કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-ઞ્ચતુર્થકાણ્ડે ચતુર્થઃ પ્રશ્નઃ – પઞ્ચમચિતિશેષનિરૂપણં
ઓ-ન્નમઃ પરમાત્મને, શ્રી મહાગણપતયે નમઃ,
શ્રી ગુરુભ્યો નમઃ । હ॒રિઃ॒ ઓમ્ ॥
ર॒શ્મિર॑સિ॒ ક્ષયા॑ય ત્વા॒ ક્ષય॑-ઞ્જિન્વ॒ પ્રેતિ॑રસિ॒ ધર્મા॑ય ત્વા॒ ધર્મ॑-ઞ્જિ॒ન્વાન્વિ॑તિરસિ દિ॒વે ત્વા॒ દિવ॑-ઞ્જિન્વ સ॒ન્ધિર॑સ્ય॒ન્તરિ॑ક્ષાય ત્વા॒-ઽન્તરિ॑ક્ષ-ઞ્જિન્વ પ્રતિ॒ધિર॑સિ પૃથિ॒વ્યૈ ત્વા॑ પૃથિ॒વી-ઞ્જિ॑ન્વ વિષ્ટ॒ભોં॑-ઽસિ॒ વૃષ્ટ્યૈ᳚ ત્વા॒ વૃષ્ટિ॑-ઞ્જિન્વ પ્ર॒વા-ઽસ્યહ્ને॒ ત્વા-ઽહ॑ર્જિન્વાનુ॒ વા-ઽસિ॒ રાત્રિ॑યૈ ત્વા॒ રાત્રિ॑-ઞ્જિન્વો॒ શિગ॑સિ॒ [રાત્રિ॑-ઞ્જિન્વો॒ શિગ॑સિ, વસુ॑ભ્યસ્ત્વા॒] 1
વસુ॑ભ્યસ્ત્વા॒ વસૂ᳚ઞ્જિન્વ પ્રકે॒તો॑-ઽસિ રુ॒દ્રેભ્ય॑સ્ત્વા રુ॒દ્રાઞ્જિ॑ન્વ સુદી॒તિર॑સ્યાદિ॒ત્યેભ્ય॑સ્ત્વા ઽઽદિ॒ત્યાઞ્જિ॒ન્વૌજો॑-ઽસિ પિ॒તૃભ્ય॑સ્ત્વા પિ॒તૄઞ્જિ॑ન્વ॒ તન્તુ॑રસિ પ્ર॒જાભ્ય॑સ્ત્વા પ્ર॒જા જિ॑ન્વ પૃતના॒ષાડ॑સિ પ॒શુભ્ય॑સ્ત્વા પ॒શૂઞ્જિ॑ન્વ રે॒વદ॒સ્યોષ॑ધીભ્ય॒-સ્ત્વૌષ॑ધી-ર્જિન્વાભિ॒જિદ॑સિ યુ॒ક્તગ્રા॒વેન્દ્રા॑ય॒ ત્વેન્દ્ર॑-ઞ્જિ॒ન્વાધિ॑પતિરસિ પ્રા॒ણાય॑ [પ્રા॒ણાય॑, ત્વા॒ પ્રા॒ણ-ઞ્જિ॑ન્વ] 2
ત્વા પ્રા॒ણ-ઞ્જિ॑ન્વ ય॒ન્તા-ઽસ્ય॑પા॒નાય॑ ત્વા-ઽપા॒ન-ઞ્જિ॑ન્વ સ॒ગ્મ્॒સર્પો॑-ઽસિ॒ ચક્ષુ॑ષે ત્વા॒ ચક્ષુ॑ર્જિન્વ વયો॒ધા અ॑સિ॒ શ્રોત્રા॑ય ત્વા॒ શ્રોત્ર॑-ઞ્જિન્વ ત્રિ॒વૃદ॑સિ પ્ર॒વૃદ॑સિ સં॒વૃઁદ॑સિ વિ॒વૃદ॑સિ સગ્મ્રો॒હો॑-ઽસિ નીરો॒હો॑-ઽસિ પ્રરો॒હો᳚-ઽસ્યનુરો॒હો॑-ઽસિ વસુ॒કો॑-ઽસિ॒ વેષ॑શ્રિરસિ॒ વસ્ય॑ષ્ટિરસિ ॥ 3 ॥
(ઉ॒શિગ॑સિ – પ્રા॒ણાય॒ – ત્રિચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 1)
રાજ્ઞ્ય॑સિ॒ પ્રાચી॒ દિગ્વસ॑વસ્તે દે॒વા અધિ॑પતયો॒-ઽગ્નિર્હે॑તી॒ના-મ્પ્ર॑તિધ॒ર્તા॑ ત્રિ॒વૃ-ત્ત્વા॒ સ્તોમઃ॑ પૃથિ॒વ્યાગ્ શ્ર॑ય॒ત્વાજ્ય॑-મુ॒ક્થમવ્ય॑થય-થ્સ્તભ્નાતુ રથન્ત॒રગ્મ્ સામ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ વિ॒રાડ॑સિ દક્ષિ॒ણા દિગ્રુ॒દ્રાસ્તે॑ દે॒વા અધિ॑પતય॒ ઇન્દ્રો॑ હેતી॒ના-મ્પ્ર॑તિધ॒ર્તા પ॑ઞ્ચદ॒શસ્ત્વા॒ સ્તોમઃ॑ પૃથિ॒વ્યાગ્ શ્ર॑યતુ॒ પ્ર-ઉ॑ગમુ॒ક્થ-મવ્ય॑થય-થ્સ્તભ્નાતુ બૃ॒હ-થ્સામ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યૈ સ॒મ્રાડ॑સિ પ્ર॒તીચી॒ દિ- [દિક્, આ॒દિ॒ત્યાસ્તે॑] 4
-ગા॑દિ॒ત્યાસ્તે॑ દે॒વા અધિ॑પતય॒-સ્સોમો॑ હેતી॒ના-મ્પ્ર॑તિધ॒ર્તા સ॑પ્તદ॒શસ્ત્વા॒ સ્તોમઃ॑ પૃથિ॒વ્યાગ્ શ્ર॑યતુ મરુત્વ॒તીય॑મુ॒ક્થ-મવ્ય॑થય-થ્સ્તભ્નાતુ વૈરૂ॒પગ્મ્ સામ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યાયૈ સ્વ॒રાડ॒સ્યુદી॑ચી॒ દિગ્ વિશ્વે॑ તે દે॒વા અધિ॑પતયો॒ વરુ॑ણો હેતી॒ના-મ્પ્ર॑તિધ॒ર્તૈક॑વિ॒ગ્મ્॒શ સ્ત્વા॒ સ્તોમઃ॑ પૃથિ॒વ્યાગ્ શ્ર॑યતુ॒ નિષ્કે॑વલ્ય-મુ॒ક્થમવ્ય॑થય-થ્સ્તભ્નાતુ વૈરા॒જગ્મ્ સામ॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા॒ અધિ॑પત્ન્યસિ બૃહ॒તી દિમ્મ॒રુત॑સ્તે દે॒વા અધિ॑પતયો॒ [અધિ॑પતયઃ, બૃહ॒સ્પતિ॑ર્હેતી॒-] 5
