કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પ્રથમકાણ્ડે ષષ્ઠઃ પ્રશ્નઃ – યાજમાનકાણ્ડં
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
સ-ન્ત્વા॑ સિઞ્ચામિ॒ યજુ॑ષા પ્ર॒જામાયુ॒ર્ધન॑-ઞ્ચ । બૃહ॒સ્પતિ॑પ્રસૂતો॒ યજ॑માન ઇ॒હ મા રિ॑ષત્ ॥ આજ્ય॑મસિ સ॒ત્યમ॑સિ સ॒ત્યસ્યાદ્ધ્ય॑ક્ષમસિ હ॒વિર॑સિ વૈશ્વાન॒રં-વૈઁ᳚શ્વદે॒વ-મુત્પૂ॑તશુષ્મગ્મ્ સ॒ત્યૌજા॒-સ્સહો॑-ઽસિ॒ સહ॑માનમસિ॒ સહ॒સ્વારા॑તી॒-સ્સહ॑સ્વારાતીય॒ત-સ્સહ॑સ્વ॒ પૃત॑ના॒-સ્સહ॑સ્વ પૃતન્ય॒તઃ । સ॒હસ્ર॑વીર્યમસિ॒ તન્મા॑ જિ॒ન્વાજ્ય॒સ્યાજ્ય॑મસિ સ॒ત્યસ્ય॑ સ॒ત્યમ॑સિ સ॒ત્યાયુ॑- [સ॒ત્યાયુઃ॑, અ॒સિ॒ સ॒ત્યશુ॑ષ્મમસિ] 1
-રસિ સ॒ત્યશુ॑ષ્મમસિ સ॒ત્યેન॑ ત્વા॒-ઽભિ ઘા॑રયામિ॒ તસ્ય॑ તે ભક્ષીય પઞ્ચા॒ના-ન્ત્વા॒ વાતા॑નાં-યઁ॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ પઞ્ચા॒ના-ન્ત્વ॑ર્તૂ॒નાં-યઁ॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ પઞ્ચા॒ના-ન્ત્વા॑ દિ॒શાં-યઁ॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ પઞ્ચા॒ના-ન્ત્વા॑ પઞ્ચજ॒નાનાં᳚-યઁ॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ ચ॒રોસ્ત્વા॒ પઞ્ચ॑બિલસ્ય ય॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ॒ બ્રહ્મ॑ણસ્ત્વા॒ તેજ॑સે ય॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ ક્ષ॒ત્રસ્ય॒ ત્વૌજ॑સે ય॒ન્ત્રાય॑ [ ] 2
ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ વિ॒શે ત્વા॑ ય॒ન્ત્રાય॑ ધ॒ર્ત્રાય॑ ગૃહ્ણામિ સુ॒વીર્યા॑ય ત્વા ગૃહ્ણામિ સુપ્રજા॒સ્ત્વાય॑ ત્વા ગૃહ્ણામિ રા॒યસ્પોષા॑ય ત્વા ગૃહ્ણામિ બ્રહ્મવર્ચ॒સાય॑ ત્વા ગૃહ્ણામિ॒ ભૂર॒સ્માકગ્મ્॑ હ॒વિર્દે॒વાના॑-મા॒શિષો॒ યજ॑માનસ્ય દે॒વાના᳚-ન્ત્વા દે॒વતા᳚ભ્યો ગૃહ્ણામિ॒ કામા॑ય ત્વા ગૃહ્ણામિ ॥ 3 ॥
(સ॒ત્યાયુ॒-રોજ॑સે ય॒ન્ત્રાય॒-ત્રય॑સ્ત્રિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 1)
ધ્રુ॒વો॑-ઽસિ ધ્રુ॒વો॑-ઽહગ્મ્ સ॑જા॒તેષુ॑ ભૂયાસ॒-ન્ધીર॒શ્ચેત્તા॑ વસુ॒વિદુ॒ગ્રો᳚-ઽસ્યુ॒ગ્રો॑-ઽહગ્મ્ સ॑જા॒તેષુ॑ ભૂયાસ-મુ॒ગ્રશ્ચેત્તા॑ વસુ॒વિદ॑ભિ॒-ભૂર॑સ્યભિ॒ભૂર॒હગ્મ્ સ॑જા॒તેષુ॑ ભૂયાસમભિ॒ભૂશ્ચેત્તા॑ વસુ॒વિ-દ્યુ॒નજ્મિ॑ ત્વા॒ બ્રહ્મ॑ણા॒ દૈવ્યે॑ન હ॒વ્યાયા॒સ્મૈ વોઢ॒વે જા॑તવેદઃ ॥ ઇન્ધા॑નાસ્ત્વા સુપ્ર॒જસ॑-સ્સુ॒વીરા॒ જ્યોગ્જી॑વેમ બલિ॒હૃતો॑ વ॒ય-ન્તે᳚ ॥ યન્મે॑ અગ્ને અ॒સ્ય ય॒જ્ઞસ્ય॒ રિષ્યા॒- [રિષ્યા᳚ત્, દ્યદ્વા॒] 4
-દ્યદ્વા॒ સ્કન્દા॒-દાજ્ય॑સ્યો॒ત વિ॑ષ્ણો । તેન॑ હન્મિ સ॒પત્ન॑-ન્દુર્મરા॒યુમૈન॑-ન્દધામિ॒ નિર્-ઋ॑ત્યા ઉ॒પસ્થે᳚ । ભૂ-ર્ભુવ॒-સ્સુવ॒રુચ્છુ॑ષ્મો અગ્ને॒ યજ॑માનાયૈધિ॒ નિશુ॑ષ્મો અભિ॒દાસ॑તે । અગ્ને॒ દેવે᳚દ્ધ॒ મન્વિ॑દ્ધ॒ મન્દ્ર॑જિ॒હ્વા-મ॑ર્ત્યસ્ય તે હોતર્મૂ॒ર્ધન્ના જિ॑ઘર્મિ રા॒યસ્પોષા॑ય સુપ્રજા॒સ્ત્વાય॑ સુ॒વીર્યા॑ય॒ મનો॑-ઽસિ પ્રાજાપ॒ત્ય-મ્મન॑સા મા ભૂ॒તેના વિ॑શ॒ વાગ॑સ્યૈ॒ન્દ્રી સ॑પત્ન॒ક્ષય॑ણી [ ] 5
વા॒ચા મે᳚ન્દ્રિ॒યેણા વિ॑શ વસ॒ન્તમૃ॑તૂ॒ના-મ્પ્રી॑ણામિ॒ સ મા᳚ પ્રી॒તઃ પ્રી॑ણાતુ ગ્રી॒ષ્મમૃ॑તૂ॒ના-મ્પ્રી॑ણામિ॒ સ મા᳚ પ્રી॒તઃ પ્રી॑ણાતુ વ॒ર્॒ષા ઋ॑તૂ॒ના-મ્પ્રી॑ણામિ॒ તા મા᳚ પ્રી॒તાઃ પ્રી॑ણન્તુ શ॒રદ॑મૃતૂ॒ના-મ્પ્રી॑ણામિ॒ સા મા᳚ પ્રી॒તા પ્રી॑ણાતુ હેમન્તશિશિ॒રાવૃ॑તૂ॒ના-મ્પ્રી॑ણામિ॒ તૌ મા᳚ પ્રી॒તૌ પ્રી॑ણીતા-મ॒ગ્નીષોમ॑યો-ર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॒ ચક્ષુ॑ષ્મા-ન્ભૂયાસમ॒ગ્નેર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા᳚-ઽન્ના॒દો ભૂ॑યાસ॒- [ભૂ॑યાસમ્, દબ્ધિ॑ર॒સ્યદ॑બ્ધો] 6
