કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પ્રથમકાણ્ડે સપ્તમઃ પ્રશ્નઃ – યાજમાન બ્રાહ્મણં
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
પા॒ક॒ય॒જ્ઞં-વાઁ અન્વાહિ॑તાગ્નેઃ પ॒શવ॒ ઉપ॑ તિષ્ઠન્ત॒ ઇડા॒ ખલુ॒ વૈ પા॑કય॒જ્ઞ-સ્સૈષા-ઽન્ત॒રા પ્ર॑યાજાનૂયા॒જાન્. યજ॑માનસ્ય લો॒કે-ઽવ॑હિતા॒ તામા᳚હ્રિ॒યમા॑ણામ॒ભિ મ॑ન્ત્રયેત॒ સુરૂ॑પવર્ષવર્ણ॒ એહીતિ॑ પ॒શવો॒ વા ઇડા॑ પ॒શૂને॒વોપ॑ હ્વયતે ય॒જ્ઞં-વૈઁ દે॒વા અદુ॑હ્રન્. ય॒જ્ઞો-ઽસુ॑રાગ્મ્ અદુહ॒-ત્તે-ઽસુ॑રા ॒જ્ઞદુ॑ગ્ધાઃ॒ પરા॑-ઽભવ॒ન્॒. યો વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ દોહં॑-વિઁ॒દ્વાન્ [ ] 1
યજ॒તે-ઽપ્ય॒ન્યં-યઁજ॑માન-ન્દુહે॒ સા મે॑ સ॒ત્યા-ઽઽશીર॒સ્ય ય॒જ્ઞસ્ય॑ ભૂયા॒દિત્યા॑હૈ॒ષ વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ દોહ॒સ્તેનૈ॒વૈન॑-ન્દુહે॒ પ્રત્તા॒ વૈ ગૌર્દુ॑હે॒ પ્રત્તેડા॒ યજ॑માનાય દુહ એ॒તે વા ઇડા॑યૈ॒ સ્તના॒ ઇડોપ॑હૂ॒તેતિ॑ વા॒યુર્વ॒થ્સો યર્હિ॒ હોતેડા॑મુપ॒હ્વયે॑ત॒ તર્હિ॒ યજ॑માનો॒ હોતા॑ર॒મીક્ષ॑માણો વા॒યુ-મ્મન॑સા ધ્યાયે- [ધ્યાયેત્, મા॒ત્રે] 2
-ન્મા॒ત્રે વ॒થ્સ-મુ॒પાવ॑સૃજતિ॒ સર્વે॑ણ॒ વૈ ય॒જ્ઞેન॑ દે॒વા-સ્સુ॑વ॒ર્ગં-લોઁ॒કમા॑ય-ન્પાકય॒જ્ઞેન॒ મનુ॑રશ્રામ્ય॒થ્સેડા॒ મનુ॑મુ॒પાવ॑ર્તત॒ તા-ન્દે॑વાસુ॒રા વ્ય॑હ્વયન્ત પ્ર॒તીચી᳚-ન્દે॒વાઃ પરા॑ચી॒મસુ॑રા॒-સ્સા દે॒વાનુ॒પાવ॑ર્તત પ॒શવો॒ વૈ ત-દ્દે॒વાન॑વૃણત પ॒શવો-ઽસુ॑રાનજહુ॒ર્ય-ઙ્કા॒મયે॑તાપ॒શુ-સ્સ્યા॒દિતિ॒ પરા॑ચી॒-ન્તસ્યેડા॒મુપ॑ હ્વયેતાપ॒શુરે॒વ ભ॑વતિ॒ યં- [ભ॑વતિ॒ યમ્, કા॒મયે॑ત] 3
-કા॒મયે॑ત પશુ॒માન્-થ્સ્યા॒દિતિ॑ પ્ર॒તીચી॒-ન્તસ્યેડા॒-મુપ॑ હ્વયેત પશુ॒માને॒વ ભ॑વતિ બ્રહ્મવા॒દિનો॑ વદન્તિ॒ સ ત્વા ઇડા॒મુપ॑ હ્વયેત॒ ય ઇડા॑- મુપ॒હૂયા॒ત્માન॒-મિડા॑યા-મુપ॒હ્વયે॒તેતિ॒ સા નઃ॑ પ્રિ॒યા સુ॒પ્રતૂ᳚ર્તિ-ર્મ॒ઘોનીત્યા॒હેડા॑-મે॒વોપ॒હૂયા॒-ઽઽત્માન॒ -મિડા॑યા॒મુપ॑ હ્વયતે॒ વ્ય॑સ્તમિવ॒ વા એ॒ત-દ્ય॒જ્ઞસ્ય॒ યદિડા॑ સા॒મિ પ્રા॒શ્ઞન્તિ॑ [ ] 4
સા॒મિ મા᳚ર્જયન્ત એ॒ત-ત્પ્રતિ॒ વા અસુ॑રાણાં-યઁ॒જ્ઞો વ્ય॑ચ્છિદ્યત॒ બ્રહ્મ॑ણા દે॒વા-સ્સમ॑દધુ॒-ર્બૃહ॒સ્પતિ॑ -સ્તનુતામિ॒મ-ન્ન॒ ઇત્યા॑હ॒ બ્રહ્મ॒ વૈ દે॒વાના॒-મ્બૃહ॒સ્પતિ॒-ર્બ્રહ્મ॑ણૈ॒વ ય॒જ્ઞગ્મ્ સ-ન્દ॑ધાતિ॒ વિચ્છિ॑ન્નં-યઁ॒જ્ઞગ્મ્ સમિ॒મ-ન્દ॑ધા॒ત્વિત્યા॑હ॒ સન્ત॑ત્યૈ॒ વિશ્વે॑ દે॒વા ઇ॒હ મા॑દયન્તા॒મિત્યા॑હ સ॒ન્તત્યૈ॒વ ય॒જ્ઞ-ન્દે॒વેભ્યો-ઽનુ॑ દિશતિ॒ યાં-વૈઁ [ ] 5
ય॒જ્ઞે દક્ષિ॑ણા॒-ન્દદા॑તિ॒ તામ॑સ્ય પ॒શવો-ઽનુ॒ સ-ઙ્ક્રા॑મન્તિ॒ સ એ॒ષ ઈ॑જા॒નો॑-ઽપ॒શુ-ર્ભાવુ॑કો॒ યજ॑માનેન॒ ખલુ॒ વૈ તત્કા॒ર્ય॑-મિત્યા॑હુ॒-ર્યથા॑ દેવ॒ત્રા દ॒ત્ત-ઙ્કુ॑ર્વી॒તાત્મ-ન્પ॒શૂ-ન્ર॒મયે॒તેતિ॒ બ્રદ્ધ્ન॒ પિન્વ॒સ્વેત્યા॑હ ય॒જ્ઞો વૈ બ્ર॒દ્ધ્નો ય॒જ્ઞમે॒વ તન્મ॑હય॒ત્યથો॑ દેવ॒ત્રૈવ દ॒ત્ત-ઙ્કુ॑રુત આ॒ત્મ-ન્પ॒શૂ-ન્ર॑મયતે॒ દદ॑તો મે॒ મા ક્ષા॒યીત્યા॒હાક્ષિ॑તિ-મે॒વોપૈ॑તિ કુર્વ॒તો મે॒ મોપ॑ દસ॒દિત્યા॑હ ભૂ॒માન॑મે॒વોપૈ॑તિ ॥ 6 ॥
(વિ॒દ્વાન્-ધ્યા॑યે-દ્ભવતિ॒ યં-પ્રા॒શ્ઞન્તિ॒-યાં-વૈઁ-મ॒-એકા॒ન્નવિગ્મ્॑શ॒તિશ્ચ॑ ) (અ. 1)
સગ્ગ્શ્ર॑વા હ સૌવર્ચન॒સઃ તુમિ॑ઞ્જ॒મૌપો॑દિતિ-મુવાચ॒ યથ્સ॒ત્રિણા॒ગ્મ્॒ હોતા-ઽભૂઃ॒ કામિડા॒મુપા᳚હ્વથા॒ ઇતિ॒ તામુપા᳚હ્વ॒ ઇતિ॑ હોવાચ॒ યા પ્રા॒ણેન॑ દે॒વા-ન્દા॒ધાર॑ વ્યા॒નેન॑ મનુ॒ષ્યા॑નપા॒નેન॑ પિ॒તૃનિતિ॑ છિ॒નત્તિ॒ સા ન છિ॑ન॒ત્તી(3) ઇતિ॑ છિ॒નત્તીતિ॑ હોવાચ॒ શરી॑રં॒-વાઁ અ॑સ્યૈ॒ તદુપા᳚હ્વથા॒ ઇતિ॑ હોવાચ॒ ગૌર્વા [ગૌર્વૈ, અ॒સ્યૈ॒ શરી॑રં॒] 7
