కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-న్తృతీయకాణ్డే ప్రథమః ప్రశ్నః – న్యూనకర్మాభిధానం
ఓ-న్నమః పరమాత్మనే, శ్రీ మహాగణపతయే నమః,
శ్రీ గురుభ్యో నమః । హ॒రిః॒ ఓమ్ ॥
ప్ర॒జాప॑తిరకామయత ప్ర॒జా-స్సృ॑జే॒యేతి॒ స తపో॑-ఽతప్యత॒ స స॒ర్పాన॑సృజత॒ సో॑-ఽకామయత ప్ర॒జా-స్సృ॑జే॒యేతి॒ సద్వి॒తీయ॑మతప్యత॒ స వయాగ్॑స్య సృజత॒ సో॑-ఽకామయత ప్ర॒జా-స్సృ॑జే॒యేతి॒ స తృ॒తీయ॑మతప్యత॒ స ఏ॒త-న్దీ᳚ఖ్షితవా॒ద-మ॑పశ్య॒-త్తమ॑వద॒-త్తతో॒ వై స ప్ర॒జా అ॑సృజత॒ య-త్తప॑స్త॒ప్త్వా దీ᳚ఖ్షితవా॒దం-వఀద॑తి ప్ర॒జా ఏ॒వ తద్యజ॑మాన- [తద్యజ॑మానః, సృ॒జ॒తే॒ యద్వై] 1
-స్సృజతే॒ యద్వై దీ᳚ఖ్షి॒తో॑-ఽమే॒ద్ధ్య-మ్పశ్య॒త్యపా᳚స్మాద్దీ॒ఖ్షాక్రా॑మతి॒ నీల॑మస్య॒ హరో॒ వ్యే᳚త్యబ॑ద్ధ॒-మ్మనో॑ ద॒రిద్ర॒-ఞ్చఖ్షు॒-స్సూర్యో॒ జ్యోతి॑షా॒గ్॒శ్రేష్ఠో॒ దీఖ్షే॒ మా మా॑హాసీ॒రిత్యా॑హ॒ నాస్మా᳚ద్దీ॒ఖ్షా-ఽప॑క్రామతి॒ నాస్య॒ నీల॒-న్న హరో॒ వ్యే॑తి॒ యద్వై దీ᳚ఖ్షి॒తమ॑భి॒వర్ష॑తిది॒వ్యా ఆపో-ఽశా᳚న్తా॒ ఓజో॒ బల॑-న్దీ॒ఖ్షా- [బల॑-న్దీ॒ఖ్షామ్, తపో᳚-ఽస్య॒-] 2
-న్తపో᳚-ఽస్య॒-నిర్ఘ్న॑న్త్యున్ద॒తీ-ర్బల॑-న్ధ॒త్తౌజో॑ ధత్త॒ బల॑-న్ధత్త॒ మా మే॑ దీ॒ఖ్షా-మ్మా తపో॒నిర్వ॑ధి॒ష్టేత్యా॑హై॒ తదే॒వ సర్వ॑మా॒త్మ-న్ధ॑త్తే॒ నాస్యౌజో॒ బల॒-న్న దీ॒ఖ్షా-న్న తపో॒నిర్ఘ్న॑న్త్య॒గ్నిర్వై దీ᳚ఖ్షి॒తస్య॑ దే॒వతా॒ సో᳚-ఽస్మాదే॒తర్హి॑తి॒ర ఇ॑వ॒ యర్హి॒ యాతి॒ తమీ᳚శ్వ॒రగ్ం రఖ్షాగ్ం॑సి॒ హన్తో᳚- [హన్తోః᳚, భ॒ద్రాద॒భి-] 3
-ర్భ॒ద్రాద॒భి-శ్రేయః॒ ప్రేహి॒బృహ॒స్పతిః॑ పుర ఏ॒తా తే॑ అ॒స్త్విత్యా॑హ॒బ్రహ్మ॒ వై దే॒వానా॒-మ్బృహ॒స్పతి॒స్తమే॒వాన్వా ర॑భతే॒ స ఏ॑న॒గ్ం॒ స-మ్పా॑రయ॒త్యే దమ॑గన్మ దేవ॒యజ॑న-మ్పృథి॒వ్యా ఇత్యా॑హ దేవ॒యజ॑న॒గ్గ్॒ హ్యే॑ష పృ॑థి॒వ్యా ఆ॒గచ్ఛ॑తి॒ యో యజ॑తే॒ విశ్వే॑ దే॒వా యదజు॑షన్త॒ పూర్వ॒ ఇత్యా॑హ॒ విశ్వే॒ హ్యే॑తద్దే॒వా జో॒షయ॑న్తే॒ యద్బ్రా᳚హ్మ॒ణా ఋ॑ఖ్సా॒మాభ్యాం॒-యఀజు॑షా స॒న్తర॑న్త॒ ఇత్యా॑హర్ఖ్సా॒మాభ్యా॒గ్॒ హ్యే॑ష యజు॑షా స॒న్తర॑తి॒ యో యజ॑తే రా॒యస్పోషే॑ణ॒ సమి॒షా-మ॑దే॒మేత్యా॑-హా॒-ఽశిష॑మే॒వై తామా శా᳚స్తే ॥ 4 ॥
(యజ॑మానో – దీ॒ఖ్షాగ్ం – హన్తో᳚ – ర్బ్రాహ్మ॒ణా -శ్చతు॑ర్విగ్ంశతిశ్చ) (అ. 1)
ఏ॒ష తే॑ గాయ॒త్రో భా॒గ ఇతి॑ మే॒ సోమా॑య బ్రూతాదే॒ష తే॒ త్రైష్టు॑భో॒ జాగ॑తో భా॒గ ఇతి॑ మే॒ సోమా॑య బ్రూతాచ్ఛన్దో॒మానా॒గ్ం॒ సామ్రా᳚జ్య-ఙ్గ॒చ్ఛేతి॑ మే॒ సోమా॑య బ్రూతా॒-ద్యో వై సోమ॒గ్ం॒ రాజా॑న॒గ్ం॒ సామ్రా᳚జ్యం-లోఀ॒క-ఙ్గ॑మయి॒త్వా క్రీ॒ణాతి॒ గచ్ఛ॑తి॒ స్వానా॒గ్ం॒ సామ్రా᳚జ్య॒-ఞ్ఛన్దాగ్ం॑సి॒ ఖలు॒ వై సోమ॑స్య॒ రాజ్ఞ॒-స్సామ్రా᳚జ్యో లో॒కః పు॒రస్తా॒-థ్సోమ॑స్య క్ర॒యాదే॒వమ॒భి మ॑న్త్రయేత॒ సామ్రా᳚జ్యమే॒వై- [సామ్రా᳚జ్యమే॒వ, ఏ॒నం॒-లోఀ॒క-ఙ్గ॑మయి॒త్వా] 5
