કસ્ય દોષઃ કુલે નાસ્તિ વ્યાધિના કો ન પીડિતઃ ।
વ્યસનં કેન ન પ્રાપ્તં કસ્ય સૌખ્યં નિરંતરમ્ ॥ 01 ॥
આચારઃ કુલમાખ્યાતિ દેશમાખ્યાતિ ભાષણમ્ ।
સંભ્રમઃ સ્નેહમાખ્યાતિ વપુરાખ્યાતિ ભોજનમ્ ॥ 02 ॥
સુકુલે યોજયેત્કન્યાં પુત્રં વિદ્યાસુ યોજયેત્ ।
વ્યસને યોજયેચ્છત્રું મિત્રં ધર્મેણ યોજયેત્ ॥ 03 ॥
દુર્જનસ્ય ચ સર્પસ્ય વરં સર્પો ન દુર્જનઃ ।
સર્પો દંશતિ કાલે તુ દુર્જનસ્તુ પદે પદે ॥ 04 ॥
એતદર્થે કુલીનાનાં નૃપાઃ કુર્વંતિ સંગ્રહમ્ ।
આદિમધ્યાવસાનેષુ ન તે ગચ્છંતિ વિક્રિયામ્ ॥ 05 ॥
પ્રલયે ભિન્નમર્યાદા ભવંતિ કિલ સાગરાઃ ।
સાગરા ભેદમિચ્છંતિ પ્રલયેઽપિ ન સાધવઃ ॥ 06 ॥
મૂર્ખસ્તુ પ્રહર્તવ્યઃ પ્રત્યક્ષો દ્વિપદઃ પશુઃ ।
ભિદ્યતે વાક્ય-શલ્યેન અદૃશં કંટકં યથા ॥ 07 ॥
રૂપયૌવનસંપન્ના વિશાલકુલસંભવાઃ ।
વિદ્યાહીના ન શોભંતે નિર્ગંધાઃ કિંશુકા યથા ॥ 08 ॥
કોકિલાનાં સ્વરો રૂપં સ્ત્રીણાં રૂપં પતિવ્રતમ્ ।
વિદ્યા રૂપં કુરૂપાણાં ક્ષમા રૂપં તપસ્વિનામ્ ॥ 09 ॥
ત્યજેદેકં કુલસ્યાર્થે ગ્રામસ્યાર્થે કુલં ત્યજેત્ ।
ગ્રામં જનપદસ્યાર્થે આત્માર્થે પૃથિવીં ત્યજેત્ ॥ 10 ॥
ઉદ્યોગે નાસ્તિ દારિદ્ર્યં જપતો નાસ્તિ પાતકમ્ ।
મૌનેન કલહો નાસ્તિ નાસ્તિ જાગરિતે ભયમ્ ॥ 11 ॥
અતિરૂપેણ વા સીતા અતિગર્વેણ રાવણઃ ।
અતિદાનાદ્બલિર્બદ્ધો હ્યતિસર્વત્ર વર્જયેત્ ॥ 12 ॥
કો હિ ભારઃ સમર્થાનાં કિં દૂરં વ્યવસાયિનામ્ ।
કો વિદેશઃ સુવિદ્યાનાં કઃ પરઃ પ્રિયવાદિનામ્ ॥ 13 ॥
એકેનાપિ સુવૃક્ષેણ પુષ્પિતેન સુગંધિના ।
વાસિતં તદ્વનં સર્વં સુપુત્રેણ કુલં યથા ॥ 14 ॥
એકેન શુષ્કવૃક્ષેણ દહ્યમાનેન વહ્નિના ।
દહ્યતે તદ્વનં સર્વં કુપુત્રેણ કુલં યથા ॥ 15 ॥
એકેનાપિ સુપુત્રેણ વિદ્યાયુક્તેન સાધુના ।
આહ્લાદિતં કુલં સર્વં યથા ચંદ્રેણ શર્વરી ॥ 16 ॥
કિં જાતૈર્બહુભિઃ પુત્રૈઃ શોકસંતાપકારકૈઃ ।
વરમેકઃ કુલાલંબી યત્ર વિશ્રામ્યતે કુલમ્ ॥ 17 ॥
લાલયેત્પંચવર્ષાણિ દશવર્ષાણિ તાડયેત્ ।
પ્રાપ્તે તુ ષોડશે વર્ષે પુત્રે મિત્રવદાચરેત્ ॥ 18 ॥
ઉપસર્ગેઽન્યચક્રે ચ દુર્ભિક્ષે ચ ભયાવહે ।
અસાધુજનસંપર્કે યઃ પલાયેત્સ જીવતિ ॥ 19 ॥
ધર્માર્થકામમોક્ષાણાં યસ્યૈકોઽપિ ન વિદ્યતે ।
અજાગલસ્તનસ્યેવ તસ્ય જન્મ નિરર્થકમ્ ॥ 20 ॥
મૂર્ખા યત્ર ન પૂજ્યંતે ધાન્યં યત્ર સુસંચિતમ્ ।
દાંપત્યે કલહો નાસ્તિ તત્ર શ્રીઃ સ્વયમાગતા ॥ 21 ॥