-ન્દબ્ધિ॑ર॒સ્યદ॑બ્ધો ભૂયાસમ॒મુ-ન્દ॑ભેય-મ॒ગ્નીષોમ॑યો-ર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ વૃત્ર॒હા ભૂ॑યાસમિન્દ્રાગ્નિ॒યોર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયે᳚ન્દ્રિયા॒વ્ય॑ન્ના॒દો ભૂ॑યાસ॒મિન્દ્ર॑સ્યા॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયે᳚ન્દ્રિયા॒વી ભૂ॑યાસ-મ્મહે॒ન્દ્રસ્યા॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ જે॒માન॑-મ્મહિ॒માન॑-ઙ્ગમેયમ॒ગ્ને-સ્સ્વિ॑ષ્ટ॒કૃતો॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા ઽઽયુ॑ષ્માન્. ય॒જ્ઞેન॑ પ્રતિ॒ષ્ઠા-ઙ્ગ॑મેયમ્ ॥ 7 ॥
(રિષ્યા᳚-થ્સપત્ન॒ક્ષય॑ણ્ય-ન્ના॒દો ભૂ॑યાસ॒ગ્મ્॒-ષટ્ત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 2)
અ॒ગ્નિર્મા॒ દુરિ॑ષ્ટા-ત્પાતુ સવિ॒તા-ઽઘશગ્મ્॑સા॒દ્યો મે-ઽન્તિ॑ દૂ॒રે॑-ઽરાતી॒યતિ॒ તમે॒તેન॑ જેષ॒ગ્મ્॒ સુરૂ॑પવર્ષવર્ણ॒ એહી॒મા-ન્ભ॒દ્રા-ન્દુર્યાગ્મ્॑ અ॒ભ્યેહિ॒ મામનુ॑વ્રતા॒ ન્યુ॑ શી॒ર્॒ષાણિ॑ મૃઢ્વ॒મિડ॒ એહ્યદિ॑ત॒ એહિ॒ સર॑સ્વ॒ત્યેહિ॒ રન્તિ॑રસિ॒ રમ॑તિરસિ સૂ॒નર્ય॑સિ॒ જુષ્ટે॒ જુષ્ટિ॑-ન્તે-ઽશી॒યોપ॑હૂત ઉપહ॒વ- [ઉપહ॒વમ્, તે॒-ઽશી॒ય॒ સા ] 8
-ન્તે॑-ઽશીય॒ સા મે॑ સ॒ત્યા-ઽઽશીર॒સ્ય ય॒જ્ઞસ્ય॑ ભૂયા॒દરે॑ડતા॒ મન॑સા॒ તચ્છ॑કેયં-યઁ॒જ્ઞો દિવગ્મ્॑ રોહતુ ય॒જ્ઞો દિવ॑-ઙ્ગચ્છતુ॒ યો દે॑વ॒યાનઃ॒ પન્થા॒સ્તેન॑ ય॒જ્ઞો દે॒વાગ્મ્ અપ્યે᳚ત્વ॒સ્માસ્વિન્દ્ર॑ ઇન્દ્રિ॒ય-ન્દ॑ધાત્વ॒સ્માન્રાય॑ ઉ॒ત ય॒જ્ઞા-સ્સ॑ચન્તામ॒સ્માસુ॑ સન્ત્વા॒શિષ॒-સ્સા નઃ॑ પ્રિ॒યા સુ॒પ્રતૂ᳚ર્તિર્મ॒ઘોની॒ જુષ્ટિ॑રસિ જુ॒ષસ્વ॑ નો॒ જુષ્ટા॑ નો- [જુષ્ટા॑ નઃ, અ॒સિ॒ જુષ્ટિ॑-ન્તે] 9
-ઽસિ॒ જુષ્ટિ॑-ન્તે ગમેય॒-મ્મનો॒ જ્યોતિ॑-ર્જુષતા॒માજ્યં॒-વિઁચ્છિ॑ન્નં-યઁ॒જ્ઞગ્મ્ સમિ॒મ-ન્દ॑ધાતુ । બૃહ॒સ્પતિ॑-સ્તનુતામિ॒મન્નો॒ વિશ્વે॑ દે॒વા ઇ॒હ મા॑દયન્તામ્ ॥ બ્રદ્ધ્ન॒ પિન્વ॑સ્વ॒ દદ॑તો મે॒ મા ક્ષા॑યિ કુર્વ॒તો મે॒ મોપ॑ દસ-ત્પ્ર॒જાપ॑તે-ર્ભા॒ગો᳚-ઽસ્યૂર્જ॑સ્વા॒-ન્પય॑સ્વા-ન્પ્રાણાપા॒નૌ મે॑ પાહિ સમાનવ્યા॒નૌ મે॑ પાહ્યુદાનવ્યા॒નૌ મે॑ પા॒હ્યક્ષિ॑તો॒-ઽસ્યક્ષિ॑ત્યૈ ત્વા॒ મા મે᳚ ક્ષેષ્ઠા અ॒મુત્રા॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ॥ 10 ॥
(ઉ॒પ॒હ॒વં-જુષ્ટા॑ન-સ્ત્વા॒ ષટ્ ચ॑) (અ. 3)
બ॒ર્॒હિષો॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા᳚ પ્ર॒જાવા᳚-ન્ભૂયાસ॒-ન્નરા॒શગ્મ્સ॑સ્યા॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ પશુ॒મા-ન્ભૂ॑યાસમ॒ગ્ને-સ્સ્વિ॑ષ્ટ॒કૃતો॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા-ઽઽયુ॑ષ્માન્. ય॒જ્ઞેન॑ પ્રતિ॒ષ્ઠા-ઙ્ગ॑મેયમ॒ગ્નેર॒હ-મુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષ॒ગ્મ્॒ સોમ॑સ્યા॒હ – મુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષમ॒ગ્નેર॒હ-મુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષ-મ॒ગ્નીષોમ॑યોર॒હ-મુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષ-મિન્દ્રાગ્નિ॒યોર॒હ-મુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષ॒-મિન્દ્ર॑સ્યા॒-ઽહ- [-મિન્દ્ર॑સ્યા॒-ઽહમ્, ઉજ્જિ॑તિ॒મનૂજ્જે॑ષં] 11
-મુજ્જિ॑તિ॒મનૂજ્જે॑ષ-મ્મહે॒ન્દ્રસ્યા॒હમુજ્જિ॑તિ॒- મનૂજ્જે॑ષમ॒ગ્ને-સ્સ્વિ॑ષ્ટ॒કૃતો॒-ઽહ મુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષં॒-વાઁજ॑સ્ય મા પ્રસ॒વેનો᳚-દ્ગ્રા॒ભેણોદ॑ગ્રભીત્ । અથા॑ સ॒પત્ના॒ગ્મ્॒ ઇન્દ્રો॑ મે નિગ્રા॒ભેણાધ॑રાગ્મ્ અકઃ ॥ ઉ॒દ્ગ્રા॒ભ-ઞ્ચ॑ નિગ્રા॒ભ-ઞ્ચ॒ બ્રહ્મ॑ દે॒વા અ॑વીવૃધન્ન્ । અથા॑ સ॒પત્ના॑નિન્દ્રા॒ગ્ની મે॑ વિષૂ॒ચીના॒ન્ વ્ય॑સ્યતામ્ ॥ એમા અ॑ગ્મન્ના॒શિષો॒ દોહ॑કામા॒ ઇન્દ્ર॑વન્તો [ઇન્દ્ર॑વન્તઃ, વ॒ના॒મ॒હે॒ ધુ॒ક્ષી॒મહિ॑] 12
