ਅਥ ਸਪ੍ਤਮੋ਽ਧ੍ਯਾਯਃ ।

ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ ।
ਯਤ੍ ਆਤ੍ਥ ਮਾਂ ਮਹਾਭਾਗ ਤਤ੍ ਚਿਕੀਰ੍ਸ਼ਿਤਂ ਏਵ ਮੇ ।
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਭਵਃ ਲੋਕਪਾਲਾਃ ਸ੍ਵਰ੍ਵਾਸਂ ਮੇ ਅਭਿਕਾਂਕ੍ਸ਼ਿਣਃ ॥ 1॥

ਮਯਾ ਨਿਸ਼੍ਪਾਦਿਤਂ ਹਿ ਅਤ੍ਰ ਦੇਵਕਾਰ੍ਯਂ ਅਸ਼ੇਸ਼ਤਃ ।
ਯਦਰ੍ਥਂ ਅਵਤੀਰ੍ਣਃ ਅਹਂ ਅਂਸ਼ੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਣਾਰ੍ਥਿਤਃ ॥ 2॥

ਕੁਲਂ ਵੈ ਸ਼ਾਪਨਿਰ੍ਦਗ੍ਧਂ ਨਂਕ੍ਸ਼੍ਯਤਿ ਅਨ੍ਯੋਨ੍ਯਵਿਗ੍ਰਹਾਤ੍ ।
ਸਮੁਦ੍ਰਃ ਸਪ੍ਤਮੇ ਅਹ੍ਨ੍ਹ੍ਯੇਤਾਂ ਪੁਰੀਂ ਚ ਪ੍ਲਾਵਯਿਸ਼੍ਯਤਿ ॥ 3॥

ਯਃ ਹਿ ਏਵ ਅਯਂ ਮਯਾ ਤ੍ਯਕ੍ਤਃ ਲੋਕਃ ਅਯਂ ਨਸ਼੍ਟਮਂਗਲਃ ।
ਭਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ਅਚਿਰਾਤ੍ ਸਾਧੋ ਕਲਿਨਾ਽ਪਿ ਨਿਰਾਕ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ॥ 4॥

ਨ ਵਸ੍ਤਵ੍ਯਂ ਤ੍ਵਯਾ ਏਵ ਇਹ ਮਯਾ ਤ੍ਯਕ੍ਤੇ ਮਹੀਤਲੇ ।
ਜਨਃ ਅਧਰ੍ਮਰੁਚਿਃ ਭਦ੍ਰਃ ਭਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ਕਲੌ ਯੁਗੇ ॥ 5॥

ਤ੍ਵਂ ਤੁ ਸਰ੍ਵਂ ਪਰਿਤ੍ਯਜ੍ਯ ਸ੍ਨੇਹਂ ਸ੍ਵਜਨਬਂਧੁਸ਼ੁ ।
ਮਯਿ ਆਵੇਸ਼੍ਯ ਮਨਃ ਸਮ੍ਯਕ੍ ਸਮਦ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ ਵਿਚਰਸ੍ਵ ਗਾਮ੍ ॥ 6॥

ਯਤ੍ ਇਦਂ ਮਨਸਾ ਵਾਚਾ ਚਕ੍ਸ਼ੁਰ੍ਭ੍ਯਾਂ ਸ਼੍ਰਵਣਾਦਿਭਿਃ ।
ਨਸ਼੍ਵਰਂ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ੍ਯਮਾਣਂ ਚ ਵਿਦ੍ਧਿ ਮਾਯਾਮਨੋਮਯਮ੍ ॥ 7॥

ਪੁਂਸਃ ਅਯੁਕ੍ਤਸ੍ਯ ਨਾਨਾਰ੍ਥਃ ਭ੍ਰਮਃ ਸਃ ਗੁਣਦੋਸ਼ਭਾਕ੍ ।
ਕਰ੍ਮਾਕਰ੍ਮਵਿਕਰ੍ਮ ਇਤਿ ਗੁਣਦੋਸ਼ਧਿਯਃ ਭਿਦਾ ॥ 8॥

ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਯੁਕ੍ਤੈਂਦ੍ਰਿਯਗ੍ਰਾਮਃ ਯੁਕ੍ਤਚਿਤ੍ਤਃ ਇਦਂ ਜਗਤ੍ ।
ਆਤ੍ਮਨਿ ਈਕ੍ਸ਼ਸ੍ਵ ਵਿਤਤਂ ਆਤ੍ਮਾਨਂ ਮਯਿ ਅਧੀਸ਼੍ਵਰੇ ॥ 9॥

ਜ੍ਞਾਨਵਿਜ੍ਞਾਨਸਂਯੁਕ੍ਤਃ ਆਤ੍ਮਭੂਤਃ ਸ਼ਰੀਰਿਣਾਮ੍ ।
ਆਤ੍ਮਾਨੁਭਵਤੁਸ਼੍ਟਾਤ੍ਮਾ ਨ ਅਂਤਰਾਯੈਃ ਵਿਹਨ੍ਯਸੇ ॥ 10॥

