001 ॥ pārthāya pratibōdhitāṃ bhagavatā nārāyaṇēna svayam ।
vyāsēna grathitāṃ purāṇamuninā madhyē mahābhāratam ॥
advyaitāmṛta varṣiṇīṃ bhagavatīṃ aṣṭādaśādhyāyinīm ।
ambā! tvāmanusandadhāmi bhagavadgītē bhavadvēṣiṇīm ॥
bhagavadgīta. mahābhāratamu yokka samagra sārāṃśamu. bhaktuḍaina arjununaku onarchina upadēśamē gītā sārāṃśamu. bhārata yuddhamu jarugarādani sarva vidhamula bhagavānuḍu prayatniñchenu. kāni ā mahānubhāvuni prayatnamulu vyarthamulāyenu. aṭu pimmaṭa śrīkṛṣṇuḍu pārthunaku sārathiyai nilichenu.
yuddha raṅgamuna arjununi kōrika mēraku rathamunu nilipenu. arjunuḍu ubhaya sainyamulalō gala taṇḍrulanu, guruvulanu, mēnamāmalanu, sōdarulanu, manumalanu, mitrulanu chūchi, hṛdayamu draviñchi,
002 ॥ na kāṅkṣē vijayaṃ kṛṣṇa na cha rājyaṃ sukhāni cha ।
kiṃ nō rājyēna gōvinda kiṃ bhōgairjīvitēna vā ॥ (01:32)
svajanamunu champuṭaku iṣṭapaḍaka “nāku vijayamū valadu, rājya sukhamū valadu” ani dhanurbāṇamulanu krinda vaiche. duḥkhituḍaina arjununi chūchi śrīkṛṣṇa paramātma,
003 ॥ aśōchyānanvaśōchastvaṃ prajñāvādāṃścha bhāṣasē ।
gatāsūnagatāsūṃścha nānuśōchanti paṇḍitāḥ ॥ (02:11)
duḥkhimpa tagani vārini gūrchi duḥkhiñchuṭa anuchitamu. ātmānātma vivēkulu anityamulaina śarīramulanu gūrchi gāni, nityamulū, śāśvatamulū ayina ātmalanu gūrchi gāni duḥkhimparu.
004 ॥ dēhinōsminyathā dēhē kaumāraṃ yauvanaṃ jarā ।
tathā dēhāntaraprāptiḥ dhīrastatra na muhyati ॥ (02:13)
jīvunaku dēhamunandu bālyamu, yavvanamu, musalitanamu yeṭlō, maroka dēhamunu ponduṭa kūḍā aṭlē. kanuku ī viṣayamuna dhīrulu mōhamu nondaru.
005 ॥ vāsāṃsi jīrṇāni yathā vihāya
navāni gṛhṇāti narōparāṇi ।
tathā śarīrāṇi vihāya jīrṇāni
anyāni saṃyāti navāni dēhī ॥ (02:22)
manuṣyuḍu, eṭlu chinigina vastramunu vadali nūtana vastramunu dhariñchunō, aṭlē, ātma – jīrṇamaina śarīramunu vadali krotta śarīramunu dhariñchuchunnadi.
006 ॥ nainaṃ Chindanti śastrāṇi nainaṃ dahati pāvakaḥ ।
na chainaṃ klēdayantyāpō na śōṣayati mārutaḥ ॥ (02:23)
ātma nāśanamulēnidi. ātmanu śastramulu Chēdimpajālavu, agni dahimpa jāladu. nīru taḍupajāladu. vāyuvu ārpivēyanū samarthamu kādu. ātma nāśanamulēnidi.
007 ॥ jātasya hi dhruvō mṛtyuḥ dhruvaṃ janma mṛtasya cha ।
tasmādaparihāryērthē na tvaṃ śōchitumarhasi ॥ (02:27)
puṭṭina vāniki maraṇamu tappadu. maraṇiñchina vāniki janmamu tappadu. anivāryamagu ī viṣayamunu gūrchi śōkimpa tagadu.
008 ॥ hatō vā prāpsyasi svargaṃ jitvā vā bhōkṣyasē mahīm ।
tasmāduttiṣṭha kauntēya yuddhāya kṛtaniśchayaḥ ॥ (02:37)
yuddhamuna maraṇiñchinachō vīra svargamunu pondedavu. jayiñchinachō rājyamunu bhōgintuvu. kāvuna arjunā, yuddhamunu chēya kṛtaniśchyuḍavai lemmu.
009 ॥ karmaṇyēvādhikārastē mā phalēṣu kadāchana ।
mā karmaphalahēturbhūḥ mā tē saṅgōstvakarmaṇi ॥ (02:47)
karmalanu āchariñchuṭayandē nīku adhikāramu kaladu kāni, vāni phalitamu paina lēdu. nīvu karma phalamunaku kāraṇamu kārādu. aṭlani, karmalanu chēyuṭa mānarādu.
010 ॥ duḥkhēṣvanudvignamanāḥ sukhēṣu vigataspṛhaḥ ।
vītarāgabhayakrōdhaḥ sthitadhīrmuniruchyatē ॥ (02:56)
duḥkhamulu kaliginapuḍu digulu chendani vāḍunu, sukhamulu kaliginapuḍu spṛha kōlpōni vāḍunu, rāgamū, bhayamū, krōdhamū pōyinavāḍunu sthita prajñuḍani cheppabaḍunu.
011 ॥ dhyāyatō viṣayān puṃsaḥ saṅgastēṣūpajāyatē ।
saṅgāt-sañjāyatē kāmaḥ kāmāt-krōdhōbhijāyatē ॥ (02:62)
krōdhād-bhavati sammōhaḥ sammōhāt-smṛtivibhramaḥ ।
smṛtibhraṃśād-buddhināśō buddhināśāt-praṇaśyati ॥ (02:63)
viṣaya vāñChalanu gūrchi sadā mananamu chēyuvāniki, vāniyandanurāga madhikamai, adi kāmamugā māri, chivaraku krōdhamagunu. krōdhamu valana avivēkamu kalugunu. dīnivalana jñāpakaśakti naśiñchi, dāni phalitamugā manujuḍu buddhini kōlpōyi chivaraku adhōgati chendunu.
