ಅಥ ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ರಾಜಾ ಉವಾಚ ।
ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಇಹ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯೈಃ ಯೈಃ ಸ್ವಚ್ಛಂದಜನ್ಮಭಿಃ ।
ಚಕ್ರೇ ಕರೋತಿ ಕರ್ತಾ ವಾ ಹರಿಃ ತಾನಿ ಬ್ರುವಂತು ನಃ ॥ 1॥
ದ್ರುಮಿಲಃ ಉವಾಚ ।
ಯಃ ವಾ ಅನಂತಸ್ಯ ಗುಣಾನ್ ಅನಂತಾನ್
ಅನುಕ್ರಮಿಷ್ಯನ್ ಸಃ ತು ಬಾಲಬುದ್ಧಿಃ ।
ರಜಾಂಸಿ ಭೂಮೇಃ ಗಣಯೇತ್ ಕಥಂಚಿತ್
ಕಾಲೇನ ನ ಏವ ಅಖಿಲಶಕ್ತಿಧಾಮ್ನಃ ॥ 2॥
ಭೂತೈಃ ಯದಾ ಪಂಚಭಿಃ ಆತ್ಮಸೃಷ್ಟೈಃ
ಪುರಂ ವಿರಾಜಂ ವಿರಚಯ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್ ।
ಸ್ವಾಂಶೇನ ವಿಷ್ಟಃ ಪುರುಷಾಭಿಧಾನ
ಮವಾಪ ನಾರಾಯಣಃ ಆದಿದೇವಃ ॥ 3॥
ಯತ್ ಕಾಯಃ ಏಷಃ ಭುವನತ್ರಯಸಂನಿವೇಶಃ
ಯಸ್ಯ ಇಂದ್ರಿಯೈಃ ತನುಭೃತಾಂ ಉಭಯೈಂದ್ರಿಯಾಣಿ ।
ಜ್ಞಾನಂ ಸ್ವತಃ ಶ್ವಸನತಃ ಬಲಂ ಓಜಃ ಈಹಾ
ಸತ್ತ್ವಾದಿಭಿಃ ಸ್ಥಿತಿಲಯೌದ್ಭವಃ ಆದಿಕರ್ತಾ ॥ 4॥
ಆದೌ ಅಭೂತ್ ಶತಧೃತೀ ರಜಸ ಅಸ್ಯ ಸರ್ಗೇ
ವಿಷ್ಣು ಸ್ಥಿತೌ ಕ್ರತುಪತಿಃ ದ್ವಿಜಧರ್ಮಸೇತುಃ ।
ರುದ್ರಃ ಅಪಿ ಅಯಾಯ ತಮಸಾ ಪುರುಷಃ ಸಃ ಆದ್ಯಃ
ಇತಿ ಉದ್ಭವಸ್ಥಿತಿಲಯಾಃ ಸತತಂ ಪ್ರಜಾಸು ॥ 5॥
ಧರ್ಮಸ್ಯ ದಕ್ಷದುಹಿತರ್ಯಜನಿಷ್ಟಃ ಮೂರ್ತ್ಯಾ
ನಾರಾಯಣಃ ನರಃ ಋಷಿಪ್ರವರಃ ಪ್ರಶಾಂತಃ ।
ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ಉವಾಚ ಚಚಾರ ಕರ್ಮ
ಯಃ ಅದ್ಯ ಅಪಿ ಚ ಆಸ್ತ ಋಷಿವರ್ಯನಿಷೇವಿತಾಂಘ್ರಿಃ ॥ 6॥
ಇಂದ್ರಃ ವಿಶಂಕ್ಯ ಮಮ ಧಾಮ ಜಿಘೃಕ್ಷತಿ ಇತಿ
ಕಾಮಂ ನ್ಯಯುಂಕ್ತ ಸಗಣಂ ಸಃ ಬದರಿಉಪಾಖ್ಯಮ್ ।
ಗತ್ವಾ ಅಪ್ಸರೋಗಣವಸಂತಸುಮಂದವಾತೈಃ
ಸ್ತ್ರೀಪ್ರೇಕ್ಷಣ ಇಷುಭಿಃ ಅವಿಧ್ಯತತ್ ಮಹಿಜ್ಞಃ ॥ 7॥
ವಿಜ್ಞಾಯ ಶಕ್ರಕೃತಂ ಅಕ್ರಮಂ ಆದಿದೇವಃ