વનામહે ધુક્ષી॒મહિ॑ પ્ર॒જામિષ᳚મ્ ॥ રોહિ॑તેન ત્વા॒-ઽગ્નિ-ર્દે॒વતા᳚-ઙ્ગમયતુ॒ હરિ॑ભ્યા॒-ન્ત્વેન્દ્રો॑ દે॒વતા᳚-ઙ્ગમય॒ત્વેત॑શેન ત્વા॒ સૂર્યો॑ દે॒વતા᳚-ઙ્ગમયતુ॒ વિ તે॑ મુઞ્ચામિ રશ॒ના વિ ર॒શ્મીન્ વિ યોક્ત્રા॒ યાનિ॑ પરિ॒ચર્ત॑નાનિ ધ॒ત્તાદ॒સ્માસુ॒ દ્રવિ॑ણં॒-યઁચ્ચ॑ ભ॒દ્ર-મ્પ્ર ણો᳚ બ્રૂતા-દ્ભાગ॒ધા-ન્દે॒વતા॑સુ ॥ વિષ્ણો᳚-શ્શં॒યોઁર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ ય॒જ્ઞેન॑ પ્રતિ॒ષ્ઠા-ઙ્ગ॑મેય॒ગ્મ્॒ સોમ॑સ્યા॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ [દે॑વય॒જ્યયા᳚, સુ॒રેતા॒] 13
સુ॒રેતા॒ રેતો॑ ધિષીય॒ ત્વષ્ટુ॑ર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ પશૂ॒નાગ્મ્ રૂ॒પ-મ્પુ॑ષેય-ન્દે॒વાના॒-મ્પત્ની॑ર॒ગ્નિ-ર્ગૃ॒હપ॑તિ-ર્ય॒જ્ઞસ્ય॑ મિથુ॒ન-ન્તયો॑ર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ મિથુ॒નેન॒ પ્રભૂ॑યાસં-વેઁ॒દો॑-ઽસિ॒ વિત્તિ॑રસિ વિ॒દેય॒ કર્મા॑-ઽસિ ક॒રુણ॑મસિ ક્રિ॒યાસગ્મ્॑ સ॒નિર॑સિ સનિ॒તા-ઽસિ॑ સ॒નેય॑-ઙ્ઘૃ॒તવ॑ન્ત-ઙ્કુલા॒યિનગ્મ્॑ રા॒યસ્પોષગ્મ્॑ સહ॒સ્રિણં॑-વેઁ॒દો દ॑દાતુ વા॒જિન᳚મ્ ॥ 14 ॥
(ઇન્દ્ર॑સ્યા॒હ-મિન્દ્ર॑વન્તઃ॒-સોમ॑સ્યા॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॒-ચતુ॑શ્ચત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 4)
આ પ્યા॑યતા-ન્ધ્રુ॒વા ઘૃ॒તેન॑ ય॒જ્ઞંયઁ॑જ્ઞ॒-મ્પ્રતિ॑ દેવ॒યદ્ભ્યઃ॑ । સૂ॒ર્યાયા॒ ઊધો-ઽદિ॑ત્યા ઉ॒પસ્થ॑ ઉ॒રુધા॑રા પૃથિ॒વી ય॒જ્ઞે અ॒સ્મિન્ન્ ॥ પ્ર॒જાપ॑તે-ર્વિ॒ભાન્નામ॑ લો॒કસ્તસ્મિગ્ગ્॑સ્ત્વા દધામિ સ॒હ યજ॑માનેન॒ સદ॑સિ॒ સન્મે॑ ભૂયા॒-સ્સર્વ॑મસિ॒ સર્વ॑-મ્મે ભૂયાઃ પૂ॒ર્ણમ॑સિ પૂ॒ર્ણ-મ્મે॑ ભૂયા॒ અક્ષિ॑તમસિ॒ મા મે᳚ ક્ષેષ્ઠાઃ॒ પ્રાચ્યા᳚-ન્દિ॒શિ દે॒વા ઋ॒ત્વિજો॑ માર્જયન્તા॒-ન્દક્ષિ॑ણાયા- [દક્ષિ॑ણાયામ્, દિ॒શિ] 15
ન્દિ॒શિ માસાઃ᳚ પિ॒તરો॑ માર્જયન્તા-મ્પ્ર॒તીચ્યા᳚-ન્દિ॒શિ ગૃ॒હાઃ પ॒શવો॑ માર્જયન્તા॒મુદી᳚ચ્યા-ન્દિ॒શ્યાપ॒ ઓષ॑ધયો॒ વન॒સ્પત॑યો માર્જયન્તામૂ॒ર્ધ્વાયા᳚-ન્દિ॒શિ ય॒જ્ઞ-સ્સં॑વઁથ્સ॒રો ય॒જ્ઞપ॑તિ-ર્માર્જયન્તાં॒-વિઁષ્ણોઃ॒ ક્રમો᳚-ઽસ્યભિમાતિ॒હા ગા॑ય॒ત્રેણ॒ છન્દ॑સા પૃથિ॒વીમનુ॒ વિ ક્ર॑મે॒ નિર્ભ॑ક્ત॒-સ્સ ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો વિષ્ણોઃ॒ ક્રમો᳚-ઽસ્યભિશસ્તિ॒હા ત્રૈષ્ટુ॑ભેન॒ છન્દ॑સા॒ ઽન્તરિ॑ક્ષ॒મનુ॒ વિ ક્ર॑મે॒ નિર્ભ॑ક્ત॒-સ્સ ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો વિષ્ણોઃ॒ ક્રમો᳚-ઽસ્યરાતીય॒તો હ॒ન્તા જાગ॑તેન॒ છન્દ॑સા॒ દિવ॒મનુ॒ વિ ક્ર॑મે॒ નિર્ભ॑ક્ત॒-સ્સ ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો વિષ્ણોઃ॒ ક્રમો॑-ઽસિ શત્રૂય॒તો હ॒ન્તા-ઽઽનુ॑ષ્ટુભેન॒ છન્દ॑સા॒ દિશો-ઽનુ॒ વિ ક્ર॑મે॒ નિર્ભ॑ક્ત॒-સ્સ ય-ન્દ્વિ॒ષ્મઃ ॥ 16 ॥
(દક્ષિ॑ણાયા – મ॒ન્તરિ॑ક્ષ॒મનુ॒ વિ ક્ર॑મે॒ નિર્ભ॑ક્ત॒-સ્સ ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો વિષ્ણો॒- રેકા॒ન્નત્રિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 5)
અગ॑ન્મ॒ સુવ॒-સ્સુવ॑રગન્મ સ॒ન્દૃશ॑સ્તે॒ મા છિ॑થ્સિ॒ યત્તે॒ તપ॒સ્તસ્મૈ॑ તે॒ મા-ઽઽ વૃ॑ક્ષિ સુ॒ભૂર॑સિ॒ શ્રેષ્ઠો॑ રશ્મી॒નામા॑યુ॒ર્ધા અ॒સ્યાયુ॑ર્મે ધેહિ વર્ચો॒ધા અ॑સિ॒ વર્ચો॒ મયિ॑ ધેહી॒દમ॒હમ॒મુ-મ્ભ્રાતૃ॑વ્યમા॒ભ્યો દિ॒ગ્ભ્યો᳚-ઽસ્યૈ દિ॒વો᳚-ઽસ્માદ॒ન્તરિ॑ક્ષાદ॒સ્યૈ પૃ॑થિ॒વ્યા અ॒સ્માદ॒ન્નાદ્યા॒ન્નિર્ભ॑જામિ॒ નિર્ભ॑ક્ત॒-સ્સ ય-ન્દ્વિ॒ષ્મઃ ॥ 17 ॥
સ-ઞ્જ્યોતિ॑ષા-ઽભૂવમૈ॒ન્દ્રી-મા॒વૃત॑-મ॒ન્વાવ॑ર્તે॒ સમ॒હ-મ્પ્ર॒જયા॒ સ-મ્મયા᳚ પ્ર॒જા સમ॒હગ્મ્ રા॒યસ્પોષે॑ણ॒ સ-મ્મયા॑ રા॒યસ્પોષ॒-સ્સમિ॑દ્ધો અગ્ને મે દીદિહિ સમે॒દ્ધા તે॑ અગ્ને દીદ્યાસં॒-વઁસુ॑માન્. ય॒જ્ઞો વસી॑યા-ન્ભૂયાસ॒મગ્ન॒ આયૂગ્મ્॑ષિ પવસ॒ આ સુ॒વોર્જ॒મિષ॑-ઞ્ચ નઃ । આ॒રે બા॑ધસ્વ દુ॒ચ્છુના᳚મ્ ॥ અગ્ને॒ પવ॑સ્વ॒ સ્વપા॑ અ॒સ્મે વર્ચ॑-સ્સુ॒વીર્ય᳚મ્ ॥ 18 ॥