અ॑સ્યૈ॒ શરી॑ર॒-ઙ્ગાં-વાઁવ તૌ ત-ત્પર્ય॑વદતાં॒-યાઁ ય॒જ્ઞે દી॒યતે॒ સા પ્રા॒ણેન॑ દે॒વા-ન્દા॑ધાર॒ યયા॑ મનુ॒ષ્યા॑ જીવ॑ન્તિ॒ સા વ્યા॒નેન॑ મનુ॒ષ્યાન્॑ યા-મ્પિ॒તૃભ્યો॒ ઘ્નન્તિ॒ સા-ઽપા॒નેન॑ પિ॒તૄન્. ય એ॒વં વેઁદ॑ પશુ॒મા-ન્ભ॑વ॒ત્યથ॒ વૈ તામુપા᳚હ્વ॒ ઇતિ॑ હોવાચ॒ યા પ્ર॒જાઃ પ્ર॒ભવ॑ન્તીઃ॒ પ્રત્યા॒ભવ॒તીત્યન્નં॒ વાઁ અ॑સ્યૈ॒ ત- [અ॑સ્યૈ॒ તત્, ઉપા᳚હ્વથા॒ ઇતિ॑] 8
-દુપા᳚હ્વથા॒ ઇતિ॑ હોવા॒ચૌષ॑ધયો॒ વા અ॑સ્યા॒ અન્ન॒મોષ॑ધયો॒ વૈ પ્ર॒જાઃ પ્ર॒ભવ॑ન્તીઃ॒ પ્રત્યા ભ॑વન્તિ॒ ય એ॒વં-વેઁદા᳚ન્ના॒દો ભ॑વ॒ત્યથ॒ વૈ તામુપા᳚હ્વ॒ ઇતિ॑ હોવાચ॒ યા પ્ર॒જાઃ પ॑રા॒ભવ॑ન્તી-રનુગૃ॒હ્ણાતિ॒ પ્રત્યા॒ભવ॑ન્તી-ર્ગૃ॒હ્ણાતીતિ॑ પ્રતિ॒ષ્ઠાં-વાઁ અ॑સ્યૈ॒ તદુપા᳚હ્વથા॒ ઇતિ॑ હોવાચે॒યં-વાઁ અ॑સ્યૈ પ્રતિ॒ષ્ઠે [પ્રતિ॒ષ્ઠા, ઇ॒યં-વૈઁ] 9
યં-વૈઁ પ્ર॒જાઃ પ॑રા॒ભવ॑ન્તી॒રનુ॑ ગૃહ્ણાતિ॒ પ્રત્યા॒ભવ॑ન્તી-ર્ગૃહ્ણાતિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રત્યે॒વ તિ॑ષ્ઠ॒ત્યથ॒ વૈ તામુપા᳚હ્વ॒ ઇતિ॑ હોવાચ॒ યસ્યૈ॑ નિ॒ક્રમ॑ણે ઘૃ॒ત-મ્પ્ર॒જા-સ્સ॒ઞ્જીવ॑ન્તીઃ॒ પિબ॒ન્તીતિ॑ છિ॒નત્તિ॒ સા ન છિ॑ન॒ત્તી (3) ઇતિ॒ ન છિ॑ન॒ત્તીતિ॑ હોવાચ॒ પ્ર તુ જ॑નય॒તીત્યે॒ષ વા ઇડા॒મુપા᳚હ્વથા॒ ઇતિ॑ હોવાચ॒ વૃષ્ટિ॒ર્॒વા ઇડા॒ વૃષ્ટ્યૈ॒ વૈ નિ॒ક્રમ॑ણે ઘૃ॒ત-મ્પ્ર॒જા-સ્સ॒ઞ્જીવ॑ન્તીઃ પિબન્તિ॒ ય એ॒વં-વેઁદ॒ પ્રૈવ જા॑યતે-ઽન્ના॒દો ભ॑વતિ ॥ 10 ॥
(ગૌર્વા-અ॑સ્યૈ॒ તત્-પ્ર॑તિ॒ષ્ઠા-ઽહ્વ॑થા॒ ઇતિ॑-વિગ્મ્શ॒તિશ્ચ॑) (અ. 2)
પ॒રોક્ષં॒-વાઁ અ॒ન્યે દે॒વા ઇ॒જ્યન્તે᳚ પ્ર॒ત્યક્ષ॑મ॒ન્યે ય-દ્યજ॑તે॒ ય એ॒વ દે॒વાઃ પ॒રોક્ષ॑મિ॒જ્યન્તે॒ તાને॒વ ત-દ્ય॑જતિ॒ યદ॑ન્વાહા॒ર્ય॑-મા॒હર॑ત્યે॒તે વૈ દે॒વાઃ પ્ર॒ત્યક્ષં॒-યઁ-દ્બ્રા᳚હ્મ॒ણાસ્તાને॒વ તેન॑ પ્રીણા॒ત્યથો॒ દક્ષિ॑ણૈ॒વાસ્યૈ॒ષા-ઽથો॑ ય॒જ્ઞસ્યૈ॒વ છિ॒દ્રમપિ॑ દધાતિ॒ યદ્વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॑ ક્રૂ॒રં-યઁદ્વિલિ॑ષ્ટ॒-ન્તદ॑ન્વાહા॒ર્યે॑ણા॒- [તદ॑ન્વાહા॒ર્યે॑ણ, અ॒ન્વાહ॑રતિ॒] 11
-ઽન્વાહ॑રતિ॒ તદ॑ન્વાહા॒ર્ય॑સ્યા-ન્વાહાર્ય॒ત્વ-ન્દે॑વદૂ॒તા વા એ॒તે યદ્-ઋ॒ત્વિજો॒ યદ॑ન્વાહા॒ર્ય॑-મા॒હર॑તિ દેવદૂ॒તાને॒વ પ્રી॑ણાતિ પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્દે॒વેભ્યો॑ ય॒જ્ઞાન્ વ્યાદિ॑શ॒-થ્સ રિ॑રિચા॒નો॑-ઽમન્યત॒ સ એ॒તમ॑ન્વાહા॒ર્ય॑-મભ॑ક્ત-મપશ્ય॒-ત્તમા॒ત્મન્ન॑ધત્ત॒સ વા એ॒ષ પ્રા॑જાપ॒ત્યો યદ॑ન્વાહા॒ર્યો॑ યસ્યૈ॒વં-વિઁ॒દુષો᳚-ઽન્વાહા॒ર્ય॑ આહ્રિ॒યતે॑ સા॒ક્ષાદે॒વ પ્ર॒જાપ॑તિ-મૃદ્ધ્નો॒ત્યપ॑રિમિતોનિ॒રુપ્યો-ઽપ॑રિમિતઃ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્ર॒જાપ॑તે॒- [પ્ર॒જાપ॑તેઃ, આપ્ત્યૈ॑] 12
-રાપ્ત્યૈ॑ દે॒વા વૈ ય-દ્ય॒જ્ઞે-ઽકુ॑ર્વત॒ તદસુ॑રા અકુર્વત॒ તે દે॒વા એ॒ત-મ્પ્રા॑જાપ॒ત્ય-મ॑ન્વાહા॒ર્ય॑-મપશ્ય॒-ન્તમ॒ન્વાહ॑રન્ત॒ તતો॑ દે॒વા અભ॑વ॒-ન્પરાસુ॑રા॒ યસ્યૈ॒વં-વિઁ॒દુષો᳚-ઽન્વાહા॒ર્ય॑ આહ્રિ॒યતે॒ ભવ॑ત્યા॒ત્મના॒ પરા᳚સ્ય॒ ભ્રાતૃ॑વ્યો ભવતિ ય॒જ્ઞેન॒ વા ઇ॒ષ્ટી પ॒ક્વેન॑ પૂ॒ર્તી યસ્યૈ॒વં-વિઁ॒દુષો᳚-ઽન્વાહા॒ર્ય॑ આહ્રિ॒યતે॒ સ ત્વે॑વેષ્ટા॑પૂ॒ર્તી પ્ર॒જાપ॑તેર્ભા॒ગો॑-ઽસી- [પ્ર॒જાપ॑તેર્ભા॒ગો॑-ઽસી, ઇત્યા॑હ] 13
-ત્યા॑હ પ્ર॒જાપ॑તિમે॒વ ભા॑ગ॒ધેયે॑ન॒ સમ॑ર્ધય॒ત્યૂર્જ॑સ્વા॒-ન્પય॑સ્વા॒નિત્યા॒હોર્જ॑-મે॒વાસ્મિ॒-ન્પયો॑ દધાતિ પ્રાણાપા॒નૌ મે॑ પાહિ સમાનવ્યા॒નૌ મે॑ પા॒હીત્યા॑હા॒-ઽઽશિષ॑મે॒વૈતામા શા॒સ્તે ઽક્ષિ॑તો॒ ઽસ્યક્ષિ॑ત્યૈ ત્વા॒ મા મે᳚ ક્ષેષ્ઠા અ॒મુત્રા॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒ક ઇત્યા॑હ॒ ક્ષીય॑તે॒ વા અ॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે-ઽન્ન॑-મિ॒તઃપ્ર॑દાન॒ગ્ગ્॒ હ્ય॑મુષ્મિ-લ્લોઁ॒કે પ્ર॒જા ઉ॑પ॒જીવ॑ન્તિ॒ યદે॒વ-મ॑ભિમૃ॒શત્યક્ષિ॑તિ-મે॒વૈન॑-દ્ગમયતિ॒ નાસ્યા॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે-ઽન્ન॑-ઙ્ક્ષીયતે ॥ 14 ॥
