અથાસ્શ્ટમોઽધ્યાયઃ ।

સુખં ઐંદ્રિયકં રાજન્ સ્વર્ગે નરકઃ એવ ચ ।
દેહિનઃ યત્ યથા દુઃખં તસ્માત્ ન ઇચ્છેત તત્ બુધાઃ ॥ 1॥

ગ્રાસં સુમૃષ્ટં વિરસં મહાંતં સ્તોકં એવ વા ।
યદૃચ્છયા એવ અપતિતં ગ્રસેત્ આજગરઃ અક્રિયઃ ॥ 2॥

શયીત અહાનિ ભૂરીણિ નિરાહારઃ અનુપક્રમઃ ।
યદિ ન ઉપનમેત્ ગ્રાસઃ મહાહિઃ ઇવ દિષ્ટભુક્ ॥ 3॥

ઓજઃ સહોબલયુતં બિભ્રત્ દેહં અકર્મકમ્ ।
શયાનઃ વીતનિદ્રઃ ચ નેહેત ઇંદ્રિયવાન્ અપિ ॥ 4॥

મુનિઃ પ્રસન્નગંભીરઃ દુર્વિગાહ્યઃ દુરત્યયઃ ।
અનંતપારઃ હિ અક્ષોભ્યઃ સ્તિમિત ઉદઃ ઇવ અર્ણવઃ ॥ 5॥

સમૃદ્ધકામઃ હીનઃ વા નારાયણપરઃ મુનિઃ ।
ન ઉત્સર્પેત ન શુષ્યેત સરિદ્ભિઃ ઇવ સાગરઃ ॥ 6॥

દૃષ્ટ્વા સ્ત્રિયં દેવમાયાં તત્ ભાવૈઃ અજિતેંદ્રિયઃ ।
પ્રલોભિતઃ પતતિ અંધે તમસિ અગ્નૌ પતંગવત્ ॥ 7॥

યોષિત્ હિરણ્ય આભરણ અંબરાદિ
દ્રવ્યેષુ માયારચિતેષુ મૂઢઃ ।
પ્રલોભિતાત્મા હિ ઉપભોગબુદ્ધ્યા
પતંગવત્ નશ્યતિ નષ્ટદૃષ્ટિઃ ॥ 8॥

સ્તોકં સ્તોકં ગ્રસેત્ ગ્રાસં દેહઃ વર્તેત યાવતા ।
ગૃહાન્ અહિંસત્ ન આતિષ્ઠેત્ વૃત્તિં માધુકરીં મુનિઃ ॥ 9॥

અણુભ્યઃ ચ મહદ્ભ્યઃ ચ શાસ્ત્રેભ્યઃ કુશલઃ નરઃ ।
સર્વતઃ સારં આદદ્યાત્ પુષ્પેભ્યઃ ઇવ ષટ્પદઃ ॥ 10॥

સાયંતનં શ્વસ્તનં વા ન સંગૃહ્ણીત ભિક્ષિતમ્ ।
પાણિપાત્ર ઉદરામત્રઃ મક્ષિકા ઇવ ન સંગ્રહી ॥ 11॥

સાયંતનં શ્વસ્તનં વા ન સંગૃહ્ણીત ભિક્ષુકઃ ।
મક્ષિકાઃ ઇવ સંગૃહ્ણન્ સહ તેન વિનશ્યતિ ॥ 12॥

પદ અપિ યુવતીં ભિક્ષુઃ ન સ્પૃશેત્ દારવીં અપિ ।
સ્પૃશન્ કરીવ બધ્યેત કરિણ્યા અંગસંગતઃ ॥ 13॥

ન અધિગચ્છેત્ સ્ત્રિયં પ્રાજ્ઞઃ કર્હિચિત્ મૃત્યું આત્મનઃ ।
બલ અધિકૈઃ સ હન્યેત ગજૈઃ અન્યૈઃ ગજઃ યથા ॥ 14॥

