અષ્ટાવક્ર ગીતા સપ્તદશોઽધ્યાયઃ
અષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ તેન જ્ઞાનફલં પ્રાપ્તં યોગાભ્યાસફલં તથા ।તૃપ્તઃ સ્વચ્છેંદ્રિયો નિત્યમેકાકી રમતે તુ યઃ ॥ 17-1॥ ન કદાચિજ્જગત્યસ્મિન્ તત્ત્વજ્ઞો હંત ખિદ્યતિ ।યત એકેન તેનેદં પૂર્ણં બ્રહ્માંડમંડલમ્ ॥ 17-2॥ ન જાતુ…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ તેન જ્ઞાનફલં પ્રાપ્તં યોગાભ્યાસફલં તથા ।તૃપ્તઃ સ્વચ્છેંદ્રિયો નિત્યમેકાકી રમતે તુ યઃ ॥ 17-1॥ ન કદાચિજ્જગત્યસ્મિન્ તત્ત્વજ્ઞો હંત ખિદ્યતિ ।યત એકેન તેનેદં પૂર્ણં બ્રહ્માંડમંડલમ્ ॥ 17-2॥ ન જાતુ…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ આચક્ષ્વ શઋણુ વા તાત નાનાશાસ્ત્રાણ્યનેકશઃ ।તથાપિ ન તવ સ્વાસ્થ્યં સર્વવિસ્મરણાદ્ ઋતે ॥ 16-1॥ ભોગં કર્મ સમાધિં વા કુરુ વિજ્ઞ તથાપિ તે ।ચિત્તં નિરસ્તસર્વાશમત્યર્થં રોચયિષ્યતિ ॥ 16-2॥ આયાસાત્સકલો…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ યથાતથોપદેશેન કૃતાર્થઃ સત્ત્વબુદ્ધિમાન્ ।આજીવમપિ જિજ્ઞાસુઃ પરસ્તત્ર વિમુહ્યતિ ॥ 15-1॥ મોક્ષો વિષયવૈરસ્યં બંધો વૈષયિકો રસઃ ।એતાવદેવ વિજ્ઞાનં યથેચ્છસિ તથા કુરુ ॥ 15-2॥ વાગ્મિપ્રાજ્ઞામહોદ્યોગં જનં મૂકજડાલસમ્ ।કરોતિ તત્ત્વબોધોઽયમતસ્ત્યક્તો બુભુક્ષભિઃ…
Read moreજનક ઉવાચ ॥ પ્રકૃત્યા શૂન્યચિત્તો યઃ પ્રમાદાદ્ ભાવભાવનઃ ।નિદ્રિતો બોધિત ઇવ ક્ષીણસંસ્મરણો હિ સઃ ॥ 14-1॥ ક્વ ધનાનિ ક્વ મિત્રાણિ ક્વ મે વિષયદસ્યવઃ ।ક્વ શાસ્ત્રં ક્વ ચ વિજ્ઞાનં યદા મે…
Read moreજનક ઉવાચ ॥ અકિંચનભવં સ્વાસ્થ્યં કૌપીનત્વેઽપિ દુર્લભમ્ ।ત્યાગાદાને વિહાયાસ્માદહમાસે યથાસુખમ્ ॥ 13-1॥ કુત્રાપિ ખેદઃ કાયસ્ય જિહ્વા કુત્રાપિ ખિદ્યતે ।મનઃ કુત્રાપિ તત્ત્યક્ત્વા પુરુષાર્થે સ્થિતઃ સુખમ્ ॥ 13-2॥ કૃતં કિમપિ નૈવ સ્યાદ્…
Read moreજનક ઉવાચ ॥ કાયકૃત્યાસહઃ પૂર્વં તતો વાગ્વિસ્તરાસહઃ ।અથ ચિંતાસહસ્તસ્માદ્ એવમેવાહમાસ્થિતઃ ॥ 12-1॥ પ્રીત્યભાવેન શબ્દાદેરદૃશ્યત્વેન ચાત્મનઃ ।વિક્ષેપૈકાગ્રહૃદય એવમેવાહમાસ્થિતઃ ॥ 12-2॥ સમાધ્યાસાદિવિક્ષિપ્તૌ વ્યવહારઃ સમાધયે ।એવં વિલોક્ય નિયમમેવમેવાહમાસ્થિતઃ ॥ 12-3॥ ।હેયોપાદેયવિરહાદ્ એવં હર્ષવિષાદયોઃ…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ ભાવાભાવવિકારશ્ચ સ્વભાવાદિતિ નિશ્ચયી ।નિર્વિકારો ગતક્લેશઃ સુખેનૈવોપશામ્યતિ ॥ 11-1॥ ઈશ્વરઃ સર્વનિર્માતા નેહાન્ય ઇતિ નિશ્ચયી ।અંતર્ગલિતસર્વાશઃ શાંતઃ ક્વાપિ ન સજ્જતે ॥ 11-2॥ આપદઃ સંપદઃ કાલે દૈવાદેવેતિ નિશ્ચયી ।તૃપ્તઃ સ્વસ્થેંદ્રિયો…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ વિહાય વૈરિણં કામમર્થં ચાનર્થસંકુલમ્ ।ધર્મમપ્યેતયોર્હેતું સર્વત્રાનાદરં કુરુ ॥ 10-1॥ સ્વપ્નેંદ્રજાલવત્ પશ્ય દિનાનિ ત્રીણિ પંચ વા ।મિત્રક્ષેત્રધનાગારદારદાયાદિસંપદઃ ॥ 10-2॥ યત્ર યત્ર ભવેત્તૃષ્ણા સંસારં વિદ્ધિ તત્ર વૈ ।પ્રૌઢવૈરાગ્યમાશ્રિત્ય વીતતૃષ્ણઃ…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ કૃતાકૃતે ચ દ્વંદ્વાનિ કદા શાંતાનિ કસ્ય વા ।એવં જ્ઞાત્વેહ નિર્વેદાદ્ ભવ ત્યાગપરોઽવ્રતી ॥ 9-1॥ કસ્યાપિ તાત ધન્યસ્ય લોકચેષ્ટાવલોકનાત્ ।જીવિતેચ્છા બુભુક્ષા ચ બુભુત્સોપશમં ગતાઃ ॥ 9-2॥ અનિત્યં સર્વમેવેદં…
Read moreઅષ્ટાવક્ર ઉવાચ ॥ તદા બંધો યદા ચિત્તં કિંચિદ્ વાંછતિ શોચતિ ।કિંચિન્ મુંચતિ ગૃહ્ણાતિ કિંચિદ્ધૃષ્યતિ કુપ્યતિ ॥ 8-1॥ તદા મુક્તિર્યદા ચિત્તં ન વાંછતિ ન શોચતિ ।ન મુંચતિ ન ગૃહ્ણાતિ ન હૃષ્યતિ…
Read more