(અ॒ન્વા॒હા॒ર્યે॑ણ-પ્ર॒જાપ॑તે-રસિ॒-હ્ય॑મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે-પઞ્ચ॑દશ ચ ) (અ. 3)
બ॒ર્॒હિષો॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા᳚ પ્ર॒જાવા᳚-ન્ભૂયાસ॒મિત્યા॑હ બ॒ર્॒હિષા॒ વૈ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્ર॒જા અ॑સૃજત॒ તેનૈ॒વ પ્ર॒જા-સ્સૃ॑જતે॒ નરા॒શગ્મ્સ॑સ્યા॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ પશુ॒મા-ન્ભૂ॑યાસ॒મિત્યા॑હ॒ નરા॒શગ્મ્સે॑ન॒ વૈ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ॒શૂન॑સૃજત॒ તેનૈ॒વ પ॒શૂન્-થ્સૃ॑જતે॒-ઽગ્ને-સ્સ્વિ॑ષ્ટ॒કૃતો॒-ઽહ-ન્દે॑વય॒જ્યયા-ઽઽયુ॑ષ્માન્. ય॒જ્ઞેન॑ પ્રતિ॒ષ્ઠા-ઙ્ગ॑મેય॒મિત્યા॒હા-ઽઽયુ॑રે॒વાત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ પ્રતિ॑ ય॒જ્ઞેન॑ તિષ્ઠતિ દર્શપૂર્ણમા॒સયો॒- [દર્શપૂર્ણમા॒સયોઃ᳚, વૈ દે॒વા] 15
-ર્વૈ દે॒વા ઉજ્જિ॑તિ॒-મનૂદ॑જય-ન્દર્શપૂર્ણમા॒સાભ્યા॒- મસુ॑રા॒નપા॑-નુદન્તા॒ગ્ને-ર॒હમુજ્જિ॑તિ॒-મનૂજ્જે॑ષ॒-મિત્યા॑હ દર્શપૂર્ણમા॒સયો॑રે॒વ દે॒વતા॑નાં॒-યઁજ॑માન॒ ઉજ્જિ॑તિ॒મનૂજ્જ॑યતિ દર્શપૂર્ણમા॒સાભ્યા॒-મ્ભ્રાતૃ॑વ્યા॒નપ॑ નુદતે॒ વાજ॑વતીભ્યાં॒-વ્યૂઁ॑હ॒ત્યન્નં॒-વૈઁ વાજો-ઽન્ન॑મે॒વાવ॑ રુન્ધે॒ દ્વાભ્યા॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ॒ યો વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॒ દ્વૌ દોહૌ॑ વિ॒દ્વાન્ યજ॑ત ઉભ॒યત॑ [ઉભ॒યતઃ॑, એ॒વ ય॒જ્ઞં] 16
એ॒વ ય॒જ્ઞ-ન્દુ॑હે પુ॒રસ્તા᳚ચ્ચો॒પરિ॑ષ્ટાચ્ચૈ॒ષ વા અ॒ન્યો ય॒જ્ઞસ્ય॒ દોહ॒ ઇડા॑યામ॒ન્યો યર્હિ॒ હોતા॒ યજ॑માનસ્ય॒ નામ॑ ગૃહ્ણી॒યા-ત્તર્હિ॑ બ્રૂયા॒દેમા અ॑ગ્મન્ના॒શિષો॒ દોહ॑કામા॒ ઇતિ॒ સગ્ગ્સ્તુ॑તા એ॒વ દે॒વતા॑ દુ॒હે-ઽથો॑ ઉભ॒યત॑ એ॒વ ય॒જ્ઞ-ન્દુ॑હે પુ॒રસ્તા᳚ચ્ચો॒પરિ॑ષ્ટાચ્ચ॒ રોહિ॑તેન ત્વા॒-ઽગ્નિર્દે॒વતા᳚-ઙ્ગમય॒ત્વિત્યા॑હૈ॒તે વૈ દે॑વા॒શ્વા [વૈ દે॑વા॒શ્વાઃ, યજ॑માનઃ પ્રસ્ત॒રો] 17
યજ॑માનઃ પ્રસ્ત॒રો યદે॒તૈઃ પ્ર॑સ્ત॒ર-મ્પ્ર॒હર॑તિ દેવા॒શ્વૈરે॒વ યજ॑માનગ્મ્ સુવ॒ર્ગં-લોઁ॒ક-ઙ્ગ॑મયતિ॒ વિ તે॑ મુઞ્ચામિ રશ॒ના વિ ર॒શ્મીનિત્યા॑હૈ॒ષ વા અ॒ગ્નેર્વિ॑મો॒કસ્તે-નૈ॒વૈનં॒-વિઁમુ॑ઞ્ચતિ ॒વિષ્ણો᳚-શ્શં॒યોઁર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ ય॒જ્ઞેન॑ પ્રતિ॒ષ્ઠા-ઙ્ગ॑મેય॒મિત્યા॑હ ય॒જ્ઞો વૈ વિષ્ણુ॑-ર્ય॒જ્ઞ એ॒વાન્ત॒તઃ પ્રતિ॑ તિષ્ઠતિ॒ સોમ॑સ્યા॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ સુ॒રેતા॒ [સુ॒રેતાઃ᳚, રેતો॑] 18
રેતો॑ ધિષી॒યેત્યા॑હ॒ સોમો॒ વૈ રે॑તો॒ધાસ્તેનૈ॒વ રેત॑ આ॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ ત્વષ્ટુ॑ર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ પશૂ॒નાગ્મ્ રૂ॒પ-મ્પુ॑ષેય॒મિત્યા॑હ॒ ત્વષ્ટા॒ વૈ પ॑શૂ॒ના-મ્મિ॑થુ॒નાનાગ્મ્॑ રૂપ॒કૃત્તેનૈ॒વ પ॑શૂ॒નાગ્મ્ રૂ॒પમા॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે દે॒વાના॒-મ્પત્ની॑ર॒ગ્નિ-ર્ગૃ॒હપ॑તિ-ર્ય॒જ્ઞસ્ય॑ મિથુ॒ન-ન્તયો॑ર॒હ-ન્દે॑વય॒જ્યયા॑ મિથુ॒નેન॒ પ્રભૂ॑યાસ॒-મિત્યા॑હૈ॒તસ્મા॒-દ્વૈ મિ॑થુ॒ના-ત્પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્મિથુ॒નેન॒ [ર્મિથુ॒નેન॑, પ્રા-ઽજા॑યત॒] 19