ન દેયં ન ઉપભોગ્યં ચ લુબ્ધૈઃ યત્ દુઃખ સંચિતમ્ ।
ભુંક્તે તત્ અપિ તત્ ચ અન્યઃ મધુહેવ અર્થવિત્ મધુ ॥ 15॥

સુખ દુઃખ ઉપાર્જિતૈઃ વિત્તૈઃ આશાસાનાં ગૃહ આશિષઃ ।
મધુહેવ અગ્રતઃ ભુંક્તે યતિઃ વૈ ગૃહમેધિનામ્ ॥ 16॥

ગ્રામ્યગીતં ન શ્રુણુયાત્ યતિઃ વનચરઃ ક્વચિત્ ।
શિખેત હરિણાત્ વદ્ધાત્ મૃગયોઃ ગીતમોહિતાત્ ॥ 17॥

નૃત્યવાદિત્રગીતાનિ જુષન્ ગ્રામ્યાણિ યોષિતામ્ ।
આસાં ક્રીડનકઃ વશ્યઃ ઋષ્યશ‍ઋંગઃ મૃગીસુતઃ ॥ 18॥

જિહ્વયા અતિપ્રમાથિન્યા જનઃ રસવિમોહિતઃ ।
મૃત્યું ઋચ્છતિ અસત્ બુદ્ધિઃ મીનઃ તુ બડિશૈઃ યથા ॥ 19॥

ઇંદ્રિયાણિ જયંતિ આશુઃ નિરાહારાઃ મનીષિણઃ ।
વર્જયિત્વા તુ રસનં તત્ નિરન્નસ્ય વર્ધતે ॥ 20॥

તાવત્ જિતેંદ્રિયઃ ન સ્યાત્ વિજિતાનિ ઇંદ્રિયઃ પુમાન્ ।
ન જયેત્ રસનં યાવત્ જિતં સર્વં જિતે રસે ॥ 21॥

પિંગલા નામ વેશ્યા આસીત્ વિદેહનગરે પુરા ।
તસ્યા મે શિક્ષિતં કિંચિત્ નિબોધ નૃપનંદન ॥ 22॥

સા સ્વૈરિણ્યેકદા કાંતં સંકેત ઉપનેષ્યતી ।
અભૂત્કાલે બહિર્દ્વારિ બિભ્રતી રૂપમુત્તમમ્ ॥ 23॥

માર્ગ આગચ્છતો વીક્ષ્ય પુરુષાન્પુરુષર્ષભ ।
તાન્ શુલ્કદાન્વિત્તવતઃ કાંતાન્મેનેઽર્થકામુકા ॥ 24॥

આગતેષ્વપયાતેષુ સા સંકેતોપજીવની ।
અપ્યન્યો વિત્તવાન્કોઽપિ મામુપૈષ્યતિ ભૂરિદઃ ॥ 25॥

એઅવં દુરાશયા ધ્વસ્તનિદ્રા દ્વાર્યવલંબતી ।
નિર્ગચ્છંતી પ્રવિશતી નિશીથં સમપદ્યત ॥ 26॥

તસ્યા વિત્તાશયા શુષ્યદ્વક્ત્રાયા દીનચેતસઃ ।
નિર્વેદઃ પરમો જજ્ઞે ચિંતાહેતુઃ સુખાવહઃ ॥ 27॥

તસ્યા નિર્વિણ્ણચિત્તાયા ગીતં શ્રુણુ યથા મમ ।
નિર્વેદ આશાપાશાનાં પુરુષસ્ય યથા હ્યસિઃ ॥ 28॥

ન હિ અંગાજાતનિર્વેદઃ દેહબંધં જિહાસતિ ।
યથા વિજ્ઞાનરહિતઃ મનુજઃ મમતાં નૃપ ॥ 29॥

પિંગલા ઉવાચ ।
અહો મે મોહવિતતિં પશ્યત અવિજિત આત્મનઃ ।
યા કાંતાત્ અસતઃ કામં કામયે યેન બાલિશા ॥ 30॥