నం॑-లోఀ॒క-ఙ్గ॑మయి॒త్వా క్రీ॑ణాతి॒ గచ్ఛ॑తి॒ స్వానా॒గ్ం॒ సామ్రా᳚జ్యం॒-యోఀ వై తా॑నూన॒ప్త్రస్య॑ ప్రతి॒ష్ఠాం-వేఀద॒ ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి బ్రహ్మవా॒దినో॑ వదన్తి॒ న ప్రా॒శ్ఞన్తి॒ న జు॑హ్వ॒త్యథ॒ క్వ॑ తానూన॒ప్త్ర-మ్ప్రతి॑ తిష్ఠ॒తీతి॑ ప్ర॒జాప॑తౌ॒ మన॒సీతి॑ బ్రూయా॒-త్త్రిరవ॑ జిఘ్రే-త్ప్ర॒జాప॑తౌ త్వా॒ మన॑సి జుహో॒మీత్యే॒షా వై తా॑నూన॒ప్త్రస్య॑ ప్రతి॒ష్ఠా య ఏ॒వం-వేఀద॒ ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి॒ యో [ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి॒ యః, వా అ॑ద్ధ్వ॒ర్యోః] 6
వా అ॑ద్ధ్వ॒ర్యోః ప్ర॑తి॒ష్ఠాం-వేఀద॒ ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి॒ యతో॒ మన్యే॒తాన॑భిక్రమ్య హోష్యా॒మీతి॒ త-త్తిష్ఠ॒న్నా శ్రా॑వయేదే॒షా వా అ॑ద్ధ్వ॒ర్యోః ప్ర॑తి॒ష్ఠా య ఏ॒వం-వేఀద॒ ప్రత్యే॒వ తి॑ష్ఠతి॒ యద॑భి॒క్రమ్య॑ జుహు॒యా-త్ప్ర॑తి॒ష్ఠాయా॑ ఇయా॒-త్తస్మా᳚-థ్సమా॒నత్ర॒ తిష్ఠ॑తా హోత॒వ్య॑-మ్ప్రతి॑ష్ఠిత్యై॒ యో వా అ॑ద్ధ్వ॒ర్యో-స్స్వం-వేఀద॒ స్వవా॑నే॒వ భ॑వతి॒ స్రుగ్వా అ॑స్య॒ స్వం-వాఀ ॑య॒వ్య॑మస్య॒ [వా॑య॒వ్య॑మస్య, స్వ-ఞ్చ॑మ॒సో᳚-ఽస్య॒] 7
స్వ-ఞ్చ॑మ॒సో᳚-ఽస్య॒ స్వం-యఀద్వా॑య॒వ్యం॑-వాఀ చమ॒సం-వాఀ-ఽన॑న్వారభ్యా-ఽఽశ్రా॒వయే॒-థ్స్వాది॑యా॒-త్తస్మా॑ దన్వా॒రభ్యా॒ ఽఽశ్రావ్య॒గ్గ్॒ స్వాదే॒వ నైతి॒ యో వై సోమ॒మ- ప్ర॑తిష్ఠాప్య స్తో॒త్ర-ము॑పాక॒రోత్య ప్ర॑తిష్ఠిత॒-స్సోమో॒ భవ॒త్యప్ర॑తిష్ఠిత॒-స్స్తోమో- ఽప్ర॑తిష్ఠితా-న్యు॒క్థాన్యప్ర॑తిష్ఠితో॒ యజ॑మా॒నో ఽప్ర॑తిష్ఠితో ఽధ్వ॒ర్యుర్వా॑ య॒వ్యం॑-వైఀ సోమ॑స్య ప్రతి॒ష్ఠా చ॑మ॒సో᳚-ఽస్య ప్రతి॒ష్ఠా సోమ॒-స్స్తోమ॑స్య॒ స్తోమ॑ ఉ॒క్థానా॒-ఙ్గ్రహం॑-వాఀ గృహీ॒త్వా చ॑మ॒సం-వోఀ॒న్నీయ॑ స్తో॒త్రము॒పా కు॑ర్యా॒-త్ప్రత్యే॒వ సోమగ్గ్॑ స్థా॒పయ॑తి॒ ప్రతి॒స్తోమ॒-మ్ప్రత్యు॒క్థాని॒ ప్రతి॒ యజ॑మాన॒స్తిష్ఠ॑తి॒ ప్రత్య॑ద్ధ్వ॒ర్యుః ॥ 8 ॥
(ఏ॒వ – తి॑ష్ఠతి॒ యో – వా॑య॒వ్య॑మస్య॒ – గ్రహం॒-వైఀ – కా॒న్న – విగ్ం॑శ॒తిశ్చ॑) (అ. 2)
య॒జ్ఞం-వాఀ ఏ॒త-థ్స-మ్భ॑రన్తి॒ య-థ్సో॑మ॒క్రయ॑ణ్యై ప॒దం-యఀ ॑జ్ఞము॒ఖగ్ం హ॑వి॒ర్ధానే॒ యర్హి॑ హవి॒ర్ధానే॒ ప్రాచీ᳚ ప్రవ॒ర్తయే॑యు॒స్తర్హి॒ తేనాఖ్ష॒ముపా᳚-ఞ్జ్యా-ద్యజ్ఞము॒ఖ ఏ॒వ య॒జ్ఞమను॒ సన్త॑నోతి॒ ప్రాఞ్చ॑మ॒గ్ని-మ్ప్ర హ॑ర॒న్త్యు-త్పత్నీ॒మా న॑య॒న్త్యన్వనాగ్ం॑సి॒ ప్ర వ॑ర్తయ॒న్త్యథ॒ వా అ॑స్యై॒ష ధిష్ణి॑యో హీయతే॒ సో-ఽను॑ ధ్యాయతి॒ స ఈ᳚శ్వ॒రో రు॒ద్రో భూ॒త్వా [ ] 9
ప్ర॒జా-మ్ప॒శూన్. యజ॑మానస్య॒ శమ॑యితో॒ర్యర్హి॑ ప॒శుమా ప్రీ॑త॒ముద॑ఞ్చ॒-న్నయ॑న్తి॒ తర్హి॒ తస్య॑ పశు॒శ్రప॑ణగ్ం హరే॒-త్తేనై॒వైన॑-మ్భా॒గిన॑-ఙ్కరోతి॒ యజ॑మానో॒ వా ఆ॑హవ॒నీయో॒ యజ॑మానం॒-వాఀ ఏ॒తద్వి క॑ర్షన్తే॒ యదా॑హవ॒నీయా᳚-త్పశు॒శ్రప॑ణ॒గ్ం॒ హర॑న్తి॒ స వై॒వ స్యాన్ని॑ర్మ॒న్థ్యం॑-వాఀ కుర్యా॒-ద్యజ॑మానస్య సాత్మ॒త్వాయ॒ యది॑ ప॒శోర॑వ॒దాన॒-న్నశ్యే॒దాజ్య॑స్య ప్రత్యా॒ఖ్యాయ॒మవ॑ ద్యే॒-థ్సైవ తతః॒ ప్రాయ॑శ్చిత్తి॒ర్యే ప॒శుం-విఀ ॑మథ్నీ॒రన్. యస్తాన్ కా॒మయే॒తా ఽఽర్తి॒మార్చ్ఛే॑యు॒రితి॑ కు॒విద॒ఙ్గేతి॒ నమో॑ వృక్తివత్య॒ర్చా-ఽఽగ్నీ᳚ద్ధ్రే జుహుయా॒న్నమో॑ వృక్తిమే॒వైషాం᳚-వృఀఙ్క్తే తా॒జగార్తి॒మార్చ్ఛ॑న్తి ॥ 10 ॥
(భూ॒త్వా – తతః॒ – షడ్విగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 3)
