કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પ્રથમકાણ્ડે પ્રથમઃ પ્રશ્નઃ – દર્શપૂર્ણમાસૌ
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
ઇ॒ષે ત્વો॒ર્જે ત્વા॑ વા॒યવ॑-સ્સ્થોપા॒યવ॑-સ્સ્થ દે॒વો વ॑-સ્સવિ॒તા પ્રાર્પ॑યતુ॒ શ્રેષ્ઠ॑તમાય॒ કર્મ॑ણ॒ આ પ્યા॑યદ્ધ્વમઘ્નિયા દેવભા॒ગ-મૂર્જ॑સ્વતીઃ॒ પય॑સ્વતીઃ પ્ર॒જાવ॑તી-રનમી॒વા અ॑ય॒ક્ષ્મા મા વ॑-સ્સ્તે॒ન ઈ॑શત॒ મા-ઽઘશગ્મ્॑સો રુ॒દ્રસ્ય॑ હે॒તિઃ પરિ॑ વો વૃણક્તુ ધ્રુ॒વા અ॒સ્મિ-ન્ગોપ॑તૌ સ્યાત બ॒હ્વી-ર્યજ॑માનસ્ય પ॒શૂ-ન્પા॑હિ ॥ 1 ॥
(ઇ॒ષે – ત્રિચ॑ત્વારિગ્મ્શત્ ) (અ. 1)
ય॒જ્ઞસ્ય॑ ઘો॒ષદ॑સિ॒ પ્રત્યુ॑ષ્ટ॒ગ્મ્॒ રક્ષઃ॒ પ્રત્યુ॑ષ્ટા॒ અરા॑તયઃ॒ પ્રેય-મ॑ગાદ્ધિ॒ષણા॑ બ॒ર્॒હિરચ્છ॒ મનુ॑ના કૃ॒તા સ્વ॒ધયા॒ વિત॑ષ્ટા॒ ત આ વ॑હન્તિ ક॒વયઃ॑ પુ॒રસ્તા᳚-દ્દે॒વેભ્યો॒ જુષ્ટ॑મિ॒હ બ॒ર્॒હિ-રા॒સદે॑ દે॒વાના᳚-મ્પરિષૂ॒તમ॑સિ વ॒ર્॒ષવૃ॑દ્ધમસિ॒ દેવ॑બર્હિ॒ર્મા ત્વા-ઽ॒ન્વ-મ્મા તિ॒ર્ય-ક્પર્વ॑ તે રાદ્ધ્યાસમાચ્છે॒ત્તા તે॒ મા રિ॑ષ॒-ન્દેવ॑બર્હિ-શ્શ॒તવ॑લ્શં॒-વિઁ રો॑હ સ॒હસ્ર॑વલ્શા॒ [સ॒હસ્ર॑વલ્શાઃ, વિ વ॒યગ્મ્ રુ॑હેમ] 2
વિ વ॒યગ્મ્ રુ॑હેમ પૃથિ॒વ્યા-સ્સ॒મ્પૃચઃ॑ પાહિ સુસ॒મ્ભૃતા᳚ ત્વા॒ સમ્ભ॑રા॒મ્યદિ॑ત્યૈ॒ રાસ્ના॑-ઽસીન્દ્રા॒ણ્યૈ સ॒ન્નહ॑ન-મ્પૂ॒ષા તે᳚ ગ્ર॒ન્થિ-ઙ્ગ્ર॑થ્નાતુ॒ સ તે॒ મા-ઽઽ સ્થા॒દિન્દ્ર॑સ્ય ત્વા બા॒હુભ્યા॒મુદ્ય॑ચ્છે॒ બૃહ॒સ્પતે᳚-ર્મૂ॒ર્ધ્ના હ॑રામ્યુ॒ર્વ॑ન્તરિ॑ક્ષ॒મન્વિ॑હિ દેવઙ્ગ॒મમ॑સિ ॥ 3 ॥
(સ॒હસ્ર॑વલ્શા – અ॒ષ્ટાત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 2)
શુન્ધ॑દ્ધ્વ॒-ન્દૈવ્યા॑ય॒ કર્મ॑ણે દેવય॒જ્યાયૈ॑ માત॒રિશ્વ॑નો ઘ॒ર્મો॑-ઽસિ॒ દ્યૌર॑સિ પૃથિ॒વ્ય॑સિ વિ॒શ્વધા॑યા અસિ પર॒મેણ॒ ધામ્ના॒ દૃગ્મ્હ॑સ્વ॒ મા હ્વા॒-ર્વસૂ॑ના-મ્પ॒વિત્ર॑મસિ શ॒તધા॑રં॒-વઁસૂ॑ના-મ્પ॒વિત્ર॑મસિ સ॒હસ્ર॑ધારગ્મ્ હુ॒ત-સ્સ્તો॒કોહુ॒તો દ્ર॒ફ્સો᳚ ઽગ્નયે॑ બૃહ॒તે નાકા॑ય॒ સ્વાહા॒ દ્યાવા॑પૃથિ॒વીભ્યા॒ગ્મ્॒ સા વિ॒શ્વાયુ॒-સ્સા વિ॒શ્વવ્ય॑ચા॒-સ્સા વિ॒શ્વક॑ર્મા॒ સ-મ્પૃ॑ચ્યદ્ધ્વ-મૃતાવરી-રૂ॒ર્મિણી॒ર્મધુ॑મત્તમા મ॒ન્દ્રા ધન॑સ્ય સા॒તયે॒ સોમે॑ન॒ ત્વા-ઽઽત॑ન॒ચ્મીન્દ્રા॑ય॒ દધિ॒ વિષ્ણો॑ હ॒વ્યગ્મ્ ર॑ક્ષસ્વ ॥ 4 ॥