દધ॒ત્પોષગ્મ્॑ ર॒યિ-મ્મયિ॑ । અગ્ને॑ ગૃહપતે સુગૃહપ॒તિર॒હ-ન્ત્વયા॑ ગૃ॒હપ॑તિના ભૂયાસગ્મ્ સુગૃહપ॒તિર્મયા॒ ત્વ-ઙ્ગૃ॒હપ॑તિના ભૂયા-શ્શ॒તગ્મ્ હિમા॒સ્તામા॒શિષ॒મા શા॑સે॒ તન્ત॑વે॒ જ્યોતિ॑ષ્મતી॒-ન્તામા॒શિષ॒મા શા॑સે॒-ઽમુષ્મૈ॒ જ્યોતિ॑ષ્મતી॒-ઙ્કસ્ત્વા॑ યુનક્તિ॒ સ ત્વા॒ વિમુ॑ઞ્ચ॒ત્વગ્ને᳚ વ્રતપતે વ્ર॒તમ॑ચારિષ॒-ન્તદ॑શક॒-ન્તન્મે॑-ઽરાધિ ય॒જ્ઞો બ॑ભૂવ॒ સ આ [સ આ, બ॒ભૂ॒વ॒ સ] 19
બ॑ભૂવ॒ સ પ્રજ॑જ્ઞે॒ સ વા॑વૃધે । સ દે॒વાના॒મધિ॑પતિ-ર્બભૂવ॒ સો અ॒સ્માગ્મ્ અધિ॑પતીન્ કરોતુ વ॒યગ્ગ્ સ્યા॑મ॒ પત॑યો રયી॒ણામ્ ॥ ગોમાગ્મ્॑ અ॒ગ્ને-ઽવિ॑માગ્મ્ અ॒શ્વી ય॒જ્ઞો નૃ॒વથ્સ॑ખા॒ સદ॒મિદ॑પ્રમૃ॒ષ્યઃ ।ઇડા॑વાગ્મ્ એ॒ષો અ॑સુર પ્ર॒જાવા᳚-ન્દી॒ર્ઘો ર॒યિઃ પૃ॑થુબુ॒દ્ધ્ન-સ્સ॒ભાવાન્॑ ॥ 20 ॥
(દ્વિ॒ષ્મઃ-સુ॒વીર્ય॒ગ્મ્॒-સ આ-પઞ્ચ॑ત્રિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 6)
યથા॒ વૈ સ॑મૃતસો॒મા એ॒વં-વાઁ એ॒તે સ॑મૃતય॒જ્ઞા યદ્દ॑ર્શપૂર્ણમા॒સૌ કસ્ય॒ વા-ઽહ॑ દે॒વા ય॒જ્ઞમા॒ગચ્છ॑ન્તિ॒ કસ્ય॑ વા॒ ન બ॑હૂ॒નાં-યઁજ॑માનાનાં॒-યોઁ વૈ દે॒વતાઃ॒ પૂર્વઃ॑ પરિગૃ॒હ્ણાતિ॒ સ એ॑ના॒-શ્શ્વો ભૂ॒તે ય॑જત એ॒તદ્વૈ દે॒વાના॑-મા॒યત॑નં॒-યઁદા॑હવ॒નીયો᳚-ઽન્ત॒રા-ઽગ્ની પ॑શૂ॒ના-ઙ્ગાર્હ॑પત્યો મનુ॒ષ્યા॑ણા-મન્વાહાર્ય॒પચ॑નઃ પિતૃ॒ણામ॒ગ્નિ-ઙ્ગૃ॑હ્ણાતિ॒ સ્વ એ॒વાયત॑ને દે॒વતાઃ॒ પરિ॑ [દે॒વતાઃ॒ પરિ॑, ગૃ॒હ્ણા॒તિ॒ તા-શ્શ્વો] 21
ગૃહ્ણાતિ॒ તા-શ્શ્વો ભૂ॒તે ય॑જતે વ્ર॒તેન॒ વૈ મેદ્ધ્યો॒ -ઽગ્નિ-ર્વ્ર॒તપ॑તિ-ર્બ્રાહ્મ॒ણો વ્ર॑ત॒ભૃ-દ્વ્ર॒ત-મુ॑પૈ॒ષ્ય-ન્બ્રૂ॑યા॒દગ્ને᳚ વ્રતપતે વ્ર॒ત-ઞ્ચ॑રિષ્યા॒મીત્ય॒ગ્નિ-ર્વૈ દે॒વાનાં᳚-વ્રઁ॒તપ॑તિ॒સ્તસ્મા॑ એ॒વ પ્ર॑તિ॒પ્રોચ્ય॑ વ્ર॒તમા લ॑ભતે બ॒ર્॒હિષા॑ પૂ॒ર્ણમા॑સે વ્ર॒તમુપૈ॑તિ વ॒થ્સૈર॑માવા॒સ્યા॑યામે॒તદ્ધ્યે॑તયો॑-રા॒યત॑નમુપ॒સ્તીર્યઃ॒ પૂર્વ॑શ્ચા॒ગ્નિરપ॑ર॒શ્ચેત્યા॑હુ-ર્મનુ॒ષ્યા॑ [-ર્મનુ॒ષ્યાઃ᳚, ઇન્ન્વા] 22
ઇન્ન્વા ઉપ॑સ્તીર્ણ-મિ॒ચ્છન્તિ॒ કિમુ॑ દે॒વા યેષા॒-ન્નવા॑વસાન॒-મુપા᳚સ્મિ॒ઞ્છ્વો ય॒ક્ષ્યમા॑ણે દે॒વતા॑ વસન્તિ॒ ય એ॒વં-વિઁ॒દ્વાન॒ગ્નિ-મુ॑પસ્તૃ॒ણાતિ॒ યજ॑માનેન ગ્રા॒મ્યાશ્ચ॑ પ॒શવો॑-ઽવ॒રુદ્ધ્યા॑ આર॒ણ્યાશ્ચેત્યા॑હુ॒-ર્ય-દ્ગ્રા॒મ્યાનુ॑પ॒વસ॑તિ॒ તેન॑ ગ્રા॒મ્યાનવ॑ રુન્ધે॒ યદા॑ર॒ણ્યસ્યા॒-ઽશ્ઞાતિ॒ તેના॑ર॒ણ્યાન્. યદના᳚શ્વા-નુપ॒વસે᳚-ત્પિતૃદેવ॒ત્ય॑-સ્સ્યાદાર॒ણ્યસ્યા᳚-શ્ઞાતીન્દ્રિ॒યં- [શ્ઞાતીન્દ્રિ॒યમ્, વા આ॑ર॒ણ્યં-] 23
-વાઁ આ॑ર॒ણ્ય-મિ॑ન્દ્રિ॒ય-મે॒વા-ઽઽત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ યદના᳚શ્વા-નુપ॒વસે॒-ત્ક્ષોધુ॑ક-સ્સ્યા॒દ્ય-દ॑શ્ઞી॒યાદ્રુ॒-દ્રો᳚-ઽસ્ય પ॒શૂન॒ભિ મ॑ન્યેતા॒-ઽપો᳚-ઽશ્ઞાતિ॒ તન્નેવા॑શિ॒ત-ન્નેવા-ઽન॑શિત॒-ન્ન ક્ષોધુ॑કો॒ ભવ॑તિ॒ નાસ્ય॑ રુ॒દ્રઃ પ॒શૂન॒ભિ મ॑ન્યતે॒ વજ્રો॒ વૈ ય॒જ્ઞઃ, ક્ષુ-ત્ખલુ॒ વૈ મ॑નુ॒ષ્ય॑સ્ય॒ ભ્રાતૃ॑વ્યો॒ યદના᳚-ઽશ્વાનુપ॒વસ॑તિ॒ વજ્રે॑ણૈ॒વ સા॒ક્ષા-ત્ક્ષુધ॒-મ્ભ્રાતૃ॑વ્યગ્મ્ હન્તિ ॥ 24 ॥
(પરિ॑-મનુ॒ષ્યા॑-ઇન્દ્રિ॒યગ્મ્-સા॒ક્ષાત્-ત્રીણિ॑ ચ) (અ. 7)
યો વૈ શ્ર॒દ્ધામના॑રભ્ય ય॒જ્ઞેન॒ યજ॑તે॒ નાસ્યે॒ષ્ટાય॒ શ્રદ્દ॑ધતે॒-ઽપઃ પ્ર ણ॑યતિ શ્ર॒દ્ધા વા આપ॑-શ્શ્ર॒દ્ધામે॒વા-ઽઽરભ્ય॑ ય॒જ્ઞેન॑ યજત ઉ॒ભયે᳚-ઽસ્ય દેવમનુ॒ષ્યા ઇ॒ષ્ટાય॒ શ્રદ્દ॑ધતે॒ તદા॑હુ॒રતિ॒ વા એ॒તા વર્ત્ર॑-ન્નેદ॒ન્ત્યતિ॒ વાચ॒-મ્મનો॒ વાવૈતા નાતિ॑ નેદ॒ન્તીતિ॒ મન॑સા॒ પ્ર ણ॑યતી॒યં-વૈઁ મનો॒- [મનઃ॑, અ॒નયૈ॒વૈનાઃ॒] 25
-ઽનયૈ॒વૈનાઃ॒ પ્ર ણ॑ય॒ત્ય-સ્ક॑ન્નહવિ-ર્ભવતિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॑ યજ્ઞાયુ॒ધાનિ॒ સ-મ્ભ॑રતિ ય॒જ્ઞો વૈ ય॑જ્ઞાયુ॒ધાનિ॑ ય॒જ્ઞમે॒વ તથ્સ-મ્ભ॑રતિ॒ યદેક॑મેકગ્મ્ સ॒મ્ભરે᳚ત્-પિતૃદેવ॒ત્યા॑નિ સ્યુ॒ર્ય-થ્સ॒હ સર્વા॑ણિ માનુ॒ષાણિ॒ દ્વેદ્વે॒ સમ્ભ॑રતિ યાજ્યાનુવા॒ક્ય॑યોરે॒વ રૂ॒પ-ઙ્ક॑રો॒ત્યથો॑ મિથુ॒નમે॒વયો વૈ દશ॑ યજ્ઞાયુ॒ધાનિ॒ વેદ॑ મુખ॒તો᳚-ઽસ્ય ય॒જ્ઞઃ ક॑લ્પતે॒ સ્ફ્ય- [ક॑લ્પતે॒ સ્ફ્યઃ, ચ॒ ક॒પાલા॑નિ] 26
