କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ଞ୍ଚତୁର୍ଥକାଣ୍ଡେ ଦ୍ଵୀତୀୟଃ ପ୍ରଶ୍ନଃ – ଦେଵୟଜନଗ୍ରହାଭିଧାନଂ
ଓ-ନ୍ନମଃ ପରମାତ୍ମନେ, ଶ୍ରୀ ମହାଗଣପତୟେ ନମଃ,
ଶ୍ରୀ ଗୁରୁଭ୍ୟୋ ନମଃ । ହ॒ରିଃ॒ ଓମ୍ ॥
ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ କ୍ରମୋ᳚-ଽସ୍ୟଭିମାତି॒ହା ଗା॑ୟ॒ତ୍ର-ଞ୍ଛନ୍ଦ॒ ଆ ରୋ॑ହ ପୃଥି॒ଵୀମନୁ॒ ଵିକ୍ର॑ମସ୍ଵ॒ ନିର୍ଭ॑କ୍ତ॒-ସ୍ସ ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମୋ ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ କ୍ରମୋ᳚-ଽସ୍ୟଭିଶସ୍ତି॒ହା ତ୍ରୈଷ୍ଟୁ॑ଭ॒-ଞ୍ଛନ୍ଦ॒ ଆ ରୋ॑ହା॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ॒ମନୁ॒ ଵିକ୍ର॑ମସ୍ଵ॒ ନିର୍ଭ॑କ୍ତ॒-ସ୍ସ ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମୋ ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ କ୍ରମୋ᳚-ଽସ୍ୟରାତୀୟ॒ତୋ ହ॒ନ୍ତା ଜାଗ॑ତ॒-ଞ୍ଛନ୍ଦ॒ ଆ ରୋ॑ହ॒ ଦିଵ॒ମନୁ॒ ଵିକ୍ର॑ମସ୍ଵ॒ ନିର୍ଭ॑କ୍ତ॒-ସ୍ସ ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମୋ ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ [ଵିଷ୍ଣୋଃ᳚, କ୍ରମୋ॑-ଽସି ଶତ୍ରୂୟ॒ତୋ] 1
କ୍ରମୋ॑-ଽସି ଶତ୍ରୂୟ॒ତୋ ହ॒ନ୍ତା-ଽନୁ॑ଷ୍ଟୁଭ॒-ଞ୍ଛନ୍ଦ॒ ଆ ରୋ॑ହ॒ ଦିଶୋ-ଽନୁ॒ ଵିକ୍ର॑ମସ୍ଵ॒ ନିର୍ଭ॑କ୍ତ॒-ସ୍ସ ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମଃ ॥ ଅକ୍ର॑ନ୍ଦଦ॒ଗ୍ନି-ସ୍ସ୍ତ॒ନୟ॑ନ୍ନିଵ॒ ଦ୍ୟୌଃ, କ୍ଷାମା॒ ରେରି॑ହ-ଦ୍ଵୀ॒ରୁଧ॑-ସ୍ସମ॒ଞ୍ଜନ୍ନ୍ । ସ॒ଦ୍ୟୋ ଜ॑ଜ୍ଞା॒ନୋ ଵି ହୀମି॒ଦ୍ଧୋ ଅଖ୍ୟ॒ଦା ରୋଦ॑ସୀ ଭା॒ନୁନା॑ ଭାତ୍ୟ॒ନ୍ତଃ ॥ ଅଗ୍ନେ᳚-ଽଭ୍ୟାଵର୍ତିନ୍ନ॒ଭି ନ॒ ଆ ଵ॑ର୍ତ॒ସ୍ଵା-ଽଽୟୁ॑ଷା॒ ଵର୍ଚ॑ସା ସ॒ନ୍ୟା ମେ॒ଧୟା᳚ ପ୍ର॒ଜୟା॒ ଧନେ॑ନ ॥ ଅଗ୍ନେ॑ [ଅଗ୍ନେ᳚, ଅ॒ଙ୍ଗି॒ର॒-ଶ୍ଶ॒ତ-ନ୍ତେ॑] 2
ଅଙ୍ଗିର-ଶ୍ଶ॒ତ-ନ୍ତେ॑ ସନ୍ତ୍ଵା॒ଵୃତ॑-ସ୍ସ॒ହସ୍ର॑-ନ୍ତ ଉପା॒ଵୃତଃ॑ । ତାସା॒-ମ୍ପୋଷ॑ସ୍ୟ॒ ପୋଷେ॑ଣ॒ ପୁନ॑ର୍ନୋ ନ॒ଷ୍ଟମା କୃ॑ଧି॒ ପୁନ॑ର୍ନୋ ର॒ୟିମା କୃ॑ଧି ॥ ପୁନ॑ରୂ॒ର୍ଜା ନିଵ॑ର୍ତସ୍ଵ॒ ପୁନ॑ରଗ୍ନ ଇ॒ଷା-ଽଽୟୁ॑ଷା । ପୁନ॑ର୍ନଃ ପାହି ଵି॒ଶ୍ଵତଃ॑ ॥ ସ॒ହ ର॒ୟ୍ୟା ନି ଵ॑ର୍ତ॒ସ୍ଵାଗ୍ନେ॒ ପିନ୍ଵ॑ସ୍ଵ॒ ଧାର॑ୟା । ଵି॒ଶ୍ଵଫ୍ସ୍ନି॑ୟା ଵି॒ଶ୍ଵ ତ॒ସ୍ପରି॑ ॥ ଉଦୁ॑ତ୍ତ॒ମଂ-ଵଁ॑ରୁଣ॒ ପାଶ॑ ମ॒ସ୍ମଦଵା॑-ଽଧ॒ମଂ- [-ଽଧ॒ମମ୍, ଵି ମ॑ଦ୍ଧ୍ୟ॒ମଗ୍ଗ୍ ଶ୍ର॑ଥାୟ ।] 3
-ଵିଁ ମ॑ଦ୍ଧ୍ୟ॒ମଗ୍ଗ୍ ଶ୍ର॑ଥାୟ । ଅଥା॑ ଵ॒ୟମା॑ଦିତ୍ୟ ଵ୍ର॒ତେ ତଵାନା॑ଗସୋ॒ ଅଦି॑ତୟେ ସ୍ୟାମ ॥ ଆ ତ୍ଵା॑-ଽହାର୍ଷ-ମ॒ନ୍ତର॑ଭୂର୍ଧ୍ରୁ॒ଵସ୍ତି॒ଷ୍ଠା ଽଵି॑ଚାଚଲିଃ । ଵିଶ॑ସ୍ତ୍ଵା॒ ସର୍ଵା॑ ଵାଞ୍ଛନ୍ତ୍ଵ॒ସ୍ମି-ନ୍ରା॒ଷ୍ଟ୍ରମଧି॑ ଶ୍ରୟ ॥ଅଗ୍ନେ॑ ବୃ॒ହନ୍ନୁ॒ଷସା॑ମୂ॒ର୍ଧ୍ଵୋ ଅ॑ସ୍ଥାନ୍ନିର୍ଜଗ୍ମି॒ଵାନ୍-ତମ॑ସୋ॒ ଜ୍ୟୋତି॒ଷା-ଽଽଗା᳚ତ୍ । ଅ॒ଗ୍ନିର୍ଭା॒ନୁନା॒ ରୁଶ॑ତା॒ ସ୍ଵଙ୍ଗ॒ ଆ ଜା॒ତୋ ଵିଶ୍ଵା॒ ସଦ୍ମା᳚ନ୍ୟପ୍ରାଃ ॥ ସୀଦ॒ ତ୍ଵ-ମ୍ମା॒ତୁର॒ସ୍ୟା [ସୀଦ॒ ତ୍ଵ-ମ୍ମା॒ତୁର॒ସ୍ୟାଃ᳚, ଉ॒ପସ୍ଥେ॒ ଵିଶ୍ଵା᳚ନ୍ୟଗ୍ନେ] 4
ଉ॒ପସ୍ଥେ॒ ଵିଶ୍ଵା᳚ନ୍ୟଗ୍ନେ ଵ॒ୟୁନା॑ନି ଵି॒ଦ୍ଵାନ୍ । ମୈନା॑ମ॒ର୍ଚିଷା॒ ମା ତପ॑ସା॒-ଽଭି ଶୂ॑ଶୁଚୋ॒-ଽନ୍ତର॑ସ୍ୟାଗ୍ମ୍ ଶୁ॒କ୍ରଜ୍ୟୋ॑ତି॒ର୍ଵି ଭା॑ହି ॥ ଅ॒ନ୍ତର॑ଗ୍ନେ ରୁ॒ଚା ତ୍ଵମୁ॒ଖାୟୈ॒ ସଦ॑ନେ॒ ସ୍ଵେ । ତସ୍ୟା॒ସ୍ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ହର॑ସା॒ ତପ॒ଞ୍ଜାତ॑ଵେଦ-ଶ୍ଶି॒ଵୋ ଭ॑ଵ ॥ ଶି॒ଵୋ ଭୂ॒ତ୍ଵା ମହ୍ୟ॑ମ॒ଗ୍ନେ-ଽଥୋ॑ ସୀଦ ଶି॒ଵସ୍ତ୍ଵମ୍ । ଶି॒ଵାଃ କୃ॒ତ୍ଵା ଦିଶ॒-ସ୍ସର୍ଵା॒-ସ୍ସ୍ଵାଂ-ୟୋଁନି॑ମି॒ହା-ଽଽ ସ॑ଦଃ ॥ ହ॒ଗ୍ମ୍॒ସ-ଶ୍ଶୁ॑ଚି॒ଷ ଦ୍ଵସୁ॑ରନ୍ତରିକ୍ଷ॒-ସଦ୍ଧୋତା॑ ଵେଦି॒ଷଦତି॑ଥି ର୍ଦୁରୋଣ॒ସତ୍ । ନୃ॒ଷଦ୍ଵ॑ର॒ସ-ଦୃ॑ତ॒ସ-ଦ୍ଵ୍ୟୋ॑ମ॒ସ-ଦ॒ବ୍ଜା ଗୋ॒ଜା ଋ॑ତ॒ଜା ଅ॑ଦ୍ରି॒ଜା ଋ॒ତ-ମ୍ବୃ॒ହତ୍ ॥ 5 ॥
(ଦିଵ॒ମନୁ॒ ଵି କ୍ର॑ମସ୍ଵ॒ ନିର୍ଭ॑କ୍ତ॒-ସ୍ସ ୟ-ନ୍ଦ୍ଵି॒ଷ୍ମୋ ଵିଷ୍ଣୋ॒ – ର୍ଧନେ॒ନାଗ୍ନେ॑ – ଽଧ॒ମ – ମ॒ସ୍ୟାଃ – ଶୁ॑ଚି॒ଷଥ୍ – ଷୋଡ॑ଶ ଚ) (ଅ. 1)