પ્રા-ઽજા॑યત॒ તસ્મા॑દે॒વ યજ॑માનો મિથુ॒નેન॒ પ્રજા॑યતે વે॒દો॑-ઽસિ॒ વિત્તિ॑રસિ વિ॒દેયેત્યા॑હ વે॒દેન॒ વૈ દે॒વા અસુ॑રાણાં-વિઁ॒ત્તં-વેઁદ્ય॑મવિન્દન્ત॒ ત-દ્વે॒દસ્ય॑ વેદ॒ત્વં-યઁદ્ય॒-દ્ભ્રાતૃ॑વ્યસ્યાભિ॒દ્ધ્યાયે॒-ત્તસ્ય॒ નામ॑ ગૃહ્ણીયા॒-ત્તદે॒વાસ્ય॒ સર્વં॑-વૃઁઙ્ક્તે ઘૃ॒તવ॑ન્ત-ઙ્કુલા॒યિનગ્મ્॑ રા॒યસ્પોષગ્મ્॑ સહ॒સ્રિણં॑-વેઁ॒દો દ॑દાતુ વા॒જિન॒મિત્યા॑હ॒ પ્રસ॒હસ્ર॑-મ્પ॒શૂના᳚પ્નો॒ત્યા સ્ય॑ પ્ર॒જાયાં᳚-વાઁ॒જી જા॑યતે॒ ય એ॒વં-વેઁદ॑ ॥ 20 ॥
(દ॒ર્॒શ॒પૂ॒ર્ણ॒માસયો॑-રુભ॒યતો॑-દેવા॒શ્વાઃ-સુ॒રેતાઃ᳚-પ્ર॒જાપ॑તિ-ર્મિથુ॒નેના᳚-પ્નોત્ય॒-ષ્ટૌ ચ॑) (અ. 4)
ધ્રુ॒વાં-વૈઁ રિચ્ય॑માનાં-યઁ॒જ્ઞો-ઽનુ॑ રિચ્યતે ય॒જ્ઞં-યઁજ॑માનો॒ યજ॑માન-મ્પ્ર॒જા ધ્રુ॒વામા॒પ્યાય॑માનાં-યઁ॒જ્ઞો-ઽન્વા પ્યા॑યતે ય॒જ્ઞં-યઁજ॑માનો॒ યજ॑માન-મ્પ્ર॒જા આ પ્યા॑યતા-ન્ધ્રુ॒વા ઘૃ॒તેનેત્યા॑હ ધ્રુ॒વામે॒વા ઽઽ પ્યા॑યયતિ॒ તામા॒પ્યાય॑માનાં-યઁ॒જ્ઞો-ઽન્વા પ્યા॑યતે ય॒જ્ઞં-યઁજ॑માનો॒ યજ॑માન-મ્પ્ર॒જાઃ પ્ર॒જાપ॑તે-ર્વિ॒ભાન્નામ॑ લો॒કસ્તસ્મિગ્ગ્॑સ્ત્વા દધામિ સ॒હ યજ॑માને॒ને- [યજ॑માને॒નેતિ, આ॒હા॒-ઽયં-વૈઁ] 21
-ત્યા॑હા॒-ઽયં-વૈઁ પ્ર॒જાપ॑તે-ર્વિ॒ભાન્નામ॑ લો॒કસ્તસ્મિ॑-ન્ને॒વૈન॑-ન્દધાતિ સ॒હ યજ॑માનેન॒ રિચ્ય॑ત ઇવ॒ વા એ॒ત-દ્ય-દ્યજ॑તે॒ ય-દ્ય॑જમાનભા॒ગ-મ્પ્રા॒શ્ઞાત્યા॒ત્માન॑મે॒વ પ્રી॑ણાત્યે॒તાવા॒ન્॒. વૈ ય॒જ્ઞો યાવાન્॑. યજમાનભા॒ગો ય॒જ્ઞો યજ॑માનો॒ ય-દ્ય॑જમાનભા॒ગ-મ્પ્રા॒શ્ઞાતિ॑ ય॒જ્ઞ એ॒વ ય॒જ્ઞ-મ્પ્રતિ॑ ષ્ઠાપયત્યે॒તદ્વૈ સૂ॒યવ॑સ॒ગ્મ્॒ સોદ॑કં॒-યઁદ્બ॒ર્॒હિશ્ચા-ઽઽપ॑શ્ચૈ॒ત- [-ઽઽપ॑શ્ચૈ॒તત્, યજ॑માનસ્યા॒-] 22
-દ્યજ॑માનસ્યા॒-ઽઽયત॑નં॒-યઁદ્વેદિ॒ર્ય-ત્પૂ᳚ર્ણપા॒ત્ર-મ॑ન્તર્વે॒દિ નિ॒નય॑તિ॒ સ્વ એ॒વા-ઽઽય॑તને સૂ॒યવ॑સ॒ગ્મ્॒ સોદ॑ક-ઙ્કુરુતે॒ સદ॑સિ॒ સન્મે॑ ભૂયા॒ ઇત્યા॒હા-ઽઽપો॒ વૈ ય॒જ્ઞ આપો॒-ઽમૃતં॑-યઁ॒જ્ઞમે॒વામૃત॑-મા॒ત્મ-ન્ધ॑ત્તે॒ સર્વા॑ણિ॒ વૈ ભૂ॒તાનિ॑ વ્ર॒ત-મુ॑પ॒યન્ત॒ -મનૂપ॑ યન્તિ॒ પ્રાચ્યા᳚-ન્દિ॒શિ દે॒વા ઋ॒ત્વિજો॑ માર્જયન્તા॒-મિત્યા॑હૈ॒ષ વૈ દ॑ર્શપૂર્ણમા॒સયો॑-રવભૃ॒થો [-રવભૃ॒થઃ, યાન્યે॒વૈન॑-મ્ભૂ॒તાનિ॑] 23
યાન્યે॒વૈન॑-મ્ભૂ॒તાનિ॑ વ્ર॒તમુ॑પ॒યન્ત॑-મનૂપ॒યન્તિ॒ તૈરે॒વ સ॒હાવ॑ભૃ॒થમવૈ॑તિ॒ વિષ્ણુ॑મુખા॒ વૈ દે॒વા શ્છન્દો॑ભિરિ॒મા-લ્લોઁ॒કા-ન॑નપજ॒ય્યમ॒ભ્ય॑જય॒ન્॒. ય-દ્વિ॑ષ્ણુક્ર॒માન્ ક્રમ॑તે॒ વિષ્ણુ॑રે॒વ ભૂ॒ત્વા યજ॑માન॒શ્છન્દો॑ભિરિ॒મા-લ્લોઁ॒કા-ન॑નપજ॒ય્યમ॒ભિ જ॑યતિ॒ વિષ્ણોઃ॒ ક્રમો᳚-ઽસ્યભિમાતિ॒હેત્યા॑હ ગાય॒ત્રી વૈ પૃ॑થિ॒વી ત્રૈષ્ટુ॑ભમ॒ન્તરિ॑ક્ષ॒-ઞ્જાગ॑તી॒ દ્યૌરાનુ॑ષ્ટુભી॒-ર્દિશ॒ શ્છન્દો॑ભિરે॒વેમા-લ્લોઁ॒કાન્. ય॑થાપૂ॒ર્વમ॒ભિ જ॑યતિ ॥ 24 ॥
(યજ॑માને॒નેતિ॑-ચૈ॒ તદ॑-વભૃ॒થો-દિશઃ॑-સ॒પ્ત ચ॑) (અ. 5)
અગ॑ન્મ॒ સુવ॒-સ્સુવ॑રગ॒ન્મેત્યા॑હ સુવ॒ર્ગમે॒વ લો॒કમે॑તિ સ॒ન્દૃશ॑સ્તે॒ મા છિ॑થ્સિ॒ યત્તે॒ તપ॒સ્તસ્મૈ॑ તે॒ મા ઽઽ વૃ॒ક્ષીત્યા॑હ યથાય॒જુ-રે॒વૈત-થ્સુ॒ભૂર॑સિ॒ શ્રેષ્ઠો॑ રશ્મી॒નામા॑યુ॒ર્ધા અ॒સ્યાયુ॑ર્મે ધે॒હીત્યા॑હા॒-ઽઽશિષ॑મે॒વૈતામા શા᳚સ્તે॒ પ્ર વા એ॒ષો᳚-ઽસ્મા-લ્લોઁ॒કાચ્ચ્ય॑વતે॒ યો [યઃ, વિ॒ષ્ણુ॒ક્ર॒માન્ ક્રમ॑તે] 25
વિ॑ષ્ણુક્ર॒માન્ ક્રમ॑તે સુવ॒ર્ગાય॒ હિ લો॒કાય॑ વિષ્ણુક્ર॒માઃ ક્ર॒મ્યન્તે᳚ બ્રહ્મવા॒દિનો॑ વદન્તિ॒ સ ત્વૈ વિ॑ષ્ણુક્ર॒માન્ ક્ર॑મેત॒ ય ઇ॒મા-લ્લોઁ॒કા-ન્ભ્રાતૃ॑વ્યસ્ય સં॒વિઁદ્ય॒ પુન॑રિ॒મં-લોઁ॒ક-મ્પ્ર॑ત્યવ॒રોહે॒દિત્યે॒ષ વા અ॒સ્ય લો॒કસ્ય॑ પ્રત્યવરો॒હો યદાહે॒દમ॒હમ॒મુ-મ્ભ્રાતૃ॑વ્યમા॒ભ્યો દિ॒ગ્ભ્યો᳚-ઽસ્યૈ દિ॒વ ઇતી॒માને॒વ લો॒કા-ન્ભ્રાતૃ॑વ્યસ્ય સં॒વિઁદ્ય॒ પુન॑રિ॒મં-લોઁ॒ક-મ્પ્ર॒ત્યવ॑રોહતિ॒ સં- [સમ્, જ્યોતિ॑ષા-ઽભૂવ॒મિત્યા॑હા॒સ્મિન્ને॒વ] 26