ಪ್ರಾಹ ಪ್ರಹಸ್ಯ ಗತವಿಸ್ಮಯಃ ಏಜಮಾನಾನ್ ।
ಮಾ ಭೈಷ್ಟ ಭೋ ಮದನ ಮಾರುತ ದೇವವಧ್ವಃ
ಗೃಹ್ಣೀತ ನಃ ಬಲಿಂ ಅಶೂನ್ಯಂ ಇಮಂ ಕುರುಧ್ವಮ್ ॥ 8॥
ಇತ್ಥಂ ಬ್ರುವತಿ ಅಭಯದೇ ನರದೇವ ದೇವಾಃ
ಸವ್ರೀಡನಮ್ರಶಿರಸಃ ಸಘೃಣಂ ತಂ ಊಚುಃ ।
ನ ಏತತ್ ವಿಭೋ ತ್ವಯಿ ಪರೇ ಅವಿಕೃತೇ ವಿಚಿತ್ರಂ
ಸ್ವಾರಾಮಧೀಃ ಅನಿಕರಾನತಪಾದಪದ್ಮೇ ॥ 9॥
ತ್ವಾಂ ಸೇವತಾಂ ಸುರಕೃತಾ ಬಹವಃ ಅಂತರಾಯಾಃ
ಸ್ವೌಕೋ ವಿಲಂಘ್ಯ ಪರಮಂ ವ್ರಜತಾಂ ಪದಂ ತೇ ।
ನ ಅನ್ಯಸ್ಯ ಬರ್ಹಿಷಿ ಬಲೀನ್ ದದತಃ ಸ್ವಭಾಗಾನ್
ಧತ್ತೇ ಪದಂ ತ್ವಂ ಅವಿತಾ ಯದಿ ವಿಘ್ನಮೂರ್ಧ್ನಿ ॥ 10॥
ಕ್ಷುತ್ ತೃಟ್ತ್ರಿಕಾಲಗುಣಮಾರುತಜೈವ್ಹ್ಯಶೈಶ್ನ್ಯಾನ್
ಅಸ್ಮಾನ್ ಅಪಾರಜಲಧೀನ್ ಅತಿತೀರ್ಯ ಕೇಚಿತ್ ।
ಕ್ರೋಧಸ್ಯ ಯಾಂತಿ ವಿಫಲಸ್ಯ ವಶ ಪದೇ ಗೋಃ
ಮಜ್ಜಂತಿ ದುಶ್ಚರತಪಃ ಚ ವೃಥಾ ಉತ್ಸೃಜಂತಿ ॥ 11॥
ಇತಿ ಪ್ರಗೃಣತಾಂ ತೇಷಾಂ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಅತಿ ಅದ್ಭುತದರ್ಶನಾಃ ।
ದರ್ಶಯಾಮಾಸ ಶುಶ್ರೂಷಾಂ ಸ್ವರ್ಚಿತಾಃ ಕುರ್ವತೀಃ ವಿಭುಃ ॥ 12॥
ತೇ ದೇವ ಅನುಚರಾಃ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಸ್ತ್ರಿಯಃ ಶ್ರೀಃ ಇವ ರೂಪಿಣೀಃ ।
ಗಂಧೇನ ಮುಮುಹುಃ ತಾಸಾಂ ರೂಪ ಔದಾರ್ಯಹತಶ್ರಿಯಃ ॥ 13॥
ತಾನ್ ಆಹ ದೇವದೇವ ಈಶಃ ಪ್ರಣತಾನ್ ಪ್ರಹಸನ್ ಇವ ।
ಆಸಾಂ ಏಕತಮಾಂ ವೃಂಗ್ಧ್ವಂ ಸವರ್ಣಾಂ ಸ್ವರ್ಗಭೂಷಣಾಮ್ ॥
14॥
ಓಂ ಇತಿ ಆದೇಶಂ ಆದಾಯ ನತ್ವಾ ತಂ ಸುರವಂದಿನಃ ।
ಉರ್ವಶೀಂ ಅಪ್ಸರಃಶ್ರೇಷ್ಠಾಂ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ದಿವಂ ಯಯುಃ ॥ 15॥
ಇಂದ್ರಾಯ ಆನಮ್ಯ ಸದಸಿ ಶ್ರುಣ್ವತಾಂ ತ್ರಿದಿವೌಕಸಾಮ್ ।
ಊಚುಃ ನಾರಾಯಣಬಲಂ ಶಕ್ರಃ ತತ್ರ ಆಸ ವಿಸ್ಮಿತಃ ॥ 16॥
ಹಂಸಸ್ವರೂಪೀ ಅವದದತ್ ಅಚ್ಯುತಃ ಆತ್ಮಯೋಗಂ