ଦି॒ଵସ୍ପରି॑ ପ୍ରଥ॒ମ-ଞ୍ଜ॑ଜ୍ଞେ ଅ॒ଗ୍ନିର॒ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵି॒ତୀୟ॒-ମ୍ପରି॑ ଜା॒ତଵେ॑ଦାଃ । ତୃ॒ତୀୟ॑ମ॒ଫ୍ସୁ ନୃ॒ମଣା॒ ଅଜ॑ସ୍ର॒ମିନ୍ଧା॑ନ ଏନ-ଞ୍ଜରତେ ସ୍ଵା॒ଧୀଃ ॥ ଵି॒ଦ୍ମା ତେ॑ ଅଗ୍ନେ ତ୍ରେ॒ଧା ତ୍ର॒ୟାଣି॑ ଵି॒ଦ୍ମା ତେ॒ ସଦ୍ମ॒ ଵିଭୃ॑ତ-ମ୍ପୁରୁ॒ତ୍ରା । ଵି॒ଦ୍ମା ତେ॒ ନାମ॑ ପର॒ମ-ଙ୍ଗୁହା॒ ୟଦ୍ଵି॒ଦ୍ମା ତମୁଥ୍ସଂ॒-ୟଁତ॑ ଆଜ॒ଗନ୍ଥ॑ ॥ ସ॒ମୁ॒ଦ୍ରେ ତ୍ଵା॑ ନୃ॒ମଣା॑ ଅ॒ଫ୍ସ୍ଵ॑ନ୍ତର୍ନୃ॒ଚକ୍ଷା॑ ଈଧେ ଦି॒ଵୋ ଅ॑ଗ୍ନ॒ ଊଧନ୍ନ୍॑ । ତୃ॒ତୀୟେ᳚ ତ୍ଵା॒ [ତୃ॒ତୀୟେ᳚ ତ୍ଵା, ରଜ॑ସି ତସ୍ଥି॒ଵାଗ୍ମ୍ ସ॑ମୃ॒ତସ୍ୟ॒] 6
ରଜ॑ସି ତସ୍ଥି॒ଵାଗ୍ମ୍ ସ॑ମୃ॒ତସ୍ୟ॒ ୟୋନୌ॑ ମହି॒ଷା ଅ॑ହିନ୍ଵନ୍ନ୍ ॥ ଅକ୍ର॑ନ୍ଦଦ॒ଗ୍ନି-ସ୍ସ୍ତ॒ନୟ॑ନ୍ନିଵ॒ ଦ୍ୟୌଃ, କ୍ଷାମା॒ ରେରି॑ହ-ଦ୍ଵୀ॒ରୁଧ॑-ସ୍ସମ॒ଞ୍ଜନ୍ନ୍ । ସ॒ଦ୍ୟୋ ଜ॑ଜ୍ଞା॒ନୋ ଵି ହୀମି॒ଦ୍ଧୋ ଅଖ୍ୟ॒ଦା ରୋଦ॑ସୀ ଭା॒ନୁନା॑ ଭାତ୍ୟ॒ନ୍ତଃ ॥ ଉ॒ଶି-କ୍ପା॑ଵ॒କୋ ଅ॑ର॒ତି-ସ୍ସୁ॑ମେ॒ଧା ମର୍ତେ᳚ଷ୍ଵ॒ଗ୍ନିର॒ମୃତୋ॒ ନିଧା॑ୟି । ଇୟ॑ର୍ତି ଧୂ॒ମମ॑ରୁ॒ଷ-ମ୍ଭରି॑ଭ୍ର॒ଦୁଚ୍ଛୁ॒କ୍ରେଣ॑ ଶୋ॒ଚିଷା॒ ଦ୍ୟାମିନ॑କ୍ଷତ୍ ॥ ଵିଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ କେ॒ତୁର୍ଭୁଵ॑ନସ୍ୟ॒ ଗର୍ଭ॒ ଆ [ ] 7
ରୋଦ॑ସୀ ଅପୃଣା॒ଜ୍ଜାୟ॑ମାନଃ । ଵୀ॒ଡୁ-ଞ୍ଚି॒ଦଦ୍ରି॑ମଭିନ-ତ୍ପରା॒ୟନ୍ ଜନା॒ ୟଦ॒ଗ୍ନିମୟ॑ଜନ୍ତ॒ ପଞ୍ଚ॑ ॥ ଶ୍ରୀ॒ଣାମୁ॑ଦା॒ରୋ ଧ॒ରୁଣୋ॑ ରୟୀ॒ଣା-ମ୍ମ॑ନୀ॒ଷାଣା॒-ମ୍ପ୍ରାର୍ପ॑ଣ॒-ସ୍ସୋମ॑ଗୋପାଃ । ଵସୋ᳚-ସ୍ସୂ॒ନୁ-ସ୍ସହ॑ସୋ ଅ॒ଫ୍ସୁ ରାଜା॒ ଵି ଭା॒ତ୍ୟଗ୍ର॑ ଉ॒ଷସା॑ମିଧା॒ନଃ ॥ ୟସ୍ତେ॑ ଅ॒ଦ୍ୟ କୃ॒ଣଵ॑-ଦ୍ଭଦ୍ରଶୋଚେ-ଽପୂ॒ପ-ନ୍ଦେ॑ଵ ଘୃ॒ତଵ॑ନ୍ତମଗ୍ନେ । ପ୍ରତ-ନ୍ନ॑ୟ ପ୍ରତ॒ରାଂ-ଵଁସ୍ୟୋ॒ ଅଚ୍ଛା॒ଭି ଦ୍ୟୁ॒ମ୍ନ-ନ୍ଦେ॒ଵଭ॑କ୍ତଂ-ୟଁଵିଷ୍ଠ ॥ ଆ [ ] 8
ତ-ମ୍ଭ॑ଜ ସୌଶ୍ରଵ॒ସେଷ୍ଵ॑ଗ୍ନ ଉ॒କ୍ଥ-ଉ॑କ୍ଥ॒ ଆ ଭ॑ଜ ଶ॒ସ୍ୟମା॑ନେ । ପ୍ରି॒ୟ-ସ୍ସୂର୍ୟେ᳚ ପ୍ରି॒ୟୋ ଅ॒ଗ୍ନା ଭ॑ଵା॒ତ୍ୟୁଜ୍ଜା॒ତେନ॑ ଭି॒ନଦ॒ଦୁଜ୍ଜନି॑ତ୍ଵୈଃ ॥ ତ୍ଵାମ॑ଗ୍ନେ॒ ୟଜ॑ମାନା॒ ଅନୁ॒ ଦ୍ୟୂନ୍. ଵିଶ୍ଵା॒ ଵସୂ॑ନି ଦଧିରେ॒ ଵାର୍ୟା॑ଣି । ତ୍ଵୟା॑ ସ॒ହ ଦ୍ରଵି॑ଣମି॒ଚ୍ଛମା॑ନା ଵ୍ର॒ଜ-ଙ୍ଗୋମ॑ନ୍ତମୁ॒ଶିଜୋ॒ ଵି ଵ॑ଵ୍ରୁଃ ॥ ଦୃ॒ଶା॒ନୋ ରୁ॒କ୍ମ ଉ॒ର୍ଵ୍ୟା ଵ୍ୟ॑ଦ୍ୟୌ-ଦ୍ଦୁ॒ର୍ମର୍ଷ॒ମାୟୁ॑-ଶ୍ଶ୍ରି॒ୟେ ରୁ॑ଚା॒ନଃ । ଅ॒ଗ୍ନିର॒ମୃତୋ॑ ଅଭଵ॒-ଦ୍ଵୟୋ॑ଭି॒ର୍ୟଦେ॑- -ନ॒-ନ୍ଦ୍ୟୌରଜ॑ନୟ-ଥ୍ସୁ॒ରେତାଃ᳚ ॥ 9 ॥
(ତୃତିୟେ᳚ ତ୍ଵା॒ – ଗର୍ଭ॒ ଆ – ୟ॑ଵି॒ଷ୍ଠା-ଽଽ – ୟ – ଚ୍ଚ॒ତ୍ଵାରି॑ ଚ) (ଅ. 2)
ଅନ୍ନ॑ପ॒ତେ-ଽନ୍ନ॑ସ୍ୟ ନୋ ଦେହ୍ୟନମୀ॒ଵସ୍ୟ॑ ଶୁ॒ଷ୍ମିଣଃ॑ । ପ୍ର ପ୍ର॑ଦା॒ତାର॑-ନ୍ତାରିଷ॒ ଊର୍ଜ॑-ନ୍ନୋ ଧେହି ଦ୍ଵି॒ପଦେ॒ ଚତୁ॑ଷ୍ପଦେ ॥ ଉଦୁ॑ ତ୍ଵା॒ ଵିଶ୍ଵେ॑ ଦେ॒ଵା ଅଗ୍ନେ॒ ଭର॑ନ୍ତୁ॒ ଚିତ୍ତି॑ଭିଃ । ସ ନୋ॑ ଭଵ ଶି॒ଵତ॑ମ-ସ୍ସୁ॒ପ୍ରତୀ॑କୋ ଵି॒ଭାଵ॑ସୁଃ ॥ ପ୍ରେଦ॑ଗ୍ନେ॒ ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମାନ୍. ୟାହି ଶି॒ଵେଭି॑ର॒ର୍ଚି॑ଭି॒ସ୍ତ୍ଵମ୍ । ବୃ॒ହଦ୍ଭି॑-ର୍ଭା॒ନୁଭି॒-ର୍ଭାସ॒-ନ୍ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀ ସ୍ତ॒ନୁଵା᳚ ପ୍ର॒ଜାଃ ॥ ସ॒ମିଧା॒-ଽଗ୍ନି-ନ୍ଦୁ॑ଵସ୍ୟତ ଘୃ॒ତୈର୍ବୋ॑ଧୟ॒ତାତି॑ଥିମ୍ । ଆ- [ଆ, ଅ॒ସ୍ମି॒ନ୍॒. ହ॒ଵ୍ୟା ଜୁ॑ହୋତନ ।] 10
-ଽସ୍ମି॑ନ୍. ହ॒ଵ୍ୟା ଜୁ॑ହୋତନ ॥ ପ୍ରପ୍ରା॒ୟମ॒ଗ୍ନିର୍ଭ॑ର॒ତସ୍ୟ॑ ଶୃଣ୍ଵେ॒ ଵି ୟ-ଥ୍ସୂର୍ୟୋ॒ ନ ରୋଚ॑ତେ ବୃ॒ହଦ୍ଭାଃ । ଅ॒ଭି ୟଃ ପୂ॒ରୁ-ମ୍ପୃତ॑ନାସୁ ତ॒ସ୍ଥୌ ଦୀ॒ଦାୟ॒ ଦୈଵ୍ୟୋ॒ ଅତି॑ଥି-ଶ୍ଶି॒ଵୋ ନଃ॑ ॥ ଆପୋ॑ ଦେଵୀଃ॒ ପ୍ରତି॑ ଗୃହ୍ଣୀତ॒ ଭସ୍ମୈ॒ତ-ଥ୍ସ୍ୟୋ॒ନେ କୃ॑ଣୁଦ୍ଧ୍ଵଗ୍ମ୍ ସୁର॒ଭାଵୁ॑ ଲୋ॒କେ । ତସ୍ମୈ॑ ନମନ୍ତା॒-ଞ୍ଜନ॑ୟ-ସ୍ସୁ॒ପତ୍ନୀ᳚ର୍ମା॒ତେଵ॑ ପୁ॒ତ୍ର-ମ୍ବି॑ଭୃ॒ତା ସ୍ଵେ॑ନମ୍ ॥ ଅ॒ଫ୍ସ୍ଵ॑ଗ୍ନେ॒ ସଧି॒ଷ୍ଟଵ॒- [ଅ॒ଫ୍ସ୍ଵ॑ଗ୍ନେ॒ ସଧି॒ଷ୍ଟଵ॑, ସୌଷ॑ଧୀ॒ରନୁ॑ ରୁଦ୍ଧ୍ୟସେ ।] 11
ସୌଷ॑ଧୀ॒ରନୁ॑ ରୁଦ୍ଧ୍ୟସେ । ଗର୍ଭେ॒ ସଞ୍ଜା॑ୟସେ॒ ପୁନଃ॑ ॥ ଗର୍ଭୋ॑ ଅ॒ସ୍ୟୋଷ॑ଧୀନା॒-ଙ୍ଗର୍ଭୋ॒ ଵନ॒ସ୍ପତୀ॑ନାମ୍ । ଗର୍ଭୋ॒ ଵିଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ ଭୂ॒ତସ୍ୟାଗ୍ନେ॒ ଗର୍ଭୋ॑ ଅ॒ପାମ॑ସି ॥ ପ୍ର॒ସଦ୍ୟ॒ ଭସ୍ମ॑ନା॒ ୟୋନି॑ମ॒ପଶ୍ଚ॑ ପୃଥି॒ଵୀମ॑ଗ୍ନେ । ସ॒ଗ୍ମ୍॒ସୃଜ୍ୟ॑ ମା॒ତୃଭି॒ସ୍ତ୍ଵ-ଞ୍ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମା॒-ନ୍ପୁନ॒ରା-ଽସ॑ଦଃ ॥ ପୁନ॑ରା॒ସଦ୍ୟ॒ ସଦ॑ନମ॒ପଶ୍ଚ॑ ପୃଥି॒ଵୀମ॑ଗ୍ନେ । ଶେଷେ॑ ମା॒ତୁର୍ୟଥୋ॒ପସ୍ଥେ॒ ଽନ୍ତର॒ସ୍ୟାଗ୍ମ୍ ଶି॒ଵତ॑ମଃ ॥ ପୁନ॑ରୂ॒ର୍ଜା [ ] 12