012 ॥ ēṣā brāhmī sthitiḥ pārtha naināṃ prāpya vimuhyati ।
sthitvāsyāmantakālēpi brahmanirvāṇamṛchChati ॥ (02:72)
ātmajñāna pūrvaka karmānuṣṭhānamu, brahma prāpti sādhanamu kaligina jīvuḍu saṃsāramuna baḍaka, sukhaika svarūpamaina ātma prāptini chendagalaḍu.
013 ॥ lōkēsmin dvividhā niṣṭhā purā prōktā mayānagha ।
jñānayōgēna sāṅkhyānāṃ karmayōgēna yōginām ॥ (03:03)
arjunā! ī lōkamulō ātmānātma vivēkamugala sanyāsulaku jñānayōgamu chētanu, chittaśuddhigala yōgīśvarulaku karmayōgamu chētanu mukti kalugu chunnadani sṛṣṭi ādiyandu nāchē cheppabaḍiyunnadi.
014 ॥ annādbhavanti bhūtāni parjanyādannasambhavaḥ ।
yajñādbhavati parjanyō yajñaḥ karmasamudbhavaḥ ॥ (03:14)
annamuvalana jantujālamu puṭṭunu. varṣamu valana annamu samakūḍunu. yajñamu valana varṣamu kalugunu. ā yajñamu karma valananē sambhavamu.
015 ॥ ēvaṃ pravartitaṃ chakraṃ nānuvartayatīha yaḥ ।
aghāyurindriyārāmō mōghaṃ pārtha sa jīvati ॥ (03:16)
pārthā! nāchē naḍupabaḍu ī lōkamu anu chakramunubaṭṭi, evaḍu anusarimpaḍō vāḍu indriyalōluḍai pāpa jīvanuḍaguchunnāḍu. aṭṭivāḍu vyarthuḍu. jñāni kānivāḍu sadā karmalanāchariñchuchunē yuṇḍavalenu.
016 ॥ yadyadācharati śrēṣṭhastattadēvētarō janaḥ ।
sa yatpramāṇaṃ kurutē lōkastadanuvartatē ॥ (03:21)
uttamulu ayinavāru dēni nācharinturō, dāninē itarulunu ācharinturu. uttamulu dēnini pramāṇamugā aṅgīkarinturō, lōkamantayū dāninē anusarintunu.
017 ॥ mayi sarvāṇi karmāṇi sannyasyādhyātmachētasā ।
nirāśīrnirmamō bhūtvā yudhyasva vigatajvaraḥ ॥ (03:30)
arjunā! nīvonarchu samasta karmalanū nāyandu samarpiñchi, jñānamuchē niṣkāmuḍavai, ahaṅkāramu lēnivāḍavai, santāpamunu vadali yuddhamunu chēyumu.
018 ॥ śrēyān svadharmō viguṇaḥ paradharmātsvanuṣṭhitāt ।
svadharmē nidhanaṃ śrēyaḥ paradharmō bhayāvahaḥ ॥ (03:35)
chakkagā anuṣṭhimpabaḍina paradharmamukanna, guṇamu lēnidainanū svadharmamē mēlu. aṭṭi dharmācharaṇamuna maraṇamu sambhaviñchinanū mēlē. paradharmamu bhayaṅkaramainadi. ācharaṇaku anuchitamainadi.
019 ॥ dhūmēnāvriyatē vahniryathādarśō malēna cha ।
yathōlbēnāvṛtō garbhastathā tēnēdamāvṛtam ॥ (03:38)
pogachēta agni, murikichēta addamu, māvichēta śiśuvu yeṭlu kappabaḍunō, aṭlē kāmamuchēta jñānamu kappabaḍiyunnadi.
020 ॥ yadā yadā hi dharmasya glānirbhavati bhārata ।
abhyutthānamadharmasya tadātmānaṃ sṛjāmyaham ॥ (04:07)
paritrāṇāya sādhūnāṃ vināśāya cha duṣkṛtām ।
dharmasaṃsthāpanārthāya sambhavāmi yugē yugē ॥ (04:08)
ē kālamuna dharamamunaku hāni kalugunō, adharamamu vṛddhi nondunō, āyā samayamulayandu śiṣṭarakṣaṇa, duṣṭaśikṣaṇa, dharmasaṃrakṣaṇamula koraku prati yugamuna avatāramunu dālchuchunnānu.
021 ॥ vītarāgabhayakrōdhā manmayā māmupāśritāḥ ।
bahavō jñānatapasā pūtā madbhāvamāgatāḥ ॥ (04:10)
anurāgamū, bhayamū, krōdhamū vadili nāyandu manassu lagnamu chēsi āśrayiñchina satpuruṣulu jñānayōgamuchēta pariśuddhulai nā sānnidhyamunu pondiri.
022 ॥ yē yathā māṃ prapadyantē tāṃstathaiva bhajāmyaham ।
mama vartmānuvartantē manuṣyāḥ pārtha sarvaśaḥ ॥ (04:11)
evarevaru yēyē vidhamugā nannu teliyagōruchunnārō, vārini āyā vidhamulugā nēnu anugrahiñchuchunnānu. kāni, ē okkaniyandunu anurāgamu kāni, dvēṣamu kāni lēdu.
023 ॥ yasya sarvē samārambhāḥ kāmasaṅkalpavarjitāḥ ।
jñānāgnidagdhakarmāṇaṃ tamāhuḥ paṇḍitaṃ budhāḥ ॥ (04:19)
evari karmācharaṇamulu kāma saṅkalpamulu kāvō, evani karmalu jñānamanu nippuchē kālpabaḍinavō, aṭṭivānini paṇḍituḍani vidvāṃsulu palkuduru.
024 ॥ brahmārpaṇaṃ brahma haviḥ brahmāgnau brahmaṇā hutam ।
brahmaiva tēna gantavyaṃ brahma karma samādhinā ॥ (04:24)
yajñapātramu brahmamu. hōmadravyamu brahmamu. agni brahmamu. hōmamu chēyuvāḍu brahmamu. brahma karma samādhichēta pondanagu phalamu kūḍā brahmamaniyē talañchavalayunu.