-શ્ચ॑ ક॒પાલા॑નિ ચાગ્નિહોત્ર॒હવ॑ણી ચ॒ શૂર્પ॑-ઞ્ચ કૃષ્ણાજિ॒ન-ઞ્ચ॒ શમ્યા॑ ચો॒લૂખ॑લ-ઞ્ચ॒ મુસ॑લ-ઞ્ચ દૃ॒ષચ્ચોપ॑લા ચૈ॒તાનિ॒ વૈ દશ॑ યજ્ઞાયુ॒ધાનિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॑ મુખ॒તો᳚-ઽસ્ય ય॒જ્ઞઃ ક॑લ્પતે॒ યો વૈ દે॒વેભ્યઃ॑ પ્રતિ॒પ્રોચ્ય॑ ય॒જ્ઞેન॒ યજ॑તે જુ॒ષન્તે᳚-ઽસ્ય દે॒વા હ॒વ્યગ્મ્ હ॒વિ-ર્નિ॑રુ॒પ્યમા॑ણમ॒ભિ મ॑ન્ત્રયેતા॒-ઽગ્નિગ્મ્ હોતા॑રમિ॒હ તગ્મ્ હુ॑વ॒ ઇતિ॑ [ ] 27
દે॒વેભ્ય॑ એ॒વ પ્ર॑તિ॒પ્રોચ્ય॑ ય॒જ્ઞેન॑ યજતે જુ॒ષન્તે᳚-ઽસ્ય દે॒વા હ॒વ્યમે॒ષ વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ ગ્રહો॑ ગૃહી॒ત્વૈવ ય॒જ્ઞેન॑ યજતે॒ તદુ॑દિ॒ત્વા વાચં॑-યઁચ્છતિ ય॒જ્ઞસ્ય॒ ધૃત્યા॒ અથો॒ મન॑સા॒ વૈ પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્ય॒જ્ઞમ॑તનુત॒ મન॑સૈ॒વ ત-દ્ય॒જ્ઞ-ન્ત॑નુતે॒ રક્ષ॑સા॒-મન॑ન્વવચારાય॒ યો વૈ ય॒જ્ઞં-યોઁગ॒ આગ॑તે યુ॒નક્તિ॑ યુ॒ઙ્ક્તે યુ॑ઞ્જા॒નેષુ॒ કસ્ત્વા॑ યુનક્તિ॒ સ ત્વા॑ યુન॒ક્ત્વિ-( ) -ત્યા॑હ પ્ર॒જાપ॑તિ॒-ર્વૈ કઃ પ્ર॒જાપ॑તિનૈ॒વૈનં॑-યુઁનક્તિ યુ॒ઙ્ક્તે યુ॑ઞ્જા॒નેષુ॑ ॥ 28 ॥
(વૈમ॒નઃ-સ્ફ્ય-ઇતિ॑-યુન॒ક્ત્વે-કા॑દશ ચ) (અ. 8)
પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્ય॒જ્ઞાન॑સૃજતા-ગ્નિહો॒ત્ર-ઞ્ચા᳚ગ્નિષ્ટો॒મ-ઞ્ચ॑ પૌર્ણમા॒સી-ઞ્ચો॒ક્થ્ય॑-ઞ્ચામાવા॒સ્યા᳚-ઞ્ચાતિરા॒ત્ર-ઞ્ચ॒ તાનુદ॑મિમીત॒ યાવ॑દગ્નિહો॒ત્ર-માસી॒-ત્તાવા॑નગ્નિષ્ટો॒મો યાવ॑તી પૌર્ણમા॒સી તાવા॑નુ॒ક્થ્યો॑ યાવ॑ત્યમાવા॒સ્યા॑ તાવા॑નતિરા॒ત્રો ય એ॒વં-વિઁ॒દ્વાન॑ગ્નિહો॒ત્ર-ઞ્જુ॒હોતિ॒ યાવ॑દગ્નિષ્ટો॒મેનો॑ પા॒પ્નોતિ॒ તાવ॒દુપા᳚-ઽઽપ્નોતિ॒ ય એ॒વં-વિઁ॒દ્વા-ન્પૌ᳚ર્ણમા॒સીં-યઁજ॑તે॒ યાવ॑દુ॒ક્થ્યે॑નોપા॒પ્નોતિ॒ [યાવ॑દુ॒ક્થ્યે॑નોપા॒પ્નોતિ॑, તાવ॒દુપા᳚-ઽઽપ્નોતિ॒] 29
તાવ॒દુપા᳚-ઽઽપ્નોતિ॒ ય એ॒વં-વિઁ॒દ્વાન॑માવા॒સ્યાં᳚-યઁજ॑તે॒ યાવ॑દતિરા॒ત્રેણો॑પા॒પ્નોતિ॒ તાવ॒દુપા᳚-ઽઽપ્નોતિ પરમે॒ષ્ઠિનો॒ વા એ॒ષ ય॒જ્ઞો-ઽગ્ર॑ આસી॒-ત્તેન॒ સ પ॑ર॒મા-ઙ્કાષ્ઠા॑મગચ્છ॒-ત્તેન॑ પ્ર॒જાપ॑તિ-ન્નિ॒રવા॑સાયય॒-ત્તેન॑ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પર॒મા-ઙ્કાષ્ઠા॑મગચ્છ॒-ત્તેનેન્દ્ર॑-ન્નિ॒રવા॑સાયય॒-ત્તેનેન્દ્રઃ॑ પર॒મા-ઙ્કાષ્ઠા॑મગચ્છ॒-ત્તેના॒-ઽગ્નીષોમૌ॑ નિ॒રવા॑સાયય॒-ત્તેના॒ગ્નીષોમૌ॑ પ॒રમા-ઙ્કાષ્ઠા॑મગચ્છતાં॒-યઁ [કાષ્ઠા॑મગચ્છતાં॒-યઃ, ઁએ॒વં-વિઁ॒દ્વા-ન્દ॑ર્શપૂર્ણમા॒સૌ] 30
એ॒વં-વિઁ॒દ્વા-ન્દ॑ર્શપૂર્ણમા॒સૌ યજ॑તે પર॒મામે॒વ કાષ્ઠા᳚-ઙ્ગચ્છતિ॒ યો વૈ પ્રજા॑તેન ય॒જ્ઞેન॒ યજ॑તે॒ પ્ર પ્ર॒જયા॑ પ॒શુભિ॑-ર્મિથુ॒નૈ-ર્જા॑યતે॒ દ્વાદ॑શ॒ માસા᳚-સ્સંવઁથ્સ॒રો દ્વાદ॑શ દ્વ॒ન્દ્વાનિ॑ દર્શપૂર્ણમા॒સયો॒સ્તાનિ॑ સ॒મ્પાદ્યા॒નીત્યા॑હુ-ર્વ॒થ્સ-ઞ્ચો॑પાવસૃ॒જત્યુ॒ખા-ઞ્ચાધિ॑ શ્રય॒ત્યવ॑ ચ॒ હન્તિ॑ દૃ॒ષદૌ॑ ચ સ॒માહ॒ન્ત્યધિ॑ ચ॒ વપ॑તે ક॒પાલા॑નિ॒ ચોપ॑ દધાતિ પુરો॒ડાશ॑-ઞ્ચા- [પુરો॒ડાશ॑-ઞ્ચ, અ॒ધિ॒શ્રય॒ત્યાજ્ય॑-ઞ્ચ] 31
-ઽધિ॒શ્રય॒ત્યાજ્ય॑-ઞ્ચ સ્તમ્બય॒જુશ્ચ॒ હર॑ત્ય॒ભિ ચ॑ ગૃહ્ણાતિ॒ વેદિ॑-ઞ્ચ પરિ ગૃ॒હ્ણાતિ॒ પત્ની᳚-ઞ્ચ॒ સન્ન॑હ્યતિ॒ પ્રોક્ષ॑ણીશ્ચા ઽઽસા॒દય॒ત્યાજ્ય॑-ઞ્ચૈ॒તાનિ॒ વૈ દ્વાદ॑શ દ્વ॒ન્દ્વાનિ॑ દર્શપૂર્ણમા॒સયો॒સ્તાનિ॒ ય એ॒વગ્મ્ સ॒મ્પાદ્ય॒ યજ॑તે॒ પ્રજા॑તેનૈ॒વ ય॒જ્ઞેન॑ યજતે॒ પ્ર પ્ર॒જયા॑ પ॒શુભિ॑-ર્મિથુ॒નૈ-ર્જા॑યતે ॥ 32 ॥
(ઉ॒ક્થ્યે॑નોપા॒પ્નોત્ય॑-ગચ્છતાં॒-યઃ ઁ- પુ॑રો॒ડાશં॑-ચત્વારિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 9)