બૃહ॒સ્પતિ॑ર્હેતી॒ના-મ્પ્ર॑તિધ॒ર્તા ત્રિ॑ણવત્રયસ્ત્રિ॒ગ્મ્॒શૌ ત્વા॒ સ્તોમૌ॑ પૃથિ॒વ્યાગ્ શ્ર॑યતાં-વૈઁશ્વદેવાગ્નિમારુ॒તે ઉ॒ક્થે અવ્ય॑થયન્તી સ્તભ્નીતાગ્મ્ શાક્વરરૈવ॒તે સામ॑ની॒ પ્રતિ॑ષ્ઠિત્યા અ॒ન્તરિ॑ક્ષા॒યર્ષ॑યસ્ત્વા પ્રથમ॒જા દે॒વેષુ॑ દિ॒વો માત્ર॑યા વરિ॒ણા પ્ર॑થન્તુ વિધ॒ર્તા ચા॒યમધિ॑પતિશ્ચ॒ તે ત્વા॒ સર્વે॑ સંવિઁદા॒ના નાક॑સ્ય પૃ॒ષ્ઠે સુ॑વ॒ર્ગે લો॒કે યજ॑માન-ઞ્ચ સાદયન્તુ ॥ 6 ॥
(પ્ર॒તીચી॒ દિં – મ॒રુત॑સ્તે દે॒વા અધિ॑પતય – શ્ચત્વારિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 2)
અ॒ય-મ્પુ॒રો હરિ॑કેશ॒-સ્સૂર્ય॑રશ્મિ॒સ્તસ્ય॑ રથગૃ॒થ્સશ્ચ॒ રથૌ॑જાશ્ચ સેનાનિ ગ્રામ॒ણ્યૌ॑ પુઞ્જિકસ્થ॒લા ચ॑ કૃતસ્થ॒લા ચા᳚ફ્સ॒રસૌ॑ યાતુ॒ધાના॑ હે॒તી રક્ષાગ્મ્॑સિ॒ પ્રહે॑તિ ર॒ય-ન્દ॑ક્ષિ॒ણા વિ॒શ્વ ક॑ર્મા॒ તસ્ય॑ રથસ્વ॒નશ્ચ॒ રથે॑ચિત્રશ્ચ સેનાનિ ગ્રામ॒ણ્યૌ॑ મેન॒કા ચ॑ સહજ॒ન્યા ચા᳚ફ્સ॒રસૌ॑ દં॒ણવઃ॑ પ॒શવો॑ હે॒તિઃ પૌરુ॑ષેયો વ॒ધઃ પ્રહે॑તિ ર॒ય-મ્પ॒શ્ચા-દ્વિ॒શ્વવ્ય॑ચા॒ સ્તસ્ય॒ રથ॑ પ્રોત॒શ્ચા-સ॑મરથશ્ચ સેનાનિ ગ્રામ॒ણ્યૌ᳚ પ્ર॒મ્લોચ॑ન્તી ચા- [પ્ર॒મ્લોચ॑ન્તી ચ, અ॒નુ॒મ્લોચ॑ન્તી-] 7
-ઽનુ॒મ્લોચ॑ન્તી-ચાફ્સ॒રસૌ॑ સ॒ર્પા હે॒તિ ર્વ્યા॒ઘ્રાઃ પ્રહે॑તિ ર॒ય મુ॑ત્ત॒રા-થ્સં॒યઁઞ્દ્- વ॑સુ॒સ્તસ્ય॑ સેન॒જિચ્ચ॑ સુ॒ષેણ॑શ્ચ સેનાનિ ગ્રામ॒ણ્યૌ॑ વિ॒શ્વાચી॑ ચ ઘૃ॒તાચી॑ ચાફ્સ॒રસા॒ વાપો॑ હે॒તિ ર્વાતઃ॒ પ્રહે॑તિ ર॒યમુ॒પર્ય॒ ર્વાગ્વ॑-સુ॒સ્તસ્ય॒ તાર્ક્ષ્ય॒-શ્ચારિ॑ષ્ટ-નેમિશ્ચ સેનાનિ ગ્રામ॒ણ્યા॑ વુ॒ર્વશી॑ ચ પૂ॒ર્વચિ॑ત્તિશ્ચા-ફ્સ॒રસૌ॑ વિ॒દ્યુદ્ધે॒તિર॑-વ॒સ્ફૂર્જ॒-ન્પ્રહે॑તિ॒ સ્તેભ્યો॒ નમ॒સ્તે નો॑ મૃડયન્તુ॒ તે ય- [તે યમ્, દ્વિ॒ષ્મો] 8
-ન્દ્વિ॒ષ્મો યશ્ચ॑ નો॒ દ્વેષ્ટિ॒ તં-વોઁ॒ જમ્ભે॑ દધામ્યા॒યોસ્ત્વા॒ સદ॑ને સાદયા॒મ્યવ॑ત શ્છા॒યાયા॒-ન્નમ॑-સ્સમુ॒દ્રાય॒ નમ॑-સ્સમુ॒દ્રસ્ય॒ ચક્ષ॑સે પરમે॒ષ્ઠી ત્વા॑ સાદયતુ દિ॒વઃ પૃ॒ષ્ઠે વ્યચ॑સ્વતી॒-મ્પ્રથ॑સ્વતીં-વિઁ॒ભૂમ॑તી-મ્પ્ર॒ભૂમ॑તી-મ્પરિ॒ભૂમ॑તી॒-ન્દિવં॑-યઁચ્છ॒ દિવ॑-ન્દૃગ્મ્હ॒ દિવ॒-મ્મા હિગ્મ્॑સી॒ર્વિશ્વ॑સ્મૈ પ્રા॒ણાયા॑પા॒નાય॑ વ્યા॒નાયો॑દા॒નાય॑ પ્રતિ॒ષ્ઠાયૈ॑ ચ॒રિત્રા॑ય॒ સૂર્ય॑સ્ત્વા॒-ઽભિ પા॑તુ મ॒હ્યા સ્વ॒સ્ત્યા છ॒ર્દિષા॒ શન્ત॑મેન॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ધ્રુ॒વા સી॑દ ॥ પ્રોથ॒દશ્વો॒ ન યવ॑સે અવિ॒ષ્યન્. ય॒દા મ॒હ-સ્સ॒વઁર॑ણા॒-દ્વ્યસ્થા᳚ત્ । આદ॑સ્ય॒ વાતો॒ અનુ॑ વાતિ શો॒ચિરધ॑ સ્મ તે॒ વ્રજ॑ન-ઙ્કૃ॒ષ્ણમ॑સ્તિ ॥ 9 ॥