025 ॥ śraddhāvānllabhatē jñānaṃ tatparaḥ saṃyatēndriyaḥ ।
jñānaṃ labdhvā parāṃ śāntimachirēṇādhigachChati ॥ (04:39)
śraddha, indriyanigrahamu galavāḍu jñānamunu ponduṭaku samarthuḍagunu. aṭṭi jñāni utkṛṣṭamaina mōkṣamunu pondunu.
idi bhagavadgīta yandu brahmavidyayanu yōgaśāstramuna śrīkṛṣṇuḍu arjununakupa dēśiñchina viṣāda, sāṅkhya, karma, jñāna yōgamulu samāptamu.
————-
026 ॥ sannyāsaḥ karmayōgaścha niḥśrēyasakarāvubhau ।
tayōstu karmasannyāsātkarmayōgō viśiṣyatē ॥ (05:02)
karma sanyāsamulu reṇḍunū mōkṣasōpānamulu. andu karma parityāgamu kanna karmānuṣṭhānamē śrēṣṭamainadi.
027 ॥ brahmaṇyādhāya karmāṇi saṅgaṃ tyaktvā karōti yaḥ ।
lipyatē na sa pāpēna padmapatramivāmbhasā ॥ (05:10)
evaḍu phalāpēkṣa kāṅkṣimpaka, brahmārpaṇamugā karmalanāchariñchunō, ataḍu tāmarākuna nīṭibinduvulu anṭani rītigā pāpamuna chikkubaḍaḍu.
028 ॥ jñānēna tu tadajñānaṃ yēṣāṃ nāśitamātmanaḥ ।
tēṣāmādityavajjñānaṃ prakāśayati tatparam ॥ (05:16)
evani ajñānamu jñānamuchēta naśimpabaḍunō, ataniki jñānamu sūryuni vale prakāśiñchi, paramārtha tatvamunu chūpunu.
029 ॥ vidyāvinayasampannē brāhmaṇē gavi hastini ।
śuni chaiva śvapākē cha paṇḍitāḥ samadarśinaḥ ॥ (05:18)
vidyā vinaya sampannuḍagu brāhmaṇuniyandunū, śunakamū, śunakamāmsamu vaṇḍukoni tinuvāniyandunū paṇḍitulu samadṛṣṭi kaligiyunduru.
030 ॥ śaknōtīhaiva yaḥ sōḍhuṃ prākśarīravimōkṣaṇāt ।
kāmakrōdhōdbhavaṃ vēgaṃ sa yuktaḥ sa sukhī naraḥ ॥ (05:23)
dēhatyāgamunaku mundu yevaḍu kāmakrōdhādi ariṣḍvargamula jayiñchunō, aṭṭivāḍu yōgi anabaḍunu.
031 ॥ yatēndriyamanōbuddhirmunirmōkṣaparāyaṇaḥ ।
vigatēchChābhayakrōdhō yaḥ sadā mukta ēva saḥ ॥ (05:28)
evaḍu indriyamulanu jayiñchi, dṛṣṭini bhrūmadhyamuna nilipi, prāṇāpāna vāyuvulanu stambhimpajēsi, manassunū, buddhinī svādhīnamonarchukoni mōkṣāsaktuḍai uṇḍunō, aṭṭivāḍē muktuḍanabaḍunu.
032 ॥ bhōktāraṃ yajñatapasāṃ sarvalōkamahēśvaram ।
suhṛdaṃ sarvabhūtānāṃ jñātvā māṃ śāntimṛchChati ॥ (05:29)
sakala yajña tapaḥ phalamulanu ponduvāniganū, sakala prapañcha niyāmakuniganū nannu grahiñchina mahanīyuḍu mōkṣamunu ponduchunnāḍu.
033 ॥ yaṃ sannyāsamiti prāhuryōgaṃ taṃ viddhi pāṇḍava ।
na hyasannyastasaṅkalpō yōgī bhavati kaśchana ॥ (06:02)
arjunā! sanyāsamani dēninadurō, dāninē karmayōgamaniyū anduru. aṭṭi yeḍa saṅkalpatyāga monarpanivāḍu yōgi kājālaḍu.
034 ॥ yuktāhāravihārasya yuktachēṣṭasya karmasu ।
yuktasvapnāvabōdhasya yōgō bhavati duḥkhahā ॥ (06:17)
yuktāhāra vihārādulu, karmācharaṇamu galavāniki ātmasamyamana yōgamu labhyamu.
035 ॥ yathā dīpō nivātasthō nēṅgatē sōpamā smṛtā ।
yōginō yatachittasya yuñjatō yōgamātmanaḥ ॥ (06:19)
gālilēnichōṭa peṭṭina dīpamu niśchalamugā prakāśiñchulāgunanē, manō nigrahamukalgi, ātmayōga mabhyasiñchinavāni chittamu niśchalamugā nuṇḍunu.
036 ॥ sarvabhūtasthamātmānaṃ sarvabhūtāni chātmani ।
īkṣatē yōgayuktātmā sarvatra samadarśanaḥ ॥ (06:29)
sakala bhūtamulayandū samadṛṣṭi kaliginavāḍu, anni bhūtamulu tana yandunū, tananu anni bhūtamulayandunū chūchuchuṇḍunu.
037 ॥ asaṃśayaṃ mahābāhō manō durnigrahaṃ chalam ।
abhyāsēna tu kauntēya vairāgyēṇa cha gṛhyatē ॥ (06:35)
arjunā! eṭṭivānikainanū manassunu niśchalamugā nilpuṭa dussādhyamē. ayinanū, dānini abhyāsa, vairāgyamulachēta nirōdhimpavachchunu.
038 ॥ yōgināmapi sarvēṣāṃ madgatēnāntarātmanā ।
śraddhāvānbhajatē yō māṃ sa mē yuktatamō mataḥ ॥ (06:47)
arjunā! paripūrṇa viśvāsamutō nannāśrayiñchi, vinayamutō evaru sēviñchi bhajinturō vāru samasta yōgulalō uttamulu.