-ନି ଵ॑ର୍ତସ୍ଵ॒ ପୁନ॑ରଗ୍ନ ଇ॒ଷା ଽଽୟୁ॑ଷା । ପୁନ॑ର୍ନଃ ପାହି ଵି॒ଶ୍ଵତଃ॑ ॥ ସ॒ହ ର॒ୟ୍ୟା ନି ଵ॑ର୍ତ॒ସ୍ଵାଗ୍ନେ॒ ପିନ୍ଵ॑ସ୍ଵ॒ ଧାର॑ୟା । ଵି॒ଶ୍ଵଫ୍ସ୍ନି॑ୟା ଵି॒ଶ୍ଵତ॒ସ୍ପରି॑ ॥ ପୁନ॑ସ୍ତ୍ଵା ଽଽଦି॒ତ୍ୟା ରୁ॒ଦ୍ରା ଵସ॑ଵ॒-ସ୍ସମି॑ନ୍ଧତା॒-ମ୍ପୁନ॑ର୍ବ୍ର॒ହ୍ମାଣୋ॑ ଵସୁନୀଥ ୟ॒ଜ୍ଞୈଃ । ଘୃ॒ତେନ॒ ତ୍ଵ-ନ୍ତ॒ନୁଵୋ॑ ଵର୍ଧୟସ୍ଵ ସ॒ତ୍ୟା-ସ୍ସ॑ନ୍ତୁ॒ ୟଜ॑ମାନସ୍ୟ॒ କାମାଃ᳚ ॥ ବୋଧା॑ ନୋ ଅ॒ସ୍ୟ ଵଚ॑ସୋ ୟଵିଷ୍ଠ॒ ମଗ୍ମ୍ହି॑ଷ୍ଠସ୍ୟ॒ ପ୍ରଭୃ॑ତସ୍ୟ ସ୍ଵଧାଵଃ । ପୀୟ॑ତି ତ୍ଵୋ॒ ଅନୁ॑ ତ୍ଵୋ ଗୃଣାତି ଵ॒ନ୍ଦାରୁ॑ସ୍ତେ ତ॒ନୁଵଂ॑-ଵଁନ୍ଦେ ଅଗ୍ନେ ॥ ସ ବୋ॑ଧି ସୂ॒ରିର୍ମ॒ଘଵା॑ ଵସୁ॒ଦାଵା॒ ଵସୁ॑ପତିଃ । ୟୁ॒ୟୋ॒ଦ୍ଧ୍ୟ॑ସ୍ମ-ଦ୍ଦ୍ଵେଷାଗ୍ମ୍॑ସି ॥ 13 ॥
(ଆ – ତଵୋ॒ – ର୍ଜା-ଽ – ନୁ॒ – ଷୋଡ॑ଶ ଚ) (ଅ. 3)
ଅପେ॑ତ॒ ଵୀତ॒ ଵି ଚ॑ ସର୍ପ॒ତାତୋ॒ ୟେ-ଽତ୍ର॒ ସ୍ଥ ପୁ॑ରା॒ଣା ୟେ ଚ॒ ନୂତ॑ନାଃ । ଅଦା॑ଦି॒ଦଂ-ୟଁ॒ମୋ॑-ଽଵ॒ସାନ॑-ମ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଅକ୍ର॑ନ୍ନି॒ମ-ମ୍ପି॒ତରୋ॑ ଲୋ॒କମ॑ସ୍ମୈ ॥ ଅ॒ଗ୍ନେର୍ଭସ୍ମା᳚ସ୍ୟ॒ଗ୍ନେଃ ପୁରୀ॑ଷମସି ସ॒ଜ୍ଞାନ୍ନ॑ମସି କାମ॒ଧର॑ଣ॒-ମ୍ମୟି॑ ତେ କାମ॒ଧର॑ଣ-ମ୍ଭୂୟାତ୍ ॥ ସଂ-ୟାଁ ଵଃ॑ ପ୍ରି॒ୟାସ୍ତ॒ନୁଵ॒-ସ୍ସ-ମ୍ପ୍ରି॒ୟା ହୃଦ॑ୟାନି ଵଃ । ଆ॒ତ୍ମା ଵୋ॑ ଅସ୍ତୁ॒ [ଅସ୍ତୁ, ସମ୍ପ୍ରି॑ୟ॒] 14
ସମ୍ପ୍ରି॑ୟ॒-ସ୍ସମ୍ପ୍ରି॑ୟାସ୍ତ॒ନୁଵୋ॒ ମମ॑ ॥ ଅ॒ୟଗ୍ମ୍ ସୋ ଅ॒ଗ୍ନିର୍ୟସ୍ମି॒ନ୍-ଥ୍ସୋମ॒ମିନ୍ଦ୍ର॑-ସ୍ସୁ॒ତ-ନ୍ଦ॒ଧେ ଜ॒ଠରେ॑ ଵାଵଶା॒ନଃ । ସ॒ହ॒ସ୍ରିୟଂ॒-ଵାଁଜ॒ମତ୍ୟ॒-ନ୍ନ ସପ୍ତିଗ୍ମ୍॑ ସସ॒ଵାନ୍-ଥ୍ସନ୍-ଥ୍ସ୍ତୂ॑ୟସେ ଜାତଵେଦଃ ॥ ଅଗ୍ନେ॑ ଦି॒ଵୋ ଅର୍ଣ॒ମଚ୍ଛା॑ ଜିଗା॒ସ୍ୟଚ୍ଛା॑ ଦେ॒ଵାଗ୍ମ୍ ଊ॑ଚିଷେ॒ ଧିଷ୍ଣି॑ୟା॒ ୟେ । ୟାଃ ପ॒ରସ୍ତା᳚-ଦ୍ରୋଚ॒ନେ ସୂର୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ ୟାଶ୍ଚା॒ ଵସ୍ତା॑-ଦୁପ॒ତିଷ୍ଠ॑ନ୍ତ॒ ଆପଃ॑ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ୟ-ତ୍ତେ॑ ଦି॒ଵି ଵର୍ଚଃ॑ ପୃଥି॒ଵ୍ୟାଂ-ୟଁଦୋଷ॑ଧୀ- [ପୃଥି॒ଵ୍ୟାଂ-ୟଁଦୋଷ॑ଧୀଷୁ, ଅ॒ଫ୍ସୁ ଵା॑ ୟଜତ୍ର ।] 15
-ଷ୍ଵ॒ଫ୍ସୁ ଵା॑ ୟଜତ୍ର । ୟେନା॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷ-ମୁ॒ର୍ଵା॑ତ॒ତନ୍ଥ॑ ତ୍ଵେ॒ଷ-ସ୍ସ ଭା॒ନୁର॑ର୍ଣ॒ଵୋ ନୃ॒ଚକ୍ଷାଃ᳚ ॥ ପୁ॒ରୀ॒ଷ୍ୟା॑ସୋ ଅ॒ଗ୍ନୟଃ॑ ପ୍ରାଵ॒ଣେଭି॑-ସ୍ସ॒ଜୋଷ॑ସଃ । ଜୁ॒ଷନ୍ତାଗ୍ମ୍॑ ହ॒ଵ୍ୟମାହୁ॑ତମନମୀ॒ଵା ଇଷୋ॑ ମ॒ହୀଃ ॥ ଇଡା॑ମଗ୍ନେ ପୁରୁ॒ଦଗ୍ମ୍ ସଗ୍ମ୍॑ ସ॒ନି-ଙ୍ଗୋ-ଶ୍ଶ॑ଶ୍ଵତ୍ତ॒ମଗ୍ମ୍ ହଵ॑ମାନାୟ ସାଧ । ସ୍ୟାନ୍ନ॑-ସ୍ସୂ॒ନୁସ୍ତନ॑ୟୋ ଵି॒ଜାଵା-ଽଗ୍ନେ॒ ସା ତେ॑ ସୁମ॒ତିର୍ଭୂ᳚ତ୍ଵ॒ସ୍ମେ ॥ ଅ॒ୟ-ନ୍ତେ॒ ୟୋନି॑ର୍-ଋ॒ତ୍ଵିୟୋ॒ ୟତୋ॑ ଜା॒ତୋ ଅରୋ॑ଚଥାଃ । ତ-ଞ୍ଜା॒ନ- [ତ-ଞ୍ଜା॒ନନ୍ନ୍, ଅ॒ଗ୍ନ॒ ଆ ରୋ॒ହାଥା॑ ନୋ] 16
-ନ୍ନ॑ଗ୍ନ॒ ଆ ରୋ॒ହାଥା॑ ନୋ ଵର୍ଧୟା ର॒ୟିମ୍ ॥ ଚିଦ॑ସି॒ ତୟା॑ ଦେ॒ଵତ॑ୟା-ଽଙ୍ଗିର॒ସ୍ଵ-ଦ୍ଧ୍ରୁ॒ଵା ସୀ॑ଦ ପରି॒ଚିଦ॑ସି॒ ତୟା॑ ଦେ॒ଵତ॑ୟା-ଽଙ୍ଗିର॒ସ୍ଵ-ଦ୍ଧ୍ରୁ॒ଵା ସୀ॑ଦ ଲୋ॒କ-ମ୍ପୃ॑ଣ ଛି॒ଦ୍ର-ମ୍ପୃ॒ଣାଥୋ॑ ସୀଦ ଶି॒ଵା ତ୍ଵମ୍ । ଇ॒ନ୍ଦ୍ରା॒ଗ୍ନୀ ତ୍ଵା॒ ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ର॒ସ୍ମିନ୍. ୟୋନା॑ଵସୀଷଦନ୍ନ୍ ॥ ତା ଅ॑ସ୍ୟ॒ ସୂଦ॑ଦୋହସ॒-ସ୍ସୋମଗ୍ଗ୍॑ ଶ୍ରୀଣନ୍ତି॒ ପୃଶ୍ଞ॑ୟଃ । ଜନ୍ମ॑-ନ୍ଦେ॒ଵାନାଂ॒-ଵିଁଶ॑ସ୍ତ୍ରି॒ଷ୍ଵା ରୋ॑ଚ॒ନେ ଦି॒ଵଃ ॥ 17 ॥
(ଅ॒ସ୍ତ୍ଵୋ – ଷ॑ଧୀଷୁ – ଜା॒ନ – ନ୍ନ॒ଷ୍ଟାଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶଚ୍ଚ) (ଅ. 4)
ସମି॑ତ॒ଗ୍ମ୍॒ ସଙ୍କ॑ଲ୍ପେଥା॒ଗ୍ମ୍॒ ସମ୍ପ୍ରି॑ୟୌ ରୋଚି॒ଷ୍ଣୂ ସୁ॑ମନ॒ସ୍ୟମା॑ନୌ । ଇଷ॒ମୂର୍ଜ॑ମ॒ଭି ସଂ॒ଵଁସା॑ନୌ॒ ସଂ-ଵାଁ॒-ମ୍ମନାଗ୍ମ୍॑ସି॒ ସଂ-ଵ୍ରଁ॒ତା ସମୁ॑ ଚି॒ତ୍ତାନ୍ୟା-ଽକ॑ରମ୍ ॥ ଅଗ୍ନେ॑ ପୁରୀଷ୍ୟାଧି॒ପା ଭ॑ଵା॒ ତ୍ଵ-ନ୍ନଃ॑ । ଇଷ॒ମୂର୍ଜଂ॒-ୟଁଜ॑ମାନାୟ ଧେହି ॥ ପୁ॒ରୀ॒ଷ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ଵମ॑ଗ୍ନେ ରୟି॒ମା-ନ୍ପୁ॑ଷ୍ଟି॒ମାଗ୍ମ୍ ଅ॑ସି । ଶି॒ଵାଃ କୃ॒ତ୍ଵା ଦିଶ॒-ସ୍ସର୍ଵା॒-ସ୍ସ୍ଵାଂ-ୟୋଁନି॑ମି॒ହା-ଽସ॑ଦଃ ॥ ଭଵ॑ତ-ନ୍ନ॒-ସ୍ସମ॑ନସୌ॒ ସମୋ॑କସା [ସମୋ॑କସୌ, ଅ॒ରେ॒ପସୌ᳚ ।] 18