ప్ర॒జాప॑తే॒ర్జాయ॑మానాః ప్ర॒జా జా॒తాశ్చ॒ యా ఇ॒మాః । తస్మై॒ ప్రతి॒ ప్ర వే॑దయచికి॒త్వాగ్ం అను॑ మన్యతామ్ ॥ ఇ॒మ-మ్ప॒శు-మ్ప॑శుపతే తే అ॒ద్య బ॒ద్ధ్నామ్య॑గ్నే సుకృ॒తస్య॒ మద్ధ్యే᳚ । అను॑ మన్యస్వ సు॒యజా॑ యజామ॒ జుష్ట॑-న్దే॒వానా॑మి॒దమ॑స్తు హ॒వ్యమ్ ॥ ప్ర॒జా॒నన్తః॒ ప్రతి॑గృహ్ణన్తి॒ పూర్వే᳚ ప్రా॒ణమఙ్గే᳚భ్యః॒ పర్యా॒చర॑న్తమ్ । సువ॒ర్గం-యాఀ ॑హి ప॒థిభి॑ ర్దేవ॒యానై॒-రోష॑ధీషు॒ ప్రతి॑తిష్ఠా॒ శరీ॑రైః ॥ యేషా॒మీశే॑ [యేషా॒మీశే॑, ప॒శు॒పతిః॑] 11
పశు॒పతిః॑ పశూ॒నా-ఞ్చతు॑ష్పదాము॒త చ॑ ద్వి॒పదా᳚మ్ । నిష్క్రీ॑తో॒-ఽయం-యఀ॒జ్ఞియ॑-మ్భా॒గమే॑తు రా॒యస్పోషా॒ యజ॑మానస్య సన్తు ॥ యే బ॒ద్ధ్యమా॑న॒మను॑ బ॒ద్ధ్యమా॑నా అ॒భ్యైఖ్ష॑న్త॒ మన॑సా॒ చఖ్షు॑షా చ । అ॒గ్నిస్తాగ్ం అగ్రే॒ ప్రము॑మోక్తు దే॒వః ప్ర॒జాప॑తిః ప్ర॒జయా॑ సంవిఀదా॒నః ॥ య ఆ॑ర॒ణ్యాః ప॒శవో॑ వి॒శ్వరూ॑పా॒ విరూ॑పా॒-స్సన్తో॑ బహు॒ధైక॑రూపాః । వా॒యుస్తాగ్ం అగ్రే॒ ప్రము॑మోక్తు దే॒వః ప్ర॒జాప॑తిః ప్ర॒జయా॑ సంవిఀదా॒నః ॥ ప్ర॒ము॒ఞ్చమా॑నా॒ [ప్ర॒ము॒ఞ్చమా॑నాః, భువ॑నస్య॒ రేతో॑] 12
భువ॑నస్య॒ రేతో॑ గా॒తు-న్ధ॑త్త॒ యజ॑మానాయ దేవాః । ఉ॒పాకృ॑తగ్ం శశమా॒నం-యఀదస్థా᳚జ్జీ॒వ-న్దే॒వానా॒మప్యే॑తు॒ పాథః॑ ॥ నానా᳚ ప్రా॒ణో యజ॑మానస్య ప॒శునా॑ య॒జ్ఞో దే॒వేభి॑-స్స॒హ దే॑వ॒యానః॑ । జీ॒వ-న్దే॒వానా॒మప్యే॑తు॒ పాథ॑-స్స॒త్యా-స్స॑న్తు॒ యజ॑మానస్య॒ కామాః᳚ ॥ య-త్ప॒శుర్మా॒యుమకృ॒తోరో॑ వా ప॒ద్భిరా॑హ॒తే । అ॒గ్నిర్మా॒ తస్మా॒దేన॑సో॒విశ్వా᳚-న్ముఞ్చ॒త్వగ్ంహ॑సః ॥ శమి॑తార ఉ॒పేత॑న య॒జ్ఞ- [య॒జ్ఞమ్, దే॒వేభి॑రిన్వి॒తమ్ ।] 13
-న్దే॒వేభి॑రిన్వి॒తమ్ । పాశా᳚-త్ప॒శు-మ్ప్రము॑ఞ్చత బ॒న్ధాద్య॒జ్ఞప॑తి॒-మ్పరి॑ ॥ అది॑తిః॒ పాశ॒-మ్ప్రము॑మోక్త్వే॒త-న్నమః॑ ప॒శుభ్యః॑ పశు॒పత॑యే కరోమి ॥ అ॒రా॒తీ॒యన్త॒-మధ॑ర-ఙ్కృణోమి॒ య-న్ద్వి॒ష్మస్తస్మి॒-న్ప్రతి॑ ముఞ్చామి॒ పాశ᳚మ్ ॥ త్వాము॒ తే ద॑ధిరే హవ్య॒వాహగ్ం॑ శృతఙ్క॒ర్తార॑ము॒త య॒జ్ఞియ॑-ఞ్చ । అగ్నే॒ సద॑ఖ్ష॒-స్సత॑ను॒ర్॒హి భూ॒త్వా-ఽథ॑ హ॒వ్యా జా॑తవేదో జుషస్వ ॥ జాత॑వేదో వ॒పయా॑ గచ్ఛ దే॒వాన్త్వగ్ం హి హోతా᳚ ప్రథ॒మో బ॒భూథ॑ । ఘృ॒తేన॒ త్వ-న్త॒నువో॑ వర్ధయస్వ॒ స్వాహా॑కృతగ్ం హ॒విర॑దన్తు దే॒వాః ॥ స్వాహా॑ దే॒వేభ్యో॑ దే॒వేభ్య॒-స్స్వాహా᳚ ॥ 14 ॥
(ఈశే᳚ – ప్రము॒ఞ్చమా॑నా – య॒జ్ఞం – త్వగ్ం – షోడ॑శ చ) (అ. 4)
ప్రా॒జా॒ప॒త్యా వై ప॒శవ॒స్తేషాగ్ం॑ రు॒ద్రో-ఽధి॑పతి॒ర్య-దే॒తాభ్యా॑-ముపా క॒రోతి॒ తాభ్యా॑మే॒వైన॑-మ్ప్రతి॒ప్రోచ్యా-ఽఽల॑భత ఆ॒త్మనో-ఽనా᳚వ్రస్కాయ॒ ద్వాభ్యా॑ము॒పాక॑రోతి ద్వి॒పాద్యజ॑మానః॒ ప్రతి॑ష్ఠిత్యా ఉపా॒కృత్య॒ పఞ్చ॑ జుహోతి॒ పాఙ్క్తాః᳚ ప॒శవః॑ ప॒శూనే॒వా వ॑రున్ధేమృ॒త్యవే॒ వా ఏ॒ష నీ॑యతే॒ య-త్ప॒శుస్తం-యఀద॑న్వా॒రభే॑త ప్ర॒మాయు॑కో॒ యజ॑మాన-స్స్యా॒న్నానా᳚ ప్రా॒ణో యజ॑మానస్య ప॒శునేత్యా॑హ॒ వ్యావృ॑త్త్యై॒ [వ్యావృ॑త్త్యై, య-త్ప॒శుర్మా॒యు-] 15