039 ॥ manuṣyāṇāṃ sahasrēṣu kaśchidyatati siddhayē ।
yatatāmapi siddhānāṃ kaśchinmāṃ vētti tattvataḥ ॥ (07:03)
vēlakoladi janulalō ē okkaḍō jñānasiddhi kor’aku prayatniñchunu. aṭlu prayatniñchina vārilō okānokaḍu mātramē nannu yadārthamugā telusu konagaluguchunnāḍu.
040 ॥ bhūmirāpōnalō vāyuḥ khaṃ manō buddhirēva cha ।
ahaṅkāra itīyaṃ mē bhinnā prakṛtiraṣṭadhā ॥ (07:04)
bhūmi, jalamu, agni, vāyuvu, ākāśamu, manassu, buddhi, ahaṅkāramu ani nā māyāśakti enimidi vidhamulaina bēdhamulatō oppi yunnadani grahimpumu.
041 ॥ mattaḥ parataraṃ nānyatkiñchidasti dhanañjaya ।
mayi sarvamidaṃ prōtaṃ sūtrē maṇigaṇā iva ॥ (07:07)
arjunā! nā kanna goppavāḍugāni, goppavastuvugāni marēdiyū prapañchamuna lēdu. sūtramuna maṇulu gruchchabaḍinaṭlu yī jagamantayū nāyandu nikṣiptamai unnadi.
042 ॥ puṇyō gandhaḥ pṛthivyāṃ cha tējaśchāsmi vibhāvasau ।
jīvanaṃ sarvabhūtēṣu tapaśchāsmi tapasviṣu ॥ (07:09)
bhūmiyandu sugandhamu, agniyandu tējamu, yella bhūtamulayandu āyuvu, tapasvulayandu tapassu nēnugā nerugumu.
043 ॥ daivī hyēṣā guṇamayī mama māyā duratyayā ।
māmēva yē prapadyantē māyāmētāṃ taranti tē ॥ (07:14)
pārthā! triguṇātmakamu, daiva sambandhamu agu nā māya atikramimpa rānidi. kāni, nannu śaraṇujochchina vāriki ī māya sulabhasādhyamu.
044 ॥ chaturvidhā bhajantē māṃ janāḥ sukṛtinōrjuna ।
ārtō jijñāsurarthārthī jñānī cha bharatarṣabha ॥ (07:16)
ārtulu, jijñāsuvulu, arthakāmulu, jñānulu anu nālugu vidhamulaina puṇyātmulu nannāśrayiñchuchunnāru.
045 ॥ bahūnāṃ janmanāmantē jñānavānmāṃ prapadyatē ।
vāsudēvaḥ sarvamiti sa mahātmā sudurlabhaḥ ॥ (07:19)
jñāna sampannuḍaina mānavuḍu anēka janmamulettina pimmaṭa, vijñāniyai nannu śaraṇamu nonduchunnāḍu.
046 ॥ antakālē cha māmēva smaranmuktvā kalēvaram ।
yaḥ prayāti sa madbhāvaṃ yāti nāstyatra saṃśayaḥ ॥ (08:05)
evaḍu antyakālamuna nannu smariñchuchū śarīramunu vadaluchunnāḍō, vāḍu nannē chenduchunnāḍu.
047 ॥ abhyāsayōgayuktēna chētasā nānyagāminā ।
paramaṃ puruṣaṃ divyaṃ yāti pārthānuchintayan ॥ (08:08)
kaviṃ purāṇamanuśāsitāraṃ
aṇōraṇīyaṃsamanusmarēdyaḥ ।
sarvasya dhātāramachintyarūpaṃ
ādityavarṇaṃ tamasaḥ parastāt ॥ (08:09)
arjunā! evaḍu abhyāsayōgamutō, ēkāgra chittamuna divyarūpuḍaina mahāpuruṣuni smariñchunō, aṭṭivāḍu ā paramapuruṣunē chenduchunnāḍu. ā mahāpuruṣuḍē sarvajñuḍu; purāṇa puruṣuḍu; prapañchamunaku śikṣakuḍu; aṇuvu kannā aṇuvu; anūhyamaina rūpamu kalavāḍu; sūrya kānti tējōmayuḍu; ajñānāndhakāramunakanna itaruḍu.
048 ॥ avyaktōkṣara ityuktastamāhuḥ paramāṃ gatim ।
yaṃ prāpya na nivartantē taddhāma paramaṃ mama ॥ (08:21)
indriya gōcharamu kāni parabrahmapadamu śāśvatamainadi. punarjanma rahitamaina ā uttamapadamē paramapadamu.
049 ॥ śuklakṛṣṇē gatī hyētē jagataḥ śāśvatē matē ।
ēkayā yātyanāvṛttimanyayāvartatē punaḥ ॥ (08:26)
jagattunandu śukla kṛṣṇamu laneḍi reṇḍu mārgamulu nityamulugā unnavi. andu modaṭi mārgamu valana janmarāhityamu, reṇḍava dānivalana punarjanmamu kalugu chunnavi.
050 ॥ vēdēṣu yajñēṣu tapaḥsu chaiva
dānēṣu yatpuṇyaphalaṃ pradiṣṭam ।
atyēti tatsarvamidaṃ viditvā
yōgī paraṃ sthānamupaiti chādyam ॥ (08:28)
yōgiyainavāḍu vēdādhyayanamu valana, yajñatapōdānādula valana kalugu puṇyaphalamunu āśimpaka, uttama padamaina brahmapadamunu pondagalaḍu.
051 ॥ sarvabhūtāni kauntēya prakṛtiṃ yānti māmikām ।
kalpakṣayē punastāni kalpādau visṛjāmyaham ॥ (09:07)
pārthā! praḻayakālamuna sakala prāṇulunu nā yandu līnamaguchunnavi. marala kalpādi yandu sakala prāṇulanū nēnē sṛṣṭiñchu chunnānu.