(સોમે॑ – ના॒ષ્ટૌ ચ॑) (અ. 3)
કર્મ॑ણે વા-ન્દે॒વેભ્ય॑-શ્શકેયં॒-વેઁષા॑ય ત્વા॒ પ્રત્યુ॑ષ્ટ॒ગ્મ્॒ રક્ષઃ॒ પ્રત્યુ॑ષ્ટા॒ અરા॑તયો॒ ધૂર॑સિ॒ ધૂર્વ॒ ધૂર્વ॑ન્ત॒-ન્ધૂર્વ॒ તં-યોઁ᳚-ઽસ્મા-ન્ધૂર્વ॑તિ॒ ત-ન્ધૂ᳚ર્વ॒યં-વઁ॒ય-ન્ધૂર્વા॑મ॒સ્ત્વ-ન્દે॒વાના॑મસિ॒ સસ્નિ॑તમ॒-મ્પપ્રિ॑તમ॒-ઞ્જુષ્ટ॑તમં॒-વઁહ્નિ॑તમ-ન્દેવ॒હૂત॑મ॒-મહ્રુ॑તમસિ હવિ॒ર્ધાન॒-ન્દૃગ્મ્હ॑સ્વ॒ મા હ્વા᳚-ર્મિ॒ત્રસ્ય॑ ત્વા॒ ચક્ષુ॑ષા॒ પ્રેક્ષે॒ મા ભેર્મા સં-વિઁ॑ક્થા॒ મા ત્વા॑ – [મા ત્વા᳚, હિ॒ગ્મ્॒સિ॒ષ॒મુ॒રુ] 5
હિગ્મ્સિષમુ॒રુ વાતા॑ય દે॒વસ્ય॑ ત્વા સવિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વે᳚-ઽશ્વિનો᳚-ર્બા॒હુભ્યા᳚-મ્પૂ॒ષ્ણો હસ્તા᳚ભ્યા-મ॒ગ્નયે॒ જુષ્ટ॒-ન્નિર્વ॑પામ્ય॒ગ્નીષોમા᳚ભ્યા-મિ॒દ-ન્દે॒વાના॑મિ॒દમુ॑ ન-સ્સ॒હ સ્ફા॒ત્યૈ ત્વા॒ નારા᳚ત્યૈ॒ સુવ॑ર॒ભિ વિ ખ્યે॑ષં-વૈઁશ્વાન॒ર-ઞ્જ્યોતિ॒-ર્દૃગ્મ્હ॑ન્તા॒-ન્દુર્યા॒ દ્યાવા॑પૃથિ॒વ્યો- રુ॒ર્વ॑ન્તરિ॑ક્ષ॒ મન્વિ॒-હ્યદિ॑ત્યા સ્ત્વો॒પસ્થે॑ સાદયા॒મ્યગ્ને॑ હ॒વ્યગ્મ્ ર॑ક્ષસ્વ ॥ 6 ॥
( મા ત્વા॒ – ષટ્ચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ ) (અ. 4)
દે॒વો વ॑-સ્સવિ॒તો-ત્પુ॑ના॒ત્વચ્છિ॑દ્રેણ પ॒વિત્રે॑ણ॒ વસો॒-સ્સૂર્ય॑સ્ય ર॒શ્મિભિ॒રાપો॑ દેવીરગ્રેપુવો અગ્રેગુ॒વો-ઽગ્ર॑ ઇ॒મં-યઁ॒જ્ઞ-ન્ન॑ય॒તાગ્રે॑ ય॒જ્ઞપ॑તિ-ન્ધત્ત યુ॒ષ્માનિન્દ્રો॑ ઽવૃણીત વૃત્ર॒તૂર્યે॑ યૂ॒યમિન્દ્ર॑-મવૃણીદ્ધ્વં-વૃઁત્ર॒તૂર્યે॒ પ્રોક્ષિ॑તા-સ્સ્થા॒ગ્નયે॑ વો॒ જુષ્ટ॒-મ્પ્રોક્ષા᳚મ્ય॒ગ્નીષોમા᳚ભ્યા॒ગ્મ્॒ શુન્ધ॑દ્ધ્વ॒-ન્દૈવ્યા॑ય॒ કર્મ॑ણે દેવય॒જ્યાયા॒ અવ॑ધૂત॒ગ્મ્॒ રક્ષો-ઽવ॑ધૂતા॒ અરા॑ત॒યો-ઽદિ॑ત્યા॒સ્ત્વગ॑સિ॒ પ્રતિ॑ ત્વા – [પ્રતિ॑ ત્વા, પૃ॒થિ॒વી વે᳚ત્ત્વધિ॒ષવ॑ણમસિ] 7
