અધમા ધનમિચ્છંતિ ધનમાનૌ ચ મધ્યમાઃ ।
ઉત્તમા માનમિચ્છંતિ માનો હિ મહતાં ધનમ્ ॥ 01 ॥
ઇક્ષુરાપઃ પયો મૂલં તાંબૂલં ફલમૌષધમ્ ।
ભક્ષયિત્વાપિ કર્તવ્યાઃ સ્નાનદાનાદિકાઃ ક્રિયાઃ ॥ 02 ॥
દીપો ભક્ષયતે ધ્વાંતં કજ્જલં ચ પ્રસૂયતે ।
યદન્નં ભક્ષયતે નિત્યં જાયતે તાદૃશી પ્રજા ॥ 03 ॥
વિત્તં દેહિ ગુણાન્વિતેષુ મતિમન્નાન્યત્ર દેહિ ક્વચિત્
પ્રાપ્તં વારિનિધેર્જલં ઘનમુખે માધુર્યયુક્તં સદા ।
જીવાન્સ્થાવરજંગમાંશ્ચ સકલાન્સંજીવ્ય ભૂમંડલં
ભૂયઃ પશ્ય તદેવ કોટિગુણિતં ગચ્છંતમંભોનિધિમ્ ॥ 04 ॥
ચાંડાલાનાં સહસ્રૈશ્ચ સૂરિભિસ્તત્ત્વદર્શિભિઃ ।
એકો હિ યવનઃ પ્રોક્તો ન નીચો યવનાત્પરઃ ॥ 05 ॥
તૈલાભ્યંગે ચિતાધૂમે મૈથુને ક્ષૌરકર્મણિ ।
તાવદ્ભવતિ ચાંડાલો યાવત્સ્નાનં ન ચાચરેત્ ॥ 06 ॥
અજીર્ણે ભેષજં વારિ જીર્ણે વારિ બલપ્રદમ્ ।
ભોજને ચામૃતં વારિ ભોજનાંતે વિષાપહમ્ ॥ 07 ॥
હતં જ્ઞાનં ક્રિયાહીનં હતશ્ચાજ્ઞાનતો નરઃ ।
હતં નિર્ણાયકં સૈન્યં સ્ત્રિયો નષ્ટા હ્યભર્તૃકાઃ ॥ 08 ॥
વૃદ્ધકાલે મૃતા ભાર્યા બંધુહસ્તગતં ધનમ્ ।
ભોજનં ચ પરાધીનં તિસ્રઃ પુંસાં વિડંબનાઃ ॥ 09 ॥
નાગ્નિહોત્રં વિના વેદા ન ચ દાનં વિના ક્રિયા ।
ન ભાવેન વિના સિદ્ધિસ્તસ્માદ્ભાવો હિ કારણમ્ ॥ 10 ॥
ન દેવો વિદ્યતે કાષ્ઠે ન પાષાણે ન મૃણ્મયે ।
ન ભાવેન વિના સિદ્ધિસ્તસ્માદ્ભાવો હિ કારણમ્ ॥ 11 ॥
કાષ્ઠપાષાણધાતૂનાં કૃત્વા ભાવેન સેવનમ્ ।
શ્રદ્ધયા ચ તથા સિદ્ધિસ્તસ્ય વિષ્ણુપ્રસાદતઃ ॥ 12 ॥
ન દેવો વિદ્યતે કાષ્ઠે ન પાષાણે ન મૃન્મયે ।
ભાવે હિ વિદ્યતે દેવસ્તસ્માદ્ભાવો હિ કારણમ્ ॥ 13 ॥
શાંતિતુલ્યં તપો નાસ્તિ ન સંતોષાત્પરં સુખમ્ ।
અપત્યં ચ કલત્રં ચ સતાં સંગતિરેવ ચ ॥ 14 ॥
ગુણો ભૂષયતે રૂપં શીલં ભૂષયતે કુલમ્ ।
પ્રાસાદશિખરસ્થોઽપિ કાકઃ કિં ગરુડાયતે ॥ 15 ॥
નિર્ગુણસ્ય હતં રૂપં દુઃશીલસ્ય હતં કુલમ્ ।
અસિદ્ધસ્ય હતા વિદ્યા હ્યભોગેન હતં ધનમ્ ॥ 16 ॥
શુદ્ધં ભૂમિગતં તોયં શુદ્ધા નારી પતિવ્રતા ।
શુચિઃ ક્ષેમકરો રાજા સંતોષો બ્રાહ્મણઃ શુચિઃ ॥ 17 ॥
અસંતુષ્ટા દ્વિજા નષ્ટાઃ સંતુષ્ટાશ્ચ મહીભૃતઃ ।
સલજ્જા ગણિકા નષ્ટા નિર્લજ્જાશ્ચ કુલાંગના ॥ 18 ॥
કિં કુલેન વિશાલેન વિદ્યાહીનેન દેહિનામ્ ।
દુષ્કુલં ચાપિ વિદુષો દેવૈરપિ સ પૂજ્યતે ॥ 19 ॥
વિદ્વાન્પ્રશસ્યતે લોકે વિદ્વાન્ સર્વત્ર પૂજ્યતે ।
વિદ્યયા લભતે સર્વં વિદ્યા સર્વત્ર પૂજ્યતે ॥ 20 ॥
માંસભક્ષ્યૈઃ સુરાપાનૈર્મુખૈશ્ચાક્ષરવર્જિતૈઃ ।
પશુભિઃ પુરુષાકારૈર્ભારાક્રાંતા હિ મેદિની ॥ 21 ॥
અન્નહીનો દહેદ્રાષ્ટ્રં મંત્રહીનશ્ચ ઋત્વિજઃ ।
યજમાનં દાનહીનો નાસ્તિ યજ્ઞસમો રિપુઃ ॥ 22 ॥