య-త్ప॒శుర్మా॒యు-మకృ॒తేతి॑ జుహోతి॒ శాన్త్యై॒ శమి॑తార ఉ॒పేత॒నేత్యా॑హ యథాయ॒జురే॒వైతద్వ॒పాయాం॒-వాఀ ఆ᳚హ్రి॒యమా॑ణాయా-మ॒గ్నేర్మేధో-ఽప॑ క్రామతి॒ త్వాము॒ తే ద॑ధిరే హవ్య॒వాహ॒మితి॑ వ॒పామ॒భి జు॑హోత్య॒గ్నేరే॒వ మేధ॒మవ॑ రు॒న్ధే-ఽథో॑ శృత॒త్వాయ॑ పు॒రస్తా᳚-థ్స్వాహా కృతయో॒ వా అ॒న్యే దే॒వా ఉ॒పరి॑ష్టా-థ్స్వాహాకృతయో॒-ఽన్యే స్వాహా॑ దే॒వేభ్యో॑ దే॒వేభ్య॒-స్స్వాహేత్య॒భితో॑ వ॒పా-ఞ్జు॑హోతి॒ తానే॒వోభయా᳚-న్ప్రీణాతి ॥ 16 ॥
(వ్యావృ॑త్త్యా – అ॒భితో॑ వ॒పాం – పఞ్చ॑ చ) (అ. 5)
యో వా అయ॑థాదేవతం-యఀ॒జ్ఞము॑ప॒చర॒త్యా దే॒వతా᳚భ్యో వృశ్చ్యతే॒ పాపీ॑యా-న్భవతి॒ యో య॑థాదేవ॒తన్న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ వృ॑శ్చ్యతే॒ వసీ॑యా-న్భవత్యాగ్నే॒య్యర్చా ఽఽగ్నీ᳚ద్ధ్రమ॒భి మృ॑శే-ద్వైష్ణ॒వ్యా హ॑వి॒ర్ధాన॑మాగ్నే॒య్యా స్రుచో॑ వాయ॒వ్య॑యా వాయ॒వ్యా᳚న్యైన్ద్రి॒యా సదో॑ యథాదేవ॒తమే॒వ య॒జ్ఞముప॑ చరతి॒ న దే॒వతా᳚భ్య॒ ఆ వృ॑శ్చ్యతే॒ వసీ॑యా-న్భవతి యు॒నజ్మి॑ తే పృథి॒వీ-ఞ్జ్యోతి॑షా స॒హ యు॒నజ్మి॑ వా॒యుమ॒న్తరి॑ఖ్షేణ [వా॒యుమ॒న్తరి॑ఖ్షేణ, తే స॒హ] 17
తే స॒హ యు॒నజ్మి॒ వాచగ్ం॑ స॒హ సూర్యే॑ణ తే యు॒నజ్మి॑ తి॒స్రో వి॒పృచ॒-స్సూర్య॑స్య తే । అ॒గ్నిర్దే॒వతా॑ గాయ॒త్రీ ఛన్ద॑ ఉపా॒గ్ం॒శోః పాత్ర॑మసి॒ సోమో॑ దే॒వతా᳚ త్రి॒ష్టు-ప్ఛన్దో᳚-ఽన్తర్యా॒మస్య॒ పాత్ర॑మ॒సీన్ద్రో॑ దే॒వతా॒ జగ॑తీ॒ ఛన్ద॑ ఇన్ద్రవాయు॒వోః పాత్ర॑మసి॒ బృహ॒స్పతి॑-ర్దే॒వతా॑-ఽను॒ష్టు-ప్ఛన్దో॑ మి॒త్రావరు॑ణయోః॒ పాత్ర॑మస్య॒శ్వినౌ॑ దే॒వతా॑ ప॒ఙ్క్తిశ్ఛన్దో॒-ఽశ్వినోః॒ పాత్ర॑మసి॒ సూర్యో॑ దే॒వతా॑ బృహ॒తీ [ ] 18
ఛన్ద॑-శ్శు॒క్రస్య॒ పాత్ర॑మసి చ॒న్ద్రమా॑ దే॒వతా॑ స॒తో బృ॑హతీ॒ ఛన్దో॑ మ॒న్థినః॒ పాత్ర॑మసి॒ విశ్వే॑దే॒వా దే॒వతో॒ష్ణిహా॒ ఛన్ద॑ ఆగ్రయ॒ణస్య॒ పాత్ర॑మ॒సీన్ద్రో॑ దే॒వతా॑ క॒కుచ్ఛన్ద॑ ఉ॒క్థానా॒-మ్పాత్ర॑మసి పృథి॒వీ దే॒వతా॑ వి॒రాట్ ఛన్దో᳚ ధ్రు॒వస్య॒ పాత్ర॑మసి ॥ 19 ॥
(అ॒న్తరి॑ఖ్షేణ – బృహ॒తీ – త్రయ॑స్త్రిగ్ంశచ్చ) (అ. 6)
ఇ॒ష్టర్గో॒ వా అ॑ద్ధ్వ॒ర్యుర్యజ॑మానస్యే॒ష్టర్గః॒ ఖలు॒ వై పూర్వో॒-ఽర్ష్టుః, ఖ్షీ॑యత ఆస॒న్యా᳚న్మా॒ మన్త్రా᳚-త్పాహి॒ కస్యా᳚శ్చిద॒భిశ॑స్త్యా॒ ఇతి॑ పు॒రా ప్రా॑తరనువా॒కాజ్జు॑హుయాదా॒త్మన॑ ఏ॒వ తద॑ద్ధ్వ॒ర్యుః పు॒రస్తా॒చ్ఛర్మ॑ నహ్య॒తే-ఽనా᳚ర్త్యై సంవేఀ॒శాయ॑ త్వోపవే॒శాయ॑ త్వా గాయత్రి॒యా స్త్రి॒ష్టుభో॒ జగ॑త్యా అ॒భిభూ᳚త్యై॒ స్వాహా॒ ప్రాణా॑పానౌ మృ॒త్యోర్మా॑ పాత॒-మ్ప్రాణా॑పానౌ॒ మా మా॑ హాసిష్ట-న్దే॒వతా॑సు॒ వా ఏ॒తే ప్రా॑ణాపా॒నయో॒- [ఏ॒తే ప్రా॑ణాపా॒నయోః᳚, వ్యాయ॑చ్ఛన్తే॒] 20
-ర్వ్యాయ॑చ్ఛన్తే॒ యేషా॒గ్ం॒ సోమ॑-స్సమృ॒చ్ఛతే॑ సంవేఀ॒శాయ॑ త్వోపవే॒శాయ॒ త్వేత్యా॑హ॒ ఛన్దాగ్ం॑సి॒ వై సం॑వేఀ॒శ ఉ॑పవే॒శశ్ఛన్దో॑భిరే॒వాస్య॒ ఛన్దాగ్ం॑సి వృఙ్క్తే॒ ప్రేతి॑వ॒న్త్యాజ్యా॑ని భవన్త్య॒భిజి॑త్యై మ॒రుత్వ॑తీః ప్రతి॒పదో॒ విజి॑త్యా ఉ॒భే బృ॑హద్రథన్త॒రే భ॑వత ఇ॒యం-వాఀవ ర॑థన్త॒రమ॒సౌ బృ॒హదా॒భ్యామే॒వైన॑మ॒న్తరే᳚త్య॒ద్య వావ ర॑థన్త॒రగ్గ్ శ్వో బృ॒హద॑ద్యా॒శ్వా దే॒వైన॑మ॒న్తరే॑తి భూ॒తం- [భూ॒తమ్, వావ ర॑థన్త॒ర-] 21
