muktimichChasi chēttāta viṣayānviṣavattyaja ।
kṣamārjavadayāśauchaṃ satyaṃ pīyūṣavatpiba ॥ 01 ॥
parasparasya marmāṇi yē bhāṣantē narādhamāḥ ।
ta ēva vilayaṃ yānti valmīkōdarasarpavat ॥ 02 ॥
gandhaḥ suvarṇē phalamikṣudaṇḍē
nākari puṣpaṃ khalu chandanasya ।
vidvāndhanāḍhyaścha nṛpaśchirāyuḥ
dhātuḥ purā kō’pi na buddhidō’bhūt ॥ 03 ॥
sarvauṣadhīnāmamṛtā pradhānā
sarvēṣu saukhyēṣvaśanaṃ pradhānam ।
sarvēndriyāṇāṃ nayanaṃ pradhānaṃ
sarvēṣu gātrēṣu śiraḥ pradhānam ॥ 04 ॥
dūtō na sañcharati khē na chalēchcha vārtā
pūrvaṃ na jalpitamidaṃ na cha saṅgamō’sti ।
vyōmni sthitaṃ raviśāśigrahaṇaṃ praśastaṃ
jānāti yō dvijavaraḥ sa kathaṃ na vidvān ॥ 05 ॥
vidyārthī sēvakaḥ pānthaḥ kṣudhārtō bhayakātaraḥ ।
bhāṇḍārī pratihārī cha sapta suptānprabōdhayēt ॥ 06 ॥
ahiṃ nṛpaṃ cha śārdūlaṃ vṛddhaṃ cha bālakaṃ tathā ।
paraśvānaṃ cha mūrkhaṃ cha sapta suptānna bōdhayēt ॥ 07 ॥
ardhādhītāścha yairvēdāstathā śūdrānnabhōjanāḥ ।
tē dvijāḥ kiṃ kariṣyanti nirviṣā iva pannagāḥ ॥ 08 ॥
yasminruṣṭē bhayaṃ nāsti tuṣṭē naiva dhanāgamaḥ ।
nigrahō’nugrahō nāsti sa ruṣṭaḥ kiṃ kariṣyati ॥ 09 ॥
nirviṣēṇāpi sarpēṇa kartavyā mahatī phaṇā ।
viṣamastu na chāpyastu ghaṭāṭōpō bhayaṅkaraḥ ॥ 10 ॥
prātardyūtaprasaṅgēna madhyāhnē strīprasaṅgataḥ ।
rātrau chauraprasaṅgēna kālō gachChanti dhīmatām ॥ 11 ॥
svahastagrathitā mālā svahastaghṛṣṭachandanam ।
svahastalikhitaṃ stōtraṃ śakrasyāpi śriyaṃ harēt ॥ 12 ॥
ikṣudaṇḍāstilāḥ śūdrāḥ kāntā hēma cha mēdinī ।
chandanaṃ dadhi tāmbūlaṃ mardanaṃ guṇavardhanam ॥ 13 ॥
dahyamānāḥ sutīvrēṇa nīchāḥ parayaśō’gninā
aśaktāstatpadaṃ gantuṃ tatō nindāṃ prakurvatē ।
daridratā dhīratayā virājatēkuvastratā śubhratayā virājatē
kadannatā chōṣṇatayā virājatē kurūpatā śīlatayā virājatē ॥ 14 ॥