052 ॥ ananyāśchintayantō māṃ yē janāḥ paryupāsatē ।
tēṣāṃ nityābhiyuktānāṃ yōgakṣēmaṃ vahāmyaham ॥ (09:22)
ē mānavuḍu sarvakāla sarvāvasthalayandu nannē dhyāniñchu chuṇḍunō aṭṭivāni yōgakṣēmamulu nēnē vahiñchu chunnānu.
053 ॥ patraṃ puṣpaṃ phalaṃ tōyaṃ yō mē bhaktyā prayachChati ।
tadahaṃ bhaktyupahṛtamaśnāmi prayatātmanaḥ ॥ (09:26)
evaḍu bhaktitō nāku patramainanu, puṣpamainanu, phalamainanu, udaka mainanu phalāpēkṣa rahitamugā samarpiñchuchunnāḍō, aṭṭivānini nēnu prītitō svīkariñchuchunnānu.
054 ॥ manmanā bhava madbhaktō madyājī māṃ namaskuru ।
māmēvaiṣyasi yuktvaivamātmānaṃ matparāyaṇaḥ ॥ (09:34)
pārthā! nā yandu manassu lagnamu chēsi yella kālamulayandu bhakti śraddhalatō sthirachittuḍavai pūjiñchitivēni nannē pondagalavu.
idi upaniṣattula sārāṃśamaina yōgaśāstramuna śrīkṛṣṇuḍu arjununakupa dēśiñchina karmasanyāsa, ātmasaṃyama, vijñāna, akṣara parabrahma, rāja vidyā rājaguhya yōgamulu samāptamu.
———–
055 ॥ maharṣayaḥ sapta pūrvē chatvārō manavastathā ।
madbhāvā mānasā jātā yēṣāṃ lōka imāḥ prajāḥ ॥ (10:06)
kaśyapādi maharṣi saptakamu, sanaka sanandanādulu, svayambhūvādi manuvulu nā valananē janmiñchiri. pimmaṭa vāri valana ella lōkamulandali samasta bhūtamulunu janmiñchenu.
056 ॥ machchittā madgataprāṇā bōdhayantaḥ parasparam ।
kathayantaścha māṃ nityaṃ tuṣyanti cha ramanti cha ॥ (10:09)
paṇḍitulu nāyandu chittamugalavārai nā yandē tama prāṇamuluñchi nā mahimānubhāva meriṅgi okarikokaru upadēśamulu gāviñchukoñchu brahmā nandamunu anubhaviñchuchunnāru.
057 ॥ ahamātmā guḍākēśa sarvabhūtāśayasthitaḥ ।
ahamādiścha madhyaṃ cha bhūtānāmanta ēva cha ॥ (10:20)
samasta bhūtamula manassulandunna paramātma svarūpuḍanu nēnē. vāni utpatti, pempu, nāśamulaku nēnē kārakuḍanu.
058 ॥ vēdānāṃ sāmavēdōsmi dēvānāmasmi vāsavaḥ ।
indriyāṇāṃ manaśchāsmi bhūtānāmasmi chētanā ॥ (10:22)
vēdamulalō sāmavēdamu, dēvatalalō dēvēndruḍu, indriyamulalō manassu, prāṇulandari buddhi nēnē.
059 ॥ prahlādaśchāsmi daityānāṃ kālaḥ kalayatāmaham ।
mṛgāṇāṃ cha mṛgēndrōhaṃ vainatēyaścha pakṣiṇām ॥ (10:30)
rākṣasulalō prahlāduḍu, gaṇikulalō kālamu, mṛgamulalō siṃhamu, pakṣulalō garutmantuḍu nēnē.
060 ॥ yadyadvibhūtimatsattvaṃ śrīmadūrjitamēva vā ।
tattadēvāvagachCha tvaṃ mama tējōṃśasambhavam ॥ (10:41)
lōkamunandu aiśvarya yuktamai, parākrama yuktamai, kānti yuktamaina samasta vastuvulu nā tējō bhāgamu valananē samprāptamagunu.
061 ॥ paśya mē pārtha rūpāṇi śataśōtha sahasraśaḥ ।
nānāvidhāni divyāni nānāvarṇākṛtīni cha ॥ (11:05)
pārthā! divyamulai, nānā vidhamulai, anēka varṇamulai anēka viśēṣamulagu nā sasvarūpamunu kannulārā darśimpumu.
062 ॥ paśyāmi dēvāṃstava dēva dēhē
sarvāṃstathā bhūtaviśēṣasaṅghān ।
brahmāṇamīśaṃ kamalāsanasthaṃ
ṛṣīṃścha sarvānuragāṃścha divyān ॥ (11:15)
anēkabāhūdaravaktranētraṃ
paśyāmi tvāṃ sarvatōnantarūpam ।
nāntaṃ na madhyaṃ na punastavādiṃ
paśyāmi viśvēśvara viśvarūpa ॥ (11:16)
daṃṣṭrākarālāni cha tē mukhāni
dṛṣṭvaiva kālānalasannibhāni ।
diśō na jānē na labhē cha śarma
prasīda dēvēśa jagannivāsa ॥ (11:25)
dēvā! ella dēvatalū, ella prāṇulū, brahmādulū, ṛṣīśvarulū, vāsukī modalagugā gala sarpamulū nīyandu nāku gōcharamaguchunnavi.
īśvarā! nī viśvarūpamu anēka bāhuvulatō, udaramulatō, mukhamulatō oppiyunnadi. aṭlaiyū nī ākāramuna ādyanta madhyamulanu gurtimpa jāla kunnānu. kōralachē bhayaṅkaramai praḻayāgni samānamulaina nī mukhamulanu chūchuṭavalana nāku dikkulu teliyakunnavi. kāna prabhō! nāyandu daya yuñchi nāku prasannuḍavu gammu. kṛṣṇā! prasannuḍavu gammu.
arjunā!
063 ॥ kālōsmi lōkakṣayakṛtpravṛddhō
lōkāṃsamāhartumiha pravṛttaḥ ।
ṛtēpi tvāṃ na bhaviṣyanti sarvē
yēvasthitāḥ pratyanīkēṣu yōdhāḥ ॥ (11:32)
arjunā! ī prapañchamunella naśimpajēyu baliṣṭhamaina kāla svarūpuḍanu nēnē. ī yuddhamunaku siddhapaḍina vārini nīvu champakunnanū – bratuka galavārindevvarunū lēru.