-వాఀవ ర॑థన్త॒ర-మ్భ॑వి॒ష్య-ద్బృ॒హ-ద్భూ॒తాచ్చై॒వైన॑-మ్భవిష్య॒తశ్చా॒న్తరే॑తి॒, పరి॑మితం॒-వాఀవ ర॑థన్త॒రమప॑రిమిత-మ్బృ॒హ-త్పరి॑మితాచ్చై॒వైన॒-మప॑రిమితాచ్చా॒-ఽన్తరే॑తి విశ్వామిత్రజమద॒గ్నీ వసి॑ష్ఠేనాస్పర్ధేతా॒గ్ం॒స ఏ॒తజ్జ॒మద॑గ్ని ర్విహ॒వ్య॑మ పశ్య॒-త్తేన॒ వై స వసి॑ష్ఠస్యేన్ద్రి॒యం-వీఀ॒ర్య॑మవృఙ్క్త॒ యద్వి॑హ॒వ్యగ్ం॑ శ॒స్యత॑ ఇన్ద్రి॒యమే॒వ తద్వీ॒ర్యం॑-యఀజ॑మానో॒ భ్రాతృ॑వ్యస్య వృఙ్క్తే॒ యస్య॒ భూయాగ్ం॑సో యజ్ఞక్ర॒తవ॒ ఇత్యా॑హు॒-స్స దే॒వతా॑ వృఙ్క్త॒ ఇతి॒ యద్య॑గ్నిష్టో॒మ-స్సోమః॑ ప॒రస్తా॒-థ్స్యా-దు॒క్థ్య॑-ఙ్కుర్వీత॒ యద్యు॒క్థ్య॑-స్స్యాద॑తిరా॒త్ర-ఙ్కు॑ర్వీత యజ్ఞక్ర॒తుభి॑రే॒వాస్య॑ దే॒వతా॑ వృఙ్క్తే॒ వసీ॑యా-న్భవతి ॥ 22 ॥
(ప్రా॒ణా॒పా॒నయో᳚ – ర్భూ॒తం – వృఀ ॑ఙ్క్తే॒ – ఽష్టావిగ్ం॑శతిశ్చ) (అ. 7)
ని॒గ్రా॒భ్యా᳚-స్స్థ దేవ॒శ్రుత॒ ఆయు॑ర్మే తర్పయత ప్రా॒ణ-మ్మే॑ తర్పయతాపా॒న-మ్మే॑ తర్పయత వ్యా॒న-మ్మే॑ తర్పయత॒ చఖ్షు॑ర్మే తర్పయత॒ శ్రోత్ర॑-మ్మే తర్పయత॒ మనో॑మే తర్పయత॒ వాచ॑-మ్మే తర్పయతా॒-ఽఽత్మాన॑-మ్మే తర్పయ॒తాఙ్గా॑ని మే తర్పయత ప్ర॒జా-మ్మే॑ తర్పయత ప॒శూ-న్మే॑ తర్పయత గృ॒హా-న్మే॑ తర్పయత గ॒ణా-న్మే॑ తర్పయత స॒ర్వగ॑ణ-మ్మా తర్పయత త॒ర్పయ॑త మా [ ] 23
గ॒ణా మే॒ మా వి తృ॑ష॒న్నోష॑ధయో॒ వై సోమ॑స్య॒ విశో॒ విశః॒ ఖలు॒ వై రాజ్ఞః॒ ప్రదా॑తోరీశ్వ॒రా ఐ॒న్ద్ర-స్సోమో-ఽవీ॑వృధం-వోఀ॒ మన॑సా సుజాతా॒ ఋత॑ప్రజాతా॒ భగ॒ ఇద్వ॑-స్స్యామ । ఇన్ద్రే॑ణ దే॒వీర్వీ॒రుధ॑-స్సంవిఀదా॒నా అను॑ మన్యన్తా॒గ్ం॒ సవ॑నాయ॒ సోమ॒మిత్యా॒హౌష॑ధీభ్య ఏ॒వైన॒గ్గ్॒ స్వాయై॑ వి॒శ-స్స్వాయై॑ దే॒వతా॑యై ని॒ర్యాచ్యా॒భి షు॑ణోతి॒ యో వై సోమ॑స్యాభిషూ॒యమా॑ణస్య [సోమ॑స్యాభిషూ॒యమా॑ణస్య, ప్ర॒థ॒మో-ఽగ్ం॑శు-] 24
ప్రథ॒మో-ఽగ్ం॑శు-స్స్కన్ద॑తి॒ స ఈ᳚శ్వ॒ర ఇ॑న్ద్రి॒యం-వీఀ॒ర్య॑-మ్ప్ర॒జా-మ్ప॒శూన్. యజ॑మానస్య॒ నిర్హ॑న్తో॒స్తమ॒భి మ॑న్త్రయే॒తా-ఽఽ మా᳚-ఽస్కాన్థ్స॒హ ప్ర॒జయా॑ స॒హ రా॒యస్పోషే॑ణేన్ద్రి॒య-మ్మే॑ వీ॒ర్య॑-మ్మా నివ॑ర్ధీ॒రిత్యా॒శిష॑మే॒వైతామా శా᳚స్త ఇన్ద్రి॒యస్య॑ వీ॒య॑ర్స్య ప్ర॒జాయై॑ పశూ॒నామని॑ర్ఘాతాయ ద్ర॒ఫ్సశ్చ॑స్కన్ద పృథి॒వీమను॒ ద్యామి॒మఞ్చ॒ యోని॒మను॒ యశ్చ॒ పూర్వః॑ । తృ॒తీయం॒-యోఀని॒మను॑ స॒ఞ్చర॑న్త-న్ద్ర॒ఫ్స-ఞ్జు॑హో॒మ్యను॑ స॒ప్త హోత్రాః᳚ ॥ 25 ॥
(త॒ర్పయ॑త మా – ఽభిషూ॒యమా॑ణస్య॒ – యశ్చ॒ – దశ॑ చ) (అ. 8)
యో వై దే॒వా-న్దే॑వయశ॒సేనా॒ర్పయ॑తి మను॒ష్యా᳚-న్మనుష్యయశ॒సేన॑ దేవయశ॒స్యే॑వ దే॒వేషు॒ భవ॑తి మనుష్యయశ॒సీ మ॑ను॒ష్యే॑షు॒ యా-న్ప్రా॒చీన॑-మాగ్రయ॒ణా-ద్గ్రహా᳚-న్గృహ్ణీ॒యా-త్తాను॑పా॒గ్ం॒శు గృ॑హ్ణీయా॒ద్యానూ॒ర్ధ్వాగ్స్తాను॑పబ్ది॒మతో॑ దే॒వానే॒వ తద్దే॑వయశ॒సేనా᳚ర్పయతి మను॒ష్యా᳚-న్మనుష్యయశ॒సేన॑ దేవయశ॒స్యే॑వ దే॒వేషు॑ భవతి మనుష్యయశ॒సీ మ॑ను॒ష్యే᳚ష్వ॒గ్నిః ప్రా॑తస్సవ॒నే పా᳚త్వ॒స్మాన్. వై᳚శ్వాన॒రో మ॑హి॒నా వి॒శ్వశ॑మ్భూః । స నః॑ పావ॒కో ద్రవి॑ణ-న్దధా॒- [ద్రవి॑ణ-న్దధాతు, ఆయు॑ష్మన్త-] 26