-જ્યોતિ॑ષા-ઽભૂવ॒મિત્યા॑હા॒સ્મિન્ને॒વ લો॒કે પ્રતિ॑ તિષ્ઠત્યૈ॒ન્દ્રી-મા॒વૃત॑-મ॒ન્વાવ॑ર્ત॒ ઇત્યા॑હા॒સૌ વા આ॑દિ॒ત્ય ઇન્દ્ર॒સ્તસ્યૈ॒વા-ઽઽવૃત॒મનુ॑ પ॒ર્યાવ॑ર્તતે દક્ષિ॒ણા પ॒ર્યાવ॑ર્તતે॒ સ્વમે॒વ વી॒ર્ય॑મનુ॑ પ॒ર્યાવ॑ર્તતે॒ તસ્મા॒-દ્દક્ષિ॒ણો-ઽર્ધ॑ આ॒ત્મનો॑ વી॒ર્યા॑વત્ત॒રો-ઽથો॑ આદિ॒ત્યસ્યૈ॒વા-ઽઽવૃત॒મનુ॑ પ॒ર્યાવ॑ર્તતે॒ સમ॒હ-મ્પ્ર॒જયા॒ સ-મ્મયા᳚ પ્ર॒જેત્યા॑હા॒-ઽઽશિષ॑- [પ્ર॒જેત્યા॑હા॒-ઽઽશિષ᳚મ્, એ॒વૈતામા] 27
-મે॒વૈતામા શા᳚સ્તે॒ સમિ॑દ્ધો અગ્ને મે દીદિહિ સમે॒દ્ધા તે॑ અગ્ને દીદ્યાસ॒મિત્યા॑હ યથાય॒જુ-રે॒વૈતદ્વસુ॑માન્. ય॒જ્ઞો વસી॑યા-ન્ભૂયાસ॒-મિત્યા॑હા॒-ઽઽશિષ॑મે॒વેતામા શા᳚સ્તે બ॒હુ વૈ ગાર્હ॑પત્ય॒સ્યાન્તે॑ મિ॒શ્રમિ॑વ ચર્યત આગ્નિપાવમા॒નીભ્યા॒-ઙ્ગાર્હ॑પત્ય॒મુપ॑ તિષ્ઠતે પુ॒નાત્યે॒વાગ્નિ-મ્પુ॑ની॒ત આ॒ત્માન॒-ન્દ્વાભ્યા॒-મ્પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા॒ અગ્ને॑ ગૃહપત॒ ઇત્યા॑હ [ઇત્યા॑હ, ય॒થા॒ય॒જુરે॒વૈતચ્છ॒તગ્મ્] 28
યથાય॒જુરે॒વૈતચ્છ॒તગ્મ્ હિમા॒ ઇત્યા॑હ શ॒ત-ન્ત્વા॑ હેમ॒ન્તાનિ॑ન્ધિષી॒યેતિ॒ વાવૈતદા॑હ પુ॒ત્રસ્ય॒ નામ॑ ગૃહ્ણાત્યન્ના॒દમે॒વૈન॑-ઙ્કરોતિ॒ તામા॒શિષ॒મા શા॑સે॒ તન્ત॑વે॒ જ્યોતિ॑ષ્મતી॒મિતિ॑ બ્રૂયા॒-દ્યસ્ય॑ પુ॒ત્રો-ઽજા॑ત॒-સ્સ્યા-ત્તે॑જ॒સ્વ્યે॑વાસ્ય॑ બ્રહ્મવર્ચ॒સી પુ॒ત્રો જા॑યતે॒ તામા॒શિષ॒મા શા॑સે॒-ઽમુષ્મૈ॒ જ્યોતિ॑ષ્મતી॒મિતિ॑ બ્રૂયા॒-દ્યસ્ય॑ પુ॒ત્રો [પુ॒ત્રઃ, જા॒ત-સ્સ્યાત્તેજ॑] 29
જા॒ત-સ્સ્યાત્તેજ॑ એ॒વાસ્મિ॑-ન્બ્રહ્મવર્ચ॒સ-ન્દ॑ધાતિ॒ યો વૈ ય॒જ્ઞ-મ્પ્ર॒યુજ્ય॒ ન વિ॑મુ॒ઞ્ચત્ય॑પ્રતિષ્ઠા॒નો વૈ સ ભ॑વતિ॒ કસ્ત્વા॑ યુનક્તિ॒ સ ત્વા॒ વિ મુ॑ઞ્ચ॒ત્વિત્યા॑હ પ્ર॒જાપ॑તિ॒-ર્વૈ કઃ પ્ર॒જાપ॑તિનૈ॒વૈનં॑-યુઁ॒નક્તિ॑ પ્ર॒જાપ॑તિના॒ વિ મુ॑ઞ્ચતિ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા ઈશ્વ॒રં-વૈઁ વ્ર॒તમવિ॑સૃષ્ટ-મ્પ્ર॒દહો-ઽગ્ને᳚ વ્રતપતે વ્ર॒તમ॑ચારિષ॒મિત્યા॑હ વ્ર॒તમે॒વ [ ] 30
વિ સૃ॑જતે॒ શાન્ત્યા॒ અપ્ર॑દાહાય॒ પરાં॒અ॒. વાવ ય॒જ્ઞ એ॑તિ॒ ન નિ વ॑ર્તતે॒ પુન॒ર્યો વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॑ પુનરાલ॒મ્ભં-વિઁ॒દ્વાન્. યજ॑તે॒ તમ॒ભિ નિ વ॑ર્તતે ય॒જ્ઞો બ॑ભૂવ॒ સ આ બ॑ભૂ॒વેત્યા॑હૈ॒ષ વૈ ય॒જ્ઞસ્ય॑ પુનરાલ॒મ્ભ-સ્તેનૈ॒વૈન॒-મ્પુન॒રા લ॑ભ॒તે-ઽન॑વરુદ્ધા॒ વા એ॒તસ્ય॑ વિ॒રાડ્ ય આહિ॑તાગ્નિ॒-સ્સન્ન॑સ॒ભઃ પ॒શવઃ॒ ખલુ॒ વૈ બ્રા᳚હ્મ॒ણસ્ય॑ સ॒ભેષ્ટ્વા પ્રાંઉ॒ત્ક્રમ્ય॑ બ્રૂયા॒-દ્ગોમાગ્મ્॑ અ॒ગ્ને-ઽવિ॑માગ્મ્ અ॒શ્વી ય॒જ્ઞ ઇત્યવ॑ સ॒ભાગ્મ્ રુ॒ન્ધે પ્ર સ॒હસ્ર॑-મ્પ॒શૂના᳚પ્નો॒ત્યા-ઽસ્ય॑ પ્ર॒જાયાં᳚-વાઁ॒જી જા॑યતે ॥ 31 ॥
(યઃ-સ-મા॒સિષં॑-ગૃહપત॒-ઇત્યા॑હા॒-મુષ્મૈ॒ જ્યોતિ॑ષ્મતી॒મિતિ॑ બ્રૂયા॒-દ્યસ્ય॑પુ॒ત્રો-વ્ર॒તમે॒વ-ખલુ॒ વૈ- ચતુ॑ર્વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 6)
દેવ॑ સવિતઃ॒ પ્ર સુ॑વ ય॒જ્ઞ-મ્પ્ર સુ॑વ ય॒જ્ઞપ॑તિ॒-મ્ભગા॑ય દિ॒વ્યો ગ॑ન્ધ॒ર્વઃ । કે॒ત॒પૂઃ કેત॑-ન્નઃ પુનાતુ વા॒ચસ્પતિ॒-ર્વાચ॑મ॒દ્ય સ્વ॑દાતિ નઃ ॥ ઇન્દ્ર॑સ્ય॒ વજ્રો॑-ઽસિ॒ વાર્ત્ર॑ઘ્ન॒સ્ત્વયા॒-ઽયં-વૃઁ॒ત્રં-વઁ॑દ્ધ્યાત્ ॥ વાજ॑સ્ય॒ નુ પ્ર॑સ॒વે મા॒તર॑-મ્મ॒હીમદિ॑તિ॒-ન્નામ॒ વચ॑સા કરામહે । યસ્યા॑મિ॒દં-વિઁશ્વ॒-મ્ભુવ॑ન-માવિ॒વેશ॒ તસ્યા᳚-ન્નો દે॒વ-સ્સ॑વિ॒તા ધર્મ॑ સાવિષત્ ॥ અ॒- [અ॒ફ્સુ, અ॒ન્તર॒મૃત॑મ॒ફ્સુ] 32
ફ્સ્વ॑ન્તર॒મૃત॑મ॒ફ્સુ ભે॑ષ॒જમ॒પામુ॒ત પ્રશ॑સ્તિ॒ષ્વશ્વા॑ ભવથ વાજિનઃ ॥ વા॒યુ-ર્વા᳚ ત્વા॒ મનુ॑-ર્વા ત્વા ગન્ધ॒ર્વા-સ્સ॒પ્તવિગ્મ્॑શતિઃ । તે અગ્રે॒ અશ્વ॑માયુઞ્જ॒ન્તે અ॑સ્મિઞ્જ॒વમા-ઽદ॑ધુઃ ॥ અપા᳚-ન્નપાદાશુહેમ॒ન્॒. ય ઊ॒ર્મિઃ ક॒કુદ્મા॒-ન્પ્રતૂ᳚ર્તિ-ર્વાજ॒સાત॑મ॒સ્તેના॒યં-વાઁજગ્મ્॑ સેત્ ॥ વિષ્ણોઃ॒ ક્રમો॑-ઽસિ॒ વિષ્ણોઃ᳚ ક્રા॒ન્તમ॑સિ॒ વિષ્ણો॒-ર્વિક્રા᳚ન્તમસ્ય॒ઙ્કૌ ન્ય॒ઙ્કા વ॒ભિતો॒ રથં॒-યૌઁ ધ્વા॒ન્તં-વાઁ॑તા॒ગ્રમનુ॑ સ॒ઞ્ચર॑ન્તૌ દૂ॒રેહે॑તિ-રિન્દ્રિ॒યાવા᳚-ન્પત॒ત્રી તે નો॒-ઽગ્નયઃ॒ પપ્ર॑યઃ પારયન્તુ ॥ 33 ॥