064 ॥ drōṇaṃ cha bhīṣmaṃ cha jayadrathaṃ cha
karṇaṃ tathānyānapi yōdhavīrān ।
mayā hatāṃstvaṃ jahi māvyathiṣṭhā
yudhyasva jētāsi raṇē sapatnān ॥ (11:34)
ippaṭikē drōṇa, bhīṣma, jayadradha karṇādhi yōdha vīrulu nāchē saṃharimpabaḍiri. ika migilina śatṛ vīrulanu nīvu saṃharimpumu.
065 ॥ kirīṭinaṃ gadinaṃ chakrahastam ।
ichChāmi tvāṃ draṣṭumahaṃ tathaiva ।
tēnaiva rūpēṇa chaturbhujēna ।
sahasrabāhō bhava viśvamūrtē ॥ (11:46)
anēka bhujamulugala nī viśvarūpamunu upasaṃhariñchi kirīṭamu, gada, chakramu dhariñchina nī sahaja sundaramaina svarūpamunu darśimpagōru chunnānu kṛṣṇā!
066 ॥ sudurdarśamidaṃ rūpaṃ dṛṣṭvānasi yanmama ।
dēvā apyasya rūpasya nityaṃ darśanakāṅkṣiṇaḥ ॥ (11:52)
arjunā! nīvu darśiñchina ī nā svarūpamunu evvarunū chūḍajālaru. ī viśvarūpamunu darśimpa dēvatalandarunū sadā kōruchunduru.
067 ॥ mayyāvēśya manō yē māṃ nityayuktā upāsatē ।
śraddhayā parayōpētāḥ tē mē yuktatamā matāḥ (12:02)
evaru nāyandē manassu lagnamu chēsi, śrddhābhaktulatō nannu dhyāniñchu chunnārō, aṭṭivāru atyantamū nāku prītipātrulu. vārē uttama puruṣulu.
068 ॥ śrēyō hi jñānamabhyāsājjñānād-dhyānaṃ viśiṣyatē ।
dhyānātkarmaphalatyāgastyāgāchChāntiranantaram ॥ (12:12)
abhyāsayōgamukanna jñānamu, jñānamu kanna dhyānamu, dānikanna karma phalatyāgamū śrēṣṭhamu. aṭṭi tyāgamuvalla saṃsāra bandhanamu tolagi mōkṣaprāpti sanbhaviñchuchunnadi.
069 ॥ anapēkṣaḥ śuchirdakṣa udāsīnō gatavyathaḥ ।
sarvārambhaparityāgī yō madbhaktaḥ sa mē priyaḥ ॥ (12:16)
evaḍu kōrikalu lēnivāḍai, pavitruḍai, pakṣapāta rahituḍai bhayamunu vīḍi karmaphla tyāgiyai nāku bhaktuḍagunō aṭṭivāḍu nāku mikkili prītipātruḍu.
070 ॥ samaḥ śatrau cha mitrē cha tathā mānāpamānayōḥ ।
śītōṣṇasukhaduḥkhēṣu samaḥ saṅgavivarjitaḥ ॥ (12:18)
tulyanindāstutirmaunī santuṣṭō yēna kēnachit ।
anikētaḥ sthiramatirbhaktimānmē priyō naraḥ ॥ (12:19)
śatrumitrulayandunu, mānāva mānamulayandunu, śītōṣṇa sukha duḥkhādulayandunu samabuddhi kaligi, saṅgarahituḍai, nitya santuṣṭuḍai, chaliñchani manassu kalavāḍai, nāyandu bhakti prapattulu chūpu mānavuḍu nāku prītipātruḍu.
071 ॥ idaṃ śarīraṃ kauntēya kṣētramityabhidhīyatē ।
ētadyō vētti taṃ prāhuḥ kṣētrajña iti tadvidaḥ ॥ (13:02)
arjunā! dēhamu kṣētramaniyū, dēhamuneriginavāḍu kṣētrajñuḍaniyū peddalu cheppuduru.
072 ॥ adhyātmajñānanityatvaṃ tattvajñānārthadarśanam ।
ētajjñānamiti prōktamajñānaṃ yadatōnyathā ॥ (13:12)
ātma jñānamunandu manassu lagnamu chēyuṭa, maukṣaprāpti yandu dṛṣṭi kaligiyuṇḍuṭa jñāna mārgamulanaiyū, vāniki itaramulainavi ajñānamulaniyū cheppabaḍunu.
073 ॥ kāryakāraṇakartṛtvē hētuḥ prakṛtiruchyatē ।
puruṣaḥ sukhaduḥkhānāṃ bhōktṛtvē hēturuchyatē ॥ (13:21)
prakṛtini “māya” yani yanduru. adi śarīra sukhaduḥkhādulanu teliyajēyunu. kṣētrajñuḍu ā sukha duḥkhamulanu anubhaviñchuchuṇḍunu.
074 ॥ samaṃ sarvēṣu bhūtēṣu tiṣṭhantaṃ paramēśvaram ।
vinaśyatsvavinaśyantaṃ yaḥ paśyati sa paśyati ॥ (13:28)
śarīramu naśiñchinanū tānu saśimpaka yevaḍu samasta bhūtamulandunna paramēśvaruni chūchunō vāḍē yeriginavāḍu.
075 ॥ anāditvānnirguṇatvātparamātmāyamavyayaḥ ।
śarīrasthōpi kauntēya na karōti na lipyatē ॥ (13:32)
arjunā! guṇa nāśana rahituḍainavāḍu paramātma. aṭṭi paramātma dēhānta rgatuḍayyunū karmala nāchariñchuvāḍu kāḍu.