-ଵରେ॒ପସୌ᳚ । ମା ୟ॒ଜ୍ଞଗ୍ମ୍ ହିଗ୍ମ୍॑ସିଷ୍ଟ॒-ମ୍ମା ୟ॒ଜ୍ଞପ॑ତି-ଞ୍ଜାତଵେଦସୌ ଶି॒ଵୌ ଭ॑ଵତମ॒ଦ୍ୟ ନଃ॑ ॥ ମା॒ତେଵ॑ ପୁ॒ତ୍ର-ମ୍ପୃ॑ଥି॒ଵୀ ପୁ॑ରୀ॒ଷ୍ୟ॑ମ॒ଗ୍ନିଗ୍ଗ୍ ସ୍ଵେ ୟୋନା॑ଵଭାରୁ॒ଖା । ତାଂ-ଵିଁଶ୍ଵୈ᳚ର୍ଦେ॒ଵୈର୍-ଋ॒ତୁଭି॑-ସ୍ସଂଵିଁଦା॒ନଃ ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିର୍ଵି॒ଶ୍ଵକ॑ର୍ମା॒ ଵି ମୁ॑ଞ୍ଚତୁ ॥ ୟଦ॒ସ୍ୟ ପା॒ରେ ରଜ॑ସ-ଶ୍ଶୁ॒କ୍ର-ଞ୍ଜ୍ୟୋତି॒ରଜା॑ୟତ । ତ-ନ୍ନଃ॑ ପର୍ଷ॒ଦତି॒ ଦ୍ଵିଷୋ-ଽଗ୍ନେ॑ ଵୈଶ୍ଵାନର॒ ସ୍ଵାହା᳚ ॥ ନମ॒-ସ୍ସୁ ତେ॑ ନିର୍-ଋତେ ଵିଶ୍ଵରୂପେ- [ଵିଶ୍ଵରୂପେ, ଅ॒ୟ॒ସ୍ମୟଂ॒-ଵିଁ ଚୃ॑ତା] 19
-ଽୟ॒ସ୍ମୟଂ॒-ଵିଁ ଚୃ॑ତା ବ॒ନ୍ଧମେ॒ତମ୍ । ୟ॒ମେନ॒ ତ୍ଵଂ-ୟଁ॒ମ୍ୟା॑ ସଂ-ଵିଁଦା॒ନୋତ୍ତ॒ମ-ନ୍ନାକ॒ମଧି॑ ରୋହୟେ॒ମମ୍ ॥ ୟତ୍ତେ॑ ଦେ॒ଵୀ ନିର୍-ଋ॑ତିରାବ॒ବନ୍ଧ॒ ଦାମ॑ ଗ୍ରୀ॒ଵାସ୍ଵ॑ ଵିଚ॒ର୍ତ୍ୟମ୍ । ଇ॒ଦ-ନ୍ତେ॒ ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ୟାଂ॒-ୟାଁୟୁ॑ଷୋ॒ ନ ମଦ୍ଧ୍ୟା॒ଦଥା॑ ଜୀ॒ଵଃ ପି॒ତୁମ॑ଦ୍ଧି॒ ପ୍ରମୁ॑କ୍ତଃ ॥ ୟସ୍ୟା᳚ସ୍ତେ ଅ॒ସ୍ୟାଃ କ୍ରୂ॒ର ଆ॒ସଞ୍ଜୁ॒ହୋମ୍ୟେ॒ଷା-ମ୍ବ॒ନ୍ଧାନା॑ମଵ॒ସର୍ଜ॑ନାୟ । ଭୂମି॒ରିତି॑ ତ୍ଵା॒ ଜନା॑ ଵି॒ଦୁର୍ନିର୍-ଋ॑ତି॒- [ଵି॒ଦୁର୍ନିର୍-ଋ॑ତିଃ, ଇତି॑ ତ୍ଵା॒ ଽହ-ମ୍ପରି॑] 20
-ରିତି॑ ତ୍ଵା॒ ଽହ-ମ୍ପରି॑ ଵେଦ ଵି॒ଶ୍ଵତଃ॑ ॥ ଅସୁ॑ନ୍ଵନ୍ତ॒ମ ୟ॑ଜମାନମିଚ୍ଛ ସ୍ତେ॒ନସ୍ୟେ॒ତ୍ୟାନ୍-ତସ୍କ॑ର॒ସ୍ୟାନ୍ ଵେ॑ଷି । ଅ॒ନ୍ୟ ମ॒ସ୍ମ-ଦି॑ଚ୍ଛ॒ ସା ତ॑ ଇ॒ତ୍ୟା ନମୋ॑ ଦେଵି ନିର୍-ଋତେ॒ ତୁଭ୍ୟ॑ମସ୍ତୁ ॥ ଦେ॒ଵୀମ॒ହ-ନ୍ନିର୍-ଋ॑ତିଂ॒-ଵଁନ୍ଦ॑ମାନଃ ପି॒ତେଵ॑ ପୁ॒ତ୍ର-ନ୍ଦ॑ସୟେ॒ ଵଚୋ॑ଭିଃ । ଵିଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ॒ ୟା ଜାୟ॑ମାନସ୍ୟ॒ ଵେଦ॒ ଶିର॑-ଶ୍ଶିରଃ॒ ପ୍ରତି॑ ସୂ॒ରୀ ଵି ଚ॑ଷ୍ଟେ ॥ ନି॒ଵେଶ॑ନ-ସ୍ସ॒ଙ୍ଗମ॑ନୋ॒ ଵସୂ॑ନାଂ॒-ଵିଁଶ୍ଵା॑ ରୂ॒ପା-ଽଭି ଚ॑ଷ୍ଟେ॒ [ରୂ॒ପା-ଽଭି ଚ॑ଷ୍ଟେ, ଶଚୀ॑ଭିଃ ।] 21
ଶଚୀ॑ଭିଃ । ଦେ॒ଵ ଇ॑ଵ ସଵି॒ତା ସ॒ତ୍ୟଧ॒ର୍ମେନ୍ଦ୍ରୋ॒ ନ ତ॑ସ୍ଥୌ ସମ॒ରେ ପ॑ଥୀ॒ନାମ୍ ॥ ସଂ-ଵଁ॑ର॒ତ୍ରା ଦ॑ଧାତନ॒ ନିରା॑ହା॒ଵାନ୍ କୃ॑ଣୋତନ । ସି॒ଞ୍ଚାମ॑ହା ଅଵ॒ଟମୁ॒ଦ୍ରିଣଂ॑-ଵଁ॒ୟଂ-ଵିଁଶ୍ଵା-ଽହା-ଽଦ॑ସ୍ତ॒ମକ୍ଷି॑ତମ୍ ॥ ନିଷ୍କୃ॑ତାହା-ଵମଵ॒ଟଗ୍ମ୍ ସୁ॑ଵର॒ତ୍ରଗ୍ମ୍ ସୁ॑ଷେଚ॒ନମ୍ । ଉ॒ଦ୍ରିଣଗ୍ମ୍॑ ସିଞ୍ଚେ॒ ଅକ୍ଷି॑ତମ୍ ॥ ସୀରା॑ ୟୁଞ୍ଜନ୍ତି କ॒ଵୟୋ॑ ୟୁ॒ଗା ଵି ତ॑ନ୍ଵତେ॒ ପୃଥ॑କ୍ । ଧୀରା॑ ଦେ॒ଵେଷୁ॑ ସୁମ୍ନ॒ୟା ॥ ୟୁ॒ନକ୍ତ॒ ସୀରା॒ ଵି ୟୁ॒ଗା ତ॑ନୋତ କୃ॒ତେ ୟୋନୌ॑ ଵପତେ॒ହ [ ] 22
ବୀଜ᳚ମ୍ । ଗି॒ରା ଚ॑ ଶ୍ରୁ॒ଷ୍ଟି-ସ୍ସଭ॑ରା॒ ଅସ॑ନ୍ନୋ॒ ନେଦୀ॑ୟ॒ ଇ-ଥ୍ସୃ॒ଣ୍ୟା॑ ପ॒କ୍ଵମା ଽୟ॑ତ୍ ॥ ଲାଙ୍ଗ॑ଲ॒-ମ୍ପଵୀ॑ରଵଗ୍ମ୍ ସୁ॒ଶେଵଗ୍ମ୍॑ ସୁମ॒ତିଥ୍ସ॑ରୁ । ଉଦି-ତ୍କୃ॑ଷତି॒ ଗାମଵି॑-ମ୍ପ୍ରଫ॒ର୍ଵ୍ୟ॑-ଞ୍ଚ॒ ପୀଵ॑ରୀମ୍ । ପ୍ର॒ସ୍ଥାଵ॑-ଦ୍ରଥ॒ଵାହ॑ନମ୍ ॥ ଶୁ॒ନ-ନ୍ନଃ॒ ଫାଲା॒ ଵି ତୁ॑ଦନ୍ତୁ॒ ଭୂମିଗ୍ମ୍॑ ଶୁ॒ନ-ଙ୍କୀ॒ନାଶା॑ ଅ॒ଭି ୟ॑ନ୍ତୁ ଵା॒ହାନ୍ । ଶୁ॒ନ-ମ୍ପ॒ର୍ଜନ୍ୟୋ॒ ମଧୁ॑ନା॒ ପୟୋ॑ଭି॒-ଶ୍ଶୁନା॑ସୀରା ଶୁ॒ନମ॒ସ୍ମାସୁ॑ ଧତ୍ତମ୍ ॥ କାମ॑-ଙ୍କାମଦୁଘେ ଧୁକ୍ଷ୍ଵ ମି॒ତ୍ରାୟ॒ ଵରୁ॑ଣାୟ ଚ । ଇନ୍ଦ୍ରା॑ୟା॒ଗ୍ନୟେ॑ ପୂ॒ଷ୍ଣ ଓଷ॑ଧୀଭ୍ୟଃ ପ୍ର॒ଜାଭ୍ୟଃ॑ ॥ଘୃ॒ତେନ॒ ସୀତା॒ ମଧୁ॑ନା॒ ସମ॑କ୍ତା॒ ଵିଶ୍ଵୈ᳚ର୍ଦେ॒ଵୈରନୁ॑ମତା ମ॒ରୁଦ୍ଭିଃ॑ । ଊର୍ଜ॑ସ୍ଵତୀ॒ ପୟ॑ସା॒ ପିନ୍ଵ॑ମାନା॒-ଽସ୍ମାନ୍-ଥ୍ସୀ॑ତେ॒ ପୟ॑ସା॒-ଽଭ୍ୟା-ଵ॑ଵୃଥ୍ସ୍ଵ ॥ 23 ॥
(ସମୋ॑କସୌ-ଵିଶ୍ଵରୂପେ-ଵି॒ଦୁର୍ନିର୍-ଋ॑ତି-ର॒ଭି ଚ॑ଷ୍ଟ-ଇ॒ହ-ମି॒ତ୍ରାୟ॒-ଦ୍ଵାଵିଗ୍ମ୍॑ଶତିଶ୍ଚ) (ଅ. 5)
ୟା ଜା॒ତା ଓଷ॑ଧୟୋ ଦେ॒ଵେଭ୍ୟ॑ସ୍ତ୍ରିୟୁ॒ଗ-ମ୍ପୁ॒ରା । ମନ୍ଦା॑ମି ବ॒ଭ୍ରୂଣା॑ମ॒ହଗ୍ମ୍ ଶ॒ତ-ନ୍ଧାମା॑ନି ସ॒ପ୍ତ ଚ॑ ॥ ଶ॒ତଂ-ଵୋଁ॑ ଅବ॒-ନ୍ଧାମା॑ନି ସ॒ହସ୍ର॑ମୁ॒ତ ଵୋ॒ ରୁହଃ॑ । ଅଥା॑ ଶତକ୍ରତ୍ଵୋ ୟୂ॒ୟମି॒ମ-ମ୍ମେ॑ ଅଗ॒ଦ-ଙ୍କୃ॑ତ ॥ ପୁଷ୍ପା॑ଵତୀଃ ପ୍ର॒ସୂଵ॑ତୀଃ ଫ॒ଲିନୀ॑ରଫ॒ଲା ଉ॒ତ । ଅଶ୍ଵା॑ ଇଵ ସ॒ଜିତ୍ଵ॑ରୀ-ର୍ଵୀ॒ରୁଧଃ॑ ପାରୟି॒ଷ୍ଣଵଃ॑ ॥ ଓଷ॑ଧୀ॒ରିତି॑ ମାତର॒-ସ୍ତଦ୍ଵୋ॑ ଦେଵୀ॒-ରୁପ॑ ବ୍ରୁଵେ । ରପାଗ୍ମ୍॑ସି ଵିଘ୍ନ॒ତୀରି॑ତ॒ ରପ॑- [ଵିଘ୍ନ॒ତୀରି॑ତ॒ ରପଃ॑, ଚା॒ତୟ॑ମାନାଃ ।] 24