ધ્રુ॒વો॑-ઽસિ ધ્રુ॒વો॑-ઽહગ્મ્ સ॑જા॒તેષુ॑ ભૂયાસ॒મિત્યા॑હ ધ્રુ॒વાને॒વૈના᳚ન્ કુરુત ઉ॒ગ્રો᳚-ઽસ્યુ॒ગ્રો॑-ઽહગ્મ્ સ॑જા॒તેષુ॑ ભૂયાસ॒-મિત્યા॒હાપ્ર॑તિવાદિન એ॒વૈના᳚ન્ કુરુતે-ઽભિ॒ભૂર॑સ્યભિ॒ભૂર॒હગ્મ્ સ॑જા॒તેષુ॑ ભૂયાસ॒મિત્યા॑હ॒ ય એ॒વૈન॑-મ્પ્રત્યુ॒ત્પિપી॑તે॒ તમુપા᳚સ્યતે યુ॒નજ્મિ॑ ત્વા॒ બ્રહ્મ॑ણા॒ દૈવ્યે॒નેત્યા॑હૈ॒ષ વાઅ॒ગ્નેર્યોગ॒સ્તેનૈ॒ – [વાઅ॒ગ્નેર્યોગ॒સ્તેન॑, એ॒વૈનં॑-યુઁનક્તિ] 33
વૈનં॑-યુઁનક્તિ ય॒જ્ઞસ્ય॒ વૈ સમૃ॑દ્ધેન દે॒વા-સ્સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒કમા॑યન્. ય॒જ્ઞસ્ય॒ વ્યૃ॑દ્ધે॒નાસુ॑રા॒-ન્પરા॑ભાવય॒ન્. યન્મે॑ અગ્ને અ॒સ્ય ય॒જ્ઞસ્ય॒ રિષ્યા॒દિત્યા॑હ ય॒જ્ઞસ્યૈ॒વ તથ્સમૃ॑દ્ધેન॒ યજ॑માન-સ્સુવ॒ર્ગં-લોઁ॒કમે॑તિ ય॒જ્ઞસ્ય॒ વ્યૃ॑દ્ધેન॒ ભ્રાતૃ॑વ્યા॒-ન્પરા॑ ભાવયત્યગ્નિહો॒ત્ર-મે॒તાભિ॒-ર્વ્યાહૃ॑તીભિ॒રુપ॑ સાદયેદ્યજ્ઞમુ॒ખં-વાઁ અ॑ગ્નિહો॒ત્ર-મ્બ્રહ્મૈ॒તા વ્યાહૃ॑તયો યજ્ઞમુ॒ખ એ॒વ બ્રહ્મ॑ – [બ્રહ્મ॑, કુ॒રુ॒તે॒ સં॒વઁ॒થ્સ॒રે] 34
કુરુતે સંવઁથ્સ॒રે પ॒ર્યાગ॑ત એ॒તાભિ॑રે॒વોપ॑ સાદયે॒-દ્બ્રહ્મ॑ણૈ॒વોભ॒યત॑-સ્સંવઁથ્સ॒ર-મ્પરિ॑ ગૃહ્ણાતિ દર્શપૂર્ણમા॒સૌ ચા॑તુર્મા॒સ્યાન્યા॒લભ॑માન એ॒તાભિ॒-ર્વ્યાહૃ॑તીભિર્-હ॒વીગ્ષ્યાસા॑દયે-દ્યજ્ઞમુ॒ખં-વૈઁ દ॑ર્શપૂર્ણમા॒સૌ ચા॑તુર્મા॒સ્યાનિ॒ બ્રહ્મૈ॒તા વ્યાહૃ॑તયો યજ્ઞમુ॒ખ એ॒વ બ્રહ્મ॑ કુરુતે સંવઁથ્સ॒રે પ॒ર્યાગ॑ત એ॒તાભિ॑રે॒વાસા॑દયે॒-દ્બ્રહ્મ॑ણૈ॒વોભ॒યત॑-સ્સંવઁથ્સ॒ર-મ્પરિ॑ગૃહ્ણાતિ॒ યદ્વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ સામ્ના᳚ ક્રિ॒યતે॑ રા॒ષ્ટ્રં- [રા॒ષ્ટ્રમ્, ય॒જ્ઞસ્યા॒-શીર્ગ॑ચ્છતિ॒] 35
-યઁ॒જ્ઞસ્યા॒-શીર્ગ॑ચ્છતિ॒ યદૃ॒ચા વિશં॑-યઁ॒જ્ઞસ્યા॒- શીર્ગ॑ચ્છ॒ત્યથ॑ બ્રાહ્મ॒ણો॑-ઽના॒શીર્કે॑ણ ય॒જ્ઞેન॑ યજતે સામિધે॒ની-ર॑નુવ॒ક્ષ્યન્ને॒તા વ્યાહૃ॑તીઃ પુ॒રસ્તા᳚દ્દદ્ધ્યા॒-દ્બ્રહ્મૈ॒વ પ્ર॑તિ॒પદ॑-ઙ્કુરુતે॒ તથા᳚ બ્રાહ્મ॒ણ-સ્સાશી᳚ર્કેણ ય॒જ્ઞેન॑ યજતે॒ ય-ઙ્કા॒મયે॑ત॒ યજ॑માન॒-મ્ભ્રાતૃ॑વ્યમસ્ય ય॒જ્ઞસ્યા॒શીર્ગ॑ચ્છે॒દિતિ॒ તસ્યૈ॒તા વ્યાહૃ॑તીઃ પુરોનુવા॒ક્યા॑યા-ન્દદ્ધ્યા-દ્ભ્રાતૃવ્યદેવ॒ત્યા॑ વૈ પુ॑રોનુવા॒ક્યા᳚ ભ્રાતૃ॑વ્યમે॒વાસ્ય॑ ય॒જ્ઞસ્યા॒-[ય॒જ્ઞસ્યા॑, આ॒શીર્ગ॑ચ્છતિ॒] 36
-ઽઽશીર્ગ॑ચ્છતિ॒ યાન્ કા॒મયે॑ત॒ યજ॑માનાન્-થ્સ॒માવ॑ત્યેનાન્ ય॒જ્ઞસ્યા॒ ઽઽશીર્ગ॑ચ્છે॒દિતિ॒ તેષા॑મે॒તા વ્યાહૃ॑તીઃ પુરોનુવા॒ક્યા॑યા અર્ધ॒ર્ચ એકા᳚-ન્દદ્ધ્યા-દ્યા॒જ્યા॑યૈ પુ॒રસ્તા॒દેકાં᳚-યાઁ॒જ્યા॑યા અર્ધ॒ર્ચ એકા॒-ન્તથૈ॑નાન્-થ્સ॒માવ॑તી ય॒જ્ઞસ્યા॒ ઽઽશીર્ગ॑ચ્છતિ॒ યથા॒ વૈ પ॒ર્જન્ય॒-સ્સુવૃ॑ષ્ટં॒-વઁર્ષ॑ત્યે॒વં-યઁ॒જ્ઞો યજ॑માનાય વર્ષતિ॒ સ્થલ॑યોદ॒ક-મ્પ॑રિગૃ॒હ્ણન્ત્યા॒શિષા॑ ય॒જ્ઞં-યઁજ॑માનઃ॒ પરિ॑ ગૃહ્ણાતિ॒ મનો॑-ઽસિ પ્રાજાપ॒ત્યં- [પ્રાજાપ॒ત્યમ્, મન॑સા] 37
-મન॑સા મા ભૂ॒તેના-ઽઽવિ॒શેત્યા॑હ॒ મનો॒ વૈ પ્રા॑જાપ॒ત્ય-મ્પ્રા॑જાપ॒ત્યો ય॒જ્ઞો મન॑ એ॒વ ય॒જ્ઞમા॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ વાગ॑સ્યૈ॒ન્દ્રી સ॑પત્ન॒ક્ષય॑ણી વા॒ચા મે᳚ન્દ્રિ॒યેણા-ઽઽવિ॒શેત્યા॑હૈ॒ન્દ્રી વૈ વાગ્વાચ॑-મે॒વૈન્દ્રી- મા॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે ॥ 38 ॥
(તેનૈ॒-વ બ્રહ્મ॑- રા॒ષ્ટ્રમે॒-વાસ્ય॑ ય॒જ્ઞસ્ય॑-પ્રાજાપ॒ત્યગ્મ્-ષટ્ત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 10)
યો વૈ સ॑પ્તદ॒શ-મ્પ્ર॒જાપ॑તિં-યઁ॒જ્ઞમ॒ન્વાય॑ત્તં॒-વેઁદ॒ પ્રતિ॑ ય॒જ્ઞેન॑ તિષ્ઠતિ॒ ન ય॒જ્ઞા-દ્ભ્રગ્મ્॑શત॒ આ શ્રા॑વ॒યેતિ॒ ચતુ॑રક્ષર॒મસ્તુ॒ શ્રૌષ॒ડિતિ॒ ચતુ॑રક્ષરં॒-યઁજેતિ॒ દ્વ્ય॑ક્ષરં॒-યેઁ યજા॑મહ॒ ઇતિ॒ પઞ્ચા᳚ક્ષર-ન્દ્વ્યક્ષ॒રો વ॑ષટ્કા॒ર એ॒ષ વૈ સ॑પ્તદ॒શઃ પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્ય॒જ્ઞમ॒ન્વાય॑ત્તો॒ ય એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રતિ॑ ય॒જ્ઞેન॑ તિષ્ઠતિ॒ ન ય॒જ્ઞાદ્- ભ્રગ્મ્॑શતે॒ યો વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ પ્રાય॑ણ-મ્પ્રતિ॒ષ્ઠા- [પ્રતિ॒ષ્ઠામ્, ઉ॒દય॑નં॒-વેઁદ॒] 39