(પ્ર॒મ્લોચ॑ન્તી ચ॒ – યગ્ગ્ – સ્વ॒સ્ત્યા – ઽષ્ટાવિગ્મ્॑શતિશ્ચ) (અ. 3)
અ॒ગ્નિર્મૂ॒ર્ધા દિ॒વઃ ક॒કુ-ત્પતિઃ॑ પૃથિ॒વ્યા અ॒યમ્ । અ॒પાગ્મ્ રેતાગ્મ્॑સિ જિન્વતિ ॥ ત્વામ॑ગ્ને॒ પુષ્ક॑રા॒દદ્ધ્યથ॑ર્વા॒ નિર॑મન્થત । મૂ॒ર્ધ્નો વિશ્વ॑સ્ય વા॒ઘતઃ॑ ॥ અ॒યમ॒ગ્નિ-સ્સ॑હ॒સ્રિણો॒ વાજ॑સ્ય શ॒તિન॒સ્પતિઃ॑ । મૂ॒ર્ધા ક॒વી ર॑યી॒ણામ્ ॥ ભુવો॑ ય॒જ્ઞસ્ય॒ રજ॑સશ્ચ ને॒તા યત્રા॑ નિ॒યુદ્ભિ॒-સ્સચ॑સે શિ॒વાભિઃ॑ । દિ॒વિ મૂ॒ર્ધાન॑-ન્દધિષે સુવ॒ર્॒ષા-ઞ્જિ॒હ્વામ॑ગ્ને ચકૃષે હવ્ય॒વાહ᳚મ્ ॥ અબો᳚દ્ધ્ય॒ગ્નિ-સ્સ॒મિધા॒ જના॑ના॒- [જના॑નામ્, પ્રતિ॑] 10
-મ્પ્રતિ॑ ધે॒નુમિ॑વા ય॒તીમુ॒ષાસ᳚મ્ । ય॒હ્વા ઇ॑વ॒ પ્રવ॒યા મુ॒જ્જિહા॑નાઃ॒ પ્ર ભા॒નવ॑-સ્સિસ્રતે॒ નાક॒મચ્છ॑ ॥ અવો॑ચામ ક॒વયે॒ મેદ્ધ્યા॑ય॒ વચો॑ વ॒ન્દારુ॑ વૃષ॒ભાય॒ વૃષ્ણે᳚ । ગવિ॑ષ્ઠિરો॒ નમ॑સા॒ સ્તોમ॑મ॒ગ્નૌ દિ॒વીવ॑ રુ॒ક્મમુ॒ર્વ્યઞ્ચ॑મશ્રેત્ ॥ જન॑સ્ય ગો॒પા અ॑જનિષ્ટ॒ જાગૃ॑વિર॒ગ્નિ-સ્સુ॒દક્ષ॑-સ્સુવિ॒તાય॒ નવ્ય॑સે । ઘૃ॒તપ્ર॑તીકો બૃહ॒તા દિ॑વિ॒સ્પૃશા᳚ દ્યુ॒મદ્વિ ભા॑તિ ભર॒તેભ્ય॒-શ્શુચિઃ॑ ॥ ત્વામ॑ગ્ને॒ અઙ્ગિ॑રસો॒ [અઙ્ગિ॑રસઃ, ગુહા॑ હિ॒તમન્વ॑-] 11
ગુહા॑ હિ॒તમન્વ॑-વિન્દઞ્છિશ્રિયા॒ણં-વઁને॑વને । સ જા॑યસે મ॒થ્યમા॑ન॒-સ્સહો॑ મ॒હ-ત્ત્વામા॑હુ॒-સ્સહ॑સસ્પુ॒ત્રમ॑ઙ્ગિરઃ ॥ ય॒જ્ઞસ્ય॑ કે॒તુ-મ્પ્ર॑થ॒મ-મ્પુ॒રોહિ॑તમ॒ગ્નિ-ન્નર॑સ્ત્રિષધ॒સ્થે સમિ॑ન્ધતે । ઇન્દ્રે॑ણ દે॒વૈ-સ્સ॒રથ॒ગ્મ્॒ સ બ॒ર્॒હિષિ॒ સીદ॒ન્નિ હોતા॑ ય॒જથા॑ય સુ॒ક્રતુઃ॑ ॥ ત્વા-ઞ્ચિ॑ત્રશ્રવસ્તમ॒ હવ॑ન્તે વિ॒ક્ષુ જ॒ન્તવઃ॑ । શો॒ચિષ્કે॑શ-મ્પુરુપ્રિ॒યાગ્ને॑ હ॒વ્યાય॒ વોઢ॑વે ॥ સખા॑ય॒-સ્સંવઁ॑-સ્સ॒મ્યઞ્ચ॒-મિષ॒ગ્ગ્॒- [-મિષ᳚મ્, સ્તોમ॑-ઞ્ચા॒ગ્નયે᳚ ।] 12
-સ્તોમ॑-ઞ્ચા॒ગ્નયે᳚ । વર્ષિ॑ષ્ઠાય ક્ષિતી॒નામૂ॒ર્જો નપ્ત્રે॒ સહ॑સ્વતે ॥ સગ્મ્સ॒મિદ્યુ॑વસે વૃષ॒ન્નગ્ને॒ વિશ્વા᳚ન્ય॒ર્ય આ । ઇ॒ડસ્પ॒દે સમિ॑દ્ધ્યસે॒ સ નો॒ વસૂ॒ન્યા ભ॑ર ॥ એ॒ના વો॑ અ॒ગ્નિ-ન્નમ॑સો॒ર્જો નપા॑ત॒મા હુ॑વે । પ્રિ॒ય-ઞ્ચેતિ॑ષ્ઠમર॒તિગ્ગ્ સ્વ॑દ્ધ્વ॒રં-વિઁશ્વ॑સ્ય દૂ॒તમ॒મૃત᳚મ્ ॥ સ યો॑જતે અરુ॒ષો વિ॒શ્વભો॑જસા॒ સ દુ॑દ્રવ॒-થ્સ્વા॑હુતઃ । સુ॒બ્રહ્મા॑ ય॒જ્ઞ-સ્સુ॒શમી॒ [ય॒જ્ઞ-સ્સુ॒શમી᳚, વસૂ॑ના-] 13
વસૂ॑ના-ન્દે॒વગ્મ્ રાધો॒ જના॑નામ્ ॥ ઉદ॑સ્ય શો॒ચિર॑સ્થાદા॒-જુહ્વા॑નસ્ય મી॒ઢુષઃ॑ । ઉદ્ધ॒માસો॑ અરુ॒ષાસો॑ દિવિ॒સ્પૃશ॒-સ્સમ॒ગ્નિમિ॑ન્ધતે॒ નરઃ॑ ॥ અગ્ને॒ વાજ॑સ્ય॒ ગોમ॑ત॒ ઈશા॑ન-સ્સહસો યહો । અ॒સ્મે ધે॑હિ જાતવેદો॒ મહિ॒ શ્રવઃ॑ ॥ સ ઇ॑ધા॒નો વસુ॑ષ્ક॒વિ-ર॒ગ્નિરી॒ડેન્યો॑ ગિ॒રા । રે॒વદ॒સ્મભ્ય॑-મ્પુર્વણીક દીદિહિ ॥ ક્ષ॒પો રા॑જન્નુ॒ત ત્મના-ઽગ્ને॒ વસ્તો॑રુ॒તોષસઃ॑ । સ તિ॑ગ્મજમ્ભ [ ] 14