પૃથિ॒વી વે᳚ત્ત્વધિ॒ષવ॑ણમસિ વાનસ્પ॒ત્ય-મ્પ્રતિ॒ ત્વા-ઽદિ॑ત્યા॒સ્ત્વગ્વે᳚ત્ત્વ॒ગ્નેસ્ત॒નૂર॑સિ વા॒ચો વિ॒સર્જ॑ન-ન્દે॒વવી॑તયે ત્વા ગૃહ્ણા॒મ્યદ્રિ॑રસિ વાનસ્પ॒ત્ય-સ્સ ઇ॒દ-ન્દે॒વેભ્યો॑ હ॒વ્યગ્મ્ સુ॒શમિ॑ શમિ॒ષ્વેષ॒મા વ॒દોર્જ॒મા વ॑દ દ્યુ॒મદ્વ॑દત વ॒યગ્મ્ સ॑ઙ્ઘા॒ત-ઞ્જે᳚ષ્મ વ॒ર્॒ષવૃ॑દ્ધમસિ॒ પ્રતિ॑ ત્વા વ॒ર્॒ષવૃ॑દ્ધં-વેઁત્તુ॒ પરા॑પૂત॒ગ્મ્॒ રક્ષઃ॒ પરા॑પૂતા॒ અરા॑તયો॒ રક્ષ॑સા-મ્ભા॒ગો॑ ઽસિ વા॒યુર્વો॒ વિ વિ॑નક્તુ દે॒વો વ॑-સ્સવિ॒તા હિર॑ણ્યપાણિઃ॒ પ્રતિ॑ ગૃહ્ણાતુ ॥ 8 ॥
( ત્વા॒ – ભા॒ગ – એકા॑દશ ચ ) (અ. 5)
અવ॑ધૂત॒ગ્મ્॒ રક્ષો-ઽવ॑ધૂતા॒ અરા॑ત॒યો-ઽદિ॑ત્યા॒સ્ત્વગ॑સિ॒ પ્રતિ॑ ત્વા પૃથિ॒વીવે᳚ત્તુ દિ॒વ-સ્સ્ક॑મ્ભ॒નિર॑સિ॒ પ્રતિ॒ ત્વા-ઽદિ॑ત્યા॒સ્ત્વગ્વે᳚ત્તુ ધિ॒ષણા॑-ઽસિ પર્વ॒ત્યા પ્રતિ॑ ત્વા દિ॒વ-સ્સ્ક॑મ્ભ॒નિર્વે᳚ત્તુ ધિ॒ષણા॑-ઽસિ પાર્વતે॒યી પ્રતિ॑ ત્વા પર્વ॒તિર્વે᳚ત્તુ દે॒વસ્ય॑ ત્વા સવિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વે᳚-ઽશ્વિનો᳚-ર્બા॒હુભ્યા᳚-મ્પૂ॒ષ્ણોહસ્તા᳚ભ્યા॒મધિ॑ વપામિધા॒ન્ય॑મસિ ધિનુ॒હિ દે॒વા-ન્પ્રા॒ણાય॑ ત્વા ઽપા॒નાય॑ ત્વા વ્યા॒નાય॑ ત્વા દી॒ર્ઘામનુ॒ પ્રસિ॑તિ॒માયુ॑ષેધા-ન્દે॒વો વ॑-સ્સવિ॒તા હિર॑ણ્યપાણિઃ॒ પ્રતિ॑ ગૃહ્ણાતુ ॥ 9 ॥
(પ્રા॒ણાય॑ ત્વા॒ – પઞ્ચ॑દશ ચ) (અ. 6)
ધૃષ્ટિ॑રસિ॒ બ્રહ્મ॑ ય॒ચ્છાપા᳚ગ્ને॒ ઽગ્નિમા॒માદ॑-ઞ્જહિ॒ નિષ્ક્ર॒વ્યાદગ્મ્॑ સે॒ધા-ઽઽદે॑વ॒યજં॑-વઁહ॒ નિર્દ॑ગ્ધ॒ગ્મ્॒ રક્ષો॒ નિર્દ॑ગ્ધા॒ અરા॑તયો ધ્રુ॒વમ॑સિ પૃથિ॒વી-ન્દૃ॒ગ્મ્॒હા-ઽઽયુ॑-ર્દૃગ્મ્હ પ્ર॒જા-ન્દૃગ્મ્॑હ સજા॒તાન॒સ્મૈ યજ॑માનાય॒ પર્યૂ॑હ ધ॒ર્ત્રમ॑સ્ય॒ન્તરિ॑ક્ષ-ન્દૃગ્મ્હ પ્રા॒ણ-ન્દૃગ્મ્॑હાપા॒ન-ન્દૃગ્મ્॑હ સજા॒તાન॒સ્મૈ યજ॑માનાય॒ પર્યૂ॑હ ધ॒રુણ॑મસિ॒ દિવ॑-ન્દૃગ્મ્હ॒ ચક્ષુ॑- [ચક્ષુઃ॑, દૃ॒ગ્મ્॒હ॒ શ્રોત્ર॑-ન્દૃગ્મ્હ] 10
ર્દૃગ્મ્હ॒ શ્રોત્ર॑-ન્દૃગ્મ્હ સજા॒તાન॒સ્મૈ યજ॑માનાય॒ પર્યૂ॑હ॒ ધર્મા॑સિ॒ દિશો॑ દૃગ્મ્હ॒ યોનિ॑-ન્દૃગ્મ્હ પ્ર॒જા-ન્દૃગ્મ્॑હ સજા॒તાન॒સ્મૈ યજ॑માનાય॒ પર્યૂ॑હ॒ ચિત॑-સ્સ્થ પ્ર॒જામ॒સ્મૈ ર॒યિમ॒સ્મૈ સ॑જા॒તાન॒સ્મૈ યજ॑માનાય॒ પર્યૂ॑હ॒ ભૃગૂ॑ણા॒મઙ્ગિ॑રસા॒-ન્તપ॑સા તપ્યદ્ધ્વં॒-યાઁનિ॑ ઘ॒ર્મે ક॒પાલા᳚ન્યુપચિ॒ન્વન્તિ॑ વે॒ધસઃ॑ । પૂ॒ષ્ણસ્તાન્યપિ॑ વ્ર॒ત ઇ॑ન્દ્રવા॒યૂ વિ મુ॑ઞ્ચતામ્ ॥ 11 ॥