સંતં સમીપે રમણં રતિપ્રદં
વિત્તપ્રદં નિત્યં ઇમં વિહાય ।
અકામદં દુઃખભય આદિ શોક
મોહપ્રદં તુચ્છં અહં ભજે અજ્ઞા ॥ 31॥

અહો મયાત્મા પરિતાપિતો વૃથા
સાંકેત્યવૃત્ત્યાઽતિવિગર્હ્યવાર્તયા ।
સ્ત્રૈણાન્નરાદ્યાઽર્થતૃષોઽનુશોચ્યા
ત્ક્રીતેન વિત્તં રતિમાત્મનેચ્છતી ॥ 32॥

યદસ્થિભિર્નિર્મિતવંશવંશ્ય
સ્થૂણં ત્વચા રોમનખૈઃ પિનદ્ધમ્ ।
ક્ષરન્નવદ્વારમગારમેતદ્
વિણ્મૂત્રપૂર્ણં મદુપૈતિ કાન્યા ॥ 33॥

વિદેહાનાં પુરે હ્યસ્મિન્નહમેકૈવ મૂઢધીઃ ।
યાઽન્યસ્મિચ્છંત્યસત્યસ્માદાત્મદાત્કામમચ્યુતાત્ ॥ 34॥

સુહૃત્પ્રેષ્ઠતમો નાથ આત્મા ચાયં શરીરિણામ્ ।
તં વિક્રીયાત્મનૈવાહં રમેઽનેન યથા રમા ॥ 35॥

કિયત્પ્રિયં તે વ્યભજન્કામા યે કામદા નરાઃ ।
આદ્યંતવંતો ભાર્યાયા દેવા વા કાલવિદ્રુતાઃ ॥ 36॥

નૂનં મે ભગવાન્ પ્રીતઃ વિષ્ણુઃ કેન અપિ કર્મણા ।
નિર્વેદઃ અયં દુરાશાયા યત્ મે જાતઃ સુખાવહઃ ॥ 37॥

મૈવં સ્યુર્મંદભગ્યાયાઃ ક્લેશા નિર્વેદહેતવઃ ।
યેનાનુબંધં નિહૃત્ય પુરુષઃ શમમૃચ્છતિ ॥ 38॥

તેન ઉપકૃતં આદાય શિરસા ગ્રામ્યસંગતાઃ ।
ત્યક્ત્વા દુરાશાઃ શરણં વ્રજામિ તં અધીશ્વરમ્ ॥ 39॥

સંતુષ્ટા શ્રદ્દધત્યેતદ્યથાલાભેન જીવતી ।
વિહરામ્યમુનૈવાહમાત્મના રમણેન વૈ ॥ 40॥

સંસારકૂપે પતિતં વિષયૈર્મુષિતેક્ષણમ્ ।
ગ્રસ્તં કાલાહિનાઽઽત્માનં કોઽન્યસ્ત્રાતુમધીશ્વરઃ ॥ 41॥

આત્મા એવ હિ આત્મનઃ ગોપ્તા નિર્વિદ્યેત યદાખિલાત્ ।
અપ્રમત્તઃ ઇદં પશ્યત્ ગ્રસ્તં કાલાહિના જગત્ ॥ 42॥

બ્રાહ્મણ ઉવાચ ।
એઅવં વ્યવસિતમતિર્દુરાશાં કાંતતર્ષજામ્ ।
છિત્વોપશમમાસ્થાય શય્યામુપવિવેશ સા ॥ 43॥

આશા હિ પરમં દુઃખં નૈરાશ્યં પરમં સુખમ્ ।
યથા સંછિદ્ય કાંતાશાં સુખં સુષ્વાપ પિંગલા ॥ 44॥

ઇતિ શ્રીમદ્ભાગવતે મહાપુરાણે પારમહંસ્યાં
સંહિતાયામેકાદશસ્કંધે પિંગલોપાખ્યાઽનેષ્ટમોઽધ્યાયઃ ॥