ર॒ક્ષસો॑ દહ॒ પ્રતિ॑ ॥ આ તે॑ અગ્ન ઇધીમહિ દ્યુ॒મન્ત॑-ન્દેવા॒જર᳚મ્ । યદ્ધ॒ સ્યા તે॒ પની॑યસી સ॒મિ-દ્દી॒દય॑તિ॒ દ્યવીષગ્ગ્॑ સ્તો॒તૃભ્ય॒ આ ભ॑ર ॥ આ તે॑ અગ્ન ઋ॒ચા હ॒વિ-શ્શુ॒ક્રસ્ય॑ જ્યોતિષસ્પતે । સુશ્ચ॑ન્દ્ર॒ દસ્મ॒ વિશ્પ॑તે॒ હવ્ય॑વા॒-ટ્તુભ્યગ્મ્॑ હૂયત॒ ઇષગ્ગ્॑ સ્તો॒તૃભ્ય॒ આ ભ॑ર ॥ ઉ॒ભે સુ॑શ્ચન્દ્ર સ॒ર્પિષો॒ દર્વી᳚ શ્રીણીષ આ॒સનિ॑ । ઉ॒તો ન॒ ઉ-ત્પુ॑પૂર્યા [ઉ-ત્પુ॑પૂર્યાઃ, ઉ॒ક્થેષુ॑] 15
ઉ॒ક્થેષુ॑ શવસસ્પત॒ ઇષગ્ગ્॑ સ્તો॒તૃભ્ય॒ આ ભ॑ર ॥ અગ્ને॒ તમ॒દ્યાશ્વ॒-ન્ન સ્તોમૈઃ॒ ક્રતુ॒-ન્ન ભ॒દ્રગ્મ્ હૃ॑દિ॒સ્પૃશ᳚મ્ । ઋ॒દ્ધ્યામા॑ ત॒ ઓહૈઃ᳚ ॥ અધા॒ હ્ય॑ગ્ને॒ ક્રતો᳚ર્ભ॒દ્રસ્ય॒ દક્ષ॑સ્ય સા॒ધોઃ । ર॒થીર્-ઋ॒તસ્ય॑ બૃહ॒તો બ॒ભૂથ॑ ॥ આ॒ભિષ્ટે॑ અ॒દ્ય ગી॒ર્ભિર્ગૃ॒ણન્તો-ઽગ્ને॒ દાશે॑મ । પ્ર તે॑ દિ॒વો ન સ્ત॑નયન્તિ॒ શુષ્માઃ᳚ ॥ એ॒ભિર્નો॑ અ॒ર્કૈર્ભવા॑ નો અ॒ર્વા- [અ॒ર્વાઙ્, સુવ॒ર્ન જ્યોતિઃ॑ ।] 16
-ઙ્ખ્સુવ॒ર્ન જ્યોતિઃ॑ । અગ્ને॒ વિશ્વે॑ભિ-સ્સુ॒મના॒ અની॑કૈઃ ॥ અ॒ગ્નિગ્મ્ હોતા॑ર-મ્મન્યે॒ દાસ્વ॑ન્તં॒-વઁસો᳚-સ્સૂ॒નુગ્મ્ સહ॑સો જા॒તવે॑દસમ્ । વિપ્ર॒-ન્ન જા॒તવે॑દસમ્ । ય ઊ॒ર્ધ્વયા᳚ સ્વદ્ધ્વ॒રો દે॒વો દે॒વાચ્યા॑ કૃ॒પા । ઘૃ॒તસ્ય॒ વિભ્રા᳚ષ્ટિ॒મનુ॑ શુ॒ક્રશો॑ચિષ આ॒જુહ્વા॑નસ્ય સ॒ર્પિષઃ॑ ॥ અગ્ને॒ ત્વ-ન્નો॒ અન્ત॑મઃ । ઉ॒ત ત્રા॒તા શિ॒વો ભ॑વ વરૂ॒થ્યઃ॑ ॥ ત-ન્ત્વા॑ શોચિષ્ઠ દીદિવઃ । સુ॒મ્નાય॑ નૂ॒નમી॑મહે॒ સખિ॑ભ્યઃ ॥ વસુ॑ર॒ગ્નિર્વસુ॑શ્રવાઃ । અચ્છા॑ નક્ષિ દ્યુ॒મત્ત॑મો ર॒યિ-ન્દાઃ᳚ ॥ 17 ॥
(જના॑ના॒ – મઙ્ગિ॑રસ॒ – ઇષગ્મ્॑ – સુ॒શમી॑ – તિગ્મજમ્ભ – પુપૂર્યા – અ॒ર્વાં – વસુ॑શ્રવાઃ॒ – પઞ્ચ॑ ચ) (અ. 4)
ઇ॒ન્દ્રા॒ગ્નિભ્યા᳚-ન્ત્વા સ॒યુજા॑ યુ॒જા યુ॑નજ્મ્યા ઘા॒રાભ્યા॒-ન્તેજ॑સા॒ વર્ચ॑સો॒ ક્થેભિ॒-સ્સ્તોમે॑ભિ॒ શ્છન્દો॑ભી ર॒ય્યૈ પોષા॑ય સજા॒તાના᳚-મ્મદ્ધ્યમ॒સ્થેયા॑ય॒ મયા᳚ ત્વા સ॒યુજા॑ યુ॒જા યુ॑નજ્મ્ય॒બા-ન્દુ॒લા નિ॑ત॒ત્નિ ર॒ભ્રય॑ન્તી મે॒ઘય॑ન્તી વ॒ર્॒ષય॑ન્તી ચુપુ॒ણીકા॒ નામા॑સિ પ્ર॒જાપ॑તિના ત્વા॒ વિશ્વા॑ભિર્ધી॒ભિરુપ॑ દધામિ પૃથિ॒વ્યુ॑દપુ॒રમન્ને॑ન વિ॒ષ્ટા મ॑નુ॒ષ્યા᳚સ્તે ગો॒પ્તારો॒ ઽગ્નિર્વિય॑ત્તો-ઽસ્યા॒-ન્તામ॒હ-મ્પ્ર॑ પદ્યે॒ સા [ ] 18
મે॒ શર્મ॑ ચ॒ વર્મ॑ ચા॒સ્ત્વધિ॑ દ્યૌર॒ન્તરિ॑ક્ષ॒-મ્બ્રહ્મ॑ણા વિ॒ષ્ટા મ॒રુત॑સ્તે ગો॒પ્તારો॑ વા॒યુર્વિય॑ત્તો-ઽસ્યા॒-ન્તામ॒હ-મ્પ્ર પ॑દ્યે॒ સા મે॒ શર્મ॑ ચ॒ વર્મ॑ ચાસ્તુ॒ દ્યૌરપ॑રાજિતા॒-ઽમૃતે॑ન વિ॒ષ્ટા-ઽઽદિ॒ત્યાસ્તે॑ ગો॒પ્તાર॒-સ્સૂર્યો॒ વિય॑ત્તો-ઽસ્યા॒-ન્તામ॒હ-મ્પ્ર પ॑દ્યે॒ સા મે॒ શર્મ॑ ચ॒ વર્મ॑ ચાસ્તુ ॥ 19 ॥
