ന॒ ആ രോ॒ഹാഥാ॑ നോ] 16
-ന്ന॑ഗ്ന॒ ആ രോ॒ഹാഥാ॑ നോ വര്ധയാ ര॒യിമ് ॥ ചിദ॑സി॒ തയാ॑ ദേ॒വത॑യാ-ഽങ്ഗിര॒സ്വ-ദ്ധ്രു॒വാ സീ॑ദ പരി॒ചിദ॑സി॒ തയാ॑ ദേ॒വത॑യാ-ഽങ്ഗിര॒സ്വ-ദ്ധ്രു॒വാ സീ॑ദ ലോ॒ക-മ്പൃ॑ണ ഛി॒ദ്ര-മ്പൃ॒ണാഥോ॑ സീദ ശി॒വാ ത്വമ് । ഇ॒ന്ദ്രാ॒ഗ്നീ ത്വാ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॑ര॒സ്മിന്. യോനാ॑വസീഷദന്ന് ॥ താ അ॑സ്യ॒ സൂദ॑ദോഹസ॒-സ്സോമഗ്ഗ്॑ ശ്രീണന്തി॒ പൃശ്ഞ॑യഃ । ജന്മ॑-ന്ദേ॒വാനാം॒-വിഁശ॑സ്ത്രി॒ഷ്വാ രോ॑ച॒നേ ദി॒വഃ ॥ 17 ॥
(അ॒സ്ത്വോ – ഷ॑ധീഷു – ജാ॒ന – ന്ന॒ഷ്ടാച॑ത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 4)
സമി॑ത॒ഗ്മ്॒ സങ്ക॑ല്പേഥാ॒ഗ്മ്॒ സമ്പ്രി॑യൌ രോചി॒ഷ്ണൂ സു॑മന॒സ്യമാ॑നൌ । ഇഷ॒മൂര്ജ॑മ॒ഭി സം॒വഁസാ॑നൌ॒ സം-വാഁ॒-മ്മനാഗ്മ്॑സി॒ സം-വ്രഁ॒താ സമു॑ ചി॒ത്താന്യാ-ഽക॑രമ് ॥ അഗ്നേ॑ പുരീഷ്യാധി॒പാ ഭ॑വാ॒ ത്വ-ന്നഃ॑ । ഇഷ॒മൂര്ജം॒-യഁജ॑മാനായ ധേഹി ॥ പു॒രീ॒ഷ്യ॑സ്ത്വമ॑ഗ്നേ രയി॒മാ-ന്പു॑ഷ്ടി॒മാഗ്മ് അ॑സി । ശി॒വാഃ കൃ॒ത്വാ ദിശ॒-സ്സര്വാ॒-സ്സ്വാം-യോഁനി॑മി॒ഹാ-ഽസ॑ദഃ ॥ ഭവ॑ത-ന്ന॒-സ്സമ॑നസൌ॒ സമോ॑കസാ [സമോ॑കസൌ, അ॒രേ॒പസൌ᳚ ।] 18
-വരേ॒പസൌ᳚ । മാ യ॒ജ്ഞഗ്മ് ഹിഗ്മ്॑സിഷ്ട॒-മ്മാ യ॒ജ്ഞപ॑തി-ഞ്ജാതവേദസൌ ശി॒വൌ ഭ॑വതമ॒ദ്യ നഃ॑ ॥ മാ॒തേവ॑ പു॒ത്ര-മ്പൃ॑ഥി॒വീ പു॑രീ॒ഷ്യ॑മ॒ഗ്നിഗ്ഗ് സ്വേ യോനാ॑വഭാരു॒ഖാ । താം-വിഁശ്വൈ᳚ര്ദേ॒വൈര്-ഋ॒തുഭി॑-സ്സംവിഁദാ॒നഃ പ്ര॒ജാപ॑തിര്വി॒ശ്വക॑ര്മാ॒ വി മു॑ഞ്ചതു ॥ യദ॒സ്യ പാ॒രേ രജ॑സ-ശ്ശു॒ക്ര-ഞ്ജ്യോതി॒രജാ॑യത । ത-ന്നഃ॑ പര്ഷ॒ദതി॒ ദ്വിഷോ-ഽഗ്നേ॑ വൈശ്വാനര॒ സ്വാഹാ᳚ ॥ നമ॒-സ്സു തേ॑ നിര്-ഋതേ വിശ്വരൂപേ- [വിശ്വരൂപേ, അ॒യ॒സ്മയം॒-വിഁ ചൃ॑താ] 19
-ഽയ॒സ്മയം॒-വിഁ ചൃ॑താ ബ॒ന്ധമേ॒തമ് । യ॒മേന॒ ത്വം-യഁ॒മ്യാ॑ സം-വിഁദാ॒നോത്ത॒മ-ന്നാക॒മധി॑ രോഹയേ॒മമ് ॥ യത്തേ॑ ദേ॒വീ നിര്-ഋ॑തിരാബ॒ബന്ധ॒ ദാമ॑ ഗ്രീ॒വാസ്വ॑ വിച॒ര്ത്യമ് । ഇ॒ദ-ന്തേ॒ ത-ദ്വിഷ്യാം॒-യാഁയു॑ഷോ॒ ന മദ്ധ്യാ॒ദഥാ॑ ജീ॒വഃ പി॒തുമ॑ദ്ധി॒ പ്രമു॑ക്തഃ ॥ യസ്യാ᳚സ്തേ അ॒സ്യാഃ ക്രൂ॒ര ആ॒സഞ്ജു॒ഹോമ്യേ॒ഷാ-മ്ബ॒ന്ധാനാ॑മവ॒സര്ജ॑നായ । ഭൂമി॒രിതി॑ ത്വാ॒ ജനാ॑ വി॒ദുര്നിര്-ഋ॑തി॒- [വി॒ദുര്നിര്-ഋ॑തിഃ, ഇതി॑ ത്വാ॒ ഽഹ-മ്പരി॑] 20