-త్వాయు॑ష్మన్త-స్స॒హభ॑ఖ్షా-స్స్యామ ॥ విశ్వే॑ దే॒వా మ॒రుత॒ ఇన్ద్రో॑ అ॒స్మాన॒స్మి-న్ద్వి॒తీయే॒ సవ॑నే॒ న జ॑హ్యుః । ఆయు॑ష్మన్తః ప్రి॒యమే॑షాం॒-వఀద॑న్తో వ॒య-న్దే॒వానాగ్ం॑ సుమ॒తౌ స్యా॑మ ॥ ఇ॒ద-న్తృ॒తీయ॒గ్ం॒ సవ॑న-ఙ్కవీ॒నామృ॒తేన॒ యే చ॑మ॒సమైర॑యన్త । తే సౌ॑ధన్వ॒నా-స్సువ॑రానశా॒నా-స్స్వి॑ష్టి-న్నో అ॒భి వసీ॑యో నయన్తు ॥ ఆ॒యత॑నవతీ॒ర్వా అ॒న్యా ఆహు॑తయో హూ॒యన్తే॑-ఽనాయత॒నా అ॒న్యా యా ఆ॑ఘా॒రవ॑తీ॒స్తా ఆ॒యతన॑వతీ॒ర్యా- [ఆ॒యతన॑వతీ॒ర్యాః, సౌ॒మ్యాస్తా] 27
-స్సౌ॒మ్యాస్తా అ॑నాయత॒నా ఐ᳚న్ద్రవాయ॒వ-మా॒దాయా॑-ఽఽఘా॒రమా ఘా॑రయేదద్ధ్వ॒రో య॒జ్ఞో॑-ఽయమ॑స్తు దేవా॒ ఓష॑ధీభ్యః ప॒శవే॑ నో॒ జనా॑య॒ విశ్వ॑స్మై భూ॒తాయా᳚-ఽద్ధ్వ॒రో॑-ఽసి॒ స పి॑న్వస్వ ఘృ॒తవ॑ద్దేవ సో॒మేతి॑ సౌ॒మ్యా ఏ॒వ తదాహు॑తీరా॒యత॑నవతీః కరోత్యా॒యత॑నవా-న్భవతి॒ య ఏ॒వం-వేఀదాథో॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ ఏ॒వ ఘృ॒తేన॒ వ్యు॑నత్తి॒ తే వ్యు॑త్తే ఉపజీవ॒నీయే॑ భవత ఉపజీవ॒నీయో॑ భవతి॒ [భవతి, య ఏ॒వం-వేఀదై॒ష] 28
య ఏ॒వం-వేఀదై॒ష తే॑ రుద్రభా॒గో య-న్ని॒రయా॑చథా॒స్త-ఞ్జు॑షస్వ వి॒దేర్గౌ॑ప॒త్యగ్ం రా॒యస్పోషగ్ం॑ సు॒వీర్యగ్ం॑ సంవఀథ్స॒రీణాగ్॑ స్వ॒స్తిమ్ ॥ మనుః॑ పు॒త్రేభ్యో॑ దా॒యం-వ్యఀ ॑భజ॒-థ్స నాభా॒నేది॑ష్ఠ-మ్బ్రహ్మ॒చర్యం॒-వఀస॑న్త॒-న్నిర॑భజ॒-థ్స ఆ-ఽగ॑చ్ఛ॒-థ్సో᳚-ఽబ్రవీ-త్క॒థా మా॒ నిర॑భా॒గితి॒ న త్వా॒ నిర॑భాఖ్ష॒మిత్య॑-బ్రవీ॒దఙ్గి॑రస ఇ॒మే స॒త్రమా॑సతే॒ తే [స॒త్రమా॑సతే॒ తే, సు॒వ॒ర్గం-లోఀ॒క-న్న] 29
సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒క-న్న ప్రజా॑నన్తి॒ తేభ్య॑ ఇ॒ద-మ్బ్రాహ్మ॑ణ-మ్బ్రూహి॒ తే సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒కం-యఀన్తో॒ య ఏ॑షా-మ్ప॒శవ॒స్తాగ్స్తే॑ దాస్య॒న్తీతి॒ తదే᳚భ్యో-ఽబ్రవీ॒-త్తే సు॑వ॒ర్గం-లోఀ॒కం-యఀన్తో॒ య ఏ॑షా-మ్ప॒శవ॒ ఆస॒-న్తాన॑స్మా అదదు॒స్త-మ్ప॒శుభి॒శ్చర॑న్తం-యఀజ్ఞవా॒స్తౌ రు॒ద్ర ఆ-ఽగ॑చ్ఛ॒-థ్సో᳚-ఽబ్రవీ॒న్మమ॒ వా ఇ॒మే ప॒శవ॒ ఇత్యదు॒ర్వై – [ ] 30
మహ్య॑మి॒మానిత్య॑బ్రవీ॒న్న వై తస్య॒ త ఈ॑శత॒ ఇత్య॑బ్రవీ॒-ద్య-ద్య॑జ్ఞవా॒స్తౌ హీయ॑తే॒ మమ॒ వై తదితి॒ తస్మా᳚-ద్యజ్ఞవా॒స్తు నాభ్య॒వేత్య॒గ్ం॒ సో᳚-ఽబ్రవీ-ద్య॒జ్ఞే మా ఽఽభ॒జాథ॑ తే ప॒శూ-న్నాభి మగ్గ్॑స్య॒ ఇతి॒ తస్మా॑ ఏ॒త-మ్మ॒న్థిన॑-స్సగ్గ్ స్రా॒వమ॑జుహో॒-త్తతో॒ వై తస్య॑ రు॒ద్రః ప॒శూ-న్నాభ్య॑మన్యత॒ యత్రై॒త మే॒వం-విఀ॒ద్వా-న్మ॒న్థిన॑-స్సగ్గ్ స్రా॒వ-ఞ్జు॒హోతి॒ న తత్ర॑ రు॒ద్రః ప॒శూన॒భి మ॑న్యతే ॥ 31 ॥
(ద॒ధా॒త్వా॒ – యత॑నవతీ॒ర్యా – ఉ॑పజీవ॒నీయో॑ భవతి॒ – తే-ఽ – దు॒ర్వై – యత్రై॒త – మేకా॑దశ చ) (అ. 9)
జుష్టో॑ వా॒చో భూ॑యాస॒-ఞ్జుష్టో॑ వా॒చస్పత॑యే॒ దేవి॑ వాక్ । యద్వా॒చో మధు॑మ॒-త్తస్మి॑-న్మా ధా॒-స్స్వాహా॒ సర॑స్వత్యై ॥ ఋ॒చా స్తోమ॒గ్ం॒ సమ॑ర్ధయ గాయ॒త్రేణ॑ రథన్త॒రమ్ । బృ॒హ-ద్గా॑య॒త్రవ॑ర్తని ॥యస్తే᳚ ద్ర॒ఫ్స-స్స్కన్ద॑తి॒ యస్తే॑ అ॒గ్ం॒శుర్బా॒హుచ్యు॑తో ధి॒షణ॑యోరు॒పస్థా᳚త్ । అ॒ద్ధ్వ॒ర్యోర్వా॒ పరి॒ యస్తే॑ ప॒విత్రా॒-థ్స్వాహా॑కృత॒మిన్ద్రా॑య॒ త-ఞ్జు॑హోమి ॥ యో ద్ర॒ఫ్సో అ॒గ్ం॒శుః ప॑తి॒తః పృ॑థి॒వ్యా-మ్ప॑రివా॒పా- [పృ॑థి॒వ్యా-మ్ప॑రివా॒పాత్, పు॒రో॒డాశా᳚-త్కర॒మ్భాత్ ।] 32