(સા – ઽષ્ટાચ॑ત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 5)
બૃહ॒સ્પતિ॑સ્ત્વા સાદયતુ પૃથિ॒વ્યાઃ પૃ॒ષ્ઠે જ્યોતિ॑ષ્મતીં॒-વિઁશ્વ॑સ્મૈ પ્રા॒ણાયા॑પા॒નાય॒ વિશ્વ॒-ઞ્જ્યોતિ॑ર્યચ્છા॒- ગ્નિસ્તે-ઽધિ॑પતિ ર્વિ॒શ્વક॑ર્મા ત્વા સાદયત્વ॒ન્તરિ॑ક્ષસ્ય પૃ॒ષ્ઠે જ્યોતિ॑ષ્મતીં॒-વિઁશ્વ॑સ્મૈ પ્રા॒ણાયા॑પા॒નાય॒ વિશ્વ॒-ઞ્જ્યોતિ॑ર્યચ્છ વા॒યુસ્તે-ઽધિ॑પતિઃ પ્ર॒જાપ॑તિસ્ત્વા સાદયતુ દિ॒વઃ પૃ॒ષ્ઠે જ્યોતિ॑ષ્મતીં॒-વિઁશ્વ॑સ્મૈ પ્રા॒ણાયા॑પા॒નાય॒ વિશ્વ॒-ઞ્જ્યોતિ॑ર્યચ્છ પરમે॒ષ્ઠી તે-ઽધિ॑પતિઃ પુરોવાત॒સનિ॑રસ્ય ભ્ર॒સનિ॑રસિ વિદ્યુ॒થ્સનિ॑- [વિદ્યુ॒થ્સનિઃ॑, અ॒સિ॒ સ્ત॒ન॒યિ॒ત્નુ॒સનિ॑રસિ] 20
-રસિ સ્તનયિત્નુ॒સનિ॑રસિ વૃષ્ટિ॒સનિ॑રસ્ય॒-ગ્નેર્યાન્ય॑સિ દે॒વાના॑મગ્ને॒ યાન્ય॑સિ વા॒યોર્યાન્ય॑સિ દે॒વાનાં᳚-વાઁયો॒યાન્ય॑સ્ય॒ન્તરિ॑ક્ષસ્ય॒ યાન્ય॑સિ દે॒વાના॑- મન્તરિક્ષ॒યાન્ય॑સ્ય॒-ન્તરિ॑ક્ષમસ્ય॒ન્તરિ॑ક્ષાય ત્વા સલિ॒લાય॑ ત્વા॒ સર્ણી॑કાય ત્વા॒ સતી॑કાય ત્વા॒ કેતા॑ય ત્વા॒ પ્રચે॑તસે ત્વા॒ વિવ॑સ્વતે ત્વા દિ॒વસ્ત્વા॒ જ્યોતિ॑ષ આદિ॒ત્યેભ્ય॑સ્ત્વ॒ર્ચે ત્વા॑ રુ॒ચે ત્વા᳚ દ્યુ॒તે ત્વા॑ ભા॒સે ત્વા॒ જ્યોતિ॑ષે ત્વા યશો॒દા-ન્ત્વા॒ યશ॑સિ તેજો॒દા-ન્ત્વા॒ તેજ॑સિ પયો॒દા-ન્ત્વા॒ પય॑સિ વર્ચો॒દા-ન્ત્વા॒ વર્ચ॑સિ દ્રવિણો॒દા-ન્ત્વા॒ દ્રવિ॑ણે સાદયામિ॒ તેનર્ષિ॑ણા॒ તેન॒ બ્રહ્મ॑ણા॒ તયા॑ દે॒વત॑યા-ઽઙ્ગિર॒સ્વ-દ્ધ્રુ॒વા સી॑દ ॥ 21 ॥
(વિ॒દ્યુ॒થ્સનિ॑ – ર્દ્યુ॒તે ત્વૈ – કા॒ન્ન ત્રિ॒ગ્મ્॒શચ્ચ॑) (અ. 6)
ભૂ॒ય॒સ્કૃદ॑સિ વરિવ॒સ્કૃદ॑સિ॒ પ્રાચ્ય॑સ્યૂ॒ર્ધ્વા-ઽસ્ય॑-ન્તરિક્ષ॒સદ॑સ્ય॒-ન્તરિ॑ક્ષે સીદા-ફ્સુ॒ષદ॑સિ શ્યેન॒સદ॑સિ ગૃદ્ધ્ર॒સદ॑સિ સુપર્ણ॒સદ॑સિ નાક॒સદ॑સિ પૃથિ॒વ્યાસ્ત્વા॒ દ્રવિ॑ણે સાદયામ્ય॒-ન્તરિ॑ક્ષસ્ય ત્વા॒ દ્રવિ॑ણે સાદયામિ દિ॒વસ્ત્વા॒ દ્રવિ॑ણે સાદયામિ દિ॒શા-ન્ત્વા॒ દ્રવિ॑ણે સાદયામિ દ્રવિણો॒દા-ન્ત્વા॒ દ્રવિ॑ણે સાદયામિ પ્રા॒ણ-મ્મે॑ પાહ્ય-પા॒ન-મ્મે॑ પાહિ વ્યા॒ન-મ્મે॑ [વ્યા॒ન-મ્મે᳚, પા॒હ્યાયુ॑ર્મે પાહિ] 22
પા॒હ્યાયુ॑ર્મે પાહિ વિ॒શ્વાયુ॑ર્મે પાહિ સ॒ર્વાયુ॑ર્મે પા॒હ્યગ્ને॒ ય-ત્તે॒ પર॒ગ્મ્॒ હૃન્નામ॒ તાવેહિ॒ સગ્મ્ ર॑ભાવહૈ॒ પાઞ્ચ॑ જન્યે॒ષ્વ-પ્યે᳚દ્ધ્યગ્ને॒ યાવા॒ અયા॑વા॒ એવા॒ ઊમા॒-સ્સબ્દ॒-સ્સગ॑ર-સ્સુ॒મેકઃ॑ ॥ 23 ॥
(વ્યા॒ન-મ્મે॒-દ્વાત્રિગ્મ્॑શચ્ચ) (અ. 7)
અ॒ગ્નિના॑ વિશ્વા॒ષાટ્ સૂર્યે॑ણ સ્વ॒રા-ટ્ક્રત્વા॒ શચી॒પતિ॑ર્-ઋષ॒ભેણ॒ ત્વષ્ટા॑ ય॒જ્ઞેન॑ મ॒ઘવા॒-ન્દક્ષિ॑ણયા સુવ॒ર્ગો મ॒ન્યુના॑ વૃત્ર॒હા સૌહા᳚ર્દ્યેન તનૂ॒ધા અન્ને॑ન॒ ગયઃ॑ પૃથિ॒વ્યા-ઽસ॑નો દૃ॒ગ્ભિર॑ન્ના॒દો વ॑ષટ્કા॒રેણ॒ર્ધ-સ્સામ્ના॑ તનૂ॒પા વિ॒રાજા॒ જ્યોતિ॑ષ્મા॒-ન્બ્રહ્મ॑ણા સોમ॒પા ગોભિ॑ર્ય॒જ્ઞ-ન્દા॑ધાર ક્ષ॒ત્રેણ॑ મનુ॒ષ્યા॑-નશ્વે॑ન ચ॒ રથે॑ન ચ વ॒જ્ર્યૃ॑તુભિઃ॑ પ્ર॒ભુ-સ્સં॑વઁથ્સ॒રેણ॑ પરિ॒ભૂ સ્તપ॒સા-ઽના॑ધૃષ્ટ॒-સ્સૂર્ય॒-સ્સ-ન્ત॒નૂભિઃ॑ ॥ 24 ॥