-രിതി॑ ത്വാ॒ ഽഹ-മ്പരി॑ വേദ വി॒ശ്വതഃ॑ ॥ അസു॑ന്വന്ത॒മ യ॑ജമാനമിച്ഛ സ്തേ॒നസ്യേ॒ത്യാന്-തസ്ക॑ര॒സ്യാന് വേ॑ഷി । അ॒ന്യ മ॒സ്മ-ദി॑ച്ഛ॒ സാ ത॑ ഇ॒ത്യാ നമോ॑ ദേവി നിര്-ഋതേ॒ തുഭ്യ॑മസ്തു ॥ ദേ॒വീമ॒ഹ-ന്നിര്-ഋ॑തിം॒-വഁന്ദ॑മാനഃ പി॒തേവ॑ പു॒ത്ര-ന്ദ॑സയേ॒ വചോ॑ഭിഃ । വിശ്വ॑സ്യ॒ യാ ജായ॑മാനസ്യ॒ വേദ॒ ശിര॑-ശ്ശിരഃ॒ പ്രതി॑ സൂ॒രീ വി ച॑ഷ്ടേ ॥ നി॒വേശ॑ന-സ്സ॒ങ്ഗമ॑നോ॒ വസൂ॑നാം॒-വിഁശ്വാ॑ രൂ॒പാ-ഽഭി ച॑ഷ്ടേ॒ [രൂ॒പാ-ഽഭി ച॑ഷ്ടേ, ശചീ॑ഭിഃ ।] 21
ശചീ॑ഭിഃ । ദേ॒വ ഇ॑വ സവി॒താ സ॒ത്യധ॒ര്മേന്ദ്രോ॒ ന ത॑സ്ഥൌ സമ॒രേ പ॑ഥീ॒നാമ് ॥ സം-വഁ ॑ര॒ത്രാ ദ॑ധാതന॒ നിരാ॑ഹാ॒വാന് കൃ॑ണോതന । സി॒ഞ്ചാമ॑ഹാ അവ॒ടമു॒ദ്രിണം॑-വഁ॒യം-വിഁശ്വാ-ഽഹാ-ഽദ॑സ്ത॒മക്ഷി॑തമ് ॥ നിഷ്കൃ॑താഹാ-വമവ॒ടഗ്മ് സു॑വര॒ത്രഗ്മ് സു॑ഷേച॒നമ് । ഉ॒ദ്രിണഗ്മ്॑ സിഞ്ചേ॒ അക്ഷി॑തമ് ॥ സീരാ॑ യുഞ്ജന്തി ക॒വയോ॑ യു॒ഗാ വി ത॑ന്വതേ॒ പൃഥ॑ക് । ധീരാ॑ ദേ॒വേഷു॑ സുമ്ന॒യാ ॥ യു॒നക്ത॒ സീരാ॒ വി യു॒ഗാ ത॑നോത കൃ॒തേ യോനൌ॑ വപതേ॒ഹ [ ] 22
ബീജ᳚മ് । ഗി॒രാ ച॑ ശ്രു॒ഷ്ടി-സ്സഭ॑രാ॒ അസ॑ന്നോ॒ നേദീ॑യ॒ ഇ-ഥ്സൃ॒ണ്യാ॑ പ॒ക്വമാ ഽയ॑ത് ॥ ലാങ്ഗ॑ല॒-മ്പവീ॑രവഗ്മ് സു॒ശേവഗ്മ്॑ സുമ॒തിഥ്സ॑രു । ഉദി-ത്കൃ॑ഷതി॒ ഗാമവി॑-മ്പ്രഫ॒ര്വ്യ॑-ഞ്ച॒ പീവ॑രീമ് । പ്ര॒സ്ഥാവ॑-ദ്രഥ॒വാഹ॑നമ് ॥ ശു॒ന-ന്നഃ॒ ഫാലാ॒ വി തു॑ദന്തു॒ ഭൂമിഗ്മ്॑ ശു॒ന-ങ്കീ॒നാശാ॑ അ॒ഭി യ॑ന്തു വാ॒ഹാന് । ശു॒ന-മ്പ॒ര്ജന്യോ॒ മധു॑നാ॒ പയോ॑ഭി॒-ശ്ശുനാ॑സീരാ ശു॒നമ॒സ്മാസു॑ ധത്തമ് ॥ കാമ॑-ങ്കാമദുഘേ ധുക്ഷ്വ മി॒ത്രായ॒ വരു॑ണായ ച । ഇന്ദ്രാ॑യാ॒ഗ്നയേ॑ പൂ॒ഷ്ണ ഓഷ॑ധീഭ്യഃ പ്ര॒ജാഭ്യഃ॑ ॥ഘൃ॒തേന॒ സീതാ॒ മധു॑നാ॒ സമ॑ക്താ॒ വിശ്വൈ᳚ര്ദേ॒വൈരനു॑മതാ മ॒രുദ്ഭിഃ॑ । ഊര്ജ॑സ്വതീ॒ പയ॑സാ॒ പിന്വ॑മാനാ॒-ഽസ്മാന്-ഥ്സീ॑തേ॒ പയ॑സാ॒-ഽഭ്യാ-വ॑വൃഥ്സ്വ ॥ 23 ॥
(സമോ॑കസൌ-വിശ്വരൂപേ-വി॒ദുര്നിര്-ഋ॑തി-ര॒ഭി ച॑ഷ്ട-ഇ॒ഹ-മി॒ത്രായ॒-ദ്വാവിഗ്മ്॑ശതിശ്ച) (അ. 5)
യാ ജാ॒താ ഓഷ॑ധയോ ദേ॒വേഭ്യ॑സ്ത്രിയു॒ഗ-മ്പു॒രാ । മന്ദാ॑മി ബ॒ഭ്രൂണാ॑മ॒ഹഗ്മ് ശ॒ത-ന്ധാമാ॑നി സ॒പ്ത ച॑ ॥ ശ॒തം-വോഁ ॑ അബ॒-ന്ധാമാ॑നി സ॒ഹസ്ര॑മു॒ത വോ॒ രുഹഃ॑ । അഥാ॑ ശതക്രത്വോ യൂ॒യമി॒മ-മ്മേ॑ അഗ॒ദ-ങ്കൃ॑ത ॥ പുഷ്പാ॑വതീഃ പ്ര॒സൂവ॑തീഃ ഫ॒ലിനീ॑രഫ॒ലാ ഉ॒ത । അശ്വാ॑ ഇവ സ॒ജിത്വ॑രീ-ര്വീ॒രുധഃ॑ പാരയി॒ഷ്ണവഃ॑ ॥ ഓഷ॑ധീ॒രിതി॑ മാതര॒-സ്തദ്വോ॑ ദേവീ॒-രുപ॑ ബ്രുവേ । രപാഗ്മ്॑സി വിഘ്ന॒തീരി॑ത॒ രപ॑- [വിഘ്ന॒തീരി॑ത॒ രപഃ॑, ചാ॒തയ॑മാനാഃ ।] 24