(અ॒ફ્સુ-ન્ય॒ઙ્કૌ-પઞ્ચ॑દશ ચ) (અ. 7)
દે॒વસ્યા॒હગ્મ્ સ॑વિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વે બૃહ॒સ્પતિ॑ના વાજ॒જિતા॒ વાજ॑-ઞ્જેષ-ન્દે॒વસ્યા॒હગ્મ્ સ॑વિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વે બૃહ॒સ્પતિ॑ના વાજ॒જિતા॒ વર્ષિ॑ષ્ઠ॒-ન્નાકગ્મ્॑ રુહેય॒મિન્દ્રા॑ય॒ વાચં॑-વઁદ॒તેન્દ્રં॒-વાઁજ॑-ઞ્જાપય॒તેન્દ્રો॒ વાજ॑મજયિત્ ॥ અશ્વા॑જનિ વાજિનિ॒ વાજે॑ષુ વાજિનીવ॒ત્યશ્વા᳚ન્-થ્સ॒મથ્સુ॑ વાજય ॥ અર્વા॑-ઽસિ॒ સપ્તિ॑રસિ વા॒જ્ય॑સિ॒ વાજિ॑નો॒ વાજ॑-ન્ધાવત મ॒રુતા᳚-મ્પ્રસ॒વે જ॑યત॒ વિ યોજ॑ના મિમીદ્ધ્વ॒મદ્ધ્વ॑ન-સ્સ્કભ્નીત॒ [સ્કભ્નીત, કાષ્ઠા᳚-ઙ્ગચ્છત॒] 34
કાષ્ઠા᳚-ઙ્ગચ્છત॒ વાજે॑વાજે-ઽવત વાજિનો નો॒ ધને॑ષુ વિપ્રા અમૃતા ઋતજ્ઞાઃ ॥ અ॒સ્ય મદ્ધ્વઃ॑ પિબત મા॒દય॑દ્ધ્વ-ન્તૃ॒પ્તા યા॑ત પ॒થિભિ॑-ર્દેવ॒યાનૈઃ᳚ ॥ તે નો॒ અર્વ॑ન્તો હવન॒શ્રુતો॒ હવં॒-વિઁશ્વે॑ શૃણ્વન્તુ વા॒જિનઃ॑ ॥ મિ॒તદ્ર॑વ-સ્સહસ્ર॒સા મે॒ધસા॑તા સનિ॒ષ્યવઃ॑ । મ॒હો યે રત્નગ્મ્॑ સમિ॒થેષુ॑ જભ્રિ॒રે શન્નો॑ ભવન્તુ વા॒જિનો॒ હવે॑ષુ ॥દે॒વતા॑તા મિ॒તદ્ર॑વ-સ્સ્વ॒ર્કાઃ । જ॒મ્ભય॒ન્તો-ઽહિં॒-વૃઁક॒ગ્મ્॒ રક્ષાગ્મ્॑સિ॒ સને᳚મ્ય॒સ્મદ્યુ॑યવ॒- [સને᳚મ્ય॒સ્મદ્યુ॑યવન્ન્, અમી॑વાઃ ।] 35
-ન્નમી॑વાઃ ॥ એ॒ષ સ્ય વા॒જી ક્ષિ॑પ॒ણિ-ન્તુ॑રણ્યતિ ગ્રી॒વાયા᳚-મ્બ॒દ્ધો અ॑પિક॒ક્ષ આ॒સનિ॑ । ક્રતુ॑-ન્દધિ॒ક્રા અનુ॑ સ॒ન્તવી᳚ત્વ-ત્પ॒થામઙ્કા॒ગ્॒સ્યન્વા॒પની॑ફણત્ ॥ઉ॒ત સ્મા᳚સ્ય॒ દ્રવ॑ત-સ્તુરણ્ય॒તઃ પ॒ર્ણ-ન્ન વે-રનુ॑ વાતિ પ્રગ॒ર્ધિનઃ॑ । શ્યે॒નસ્યે॑વ॒ ધ્રજ॑તો અઙ્ક॒સ-મ્પરિ॑ દધિ॒ક્રાવ્.ણ્ણ॑-સ્સ॒હોર્જા તરિ॑ત્રતઃ ॥ આ મા॒ વાજ॑સ્ય પ્રસ॒વો જ॑ગમ્યા॒દા દ્યાવા॑પૃથિ॒વી વિ॒શ્વશ॑મ્ભૂ । આ મા॑ ગન્તા-મ્પિ॒તરા॑ [ગન્તા-મ્પિ॒તરા᳚, મા॒તરા॒] 36
મા॒તરા॒ ચા-ઽઽ મા॒ સોમો॑ અમૃત॒ત્વાય॑ ગમ્યાત્ ॥ વાજિ॑નો વાજજિતો॒ વાજગ્મ્॑ સરિ॒ષ્યન્તો॒ વાજ॑-ઞ્જે॒ષ્યન્તો॒ બૃહ॒સ્પતે᳚-ર્ભા॒ગમવ॑ જિઘ્રત॒ વાજિ॑નો વાજજિતો॒ વાજગ્મ્॑ સસૃ॒વાગ્મ્સો॒ વાજ॑-ઞ્જિગિ॒વાગ્મ્સો॒ બૃહ॒સ્પતે᳚-ર્ભા॒ગે નિ મૃ॑ઢ્વમિ॒યં-વઁ॒-સ્સા સ॒ત્યા સ॒ન્ધા-ઽભૂ॒દ્યામિન્દ્રે॑ણ સ॒મધ॑દ્ધ્વ॒-મજી॑જિપત વનસ્પતય॒ ઇન્દ્રં॒-વાઁજં॒-વિઁ મુ॑ચ્યદ્ધ્વમ્ ॥ 37 ॥
(સ્ક॒ભ્ની॒ત॒-યુ॒ય॒વ॒ન્-પિ॒તરા॒-દ્વિચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 8)
ક્ષ॒ત્રસ્યોલગ્ગ્॑મસિ ક્ષ॒ત્રસ્ય॒ યોનિ॑રસિ॒ જાય॒ એહિ॒ સુવો॒ રોહા॑વ॒ રોહા॑વ॒ હિ સુવ॑ર॒હ-ન્ના॑વુ॒ભયો॒-સ્સુવો॑ રોક્ષ્યામિ॒ વાજ॑શ્ચ પ્રસ॒વશ્ચા॑પિ॒જશ્ચ॒ ક્રતુ॑શ્ચ॒ સુવ॑શ્ચ મૂ॒ર્ધા ચ॒ વ્યશ્ન્નિ॑યશ્ચા-ઽઽન્ત્યાય॒ન શ્ચાન્ત્ય॑શ્ચ ભૌવ॒નશ્ચ॒ ભુવ॑ન॒શ્ચાધિ॑પતિશ્ચ । આયુ॑-ર્ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતા-મ્પ્રા॒ણો ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતામપા॒નો [કલ્પતામપા॒નઃ, ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતાં] 38
ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતાં-વ્યાઁ॒નો ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતા॒-ઞ્ચક્ષુ॑-ર્ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતા॒ગ્॒ શ્રોત્રં॑-યઁ॒જ્ઞેન॑ કલ્પતા॒-મ્મનો॑ ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતાં॒-વાઁગ્ ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતા-મા॒ત્મા ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતાં-યઁ॒જ્ઞો ય॒જ્ઞેન॑ કલ્પતા॒ગ્મ્॒ સુવ॑-ર્દે॒વાગ્મ્ અ॑ગન્મા॒મૃતા॑ અભૂમ પ્ર॒જાપ॑તેઃ પ્ર॒જા અ॑ભૂમ॒ સમ॒હ-મ્પ્ર॒જયા॒ સ-મ્મયા᳚ પ્ર॒જા સમ॒હગ્મ્ રા॒યસ્પોષે॑ણ॒ સ-મ્મયા॑ રા॒યસ્પોષો-ઽન્ના॑ય ત્વા॒-ઽન્નાદ્યા॑ય ત્વા॒ વાજા॑ય ત્વા વાજજિ॒ત્યાયૈ᳚ ત્વા॒ ઽમૃત॑મસિ॒ પુષ્ટિ॑રસિ પ્ર॒જન॑નમસિ ॥ 39 ॥