(અ॒ગ્નિ – રૈકા॒ન્ન પ॑ઞ્ચા॒શત્) (અ. 8)
પ્ર॒જાપ॑તિ॒ર્મન॒સા ઽન્ધો-ઽચ્છે॑તો ધા॒તા દી॒ક્ષાયાગ્મ્॑ સવિ॒તા ભૃ॒ત્યા-મ્પૂ॒ષા સો॑મ॒ક્રય॑ણ્યાં॒-વઁરુ॑ણ॒ ઉપ॑ન॒દ્ધો ઽસુ॑રઃ ક્રી॒યમા॑ણો મિ॒ત્રઃ ક્રી॒ત-શ્શિ॑પિવિ॒ષ્ટ આસા॑દિતો ન॒રન્ધિ॑ષઃ પ્રો॒હ્યમા॒ણો ઽધિ॑પતિ॒રાગ॑તઃ પ્ર॒જાપ॑તિઃ પ્રણી॒યમા॑નો॒ ઽગ્નિરાગ્ની᳚દ્ધ્રે॒ બૃહ॒સ્પતિ॒રાગ્ની᳚દ્ધ્રા-ત્પ્રણી॒યમા॑ન॒ ઇન્દ્રો॑ હવિ॒ર્ધાને ઽદિ॑તિ॒રાસા॑દિતો॒ વિષ્ણુ॑રુપાવહ્રિ॒યમા॒ણો ઽથ॒ર્વોપો᳚ત્તો ય॒મો॑-ઽભિષુ॑તો ઽપૂત॒પા આ॑ધૂ॒યમા॑નો વા॒યુઃ પૂ॒યમા॑નો મિ॒ત્રઃ, ક્ષી॑ર॒શ્રીર્મ॒ન્થી સ॑ક્તુ॒શ્રીર્વૈ᳚શ્વદે॒વ ઉન્ની॑તો રુ॒દ્ર આહુ॑તો વા॒યુરાવૃ॑ત્તો નૃ॒ચક્ષાઃ॒ પ્રતિ॑ખ્યાતો ભ॒ક્ષ આગ॑તઃ પિતૃ॒ણા-ન્ના॑રાશ॒ગ્મ્॒સો ઽસુ॒રાત્ત॒-સ્સિન્ધુ॑ર-વભૃ॒થમ॑વપ્ર॒યન્-થ્સ॑મુ॒દ્રો ઽવ॑ગત-સ્સલિ॒લઃ પ્રપ્લુ॑ત॒-સ્સુવ॑રુ॒દૃચ॑-ઙ્ગ॒તઃ ॥ 25 ॥
(રુ॒દ્ર – એક॑વિગ્મ્શતિશ્ચ) (અ. 9)
કૃત્તિ॑કા॒ નક્ષ॑ત્ર-મ॒ગ્નિર્દે॒વતા॒-ઽગ્ને રુચ॑-સ્સ્થ પ્ર॒જાપ॑તેર્ધા॒તુ-સ્સોમ॑સ્ય॒ર્ચે ત્વા॑ રુ॒ચે ત્વા᳚ દ્યુ॒તે ત્વા॑ ભા॒સે ત્વા॒ જ્યોતિ॑ષે ત્વા રોહિ॒ણી નક્ષ॑ત્ર-મ્પ્ર॒જાપ॑તિર્દે॒વતા॑ મૃગશી॒ર્॒ષ॑-ન્નક્ષ॑ત્ર॒ગ્મ્॒ સોમો॑ દે॒વતા॒ ઽઽર્દ્રા નક્ષ॑ત્રગ્મ્ રુ॒દ્રો દે॒વતા॒ પુન॑ર્વસૂ॒ નક્ષ॑ત્ર॒મદિ॑તિર્દે॒વતા॑- તિ॒ષ્યો॑ નક્ષ॑ત્ર॒-મ્બૃહ॒સ્પતિ॑ર્દે॒વતા᳚ ઽઽશ્રે॒ષા નક્ષ॑ત્રગ્મ્ સ॒ર્પા દે॒વતા॑ મ॒ઘા નક્ષ॑ત્ર-મ્પિ॒તરો॑ દે॒વતા॒ ફલ્ગુ॑ની॒ નક્ષ॑ત્ર- [નક્ષ॑ત્રમ્, અ॒ર્ય॒મા] 26
-મર્ય॒મા દે॒વતા॒ ફલ્ગુ॑ની॒ નક્ષ॑ત્ર॒-મ્ભગો॑ દે॒વતા॒ હસ્તો॒ નક્ષ॑ત્રગ્મ્ સવિ॒તા દે॒વતા॑ ચિ॒ત્રા નક્ષ॑ત્ર॒મિન્દ્રો॑ દે॒વતા᳚ સ્વા॒તી નક્ષ॑ત્રં-વાઁ॒યુર્દે॒વતા॒ વિશા॑ખે॒ નક્ષ॑ત્રમિન્દ્રા॒ગ્ની દે॒વતા॑ ઽનૂરા॒ધા નક્ષ॑ત્ર-મ્મિ॒ત્રો દે॒વતા॑ રોહિ॒ણી નક્ષ॑ત્ર॒મિન્દ્રો॑ દે॒વતા॑ વિ॒ચૃતૌ॒ નક્ષ॑ત્ર-મ્પિ॒તરો॑ દે॒વતા॑ ઽષા॒ઢા નક્ષ॑ત્ર॒માપો॑ દે॒વતા॑ ઽષા॒ઢા નક્ષ॑ત્રં॒-વિઁશ્વે॑ દે॒વા દે॒વતા᳚ શ્રો॒ણા નક્ષ॑ત્રં॒-વિઁષ્ણુ॑ર્દે॒વતા॒ શ્રવિ॑ષ્ઠા॒ નક્ષ॑ત્રં॒-વઁસ॑વો [નક્ષ॑ત્રં॒-વઁસ॑વઃ, દે॒વતા॑] 27
દે॒વતા॑ શ॒તભિ॑ષ॒-ન્નક્ષ॑ત્ર॒મિન્દ્રો॑ દે॒વતા᳚ પ્રોષ્ઠપ॒દા નક્ષ॑ત્રમ॒જ એક॑પા-દ્દે॒વતા᳚ પ્રોષ્ઠપ॒દા નક્ષ॑ત્ર॒મહિ॑ર્બુ॒દ્ધ્નિયો॑ દે॒વતા॑ રે॒વતી॒ નક્ષ॑ત્ર-મ્પૂ॒ષા દે॒વતા᳚ ઽશ્વ॒યુજૌ॒ નક્ષ॑ત્રમ॒શ્વિનૌ॑ દે॒વતા॑ ઽપ॒ભર॑ણી॒ર્નક્ષ॑ત્રં-યઁ॒મો દે॒વતા॑, પૂ॒ર્ણા પ॒શ્ચાદ્ય-ત્તે॑ દે॒વા અદ॑ધુઃ ॥ 28 ॥