ਦੋਸ਼ਬੁਦ੍ਧ੍ਯਾ ਉਭਯਾਤੀਤਃ ਨਿਸ਼ੇਧਾਤ੍ ਨ ਨਿਵਰ੍ਤਤੇ ।
ਗੁਣਬੁਦ੍ਧ੍ਯਾ ਚ ਵਿਹਿਤਂ ਨ ਕਰੋਤਿ ਯਥਾ ਅਰ੍ਭਕਃ ॥ 11॥

ਸਰ੍ਵਭੂਤਸੁਹ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ ਸ਼ਾਂਤਃ ਜ੍ਞਾਨਵਿਜ੍ਞਾਨਨਿਸ਼੍ਚਯਃ ।
ਪਸ਼੍ਯਨ੍ ਮਦਾਤ੍ਮਕਂ ਵਿਸ਼੍ਵਂ ਨ ਵਿਪਦ੍ਯੇਤ ਵੈ ਪੁਨਃ ॥ 12॥

ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ੁਕਃ ਉਵਾਚ ।
ਇਤਿ ਆਦਿਸ਼੍ਟਃ ਭਗਵਤਾ ਮਹਾਭਾਗਵਤਃ ਨ੍ਰੁਰੁਇਪ ।
ਉਦ੍ਧਵਃ ਪ੍ਰਣਿਪਤ੍ਯ ਆਹ ਤਤ੍ਤ੍ਵਜਿਜ੍ਞਾਸੁਃ ਅਚ੍ਯੁਤਮ੍ ॥ 13॥

ਉਦ੍ਧਵਃ ਉਵਾਚ ।
ਯੋਗੇਸ਼ ਯੋਗਵਿਨ੍ਨ੍ਯਾਸ ਯੋਗਾਤ੍ਮ ਯੋਗਸਂਭਵ ।
ਨਿਃਸ਼੍ਰੇਯਸਾਯ ਮੇ ਪ੍ਰੋਕ੍ਤਃ ਤ੍ਯਾਗਃ ਸਂਨ੍ਯਾਸਲਕ੍ਸ਼ਣਃ ॥ 14॥

ਤ੍ਯਾਗਃ ਅਯਂ ਦੁਸ਼੍ਕਰਃ ਭੂਮਨ੍ ਕਾਮਾਨਾਂ ਵਿਸ਼ਯਾਤ੍ਮਭਿਃ ।
ਸੁਤਰਾਂ ਤ੍ਵਯਿ ਸਰ੍ਵਾਤ੍ਮਨ੍ ਨ ਅਭਕ੍ਤੈਃ ਇਤਿ ਮੇ ਮਤਿਃ ॥ 15॥

ਸਃ ਅਹਂ ਮਮ ਅਹਂ ਇਤਿ ਮੂਢਮਤਿਃ ਵਿਗਾਢਃ
ਤ੍ਵਤ੍ ਮਾਯਯਾ ਵਿਰਚਿਤ ਆਤ੍ਮਨਿ ਸਾਨੁਬਂਧੇ ।
ਤਤ੍ ਤੁ ਅਂਜਸਾ ਨਿਗਦਿਤਂ ਭਵਤਾ ਯਥਾ ਅਹਮ੍
ਸਂਸਾਧਯਾਮਿ ਭਗਵਨ੍ ਅਨੁਸ਼ਾਧਿ ਭ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯਮ੍ ॥ 16॥

ਸਤ੍ਯਸ੍ਯ ਤੇ ਸ੍ਵਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਃ ਆਤ੍ਮਨਃ ਆਤ੍ਮਨਃ ਅਨ੍ਯਮ੍
ਵਕ੍ਤਾਰਂ ਈਸ਼ ਵਿਬੁਧੇਸ਼ੁ ਅਪਿ ਨ ਅਨੁਚਕ੍ਸ਼ੇ ।
ਸਰ੍ਵੇ ਵਿਮੋਹਿਤਧਿਯਃ ਤਵ ਮਾਯਯਾ ਇਮੇ
ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਦਯਃ ਤਨੁਭ੍ਰੁਰੁਇਤਃ ਬਹਿਃ ਅਰ੍ਥਭਾਵਃ ॥ 17॥

ਤਸ੍ਮਾਤ੍ ਭਵਂਤਂ ਅਨਵਦ੍ਯਂ ਅਨਂਤਪਾਰਮ੍
ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਂ ਈਸ਼੍ਵਰਂ ਅਕੁਂਠਵਿਕੁਂਠਧਿਸ਼੍ਣਿ ਅਯਮ੍ ।
ਨਿਰ੍ਵਿਣ੍ਣਧੀਃ ਅਹਂ ਉ ਹ ਵ੍ਰੁਰੁਇਜਨਾਭਿਤਪ੍ਤਃ
ਨਾਰਾਯਣਂ ਨਰਸਖਂ ਸ਼ਰਣਂ ਪ੍ਰਪਦ੍ਯੇ ॥ 18॥

ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ ।
ਪ੍ਰਾਯੇਣ ਮਨੁਜਾ ਲੋਕੇ ਲੋਕਤਤ੍ਤ੍ਵਵਿਚਕ੍ਸ਼ਣਾਃ ।
ਸਮੁਦ੍ਧਰਂਤਿ ਹਿ ਆਤ੍ਮਾਨਂ ਆਤ੍ਮਨਾ ਏਵ ਅਸ਼ੁਭਾਸ਼ਯਾਤ੍ ॥ 19॥

ਆਤ੍ਮਨਃ ਗੁਰੁਃ ਆਤ੍ਮਾ ਏਵ ਪੁਰੁਸ਼ਸ੍ਯ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਃ ।
ਯਤ੍ ਪ੍ਰਤ੍ਯਕ੍ਸ਼ ਅਨੁਮਾਨਾਭ੍ਯਾਂ ਸ਼੍ਰੇਯਃ ਅਸੌ ਅਨੁਵਿਂਦਤੇ ॥ 20॥

ਪੁਰੁਸ਼ਤ੍ਵੇ ਚ ਮਾਂ ਧੀਰਾਃ ਸਾਂਖ੍ਯਯੋਗਵਿਸ਼ਾਰਦਾਃ ।
ਆਵਿਸ੍ਤਰਾਂ ਪ੍ਰਪਸ਼੍ਯਂਤਿ ਸਰ੍ਵਸ਼ਕ੍ਤਿ ਉਪਬ੍ਰੁਰੁਇਂਹਿਤਮ੍ ॥ 21॥

ਏਕਦ੍ਵਿਤ੍ਰਿਚਤੁਸ਼੍ਪਾਦਃ ਬਹੁਪਾਦਃ ਤਥਾ ਅਪਦਃ ।
ਬਹ੍ਵ੍ਯਃ ਸਂਤਿ ਪੁਰਃ ਸ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਾਃ ਤਾਸਾਂ ਮੇ ਪੌਰੁਸ਼ੀ ਪ੍ਰਿਯਾ ॥ 22॥

ਅਤ੍ਰ ਮਾਂ ਮਾਰ੍ਗਯਂਤ੍ਯਦ੍ਧਾਃ ਯੁਕ੍ਤਾਃ ਹੇਤੁਭਿਃ ਈਸ਼੍ਵਰਮ੍ ।
ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ੍ਯਮਾਣੈਃ ਗੁਣੈਃ ਲਿਂਗੈਃ ਅਗ੍ਰਾਹ੍ਯਂ ਅਨੁਮਾਨਤਃ ॥ 23॥

ਅਤ੍ਰ ਅਪਿ ਉਦਾਹਰਂਤਿ ਇਮਂ ਇਤਿਹਾਸਂ ਪੁਰਾਤਨਮ੍ ।
ਅਵਧੂਤਸ੍ਯ ਸਂਵਾਦਂ ਯਦੋਃ ਅਮਿਤਤੇਜਸਃ ॥ 24॥

(ਅਥ ਅਵਧੂਤਗੀਤਮ੍ ।)
ਅਵਧੂਤਂ ਦ੍ਵਿਜਂ ਕਂਚਿਤ੍ ਚਰਂਤਂ ਅਕੁਤੋਭਯਮ੍ ।
ਕਵਿਂ ਨਿਰੀਕ੍ਸ਼੍ਯ ਤਰੁਣਂ ਯਦੁਃ ਪਪ੍ਰਚ੍ਛ ਧਰ੍ਮਵਿਤ੍ ॥ 25॥

ਯਦੁਃ ਉਵਾਚ ।
ਕੁਤਃ ਬੁਦ੍ਧਿਃ ਇਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ ਅਕਰ੍ਤੁਃ ਸੁਵਿਸ਼ਾਰਦਾ ।
ਯਾਂ ਆਸਾਦ੍ਯ ਭਵਾਨ੍ ਲੋਕਂ ਵਿਦ੍ਵਾਨ੍ ਚਰਤਿ ਬਾਲਵਤ੍ ॥ 26॥

ਪ੍ਰਾਯਃ ਧਰ੍ਮਾਰ੍ਥਕਾਮੇਸ਼ੁ ਵਿਵਿਤ੍ਸਾਯਾਂ ਚ ਮਾਨਵਾਃ ।
ਹੇਤੁਨਾ ਏਵ ਸਮੀਹਂਤੇ ਆਯੁਸ਼ਃ ਯਸ਼ਸਃ ਸ਼੍ਰਿਯਃ ॥ 27॥

