॥ તૃતીય મુંડકે પ્રથમઃ ખંડઃ ॥
દ્વા સુપર્ણા સયુજા સખાયા સમાનં-વૃઁક્ષં પરિષસ્વજાતે ।
તયોરન્યઃ પિપ્પલં સ્વાદ્વત્ત્યનશ્નન્નન્યો અભિચાકશીતિ ॥ 1॥
સમાને વૃક્ષે પુરુષો નિમગ્નોઽનિશયા શોચતિ મુહ્યમાનઃ ।
જુષ્ટં-યઁદા પશ્યત્યન્યમીશમસ્ય
મહિમાનમિતિ વીતશોકઃ ॥ 2॥
યદા પશ્યઃ પશ્યતે રુક્મવર્ણં
કર્તારમીશં પુરુષં બ્રહ્મયોનિમ્ ।
તદા વિદ્વાન્ પુણ્યપાપે વિધૂય
નિરંજનઃ પરમં સામ્યમુપૈતિ ॥ 3॥
પ્રણો હ્યેષ યઃ સર્વભૂતૈર્વિભાતિ
વિજાનન્ વિદ્વાન્ ભવતે નાતિવાદી ।
આત્મક્રીડ આત્મરતિઃ ક્રિયાવા-
નેષ બ્રહ્મવિદાં-વઁરિષ્ઠઃ ॥ 4॥
સત્યેન લભ્યસ્તપસા હ્યેષ આત્મા
સમ્યગ્જ્ઞાનેન બ્રહ્મચર્યેણ નિત્યમ્ ।
અંતઃશરીરે જ્યોતિર્મયો હિ શુભ્રો
યં પશ્યંતિ યતયઃ ક્ષીણદોષાઃ ॥ 5॥
સત્યમેવ જયતે નાનૃતં
સત્યેન પંથા વિતતો દેવયાનઃ ।
યેનાઽઽક્રમંત્યૃષયો હ્યાપ્તકામા
યત્ર તત્ સત્યસ્ય પરમં નિધાનમ્ ॥ 6॥
બૃહચ્ચ તદ્ દિવ્યમચિંત્યરૂપં
સૂક્ષ્માચ્ચ તત્ સૂક્ષ્મતરં-વિઁભાતિ ।
દૂરાત્ સુદૂરે તદિહાંતિકે ચ
પશ્યંત્વિહૈવ નિહિતં ગુહાયામ્ ॥ 7॥
ન ચક્ષુષા ગૃહ્યતે નાપિ વાચા
નાન્યૈર્દેવૈસ્તપસા કર્મણ વા ।
જ્ઞાનપ્રસાદેન વિશુદ્ધસત્ત્વ-
સ્તતસ્તુ તં પશ્યતે નિષ્કલં
ધ્યાયમાનઃ ॥ 8॥
એષોઽણુરાત્મા ચેતસા વેદિતવ્યો
યસ્મિન્ પ્રાણઃ પંચધા સંવિઁવેશ ।
પ્રાણૈશ્ચિત્તં સર્વમોતં પ્રજાનાં
યસ્મિન્ વિશુદ્ધે વિભવત્યેષ આત્મા ॥ 9॥
યં-યંઁ લોકં મનસા સંવિઁભાતિ
વિશુદ્ધસત્ત્વઃ કામયતે યાંશ્ચ કામાન્ ।
તં તં-લોઁકં જયતે તાંશ્ચ કામાં-
સ્તસ્માદાત્મજ્ઞં હ્યર્ચયેત્ ભૂતિકામઃ ॥ 10॥
॥ ઇતિ મુંડકોપનિષદિ તૃતીયમુંડકે પ્રથમઃ ખંડઃ ॥