076 ॥ yathā prakāśayatyēkaḥ kṛtsnaṃ lōkamimaṃ raviḥ ।
kṣētraṃ kṣētrī tathā kṛtsnaṃ prakāśayati bhārata ॥ (13:34)
pārthā! sūryuḍokkaḍē yella jagattulanū ē vidhamugā prakāśimpajēyuchunnāḍō ā vidhamuganē kṣētrajñuḍu yella dēhamulanū prakāśimpajēyuchunnāḍu.
idi upaniṣattula sārāṃśamaina gītāśāstramandu śrīkṛṣṇuḍu arjununakupa dēśiñchina vibhūti yōgamu, viśvarūpa sandarśana yōgamu, bhakti yōgamu, kṣētra kṣētrajña vibhāga yōgamulu samāptamu.
———-
077 ॥ paraṃ bhūyaḥ pravakṣyāmi jñānānāṃ jñānamuttamam ।
yajjñātvā munayaḥ sarvē parāṃ siddhimitō gatāḥ ॥ (14:01)
jñānārjanamuna mahanīyulaina ṛṣīśvarulu mōkṣmunu pondiri. aṭṭi mahattaramaina jñānamunu nīku upadēśiñchuchunnānu.
078 ॥ sarvayōniṣu kauntēya mūrtayaḥ sambhavanti yāḥ ।
tāsāṃ brahma mahadyōnirahaṃ bījapradaḥ pitā ॥ (14:04)
arjunā! prapañchamuna janmiñchu ella charāchara samūhamulaku prakṛti talli vanṭidi. nēnu taṇḍri vanṭivāḍanu.
079 ॥ tatra sattvaṃ nirmalatvātprakāśakamanāmayam ।
sukhasaṅgēna badhnāti jñānasaṅgēna chānagha ॥ (14:06)
arjunā! triguṇamulalō sattvaguṇamu nirmalamaguṭanjēsi sukha jñānābhi lāṣalachēta ātmanu dēhamunandu bandhiñchuchunnadi.
080 ॥ rajō rāgātmakaṃ viddhi tṛṣṇāsaṅgasamudbhavam ।
tannibadhnāti kauntēya karmasaṅgēna dēhinam ॥ (14:07)
ō kauntēyā! rajōguṇamu kōrikalayandu abhimānamū, anurāgamū puṭṭiñchi ātmanu bandhiñchuchunnadi.
081 ॥ tamastvajñānajaṃ viddhi mōhanaṃ sarvadēhinām ।
pramādālasyanidrābhistannibadhnāti bhārata ॥ (14:08)
arjunā! ajñānamuvalana puṭṭunadi tamōguṇamu. adi sarva prāṇulanū mōhimpajēyunadi. ā guṇamu manujuni ālasyamutōnū, ajāgrattatōnū, nidra tōnū baddhuni chēyunu.
082 ॥ mānāpamānayōstulyastulyō mitrāripakṣayōḥ ।
sarvārambhaparityāgī guṇātītaḥ sa uchyatē ॥ (14:25)
mānāva mānamulayandu, śatrumitrulayandu samamaina manassu galavānini triguṇātītuḍanduru.
083 ॥ ūrdhvamūlamadhaḥśākhamaśvatthaṃ prāhuravyayam ।
Chandāṃsi yasya parṇāni yastaṃ vēda sa vēdavit ॥ (15:01)
brahmamē mūlamugā, nikṛṣṇamaina ahaṅkāramu kommalugāgala aśvattha vṛkṣamu anādi ayinadi. aṭṭi saṃsāra vṛkṣmunaku vēdamulu ākuluvanṭivi. aṭṭi dāni neriṅginavāḍē vēdārtha sāra meriṅginavāḍu.
084 ॥ na tadbhāsayatē sūryō na śaśāṅkō na pāvakaḥ ।
yadgatvā na nivartantē taddhāma paramaṃ mama ॥ (15:06)
punarāvṛtti rahitamaina mōkṣapathamu, sūrya chandrāgnula prakāśamuna katītamai, nā uttama pathamai yunnadi.
085 ॥ ahaṃ vaiśvānarō bhūtvā prāṇināṃ dēhamāśritaḥ ।
prāṇāpānasamāyuktaḥ pachāmyannaṃ chaturvidham ॥ (15:14)
dēhulandu jaṭharāgni svarūpuḍanai vāru bhujiñchu bhakṣya, bhōjya, chōṣya, lēhya padārthamula jīrṇamu chēyuchunnānu.
086 ॥ tējaḥ kṣamā dhṛtiḥ śauchamadrōhō nātimānitā ।
bhavanti sampadaṃ daivīmabhijātasya bhārata ॥ (16:03)
dambhō darpōbhimānaścha krōdhaḥ pāruṣyamēva cha ।
ajñānaṃ chābhijātasya pārtha sampadamāsurīm ॥ (16:04)
pārthā! sāhasamu, ōrpu, dhairyamu, śuddhi, itarula vañchimpakuṇḍuṭa, kāvaramu lēkayuṇḍuṭa, modalagu guṇamulu daivāṃśa sambhūtulakuṇḍunu. aṭlē, dambamu, garvamu, abhimānamu, krōdhamu, kaṭhinapu māṭalāḍuṭa, avivēkamu modalagu guṇamulu rākṣasāṃśa sambhūtulakuṇḍunu.
087 ॥ trividhaṃ narakasyēdaṃ dvāraṃ nāśanamātmanaḥ ।
kāmaḥ krōdhastathā lōbhastasmādētattrayaṃ tyajēt ॥ (16:21)
kāma, krōdha, lōbhamulu ātmanu nāśanamu chēyunu. avi naraka prāptiki hētuvulu kāvuna vānini vadili vēya valayunu.
088 ॥ yaḥ śāstravidhimutsṛjya vartatē kāmakārataḥ ।
na sa siddhimavāpnōti na sukhaṃ na parāṃ gatim ॥ (16:23)
śāstra viṣayamula nanusarimpaka ichChā mārgamuna pravartiñchuvāḍu sukha siddhulanu pondajālaḍu. paramapadamu nandajālaḍu.