-ശ്ചാ॒തയ॑മാനാഃ ॥ അ॒ശ്വ॒ത്ഥേ വോ॑ നി॒ഷദ॑ന-മ്പ॒ര്ണേ വോ॑ വസ॒തിഃ കൃ॒താ । ഗോ॒ഭാജ॒ ഇ-ത്കിലാ॑സഥ॒ യ-ഥ്സ॒നവ॑ഥ॒ പൂരു॑ഷമ് ॥ യദ॒ഹം-വാഁ॒ജയ॑-ന്നി॒മാ ഓഷ॑ധീ॒ര്॒ഹസ്ത॑ ആദ॒ധേ । ആ॒ത്മാ യക്ഷ്മ॑സ്യ നശ്യതി പു॒രാ ജീ॑വ॒ഗൃഭോ॑ യഥാ ॥ യദോഷ॑ധയ-സ്സ॒ങ്ഗച്ഛ॑ന്തേ॒ രാജാ॑ന॒-സ്സമി॑താ വിവ । വിപ്ര॒-സ്സ ഉ॑ച്യതേ ഭി॒ഷഗ്ര॑ക്ഷോ॒ഹാ ഽമീ॑വ॒ ചാത॑നഃ ॥ നിഷ്കൃ॑തി॒-ര്നാമ॑വോ മാ॒താ-ഽഥാ॑ യൂ॒യഗ്ഗ്സ്ഥ॒ സങ്കൃ॑തീഃ । സ॒രാഃ പ॑ത॒ത്രിണീ᳚- [സ॒രാഃ പ॑ത॒ത്രിണീഃ᳚, സ്ഥ॒ന॒ യദാ॒ മയ॑തി॒] 25
-സ്ഥന॒ യദാ॒ മയ॑തി॒ നിഷ്കൃ॑ത ॥ അ॒ന്യാ വോ॑ അ॒ന്യാമ॑വ-ത്വ॒ന്യാ-ഽന്യസ്യാ॒ ഉപാ॑വത । താ-സ്സര്വാ॒ ഓഷ॑ധയ-സ്സംവിഁദാ॒നാ ഇ॒ദ-മ്മേ॒ പ്രാവ॑താ॒ വചഃ॑ ॥ ഉച്ഛുഷ്മാ॒ ഓഷ॑ധീനാ॒-ങ്ഗാവോ॑ ഗോ॒ഷ്ഠാ ദി॑വേരതേ । ധനഗ്മ്॑ സനി॒ഷ്യന്തീ॑ നാമാ॒ത്മാന॒-ന്തവ॑ പൂരുഷ ॥ അതി॒ വിശ്വാഃ᳚ പരി॒ഷ്ഠാസ്തേ॒ന ഇ॑വ വ്ര॒ജമ॑ക്രമുഃ । ഓഷ॑ധയഃ॒ പ്രാചു॑ച്യവു॒ ര്യ-ത്കി-ഞ്ച॑ ത॒നുവാ॒ഗ്മ്॒ രപഃ॑ ॥ യാ- [യാഃ, ത॒ ആ॒ത॒സ്ഥു-രാ॒ത്മാനം॒-യാഁ] 26
-സ്ത॑ ആത॒സ്ഥു-രാ॒ത്മാനം॒-യാഁ ആ॑വിവി॒ശുഃ പരുഃ॑ പരുഃ । താസ്തേ॒ യക്ഷ്മം॒-വിഁബാ॑ധന്താ മു॒ഗ്രോ മ॑ദ്ധ്യമ॒ശീരി॑വ ॥ സാ॒കം-യഁ ॑ക്ഷ്മ॒ പ്ര പ॑ത ശ്യേ॒നേന॑ കികിദീ॒വിനാ᳚ । സാ॒കം-വാഁത॑സ്യ॒-ധ്രാജ്യാ॑ സാ॒ക-ന്ന॑ശ്യ നി॒ഹാക॑യാ ॥ അ॒ശ്വാ॒വ॒തീഗ്മ് സോ॑മവ॒തീ മൂ॒ര്ജയ॑ന്തീ॒ മുദോ॑ജസമ് । ആ വി॑ഥ്സി॒ സര്വാ॒ ഓഷ॑ധീര॒സ്മാ അ॑രി॒ഷ്ടതാ॑തയേ ॥ യാഃ ഫ॒ലിനീ॒ര്യാ അ॑ഫ॒ലാ അ॑പു॒ഷ്പാ യാശ്ച॑ പു॒ഷ്പിണീഃ᳚ । ബൃഹ॒സ്പതി॑ പ്രസൂതാ॒ സ്താനോ॑ മുഞ്ച॒ന്ത്വഗ്മ് ഹ॑സഃ ॥ യാ [യാഃ, ഓഷ॑ധയ॒-സ്സോമ॑രാജ്ഞീഃ॒] 27
ഓഷ॑ധയ॒-സ്സോമ॑രാജ്ഞീഃ॒ പ്രവി॑ഷ്ടാഃ പൃഥി॒വീമനു॑ । താസാ॒-ന്ത്വമ॑സ്യുത്ത॒മാ പ്രണോ॑ ജീ॒വാത॑വേ-സുവ ॥ അ॒വ॒പത॑ന്തീരവദ-ന്ദി॒വ ഓഷ॑ദയഃ॒ പരി॑ । യ-ഞ്ജീ॒വ മ॒ശ്ഞവാ॑ മഹൈ॒ ന സ രി॑ഷ്യാതി॒ പൂരു॑ഷഃ ॥ യാശ്ചേ॒ദ മു॑പ-ശൃ॒ണ്വന്തി॒ യാശ്ച॑ ദൂ॒ര-മ്പരാ॑ഗതാഃ । ഇ॒ഹ സ॒ങ്ഗത്യ॒ താ-സ്സര്വാ॑ അ॒സ്മൈ സ-ന്ദ॑ത്ത ഭേഷ॒ജമ് ॥ മാ വോ॑ രിഷ-ത്ഖനി॒താ യസ്മൈ॑ ചാ॒ഹ-ങ്ഖനാ॑മി വഃ । ദ്വി॒പ-ച്ചതു॑ഷ്പ-ദ॒സ്മാക॒ഗ്മ്॒ സര്വ॑-മ॒സ്ത്വനാ॑തുരമ് ॥ ഓഷ॑ധയ॒-സ്സം-വഁ ॑ദന്തേ॒ സോമേ॑ന സ॒ഹ രാജ്ഞാ᳚ । യസ്മൈ॑ ക॒രോതി॑ ബ്രാഹ്മ॒ണസ്തഗ്മ് രാ॑ജ-ന്പാരയാമസി ॥ 28 ॥
(രപഃ॑ – പത॒ത്രിണീ॒- ര്യാ – അഗ്മ്ഹ॑സോ॒ യാഃ – ഖനാ॑മി വോ॒ – ഽഷ്ടാദ॑ശ ച) (അ. 6)