મુ॒દય॑નં॒-વેઁદ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિતે॒નારિ॑ષ્ટેન ય॒જ્ઞેન॑ સ॒ગ્ગ્॒સ્થા-ઙ્ગ॑ચ્છ॒ત્યાશ્રા॑વ॒યાસ્તુ॒ શ્રૌષ॒ડ્યજ॒ યે યજા॑મહે વષટ્કા॒ર એ॒તદ્વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ પ્રાય॑ણમે॒ષા પ્ર॑તિ॒ષ્ઠૈતદુ॒દય॑નં॒-યઁ એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિતે॒ના-ઽરિ॑ષ્ટેન ય॒જ્ઞેન॑ સ॒ગ્ગ્॒સ્થા-ઙ્ગ॑ચ્છતિ॒ યો વૈ સૂ॒નૃતા॑યૈ॒ દોહં॒-વેઁદ॑ દુ॒હ એ॒વૈનાં᳚-યઁ॒જ્ઞો વૈ સૂ॒નૃતા ઽઽ શ્રા॑વ॒યેત્યૈવૈના॑-મહ્વ॒દસ્તુ॒ [-મહ્વ॒દસ્તુ॑, શ્રૌષ॒ડિત્યુ॒પાવા᳚સ્રા॒-] 40
શ્રૌષ॒ડિત્યુ॒પાવા᳚સ્રા॒-ગ્યજેત્યુદ॑નૈષી॒દ્યે યજા॑મહ॒ ઇત્યુપા॑-ઽસદ-દ્વષટ્કા॒રેણ॑ દોગ્દ્ધ્યે॒ષ વૈ સૂ॒નૃતા॑યૈ॒ દોહો॒ ય એ॒વં-વેઁદ॑ દુ॒હ એ॒વૈના᳚-ન્દે॒વા વૈ સ॒ત્રમા॑સત॒ તેષા॒-ન્દિશો॑-ઽદસ્ય॒ન્ત એ॒તામા॒ર્દ્રા-મ્પ॒ઙ્ક્તિમ॑પશ્ય॒ન્ના શ્રા॑વ॒યેતિ॑ પુરોવા॒ત-મ॑જનય॒ન્નસ્તુ॒ શ્રૌષ॒ડિત્ય॒ભ્રગ્મ્ સમ॑પ્લાવય॒ન્॒. યજેતિ॑ વિ॒દ્યુત॑- [વિ॒દ્યુત॑મ્, અ॒જ॒ન॒ય॒ન્॒ યે] 41
મજનય॒ન્॒ યે યજા॑મહ॒ ઇતિ॒ પ્રાવ॑ર્ષયન્ન॒ભ્ય॑સ્તનયન્ વષટ્કા॒રેણ॒ તતો॒ વૈ તેભ્યો॒ દિશઃ॒ પ્રાપ્યા॑યન્ત॒ ય એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રાસ્મૈ॒ દિશઃ॑ પ્યાયન્તે પ્ર॒જાપ॑તિ-ન્ત્વો॒વેદ॑ પ્ર॒જાપ॑તિ સ્ત્વંવેઁદ॒ ય-મ્પ્ર॒જાપ॑તિ॒-ર્વેદ॒ સ પુણ્યો॑ ભવત્યે॒ષ વૈ છ॑ન્દ॒સ્યઃ॑ પ્ર॒જાપ॑તિ॒રા શ્રા॑વ॒યા-ઽસ્તુ॒ શ્રૌષ॒ડ્યજ॒ યે યજા॑મહે વષટ્કા॒રો ય એ॒વં-વેઁદ॒ પુણ્યો॑ ભવતિ વસ॒ન્ત- [વસ॒ન્તમ્, ઋ॒તૂ॒નાં] 42
-મૃ॑તૂ॒ના-મ્પ્રી॑ણા॒મીત્યા॑હ॒ર્તવો॒ વૈ પ્ર॑યા॒જા ઋ॒તૂને॒વ પ્રી॑ણાતિ॒ તે᳚-ઽસ્મૈ પ્રી॒તા ય॑થાપૂ॒ર્વ-ઙ્ક॑લ્પન્તે॒ કલ્પ॑ન્તે-ઽસ્મા ઋ॒તવો॒ ય એ॒વં-વેઁદા॒ગ્નીષોમ॑યોર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॒ ચક્ષુ॑ષ્મા-ન્ભૂયાસ॒મિત્યા॑-હા॒ગ્નીષોમા᳚ભ્યાં॒-વૈઁ ય॒જ્ઞશ્ચક્ષુ॑ષ્મા॒-ન્તાભ્યા॑મે॒વ ચક્ષુ॑રા॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ ઽગ્નેર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા᳚-ઽન્ના॒દો ભૂ॑યાસ॒મિત્યા॑હા॒ગ્નિર્વૈ દે॒વાના॑-મન્ના॒દસ્તે નૈ॒વા- [મન્ના॒દસ્તે નૈ॒વા, અ॒ન્નાદ્ય॑મા॒ત્મન્] 43
-ઽન્નાદ્ય॑મા॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ દબ્ધિ॑ર॒સ્યદ॑બ્ધો ભૂયાસમ॒મુ-ન્દ॑ભેય॒મિત્યા॑હૈ॒તયા॒ વૈ દબ્દ્ધ્યા॑ દે॒વા અસુ॑રાનદભ્નુવ॒ન્તયૈ॒વ ભ્રાતૃ॑વ્ય-ન્દભ્નોત્ય॒ગ્નીષોમ॑યોર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ વૃત્ર॒હા ભૂ॑યાસ॒મિત્યા॑હા॒-ઽગ્નીષોમા᳚ભ્યાં॒-વાઁ ઇન્દ્રો॑ વૃ॒ત્રમ॑હ॒ન્તાભ્યા॑મે॒વ ભ્રાતૃ॑વ્યગ્ગ્ સ્તૃણુત ઇન્દ્રાગ્નિ॒યોર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયે᳚ન્દ્રિયા॒વ્ય॑ન્ના॒દો ભૂ॑યાસ॒મિત્યા॑હેન્દ્રિયા॒વ્યે॑વાન્ના॒દો ભ॑વ॒તીન્દ્ર॑સ્યા॒- [ભ॑વ॒તીન્દ્ર॑સ્ય, અ॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયે᳚ન્દ્રિયા॒વી] 44
-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયે᳚ન્દ્રિયા॒વી ભૂ॑યાસ॒મિત્યા॑હેન્દ્રિયા॒વ્યે॑વ ભ॑વતિ મહે॒ન્દ્રસ્યા॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ જે॒માન॑-મ્મહિ॒માન॑-ઙ્ગમેય॒મિત્યા॑હ જે॒માન॑મે॒વ મ॑હિ॒માન॑-ઙ્ગચ્છત્ય॒ગ્ને-સ્સ્વિ॑ષ્ટ॒કૃતો॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા ઽઽયુ॑ષ્માન્. ય॒જ્ઞેન॑ પ્રતિ॒ષ્ઠા-ઙ્ગ॑મેય॒મિત્યા॒-હાયુ॑રે॒વાત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ પ્રતિ॑ ય॒જ્ઞેન॑ -તિષ્ઠતિ ॥ 45 ॥
( પ્ર॒તિ॒ષ્ઠા-મ॑હ્વ॒દસ્તુ॑-વિ॒દ્યુતં॑વઁસ॒ન્તન્-તેનૈ॒વે-ન્દ્ર॑સ્યા॒-ઽષ્ટાત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 11)
