શ્રુત્વા ધર્મં વિજાનાતિ શ્રુત્વા ત્યજતિ દુર્મતિમ્ ।
શ્રુત્વા જ્ઞાનમવાપ્નોતિ શ્રુત્વા મોક્ષમવાપ્નુયાત્ ॥ 01 ॥
પક્ષિણઃ કાકશ્ચંડાલઃ પશૂનાં ચૈવ કુક્કુરઃ ।
મુનીનાં પાપશ્ચંડાલઃ સર્વચાંડાલનિંદકઃ ॥ 02 ॥
ભસ્મના શુદ્ધ્યતે કાસ્યં તામ્રમમ્લેન શુદ્ધ્યતિ ।
રજસા શુદ્ધ્યતે નારી નદી વેગેન શુદ્ધ્યતિ ॥ 03 ॥
ભ્રમન્સંપૂજ્યતે રાજા ભ્રમન્સંપૂજ્યતે દ્વિજઃ ।
ભ્રમન્સંપૂજ્યતે યોગી સ્ત્રી ભ્રમંતી વિનશ્યતિ ॥ 04 ॥
યસ્યાર્થાસ્તસ્ય મિત્રાણિ યસ્યાર્થાસ્તસ્ય બાંધવાઃ ।
યસ્યાર્થાઃ સ પુમાઁલ્લોકે યસ્યાર્થાઃ સ ચ પંડિતઃ ॥ 05 ॥
તાદૃશી જાયતે બુદ્ધિર્વ્યવસાયોઽપિ તાદૃશઃ ।
સહાયાસ્તાદૃશા એવ યાદૃશી ભવિતવ્યતા ॥ 06 ॥
કાલઃ પચતિ ભૂતાનિ કાલઃ સંહરતે પ્રજાઃ ।
કાલઃ સુપ્તેષુ જાગર્તિ કાલો હિ દુરતિક્રમઃ ॥ 07 ॥
ન પશ્યતિ ચ જન્માંધઃ કામાંધો નૈવ પશ્યતિ ।
મદોન્મત્તા ન પશ્યંતિ અર્થી દોષં ન પશ્યતિ ॥ 08 ॥
સ્વયં કર્મ કરોત્યાત્મા સ્વયં તત્ફલમશ્નુતે ।
સ્વયં ભ્રમતિ સંસારે સ્વયં તસ્માદ્વિમુચ્યતે ॥ 09 ॥
રાજા રાષ્ટ્રકૃતં પાપં રાજ્ઞઃ પાપં પુરોહિતઃ ।
ભર્તા ચ સ્ત્રીકૃતં પાપં શિષ્યપાપં ગુરુસ્તથા ॥ 10 ॥
ઋણકર્તા પિતા શત્રુર્માતા ચ વ્યભિચારિણી ।
ભાર્યા રૂપવતી શત્રુઃ પુત્રઃ શત્રુરપંડિતઃ ॥ 11 ॥
લુબ્ધમર્થેન ગૃહ્ણીયાત્ સ્તબ્ધમંજલિકર્મણા ।
મૂર્ખં છંદોઽનુવૃત્ત્યા ચ યથાર્થત્વેન પંડિતમ્ ॥ 12 ॥
વરં ન રાજ્યં ન કુરાજરાજ્યં
વરં ન મિત્રં ન કુમિત્રમિત્રમ્ ।
વરં ન શિષ્યો ન કુશિષ્યશિષ્યો
વરં ન દાર ન કુદરદારઃ ॥ 13 ॥
કુરાજરાજ્યેન કુતઃ પ્રજાસુખં
કુમિત્રમિત્રેણ કુતોઽભિનિર્વૃતિઃ ।
કુદારદારૈશ્ચ કુતો ગૃહે રતિઃ
કુશિષ્યશિષ્યમધ્યાપયતઃ કુતો યશઃ ॥ 14 ॥
સિંહાદેકં બકાદેકં શિક્ષેચ્ચત્વારિ કુક્કુટાત્ ।
વાયસાત્પંચ શિક્ષેચ્ચ ષટ્શુનસ્ત્રીણિ ગર્દભાત્ ॥ 15 ॥
પ્રભૂતં કાર્યમલ્પં વા યન્નરઃ કર્તુમિચ્છતિ ।
સર્વારંભેણ તત્કાર્યં સિંહાદેકં પ્રચક્ષતે ॥ 16 ॥
ઇંદ્રિયાણિ ચ સંયમ્ય રાગદ્વેષવિવર્જિતઃ ।
સમદુઃખસુખઃ શાંતઃ તત્ત્વજ્ઞઃ સાધુરુચ્યતે ॥ 17 ॥
પ્રત્યુત્થાનં ચ યુદ્ધં ચ સંવિભાગં ચ બંધુષુ ।
સ્વયમાક્રમ્ય ભુક્તં ચ શિક્ષેચ્ચત્વારિ કુક્કુટાત્ ॥ 18 ॥
ગૂઢમૈથુનચારિત્વં કાલે કાલે ચ સંગ્રહમ્ ।
અપ્રમત્તમવિશ્વાસં પંચ શિક્ષેચ્ચ વાયસાત્ ॥ 19 ॥
બહ્વાશી સ્વલ્પસંતુષ્ટઃ સનિદ્રો લઘુચેતનઃ ।
સ્વામિભક્તશ્ચ શૂરશ્ચ ષડેતે શ્વાનતો ગુણાઃ ॥ 20 ॥
સુશ્રાંતોઽપિ વહેદ્ભારં શીતોષ્ણં ન ચ પશ્યતિ ।
સંતુષ્ટશ્ચરતે નિત્યં ત્રીણિ શિક્ષેચ્ચ ગર્દભાત્ ॥ 21 ॥
ય એતાન્વિંશતિગુણાનાચરિષ્યતિ માનવઃ ।
કાર્યાવસ્થાસુ સર્વાસુ અજેયઃ સ ભવિષ્યતિ ॥ 22 ॥