മാ നോ॑ ഹിഗ്മ്സീജ്ജനി॒താ യഃ പൃ॑ഥി॒വ്യാ യോ വാ॒ ദിവഗ്മ്॑ സ॒ത്യധ॑ര്മാ ജ॒ജാന॑ । യശ്ചാ॒പശ്ച॒ന്ദ്രാ ബൃ॑ഹ॒തീര്ജ॒ജാന॒ കസ്മൈ॑ ദേ॒വായ॑ ഹ॒വിഷാ॑ വിധേമ ॥ അ॒ഭ്യാവ॑ര്തസ്വ പൃഥിവി യ॒ജ്ഞേന॒ പയ॑സാ സ॒ഹ । വ॒പാ-ന്തേ॑ അ॒ഗ്നിരി॑ഷി॒തോ-ഽവ॑ സര്പതു ॥ അഗ്നേ॒ യ-ത്തേ॑ ശു॒ക്രം-യഁച്ച॒ന്ദ്രം-യഁ-ത്പൂ॒തം-യഁ-ദ്യ॒ജ്ഞിയ᳚മ് । ത-ദ്ദേ॒വേഭ്യോ॑ ഭരാമസി ॥ ഇഷ॒മൂര്ജ॑മ॒ഹമി॒ത ആ [ആ, ദ॒ദ॒ ഋ॒തസ്യ॒ ധാമ്നോ॑] 29
ദ॑ദ ഋ॒തസ്യ॒ ധാമ്നോ॑ അ॒മൃത॑സ്യ॒ യോനേഃ᳚ । ആ നോ॒ ഗോഷു॑ വിശ॒ത്വൌഷ॑ധീഷു॒ ജഹാ॑മി സേ॒ദിമനി॑രാ॒മമീ॑വാമ് ॥ അഗ്നേ॒ തവ॒ ശ്രവോ॒ വയോ॒ മഹി॑ ഭ്രാജന്ത്യ॒ര്ചയോ॑ വിഭാവസോ । ബൃഹ॑-ദ്ഭാനോ॒ ശവ॑സാ॒ വാജ॑മു॒ക്ഥ്യ॑-ന്ദധാ॑സി ദാ॒ശുഷേ॑ കവേ ॥ ഇ॒ര॒ജ്യന്ന॑ഗ്നേ പ്രഥയസ്വ ജ॒ന്തുഭി॑ര॒സ്മേ രായോ॑ അമര്ത്യ । സ ദ॑ര്ശ॒തസ്യ॒ വപു॑ഷോ॒ വി രാ॑ജസി പൃ॒ണക്ഷി॑ സാന॒സിഗ്മ് ര॒യിമ് ॥ ഊര്ജോ॑ നപാ॒ജ്ജാത॑വേദ-സ്സുശ॒സ്തിഭി॒-ര്മന്ദ॑സ്വ [ ] 30
ധീ॒തിഭി॑ര്ഹി॒തഃ । ത്വേ ഇഷ॒-സ്സ-ന്ദ॑ധു॒-ര്ഭൂരി॑രേതസ-ശ്ചി॒ത്രോ ത॑യോ വാ॒മജാ॑താഃ ॥ പാ॒വ॒കവ॑ര്ചാ-ശ്ശു॒ക്രവ॑ര്ചാ॒ അനൂ॑നവര്ചാ॒ ഉദി॑യര്ഷി ഭാ॒നുനാ᳚ । പു॒ത്രഃ പി॒തരാ॑ വി॒ചര॒ന്നുപാ॑വസ്യു॒ഭേ പൃ॑ണക്ഷി॒ രോദ॑സീ ॥ ഋ॒താവാ॑ന-മ്മഹി॒ഷം-വിഁ॒ശ്വച॑ര്ഷണിമ॒ഗ്നിഗ്മ് സു॒മ്നായ॑ ദധിരേ പു॒രോ ജനാഃ᳚ । ശ്രുത്ക॑ര്ണഗ്മ് സ॒പ്രഥ॑സ്തമ-ന്ത്വാ ഗി॒രാ ദൈവ്യ॒-മ്മാനു॑ഷാ യു॒ഗാ ॥ നി॒ഷ്ക॒ര്താര॑-മദ്ധ്വ॒രസ്യ॒ പ്രചേ॑തസ॒-ങ്ക്ഷയ॑ന്ത॒ഗ്മ്॒ രാധ॑സേ മ॒ഹേ । രാ॒തി-മ്ഭൃഗൂ॑ണാമു॒ശിജ॑-ങ്ക॒വിക്ര॑തു-മ്പൃ॒ണക്ഷി॑ സാന॒സിഗ്മ് – [സാന॒സിമ്, ര॒യിമ് ।] 31
ര॒യിമ് ॥ ചിത॑-സ്സ്ഥ പരി॒ചിത॑ ഊര്ധ്വ॒ചിത॑-ശ്ശ്രയദ്ധ്വ॒-ന്തയാ॑ ദേ॒വത॑യാ-ഽങ്ഗിര॒സ്വ-ദ്ധ്രു॒വാ-സ്സീ॑ദത ॥ ആ പ്യാ॑യസ്വ॒ സമേ॑തു തേ വി॒ശ്വത॑-സ്സോമ॒ വൃഷ്ണി॑യമ് । ഭവാ॒ വാജ॑സ്യ സങ്ഗ॒ഥേ ॥ സ-ന്തേ॒ പയാഗ്മ്॑സി॒ സമു॑ യന്തു॒ വാജാ॒-സ്സം-വൃഁഷ്ണി॑യാ-ന്യഭിമാതി॒ഷാഹഃ॑ । ആ॒പ്യായ॑മാനോ അ॒മൃതാ॑യ സോമ ദി॒വി ശ്രവാഗ്॑സ്യുത്ത॒മാനി॑ ധിഷ്വ ॥ 32 ॥
(ആ – മന്ദ॑സ്വ – സാന॒സി – മേകാ॒ന്നച॑ത്വാരി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑) (അ. 7)
അ॒ഭ്യ॑സ്ഥാ॒-ദ്വിശ്വാഃ॒ പൃത॑നാ॒ അരാ॑തീ॒സ്തദ॒ഗ്നിരാ॑ഹ॒ തദു॒ സോമ॑ ആഹ । ബൃഹ॒സ്പതി॑-സ്സവി॒താ തന്മ॑ ആഹ പൂ॒ഷാ മാ॑-ഽധാ-ഥ്സുകൃ॒തസ്യ॑ ലോ॒കേ ॥ യദക്ര॑ന്ദഃ പ്രഥ॒മ-ഞ്ജായ॑മാന ഉ॒ദ്യന്-ഥ്സ॑മു॒ദ്രാദു॒ത വാ॒ പുരീ॑ഷാത് । ശ്യേ॒നസ്യ॑ പ॒ക്ഷാ ഹ॑രി॒ണസ്യ॑ ബാ॒ഹൂ ഉപ॑സ്തുത॒-ഞ്ജനി॑മ॒ ത-ത്തേ॑ അര്വന്ന് ॥ അ॒പാ-മ്പൃ॒ഷ്ഠമ॑സി॒ യോനി॑ര॒ഗ്നേ-സ്സ॑മു॒ദ്രമ॒ഭിതഃ॒ പിന്വ॑മാനമ് । വര്ധ॑മാന-മ്മ॒ഹ [വര്ധ॑മാന-മ്മ॒ഹഃ, ആ ച॒ പുഷ്ക॑ര-ന്ദി॒വോ] 33