-త్పు॑రో॒డాశా᳚-త్కర॒మ్భాత్ । ధా॒నా॒సో॒మాన్మ॒న్థిన॑ ఇన్ద్ర శు॒క్రా-థ్స్వాహా॑కృత॒మిన్ద్రా॑య॒ త-ఞ్జు॑హోమి ॥ యస్తే᳚ ద్ర॒ఫ్సో మధు॑మాగ్ం ఇన్ద్రి॒యావా॒న్-థ్స్వాహా॑కృతః॒ పున॑ర॒ప్యేతి॑ దే॒వాన్ । ది॒వః పృ॑థి॒వ్యాః పర్య॒న్తరి॑ఖ్షా॒-థ్స్వాహా॑ కృత॒మిన్ద్రా॑య॒ త-ఞ్జు॑హోమి ॥ అ॒ద్ధ్వ॒ర్యుర్వా ఋ॒త్విజా᳚-మ్ప్రథ॒మో యు॑జ్యతే॒ తేన॒ స్తోమో॑ యోక్త॒వ్య॑ ఇత్యా॑హు॒ర్వాగ॑గ్రే॒గా అగ్ర॑ ఏత్వృజు॒గా దే॒వేభ్యో॒ యశో॒ మయి॒ దధ॑తీ ప్రా॒ణా-న్ప॒శుషు॑ ప్ర॒జా-మ్మయి॑ [ ] 33
చ॒ యజ॑మానే॒ చేత్యా॑హ॒ వాచ॑మే॒వ తద్య॑జ్ఞము॒ఖే యు॑నక్తి॒ వాస్తు॒ వా ఏ॒తద్య॒జ్ఞస్య॑ క్రియతే॒ యద్గ్రహా᳚-న్గృహీ॒త్వా బ॑హిష్పవమా॒నగ్ం సర్ప॑న్తి॒పరా᳚ఞ్చో॒ హి యన్తి॒ పరా॑చీభి-స్స్తు॒వతే॑ వైష్ణ॒వ్యర్చా పున॒రేత్యోప॑ తిష్ఠతే య॒జ్ఞో వై విష్ణు॑ ర్య॒జ్ఞమే॒వాక॒ర్విష్ణో॒ త్వన్నో॒ అన్త॑మ॒-శ్శర్మ॑ యచ్ఛ సహన్త్య । ప్ర తే॒ ధారా॑ మధు॒శ్చుత॒ ఉథ్స॑-న్దుహ్రతే॒ అఖ్షి॑త॒మిత్యా॑హ॒ యదే॒వాస్య॒ శయా॑నస్యోప॒శుష్య॑తి॒ తదే॒వాస్యై॒తేనా ఽఽప్యా॑యయతి ॥ 34 ॥
(ప॒రి॒వా॒పాత్ – ప్ర॒జా-మ్మయి॑ – దుహ్రతే॒ – చతు॑ర్దశ చ) (అ. 10)
అ॒గ్నినా॑ ర॒యిమ॑శ్ఞవ॒-త్పోష॑మే॒వ ది॒వేది॑వే । య॒శసం॑-వీఀ॒రవ॑త్తమమ్ ॥ గోమాగ్ం॑ అ॒గ్నే-ఽవి॑మాగ్ం అ॒శ్వీ య॒జ్ఞో నృ॒వథ్స॑ఖా॒ సద॒మిద॑ప్రమృ॒ష్యః । ఇడా॑వాగ్ం ఏ॒షో అ॑సుర ప్ర॒జావా᳚-న్దీ॒ర్ఘో ర॒యిః పృ॑థుబు॒ధ్న-స్స॒భావాన్॑ ॥ ఆప్యా॑యస్వ॒, సన్తే᳚ ॥ ఇ॒హ త్వష్టా॑రమగ్రి॒యం-విఀ॒శ్వరూ॑ప॒ముప॑ హ్వయే । అ॒స్మాక॑మస్తు॒ కేవ॑లః ॥ తన్న॑స్తు॒రీప॒మధ॑ పోషయి॒త్ను దేవ॑ త్వష్ట॒ర్వి ర॑రా॒ణ-స్స్య॑స్వ । యతో॑ వీ॒రః [యతో॑ వీ॒రః, క॒ర్మ॒ణ్య॑-స్సు॒దఖ్షో॑] 35
క॑ర్మ॒ణ్య॑-స్సు॒దఖ్షో॑ యు॒క్తగ్రా॑వా॒ జాయ॑తే దే॒వకా॑మః ॥శి॒వస్త్వ॑ష్టరి॒హా-ఽఽ గ॑హి వి॒భుః పోష॑ ఉ॒తత్మనా᳚ । య॒జ్ఞేయ॑జ్ఞే న॒ ఉద॑వ ॥ పి॒శఙ్గ॑రూప-స్సు॒భరో॑ వయో॒ధా-శ్శ్రు॒ష్టీ వీ॒రో జా॑యతే దే॒వకా॑మః । ప్ర॒జా-న్త్వష్టా॒ విష్య॑తు॒ నాభి॑మ॒స్మే అథా॑ దే॒వానా॒మప్యే॑తు॒ పాథః॑ ॥ ప్రణో॑దే॒ వ్యా, నో॑ ది॒వః ॥ పీ॒పి॒వాగ్ం స॒గ్ం॒ సర॑స్వత॒-స్స్తనం॒-యోఀ వి॒శ్వద॑ర్శతః । ధుఖ్షీ॒మహి॑ ప్ర॒జామిష᳚మ్ ॥ 36 ॥
యే తే॑ సరస్వ ఊ॒ర్మయో॒ మధు॑మన్తో ఘృత॒శ్చుతః॑ । తేషా᳚-న్తే సు॒మ్నమీ॑మహే ॥ యస్య॑ వ్ర॒త-మ్ప॒శవో॒ యన్తి॒ సర్వే॒ యస్య॑ వ్ర॒తము॑ప॒తిష్ఠ॑న్త॒ ఆపః॑ । యస్య॑ వ్ర॒తే పు॑ష్టి॒పతి॒ర్నివి॑ష్ట॒స్తగ్ం సర॑స్వన్త॒మవ॑సే హువేమ ॥ ది॒వ్యగ్ం సు॑ప॒ర్ణం-వఀ ॑య॒స-మ్బృ॒హన్త॑మ॒పా-ఙ్గర్భం॑-వృఀష॒భమోష॑ధీనామ్ । అ॒భీ॒ప॒తో వృ॒ష్ట్యా త॒ర్పయ॑న్త॒-న్తగ్ం సర॑స్వన్త॒మవ॑సే హువేమ ॥ సినీ॑వాలి॒ పృథు॑ష్టుకే॒ యా దే॒వానా॒మసి॒ స్వసా᳚ । జు॒షస్వ॑ హ॒వ్య- [హ॒వ్యమ్, ఆహు॑త-మ్ప్ర॒జా-న్దే॑వి] 37
