అష్టావక్ర ఉవాచ ॥
అవినాశినమాత్మానమేకం విజ్ఞాయ తత్త్వతః ।
తవాత్మజ్ఞానస్య ధీరస్య కథమర్థార్జనే రతిః ॥ 3-1॥
ఆత్మాజ్ఞానాదహో ప్రీతిర్విషయభ్రమగోచరే ।
శుక్తేరజ్ఞానతో లోభో యథా రజతవిభ్రమే ॥ 3-2॥
విశ్వం స్ఫురతి యత్రేదం తరంగా ఇవ సాగరే ।
సోఽహమస్మీతి విజ్ఞాయ కిం దీన ఇవ ధావసి ॥ 3-3॥
శ్రుత్వాపి శుద్ధచైతన్య ఆత్మానమతిసుందరమ్ ।
ఉపస్థేఽత్యంతసంసక్తో మాలిన్యమధిగచ్ఛతి ॥ 3-4॥
సర్వభూతేషు చాత్మానం సర్వభూతాని చాత్మని ।
మునేర్జానత ఆశ్చర్యం మమత్వమనువర్తతే ॥ 3-5॥
ఆస్థితః పరమాద్వైతం మోక్షార్థేఽపి వ్యవస్థితః ।
ఆశ్చర్యం కామవశగో వికలః కేలిశిక్షయా ॥ 3-6॥
ఉద్భూతం జ్ఞానదుర్మిత్రమవధార్యాతిదుర్బలః ।
ఆశ్చర్యం కామమాకాంక్షేత్ కాలమంతమనుశ్రితః ॥ 3-7॥
ఇహాముత్ర విరక్తస్య నిత్యానిత్యవివేకినః ।
ఆశ్చర్యం మోక్షకామస్య మోక్షాద్ ఏవ విభీషికా ॥ 3-8॥
ధీరస్తు భోజ్యమానోఽపి పీడ్యమానోఽపి సర్వదా ।
ఆత్మానం కేవలం పశ్యన్ న తుష్యతి న కుప్యతి ॥ 3-9॥
చేష్టమానం శరీరం స్వం పశ్యత్యన్యశరీరవత్ ।
సంస్తవే చాపి నిందాయాం కథం క్షుభ్యేత్ మహాశయః ॥ 3-10॥
మాయామాత్రమిదం విశ్వం పశ్యన్ విగతకౌతుకః ।
అపి సన్నిహితే మృత్యౌ కథం త్రస్యతి ధీరధీః ॥ 3-11॥
నిఃస్పృహం మానసం యస్య నైరాశ్యేఽపి మహాత్మనః ।
తస్యాత్మజ్ఞానతృప్తస్య తులనా కేన జాయతే ॥ 3-12॥
స్వభావాద్ ఏవ జానానో దృశ్యమేతన్న కించన ।
ఇదం గ్రాహ్యమిదం త్యాజ్యం స కిం పశ్యతి ధీరధీః ॥ 3-13॥
అంతస్త్యక్తకషాయస్య నిర్ద్వంద్వస్య నిరాశిషః ।
యదృచ్ఛయాగతో భోగో న దుఃఖాయ న తుష్టయే ॥ 3-14॥