(ચક્ષુ॑ – ર॒ષ્ટાચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 7)
સં-વઁ॑પામિ॒ સમાપો॑ અ॒દ્ભિર॑ગ્મત॒ સમોષ॑ધયો॒ રસે॑ન॒ સગ્મ્ રે॒વતી॒-ર્જગ॑તીભિ॒-ર્મધુ॑મતી॒-ર્મધુ॑મતીભિ-સ્સૃજ્યદ્ધ્વમ॒દ્ભ્યઃ પરિ॒ પ્રજા॑તા-સ્સ્થ॒ સમ॒દ્ભિઃ પૃ॑ચ્યદ્ધ્વ॒-ઞ્જન॑યત્યૈ ત્વા॒ સં-યૌઁ᳚મ્ય॒ગ્નયે᳚ ત્વા॒-ઽગ્નીષોમા᳚ભ્યા-મ્મ॒ખસ્ય॒ શિરો॑-ઽસિ ઘ॒ર્મો॑-ઽસિ વિ॒શ્વાયુ॑રુ॒રુ પ્ર॑થસ્વો॒રુ તે॑ ય॒જ્ઞપ॑તિઃ પ્રથતા॒-ન્ત્વચ॑-ઙ્ગૃહ્ણીષ્વા॒ન્તરિ॑ત॒ગ્મ્॒ રક્ષો॒-ઽન્તરિ॑તા॒ અરા॑તયોદે॒વસ્ત્વા॑ સવિ॒તા શ્ર॑પયતુ॒ વર્ષિ॑ષ્ઠે॒ અધિ॒ નાકે॒-ઽગ્નિસ્તે॑ ત॒નુવ॒-મ્મા-ઽતિ॑ ધા॒ગગ્ને॑ હ॒વ્યગ્મ્ ર॑ક્ષસ્વ॒ સ-મ્બ્રહ્મ॑ણા પૃચ્યસ્વૈક॒તાય॒ સ્વાહા᳚ દ્વિ॒તાય॒ સ્વાહા᳚ ત્રિ॒તાય॒ સ્વાહા᳚ ॥ 12 ॥
(સ॒વિ॒તા – દ્વાવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 8)
આ દ॑દ॒ ઇન્દ્ર॑સ્ય બા॒હુર॑સિ॒ દક્ષિ॑ણ-સ્સ॒હસ્ર॑ભૃષ્ટિ-શ્શ॒તતે॑જા વા॒યુર॑સિ તિ॒ગ્મતે॑જાઃ॒ પૃથિ॑વિ દેવયજ॒ – ન્યોષ॑દ્ધ્યાસ્તે॒ મૂલ॒-મ્મા હિગ્મ્॑સિષ॒-મપ॑હતો॒-ઽરરુઃ॑ પૃથિ॒વ્યૈ વ્ર॒જ-ઙ્ગ॑ચ્છ ગો॒સ્થાનં॒-વઁર્ષ॑તુ તે॒ દ્યૌર્બ॑ધા॒ન દે॑વ સવિતઃ પર॒મસ્યા᳚-મ્પરા॒વતિ॑ શ॒તેન॒ પાશૈ॒ર્યો᳚-ઽસ્મા-ન્દ્વેષ્ટિ॒ ય-ઞ્ચ॑ વ॒ય-ન્દ્વિ॒ષ્મસ્તમતો॒ મા મૌ॒ગપ॑હતો॒-ઽરરુઃ॑ પૃથિ॒વ્યૈ દે॑વ॒યજ॑ન્યૈ વ્ર॒જં- [વ્ર॒જમ્, ગ॒ચ્છ॒ ગો॒સ્થાનં॒-વઁર્ષ॑તુ] 13
ગ॑ચ્છ ગો॒સ્થાનં॒-વઁર્ષ॑તુ તે॒ દ્યૌર્બ॑ધા॒ન દે॑વ સવિતઃ પર॒મસ્યા᳚-મ્પરા॒વતિ॑ શ॒તેન॒ પાશૈ॒ર્યો᳚-ઽસ્મા-ન્દ્વેષ્ટિ॒ ય-ઞ્ચ॑ વ॒ય-ન્દ્વિ॒ષ્મસ્તમતો॒ મા મૌ॒ગપ॑હતો॒-ઽરરુઃ॑ પૃથિ॒વ્યા અદે॑વયજનો વ્ર॒જ-ઙ્ગ॑ચ્છ ગો॒સ્થાનં॒-વઁર્ષ॑તુ તે॒ દ્યૌર્બ॑ધા॒ન દે॑વ સવિતઃ પર॒મસ્યા᳚-મ્પરા॒વતિ॑ શ॒તેન॒ પાશૈ॒ર્યો᳚-ઽસ્મા-ન્દ્વેષ્ટિ॒ ય-ઞ્ચ॑ વ॒ય-ન્દ્વિ॒ષ્મસ્તમતો॒ મા- [મા, મૌ॒ગ॒રરુ॑સ્તે॒ દિવ॒-મ્મા] 14
મૌ॑ગ॒રરુ॑સ્તે॒ દિવ॒-મ્મા સ્કા॒ન્॒. વસ॑વસ્ત્વા॒ પરિ॑ ગૃહ્ણન્તુ ગાય॒ત્રેણ॒ છન્દ॑સારુ॒દ્રાસ્ત્વા॒ પરિ॑ ગૃહ્ણન્તુ॒ ત્રૈષ્ટુ॑ભેન॒ છન્દ॑સા-ઽઽદિ॒ત્યાસ્ત્વા॒ પરિ॑ ગૃહ્ણન્તુ॒ જાગ॑તેન॒ છન્દ॑સા દે॒વસ્ય॑ સવિ॒તુ-સ્સ॒વે કર્મ॑ કૃણ્વન્તિ વે॒ધસ॑ ઋ॒તમ॑સ્યૃત॒સદ॑ન-મસ્યૃત॒શ્રીર॑સિ॒ ધા અ॑સિ સ્વ॒ધા અ॑સ્યુ॒ર્વી ચાસિ॒ વસ્વી॑ ચાસિ પુ॒રા ક્રૂ॒રસ્ય॑ વિ॒સૃપો॑ વિરફ્શિ-ન્નુદા॒દાય॑ પૃથિ॒વી-ઞ્જી॒રદા॑નુ॒ર્યામૈર॑યન્ ચ॒ન્દ્રમ॑સિ સ્વ॒ધાભિ॒સ્તા-ન્ધીરા॑સો અનુ॒દૃશ્ય॑ યજન્તે ॥ 15 ॥
