“ગાયંતં ત્રાયતે ઇતિ ગાયત્રી”

ઓં ભૂર્ભુવ॒સ્સુવઃ॑ ॥
તથ્સ॑વિ॒તુર્વરે᳚ણ્યં॒ ભર્ગો॑ દે॒વસ્ય॑ ધીમહિ ।
ધિયો॒ યો નઃ॑ પ્રચોદયા᳚ત્ ॥

1। શરીર શુદ્ધિ

શ્લો॥ અપવિત્રઃ પવિત્રો વા સર્વાવસ્થાં᳚ ગતોઽપિવા ।
યઃ સ્મરેત્ પુંડરીકાક્ષં સ બાહ્યાભ્યંતરશ્શુચિઃ ॥

2। આચમનમ્
ઓં આચમ્ય । ઓં કેશવાય સ્વાહા । ઓં નારાયણાય સ્વાહા । ઓં માધવાય સ્વાહા । ઓં ગોવિંદાય નમઃ । ઓં-વિઁષ્ણવે નમઃ । ઓં મધુસૂદનાય નમઃ । ઓં ત્રિવિક્રમાય નમઃ । ઓં-વાઁમનાય નમઃ । ઓં શ્રીધરાય નમઃ । ઓં હૃષીકેશાય નમઃ । ઓં પદ્મનાભાય નમઃ । ઓં દામોદરાય નમઃ । ઓં સંકર્​ષણાય નમઃ । ઓં-વાઁસુદેવાય નમઃ । ઓં પ્રદ્યુમ્નાય નમઃ । ઓં અનિરુદ્ધાય નમઃ । ઓં પુરુષોત્તમાય નમઃ । ઓં અધોક્ષજાય નમઃ । ઓં નારસિંહાય નમઃ । ઓં અચ્યુતાય નમઃ । ઓં જનાર્ધનાય નમઃ । ઓં ઉપેંદ્રાય નમઃ । ઓં હરયે નમઃ । ઓં શ્રીકૃષ્ણાય નમઃ । ઓં શ્રીકૃષ્ણ પરબ્રહ્મણે નમો નમઃ ।

3। ભૂતોચ્ચાટન
ઉત્તિષ્ઠંતુ । ભૂત પિશાચાઃ । યે તે ભૂમિભારકાઃ ।
યે તેષામવિરોધેન । બ્રહ્મકર્મ સમારભે । ઓં ભૂર્ભુવસ્સુવઃ ।

4। પ્રાણાયામમ્
ઓં ભૂઃ । ઓં ભુવઃ । ઓગ્​મ્ સુવઃ । ઓં મહઃ । ઓં જનઃ । ઓં તપઃ । ઓગ્​મ્ સ॒ત્યમ્ ।
ઓં તથ્સ॑વિ॒તુર્વરે᳚ણ્યં॒ ભર્ગો॑ દે॒વસ્ય॑ ધીમહિ ।
ધિયો॒ યો નઃ॑ પ્રચોદયા᳚ત્ ॥
ઓમાપો॒ જ્યોતી॒ રસો॒ઽમૃતં॒ બ્રહ્મ॒ ભૂ-ર્ભુવ॒-સ્સુવ॒રોમ્ ॥ (તૈ. અર. 10-27)

5। સંકલ્પમ્
મમોપાત્ત, દુરિતક્ષયદ્વારા, શ્રી પરમેશ્વર પ્રીત્યર્થં, શુભે, શોભનેમુહૂર્તે, મહાવિષ્ણોરાજ્ઞયા, પ્રવર્તમાનસ્ય અદ્યબ્રહ્મણઃ દ્વિતીયપરાર્થે, શ્વેતવરાહકલ્પે, વૈવશ્વતમન્વંતરે, કલિયુગે, પ્રથમપાદે, જંભૂદ્વીપે, ભરતવર્​ષે, ભરતખંડે, અસ્મિન્ વર્તમાન વ્યાવહારિક ચાંદ્રમાનેન ——- સં​વઁત્સરે —— અયને ——- ઋતૌ ——- માસે ——- પક્ષે ——- તિધૌ —— વાસરે ——– શુભનક્ષત્રે (ભારત દેશઃ – જંબૂ દ્વીપે, ભરત વર્​ષે, ભરત ખંડે, મેરોઃ દક્ષિણ/ઉત્તર દિગ્ભાગે; અમેરિકા – ક્રૌંચ દ્વીપે, રમણક વર્​ષે, ઐંદ્રિક ખંડે, સપ્ત સમુદ્રાંતરે, કપિલારણ્યે) શુભયોગે શુભકરણ એવંગુણ વિશેષણ વિશિષ્ઠાયાં શુભતિથૌ શ્રીમાન્ ——– ગોત્રસ્ય ——- નામધેયસ્ય (વિવાહિતાનામ્ – ધર્મપત્ની સમેતસ્ય) શ્રીમતઃ ગોત્રસ્ય મમોપાત્તદુરિતક્ષયદ્વારા શ્રીપરમેસ્વર પ્રીત્યર્ધં મમ સકલ શ્રૌતસ્માર્ત નિત્યકર્માનુષ્ઠાન યોગ્યતાફલસિધ્યર્ધં નૂતન યજ્ઞોપવીતધારણં કરિષ્યે ।