ઇન્દ્રં॑-વોઁ વિ॒શ્વત॒સ્પરિ॒ હવા॑મહે॒ જને᳚ભ્યઃ । અ॒સ્માક॑મસ્તુ॒ કેવ॑લઃ ॥ ઇન્દ્ર॒-ન્નરો॑ ને॒મધિ॑તા હવન્તે॒ યત્પાર્યા॑ યુ॒નજ॑તે॒ ધિય॒સ્તાઃ । શૂરો॒ નૃષા॑તા॒ શવ॑સશ્ચકા॒ન આ ગોમ॑તિ વ્ર॒જે ભ॑જા॒ ત્વન્નઃ॑ ॥ ઇ॒ન્દ્રિ॒યાણિ॑ શતક્રતો॒ યા તે॒ જને॑ષુ પ॒ઞ્ચસુ॑ ॥ ઇન્દ્ર॒ તાનિ॑ ત॒ આ વૃ॑ણે ॥ અનુ॑ તે દાયિ મ॒હ ઇ॑ન્દ્રિ॒યાય॑ સ॒ત્રા તે॒ વિશ્વ॒મનુ॑ વૃત્ર॒હત્યે᳚ । અનુ॑ [ ] 46
ક્ષ॒ત્રમનુ॒ સહો॑ યજ॒ત્રેન્દ્ર॑ દે॒વેભિ॒રનુ॑ તે નૃ॒ષહ્યે᳚ ॥ આયસ્મિ᳚ન્-થ્સ॒પ્તવા॑સ॒વા સ્તિષ્ઠ॑ન્તિ સ્વા॒રુહો॑ યથા । ઋષિ॑ર્હ દીર્ઘ॒શ્રુત્ત॑મ॒ ઇન્દ્ર॑સ્ય ઘ॒ર્મો અતિ॑થિઃ ॥ આ॒માસુ॑ પ॒ક્વમૈર॑ય॒ આ સૂર્યગ્મ્॑ રોહયો દિ॒વિ । ઘ॒ર્મ-ન્ન સામ॑-ન્તપતા સુવૃ॒ક્તિભિ॒-ર્જુષ્ટ॒-ઙ્ગિર્વ॑ણસે॒ ગિરઃ॑ ॥ ઇન્દ્ર॒મિ-દ્ગા॒થિનો॑ બૃ॒હદિન્દ્ર॑-મ॒ર્કેભિ॑-ર॒ર્કિણઃ॑ । ઇન્દ્રં॒-વાઁણી॑રનૂષત ॥ ગાય॑ન્તિ ત્વા ગાય॒ત્રિણો- [ગાય॒ત્રિણઃ॑, અર્ચ॑ન્ત્ય॒ર્ક-મ॒ર્કિણઃ॑ ।] 47
-ઽર્ચ॑ન્ત્ય॒ર્ક-મ॒ર્કિણઃ॑ । બ્ર॒હ્માણ॑સ્ત્વા શતક્રત॒વુ-દ્વ॒ગ્મ્॒શ-મિ॑વ યેમિરે ॥ અ॒ગ્મ્॒હો॒મુચે॒ પ્ર ભ॑રેમા મની॒ષામો॑ષિષ્ઠ॒દાવંને॑ સુમ॒તિ-ઙ્ગૃ॑ણા॒નાઃ । ઇ॒દમિ॑ન્દ્ર॒ પ્રતિ॑ હ॒વ્ય-ઙ્ગૃ॑ભાય સ॒ત્યા-સ્સ॑ન્તુ॒ યજ॑માનસ્ય॒ કામાઃ᳚ ॥ વિ॒વેષ॒ યન્મા॑ ધિ॒ષણા॑ જ॒જાન॒ સ્તવૈ॑ પુ॒રા પાર્યા॒દિન્દ્ર॒-મહ્નઃ॑ । અગ્મ્હ॑સો॒ યત્ર॑ પી॒પર॒દ્યથા॑ નો ના॒વેવ॒ યાન્ત॑ મુ॒ભયે॑ હવન્તે ॥ પ્ર સ॒મ્રાજ॑-મ્પ્રથ॒મ-મ॑દ્ધ્વ॒રાણા॑- [મ॑દ્ધ્વ॒રાણા᳚મ્, અ॒ગ્મ્॒હો॒મુચં॑] 48
-મગ્મ્હો॒મુચં॑-વૃઁષ॒ભં-યઁ॒જ્ઞિયા॑નામ્ । અ॒પા-ન્નપા॑તમશ્વિના॒ હય॑ન્ત-મ॒સ્મિન્ન॑ર ઇન્દ્રિ॒ય-ન્ધ॑ત્ત॒મોજઃ॑ ॥ વિ ન॑ ઇન્દ્ર॒ મૃધો॑ જહિ ની॒ચા ય॑ચ્છ પૃતન્ય॒તઃ । અ॒ધ॒સ્પ॒દ-ન્તમી᳚-ઙ્કૃધિ॒ યો અ॒સ્માગ્મ્ અ॑ભિ॒દાસ॑તિ ॥ ઇન્દ્ર॑ ક્ષ॒ત્રમ॒ભિ વા॒મમોજો ઽજા॑યથા વૃષભ ચર્ષણી॒નામ્ । અપા॑નુદો॒ જન॑-મમિત્ર॒યન્ત॑-મુ॒રુ-ન્દે॒વેભ્યો॑ અકૃણો-રુ લો॒કમ્ ॥ મૃ॒ગો ન ભી॒મઃ કુ॑ચ॒રો ગિ॑રિ॒ષ્ઠાઃ પ॑રા॒વત [પ॑રા॒વતઃ॑, આ જ॑ગામા॒ પર॑સ્યાઃ ।] 49
આ જ॑ગામા॒ પર॑સ્યાઃ । સૃ॒કગ્મ્ સ॒ગ્મ્॒શાય॑ પ॒વિમિ॑ન્દ્ર તિ॒ગ્મં-વિઁ શત્રૂ᳚-ન્તાઢિ॒ વિમૃધો॑ નુદસ્વ ॥ વિ શત્રૂ॒ન્॒. વિ મૃધો॑ નુદ॒ વિવૃ॒ત્રસ્ય॒ હનૂ॑ રુજ । વિ મ॒ન્યુમિ॑ન્દ્ર ભામિ॒તો॑-ઽમિત્ર॑સ્યા-ઽભિ॒દાસ॑તઃ ॥ ત્રા॒તાર॒-મિન્દ્ર॑-મવિ॒તાર॒-મિન્દ્ર॒ગ્મ્॒ હવે॑હવે સુ॒હવ॒ગ્મ્॒ શૂર॒મિન્દ્ર᳚મ્ । હુ॒વે નુ શ॒ક્ર-મ્પુ॑રુહૂ॒તમિન્દ્રગ્ગ્॑ સ્વ॒સ્તિ નો॑ મ॒ઘવા॑ ધા॒ત્વિન્દ્રઃ॑ ॥ મા તે॑ અ॒સ્યાગ્મ્ [અ॒સ્યાગ્મ્, સ॒હ॒સા॒વ॒-ન્પરિ॑ષ્ટાવ॒ઘાય॑] 50
સ॑હસાવ॒-ન્પરિ॑ષ્ટાવ॒ઘાય॑ ભૂમ હરિવઃ પરા॒દૈ । ત્રાય॑સ્વ નો ઽવૃ॒કેભિ॒-ર્વરૂ॑થૈ॒-સ્તવ॑ પ્રિ॒યાસ॑-સ્સૂ॒રિષુ॑ સ્યામ ॥ અન॑વસ્તે॒ રથ॒મશ્વા॑ય તક્ષ॒-ન્ત્વષ્ટા॒ વજ્ર॑-મ્પુરુહૂત દ્યુ॒મન્ત᳚મ્ । બ્ર॒હ્માણ॒ ઇન્દ્ર॑-મ્મ॒હય॑ન્તો અ॒ર્કૈરવ॑ર્ધય॒ન્નહ॑યે॒ હન્ત॒વા ઉ॑ ॥ વૃષ્ણે॒ ય-ત્તે॒ વૃષ॑ણો અ॒ર્કમર્ચા॒નિન્દ્ર॒ ગ્રાવા॑ણો॒ અદિ॑તિ-સ્સ॒જોષાઃ᳚ । અ॒ન॒શ્વાસો॒ યે પ॒વયો॑-ઽર॒થા ઇન્દ્રે॑ષિતા અ॒ભ્યવ॑ર્ત ન્ત॒ દસ્યૂન્॑ ॥ 51 ॥
(વૃ॒ત્ર॒હત્યે-ઽનુ॑-ગાય॒ત્રિણો᳚-ઽદ્ધ॒રાણાં᳚-પરા॒વતો॒-ઽસ્યા-મ॒ષ્ટાચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 12)
(સન્ત્વા॑ સિઞ્ચામિ-ધ્રુ॒વો᳚-ઽસ્ય॒ગ્નિર્મા॑-બ॒ર્॒હિષો॒-ઽહ-મા પ્યા॑યતા॒-મગ॑ન્મ॒-યથા॒ વૈ-યો વૈ શ્ર॒દ્ધાં- પ્ર॒જાપ॑તિ॒-ર્યજ્ઞાન્-ધ્રુ॒વો॑-ઽસીત્યા॑હ॒-યો વૈ સ॑પ્તદ॒શ-મિન્દ્રં॑-વોઁ॒-દ્વાદ॑શ । )
(સન્ત્વા॑-બ॒ર્॒હિષો॒-ઽહંયઁથા॒ વા-એ॒વં-વિઁ॒દ્વા-ઞ્છ્રૌષ॑ટ્-થ્સાહસાવ॒-ન્નેક॑પઞ્ચા॒શત્ ।)
(સન્ત્વા॑, સિઞ્ચામિ॒ દસ્યૂન્॑)
॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પ્રથમકાણ્ડે ષષ્ઠઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