(દે॒વ॒યજ॑ન્યૈ વ્ર॒જં – તમતો॒ મા – વિ॑રફ્શિ॒ન્ – નેકા॑દશ ચ) (અ. 9)
પ્રત્યુ॑ષ્ટ॒ગ્મ્॒ રક્ષઃ॒ પ્રત્યુ॑ષ્ટા॒ અરા॑તયો॒ ઽગ્ને-ર્વ॒-સ્તેજિ॑ષ્ઠેન॒ તેજ॑સા॒ નિ-ષ્ટ॑પામિ ગો॒ષ્ઠ-મ્મા નિર્મૃ॑ક્ષં-વાઁ॒જિન॑-ન્ત્વા સપત્નસા॒હગ્મ્ સ-મ્મા᳚ર્જ્મિ॒ વાચ॑-મ્પ્રા॒ણ-ઞ્ચક્ષુ॒-શ્શ્રોત્ર॑-મ્પ્ર॒જાં-યોઁનિ॒-મ્મા નિર્મૃ॑ક્ષં-વાઁ॒જિની᳚-ન્ત્વા સપત્નસા॒હીગ્મ્ સ-મ્મા᳚ર્જ્મ્યા॒શાસા॑ના સૌમન॒સ-મ્પ્ર॒જાગ્મ્ સૌભા᳚ગ્ય-ન્ત॒નૂમ્ । અ॒ગ્નેરનુ॑વ્રતા ભૂ॒ત્વા સ-ન્ન॑હ્યે સુકૃ॒તાય॒ કમ્ ॥ સુ॒પ્ર॒જસ॑સ્ત્વા વ॒યગ્મ્ સુ॒પત્ની॒રુપ॑- [સુ॒પથ્ની॒રુપ॑, સે॒દિ॒મિ॒ ।] 16
સેદિમ । અગ્ને॑ સપત્ન॒દમ્ભ॑ન॒-મદ॑બ્ધાસો॒ અદા᳚ભ્યમ્ ॥ ઇ॒મં-વિઁષ્યા॑મિ॒ વરુ॑ણસ્ય॒ પાશં॒ યઁ-મબ॑દ્ધ્નીત સવિ॒તા સુ॒કેતઃ॑ । ધા॒તુ-શ્ચ॒ યોનૌ॑ સુકૃ॒તસ્ય॑ લો॒કે સ્યો॒ન-મ્મે॑ સ॒હ પત્યા॑ કરોમિ ॥ સમાયુ॑ષા॒ સમ્પ્ર॒જયા॒ સમ॑ગ્ને॒ વર્ચ॑સા॒ પુનઃ॑ । સ-મ્પત્ની॒ પત્યા॒-ઽહ-ઙ્ગ॑ચ્છે॒ સમા॒ત્મા ત॒નુવા॒ મમ॑ ॥ મ॒હી॒ના-મ્પયો॒-ઽસ્યોષ॑ધીના॒ગ્મ્॒ રસ॒સ્તસ્ય॒ તે-ઽક્ષી॑યમાણસ્ય॒ નિ- [નિઃ, વ॒પા॒મિ॒ મ॒હી॒નાં] 17
ર્વ॑પામિ મહી॒ના-મ્પયો॒-ઽસ્યોષ॑ધીના॒ગ્મ્॒ રસો-ઽદ॑બ્ધેન ત્વા॒ ચક્ષુ॒ષા-ઽવે᳚ક્ષે સુપ્રજા॒સ્ત્વાય॒ તેજો॑-ઽસિ॒ તેજો-ઽનુ॒ પ્રેહ્ય॒ગ્નિસ્તે॒ તેજો॒ મા વિ નૈ॑દ॒ગ્ને-ર્જિ॒હ્વા-ઽસિ॑ સુ॒ભૂર્દે॒વાના॒-ન્ધામ્ને॑ધામ્ને દે॒વેભ્યો॒ યજુ॑ષેયજુષે ભવ શુ॒ક્રમ॑સિ॒ જ્યોતિ॑રસિ॒ તેજો॑-ઽસિ દે॒વો વ॑-સ્સવિ॒તો-ત્પુ॑ના॒ત્વચ્છિ॑દ્રેણ પ॒વિત્રે॑ણ॒ વસો॒-સ્સૂર્ય॑સ્ય ર॒શ્મિભિ॑-શ્શુ॒ક્ર-ન્ત્વા॑ શુ॒ક્રાયા॒-ન્ધામ્ને॑ધામ્ને દે॒વેભ્યો॒ યજુ॑ષેયજુષે ગૃહ્ણામિ॒ જ્યોતિ॑સ્ત્વા॒ જ્યોતિ॑ષ્ય॒ર્ચિસ્ત્વા॒-ઽર્ચિષિ॒ ધામ્ને॑ધામ્ને દે॒વેભ્યો॒ યજુ॑ષેયજુષે ગૃહ્ણામિ ॥ 18 ॥
(ઉપ॒ – ની – ર॒શ્મિભિ॑-શ્શુ॒ક્રગ્મ્ – ષોડ॑શ ચ) (અ. 10)