(ફલ્ગુ॑ની॒ નક્ષ॑ત્રં॒ – વઁસ॑વ॒ – સ્ત્રય॑સ્ત્રિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 10)
મધુ॑શ્ચ॒ માધ॑વશ્ચ॒ વાસ॑ન્તિકાવૃ॒તૂ શુ॒ક્રશ્ચ॒ શુચિ॑શ્ચ॒ ગ્રૈષ્મા॑વૃ॒તૂ નભ॑શ્ચ નભ॒સ્ય॑શ્ચ॒ વાર્ષિ॑કાવૃ॒તૂ ઇ॒ષશ્ચો॒ર્જશ્ચ॑ શાર॒દાવૃ॒તૂ સહ॑શ્ચ સહ॒સ્ય॑શ્ચ॒ હૈમ॑ન્તિકાવૃ॒તૂ તપ॑શ્ચ તપ॒સ્ય॑શ્ચ શૈશિ॒રાવૃ॒તૂ અ॒ગ્નેર॑ન્ત-શ્શ્લે॒ષો॑-ઽસિ॒ કલ્પે॑તા॒-ન્દ્યાવા॑પૃથિ॒વી કલ્પ॑ન્તા॒માપ॒ ઓષ॑ધીઃ॒ કલ્પ॑ન્તામ॒ગ્નયઃ॒ પૃથ॒મ્મમ॒ જ્યૈષ્ઠ્ય॑ય॒ સવ્ર॑તા॒ [સવ્ર॑તાઃ, યે᳚-ઽગ્નય॒-] 29
યે᳚-ઽગ્નય॒-સ્સમ॑નસો-ઽન્ત॒રા દ્યાવા॑પૃથિ॒વી શૈ॑શિ॒રાવૃ॒તૂ અ॒ભિ કલ્પ॑માના॒ ઇન્દ્ર॑મિવ દે॒વા અ॒ભિ સંવિઁ॑શન્તુ સં॒યઁચ્ચ॒ પ્રચે॑તાશ્ચા॒ગ્ને-સ્સોમ॑સ્ય॒ સૂર્ય॑સ્યો॒-ગ્રા ચ॑ ભી॒મા ચ॑ પિતૃ॒ણાં-યઁ॒મસ્યેન્દ્ર॑સ્ય ધ્રુ॒વા ચ॑ પૃથિ॒વી ચ॑ દે॒વસ્ય॑ સવિ॒તુર્મ॒રુતાં॒-વઁરુ॑ણસ્ય ધ॒ર્ત્રી ચ॒ ધરિ॑ત્રી ચ મિ॒ત્રાવરુ॑ણયો ર્મિ॒ત્રસ્ય॑ ધા॒તુઃ પ્રાચી॑ ચ પ્ર॒તીચી॑ ચ॒ વસૂ॑નાગ્મ્ રુ॒દ્રાણા॑- [રુ॒દ્રાણા᳚મ્, આ॒દિ॒ત્યાના॒-ન્તે] 30
-માદિ॒ત્યાના॒-ન્તે તે-ઽધિ॑પતય॒સ્તેભ્યો॒ નમ॒સ્તે નો॑ મૃડયન્તુ॒ તે ય-ન્દ્વિ॒ષ્મો યશ્ચ॑ નો॒ દ્વેષ્ટિ॒ તં-વોઁ॒ જમ્ભે॑ દધામિ સ॒હસ્ર॑સ્ય પ્ર॒મા અ॑સિ સ॒હસ્ર॑સ્ય પ્રતિ॒મા અ॑સિ સ॒હસ્ર॑સ્ય વિ॒મા અ॑સિ સ॒હસ્ર॑સ્યો॒ન્મા અ॑સિ સાહ॒સ્રો॑-ઽસિ સ॒હસ્રા॑ય ત્વે॒મા મે॑ અગ્ન॒ ઇષ્ટ॑કા ધે॒નવ॑-સ્સ॒ન્ત્વેકા॑ ચ શ॒ત-ઞ્ચ॑ સ॒હસ્ર॑-ઞ્ચા॒યુત॑-ઞ્ચ [ ] 31
નિ॒યુત॑-ઞ્ચ પ્ર॒યુત॒-ઞ્ચાર્બુ॑દ-ઞ્ચ॒ ન્ય॑ર્બુદ-ઞ્ચ સમુ॒દ્રશ્ચ॒ મદ્ધ્ય॒-ઞ્ચાન્ત॑શ્ચ પરા॒ર્ધશ્ચે॒મા મે॑ અગ્ન॒ ઇષ્ટ॑કા ધે॒નવ॑-સ્સન્તુ ષ॒ષ્ઠિ-સ્સ॒હસ્ર॑મ॒યુત॒-મક્ષી॑યમાણા ઋત॒સ્થા સ્થ॑ર્તા॒વૃધો॑ ઘૃત॒શ્ચુતો॑ મધુ॒શ્ચુત॒ ઊર્જ॑સ્વતી-સ્સ્વધા॒વિની॒સ્તા મે॑ અગ્ન॒ ઇષ્ટ॑કા ધે॒નવ॑-સ્સન્તુ વિ॒રાજો॒ નામ॑ કામ॒દુઘા॑ અ॒મુત્રા॒મુષ્મિ॑-લ્લોઁ॒કે ॥ 32 ॥
(સવ્ર॑તા – રુ॒દ્રાણા॑ – મ॒યુત॑ઞ્ચ॒ – પઞ્ચ॑ચત્વારિગ્મ્શચ્ચ) (અ. 11)
સ॒મિ-દ્દિ॒શામા॒શયા॑ ન-સ્સુવ॒ર્વિન્મધો॒રતો॒ માધ॑વઃ પાત્વ॒સ્માન્ । અ॒ગ્નિર્દે॒વો દુ॒ષ્ટરી॑તુ॒રદા᳚ભ્ય ઇ॒દ-ઙ્ક્ષ॒ત્રગ્મ્ ર॑ક્ષતુ॒ પાત્વ॒સ્માન્ ॥ ર॒થ॒ન્ત॒રગ્મ્ સામ॑ભિઃ પાત્વ॒સ્મા-ન્ગા॑ય॒ત્રી છન્દ॑સાં-વિઁ॒શ્વરૂ॑પા । ત્રિ॒વૃન્નો॑ વિ॒ષ્ઠયા॒ સ્તોમો॒ અહ્નાગ્મ્॑ સમુ॒દ્રો વાત॑ ઇ॒દમોજઃ॑ પિપર્તુ ॥ ઉ॒ગ્રા દિ॒શામ॒ભિ-ભૂ॑તિર્વયો॒ધા-શ્શુચિ॑-શ્શુ॒ક્રે અહ॑ન્યોજ॒સીના᳚ । ઇન્દ્રાધિ॑પતિઃ પિપૃતા॒દતો॑ નો॒ મહિ॑ [ ] 33