-ଶ୍ଚା॒ତୟ॑ମାନାଃ ॥ ଅ॒ଶ୍ଵ॒ତ୍ଥେ ଵୋ॑ ନି॒ଷଦ॑ନ-ମ୍ପ॒ର୍ଣେ ଵୋ॑ ଵସ॒ତିଃ କୃ॒ତା । ଗୋ॒ଭାଜ॒ ଇ-ତ୍କିଲା॑ସଥ॒ ୟ-ଥ୍ସ॒ନଵ॑ଥ॒ ପୂରୁ॑ଷମ୍ ॥ ୟଦ॒ହଂ-ଵାଁ॒ଜୟ॑-ନ୍ନି॒ମା ଓଷ॑ଧୀ॒ର୍॒ହସ୍ତ॑ ଆଦ॒ଧେ । ଆ॒ତ୍ମା ୟକ୍ଷ୍ମ॑ସ୍ୟ ନଶ୍ୟତି ପୁ॒ରା ଜୀ॑ଵ॒ଗୃଭୋ॑ ୟଥା ॥ ୟଦୋଷ॑ଧୟ-ସ୍ସ॒ଙ୍ଗଚ୍ଛ॑ନ୍ତେ॒ ରାଜା॑ନ॒-ସ୍ସମି॑ତା ଵିଵ । ଵିପ୍ର॒-ସ୍ସ ଉ॑ଚ୍ୟତେ ଭି॒ଷଗ୍ର॑କ୍ଷୋ॒ହା ଽମୀ॑ଵ॒ ଚାତ॑ନଃ ॥ ନିଷ୍କୃ॑ତି॒-ର୍ନାମ॑ଵୋ ମା॒ତା-ଽଥା॑ ୟୂ॒ୟଗ୍ଗ୍ସ୍ଥ॒ ସଙ୍କୃ॑ତୀଃ । ସ॒ରାଃ ପ॑ତ॒ତ୍ରିଣୀ᳚- [ସ॒ରାଃ ପ॑ତ॒ତ୍ରିଣୀଃ᳚, ସ୍ଥ॒ନ॒ ୟଦା॒ ମୟ॑ତି॒] 25
-ସ୍ଥନ॒ ୟଦା॒ ମୟ॑ତି॒ ନିଷ୍କୃ॑ତ ॥ ଅ॒ନ୍ୟା ଵୋ॑ ଅ॒ନ୍ୟାମ॑ଵ-ତ୍ଵ॒ନ୍ୟା-ଽନ୍ୟସ୍ୟା॒ ଉପା॑ଵତ । ତା-ସ୍ସର୍ଵା॒ ଓଷ॑ଧୟ-ସ୍ସଂଵିଁଦା॒ନା ଇ॒ଦ-ମ୍ମେ॒ ପ୍ରାଵ॑ତା॒ ଵଚଃ॑ ॥ ଉଚ୍ଛୁଷ୍ମା॒ ଓଷ॑ଧୀନା॒-ଙ୍ଗାଵୋ॑ ଗୋ॒ଷ୍ଠା ଦି॑ଵେରତେ । ଧନଗ୍ମ୍॑ ସନି॒ଷ୍ୟନ୍ତୀ॑ ନାମା॒ତ୍ମାନ॒-ନ୍ତଵ॑ ପୂରୁଷ ॥ ଅତି॒ ଵିଶ୍ଵାଃ᳚ ପରି॒ଷ୍ଠାସ୍ତେ॒ନ ଇ॑ଵ ଵ୍ର॒ଜମ॑କ୍ରମୁଃ । ଓଷ॑ଧୟଃ॒ ପ୍ରାଚୁ॑ଚ୍ୟଵୁ॒ ର୍ୟ-ତ୍କି-ଞ୍ଚ॑ ତ॒ନୁଵା॒ଗ୍ମ୍॒ ରପଃ॑ ॥ ୟା- [ୟାଃ, ତ॒ ଆ॒ତ॒ସ୍ଥୁ-ରା॒ତ୍ମାନଂ॒-ୟାଁ] 26
-ସ୍ତ॑ ଆତ॒ସ୍ଥୁ-ରା॒ତ୍ମାନଂ॒-ୟାଁ ଆ॑ଵିଵି॒ଶୁଃ ପରୁଃ॑ ପରୁଃ । ତାସ୍ତେ॒ ୟକ୍ଷ୍ମଂ॒-ଵିଁବା॑ଧନ୍ତା ମୁ॒ଗ୍ରୋ ମ॑ଦ୍ଧ୍ୟମ॒ଶୀରି॑ଵ ॥ ସା॒କଂ-ୟଁ॑କ୍ଷ୍ମ॒ ପ୍ର ପ॑ତ ଶ୍ୟେ॒ନେନ॑ କିକିଦୀ॒ଵିନା᳚ । ସା॒କଂ-ଵାଁତ॑ସ୍ୟ॒-ଧ୍ରାଜ୍ୟା॑ ସା॒କ-ନ୍ନ॑ଶ୍ୟ ନି॒ହାକ॑ୟା ॥ ଅ॒ଶ୍ଵା॒ଵ॒ତୀଗ୍ମ୍ ସୋ॑ମଵ॒ତୀ ମୂ॒ର୍ଜୟ॑ନ୍ତୀ॒ ମୁଦୋ॑ଜସମ୍ । ଆ ଵି॑ଥ୍ସି॒ ସର୍ଵା॒ ଓଷ॑ଧୀର॒ସ୍ମା ଅ॑ରି॒ଷ୍ଟତା॑ତୟେ ॥ ୟାଃ ଫ॒ଲିନୀ॒ର୍ୟା ଅ॑ଫ॒ଲା ଅ॑ପୁ॒ଷ୍ପା ୟାଶ୍ଚ॑ ପୁ॒ଷ୍ପିଣୀଃ᳚ । ବୃହ॒ସ୍ପତି॑ ପ୍ରସୂତା॒ ସ୍ତାନୋ॑ ମୁଞ୍ଚ॒ନ୍ତ୍ଵଗ୍ମ୍ ହ॑ସଃ ॥ ୟା [ୟାଃ, ଓଷ॑ଧୟ॒-ସ୍ସୋମ॑ରାଜ୍ଞୀଃ॒] 27
ଓଷ॑ଧୟ॒-ସ୍ସୋମ॑ରାଜ୍ଞୀଃ॒ ପ୍ରଵି॑ଷ୍ଟାଃ ପୃଥି॒ଵୀମନୁ॑ । ତାସା॒-ନ୍ତ୍ଵମ॑ସ୍ୟୁତ୍ତ॒ମା ପ୍ରଣୋ॑ ଜୀ॒ଵାତ॑ଵେ-ସୁଵ ॥ ଅ॒ଵ॒ପତ॑ନ୍ତୀରଵଦ-ନ୍ଦି॒ଵ ଓଷ॑ଦୟଃ॒ ପରି॑ । ୟ-ଞ୍ଜୀ॒ଵ ମ॒ଶ୍ଞଵା॑ ମହୈ॒ ନ ସ ରି॑ଷ୍ୟାତି॒ ପୂରୁ॑ଷଃ ॥ ୟାଶ୍ଚେ॒ଦ ମୁ॑ପ-ଶୃ॒ଣ୍ଵନ୍ତି॒ ୟାଶ୍ଚ॑ ଦୂ॒ର-ମ୍ପରା॑ଗତାଃ । ଇ॒ହ ସ॒ଙ୍ଗତ୍ୟ॒ ତା-ସ୍ସର୍ଵା॑ ଅ॒ସ୍ମୈ ସ-ନ୍ଦ॑ତ୍ତ ଭେଷ॒ଜମ୍ ॥ ମା ଵୋ॑ ରିଷ-ତ୍ଖନି॒ତା ୟସ୍ମୈ॑ ଚା॒ହ-ଙ୍ଖନା॑ମି ଵଃ । ଦ୍ଵି॒ପ-ଚ୍ଚତୁ॑ଷ୍ପ-ଦ॒ସ୍ମାକ॒ଗ୍ମ୍॒ ସର୍ଵ॑-ମ॒ସ୍ତ୍ଵନା॑ତୁରମ୍ ॥ ଓଷ॑ଧୟ॒-ସ୍ସଂ-ଵଁ॑ଦନ୍ତେ॒ ସୋମେ॑ନ ସ॒ହ ରାଜ୍ଞା᳚ । ୟସ୍ମୈ॑ କ॒ରୋତି॑ ବ୍ରାହ୍ମ॒ଣସ୍ତଗ୍ମ୍ ରା॑ଜ-ନ୍ପାରୟାମସି ॥ 28 ॥
(ରପଃ॑ – ପତ॒ତ୍ରିଣୀ॒- ର୍ୟା – ଅଗ୍ମ୍ହ॑ସୋ॒ ୟାଃ – ଖନା॑ମି ଵୋ॒ – ଽଷ୍ଟାଦ॑ଶ ଚ) (ଅ. 6)
ମା ନୋ॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀଜ୍ଜନି॒ତା ୟଃ ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟା ୟୋ ଵା॒ ଦିଵଗ୍ମ୍॑ ସ॒ତ୍ୟଧ॑ର୍ମା ଜ॒ଜାନ॑ । ୟଶ୍ଚା॒ପଶ୍ଚ॒ନ୍ଦ୍ରା ବୃ॑ହ॒ତୀର୍ଜ॒ଜାନ॒ କସ୍ମୈ॑ ଦେ॒ଵାୟ॑ ହ॒ଵିଷା॑ ଵିଧେମ ॥ ଅ॒ଭ୍ୟାଵ॑ର୍ତସ୍ଵ ପୃଥିଵି ୟ॒ଜ୍ଞେନ॒ ପୟ॑ସା ସ॒ହ । ଵ॒ପା-ନ୍ତେ॑ ଅ॒ଗ୍ନିରି॑ଷି॒ତୋ-ଽଵ॑ ସର୍ପତୁ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ୟ-ତ୍ତେ॑ ଶୁ॒କ୍ରଂ-ୟଁଚ୍ଚ॒ନ୍ଦ୍ରଂ-ୟଁ-ତ୍ପୂ॒ତଂ-ୟଁ-ଦ୍ୟ॒ଜ୍ଞିୟ᳚ମ୍ । ତ-ଦ୍ଦେ॒ଵେଭ୍ୟୋ॑ ଭରାମସି ॥ ଇଷ॒ମୂର୍ଜ॑ମ॒ହମି॒ତ ଆ [ଆ, ଦ॒ଦ॒ ଋ॒ତସ୍ୟ॒ ଧାମ୍ନୋ॑] 29
ଦ॑ଦ ଋ॒ତସ୍ୟ॒ ଧାମ୍ନୋ॑ ଅ॒ମୃତ॑ସ୍ୟ॒ ୟୋନେଃ᳚ । ଆ ନୋ॒ ଗୋଷୁ॑ ଵିଶ॒ତ୍ଵୌଷ॑ଧୀଷୁ॒ ଜହା॑ମି ସେ॒ଦିମନି॑ରା॒ମମୀ॑ଵାମ୍ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ତଵ॒ ଶ୍ରଵୋ॒ ଵୟୋ॒ ମହି॑ ଭ୍ରାଜନ୍ତ୍ୟ॒ର୍ଚୟୋ॑ ଵିଭାଵସୋ । ବୃହ॑-ଦ୍ଭାନୋ॒ ଶଵ॑ସା॒ ଵାଜ॑ମୁ॒କ୍ଥ୍ୟ॑-ନ୍ଦଧା॑ସି ଦା॒ଶୁଷେ॑ କଵେ ॥ ଇ॒ର॒ଜ୍ୟନ୍ନ॑ଗ୍ନେ ପ୍ରଥୟସ୍ଵ ଜ॒ନ୍ତୁଭି॑ର॒ସ୍ମେ ରାୟୋ॑ ଅମର୍ତ୍ୟ । ସ ଦ॑ର୍ଶ॒ତସ୍ୟ॒ ଵପୁ॑ଷୋ॒ ଵି ରା॑ଜସି ପୃ॒ଣକ୍ଷି॑ ସାନ॒ସିଗ୍ମ୍ ର॒ୟିମ୍ ॥ ଊର୍ଜୋ॑ ନପା॒ଜ୍ଜାତ॑ଵେଦ-ସ୍ସୁଶ॒ସ୍ତିଭି॒-ର୍ମନ୍ଦ॑ସ୍ଵ [ ] 30
ଧୀ॒ତିଭି॑ର୍ହି॒ତଃ । ତ୍ଵେ ଇଷ॒-ସ୍ସ-ନ୍ଦ॑ଧୁ॒-ର୍ଭୂରି॑ରେତସ-ଶ୍ଚି॒ତ୍ରୋ ତ॑ୟୋ ଵା॒ମଜା॑ତାଃ ॥ ପା॒ଵ॒କଵ॑ର୍ଚା-ଶ୍ଶୁ॒କ୍ରଵ॑ର୍ଚା॒ ଅନୂ॑ନଵର୍ଚା॒ ଉଦି॑ୟର୍ଷି ଭା॒ନୁନା᳚ । ପୁ॒ତ୍ରଃ ପି॒ତରା॑ ଵି॒ଚର॒ନ୍ନୁପା॑ଵସ୍ୟୁ॒ଭେ ପୃ॑ଣକ୍ଷି॒ ରୋଦ॑ସୀ ॥ ଋ॒ତାଵା॑ନ-ମ୍ମହି॒ଷଂ-ଵିଁ॒ଶ୍ଵଚ॑ର୍ଷଣିମ॒ଗ୍ନିଗ୍ମ୍ ସୁ॒ମ୍ନାୟ॑ ଦଧିରେ ପୁ॒ରୋ ଜନାଃ᳚ । ଶ୍ରୁତ୍କ॑ର୍ଣଗ୍ମ୍ ସ॒ପ୍ରଥ॑ସ୍ତମ-ନ୍ତ୍ଵା ଗି॒ରା ଦୈଵ୍ୟ॒-ମ୍ମାନୁ॑ଷା ୟୁ॒ଗା ॥ ନି॒ଷ୍କ॒ର୍ତାର॑-ମଦ୍ଧ୍ଵ॒ରସ୍ୟ॒ ପ୍ରଚେ॑ତସ॒-ଙ୍କ୍ଷୟ॑ନ୍ତ॒ଗ୍ମ୍॒ ରାଧ॑ସେ ମ॒ହେ । ରା॒ତି-ମ୍ଭୃଗୂ॑ଣାମୁ॒ଶିଜ॑-ଙ୍କ॒ଵିକ୍ର॑ତୁ-ମ୍ପୃ॒ଣକ୍ଷି॑ ସାନ॒ସିଗ୍ମ୍ – [ସାନ॒ସିମ୍, ର॒ୟିମ୍ ।] 31