ਤ੍ਵਂ ਤੁ ਕਲ੍ਪਃ ਕਵਿਃ ਦਕ੍ਸ਼ਃ ਸੁਭਗਃ ਅਮ੍ਰੁਰੁਇਤਭਾਸ਼ਣਃ ।
ਨ ਕਰ੍ਤਾ ਨੇਹਸੇ ਕਿਂਚਿਤ੍ ਜਡੌਨ੍ਮਤ੍ਤਪਿਸ਼ਾਚਵਤ੍ ॥ 28॥

ਜਨੇਸ਼ੁ ਦਹ੍ਯਮਾਨੇਸ਼ੁ ਕਾਮਲੋਭਦਵਾਗ੍ਨਿਨਾ ।
ਨ ਤਪ੍ਯਸੇ ਅਗ੍ਨਿਨਾ ਮੁਕ੍ਤਃ ਗਂਗਾਂਭਸ੍ਥਃ ਇਵ ਦ੍ਵਿਪਃ ॥ 29॥

ਤ੍ਵਂ ਹਿ ਨਃ ਪ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਛਤਾਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ ਆਤ੍ਮਨਿ ਆਨਂਦਕਾਰਣਮ੍ ।
ਬ੍ਰੂਹਿ ਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਵਿਹੀਨਸ੍ਯ ਭਵਤਃ ਕੇਵਲ ਆਤ੍ਮਨਃ ॥ 30॥

ਸ਼੍ਰੀ ਭਗਵਾਨ੍ ਉਵਾਚ ।
ਯਦੁਨਾ ਏਵਂ ਮਹਾਭਾਗਃ ਬ੍ਰਹ੍ਮਣ੍ਯੇਨ ਸੁਮੇਧਸਾ ।
ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਃ ਸਭਾਜਿਤਃ ਪ੍ਰਾਹ ਪ੍ਰਸ਼੍ਰਯ ਅਵਨਤਂ ਦ੍ਵਿਜਃ ॥ 31॥

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਃ ਉਵਾਚ ।
ਸਂਤਿ ਮੇ ਗੁਰਵਃ ਰਾਜਨ੍ ਬਹਵਃ ਬੁਦ੍ਧ੍ਯਾ ਉਪਾਸ਼੍ਰਿਤਾਃ ।
ਯਤਃ ਬੁਦ੍ਧਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮੁਕ੍ਤਃ ਅਟਾਮਿ ਇਹ ਤਾਨ੍ ਸ਼੍ਰੁਣੁ ॥ 32॥

ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਿਵੀ ਵਾਯੁਃ ਆਕਾਸ਼ਂ ਆਪਃ ਅਗ੍ਨਿਃ ਚਂਦ੍ਰਮਾ ਰਵਿਃ ।
ਕਪੋਤਃ ਅਜਗਰਃ ਸਿਂਧੁਃ ਪਤਂਗਃ ਮਧੁਕ੍ਰੁਰੁਇਦ੍ ਗਜਃ ॥ 33॥

ਮਧੁਹਾ ਹਰਿਣਃ ਮੀਨਃ ਪਿਂਗਲਾ ਕੁਰਰਃ ਅਰ੍ਭਕਃ ।
ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ ਸਰ੍ਪਃ ਊਰ੍ਣਨਾਭਿਃ ਸੁਪੇਸ਼ਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ ॥ 34॥

ਏਤੇ ਮੇ ਗੁਰਵਃ ਰਾਜਨ੍ ਚਤੁਰ੍ਵਿਂਸ਼ਤਿਃ ਆਸ਼੍ਰਿਤਾਃ ।
ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼ਾ ਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਿਭਿਃ ਏਤੇਸ਼ਾਂ ਅਨ੍ਵਸ਼ਿਕ੍ਸ਼ਂ ਇਹ ਆਤ੍ਮਨਃ ॥ 35॥

ਯਤਃ ਯਤ੍ ਅਨੁਸ਼ਿਕ੍ਸ਼ਾਮਿ ਯਥਾ ਵਾ ਨਾਹੁਸ਼ਾਤ੍ਮਜ ।
ਤਤ੍ ਤਥਾ ਪੁਰੁਸ਼ਵ੍ਯਾਘ੍ਰ ਨਿਬੋਧ ਕਥਯਾਮਿ ਤੇ ॥ 36॥

ਭੂਤੈਃ ਆਕ੍ਰਮਾਣਃ ਅਪਿ ਧੀਰਃ ਦੈਵਵਸ਼ਾਨੁਗੈਃ ।
ਤਤ੍ ਵਿਦ੍ਵਾਨ੍ ਨ ਚਲੇਤ੍ ਮਾਰ੍ਗਾਤ੍ ਅਨ੍ਵਸ਼ਿਕ੍ਸ਼ਂ ਕ੍ਸ਼ਿਤੇਃ ਵ੍ਰਤਮ੍ ॥ 37॥