(અ॒પા॒નો-વાજા॑ય॒-નવ॑ ચ) (અ. 9)
વાજ॑સ્યે॒મ-મ્પ્ર॑સ॒વ-સ્સુ॑ષુવે॒ અગ્રે॒ સોમ॒ગ્મ્॒ રાજા॑ન॒મોષ॑ધીષ્વ॒ફ્સુ । તા અ॒સ્મભ્ય॒-મ્મધુ॑મતી-ર્ભવન્તુ વ॒યગ્મ્ રા॒ષ્ટ્રે જા᳚ગ્રિયામ પુ॒રોહિ॑તાઃ । વાજ॑સ્યે॒દ-મ્પ્ર॑સ॒વ આ બ॑ભૂવે॒મા ચ॒ વિશ્વા॒ ભુવ॑નાનિ સ॒ર્વતઃ॑ । સ વિ॒રાજ॒-મ્પર્યે॑તિ પ્રજા॒ન-ન્પ્ર॒જા-મ્પુષ્ટિં॑-વઁ॒ર્ધય॑માનો અ॒સ્મે । વાજ॑સ્યે॒મા-મ્પ્ર॑સ॒વ-શ્શિ॑શ્રિયે॒ દિવ॑મિ॒મા ચ॒ વિશ્વા॒ ભુવ॑નાનિ સ॒મ્રાટ્ । અદિ॑થ્સન્ત-ન્દાપયતુ પ્રજા॒ન-ન્ર॒યિં- [પ્રજા॒ન-ન્ર॒યિમ્, ચ॒ ન॒-સ્સર્વ॑વીરાં॒] 40
-ચ॑ ન॒-સ્સર્વ॑વીરા॒-ન્નિ ય॑ચ્છતુ ॥ અગ્ને॒ અચ્છા॑ વદે॒હ નઃ॒ પ્રતિ॑ ન-સ્સુ॒મના॑ ભવ । પ્ર ણો॑ યચ્છ ભુવસ્પતે ધન॒દા અ॑સિ ન॒સ્ત્વમ્ ॥ પ્ર ણો॑ યચ્છત્વર્ય॒મા પ્ર ભગઃ॒ પ્ર બૃહ॒સ્પતિઃ॑ । પ્ર દે॒વાઃ પ્રોત સૂ॒નૃતા॒ પ્ર વાગ્ દે॒વી દ॑દાતુ નઃ ॥ અ॒ર્ય॒મણ॒-મ્બૃહ॒સ્પતિ॒મિન્દ્ર॒-ન્દાના॑ય ચોદય । વાચં॒-વિઁષ્ણુ॒ગ્મ્॒ સર॑સ્વતીગ્મ્ સવિ॒તારં॑- [સર॑સ્વતીગ્મ્ સવિ॒તાર᳚મ્, ચ વા॒જિન᳚મ્ ।] 41
-ચ વા॒જિન᳚મ્ ॥ સોમ॒ગ્મ્॒ રાજા॑નં॒-વઁરુ॑ણમ॒ગ્નિ-મ॒ન્વાર॑ભામહે । આ॒દિ॒ત્યાન્ વિષ્ણુ॒ગ્મ્॒ સૂર્ય॑-મ્બ્ર॒હ્માણ॑-ઞ્ચ॒ બૃહ॒સ્પતિ᳚મ્ ॥ દે॒વસ્ય॑ ત્વા સવિ॒તુઃ પ્ર॑સ॒વે᳚-ઽશ્વિનો᳚-ર્બા॒હુભ્યા᳚-મ્પૂ॒ષ્ણો હસ્તા᳚ભ્યા॒ગ્મ્॒ સર॑સ્વત્યૈ વા॒ચો ય॒ન્તુ-ર્ય॒ન્ત્રેણા॒ગ્નેસ્ત્વા॒ આમ્રા᳚જ્યેના॒ભિષિ॑ઞ્ચા॒મીન્દ્ર॑સ્ય॒ બૃહ॒સ્પતે᳚સ્ત્વા॒ સામ્રા᳚જ્યેના॒ભિષિ॑ઞ્ચામિ ॥ 42 ॥
(ર॒યિગ્મ્-સ॑વિ॒તાર॒ગ્મ્॒-ષટ્ત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 10)
અ॒ગ્નિરેકા᳚ક્ષરેણ॒ વાચ॒મુદ॑જયદ॒શ્વિનૌ॒ દ્વ્ય॑ક્ષરેણ પ્રાણાપા॒નાવુદ॑જયતાં॒-વિઁષ્ણુ॒સ્ત્ય્ર॑ક્ષરેણ॒ ત્રી-લ્લોઁ॒કાનુદ॑જય॒-થ્સોમ॒શ્ચતુ॑રક્ષરેણ॒ ચતુ॑ષ્પદઃ પ॒શૂનુદ॑જય-ત્પૂ॒ષા પઞ્ચા᳚ક્ષરેણ પ॒ઙ્ક્તિમુદ॑જય-દ્ધા॒તા ષડ॑ક્ષરેણ॒ ષડ્-ઋ॒તૂનુદ॑જય-ન્મ॒રુત॑-સ્સ॒પ્તાક્ષ॑રેણ સ॒પ્તપ॑દા॒ગ્મ્॒ શક્વ॑રી॒મુદ॑જય॒-ન્બૃહ॒સ્પતિ॑-ર॒ષ્ટાક્ષ॑રેણ ગાય॒ત્રીમુદ॑જય-ન્મિ॒ત્રો નવા᳚ક્ષરેણ ત્રિ॒વૃત॒ગ્ગ્॒ સ્તોમ॒મુદ॑જય॒- [સ્તોમ॒મુદ॑જયત્, વરુ॑ણો॒ દશા᳚ક્ષરેણ] 43
-દ્વરુ॑ણો॒ દશા᳚ક્ષરેણ વિ॒રાજ॒-મુદ॑જય॒દિન્દ્ર॒ એકા॑દશાક્ષરેણ ત્રિ॒ષ્ટુભ॒-મુદ॑જય॒-દ્વિશ્વે॑ દે॒વા દ્વાદ॑શાક્ષરેણ॒ જગ॑તી॒મુદ॑જય॒ન્ વસ॑વ॒સ્ત્રયો॑ દશાક્ષરેણ ત્રયોદ॒શગ્ગ્ સ્તોમ॒મુદ॑જય-ન્રુ॒દ્રાશ્ચતુ॑ર્દશાક્ષરેણ ચતુર્દ॒શગ્ગ્ સ્તોમ॒મુદ॑જયન્નાદિ॒ત્યાઃ પઞ્ચ॑દશાક્ષરેણ પઞ્ચદ॒શગ્ગ્ સ્તોમ॒મુદ॑જય॒ન્નદિ॑તિ॒-ષ્ષોડ॑શાક્ષરેણ ષોડ॒શગ્ગ્ સ્તોમ॒મુદ॑જય-ત્પ્ર॒જાપ॑તિ-સ્સ॒પ્તદ॑શાક્ષરેણ સપ્તદ॒શગ્ગ્ સ્તોમ॒મુદ॑જયત્ ॥ 44 ॥
(ત્રિ॒વૃત॒ગ્ગ્॒ સ્તોમ॒મુદ॑જય॒-થ્ષટ્ચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 11)
ઉ॒પ॒યા॒મગૃ॑હીતો-ઽસિ નૃ॒ષદ॑-ન્ત્વા દ્રુ॒ષદ॑-મ્ભુવન॒સદ॒મિન્દ્રા॑ય॒ જુષ્ટ॑-ઙ્ગૃહ્ણામ્યે॒ષ તે॒ યોનિ॒રિન્દ્રા॑ય ત્વોપયા॒મગૃ॑હીતો-ઽસ્યફ્સુ॒ષદ॑-ન્ત્વા ઘૃત॒સદં॑-વ્યોઁમ॒સદ॒મિન્દ્રા॑ય॒ જુષ્ટ॑-ઙ્ગૃહ્ણામ્યે॒ષ તે॒ યોનિ॒રિન્દ્રા॑ય ત્વોપયા॒મગૃ॑હીતો-ઽસિ પૃથિવિ॒ષદ॑-ન્ત્વા-ઽન્તરિક્ષ॒સદ॑-ન્નાક॒સદ॒મિન્દ્રા॑ય॒ જુષ્ટ॑-ઙ્ગૃહ્ણામ્યે॒ષ તે॒ યોનિ॒રિન્દ્રા॑ય ત્વા ॥ યે ગ્રહાઃ᳚ પઞ્ચજ॒નીના॒ યેષા᳚-ન્તિ॒સ્રઃ પ॑રમ॒જાઃ । દૈવ્યઃ॒ કોશ॒- [દૈવ્યઃ॒ કોશઃ॑, સમુ॑બ્જિતઃ ।] 45