089 ॥ trividhā bhavati śraddhā dēhināṃ sā svabhāvajā ।
sāttvikī rājasī chaiva tāmasī chēti tāṃ śṛṇu ॥ (17:02)
jīvulaku gala śraddha pūrva janma vāsanā balamu valana labhyamu. adi rājasamu, sāttvikamu, tāmasamulani mūḍu vidhamulagā unnadi.
090 ॥ yajantē sāttvikā dēvānyakṣarakṣāṃsi rājasāḥ ।
prētānbhūtagaṇāṃśchānyē yajantē tāmasā janāḥ ॥ (17:04)
sattvaguṇulu dēvatalanu, rajōguṇulu yakṣa rākṣasulanu, tamōguṇulu bhūta prēta gaṇambulanu śraddhā bhaktulatō pūjiñchuduru.
091 ॥ anudvēgakaraṃ vākyaṃ satyaṃ priyahitaṃ cha yat ।
svādhyāyābhyasanaṃ chaiva vāṅmayaṃ tapa uchyatē ॥ (17:15)
itarula manassula noppimpanidiyū, priyamū, hitamulatō kūḍina satya bhāṣaṇamū, vēdādhyana monarchuṭa vāchaka tapassani cheppabaḍunu.
092 ॥ kāmyānāṃ karmaṇāṃ nyāsaṃ sannyāsaṃ kavayō viduḥ ।
sarvakarmaphalatyāgaṃ prāhustyāgaṃ vichakṣaṇāḥ ॥ (18:02)
jyōtiṣṭhōmādi karmala nācharimpakuṇḍuṭa sanyāsamaniyū, karmaphalamu
yīśvarārpaṇa monarchuṭa tyāgamaniyū peddalu cheppuduru.
093 ॥ aniṣṭamiṣṭaṃ miśraṃ cha trividhaṃ karmaṇaḥ phalam ।
bhavatyatyāgināṃ prētya na tu sannyāsināṃ kvachit ॥ (18:12)
karmaphalamulu priyamulū, apriyamulū, priyātipriyamulū ani mūḍu vidhamulu. karmaphalamunalu kōrinavāru janmāntaramandu ā phalamulanu ponduchunnāru. kōranivāru ā phalamulanu janmāntaramuna pondajāla kunnāru.
094 ॥ pravṛttiṃ cha nivṛttiṃ cha kāryākāryē bhayābhayē ।
bandhaṃ mōkṣaṃ cha yā vētti buddhiḥ sā pārtha sāttvikī ॥ (18:30)
arjunā! karma mōkṣa mārgamula, kartavya bhayābhayamula, bandha mōkṣamula ē jñānameruguchunnadō adi sattvaguṇa samudbhavamani erugumu.
095 ॥ īśvaraḥ sarvabhūtānāṃ hṛddēśērjuna tiṣṭhati ।
bhrāmayaṃsarvabhūtāni yantrārūḍhāni māyayā ॥ (18:61)
īśvaruḍu yella bhūtamulaku niyāmakuḍai, prāṇula hṛdayamandunnavāḍai, jantragāḍu bommalanāḍiñchu rītigā prāṇula bhramimpajēyuchunnāḍu.
096 ॥ sarvadharmāmparityajya māmēkaṃ śaraṇaṃ vraja ।
ahaṃ tvāṃ sarvapāpēbhyō mōkṣyayiṣyāmi mā śuchaḥ ॥ (18:66)
samasta karmalanu nākarpiñchi, nannē śaraṇu bondina, ella pāpamulanuṇḍi ninnu vimuktuni gāvintunu. nīvu chintimpakumu.
097 ॥ ya idaṃ paramaṃ guhyaṃ madbhaktēṣvabhidhāsyati ।
bhaktiṃ mayi parāṃ kṛtvā māmēvaiṣyatyasaṃśayaḥ ॥ (18:68)
evaḍu paramōtkṛṣṭamaina, parama rahasyamaina yī gītāśāstramunu nā bhaktula kupadēśamu chēyuchunnāḍō, vāḍu mōkṣamuna karhuḍu.
098 ॥ kachchidētachChrutaṃ pārtha tvayaikāgrēṇa chētasā ।
kachchidajñānasammōhaḥ pranaṣṭastē dhanañjaya ॥ (18:72)
dhananjayā! parama gōpyamaina yī gītā śāstramunu chakkagā vinṭivā? nī yajñāna janitamaina avivēkamu naśiñchinadā?
kṛṣṇā!
099 ॥ naṣṭō mōhaḥ smṛtirlabdhā tvatprasādānmayāchyuta ।
sthitōsmi gatasandēhaḥ kariṣyē vachanaṃ tava ॥ (18:73)
achyutā! nā avivēkamu nī daya valana tolagenu. nāku sujñānamu labhiñchinadi. nāku sandēhamulanniyū tolaginavi. nī ājñanu śirasāvahiñchedanu.
100 ॥ yatra yōgēśvaraḥ kṛṣṇō yatra pārthō dhanurdharaḥ ।
tatra śrīrvijayō bhūtirdhruvā nītirmatirmama ॥ (18:78)
yōgīśvaruḍagu śrīkṛṣṇuḍu, dhanurdhāriyagu arjunuḍu yechaṭanundurō achaṭa sampada, vijayamu, aiśvaryamu, sthiramagu nītiyuṇḍunu.
gītāśāstramidaṃ puṇyaṃ yaḥ paṭhēt prayataḥ pumān ।
viṣṇoḥ padamavāpnōti bhaya śōkādi varjitaḥ ॥
gītāśāstramunu evaru paṭhinturō vāru bhaya śōkādi varjitulai viṣṇu sāyujyamunu ponduduru.
idi upaniṣattula sārāṃśamaina gītāśāstramandu śrīkṛṣṇuḍu arjununakupadēśiñchina guṇatraya vibhāga, puruṣōttama prāpti, dēvāsura sampadvibhāga, śraddhātraya vibhāga, mōkṣasanyāsa yōgamulu sarvamū samāptamu.
ōṃ sarvējanāḥ sukhinō bhavantu
samasta sanmagaḻāni bhavantu
asatōmā sadgamaya
tamasōmā jyōtirgamaya
mṛtyōrmā amṛtaṅgamaya
ōṃ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