ਸ਼ਸ਼੍ਵਤ੍ ਪਰਾਰ੍ਥਸਰ੍ਵੇਹਃ ਪਰਾਰ੍ਥ ਏਕਾਂਤਸਂਭਵਃ ।
ਸਾਧੁਃ ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼ੇਤ ਭੂਭ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤਃ ਨਗਸ਼ਿਸ਼੍ਯਃ ਪਰਾਤ੍ਮਤਾਮ੍ ॥

38॥

ਪ੍ਰਾਣਵ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਤ੍ਯਾ ਏਵ ਸਂਤੁਸ਼੍ਯੇਤ੍ ਮੁਨਿਃ ਨ ਏਵ ਇਂਦ੍ਰਿਯਪ੍ਰਿਯੈਃ ।
ਜ੍ਞਾਨਂ ਯਥਾ ਨ ਨਸ਼੍ਯੇਤ ਨ ਅਵਕੀਰ੍ਯੇਤ ਵਾਙ੍ਮਨਃ ॥ 39॥

ਵਿਸ਼ਯੇਸ਼ੁ ਆਵਿਸ਼ਨ੍ ਯੋਗੀ ਨਾਨਾਧਰ੍ਮੇਸ਼ੁ ਸਰ੍ਵਤਃ ।
ਗੁਣਦੋਸ਼ਵ੍ਯਪੇਤ ਆਤ੍ਮਾ ਨ ਵਿਸ਼ਜ੍ਜੇਤ ਵਾਯੁਵਤ੍ ॥ 40॥

ਪਾਰ੍ਥਿਵੇਸ਼ੁ ਇਹ ਦੇਹੇਸ਼ੁ ਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟਃ ਤਤ੍ ਗੁਣਾਸ਼੍ਰਯਃ ।
ਗੁਣੈਃ ਨ ਯੁਜ੍ਯਤੇ ਯੋਗੀ ਗਂਧੈਃ ਵਾਯੁਃ ਇਵ ਆਤ੍ਮਦ੍ਰੁਰੁਇਕ੍ ॥ 41॥

ਅਂਤਃ ਹਿਤਃ ਚ ਸ੍ਥਿਰਜਂਗਮੇਸ਼ੁ
ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਆਤ੍ਮਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਵਯੇਨ ।
ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ੍ਯ ਅਵਚ੍ਛੇਦਂ ਅਸਂਗਂ ਆਤ੍ਮਨਃ
ਮੁਨਿਃ ਨਭਃ ਤ੍ਵਂ ਵਿਤਤਸ੍ਯ ਭਾਵਯੇਤ੍ ॥ 42॥

ਤੇਜਃ ਅਬਨ੍ਨਮਯੈਃ ਭਾਵੈਃ ਮੇਘ ਆਦ੍ਯੈਃ ਵਾਯੁਨਾ ਈਰਿਤੈਃ ।
ਨ ਸ੍ਪ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯਤੇ ਨਭਃ ਤਦ੍ਵਤ੍ ਕਾਲਸ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟੈਃ ਗੁਣੈਃ ਪੁਮਾਨ੍ ॥

43॥

ਸ੍ਵਚ੍ਛਃ ਪ੍ਰਕ੍ਰੁਰੁਇਤਿਤਃ ਸ੍ਨਿਗ੍ਧਃ ਮਾਧੁਰ੍ਯਃ ਤੀਰ੍ਥਭੂਃ ਨ੍ਰੁਰੁਇਣਾਮ੍ ।
ਮੁਨਿਃ ਪੁਨਾਤਿ ਅਪਾਂ ਮਿਤ੍ਰਂ ਈਕ੍ਸ਼ ਉਪਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ਕੀਰ੍ਤਨੈਃ ॥ 44॥

ਤੇਜਸ੍ਵੀ ਤਪਸਾ ਦੀਪ੍ਤਃ ਦੁਰ੍ਧਰ੍ਸ਼ੌਦਰਭਾਜਨਃ ।
ਸਰ੍ਵਭਕ੍ਸ਼ਃ ਅਪਿ ਯੁਕ੍ਤ ਆਤ੍ਮਾ ਨ ਆਦਤ੍ਤੇ ਮਲਂ ਅਗ੍ਨਿਵਤ੍ ॥ 45॥

ਕ੍ਵਚਿਤ੍ ਸ਼ਨ੍ਨਃ ਕ੍ਵਚਿਤ੍ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟਃ ਉਪਾਸ੍ਯਃ ਸ਼੍ਰੇਯਃ ਇਚ੍ਛਤਾਮ੍ ।
ਭੁਂਕ੍ਤੇ ਸਰ੍ਵਤ੍ਰ ਦਾਤ੍ਰੁਰੁਈਣਾਂ ਦਹਨ੍ ਪ੍ਰਾਕ੍ ਉਤ੍ਤਰ ਅਸ਼ੁਭਮ੍ ॥

