॥ દ્વિતીય મુંડકે દ્વિતીયઃ ખંડઃ ॥
આવિઃ સંનિહિતં ગુહાચરં નામ
મહત્પદમત્રૈતત્ સમર્પિતમ્ ।
એજત્પ્રાણન્નિમિષચ્ચ યદેતજ્જાનથ
સદસદ્વરેણ્યં પરં-વિઁજ્ઞાનાદ્યદ્વરિષ્ઠં પ્રજાનામ્ ॥ 1॥
યદર્ચિમદ્યદણુભ્યોઽણુ ચ
યસ્મિઁલ્લોકા નિહિતા લોકિનશ્ચ ।
તદેતદક્ષરં બ્રહ્મ સ પ્રાણસ્તદુ વાઙ્મનઃ
તદેતત્સત્યં તદમૃતં તદ્વેદ્ધવ્યં સોમ્ય વિદ્ધિ ॥ 2॥
ધનુર્ ગૃહીત્વૌપનિષદં મહાસ્ત્રં
શરં હ્યુપાસા નિશિતં સંધયીત ।
આયમ્ય તદ્ભાવગતેન ચેતસા
લક્ષ્યં તદેવાક્ષરં સોમ્ય વિદ્ધિ ॥ 3॥
પ્રણવો ધનુઃ શારો હ્યાત્મા બ્રહ્મ તલ્લક્ષ્યમુચ્યતે ।
અપ્રમત્તેન વેદ્ધવ્યં શરવત્ તન્મયો ભવેત્ ॥ 4॥
યસ્મિન્ દ્યૌઃ પૃથિવી ચાંતરિક્ષમોતં
મનઃ સહ પ્રાણૈશ્ચ સર્વૈઃ ।
તમેવૈકં જાનથ આત્માનમન્યા વાચો
વિમુંચથામૃતસ્યૈષ સેતુઃ ॥ 5॥
અરા ઇવ રથનાભૌ સંહતા યત્ર નાડ્યઃ ।
સ એષોઽંતશ્ચરતે બહુધા જાયમાનઃ ।
ઓમિત્યેવં ધ્યાયથ આત્માનં સ્વસ્તિ વઃ
પારાય તમસઃ પરસ્તાત્ ॥ 6॥
યઃ સર્વજ્ઞઃ સર્વવિદ્ યસ્યૈષ મહિમા ભુવિ ।
દિવ્યે બ્રહ્મપુરે હ્યેષ વ્યોમ્ન્યાત્મા પ્રતિષ્ઠિતઃ ॥
મનોમયઃ પ્રાણશરીરનેતા
પ્રતિષ્ઠિતોઽન્ને હૃદયં સન્નિધાય ।
તદ્ વિજ્ઞાનેન પરિપશ્યંતિ ધીરા
આનંદરૂપમમૃતં-યઁદ્ વિભાતિ ॥ 7॥
ભિદ્યતે હૃદયગ્રંથિશ્છિદ્યંતે સર્વસંશયાઃ ।
ક્ષીયંતે ચાસ્ય કર્માણિ તસ્મિન્ દૃષ્ટે પરાવરે ॥ 8॥
હિરણ્મયે પરે કોશે વિરજં બ્રહ્મ નિષ્કલમ્ ।
તચ્છુભ્રં જ્યોતિષં જ્યોતિસ્તદ્ યદાત્મવિદો વિદુઃ ॥ 9॥
ન તત્ર સૂર્યો ભાતિ ન ચંદ્રતારકં
નેમા વિદ્યુતો ભાંતિ કુતોઽયમગ્નિઃ ।
તમેવ ભાંતમનુભાતિ સર્વં
તસ્ય ભાસા સર્વમિદં-વિઁભાતિ ॥ 10॥
બ્રહ્મૈવેદમમૃતં પુરસ્તાદ્ બ્રહ્મ પશ્ચાદ્ બ્રહ્મ દક્ષિણતશ્ચોત્તરેણ ।
અધશ્ચોર્ધ્વં ચ પ્રસૃતં બ્રહ્મૈવેદં-વિઁશ્વમિદં-વઁરિષ્ઠમ્ ॥ 11॥
॥ ઇતિ મુંડકોપનિષદિ દ્વિતીયમુંડકે દ્વિતીયઃ ખંડઃ ॥