ର॒ୟିମ୍ ॥ ଚିତ॑-ସ୍ସ୍ଥ ପରି॒ଚିତ॑ ଊର୍ଧ୍ଵ॒ଚିତ॑-ଶ୍ଶ୍ରୟଦ୍ଧ୍ଵ॒-ନ୍ତୟା॑ ଦେ॒ଵତ॑ୟା-ଽଙ୍ଗିର॒ସ୍ଵ-ଦ୍ଧ୍ରୁ॒ଵା-ସ୍ସୀ॑ଦତ ॥ ଆ ପ୍ୟା॑ୟସ୍ଵ॒ ସମେ॑ତୁ ତେ ଵି॒ଶ୍ଵତ॑-ସ୍ସୋମ॒ ଵୃଷ୍ଣି॑ୟମ୍ । ଭଵା॒ ଵାଜ॑ସ୍ୟ ସଙ୍ଗ॒ଥେ ॥ ସ-ନ୍ତେ॒ ପୟାଗ୍ମ୍॑ସି॒ ସମୁ॑ ୟନ୍ତୁ॒ ଵାଜା॒-ସ୍ସଂ-ଵୃଁଷ୍ଣି॑ୟା-ନ୍ୟଭିମାତି॒ଷାହଃ॑ । ଆ॒ପ୍ୟାୟ॑ମାନୋ ଅ॒ମୃତା॑ୟ ସୋମ ଦି॒ଵି ଶ୍ରଵାଗ୍॑ସ୍ୟୁତ୍ତ॒ମାନି॑ ଧିଷ୍ଵ ॥ 32 ॥
(ଆ – ମନ୍ଦ॑ସ୍ଵ – ସାନ॒ସି – ମେକା॒ନ୍ନଚ॑ତ୍ଵାରି॒ଗ୍ମ୍॒ଶଚ୍ଚ॑) (ଅ. 7)
ଅ॒ଭ୍ୟ॑ସ୍ଥା॒-ଦ୍ଵିଶ୍ଵାଃ॒ ପୃତ॑ନା॒ ଅରା॑ତୀ॒ସ୍ତଦ॒ଗ୍ନିରା॑ହ॒ ତଦୁ॒ ସୋମ॑ ଆହ । ବୃହ॒ସ୍ପତି॑-ସ୍ସଵି॒ତା ତନ୍ମ॑ ଆହ ପୂ॒ଷା ମା॑-ଽଧା-ଥ୍ସୁକୃ॒ତସ୍ୟ॑ ଲୋ॒କେ ॥ ୟଦକ୍ର॑ନ୍ଦଃ ପ୍ରଥ॒ମ-ଞ୍ଜାୟ॑ମାନ ଉ॒ଦ୍ୟନ୍-ଥ୍ସ॑ମୁ॒ଦ୍ରାଦୁ॒ତ ଵା॒ ପୁରୀ॑ଷାତ୍ । ଶ୍ୟେ॒ନସ୍ୟ॑ ପ॒କ୍ଷା ହ॑ରି॒ଣସ୍ୟ॑ ବା॒ହୂ ଉପ॑ସ୍ତୁତ॒-ଞ୍ଜନି॑ମ॒ ତ-ତ୍ତେ॑ ଅର୍ଵନ୍ନ୍ ॥ ଅ॒ପା-ମ୍ପୃ॒ଷ୍ଠମ॑ସି॒ ୟୋନି॑ର॒ଗ୍ନେ-ସ୍ସ॑ମୁ॒ଦ୍ରମ॒ଭିତଃ॒ ପିନ୍ଵ॑ମାନମ୍ । ଵର୍ଧ॑ମାନ-ମ୍ମ॒ହ [ଵର୍ଧ॑ମାନ-ମ୍ମ॒ହଃ, ଆ ଚ॒ ପୁଷ୍କ॑ର-ନ୍ଦି॒ଵୋ] 33
ଆ ଚ॒ ପୁଷ୍କ॑ର-ନ୍ଦି॒ଵୋ ମାତ୍ର॑ୟା ଵରି॒ଣା ପ୍ର॑ଥସ୍ଵ ॥ ବ୍ରହ୍ମ॑ ଜଜ୍ଞା॒ନ-ମ୍ପ୍ର॑ଥ॒ମ-ମ୍ପୁ॒ରସ୍ତା॒ଦ୍ଵି ସୀ॑ମ॒ତ-ସ୍ସୁ॒ରୁଚୋ॑ ଵେ॒ନ ଆ॑ଵଃ । ସ ବୁ॒ଦ୍ଧ୍ନିୟା॑ ଉପ॒ମା ଅ॑ସ୍ୟ ଵି॒ଷ୍ଠା-ସ୍ସ॒ତଶ୍ଚ॒ ୟୋନି॒ମସ॑ତଶ୍ଚ॒ ଵିଵଃ॑ ॥ ହି॒ର॒ଣ୍ୟ॒ଗ॒ର୍ଭ-ସ୍ସମ॑ଵର୍ତ॒ତାଗ୍ରେ॑ ଭୂ॒ତସ୍ୟ॑ ଜା॒ତଃ ପତି॒ରେକ॑ ଆସୀତ୍ । ସ ଦା॑ଧାର ପୃଥି॒ଵୀ-ନ୍ଦ୍ୟାମୁ॒ତେମା-ଙ୍କସ୍ମୈ॑ ଦେ॒ଵାୟ॑ ହ॒ଵିଷା॑ ଵିଧେମ ॥ ଦ୍ର॒ଫ୍ସଶ୍ଚ॑ସ୍କନ୍ଦ ପୃଥି॒ଵୀମନୁ॒- [ପୃଥି॒ଵୀମନୁ॑, ଦ୍ୟାମି॒ମ-ଞ୍ଚ॒] 34
-ଦ୍ୟାମି॒ମ-ଞ୍ଚ॒ ୟୋନି॒ମନୁ॒ ୟଶ୍ଚ॒ ପୂର୍ଵଃ॑ । ତୃ॒ତୀୟଂ॒-ୟୋଁନି॒ମନୁ॑ ସ॒ଞ୍ଚର॑ନ୍ତ-ନ୍ଦ୍ର॒ଫ୍ସ-ଞ୍ଜୁ॑ହୋ॒ମ୍ୟନୁ॑ ସ॒ପ୍ତ ହୋତ୍ରାଃ᳚ ॥ ନମୋ॑ ଅସ୍ତୁ ସ॒ର୍ପେଭ୍ୟୋ॒ ୟେ କେ ଚ॑ ପୃଥି॒ଵୀମନୁ॑ । ୟେ ଅ॒ନ୍ତରି॑କ୍ଷେ॒ ୟେ ଦି॒ଵି ତେଭ୍ୟ॑-ସ୍ସ॒ର୍ପେଭ୍ୟୋ॒ ନମଃ॑ ॥ ୟେ॑-ଽଦୋ ରୋ॑ଚ॒ନେ ଦି॒ଵୋ ୟେ ଵା॒ ସୂର୍ୟ॑ସ୍ୟ ର॒ଶ୍ମିଷୁ॑ । ୟେଷା॑ମ॒ଫ୍ସୁ ସଦଃ॑ କୃ॒ତ-ନ୍ତେଭ୍ୟ॑-ସ୍ସ॒ର୍ପେଭ୍ୟୋ॒ ନମଃ॑ ॥ ୟା ଇଷ॑ଵୋ ୟାତୁ॒ ଧାନା॑ନାଂ॒ ୟେଁ॑ ଵା॒ ଵନ॒ସ୍ପତୀ॒ଗ୍ମ୍॒ରନୁ॑ । ୟେ ଵା॑-ଽଵ॒ଟେଷୁ॒ ଶେର॑ତେ॒ ତେଭ୍ୟ॑-ସ୍ସ॒ର୍ପେଭ୍ୟୋ॒ ନମଃ॑ ॥ 35 ॥
(ମ॒ହୋ – ଽନୁ॑ – ୟାତୁ॒ଧାନା॑ନା॒ – ମେକା॑ଦଶ ଚ) (ଅ. 8)
ଧ୍ରୁ॒ଵା-ଽସି॑ ଧ॒ରୁଣା-ଽସ୍ତୃ॑ତା ଵି॒ଶ୍ଵକ॑ର୍ମଣା॒ ସୁକୃ॑ତା । ମା ତ୍ଵା॑ ସମୁ॒ଦ୍ର ଉଦ୍ଵ॑ଧୀ॒ନ୍ମା ସୁ॑ପ॒ର୍ଣୋ ଵ୍ୟ॑ଥମାନା ପୃଥି॒ଵୀ-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ॥ ପ୍ର॒ଜାପ॑ତିସ୍ତ୍ଵା ସାଦୟତୁ ପୃଥି॒ଵ୍ୟାଃ ପୃ॒ଷ୍ଠେ ଵ୍ୟଚ॑ସ୍ଵତୀ॒-ମ୍ପ୍ରଥ॑ସ୍ଵତୀ॒-ମ୍ପ୍ରଥୋ॑-ଽସି ପୃଥି॒ଵ୍ୟ॑ସି॒ ଭୂର॑ସି॒ ଭୂମି॑ର॒ସ୍ୟଦି॑ତିରସି ଵି॒ଶ୍ଵଧା॑ୟା॒ ଵିଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ॒ ଭୁଵ॑ନସ୍ୟ ଧ॒ର୍ତ୍ରୀ ପୃ॑ଥି॒ଵୀଂ-ୟଁ॑ଚ୍ଛ ପୃଥି॒ଵୀ-ନ୍ଦୃଗ୍ମ୍॑ହ ପୃଥି॒ଵୀ-ମ୍ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀ॒ର୍ଵିଶ୍ଵ॑ସ୍ମୈ ପ୍ରା॒ଣାୟା॑ପା॒ନାୟ॑ ଵ୍ୟା॒ନାୟୋ॑ଦା॒ନାୟ॑ ପ୍ରତି॒ଷ୍ଠାୟୈ॑ [ପ୍ରତି॒ଷ୍ଠାୟୈ᳚, ଚ॒ରିତ୍ରା॑ୟା॒-] 36
ଚ॒ରିତ୍ରା॑ୟା॒-ଽଗ୍ନିସ୍ତ୍ଵା॒-ଽଭି ପା॑ତୁ ମ॒ହ୍ୟା ସ୍ଵ॒ସ୍ତ୍ୟା ଛ॒ର୍ଦିଷା॒ ଶନ୍ତ॑ମେନ॒ ତୟା॑ ଦେ॒ଵତ॑ୟା-ଽଙ୍ଗିର॒ସ୍ଵ-ଦ୍ଧ୍ରୁ॒ଵା ସୀ॑ଦ ॥ କାଣ୍ଡା᳚-ତ୍କାଣ୍ଡା-ତ୍ପ୍ର॒ରୋହ॑ନ୍ତୀ॒ ପରୁ॑ଷଃପରୁଷଃ॒ ପରି॑ । ଏ॒ଵା ନୋ॑ ଦୂର୍ଵେ॒ ପ୍ର ତ॑ନୁ ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣ ଶ॒ତେନ॑ ଚ ॥ ୟା ଶ॒ତେନ॑ ପ୍ରତ॒ନୋଷି॑ ସ॒ହସ୍ରେ॑ଣ ଵି॒ରୋହ॑ସି । ତସ୍ୟା᳚ସ୍ତେ ଦେଵୀଷ୍ଟକେ ଵି॒ଧେମ॑ ହ॒ଵିଷା॑ ଵ॒ୟମ୍ ॥ ଅଷା॑ଢା-ଽସି॒ ସହ॑ମାନା॒ ସହ॒ସ୍ଵାରା॑ତୀ॒-ସ୍ସହ॑ସ୍ଵାରାତୀୟ॒ତ-ସ୍ସହ॑ସ୍ଵ॒ ପୃତ॑ନା॒-ସ୍ସହ॑ସ୍ଵ ପୃତନ୍ୟ॒ତଃ । ସ॒ହସ୍ର॑ଵୀର୍ୟା- [ସ॒ହସ୍ର॑ଵୀର୍ୟା, ଅ॒ସି॒ ସା ମା॑ ଜିନ୍ଵ ।] 37