6। યજ્ઞોપવીત ધારણ

યજ્ઞોપવીત પ્રાણ પ્રતિષ્ઠાપનં કરિષ્યે।

શ્લો॥ ઓં અસુનીતે પુનરસ્માસુ ચક્ષુઃ પુનઃપ્રાણમિહ નો ધેહિ ભોગમ્ ।
જ્યોક્પશ્યેમ સૂર્યમુચ્ચરં તમનુમતે મૃડયા નઃ સ્સ્વસ્તિ ॥ ઋ.વે. – 10.59.6
અમૃતં-વૈઁ પ્રાણા અમૃતમાપઃ પ્રાણાનેવ યથાસ્થાનમુપહ્વયતે ।

7। યજ્ઞોપવીત મંત્રમ્

શ્લો॥ યજ્ઞોપવીતે તસ્ય મંત્રસ્ય પરમેષ્ટિ પરબ્રહ્મર્​ષિઃ ।
પરમાત્મ દેવતા, દેવી ગાયત્રીચ્છંદઃ ।
યજ્ઞોપવીત ધારણે વિનિયોગઃ ॥

8। યજ્ઞોપવીત ધારણ મંત્રમ્

શ્લો॥ યજ્ઞોપવીતં પરમં પવિત્રં પ્રજાપતેર્યત્સહજં પુરસ્તાત્ ।
આયુષ્યમગ્ર્યં પ્રતિમુંચ શુભ્રં-યઁજ્ઞોપવીતં બલમસ્તુ તેજઃ ॥

9। જીર્ણ યજ્ઞોપવીત વિસર્જન

શ્લો॥ ઉપવીતં છિન્નતંતું જીર્ણં કશ્મલદૂષિતં
વિસૃજામિ યશો બ્રહ્મવર્ચો દીર્ઘાયુરસ્તુ મે ॥
ઓં શાંતિ શાંતિ શાંતિઃ

ચતુસ્સાગર પર્યંતં ગો બ્રાહ્મણેભ્યઃ શુભં ભવતુ ।
———- પ્રવરાન્વિત ——— ગોત્રોત્પન્ન ——— શર્મ ——— અહં ભો અભિવાદયે ।

સમર્પણ

યસ્ય સ્મૃત્યા ચ નામોક્ત્યા તપસ્સંધ્યા ક્રિયાદિષુ
ન્યૂનં સંપૂર્ણતાં-યાઁતિ સદ્યો વંદે તમચ્યુતમ્ ।
મંત્રહીનં ક્રિયાહીનં ભક્તિહીનં રમાપતે
યત્કૃતં તુ મયા દેવ પરિપૂર્ણં તદસ્તુ મે ॥

અનેન યજ્ઞોપવીત ધારણેન, શ્રી લક્ષ્મીનારાયણ પ્રેરણાય, શ્રી લક્ષ્મીનારાયણ પ્રીયંતાં-વઁરદો ભવતુ ।
શ્રી કૃષ્ણાર્પણમસ્તુ ॥

કાયેન વાચા મનસેંદ્રિયૈર્વા બુદ્ધ્યા‌உત્મના વા પ્રકૃતે સ્સ્વભાવાત્ ।
કરોમિ યદ્યત્સકલં પરસ્મૈ શ્રીમન્નારાયણાયેતિ સમર્પયામિ ॥