કૃષ્ણો᳚-ઽસ્યાખરે॒ષ્ઠો᳚-ઽગ્નયે᳚ ત્વા॒ સ્વાહા॒ વેદિ॑રસિ બ॒ર્॒હિષે᳚ ત્વા॒ સ્વાહા ॑બ॒ર્॒હિર॑સિ સ્રુ॒ગ્ભ્યસ્ત્વા॒ સ્વાહા॑ દિ॒વે ત્વા॒-ઽન્તરિ॑ક્ષાય ત્વા પૃથિ॒વ્યૈ ત્વા᳚ સ્વ॒ધા પિ॒તૃભ્ય॒ ઊર્ગ્ભ॑વ બર્હિ॒ષદ્ભ્ય॑ ઊ॒ર્જા પૃ॑થિ॒વી-ઙ્ગ॑ચ્છત॒ વિષ્ણો॒-સ્સ્તૂપો॒-ઽસ્યૂર્ણા᳚મ્રદસ-ન્ત્વા સ્તૃણામિ સ્વાસ॒સ્થ-ન્દે॒વેભ્યો॑ ગન્ધ॒ર્વો॑-ઽસિ વિ॒શ્વાવ॑સુ॒-ર્વિશ્વ॑સ્મા॒દીષ॑તો॒ યજ॑માનસ્ય પરિ॒ધિરિ॒ડ ઈ॑ડિ॒ત ઇન્દ્ર॑સ્ય બા॒હુર॑સિ॒- [બા॒હુર॑સિ, દક્ષિ॑ણો॒] 19
દક્ષિ॑ણો॒ યજ॑માનસ્ય પરિ॒ધિરિ॒ડ ઈ॑ડિ॒તો મિ॒ત્રાવરુ॑ણૌ ત્વોત્તર॒તઃ પરિ॑ ધત્તા-ન્ધ્રુ॒વેણ॒ ધર્મ॑ણા॒ યજ॑માનસ્ય પરિ॒ધિરિ॒ડ ઈ॑ડિ॒ત-સ્સૂર્ય॑સ્ત્વા પુ॒રસ્તા᳚-ત્પાતુ॒ કસ્યા᳚શ્ચિદ॒ભિશ॑સ્ત્યા વી॒તિહો᳚ત્ર-ન્ત્વા કવે દ્યુ॒મન્ત॒ગ્મ્॒ સમિ॑ધીમ॒હ્યગ્ને॑ બૃ॒હન્ત॑મદ્ધ્વ॒રે વિ॒શો ય॒ન્ત્રે સ્થો॒ વસૂ॑નાગ્મ્ રુ॒દ્રાણા॑-માદિ॒ત્યાના॒ગ્મ્॒ સદ॑સિ સીદ જુ॒હૂરુ॑પ॒ભૃ-દ્ધ્રુ॒વા-ઽસિ॑ ઘૃ॒તાચી॒ નામ્ના᳚ પ્રિ॒યેણ॒ નામ્ના᳚ પ્રિ॒યે સદ॑સિ સીદૈ॒તા અ॑સદન્-થ્સુકૃ॒તસ્ય॑ લો॒કે તા વિ॑ષ્ણો પાહિ પા॒હિ ય॒જ્ઞ-મ્પા॒હિ ય॒જ્ઞપ॑તિ-મ્પા॒હિ માં-યઁ॑જ્ઞ॒નિય᳚મ્ ॥ 20 ॥
(બા॒હુર॑સિ – પ્રિ॒યે સદ॑સિ॒ – પઞ્ચ॑દશ ચ) (અ. 11)
ભુવ॑નમસિ॒ વિ પ્ર॑થ॒સ્વાગ્ને॒ યષ્ટ॑રિ॒દ-ન્નમઃ॑ । જુહ્વેહ્ય॒ગ્નિસ્ત્વા᳚ હ્વયતિ દેવય॒જ્યાયા॒ ઉપ॑ભૃ॒દેહિ॑ દે॒વસ્ત્વા॑ સવિ॒તા હ્વ॑યતિ દેવય॒જ્યાયા॒ અગ્ના॑વિષ્ણૂ॒ મા વા॒મવ॑ ક્રમિષં॒-વિઁ જિ॑હાથા॒-મ્મા મા॒ સ-ન્તા᳚પ્તં-લોઁ॒ક-મ્મે॑ લોકકૃતૌ કૃણુતં॒-વિઁષ્ણો॒-સ્સ્થાન॑મસી॒ત ઇન્દ્રો॑ અકૃણો-દ્વી॒ર્યા॑ણિ સમા॒રભ્યો॒ર્ધ્વો અ॑દ્ધ્વ॒રો દિ॑વિ॒સ્પૃશ॒મહ્રુ॑તો ય॒જ્ઞો ય॒જ્ઞપ॑તે॒-રિન્દ્રા॑વા॒ન્-થ્સ્વાહા॑ બૃ॒હદ્ભાઃ પા॒હિ મા᳚-ઽગ્ને॒ દુશ્ચ॑રિતા॒દા મા॒ સુચ॑રિતે ભજ મ॒ખસ્ય॒ શિરો॑-ઽસિ॒ સઞ્જ્યોતિ॑ષા॒ જ્યોતિ॑રઙ્ક્તામ્ ॥ 21 ॥
(અહ્રુ॑ત॒ – એક॑વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 12)