ದತ್ತಃ ಕುಮಾರ ಋಷಭಃ ಭಗವಾನ್ ಪಿತಾ ನಃ ।
ವಿಷ್ಣುಃ ಶಿವಾಯ ಜಗತಾಂ ಕಲಯಾ ಅವತೀರ್ಣಃ
ತೇನ ಆಹೃತಾಃ ಮಧುಭಿದಾ ಶ್ರುತಯಃ ಹಯಾಸ್ಯೇ ॥ 17॥
ಗುಪ್ತಃ ಅಪಿ ಅಯೇ ಮನುಃ ಇಲಾ ಓಷಧಯಃ ಚ ಮಾತ್ಸ್ಯೇ
ಕ್ರೌಡೇ ಹತಃ ದಿತಿಜಃ ಉದ್ಧರತಾ ಅಂಭಸಃ ಕ್ಷ್ಮಾಮ್ ।
ಕೌರ್ಮೇ ಧೃತಃ ಅದ್ರಿಃ ಅಮೃತ ಉನ್ಮಥನೇ ಸ್ವಪೃಷ್ಠೇ
ಗ್ರಾಹಾತ್ ಪ್ರಪನ್ನಮಿಭರಾಜಂ ಅಮುಂಚತ್ ಆರ್ತಮ್ ॥ 18॥
ಸಂಸ್ತುನ್ವತಃ ಅಬ್ಧಿಪತಿತಾನ್ ಶ್ರಮಣಾನ್ ಋಷೀಂ ಚ
ಶಕ್ರಂ ಚ ವೃತ್ರವಧತಃ ತಮಸಿ ಪ್ರವಿಷ್ಟಮ್ ।
ದೇವಸ್ತ್ರಿಯಃ ಅಸುರಗೃಹೇ ಪಿಹಿತಾಃ ಅನಾಥಾಃ
ಜಘ್ನೇ ಅಸುರೇಂದ್ರಂ ಅಭಯಾಯ ಸತಾಂ ನೃಸಿಂಹೇ ॥ 19॥
ದೇವ ಅಸುರೇ ಯುಧಿ ಚ ದೈತ್ಯಪತೀನ್ ಸುರಾರ್ಥೇ
ಹತ್ವಾ ಅಂತರೇಷು ಭುವನಾನಿ ಅದಧಾತ್ ಕಲಾಭಿಃ ।
ಭೂತ್ವಾ ಅಥ ವಾಮನಃ ಇಮಾಂ ಅಹರತ್ ಬಲೇಃ ಕ್ಷ್ಮಾಂ
ಯಾಂಚಾಚ್ಛಲೇನ ಸಮದಾತ್ ಅದಿತೇಃ ಸುತೇಭ್ಯಃ ॥ 20॥
ನಿಃಕ್ಷತ್ರಿಯಾಂ ಅಕೃತ ಗಾಂ ಚ ತ್ರಿಃಸಪ್ತಕೃತ್ವಃ
ರಾಮಃ ತು ಹೈಹಯಕುಲ ಅಪಿ ಅಯಭಾರ್ಗವ ಅಗ್ನಿಃ ।
ಸಃ ಅಬ್ಧಿಂ ಬಬಂಧ ದಶವಕ್ತ್ರಂ ಅಹನ್ ಸಲಂಕಂ
ಸೀತಾಪತಿಃ ಜಯತಿ ಲೋಕಂ ಅಲಘ್ನಕೀರ್ತಿಃ ॥ 21॥
ಭೂಮೇಃ ಭರ ಅವತರಣಾಯ ಯದುಷಿ ಅಜನ್ಮಾ ಜಾತಃ
ಕರಿಷ್ಯತಿ ಸುರೈಃ ಅಪಿ ದುಷ್ಕರಾಣಿ ।
ವಾದೈಃ ವಿಮೋಹಯತಿ ಯಜ್ಞಕೃತಃ ಅತದರ್ಹಾನ್
ಶೂದ್ರಾಂ ಕಲೌ ಕ್ಷಿತಿಭುಜಃ ನ್ಯಹನಿಷ್ಯದಂತೇ ॥ 22॥
ಏವಂವಿಧಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಜನ್ಮಾನಿ ಚ ಜಗತ್ ಪತೇಃ ।
ಭೂರೀಣಿ ಭೂರಿಯಶಸಃ ವರ್ಣಿತಾನಿ ಮಹಾಭುಜ ॥ 23॥
ಇತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವತೇ ಮಹಾಪುರಾಣೇ ಪಾರಮಹಂಸ್ಯಾಂ
ಸಂಹಿತಾಯಾಮೇಕಾದಶಸ್ಕಂಧೇ ನಿಮಿಜಾಯಂತಸಂವಾದೇ
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