-ଽସି॒ ସା ମା॑ ଜିନ୍ଵ ॥ ମଧୁ॒ ଵାତା॑ ଋତାୟ॒ତେ ମଧୁ॑ କ୍ଷରନ୍ତି॒ ସିନ୍ଧ॑ଵଃ । ମାଦ୍ଧ୍ଵୀ᳚ର୍ନ-ସ୍ସ॒ନ୍ତ୍ଵୋଷ॑ଧୀଃ ॥ ମଧୁ॒ ନକ୍ତ॑ମୁ॒ତୋଷସି॒ ମଧୁ॑ମ॒-ତ୍ପାର୍ଥି॑ଵ॒ଗ୍ମ୍॒ ରଜଃ॑ । ମଧୁ॒ ଦ୍ୟୌର॑ସ୍ତୁ ନଃ ପି॒ତା ॥ ମଧୁ॑ମା-ନ୍ନୋ॒ ଵନ॒ସ୍ପତି॒-ର୍ମଧୁ॑ମାଗ୍ମ୍ ଅସ୍ତୁ॒ ସୂର୍ୟଃ॑ । ମାଦ୍ଧ୍ଵୀ॒ର୍ଗାଵୋ॑ ଭଵନ୍ତୁ ନଃ ॥ ମ॒ହୀ ଦ୍ୟୌଃ ପୃ॑ଥି॒ଵୀ ଚ॑ ନ ଇ॒ମଂ-ୟଁ॒ଜ୍ଞ-ମ୍ମି॑ମିକ୍ଷତାମ୍ । ପି॒ପୃ॒ତା-ନ୍ନୋ॒ ଭରୀ॑ମଭିଃ ॥ ତ-ଦ୍ଵିଷ୍ଣୋଃ᳚ ପର॒ମ- [ପର॒ମମ୍, ପ॒ଦଗ୍ମ୍ ସଦା॑ ପଶ୍ୟନ୍ତି] 38
-ମ୍ପ॒ଦଗ୍ମ୍ ସଦା॑ ପଶ୍ୟନ୍ତି ସୂ॒ରୟଃ॑ । ଦି॒ଵୀଵ॒ ଚକ୍ଷୁ॒ରାତ॑ତମ୍ ॥ ଧ୍ରୁ॒ଵା-ଽସି॑ ପୃଥିଵି॒ ସହ॑ସ୍ଵ ପୃତନ୍ୟ॒ତଃ । ସ୍ୟୂ॒ତା ଦେ॒ଵେଭି॑ର॒ମୃତେ॒ନା ଽଽଗାଃ᳚ ॥ ୟାସ୍ତେ॑ ଅଗ୍ନେ॒ ସୂର୍ୟେ॒ ରୁଚ॑ ଉଦ୍ୟ॒ତୋ ଦିଵ॑ମାତ॒ନ୍ଵନ୍ତି॑ ର॒ଶ୍ମିଭିଃ॑ । ତାଭି॒-ସ୍ସର୍ଵା॑ଭୀ ରୁ॒ଚେ ଜନା॑ୟ ନସ୍କୃଧି ॥ ୟା ଵୋ॑ ଦେଵା॒-ସ୍ସୂର୍ୟେ॒ ରୁଚୋ॒ ଗୋଷ୍ଵଶ୍ଵେ॑ଷୁ॒ ୟା ରୁଚଃ॑ । ଇନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ॒ ତାଭି॒-ସ୍ସର୍ଵା॑ଭୀ॒ ରୁଚ॑-ନ୍ନୋ ଧତ୍ତ ବୃହସ୍ପତେ ॥ ଵି॒ରା- [ଵି॒ରାଟ୍, ଜ୍ୟୋତି॑ରଧାରୟ-] 39
-ଡ୍ଜ୍ୟୋତି॑ରଧାରୟ-ଥ୍ସ॒ମ୍ରା-ଡ୍ଜ୍ୟୋତି॑ରଧାରୟ-ଥ୍ସ୍ଵ॒ରା-ଡ୍ଜ୍ୟୋତି॑ରଧାରୟତ୍ ॥ ଅଗ୍ନେ॑ ୟୁ॒କ୍ଷ୍ଵା ହି ୟେ ତଵାଶ୍ଵା॑ସୋ ଦେଵ ସା॒ଧଵଃ॑ । ଅରଂ॒-ଵଁହ॑ନ୍ତ୍ୟା॒ଶଵଃ॑ ॥ ୟୁ॒କ୍ଷ୍ଵା ହି ଦେ॑ଵ॒ହୂତ॑ମା॒ଗ୍ମ୍॒ ଅଶ୍ଵାଗ୍ମ୍॑ ଅଗ୍ନେ ର॒ଥୀରି॑ଵ । ନି ହୋତା॑ ପୂ॒ର୍ଵ୍ୟ-ସ୍ସ॑ଦଃ ॥ ଦ୍ର॒ଫ୍ସଶ୍ଚ॑ସ୍କନ୍ଦ ପୃଥି॒ଵୀମନୁ॒ ଦ୍ୟାମି॒ମ-ଞ୍ଚ॒ ୟୋନି॒ମନୁ॒ ୟଶ୍ଚ॒ ପୂର୍ଵଃ॑ । ତୃ॒ତୀୟଂ॒-ୟୋଁନି॒ମନୁ॑ ସ॒ଞ୍ଚର॑ନ୍ତ-ନ୍ଦ୍ର॒ଫ୍ସ-ଞ୍ଜୁ॑ହୋ॒ମ୍ୟନୁ॑ ସ॒ପ୍ତ [ ] 40
ହୋତ୍ରାଃ᳚ ॥ ଅଭୂ॑ଦି॒ଦଂ-ଵିଁଶ୍ଵ॑ସ୍ୟ॒ ଭୁଵ॑ନସ୍ୟ॒ ଵାଜି॑ନମ॒ଗ୍ନେ-ର୍ଵୈ᳚ଶ୍ଵାନ॒ରସ୍ୟ॑ ଚ । ଅ॒ଗ୍ନିର୍ଜ୍ୟୋତି॑ଷା॒ ଜ୍ୟୋତି॑ଷ୍ମା-ନ୍ରୁ॒କ୍ମୋ ଵର୍ଚ॑ସା॒ ଵର୍ଚ॑ସ୍ଵାନ୍ ॥ ଋ॒ଚେ ତ୍ଵା॑ ରୁ॒ଚେ ତ୍ଵା॒ ସମି-ଥ୍ସ୍ର॑ଵନ୍ତି ସ॒ରିତୋ॒ ନ ଧେନାଃ᳚ । ଅ॒ନ୍ତର୍ହୃ॒ଦା ମନ॑ସା ପୂ॒ୟମା॑ନାଃ ॥ ଘୃ॒ତସ୍ୟ॒ ଧାରା॑ ଅ॒ଭି ଚା॑କଶୀମି । ହି॒ର॒ଣ୍ୟୟୋ॑ ଵେତ॒ସୋ ମଦ୍ଧ୍ୟ॑ ଆସାମ୍ ॥ ତସ୍ମିନ୍᳚ଥ୍ସୁପ॒ର୍ଣୋ ମ॑ଧୁ॒କୃ-ତ୍କୁ॑ଲା॒ୟୀ ଭଜ॑ନ୍ନାସ୍ତେ॒ ମଧୁ॑ ଦେ॒ଵତା᳚ଭ୍ୟଃ । ତସ୍ୟା॑ ସ ତେ॒ ହର॑ୟ-ସ୍ସ॒ପ୍ତ ତୀରେ᳚ ସ୍ଵ॒ଧା-ନ୍ଦୁହା॑ନା ଅ॒ମୃତ॑ସ୍ୟ॒ ଧାରା᳚ମ୍ ॥ 41 ॥
(ପ୍ର॒ତି॒ଷ୍ଠାୟୈ॑ – ସ॒ହସ୍ର॑ଵୀର୍ୟା – ପର॒ମଂ – ଵିଁ॒ରାଟ୍ଥ୍ – ସ॒ପ୍ତ – ତୀରେ॑ – ଚ॒ତ୍ଵାରି॑ ଚ) (ଅ. 9)
ଆ॒ଦି॒ତ୍ୟ-ଙ୍ଗର୍ଭ॒-ମ୍ପୟ॑ସା ସମ॒ଞ୍ଜନ୍-ଥ୍ସ॒ହସ୍ର॑ସ୍ୟ ପ୍ରତି॒ମାଂ-ଵିଁ॒ଶ୍ଵରୂ॑ପମ୍ । ପରି॑ ଵୃଙ୍ଗ୍ଧି॒ ହର॑ସା॒ ମା-ଽଭି ମୃ॑କ୍ଷ-ଶ୍ଶ॒ତାୟୁ॑ଷ-ଙ୍କୃଣୁହି ଚୀ॒ୟମା॑ନଃ ॥ ଇ॒ମ-ମ୍ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀର୍ଦ୍ଵି॒ପାଦ॑-ମ୍ପଶୂ॒ନାଗ୍ମ୍ ସହ॑ସ୍ରାକ୍ଷ॒ ମେଧ॒ ଆ ଚୀ॒ୟମା॑ନଃ । ମ॒ୟୁମା॑ର॒ଣ୍ୟମନୁ॑ ତେ ଦିଶାମି॒ ତେନ॑ ଚିନ୍ଵା॒ନସ୍ତ॒ନୁଵୋ॒ ନି ଷୀ॑ଦ ॥ ଵାତ॑ସ୍ୟ॒ ଧ୍ରାଜିଂ॒-ଵଁରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ନାଭି॒ମଶ୍ଵ॑-ଞ୍ଜଜ୍ଞା॒ନଗ୍ମ୍ ସ॑ରି॒ରସ୍ୟ॒ ମଦ୍ଧ୍ୟେ᳚ । ଶିଶୁ॑-ନ୍ନ॒ଦୀନା॒ଗ୍ମ୍॒ ହରି॒ମଦ୍ରି॑ବୁଦ୍ଧ॒ମଗ୍ନେ॒ ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀଃ [ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀଃ, ପ॒ର॒ମେ ଵ୍ୟୋ॑ମନ୍ନ୍ ।] 42
ପର॒ମେ ଵ୍ୟୋ॑ମନ୍ନ୍ ॥ ଇ॒ମ-ମ୍ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀ॒ରେକ॑ଶଫ-ମ୍ପଶୂ॒ନା-ଙ୍କ॑ନିକ୍ର॒ଦଂ-ଵାଁ॒ଜିନଂ॒-ଵାଁଜି॑ନେଷୁ । ଗୌ॒ରମା॑ର॒ଣ୍ୟମନୁ॑ ତେ ଦିଶାମି॒ ତେନ॑ ଚିନ୍ଵା॒ନସ୍ତ॒ନୁଵୋ॒ ନି ଷୀ॑ଦ ॥ ଅଜ॑ସ୍ର॒ମିନ୍ଦୁ॑ମରୁ॒ଷ-ମ୍ଭୁ॑ର॒ଣ୍ୟୁମ॒ଗ୍ନିମୀ॑ଡେ ପୂ॒ର୍ଵଚି॑ତ୍ତୌ॒ ନମୋ॑ଭିଃ । ସ ପର୍ଵ॑ଭିର୍-ଋତୁ॒ଶଃ କଲ୍ପ॑ମାନୋ॒ ଗା-ମ୍ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀ॒ରଦି॑ତିଂ-ଵିଁ॒ରାଜ᳚ମ୍ ॥ ଇ॒ମଗ୍ମ୍ ସ॑ମୁ॒ଦ୍ରଗ୍ମ୍ ଶ॒ତଧା॑ର॒ମୁ-ଥ୍ସଂ॑-ଵ୍ୟଁ॒ଚ୍ୟମା॑ନ॒-ମ୍ଭୁଵ॑ନସ୍ୟ॒ ମଦ୍ଧ୍ୟେ᳚ । ଘୃ॒ତ-ନ୍ଦୁହା॑ନା॒-ମଦି॑ତି॒-ଞ୍ଜନା॒ୟାଗ୍ନେ॒ ମା [-ମଦି॑ତି॒-ଞ୍ଜନା॒ୟାଗ୍ନେ॒ ମା, ହି॒ଗ୍ମ୍॒ସୀଃ॒ ପ॒ର॒ମେ ଵ୍ୟୋ॑ମନ୍ନ୍ ।] 43