ആ ച॒ പുഷ്ക॑ര-ന്ദി॒വോ മാത്ര॑യാ വരി॒ണാ പ്ര॑ഥസ്വ ॥ ബ്രഹ്മ॑ ജജ്ഞാ॒ന-മ്പ്ര॑ഥ॒മ-മ്പു॒രസ്താ॒ദ്വി സീ॑മ॒ത-സ്സു॒രുചോ॑ വേ॒ന ആ॑വഃ । സ ബു॒ദ്ധ്നിയാ॑ ഉപ॒മാ അ॑സ്യ വി॒ഷ്ഠാ-സ്സ॒തശ്ച॒ യോനി॒മസ॑തശ്ച॒ വിവഃ॑ ॥ ഹി॒ര॒ണ്യ॒ഗ॒ര്ഭ-സ്സമ॑വര്ത॒താഗ്രേ॑ ഭൂ॒തസ്യ॑ ജാ॒തഃ പതി॒രേക॑ ആസീത് । സ ദാ॑ധാര പൃഥി॒വീ-ന്ദ്യാമു॒തേമാ-ങ്കസ്മൈ॑ ദേ॒വായ॑ ഹ॒വിഷാ॑ വിധേമ ॥ ദ്ര॒ഫ്സശ്ച॑സ്കന്ദ പൃഥി॒വീമനു॒- [പൃഥി॒വീമനു॑, ദ്യാമി॒മ-ഞ്ച॒] 34
-ദ്യാമി॒മ-ഞ്ച॒ യോനി॒മനു॒ യശ്ച॒ പൂര്വഃ॑ । തൃ॒തീയം॒-യോഁനി॒മനു॑ സ॒ഞ്ചര॑ന്ത-ന്ദ്ര॒ഫ്സ-ഞ്ജു॑ഹോ॒മ്യനു॑ സ॒പ്ത ഹോത്രാഃ᳚ ॥ നമോ॑ അസ്തു സ॒ര്പേഭ്യോ॒ യേ കേ ച॑ പൃഥി॒വീമനു॑ । യേ അ॒ന്തരി॑ക്ഷേ॒ യേ ദി॒വി തേഭ്യ॑-സ്സ॒ര്പേഭ്യോ॒ നമഃ॑ ॥ യേ॑-ഽദോ രോ॑ച॒നേ ദി॒വോ യേ വാ॒ സൂര്യ॑സ്യ ര॒ശ്മിഷു॑ । യേഷാ॑മ॒ഫ്സു സദഃ॑ കൃ॒ത-ന്തേഭ്യ॑-സ്സ॒ര്പേഭ്യോ॒ നമഃ॑ ॥ യാ ഇഷ॑വോ യാതു॒ ധാനാ॑നാം॒ യേഁ ॑ വാ॒ വന॒സ്പതീ॒ഗ്മ്॒രനു॑ । യേ വാ॑-ഽവ॒ടേഷു॒ ശേര॑തേ॒ തേഭ്യ॑-സ്സ॒ര്പേഭ്യോ॒ നമഃ॑ ॥ 35 ॥
(മ॒ഹോ – ഽനു॑ – യാതു॒ധാനാ॑നാ॒ – മേകാ॑ദശ ച) (അ. 8)
ധ്രു॒വാ-ഽസി॑ ധ॒രുണാ-ഽസ്തൃ॑താ വി॒ശ്വക॑ര്മണാ॒ സുകൃ॑താ । മാ ത്വാ॑ സമു॒ദ്ര ഉദ്വ॑ധീ॒ന്മാ സു॑പ॒ര്ണോ വ്യ॑ഥമാനാ പൃഥി॒വീ-ന്ദൃഗ്മ്॑ഹ ॥ പ്ര॒ജാപ॑തിസ്ത്വാ സാദയതു പൃഥി॒വ്യാഃ പൃ॒ഷ്ഠേ വ്യച॑സ്വതീ॒-മ്പ്രഥ॑സ്വതീ॒-മ്പ്രഥോ॑-ഽസി പൃഥി॒വ്യ॑സി॒ ഭൂര॑സി॒ ഭൂമി॑ര॒സ്യദി॑തിരസി വി॒ശ്വധാ॑യാ॒ വിശ്വ॑സ്യ॒ ഭുവ॑നസ്യ ധ॒ര്ത്രീ പൃ॑ഥി॒വീം-യഁ ॑ച്ഛ പൃഥി॒വീ-ന്ദൃഗ്മ്॑ഹ പൃഥി॒വീ-മ്മാ ഹിഗ്മ്॑സീ॒ര്വിശ്വ॑സ്മൈ പ്രാ॒ണായാ॑പാ॒നായ॑ വ്യാ॒നായോ॑ദാ॒നായ॑ പ്രതി॒ഷ്ഠായൈ॑ [പ്രതി॒ഷ്ഠായൈ᳚, ച॒രിത്രാ॑യാ॒-] 36
ച॒രിത്രാ॑യാ॒-ഽഗ്നിസ്ത്വാ॒-ഽഭി പാ॑തു മ॒ഹ്യാ സ്വ॒സ്ത്യാ ഛ॒ര്ദിഷാ॒ ശന്ത॑മേന॒ തയാ॑ ദേ॒വത॑യാ-ഽങ്ഗിര॒സ്വ-ദ്ധ്രു॒വാ സീ॑ദ ॥ കാണ്ഡാ᳚-ത്കാണ്ഡാ-ത്പ്ര॒രോഹ॑ന്തീ॒ പരു॑ഷഃപരുഷഃ॒ പരി॑ । ഏ॒വാ നോ॑ ദൂര്വേ॒ പ്ര ത॑നു സ॒ഹസ്രേ॑ണ ശ॒തേന॑ ച ॥ യാ ശ॒തേന॑ പ്രത॒നോഷി॑ സ॒ഹസ്രേ॑ണ വി॒രോഹ॑സി । തസ്യാ᳚സ്തേ ദേവീഷ്ടകേ വി॒ധേമ॑ ഹ॒വിഷാ॑ വ॒യമ് ॥ അഷാ॑ഢാ-ഽസി॒ സഹ॑മാനാ॒ സഹ॒സ്വാരാ॑തീ॒-സ്സഹ॑സ്വാരാതീയ॒ത-സ്സഹ॑സ്വ॒ പൃത॑നാ॒-സ്സഹ॑സ്വ പൃതന്യ॒തഃ । സ॒ഹസ്ര॑വീര്യാ- [സ॒ഹസ്ര॑വീര്യാ, അ॒സി॒ സാ മാ॑ ജിന്വ ।] 37
