મુક્તિમિચ્છસિ ચેત્તાત વિષયાન્વિષવત્ત્યજ ।
ક્ષમાર્જવદયાશૌચં સત્યં પીયૂષવત્પિબ ॥ 01 ॥
પરસ્પરસ્ય મર્માણિ યે ભાષંતે નરાધમાઃ ।
ત એવ વિલયં યાંતિ વલ્મીકોદરસર્પવત્ ॥ 02 ॥
ગંધઃ સુવર્ણે ફલમિક્ષુદંડે
નાકરિ પુષ્પં ખલુ ચંદનસ્ય ।
વિદ્વાંધનાઢ્યશ્ચ નૃપશ્ચિરાયુઃ
ધાતુઃ પુરા કોઽપિ ન બુદ્ધિદોઽભૂત્ ॥ 03 ॥
સર્વૌષધીનામમૃતા પ્રધાના
સર્વેષુ સૌખ્યેષ્વશનં પ્રધાનમ્ ।
સર્વેંદ્રિયાણાં નયનં પ્રધાનં
સર્વેષુ ગાત્રેષુ શિરઃ પ્રધાનમ્ ॥ 04 ॥
દૂતો ન સંચરતિ ખે ન ચલેચ્ચ વાર્તા
પૂર્વં ન જલ્પિતમિદં ન ચ સંગમોઽસ્તિ ।
વ્યોમ્નિ સ્થિતં રવિશાશિગ્રહણં પ્રશસ્તં
જાનાતિ યો દ્વિજવરઃ સ કથં ન વિદ્વાન્ ॥ 05 ॥
વિદ્યાર્થી સેવકઃ પાંથઃ ક્ષુધાર્તો ભયકાતરઃ ।
ભાંડારી પ્રતિહારી ચ સપ્ત સુપ્તાન્પ્રબોધયેત્ ॥ 06 ॥
અહિં નૃપં ચ શાર્દૂલં વૃદ્ધં ચ બાલકં તથા ।
પરશ્વાનં ચ મૂર્ખં ચ સપ્ત સુપ્તાન્ન બોધયેત્ ॥ 07 ॥
અર્ધાધીતાશ્ચ યૈર્વેદાસ્તથા શૂદ્રાન્નભોજનાઃ ।
તે દ્વિજાઃ કિં કરિષ્યંતિ નિર્વિષા ઇવ પન્નગાઃ ॥ 08 ॥
યસ્મિન્રુષ્ટે ભયં નાસ્તિ તુષ્ટે નૈવ ધનાગમઃ ।
નિગ્રહોઽનુગ્રહો નાસ્તિ સ રુષ્ટઃ કિં કરિષ્યતિ ॥ 09 ॥
નિર્વિષેણાપિ સર્પેણ કર્તવ્યા મહતી ફણા ।
વિષમસ્તુ ન ચાપ્યસ્તુ ઘટાટોપો ભયંકરઃ ॥ 10 ॥
પ્રાતર્દ્યૂતપ્રસંગેન મધ્યાહ્ને સ્ત્રીપ્રસંગતઃ ।
રાત્રૌ ચૌરપ્રસંગેન કાલો ગચ્છંતિ ધીમતામ્ ॥ 11 ॥
સ્વહસ્તગ્રથિતા માલા સ્વહસ્તઘૃષ્ટચંદનમ્ ।
સ્વહસ્તલિખિતં સ્તોત્રં શક્રસ્યાપિ શ્રિયં હરેત્ ॥ 12 ॥
ઇક્ષુદંડાસ્તિલાઃ શૂદ્રાઃ કાંતા હેમ ચ મેદિની ।
ચંદનં દધિ તાંબૂલં મર્દનં ગુણવર્ધનમ્ ॥ 13 ॥
દહ્યમાનાઃ સુતીવ્રેણ નીચાઃ પરયશોઽગ્નિના
અશક્તાસ્તત્પદં ગંતું તતો નિંદાં પ્રકુર્વતે ।
દરિદ્રતા ધીરતયા વિરાજતેકુવસ્ત્રતા શુભ્રતયા વિરાજતે
કદન્નતા ચોષ્ણતયા વિરાજતે કુરૂપતા શીલતયા વિરાજતે ॥ 14 ॥