46॥

ਸ੍ਵਮਾਯਯਾ ਸ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਂ ਇਦਂ ਸਤ੍ ਅਸਤ੍ ਲਕ੍ਸ਼ਣਂ ਵਿਭੁਃ ।
ਪ੍ਰਵਿਸ਼੍ਟਃ ਈਯਤੇ ਤਤ੍ ਤਤ੍ ਸ੍ਵਰੂਪਃ ਅਗ੍ਨਿਃ ਇਵ ਏਧਸਿ ॥ 47॥

ਵਿਸਰ੍ਗਾਦ੍ਯਾਃ ਸ਼੍ਮਸ਼ਾਨਾਂਤਾਃ ਭਾਵਾਃ ਦੇਹਸ੍ਯ ਨ ਆਤ੍ਮਨਃ ।
ਕਲਾਨਾਂ ਇਵ ਚਂਦ੍ਰਸ੍ਯ ਕਾਲੇਨ ਅਵ੍ਯਕ੍ਤਵਰ੍ਤ੍ਮਨਾ ॥ 48॥

ਕਾਲੇਨ ਹਿ ਓਘਵੇਗੇਨ ਭੂਤਾਨਾਂ ਪ੍ਰਭਵ ਅਪਿ ਅਯੌ ।
ਨਿਤ੍ਯੌ ਅਪਿ ਨ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਯੇਤੇ ਆਤ੍ਮਨਃ ਅਗ੍ਨੇਃ ਯਥਾ ਅਰ੍ਚਿਸ਼ਾਮ੍ ॥ 49॥

ਗੁਣੈਃ ਗੁਣਾਨ੍ ਉਪਾਦਤ੍ਤੇ ਯਥਾਕਾਲਂ ਵਿਮੁਂਚਤਿ ।
ਨ ਤੇਸ਼ੁ ਯੁਜ੍ਯਤੇ ਯੋਗੀ ਗੋਭਿਃ ਗਾਃ ਇਵ ਗੋਪਤਿਃ ॥ 50॥

ਬੁਧ੍ਯਤੇ ਸ੍ਵੇਨ ਭੇਦੇਨ ਵ੍ਯਕ੍ਤਿਸ੍ਥਃ ਇਵ ਤਤ੍ ਗਤਃ ।
ਲਕ੍ਸ਼੍ਯਤੇ ਸ੍ਥੂਲਮਤਿਭਿਃ ਆਤ੍ਮਾ ਚ ਅਵਸ੍ਥਿਤਃ ਅਰ੍ਕਵਤ੍ ॥ 51॥

ਨ ਅਤਿਸ੍ਨੇਹਃ ਪ੍ਰਸਂਗਃ ਵਾ ਕਰ੍ਤਵ੍ਯਃ ਕ੍ਵ ਅਪਿ ਕੇਨਚਿਤ੍ ।
ਕੁਰ੍ਵਨ੍ ਵਿਂਦੇਤ ਸਂਤਾਪਂ ਕਪੋਤਃ ਇਵ ਦੀਨਧੀਃ ॥ 52॥

ਕਪੋਤਃ ਕਸ਼੍ਚਨ ਅਰਣ੍ਯੇ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਨੀਡਃ ਵਨਸ੍ਪਤੌ ।
ਕਪੋਤ੍ਯਾ ਭਾਰ੍ਯਯਾ ਸਾਰ੍ਧਂ ਉਵਾਸ ਕਤਿਚਿਤ੍ ਸਮਾਃ ॥ 53॥

ਕਪੋਤੌ ਸ੍ਨੇਹਗੁਣਿਤਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯੌ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹਧਰ੍ਮਿਣੌ ।
ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟਿਂ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਯਾਂਗਂ ਅਂਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਂ ਬੁਦ੍ਧ੍ਯਾ ਬਬਂਧਤੁਃ ॥

54॥

ਸ਼ਯ੍ਯਾਸਨਾਟਨਸ੍ਥਾਨਵਾਰ੍ਤਾਕ੍ਰੀਡਾਸ਼ਨਾਦਿਕਮ੍ ।
ਮਿਥੁਨੀਭੂਯ ਵਿਸ੍ਰਬ੍ਧੌ ਚੇਰਤੁਃ ਵਨਰਾਜਿਸ਼ੁ ॥ 55॥

ਯਂ ਯਂ ਵਾਂਛਤਿ ਸਾ ਰਾਜਨ੍ ਤਰ੍ਪਯਂਤਿ ਅਨੁਕਂਪਿਤਾ ।
ਤਂ ਤਂ ਸਮਨਯਤ੍ ਕਾਮਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਛ੍ਰੇਣ ਅਪਿ ਅਜਿਤੈਂਦ੍ਰਿਯਃ ॥ 56॥