-ഽസി॒ സാ മാ॑ ജിന്വ ॥ മധു॒ വാതാ॑ ഋതായ॒തേ മധു॑ ക്ഷരന്തി॒ സിന്ധ॑വഃ । മാദ്ധ്വീ᳚ര്ന-സ്സ॒ന്ത്വോഷ॑ധീഃ ॥ മധു॒ നക്ത॑മു॒തോഷസി॒ മധു॑മ॒-ത്പാര്ഥി॑വ॒ഗ്മ്॒ രജഃ॑ । മധു॒ ദ്യൌര॑സ്തു നഃ പി॒താ ॥ മധു॑മാ-ന്നോ॒ വന॒സ്പതി॒-ര്മധു॑മാഗ്മ് അസ്തു॒ സൂര്യഃ॑ । മാദ്ധ്വീ॒ര്ഗാവോ॑ ഭവന്തു നഃ ॥ മ॒ഹീ ദ്യൌഃ പൃ॑ഥി॒വീ ച॑ ന ഇ॒മം-യഁ॒ജ്ഞ-മ്മി॑മിക്ഷതാമ് । പി॒പൃ॒താ-ന്നോ॒ ഭരീ॑മഭിഃ ॥ ത-ദ്വിഷ്ണോഃ᳚ പര॒മ- [പര॒മമ്, പ॒ദഗ്മ് സദാ॑ പശ്യന്തി] 38
-മ്പ॒ദഗ്മ് സദാ॑ പശ്യന്തി സൂ॒രയഃ॑ । ദി॒വീവ॒ ചക്ഷു॒രാത॑തമ് ॥ ധ്രു॒വാ-ഽസി॑ പൃഥിവി॒ സഹ॑സ്വ പൃതന്യ॒തഃ । സ്യൂ॒താ ദേ॒വേഭി॑ര॒മൃതേ॒നാ ഽഽഗാഃ᳚ ॥ യാസ്തേ॑ അഗ്നേ॒ സൂര്യേ॒ രുച॑ ഉദ്യ॒തോ ദിവ॑മാത॒ന്വന്തി॑ ര॒ശ്മിഭിഃ॑ । താഭി॒-സ്സര്വാ॑ഭീ രു॒ചേ ജനാ॑യ നസ്കൃധി ॥ യാ വോ॑ ദേവാ॒-സ്സൂര്യേ॒ രുചോ॒ ഗോഷ്വശ്വേ॑ഷു॒ യാ രുചഃ॑ । ഇന്ദ്രാ᳚ഗ്നീ॒ താഭി॒-സ്സര്വാ॑ഭീ॒ രുച॑-ന്നോ ധത്ത ബൃഹസ്പതേ ॥ വി॒രാ- [വി॒രാട്, ജ്യോതി॑രധാരയ-] 39
-ഡ്ജ്യോതി॑രധാരയ-ഥ്സ॒മ്രാ-ഡ്ജ്യോതി॑രധാരയ-ഥ്സ്വ॒രാ-ഡ്ജ്യോതി॑രധാരയത് ॥ അഗ്നേ॑ യു॒ക്ഷ്വാ ഹി യേ തവാശ്വാ॑സോ ദേവ സാ॒ധവഃ॑ । അരം॒-വഁഹ॑ന്ത്യാ॒ശവഃ॑ ॥ യു॒ക്ഷ്വാ ഹി ദേ॑വ॒ഹൂത॑മാ॒ഗ്മ്॒ അശ്വാഗ്മ്॑ അഗ്നേ ര॒ഥീരി॑വ । നി ഹോതാ॑ പൂ॒ര്വ്യ-സ്സ॑ദഃ ॥ ദ്ര॒ഫ്സശ്ച॑സ്കന്ദ പൃഥി॒വീമനു॒ ദ്യാമി॒മ-ഞ്ച॒ യോനി॒മനു॒ യശ്ച॒ പൂര്വഃ॑ । തൃ॒തീയം॒-യോഁനി॒മനു॑ സ॒ഞ്ചര॑ന്ത-ന്ദ്ര॒ഫ്സ-ഞ്ജു॑ഹോ॒മ്യനു॑ സ॒പ്ത [ ] 40
ഹോത്രാഃ᳚ ॥ അഭൂ॑ദി॒ദം-വിഁശ്വ॑സ്യ॒ ഭുവ॑നസ്യ॒ വാജി॑നമ॒ഗ്നേ-ര്വൈ᳚ശ്വാന॒രസ്യ॑ ച । അ॒ഗ്നിര്ജ്യോതി॑ഷാ॒ ജ്യോതി॑ഷ്മാ-ന്രു॒ക്മോ വര്ച॑സാ॒ വര്ച॑സ്വാന് ॥ ഋ॒ചേ ത്വാ॑ രു॒ചേ ത്വാ॒ സമി-ഥ്സ്ര॑വന്തി സ॒രിതോ॒ ന ധേനാഃ᳚ । അ॒ന്തര്ഹൃ॒ദാ മന॑സാ പൂ॒യമാ॑നാഃ ॥ ഘൃ॒തസ്യ॒ ധാരാ॑ അ॒ഭി ചാ॑കശീമി । ഹി॒ര॒ണ്യയോ॑ വേത॒സോ മദ്ധ്യ॑ ആസാമ് ॥ തസ്മിന്᳚ഥ്സുപ॒ര്ണോ മ॑ധു॒കൃ-ത്കു॑ലാ॒യീ ഭജ॑ന്നാസ്തേ॒ മധു॑ ദേ॒വതാ᳚ഭ്യഃ । തസ്യാ॑ സ തേ॒ ഹര॑യ-സ്സ॒പ്ത തീരേ᳚ സ്വ॒ധാ-ന്ദുഹാ॑നാ അ॒മൃത॑സ്യ॒ ധാരാ᳚മ് ॥ 41 ॥
(പ്ര॒തി॒ഷ്ഠായൈ॑ – സ॒ഹസ്ര॑വീര്യാ – പര॒മം – വിഁ॒രാട്ഥ് – സ॒പ്ത – തീരേ॑ – ച॒ത്വാരി॑ ച) (അ. 9)