-మాహు॑త-మ్ప్ర॒జా-న్దే॑వి దిదిడ్ఢి నః ॥ యా సు॑పా॒ణి-స్స్వ॑ఙ్గు॒రి-స్సు॒షూమా॑ బహు॒సూవ॑రీ । తస్యై॑ వి॒శ్పత్ని॑యై హ॒వి-స్సి॑నీవా॒ల్యై జు॑హోతన ॥ ఇన్ద్రం॑-వోఀ వి॒శ్వత॒స్పరీ, న్ద్ర॒-న్నరః॑ ॥ అసి॑తవర్ణా॒ హర॑య-స్సుప॒ర్ణా మిహో॒ వసా॑నా॒ దివ॒ము-త్ప॑తన్తి ॥ త ఆ-ఽవ॑వృత్ర॒న్-థ్సద॑నాని కృ॒త్వా-ఽఽది-త్పృ॑థి॒వీ ఘృ॒తైర్వ్యు॑ద్యతే ॥ హిర॑ణ్యకేశో॒ రజ॑సో విసా॒రే-ఽహి॒ర్ధుని॒ర్వాత॑ ఇవ॒ ధ్రజీ॑మాన్ । శుచి॑భ్రాజా ఉ॒షసో॒ [ఉ॒షసః॑, నవే॑దా॒ యశ॑స్వతీ-] 38
నవే॑దా॒ యశ॑స్వతీ-రప॒స్యువో॒ న స॒త్యాః ॥ ఆ తే॑ సుప॒ర్ణా అ॑మినన్త॒ ఏవైః᳚ కృ॒ష్ణో నో॑నావ వృష॒భో యదీ॒దమ్ । శి॒వాభి॒ర్న స్మయ॑మానాభి॒రా-ఽగా॒-త్పత॑న్తి॒ మిహ॑-స్స్త॒నయ॑న్త్య॒భ్రా ॥ వా॒శ్రేవ॑ వి॒ద్యున్మి॑మాతి వ॒థ్స-న్న మా॒తా సి॑షక్తి । యదే॑షాం-వృఀ॒ష్టిరస॑ర్జి ॥ పర్వ॑తశ్చి॒న్మహి॑ వృ॒ద్ధో బి॑భాయ ది॒వశ్చి॒-థ్సాను॑ రేజత స్వ॒నే వః॑ । య-త్క్రీడ॑థ మరుత [మరుతః, ఋ॒ష్టి॒మన్త॒] 39
ఋష్టి॒మన్త॒ ఆప॑ ఇవ స॒ద్ధ్రియ॑ఞ్చో ధవద్ధ్వే ॥ అ॒భి క్ర॑న్ద స్త॒నయ॒ గర్భ॒మా ధా॑ ఉద॒న్వతా॒ పరి॑ దీయా॒ రథే॑న । దృతి॒గ్ం॒ సు క॑ర్ష॒ విషి॑త॒-న్న్య॑ఞ్చగ్ం స॒మా భ॑వన్తూ॒ద్వతా॑ నిపా॒దాః ॥ త్వ-న్త్యా చి॒దచ్యు॒తా-ఽగ్నే॑ ప॒శుర్న యవ॑సే । ధామా॑ హ॒ య-త్తే॑ అజర॒ వనా॑ వృ॒శ్చన్తి॒ శిక్వ॑సః ॥ అగ్నే॒ భూరీ॑ణి॒ తవ॑ జాతవేదో॒ దేవ॑ స్వధావో॒-ఽమృత॑స్య॒ ధామ॑ । యాశ్చ॑ [ ] 40
మా॒యా మా॒యినాం᳚-విఀశ్వమిన్వ॒ త్వే పూ॒ర్వీ-స్స॑న్ద॒ధుః పృ॑ష్టబన్ధో ॥ ది॒వో నో॑ వృ॒ష్టి-మ్మ॑రుతో రరీద్ధ్వ॒-మ్ప్రపి॑న్వత॒ వృష్ణో॒ అశ్వ॑స్య॒ ధారాః᳚ । అ॒ర్వాంఏ॒తేన॑ స్తనయి॒త్నునేహ్య॒పో ని॑షి॒ఞ్చన్నసు॑రః పి॒తా నః॑ ॥ పిన్వ॑న్త్య॒పో మ॒రుత॑-స్సు॒దాన॑వః॒ పయో॑ ఘృ॒తవ॑ద్వి॒దథే᳚ష్వా॒ భువః॑ । అత్య॒-న్న మి॒హే వి న॑యన్తి వా॒జిన॒ముథ్స॑-న్దుహన్తి స్త॒నయ॑న్త॒మఖ్షి॑తమ్ ॥ ఉ॒ద॒ప్రుతో॑ మరుత॒స్తాగ్ం ఇ॑యర్త॒ వృష్టిం॒- [వృష్టి᳚మ్, యే విశ్వే॑] 41
-యేఀ విశ్వే॑ మ॒రుతో॑ జు॒నన్తి॑ । క్రోశా॑తి॒ గర్దా॑ క॒న్యే॑వ తు॒న్నా పేరు॑-న్తుఞ్జా॒నా పత్యే॑వ జా॒యా ॥ ఘృ॒తేన॒ ద్యావా॑పృథి॒వీ మధు॑నా॒ సము॑ఖ్షత॒ పయ॑స్వతీః కృణ॒తా-ఽఽప॒ ఓష॑ధీః । ఊర్జ॑-ఞ్చ॒ తత్ర॑ సుమ॒తి-ఞ్చ॑ పిన్వథ॒ యత్రా॑ నరో మరుత-స్సి॒ఞ్చథా॒ మధు॑ ॥ ఉదు॒త్యమ్, చి॒త్రమ్ ॥ ఔ॒ర్వ॒-భృ॒గు॒వచ్ఛుచి॑మప్నవాన॒వదా హు॑వే । అ॒గ్నిగ్ం స॑ము॒ద్రవా॑ససమ్ ॥ ఆ స॒వగ్ం స॑వి॒తుర్య॑థా॒ భగ॑స్యే వ భు॒జిగ్ం హు॑వే । అ॒గ్నిగ్ం స॑ము॒ద్రవా॑ససమ్ ॥ హు॒వే వాత॑స్వన-ఙ్క॒వి-మ్ప॒ర్జన్య॑క్రన్ద్య॒గ్ం॒ సహః॑ । అ॒గ్నిగ్ం స॑ము॒ద్రవా॑ససమ్ ॥ 42 ॥
(వీ॒ర – ఇషగ్ం॑ – హ॒వ్య – ము॒షసో॑ – మరుత – శ్చ॒ – వృష్టిం॒ – భగ॑స్య॒ – ద్వాద॑శ చ) (అ. 11)
(ప్ర॒జాప॑తిరకామయతై॒ – ష తే॑ గాయ॒త్రో – య॒జ్ఞం-వైఀ – ప్ర॒జాప॑తే॒ర్జాయ॑మానాః – ప్రాజాప॒త్యా – యో వా అయ॑థాదేవత – మి॒ష్టర్గో॑ – నిగ్రా॒భ్యా᳚-స్స్థ॒ – యో వై దే॒వా – ఞ్జుష్టో॒ – ఽగ్నినా॑ ర॒యి – మేకా॑దశ )
(ప్ర॒జాప॑తిరకామయత – ప్ర॒జాప॑తే॒ర్జాయ॑మానా॒ – వ్యాయ॑చ్ఛన్తే॒ – మహ్య॑మి॒మా – న్మా॒యా మా॒యినా॒న్ – ద్విచ॑త్వారిగ్ంశత్)
(ప్ర॒జాప॑తిరకామయతా॒, అ॒గ్నిగ్ం స॑ము॒ద్రవా॑ససం )
॥ హరిః॑ ఓమ్ ॥
॥ కృష్ణ యజుర్వేదీయ తైత్తిరీయ సంహితాయా-న్తృతీయకాణ్డే ప్రథమః ప్రశ్న-స్సమాప్తః ॥