ହିଗ୍ମ୍॑ସୀଃ ପର॒ମେ ଵ୍ୟୋ॑ମନ୍ନ୍ । ଗ॒ଵ॒ୟମା॑ର॒ଣ୍ୟମନୁ॑ ତେ ଦିଶାମି॒ ତେନ॑ ଚିନ୍ଵା॒ନସ୍ତ॒ନୁଵୋ॒ ନି ଷୀ॑ଦ ॥ ଵରୂ᳚ତ୍ରି॒-ନ୍ତ୍ଵଷ୍ଟୁ॒ର୍ଵରୁ॑ଣସ୍ୟ॒ ନାଭି॒ମଵି॑-ଞ୍ଜଜ୍ଞା॒ନାଗ୍ମ୍ ରଜ॑ସଃ॒ ପର॑ସ୍ମାତ୍ । ମ॒ହୀଗ୍ମ୍ ସା॑ହ॒ସ୍ରୀମସୁ॑ରସ୍ୟ ମା॒ୟାମଗ୍ନେ॒ ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀଃ ପର॒ମେ ଵ୍ୟୋ॑ମନ୍ନ୍ ॥ ଇ॒ମାମୂ᳚ର୍ଣା॒ୟୁଂ-ଵଁରୁ॑ଣସ୍ୟ ମା॒ୟା-ନ୍ତ୍ଵଚ॑-ମ୍ପଶୂ॒ନା-ନ୍ଦ୍ଵି॒ପଦା॒-ଞ୍ଚତୁ॑ଷ୍ପଦାମ୍ । ତ୍ଵଷ୍ଟୁଃ॑ ପ୍ର॒ଜାନା᳚-ମ୍ପ୍ରଥ॒ମ-ଞ୍ଜ॒ନିତ୍ର॒ମଗ୍ନେ॒ ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀଃ ପର॒ମେ ଵ୍ୟୋ॑ମନ୍ନ୍ । ଉଷ୍ଟ୍ର॑ମାର॒ଣ୍ୟମନୁ॑ [ଉଷ୍ଟ୍ର॑ମାର॒ଣ୍ୟମନୁ॑, ତେ॒ ଦି॒ଶା॒ମି॒ ତେନ॑] 44
ତେ ଦିଶାମି॒ ତେନ॑ ଚିନ୍ଵା॒ନସ୍ତ॒ନୁଵୋ॒ ନି ଷୀ॑ଦ ॥ ୟୋ ଅ॒ଗ୍ନିର॒ଗ୍ନେସ୍ତ-ପ॒ସୋ-ଽଧି॑ ଜା॒ତ-ଶ୍ଶୋଚା᳚-ତ୍ପୃଥି॒ଵ୍ୟା ଉ॒ତ ଵା॑ ଦି॒ଵସ୍ପରି॑ । ୟେନ॑ ପ୍ର॒ଜା ଵି॒ଶ୍ଵକ॑ର୍ମା॒ ଵ୍ୟାନ॒-ଟ୍ତମ॑ଗ୍ନେ॒ ହେଡଃ॒ ପରି॑ ତେ ଵୃଣକ୍ତୁ ॥ ଅ॒ଜା ହ୍ୟ॑ଗ୍ନେରଜ॑ନିଷ୍ଟ॒ ଗର୍ଭା॒-ଥ୍ସା ଵା ଅ॑ପଶ୍ୟଜ୍ଜନି॒ତାର॒ମଗ୍ରେ᳚ । ତୟା॒ ରୋହ॑ମାୟ॒ନ୍ନୁପ॒ ମେଦ୍ଧ୍ୟା॑ସ॒ସ୍ତୟା॑ ଦେ॒ଵା ଦେ॒ଵତା॒ମଗ୍ର॑ ଆୟନ୍ନ୍ । ଶ॒ର॒ଭ-( )-ମା॑ର॒ଣ୍ୟମନୁ॑ ତେ ଦିଶାମି॒ ତେନ॑ ଚିନ୍ଵା॒ନସ୍ତ॒ନୁଵୋ॒ ନିଷୀ॑ଦ ॥ 45 ॥
(ଅଗ୍ନେ॒ ମା ହିଗ୍ମ୍॑ସୀ॒ – ରଗ୍ନେ॒ ମୋଷ୍ଟ୍ର॑ମା – ର॒ଣ୍ୟମନୁ॑ – ଶର॒ଭନ୍ – ନଵ॑ ଚ) (ଅ. 10)
(ଆ॒ଦି॒ତ୍ୟ ମି॒ମନ୍ଦ୍ଵି॒ପାଦେ॑ ମ॒ୟୁଂ-ଵାଁତ॒ସ୍ୟା ଽଶ୍ଵ॑ ମି॒ମ ମେକ॑ଶଫ ଙ୍ଗୌ॒ରମ ଜ॑ସ୍ରଙ୍ଗଵ॒ୟଂ-ଵଁରୂ᳚ତ୍ରି॒ ମଵି॑ ମି॒ମାମୂ᳚ର୍ଣା॒ର୍ୟୁ ମୁଷ୍ଟ୍ରଂ॒-ୟୋଁ ଅ॒ଗ୍ନି-ଶ୍ଶ॑ର॒ଭଂ )
ଇନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ ରୋଚ॒ନା ଦି॒ଵଃ ପରି॒ ଵାଜେ॑ଷୁ ଭୂଷଥଃ । ତଦ୍ଵା᳚-ଞ୍ଚେତି॒ ପ୍ରଵୀ॒ର୍ୟ᳚ମ୍ ॥ ଶ୍ଞଥ॑-ଦ୍ଵୃ॒ତ୍ରମୁ॒ତ ସ॑ନୋତି॒ ଵାଜ॒ମିନ୍ଦ୍ରା॒ ୟୋ ଅ॒ଗ୍ନୀ ସହୁ॑ରୀ ସପ॒ର୍ୟାତ୍ । ଇ॒ର॒ଜ୍ୟନ୍ତା॑ ଵସ॒ଵ୍ୟ॑ସ୍ୟ॒ ଭୂରେ॒-ସ୍ସହ॑ସ୍ତମା॒ ସହ॑ସା ଵାଜ॒ୟନ୍ତା᳚ ॥ ପ୍ର ଚ॑ର୍ଷ॒ଣିଭ୍ୟଃ॑ ପୃତନା॒ ହଵେ॑ଷୁ॒ ପ୍ର ପୃ॑ଥି॒ଵ୍ୟା ରି॑ରିଚାଥେ ଦି॒ଵଶ୍ଚ॑ । ପ୍ର ସିନ୍ଧୁ॑ଭ୍ୟଃ॒ ପ୍ରଗି॒ରିଭ୍ୟୋ॑ ମହି॒ତ୍ଵା ପ୍ରେନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ॒ ଵିଶ୍ଵା॒ ଭୁଵ॒ନା-ଽତ୍ୟ॒ନ୍ୟା ॥ ମରୁ॑ତୋ॒ ୟସ୍ୟ॒ ହି [ ] 46
କ୍ଷୟେ॑ ପା॒ଥା ଦି॒ଵୋ ଵି॑ମହସଃ । ସ ସୁ॑ଗୋ॒ପାତ॑ମୋ॒ ଜନଃ॑ ॥ ୟ॒ଜ୍ଞୈର୍ଵା॑ ୟଜ୍ଞଵାହସୋ॒ ଵିପ୍ର॑ସ୍ୟ ଵା ମତୀ॒ନାମ୍ । ମରୁ॑ତ-ଶ୍ଶୃଣୁ॒ତା ହଵ᳚ମ୍ ॥ ଶ୍ରି॒ୟସେ॒ କ-ମ୍ଭା॒ନୁଭି॒-ସ୍ସ-ମ୍ମି॑ମିକ୍ଷିରେ॒ ତେ ର॒ଶ୍ମିଭି॒ସ୍ତ ଋକ୍ଵ॑ଭି-ସ୍ସୁଖା॒ଦୟଃ॑ । ତେ ଵାଶୀ॑ମନ୍ତ ଇ॒ଷ୍ମିଣୋ॒ ଅଭୀ॑ରଵୋ ଵି॒ଦ୍ରେ ପ୍ରି॒ୟସ୍ୟ॒ ମାରୁ॑ତସ୍ୟ॒ ଧାମ୍ନଃ॑ ॥ ଅଵ॑ ତେ॒ ହେଡ॒, ଉଦୁ॑ତ୍ତ॒ମମ୍ ॥ କୟା॑ ନଶ୍ଚି॒ତ୍ର ଆ ଭୁ॑ଵଦୂ॒ତୀ ସ॒ଦା ଵୃ॑ଧ॒-ସ୍ସଖା᳚ । କୟା॒ ଶଚି॑ଷ୍ଠୟା ଵୃ॒ତା ॥ 47 ॥
କୋ ଅ॒ଦ୍ୟ ୟୁ॑ଙ୍କ୍ତେ ଧୁ॒ରି ଗା ଋ॒ତସ୍ୟ॒ ଶିମୀ॑ଵତୋ ଭା॒ମିନୋ॑ ଦୁର୍ହୃଣା॒ୟୂନ୍ । ଆ॒ସନ୍ନି॑ଷୂନ୍. ହୃ॒ଥ୍ସ୍ଵସୋ॑ ମୟୋ॒ଭୂନ୍. ୟ ଏ॑ଷା-ମ୍ଭୃ॒ତ୍ୟାମୃ॒ଣଧ॒-ଥ୍ସ ଜୀ॑ଵାତ୍ ॥ ଅଗ୍ନେ॒ ନୟା, ଽଽଦେ॒ଵାନା॒ଗ୍ମ୍॒ ଶନ୍ନୋ॑ ଭଵନ୍ତୁ॒, ଵାଜେ॑ଵାଜେ। ଅ॒ଫ୍ସ୍ଵ॑ଗ୍ନେ॒ ସଧି॒ଷ୍ଟଵ॒ ସୌଷ॑ଧୀ॒ରନୁ॑ ରୁଦ୍ଧ୍ୟସେ । ଗର୍ଭେ॒ ସଞ୍ଜା॑ୟସେ॒ ପୁନଃ॑ ॥ ଵୃଷା॑ ସୋମ ଦ୍ୟୁ॒ମାଗ୍ମ୍ ଅ॑ସି॒ ଵୃଷା॑ ଦେଵ॒ ଵୃଷ॑ଵ୍ରତଃ । ଵୃଷା॒ ଧର୍ମା॑ଣି ଦଧିଷେ ॥ ଇ॒ମ-ମ୍ମେ॑ ଵରୁଣ॒ , ତତ୍ତ୍ଵା॑ ୟାମି॒ତ୍ଵ-ନ୍ନୋ॑ ଅଗ୍ନେ॒ସ ତ୍ଵ-ନ୍ନୋ॑ ଅଗ୍ନେ ॥ 48 ॥
(ହି – ଵୃ॒ତା – ମ॒ – ଏକା॑ଦଶ ଚ ) (ଅ. 11)
(ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ କ୍ରମୋ॑-ଽସି – ଦି॒ଵସ୍ପ – ର୍ୟନ୍ନ॑ପ॒ତେ – ଽପେ॑ତ॒ – ସମି॑ତଂ॒ – ୟାଁ ଜା॒ତା – ମା ନୋ॑ ହିଗ୍ମ୍ସୀ – ଦ॒ଭ୍ୟ॑ସ୍ଥା-ଦ୍- ଧ୍ରୁ॒ଵା – ଽସ୍ୟା॑ଦି॒ତ୍ୟଙ୍ଗର୍ଭ॒ – ମିନ୍ଦ୍ରା᳚ଗ୍ନୀ ରୋଚ॒ – ନୈକା॑ଦଶ )
(ଵିଷ୍ଣୋ॑ – ରସ୍ମିନ୍. ହ॒ଵ୍ୟେ – ତି॑ ତ୍ଵା॒-ଽହଂ – ଧୀ॒ତିଭି॒ – ର୍ହୋତ୍ରା॑ – ଅ॒ଷ୍ଟାଚ॑ତ୍ଵାରିଗ୍ମ୍ଶତ୍)
(ଵିଷ୍ଣୋଃ॒ କ୍ରମୋ॑-ଽସି॒, ତ୍ଵନ୍ନୋ॑ ଅଗ୍ନେ॒ ସ ତ୍ଵନ୍ନୋ॑ ଅଗ୍ନେ)
॥ ହରିଃ॑ ଓମ୍ ॥
॥ କୃଷ୍ଣ ୟଜୁର୍ଵେଦୀୟ ତୈତ୍ତିରୀୟ ସଂହିତାୟା-ଞ୍ଚତୁର୍ଥ କାଣ୍ଡେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ପ୍ରଶ୍ନ-ସ୍ସମାପ୍ତଃ ॥