-સ્સમુ॑બ્જિતઃ । તેષાં॒-વિઁશિ॑પ્રિયાણા॒-મિષ॒મૂર્જ॒ગ્મ્॒ સમ॑ગ્રભી-મે॒ષ તે॒ યોનિ॒રિન્દ્રા॑ય ત્વા ॥ અ॒પાગ્મ્ રસ॒મુદ્વ॑યસ॒ગ્મ્॒ સૂર્ય॑રશ્મિગ્મ્ સ॒માભૃ॑તમ્ । અ॒પાગ્મ્ રસ॑સ્ય॒ યો રસ॒સ્તં-વોઁ॑ ગૃહ્ણામ્યુત્ત॒મમે॒ષ તે॒ યોનિ॒રિન્દ્રા॑ય ત્વા ॥ અ॒યા વિ॒ષ્ઠા જ॒નય॒ન્ કર્વ॑રાણિ॒ સ હિ ઘૃણિ॑રુ॒રુ-ર્વરા॑ય ગા॒તુઃ । સ પ્રત્યુદૈ᳚-દ્ધ॒રુણો મદ્ધ્વો॒ અગ્ર॒ગ્ગ્॒ સ્વાયાં॒-યઁ-ત્ત॒નુવા᳚-ન્ત॒નૂમૈર॑યત । ઉ॒પ॒યા॒મગૃ॑હીતો-ઽસિ પ્ર॒જાપ॑તયે ત્વા॒ જુષ્ટ॑-ઙ્ગૃહ્ણામ્યે॒ષ તે॒ યોનિઃ॑ પ્ર॒જાપ॑તયે ત્વા ॥ 46 ॥
(કોશ॑-સ્ત॒નુવા॒ન્-ત્રયો॑દશ ચ) (અ. 12)
અન્વહ॒ માસા॒ અન્વિદ્વના॒ન્યન્વોષ॑ધી॒રનુ॒ પર્વ॑તાસઃ । અન્વિન્દ્ર॒ગ્મ્॒ રોદ॑સી વાવશા॒ને અન્વાપો॑ અજિહત॒ જાય॑માનમ્ ॥ અનુ॑ તે દાયિ મ॒હ ઇ॑ન્દ્રિ॒યાય॑ સ॒ત્રા તે॒ વિશ્વ॒મનુ॑ વૃત્ર॒હત્યે᳚ । અનુ॑ ક્ષ॒ત્રમનુ॒ સહો॑ યજ॒ત્રેન્દ્ર॑ દે॒વેભિ॒રનુ॑ તે નૃ॒ષહ્યે᳚ ॥ ઇ॒ન્દ્રા॒ણીમા॒સુ નારિ॑ષુ સુ॒પત્ની॑-મ॒હમ॑શ્રવમ્ । ન હ્ય॑સ્યા અપ॒ર-ઞ્ચ॒ન જ॒રસા॒ [જ॒રસા᳚, મર॑તે॒ પતિઃ॑ ।] 47
મર॑તે॒ પતિઃ॑ ॥ નાહમિ॑ન્દ્રાણિ રારણ॒ સખ્યુ॑-ર્વૃ॒ષાક॑પેર્-ઋ॒તે । યસ્યે॒દમપ્યગ્મ્॑ હ॒વિઃ પ્રિ॒ય-ન્દે॒વેષુ॒ ગચ્છ॑તિ ॥યો જા॒ત એ॒વ પ્ર॑થ॒મો મન॑સ્વા-ન્દે॒વો દે॒વાન્ ક્રતુ॑ના પ॒ર્યભૂ॑ષત્ । યસ્ય॒ શુષ્મા॒દ્રોદ॑સી॒ અભ્ય॑સેતા-ન્નૃં॒ણસ્ય॑ મ॒હ્ના સ જ॑નાસ॒ ઇન્દ્રઃ॑ ॥ આ તે॑ મ॒હ ઇ॑ન્દ્રો॒ત્યુ॑ગ્ર॒ સમ॑ન્યવો॒ ય-થ્સ॒મર॑ન્ત॒ સેનાઃ᳚ । પતા॑તિ દિ॒દ્યુન્નર્ય॑સ્ય બાહુ॒વો-ર્મા તે॒ [બાહુ॒વો-ર્મા તે᳚, મનો॑] 48
મનો॑ વિષ્વ॒દ્રિય॒ગ્ વિ ચા॑રીત્ ॥ મા નો॑ મર્ધી॒રા ભ॑રા દ॒દ્ધિ તન્નઃ॒ પ્ર દા॒શુષે॒ દાત॑વે॒ ભૂરિ॒ ય-ત્તે᳚ । નવ્યે॑ દે॒ષ્ણે શ॒સ્તે અ॒સ્મિ-ન્ત॑ ઉ॒ક્થે પ્ર બ્ર॑વામ વ॒યમિ॑ન્દ્ર સ્તુ॒વન્તઃ॑ ॥ આ તૂ ભ॑ર॒ માકિ॑રે॒ત-ત્પરિ॑ ષ્ઠા-દ્વિ॒દ્મા હિ ત્વા॒ વસુ॑પતિં॒-વઁસૂ॑નામ્ । ઇન્દ્ર॒ ય-ત્તે॒ માહિ॑ન॒-ન્દત્ર॒-મસ્ત્ય॒સ્મભ્ય॒-ન્તદ્ધ॑ર્યશ્વ॒ [તદ્ધ॑ર્યશ્વ, પ્ર ય॑ન્ધિ ।] 49
પ્ર ય॑ન્ધિ ॥ પ્ર॒દા॒તારગ્મ્॑ હવામહ॒ ઇન્દ્ર॒મા હ॒વિષા॑ વ॒યમ્ । ઉ॒ભા હિ હસ્તા॒ વસુ॑ના પૃ॒ણસ્વા ઽઽ પ્ર ય॑ચ્છ॒ દક્ષિ॑ણા॒દોત સ॒વ્યાત્ ॥ પ્ર॒દા॒તા વ॒જ્રી વૃ॑ષ॒ભસ્તુ॑રા॒ષાટ્છુ॒ષ્મી રાજા॑ વૃત્ર॒હા સો॑મ॒પાવા᳚ । અ॒સ્મિન્. ય॒જ્ઞે બ॒ર્॒હિષ્યા નિ॒ષદ્યાથા॑ ભવ॒ યજ॑માનાય॒ શં-યોઃ ઁ॥ ઇન્દ્ર॑-સ્સુ॒ત્રામા॒ સ્વવા॒ગ્મ્॒ અવો॑ભિ-સ્સુમૃડી॒કો ભ॑વતુ વિ॒શ્વવે॑દાઃ । બાધ॑તા॒-ન્દ્વેષો॒ અભ॑ય-ઙ્કૃણોતુ સુ॒વીર્ય॑સ્ય॒ [સુ॒વીર્ય॑સ્ય, પત॑ય-સ્સ્યામ ।] 50
પત॑ય-સ્સ્યામ ॥ તસ્ય॑ વ॒યગ્મ્ સુ॑મ॒તૌ ય॒જ્ઞિય॒સ્યાપિ॑ ભ॒દ્રે સૌ॑મન॒સે સ્યા॑મ । સ સુ॒ત્રામા॒ સ્વવા॒ગ્મ્॒ ઇન્દ્રો॑ અ॒સ્મે આ॒રાચ્ચિ॒-દ્દ્વેષ॑-સ્સનુ॒ત-ર્યુ॑યોતુ ॥ રે॒વતી᳚-ર્ન-સ્સધ॒માદ॒ ઇન્દ્રે॑ સન્તુ તુ॒વિવા॑જાઃ । ક્ષુ॒મન્તો॒ યાભિ॒-ર્મદે॑મ ॥ પ્રોષ્વ॑સ્મૈ પુરોર॒થમિન્દ્રા॑ય શૂ॒ષમ॑ર્ચત । અ॒ભીકે॑ ચિદુ લોક॒કૃ-થ્સ॒ઙ્ગે સ॒મથ્સુ॑ વૃત્ર॒હા । અ॒સ્માક॑-મ્બોધિ ચોદિ॒તા નભ॑ન્તા-મન્ય॒કેષા᳚મ્ । જ્યા॒કા અધિ॒ ધન્વ॑સુ ॥ 51 ॥
(જ॒રસા॒-મા તે॑-હર્યશ્વ-સુ॒વીર્ય॒સ્યા-દ્ધ્યે-ક॑-ઞ્ચ ) (અ. 13)
(પા॒ક॒ય॒જ્ઞગ્મ્-સગ્ગ્શ્ર॑વાઃ-પ॒રોક્ષં॑-બ॒ર્॒હિષો॒-ઽહં -ધ્રુ॒વા-મગ॒ન્મેત્યા॑હ॒ -દેવ॑ સવિત-ર્દે॒વસ્યા॒હં-ક્ષ॒ત્રસ્યોલગ્ગ્મ્॒વાઁજ॑સ્યે॒મ-મ॒ગ્નિરેકા᳚ક્ષરેણો -પયા॒મગૃ॑હીતો॒-ઽ-સ્યન્વહ॒ માસા॒-સ્ત્રયો॑દશ ।)
(પા॒ક॒ય॒જ્ઞં-પ॒રોક્ષં॑-ધ્રુ॒વાંવિઁ સૃ॑જતે-ચ ન॒-સ્સર્વ॑વીરાં॒ – પત॑ય-સ્સ્યો॒-મૈક॑પઞ્ચા॒શત્ । )
(પા॒ક॒ય॒જ્ઞમ્, ધન્વ॑સુ)
॥ હરિ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-મ્પ્રથમકાણ્ડે સપ્તમઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