ક્ષ॒ત્રં-વિઁ॒શ્વતો॑ ધારયે॒દમ્ ॥ બૃ॒હ-થ્સામ॑ ક્ષત્ર॒ભૃ-દ્વૃ॒દ્ધ વૃ॑ષ્ણિય-ન્ત્રિ॒ષ્ટુભૌજ॑-શ્શુભિ॒ત મુ॒ગ્રવી॑રમ્ । ઇન્દ્ર॒ સ્તોમે॑ન પઞ્ચદ॒શેન॒ મદ્ધ્ય॑મિ॒દં-વાઁતે॑ન॒ સગ॑રેણ રક્ષ ॥ પ્રાચી॑ દિ॒શાગ્મ્ સ॒હય॑શા॒ યશ॑સ્વતી॒ વિશ્વે॑ દેવાઃ પ્રા॒વૃષા ઽહ્ના॒ગ્મ્॒ સુવ॑ર્વતી । ઇ॒દ-ઙ્ક્ષ॒ત્ર-ન્દુ॒ષ્ટર॑મ॒સ્ત્વોજો ઽના॑ધૃષ્ટગ્મ્ સહ॒સ્રિય॒ગ્મ્॒ સહ॑સ્વત્ ॥ વૈ॒રૂ॒પે સામ॑ન્નિ॒હ તચ્છ॑કેમ॒ જગ॑ત્યૈનં-વિઁ॒ક્ષ્વા વે॑શયામઃ । વિશ્વે॑ દેવા-સ્સપ્તદ॒શેન॒ [સપ્તદ॒શેન॑, વર્ચ॑ ઇ॒દ-ઙ્ક્ષ॒ત્રગ્મ્] 34
વર્ચ॑ ઇ॒દ-ઙ્ક્ષ॒ત્રગ્મ્ સ॑લિ॒લવા॑તમુ॒ગ્રમ્ ॥ ધ॒ર્ત્રી દિ॒શા-ઙ્ક્ષ॒ત્રમિ॒દ-ન્દા॑ધારોપ॒સ્થા-ઽઽશા॑ના-મ્મિ॒ત્રવ॑દ॒સ્ત્વોજઃ॑ । મિત્રા॑વરુણા શ॒રદા-ઽહ્ના᳚-ઞ્ચિકિત્નૂ અ॒સ્મૈ રા॒ષ્ટ્રાય॒ મહિ॒ શર્મ॑ યચ્છતમ્ ॥ વૈ॒રા॒જે સામ॒ન્નધિ॑ મે મની॒ષા-ઽનુ॒ષ્ટુભા॒ સમ્ભૃ॑તં-વીઁ॒ર્યગ્મ્॑ સહઃ॑ । ઇ॒દ-ઙ્ક્ષ॒ત્ર-મ્મિ॒ત્રવ॑દા॒ર્દ્રદા॑નુ॒ મિત્રા॑વરુણા॒ રક્ષ॑ત॒-માધિ॑પત્યૈઃ ॥ સ॒મ્રા-ડ્દિ॒શાગ્મ્ સ॒હસા᳚મ્ની॒ સહ॑સ્વત્યૃ॒તુર્હે॑મ॒ન્તો વિ॒ષ્ઠયા॑ નઃ પિપર્તુ । અ॒વ॒સ્યુવા॑તા [અ॒વ॒સ્યુવા॑તાઃ, બૃ॒હ॒તીર્નુ] 35
બૃહ॒તીર્નુ શક્વ॑રીરિ॒મં-યઁ॒જ્ઞમ॑વન્તુ નો ઘૃ॒તાચીઃ᳚ ॥ સુવ॑ર્વતી સુ॒દુઘા॑ નઃ॒ પય॑સ્વતી દિ॒શા-ન્દે॒વ્ય॑વતુ નો ઘૃ॒તાચી᳚ । ત્વ-ઙ્ગો॒પાઃ પુ॑રએ॒તોત પ॒શ્ચા-દ્બૃહ॑સ્પતે॒ યામ્યાં᳚-યુઁઙ્ગ્ધિ॒ વાચ᳚મ્ ॥ ઊ॒ર્ધ્વા દિ॒શાગ્મ્ રન્તિ॒રાશૌષ॑ધીનાગ્મ્ સંવઁથ્સ॒રેણ॑ સવિ॒તા નો॒ અહ્ના᳚મ્ । રે॒વ-થ્સામાતિ॑ચ્છન્દા ઉ॒ છન્દો-ઽજા॑ત શત્રુ-સ્સ્યો॒ના નો॑ અસ્તુ ॥ સ્તોમ॑ત્રયસ્ત્રિગ્મ્શે॒ ભુવ॑નસ્ય પત્નિ॒ વિવ॑સ્વદ્વાતે અ॒ભિ નો॑ [અ॒ભિ નઃ॑, ગૃ॒ણા॒હિ॒ ।] 36
ગૃણાહિ । ઘૃ॒તવ॑તી સવિત॒રાધિ॑પત્યૈઃ॒ પય॑સ્વતી॒ રન્તિ॒રાશા॑ નો અસ્તુ ॥ ધ્રુ॒વા દિ॒શાં-વિઁષ્ણુ॑પ॒ત્ન્યઘો॑રા॒-ઽસ્યેશા॑ના॒ સહ॑સો॒ યા મ॒નોતા᳚ । બૃહ॒સ્પતિ॑ ર્માત॒રિશ્વો॒ત વા॒યુ-સ્સ॑ન્ધુવા॒ના વાતા॑ અ॒ભિ નો॑ ગૃણન્તુ ॥ વિ॒ષ્ટ॒ભો-ન્દિ॒વો ધ॒રુણઃ॑ પૃથિ॒વ્યા અ॒સ્યેશા॑ના॒ જગ॑તો॒ વિષ્ણુ॑પત્ની । વિ॒શ્વવ્ય॑ચા ઇ॒ષય॑ન્તી॒ સુભૂ॑તિ-શ્શિ॒વા નો॑ અ॒સ્ત્વદિ॑તિરુ॒પસ્થે᳚ ॥ વૈ॒શ્વા॒ન॒રો ન॑ ઊ॒ત્યાપૃ॒ષ્ટો દિ॒વ્યનુ॑ નો॒ ઽદ્યાનુ॑મતિ॒રન્વિદ॑નુમતે॒ ત્વ-ઙ્કયા॑ નશ્ચિ॒ત્ર આભુ॑વ॒ત્કો અ॒દ્ય યુ॑ઙ્ક્તે ॥ 37 ॥
(મહિ॑ – સપ્તદ॒શેના॑ – ઽવ॒સ્યુવા॑તા – અ॒ભિ નો – ઽનુ॑ ન॒ – શ્ચતુ॑ર્દશ ચ) (અ. 12)
(ર॒શ્મિર॑સિ॒ – રાજ્ઞ્ય॑સ્ય॒ – ય-મ્પુ॒રો હરિ॑કેશો॒ – ઽગ્નિર્મૂ॒ર્ધ – ન્દ્રા॒ગ્નિભ્યાં॒ – બૃહ॒સ્પતિ॑ – ર્ભૂય॒સ્કૃદ॑ – સ્ય॒ગ્નિના॑ વિશ્વા॒ષાટ્ – પ્ર॒જાપ॑તિ॒ર્મન॑સા॒ – કૃત્તિ॑કા॒ – મધુ॑શ્ચ – સ॒મિદ્દિ॒શાં – દ્વાદ॑શ )
(ર॒શ્મિર॑સિ॒ – પ્રતિ॑ ધે॒નુ- મ॑સિ સ્તનયિત્નુ॒સનિ॑ર – સ્યાદિ॒ત્યાનાગ્મ્॑ – સ॒પ્તત્રિગ્મ્॑શત્ )
(ર॒શ્મિર॑સિ॒, કો અ॒દ્ય યુ॑ઙ્ક્તે)
॥ હરિઃ॑ ઓમ્ ॥
॥ કૃષ્ણ યજુર્વેદીય તૈત્તિરીય સંહિતાયા-ઞ્ચતુર્થ કાણ્ડે ચતુર્થઃ પ્રશ્ન-સ્સમાપ્તઃ ॥