ਕਪੋਤੀ ਪ੍ਰਥਮਂ ਗਰ੍ਭਂ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹ੍ਣਤਿ ਕਾਲਃ ਆਗਤੇ ।
ਅਂਡਾਨਿ ਸੁਸ਼ੁਵੇ ਨੀਡੇ ਸ੍ਵਪਤ੍ਯੁਃ ਸਂਨਿਧੌ ਸਤੀ ॥ 57॥

ਤੇਸ਼ੂ ਕਾਲੇ ਵ੍ਯਜਾਯਂਤ ਰਚਿਤਾਵਯਵਾ ਹਰੇਃ ।
ਸ਼ਕ੍ਤਿਭਿਃ ਦੁਰ੍ਵਿਭਾਵ੍ਯਾਭਿਃ ਕੋਮਲਾਂਗਤਨੂਰੁਹਾਃ ॥ 58॥

ਪ੍ਰਜਾਃ ਪੁਪੁਸ਼ਤੁਃ ਪ੍ਰੀਤੌ ਦਂਪਤੀ ਪੁਤ੍ਰਵਤ੍ਸਲੌ ।
ਸ਼‍ਰੁਰੁਇਣ੍ਵਂਤੌ ਕੂਜਿਤਂ ਤਾਸਾਂ ਨਿਰ੍ਵ੍ਰੁਰੁਇਤੌ ਕਲਭਾਸ਼ਿਤੈਃ ॥ 59॥

ਤਾਸਾਂ ਪਤਤ੍ਰੈਃ ਸੁਸ੍ਪਰ੍ਸ਼ੈਃ ਕੂਜਿਤੈਃ ਮੁਗ੍ਧਚੇਸ਼੍ਟਿਤੈਃ ।
ਪ੍ਰਤ੍ਯੁਦ੍ਗਮੈਃ ਅਦੀਨਾਨਾਂ ਪਿਤਰੌ ਮੁਦਂ ਆਪਤੁਃ ॥ 60॥

ਸ੍ਨੇਹਾਨੁਬਦ੍ਧਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯੌ ਅਨ੍ਯੋਨ੍ਯਂ ਵਿਸ਼੍ਣੁਮਾਯਯਾ ।
ਵਿਮੋਹਿਤੌ ਦੀਨਧਿਯੌ ਸ਼ਿਸ਼ੂਨ੍ ਪੁਪੁਸ਼ਤੁਃ ਪ੍ਰਜਾਃ ॥ 61॥

ਏਕਦਾ ਜਗ੍ਮਤੁਃ ਤਾਸਾਂ ਅਨ੍ਨਾਰ੍ਥਂ ਤੌ ਕੁਟੁਂਬਿਨੌ ।
ਪਰਿਤਃ ਕਾਨਨੇ ਤਸ੍ਮਿਨ੍ ਅਰ੍ਥਿਨੌ ਚੇਰਤੁਃ ਚਿਰਮ੍ ॥ 62॥

ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟ੍ਵਾ ਤਾਨ੍ ਲੁਬ੍ਧਕਃ ਕਸ਼੍ਚਿਤ੍ ਯਦ੍ਰੁਰੁਇਚ੍ਛ ਅਤਃ ਵਨੇਚਰਃ ।
ਜਗ੍ਰੁਰੁਇਹੇ ਜਾਲਂ ਆਤਤ੍ਯ ਚਰਤਃ ਸ੍ਵਾਲਯਾਂਤਿਕੇ ॥ 63॥

ਕਪੋਤਃ ਚ ਕਪੋਤੀ ਚ ਪ੍ਰਜਾਪੋਸ਼ੇ ਸਦਾ ਉਤ੍ਸੁਕੌ ।
ਗਤੌ ਪੋਸ਼ਣਂ ਆਦਾਯ ਸ੍ਵਨੀਡਂ ਉਪਜਗ੍ਮਤੁਃ ॥ 64॥

ਕਪੋਤੀ ਸ੍ਵਾਤ੍ਮਜਾਨ੍ ਵੀਕ੍ਸ਼੍ਯ ਬਾਲਕਾਨ੍ ਜਾਲਸਂਵ੍ਰੁਰੁਇਤਾਨ੍ ।
ਤਾਨ੍ ਅਭ੍ਯਧਾਵਤ੍ ਕ੍ਰੋਸ਼ਂਤੀ ਕ੍ਰੋਸ਼ਤਃ ਭ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਦੁਃਖਿਤਾ ॥ 65॥

ਸਾ ਅਸਕ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ ਸ੍ਨੇਹਗੁਣਿਤਾ ਦੀਨਚਿਤ੍ਤਾ ਅਜਮਾਯਯਾ ।
ਸ੍ਵਯਂ ਚ ਅਬਧ੍ਯਤ ਸ਼ਿਚਾ ਬਦ੍ਧਾਨ੍ ਪਸ਼੍ਯਂਤਿ ਅਪਸ੍ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਿਃ ॥ 66॥