ആ॒ദി॒ത്യ-ങ്ഗര്ഭ॒-മ്പയ॑സാ സമ॒ഞ്ജന്-ഥ്സ॒ഹസ്ര॑സ്യ പ്രതി॒മാം-വിഁ॒ശ്വരൂ॑പമ് । പരി॑ വൃങ്ഗ്ധി॒ ഹര॑സാ॒ മാ-ഽഭി മൃ॑ക്ഷ-ശ്ശ॒തായു॑ഷ-ങ്കൃണുഹി ചീ॒യമാ॑നഃ ॥ ഇ॒മ-മ്മാ ഹിഗ്മ്॑സീര്ദ്വി॒പാദ॑-മ്പശൂ॒നാഗ്മ് സഹ॑സ്രാക്ഷ॒ മേധ॒ ആ ചീ॒യമാ॑നഃ । മ॒യുമാ॑ര॒ണ്യമനു॑ തേ ദിശാമി॒ തേന॑ ചിന്വാ॒നസ്ത॒നുവോ॒ നി ഷീ॑ദ ॥ വാത॑സ്യ॒ ധ്രാജിം॒-വഁരു॑ണസ്യ॒ നാഭി॒മശ്വ॑-ഞ്ജജ്ഞാ॒നഗ്മ് സ॑രി॒രസ്യ॒ മദ്ധ്യേ᳚ । ശിശു॑-ന്ന॒ദീനാ॒ഗ്മ്॒ ഹരി॒മദ്രി॑ബുദ്ധ॒മഗ്നേ॒ മാ ഹിഗ്മ്॑സീഃ [മാ ഹിഗ്മ്॑സീഃ, പ॒ര॒മേ വ്യോ॑മന്ന് ।] 42
പര॒മേ വ്യോ॑മന്ന് ॥ ഇ॒മ-മ്മാ ഹിഗ്മ്॑സീ॒രേക॑ശഫ-മ്പശൂ॒നാ-ങ്ക॑നിക്ര॒ദം-വാഁ॒ജിനം॒-വാഁജി॑നേഷു । ഗൌ॒രമാ॑ര॒ണ്യമനു॑ തേ ദിശാമി॒ തേന॑ ചിന്വാ॒നസ്ത॒നുവോ॒ നി ഷീ॑ദ ॥ അജ॑സ്ര॒മിന്ദു॑മരു॒ഷ-മ്ഭു॑ര॒ണ്യുമ॒ഗ്നിമീ॑ഡേ പൂ॒ര്വചി॑ത്തൌ॒ നമോ॑ഭിഃ । സ പര്വ॑ഭിര്-ഋതു॒ശഃ കല്പ॑മാനോ॒ ഗാ-മ്മാ ഹിഗ്മ്॑സീ॒രദി॑തിം-വിഁ॒രാജ᳚മ് ॥ ഇ॒മഗ്മ് സ॑മു॒ദ്രഗ്മ് ശ॒തധാ॑ര॒മു-ഥ്സം॑-വ്യഁ॒ച്യമാ॑ന॒-മ്ഭുവ॑നസ്യ॒ മദ്ധ്യേ᳚ । ഘൃ॒ത-ന്ദുഹാ॑നാ॒-മദി॑തി॒-ഞ്ജനാ॒യാഗ്നേ॒ മാ [-മദി॑തി॒-ഞ്ജനാ॒യാഗ്നേ॒ മാ, ഹി॒ഗ്മ്॒സീഃ॒ പ॒ര॒മേ വ്യോ॑മന്ന് ।] 43
ഹിഗ്മ്॑സീഃ പര॒മേ വ്യോ॑മന്ന് । ഗ॒വ॒യമാ॑ര॒ണ്യമനു॑ തേ ദിശാമി॒ തേന॑ ചിന്വാ॒നസ്ത॒നുവോ॒ നി ഷീ॑ദ ॥ വരൂ᳚ത്രി॒-ന്ത്വഷ്ടു॒ര്വരു॑ണസ്യ॒ നാഭി॒മവി॑-ഞ്ജജ്ഞാ॒നാഗ്മ് രജ॑സഃ॒ പര॑സ്മാത് । മ॒ഹീഗ്മ് സാ॑ഹ॒സ്രീമസു॑രസ്യ മാ॒യാമഗ്നേ॒ മാ ഹിഗ്മ്॑സീഃ പര॒മേ വ്യോ॑മന്ന് ॥ ഇ॒മാമൂ᳚ര്ണാ॒യും-വഁരു॑ണസ്യ മാ॒യാ-ന്ത്വച॑-മ്പശൂ॒നാ-ന്ദ്വി॒പദാ॒-ഞ്ചതു॑ഷ്പദാമ് । ത്വഷ്ടുഃ॑ പ്ര॒ജാനാ᳚-മ്പ്രഥ॒മ-ഞ്ജ॒നിത്ര॒മഗ്നേ॒ മാ ഹിഗ്മ്॑സീഃ പര॒മേ വ്യോ॑മന്ന് । ഉഷ്ട്ര॑മാര॒ണ്യമനു॑ [ഉഷ്ട്ര॑മാര॒ണ്യമനു॑, തേ॒ ദി॒ശാ॒മി॒ തേന॑] 44
തേ ദിശാമി॒ തേന॑ ചിന്വാ॒നസ്ത॒നുവോ॒ നി ഷീ॑ദ ॥ യോ അ॒ഗ്നിര॒ഗ്നേസ്ത-പ॒സോ-ഽധി॑ ജാ॒ത-ശ്ശോചാ᳚-ത്പൃഥി॒വ്യാ ഉ॒ത വാ॑ ദി॒വസ്പരി॑ । യേന॑ പ്ര॒ജാ വി॒ശ്വക॑ര്മാ॒ വ്യാന॒-ട്തമ॑ഗ്നേ॒ ഹേഡഃ॒ പരി॑ തേ വൃണക്തു ॥ അ॒ജാ ഹ്യ॑ഗ്നേരജ॑നിഷ്ട॒ ഗര്ഭാ॒-ഥ്സാ വാ അ॑പശ്യജ്ജനി॒താര॒മഗ്രേ᳚ । തയാ॒ രോഹ॑മായ॒ന്നുപ॒ മേദ്ധ്യാ॑സ॒സ്തയാ॑ ദേ॒വാ ദേ॒വതാ॒മഗ്ര॑ ആയന്ന് । ശ॒ര॒ഭ-( )-മാ॑ര॒ണ്യമനു॑ തേ ദിശാമി॒ തേന॑ ചിന്വാ॒നസ്ത॒നുവോ॒ നിഷീ॑ദ ॥ 45 ॥
(അഗ്നേ॒ മാ ഹിഗ്മ്॑സീ॒ – രഗ്നേ॒ മോഷ്ട്ര॑മാ – ര॒ണ്യമനു॑ – ശര॒ഭന് – നവ॑ ച) (അ. 10)