વાજ॑સ્ય મા પ્રસ॒વેનો᳚દ્ગ્રા॒ભેણોદ॑ગ્રભીત્ । અથા॑ સ॒પત્ના॒ગ્મ્॒ ઇન્દ્રો॑ મે નિગ્રા॒ભેણાધ॑રાગ્મ્ અકઃ ॥ ઉ॒દ્ગ્રા॒ભ-ઞ્ચ॑ નિગ્રા॒ભ-ઞ્ચ॒ બ્રહ્મ॑ દે॒વા અ॑વીવૃધન્ન્ । અથા॑ સ॒પત્ના॑નિન્દ્રા॒ગ્ની મે॑ વિષૂ॒ચીના॒ન્ વ્ય॑સ્યતામ્ ॥ વસુ॑ભ્યસ્ત્વા રુ॒દ્રેભ્ય॑સ્ત્વા-ઽઽદિ॒ત્યેભ્ય॑સ્ત્વા॒-ઽક્તગ્મ્ રિહા॑ણા વિ॒યન્તુ॒ વયઃ॑ ॥ પ્ર॒જાં-યોઁનિ॒-મ્મા નિર્મૃ॑ક્ષ॒મા પ્યા॑યન્તા॒માપ॒ ઓષ॑ધયો મ॒રુતા॒-મ્પૃષ॑તય-સ્સ્થ॒ દિવં॑- [દિવ᳚મ્, ગ॒ચ્છ॒ તતો॑ નો॒] 22
ગચ્છ॒ તતો॑ નો॒ વૃષ્ટિ॒મેર॑ય । આ॒યુ॒ષ્પા અ॑ગ્ને॒-ઽસ્યાયુ॑ર્મે પાહિ ચક્ષુ॒ષ્પા અ॑ગ્ને-ઽસિ॒ ચક્ષુ॑ર્મે પાહિ ધ્રુ॒વા-ઽસિ॒ ય-મ્પ॑રિ॒ધિ-મ્પ॒ર્યધ॑ત્થા॒ અગ્ને॑ દેવ પ॒ણિભિ॑-ર્વી॒યમા॑ણઃ । ત-ન્ત॑ એ॒તમનુ॒ જોષ॑-મ્ભરામિ॒ નેદે॒ષ ત્વદ॑પચે॒તયા॑તૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ પાથ॒ ઉપ॒ સમિ॑તગ્મ્ સગ્ગ્સ્રા॒વભા॑ગા-સ્સ્થે॒ષા બૃ॒હન્તઃ॑ પ્રસ્તરે॒ષ્ઠા બ॑ર્હિ॒ષદ॑શ્ચ [ ] 23
દે॒વા ઇ॒માં-વાઁચ॑મ॒ભિ વિશ્વે॑ ગૃ॒ણન્ત॑ આ॒સદ્યા॒સ્મિ-ન્બ॒ર્॒હિષિ॑ માદયદ્ધ્વમ॒ગ્ને-ર્વા॒મપ॑ન્નગૃહસ્ય॒ સદ॑સિ સાદયામિ સુ॒મ્નાય॑ સુમ્નિની સુ॒મ્ને મા॑ ધત્ત-ન્ધુ॒રિ ધ॒ર્યૌ॑ પાત॒મગ્ને॑ ઽદબ્ધાયો ઽશીતતનો પા॒હિ મા॒-ઽદ્ય દિ॒વઃ પા॒હિ પ્રસિ॑ત્યૈ પા॒હિ દુરિ॑ષ્ટ્યૈ પા॒હિ દુ॑રદ્મ॒ન્યૈ પા॒હિ દુશ્ચ॑રિતા॒દવિ॑ષ-ન્નઃ પિ॒તુ-ઙ્કૃ॑ણુ સુ॒ષદા॒ યોનિ॒ગ્ગ્॒ સ્વાહા॒ દેવા॑ ગાતુવિદો ગા॒તુંવિઁ॒ત્ત્વા ગા॒તુ મિ॑ત॒ મન॑સસ્પત ઇ॒મ-ન્નો॑ દેવ દે॒વેષુ॑ ય॒જ્ઞગ્ગ્ સ્વાહા॑ વા॒ચિ સ્વાહા॒ વાતે॑ ધાઃ ॥ 24 ॥
(દિવં॑ – ચ – વિ॒ત્ત્વા ગા॒તું – ત્રયો॑દશ ચ) (અ. 13)
ઉ॒ભા વા॑મિન્દ્રાગ્ની આહુ॒વદ્ધ્યા॑ ઉ॒ભા રાધ॑સ-સ્સ॒હ મા॑દ॒યદ્ધ્યૈ᳚ । ઉ॒ભા દા॒તારા॑વિ॒ષાગ્મ્ ર॑યી॒ણામુ॒ભા વાજ॑સ્ય સા॒તયે॑ હુવે વામ્ ॥ અશ્ર॑વ॒ગ્મ્॒ હિ ભૂ॑રિ॒દાવ॑ત્તરા વાં॒-વિઁજા॑માતુરુ॒ત વા॑ ઘા સ્યા॒લાત્ । અથા॒ સોમ॑સ્ય॒ પ્રય॑તી યુ॒વભ્યા॒મિન્દ્રા᳚ગ્ની॒ સ્તોમ॑-ઞ્જનયામિ॒ નવ્ય᳚મ્ ॥ ઇન્દ્રા᳚ગ્ની નવ॒તિ-મ્પુરો॑ દા॒સપ॑ત્નીરધૂનુતમ્ । સા॒કમેકે॑ન॒ કર્મ॑ણા ॥ શુચિ॒-ન્નુ સ્તોમ॒-ન્નવ॑જાત-મ॒દ્યેન્દ્રા᳚ગ્ની વૃત્રહણા જુ॒ષેથા᳚મ્ ॥ 25 ॥