ਕਪੋਤਃ ਚ ਆਤ੍ਮਜਾਨ੍ ਬਦ੍ਧਾਨ੍ ਆਤ੍ਮਨਃ ਅਪਿ ਅਧਿਕਾਨ੍ ਪ੍ਰਿਯਾਨ੍ ।
ਭਾਰ੍ਯਾਂ ਚ ਆਤ੍ਮਸਮਾਂ ਦੀਨਃ ਵਿਲਲਾਪ ਅਤਿਦੁਃਖਿਤਃ ॥ 67॥

ਅਹੋ ਮੇ ਪਸ਼੍ਯਤ ਅਪਾਯਂ ਅਲ੍ਪਪੁਣ੍ਯਸ੍ਯ ਦੁਰ੍ਮਤੇਃ ।
ਅਤ੍ਰੁਰੁਇਪ੍ਤਸ੍ਯ ਅਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਰ੍ਥਸ੍ਯ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹਃ ਤ੍ਰੈਵਰ੍ਗਿਕਃ ਹਤਃ ॥ 68॥

ਅਨੁਰੂਪਾ ਅਨੁਕੂਲਾ ਚ ਯਸ੍ਯ ਮੇ ਪਤਿਦੇਵਤਾ ।
ਸ਼ੂਨ੍ਯੇ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹੇ ਮਾਂ ਸਂਤ੍ਯਜ੍ਯ ਪੁਤ੍ਰੈਃ ਸ੍ਵਰ੍ਯਾਤਿ ਸਾਧੁਭਿਃ ॥ 69॥

ਸਃ ਅਹਂ ਸ਼ੂਨ੍ਯੇ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹੇ ਦੀਨਃ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਦਾਰਃ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤਪ੍ਰਜਃ ।
ਜਿਜੀਵਿਸ਼ੇ ਕਿਮਰ੍ਥਂ ਵਾ ਵਿਧੁਰਃ ਦੁਃਖਜੀਵਿਤਃ ॥ 70॥

ਤਾਨ੍ ਤਥਾ ਏਵ ਆਵ੍ਰੁਰੁਇਤਾਨ੍ ਸ਼ਿਗ੍ਭਿਃ ਮ੍ਰੁਰੁਇਤ੍ਯੁਗ੍ਰਸ੍ਤਾਨ੍ ਵਿਚੇਸ਼੍ਟਤਃ ।
ਸ੍ਵਯਂ ਚ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਣਃ ਸ਼ਿਕ੍ਸ਼ੁ ਪਸ਼੍ਯਨ੍ ਅਪਿ ਅਬੁਧਃ ਅਪਤਤ੍ ॥ 71॥

ਤਂ ਲਬ੍ਧ੍ਵਾ ਲੁਬ੍ਧਕਃ ਕ੍ਰੂਰਃ ਕਪੋਤਂ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹਮੇਧਿਨਮ੍ ।
ਕਪੋਤਕਾਨ੍ ਕਪੋਤੀਂ ਚ ਸਿਦ੍ਧਾਰ੍ਥਃ ਪ੍ਰਯਯੌ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹਮ੍ ॥ 72॥

ਏਵਂ ਕੁਟੁਂਬੀ ਅਸ਼ਾਂਤ ਆਤ੍ਮਾ ਦ੍ਵਂਦ੍ਵ ਆਰਾਮਃ ਪਤਤ੍ ਤ੍ਰਿਵਤ੍ ।
ਪੁਸ਼੍ਣਨ੍ ਕੁਟੁਂਬਂ ਕ੍ਰੁਰੁਇਪਣਃ ਸਾਨੁਬਂਧਃ ਅਵਸੀਦਤਿ ॥ 73॥

ਯਃ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ਮਾਨੁਸ਼ਂ ਲੋਕਂ ਮੁਕ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਂ ਅਪਾਵ੍ਰੁਰੁਇਤਮ੍ ।
ਗ੍ਰੁਰੁਇਹੇਸ਼ੁ ਖਗਵਤ੍ ਸਕ੍ਤਃ ਤਂ ਆਰੂਢਚ੍ਯੁਤਂ ਵਿਦੁਃ ॥ 74॥

ਇਤਿ ਸ਼੍ਰੀਮਦ੍ਭਾਗਵਤੇ ਮਹਾਪੁਰਾਣੇ ਪਾਰਮਹਂਸ੍ਯਾਂ
ਸਂਹਿਤਾਯਾਮੇਕਾਦਸ਼ਸ੍ਕਂਧੇ ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਣੋਦ੍ਧਵਸਂਵਾਦੇ
ਯਦ੍ਵਧੂਤੇਤਿਹਾਸੇ ਸਪ੍ਤਮੋ਽ਧ੍ਯਾਯਃ ॥