(ആ॒ദി॒ത്യ മി॒മന്ദ്വി॒പാദേ॑ മ॒യും-വാഁത॒സ്യാ ഽശ്വ॑ മി॒മ മേക॑ശഫ ങ്ഗൌ॒രമ ജ॑സ്രങ്ഗവ॒യം-വഁരൂ᳚ത്രി॒ മവി॑ മി॒മാമൂ᳚ര്ണാ॒ര്യു മുഷ്ട്രം॒-യോഁ അ॒ഗ്നി-ശ്ശ॑ര॒ഭം )
ഇന്ദ്രാ᳚ഗ്നീ രോച॒നാ ദി॒വഃ പരി॒ വാജേ॑ഷു ഭൂഷഥഃ । തദ്വാ᳚-ഞ്ചേതി॒ പ്രവീ॒ര്യ᳚മ് ॥ ശ്ഞഥ॑-ദ്വൃ॒ത്രമു॒ത സ॑നോതി॒ വാജ॒മിന്ദ്രാ॒ യോ അ॒ഗ്നീ സഹു॑രീ സപ॒ര്യാത് । ഇ॒ര॒ജ്യന്താ॑ വസ॒വ്യ॑സ്യ॒ ഭൂരേ॒-സ്സഹ॑സ്തമാ॒ സഹ॑സാ വാജ॒യന്താ᳚ ॥ പ്ര ച॑ര്ഷ॒ണിഭ്യഃ॑ പൃതനാ॒ ഹവേ॑ഷു॒ പ്ര പൃ॑ഥി॒വ്യാ രി॑രിചാഥേ ദി॒വശ്ച॑ । പ്ര സിന്ധു॑ഭ്യഃ॒ പ്രഗി॒രിഭ്യോ॑ മഹി॒ത്വാ പ്രേന്ദ്രാ᳚ഗ്നീ॒ വിശ്വാ॒ ഭുവ॒നാ-ഽത്യ॒ന്യാ ॥ മരു॑തോ॒ യസ്യ॒ ഹി [ ] 46
ക്ഷയേ॑ പാ॒ഥാ ദി॒വോ വി॑മഹസഃ । സ സു॑ഗോ॒പാത॑മോ॒ ജനഃ॑ ॥ യ॒ജ്ഞൈര്വാ॑ യജ്ഞവാഹസോ॒ വിപ്ര॑സ്യ വാ മതീ॒നാമ് । മരു॑ത-ശ്ശൃണു॒താ ഹവ᳚മ് ॥ ശ്രി॒യസേ॒ ക-മ്ഭാ॒നുഭി॒-സ്സ-മ്മി॑മിക്ഷിരേ॒ തേ ര॒ശ്മിഭി॒സ്ത ഋക്വ॑ഭി-സ്സുഖാ॒ദയഃ॑ । തേ വാശീ॑മന്ത ഇ॒ഷ്മിണോ॒ അഭീ॑രവോ വി॒ദ്രേ പ്രി॒യസ്യ॒ മാരു॑തസ്യ॒ ധാമ്നഃ॑ ॥ അവ॑ തേ॒ ഹേഡ॒, ഉദു॑ത്ത॒മമ് ॥ കയാ॑ നശ്ചി॒ത്ര ആ ഭു॑വദൂ॒തീ സ॒ദാ വൃ॑ധ॒-സ്സഖാ᳚ । കയാ॒ ശചി॑ഷ്ഠയാ വൃ॒താ ॥ 47 ॥
കോ അ॒ദ്യ യു॑ങ്ക്തേ ധു॒രി ഗാ ഋ॒തസ്യ॒ ശിമീ॑വതോ ഭാ॒മിനോ॑ ദുര്ഹൃണാ॒യൂന് । ആ॒സന്നി॑ഷൂന്. ഹൃ॒ഥ്സ്വസോ॑ മയോ॒ഭൂന്. യ ഏ॑ഷാ-മ്ഭൃ॒ത്യാമൃ॒ണധ॒-ഥ്സ ജീ॑വാത് ॥ അഗ്നേ॒ നയാ, ഽഽദേ॒വാനാ॒ഗ്മ്॒ ശന്നോ॑ ഭവന്തു॒, വാജേ॑വാജേ। അ॒ഫ്സ്വ॑ഗ്നേ॒ സധി॒ഷ്ടവ॒ സൌഷ॑ധീ॒രനു॑ രുദ്ധ്യസേ । ഗര്ഭേ॒ സഞ്ജാ॑യസേ॒ പുനഃ॑ ॥ വൃഷാ॑ സോമ ദ്യു॒മാഗ്മ് അ॑സി॒ വൃഷാ॑ ദേവ॒ വൃഷ॑വ്രതഃ । വൃഷാ॒ ധര്മാ॑ണി ദധിഷേ ॥ ഇ॒മ-മ്മേ॑ വരുണ॒ , തത്ത്വാ॑ യാമി॒ത്വ-ന്നോ॑ അഗ്നേ॒സ ത്വ-ന്നോ॑ അഗ്നേ ॥ 48 ॥
(ഹി – വൃ॒താ – മ॒ – ഏകാ॑ദശ ച ) (അ. 11)
(വിഷ്ണോഃ॒ ക്രമോ॑-ഽസി – ദി॒വസ്പ – ര്യന്ന॑പ॒തേ – ഽപേ॑ത॒ – സമി॑തം॒ – യാഁ ജാ॒താ – മാ നോ॑ ഹിഗ്മ്സീ – ദ॒ഭ്യ॑സ്ഥാ-ദ്- ധ്രു॒വാ – ഽസ്യാ॑ദി॒ത്യങ്ഗര്ഭ॒ – മിന്ദ്രാ᳚ഗ്നീ രോച॒ – നൈകാ॑ദശ )
(വിഷ്ണോ॑ – രസ്മിന്. ഹ॒വ്യേ – തി॑ ത്വാ॒-ഽഹം – ധീ॒തിഭി॒ – ര്ഹോത്രാ॑ – അ॒ഷ്ടാച॑ത്വാരിഗ്മ്ശത്)
(വിഷ്ണോഃ॒ ക്രമോ॑-ഽസി॒, ത്വന്നോ॑ അഗ്നേ॒ സ ത്വന്നോ॑ അഗ്നേ)
॥ ഹരിഃ॑ ഓമ് ॥
॥ കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ഞ്ചതുര്ഥ കാണ്ഡേ ദ്വിതീയഃ പ്രശ്ന-സ്സമാപ്തഃ ॥