ઉ॒ભા હિ વાગ્મ્॑ સુ॒હવા॒ જોહ॑વીમિ॒ તા વાજગ્મ્॑ સ॒દ્ય ઉ॑શ॒તે ધેષ્ઠા᳚ ॥ વ॒યમુ॑ ત્વા પથસ્પતે॒ રથ॒-ન્ન વાજ॑સાતયે । ધિ॒યે પૂ॑ષન્નયુજ્મહિ ॥ પ॒થસ્પ॑થઃ॒ પરિ॑પતિં-વઁચ॒સ્યા કામે॑ન કૃ॒તો અ॒ભ્યા॑નડ॒ર્કમ્ । સનો॑ રાસચ્છુ॒રુધ॑શ્ચ॒ન્દ્રાગ્રા॒ ધિય॑ન્ધિયગ્મ્ સીષધાતિ॒ પ્ર પૂ॒ષા ॥ ક્ષેત્ર॑સ્ય॒ પતિ॑ના વ॒યગ્મ્ હિ॒તેને॑વ જયામસિ । ગામશ્વ॑-મ્પોષયિ॒ત્ન્વા સ નો॑ [સ નઃ॑, મૃ॒ડા॒તી॒દૃશે᳚ ।] 26
મૃડાતી॒દૃશે᳚ ॥ ક્ષેત્ર॑સ્ય પતે॒ મધુ॑મન્ત-મૂ॒ર્મિ-ન્ધે॒નુરિ॑વ॒ પયો॑ અ॒સ્માસુ॑ ધુક્ષ્વ । મ॒ધુ॒શ્ચુત॑-ઙ્ઘૃ॒તમિ॑વ॒ સુપૂ॑ત-મૃ॒તસ્ય॑ નઃ॒ પત॑યો મૃડયન્તુ ॥ અગ્ને॒ નય॑ સુ॒પથા॑ રા॒યે અ॒સ્માન્. વિશ્વા॑નિ દેવ વ॒યુના॑નિ વિ॒દ્વાન્ । યુ॒યો॒દ્ધ્ય॑સ્મ-જ્જુ॑હુરા॒ણમેનો॒ ભૂયિ॑ષ્ઠા-ન્તે॒ નમ॑ઉક્તિં-વિઁધેમ ॥ આ દે॒વાના॒મપિ॒ પન્થા॑-મગન્મ॒ યચ્છ॒ક્નવા॑મ॒ તદનુ॒ પ્રવો॑ઢુમ્ । અ॒ગ્નિ-ર્વિ॒દ્વાન્-થ્સ ય॑જા॒- [સ ય॑જાત્, સેદુ॒ હોતા॒ સો] 27
થ્સેદુ॒ હોતા॒ સો અ॑દ્ધ્વ॒રાન્-થ્સ ઋ॒તૂન્ ક॑લ્પયાતિ ॥ યદ્વાહિ॑ષ્ઠ॒-ન્તદ॒ગ્નયે॑ બૃ॒હદ॑ર્ચ વિભાવસો । મહિ॑ષીવ॒ ત્વદ્ર॒યિસ્ત્વદ્વાજા॒ ઉદી॑રતે ॥ અગ્ને॒ ત્વ-મ્પા॑રયા॒ નવ્યો॑ અ॒સ્માન્-થ્સ્વ॒સ્તિભિ॒રતિ॑ દુ॒ર્ગાણિ॒ વિશ્વા᳚ । પૂશ્ચ॑ પૃ॒થ્વી બ॑હુ॒લા ન॑ ઉ॒ર્વી ભવા॑ તો॒કાય॒ તન॑યાય॒ શં-યોઃ ઁ॥ ત્વમ॑ગ્ને વ્રત॒પા અ॑સિ દે॒વ આ મર્ત્યે॒ષ્વા । ત્વં-યઁ॒જ્ઞેષ્વીડ્યઃ॑ ॥ યદ્વો॑ વ॒ય-મ્પ્ર॑મિ॒નામ॑ વ્ર॒તાનિ॑ વિ॒દુષા᳚-ન્દેવા॒ અવિ॑દુષ્ટરાસઃ । અ॒ગ્નિષ્ટ-દ્વિશ્વ॒મા પૃ॑ણાતિ વિ॒દ્વાન્. યેભિ॑-ર્દે॒વાગ્મ્ ઋ॒તુભિઃ॑ ક॒લ્પયા॑તિ ॥ 28 ॥
(જુ॒ષેથા॒મા – સ નો॑ – યજા॒ – દા – ત્રયો॑વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 14)
(ઇ॒ષે ત્વા॑ – ય॒જ્ઞસ્ય॒ – શુન્ધ॑ધ્વં॒ – કર્મ॑ણે વાં – દે॒વો-ઽવ॑ધૂતં॒ – ધુષ્ટિઃ॒ – સં-વઁ॑પા॒- મ્યા દ॑દે॒ – પ્રત્યુ॑ષ્ટં॒ – કૃષ્ણો॑-ઽસિ॒ – ભુવ॑નમસિ॒ – વાજ॑સ્યો॒ભા વાં॒ – ચતુ॑ર્દશ )
(ઇ॒ષે – દૃગ્મ્॑હ॒ – ભુવ॑ન – મ॒ષ્ટાવિગ્મ્॑શતિઃ )
(ઇ॒ષે ત્વા॑, ક॒લ્પયા॑તિ)
॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પ્રથમકાણ્ડે પ્રથમઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