ಅಥ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ।
ಶ್ರೀ ಭಗವಾನ್ ಉವಾಚ ।
ಯತ್ ಆತ್ಥ ಮಾಂ ಮಹಾಭಾಗ ತತ್ ಚಿಕೀರ್ಷಿತಂ ಏವ ಮೇ ।
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಭವಃ ಲೋಕಪಾಲಾಃ ಸ್ವರ್ವಾಸಂ ಮೇ ಅಭಿಕಾಂಕ್ಷಿಣಃ ॥ 1॥
ಮಯಾ ನಿಷ್ಪಾದಿತಂ ಹಿ ಅತ್ರ ದೇವಕಾರ್ಯಂ ಅಶೇಷತಃ ।
ಯದರ್ಥಂ ಅವತೀರ್ಣಃ ಅಹಂ ಅಂಶೇನ ಬ್ರಹ್ಮಣಾರ್ಥಿತಃ ॥ 2॥
ಕುಲಂ ವೈ ಶಾಪನಿರ್ದಗ್ಧಂ ನಂಕ್ಷ್ಯತಿ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಿಗ್ರಹಾತ್ ।
ಸಮುದ್ರಃ ಸಪ್ತಮೇ ಅಹ್ನ್ಹ್ಯೇತಾಂ ಪುರೀಂ ಚ ಪ್ಲಾವಯಿಷ್ಯತಿ ॥ 3॥
ಯಃ ಹಿ ಏವ ಅಯಂ ಮಯಾ ತ್ಯಕ್ತಃ ಲೋಕಃ ಅಯಂ ನಷ್ಟಮಂಗಲಃ ।
ಭವಿಷ್ಯತಿ ಅಚಿರಾತ್ ಸಾಧೋ ಕಲಿನಾಽಪಿ ನಿರಾಕೃತಃ ॥ 4॥
ನ ವಸ್ತವ್ಯಂ ತ್ವಯಾ ಏವ ಇಹ ಮಯಾ ತ್ಯಕ್ತೇ ಮಹೀತಲೇ ।
ಜನಃ ಅಧರ್ಮರುಚಿಃ ಭದ್ರಃ ಭವಿಷ್ಯತಿ ಕಲೌ ಯುಗೇ ॥ 5॥
ತ್ವಂ ತು ಸರ್ವಂ ಪರಿತ್ಯಜ್ಯ ಸ್ನೇಹಂ ಸ್ವಜನಬಂಧುಷು ।
ಮಯಿ ಆವೇಶ್ಯ ಮನಃ ಸಮ್ಯಕ್ ಸಮದೃಕ್ ವಿಚರಸ್ವ ಗಾಮ್ ॥ 6॥
ಯತ್ ಇದಂ ಮನಸಾ ವಾಚಾ ಚಕ್ಷುರ್ಭ್ಯಾಂ ಶ್ರವಣಾದಿಭಿಃ ।
ನಶ್ವರಂ ಗೃಹ್ಯಮಾಣಂ ಚ ವಿದ್ಧಿ ಮಾಯಾಮನೋಮಯಮ್ ॥ 7॥
ಪುಂಸಃ ಅಯುಕ್ತಸ್ಯ ನಾನಾರ್ಥಃ ಭ್ರಮಃ ಸಃ ಗುಣದೋಷಭಾಕ್ ।
ಕರ್ಮಾಕರ್ಮವಿಕರ್ಮ ಇತಿ ಗುಣದೋಷಧಿಯಃ ಭಿದಾ ॥ 8॥
ತಸ್ಮಾತ್ ಯುಕ್ತೈಂದ್ರಿಯಗ್ರಾಮಃ ಯುಕ್ತಚಿತ್ತಃ ಇದಂ ಜಗತ್ ।
ಆತ್ಮನಿ ಈಕ್ಷಸ್ವ ವಿತತಂ ಆತ್ಮಾನಂ ಮಯಿ ಅಧೀಶ್ವರೇ ॥ 9॥
ಜ್ಞಾನವಿಜ್ಞಾನಸಂಯುಕ್ತಃ ಆತ್ಮಭೂತಃ ಶರೀರಿಣಾಮ್ ।
ಆತ್ಮಾನುಭವತುಷ್ಟಾತ್ಮಾ ನ ಅಂತರಾಯೈಃ ವಿಹನ್ಯಸೇ ॥ 10॥
ದೋಷಬುದ್ಧ್ಯಾ ಉಭಯಾತೀತಃ ನಿಷೇಧಾತ್ ನ ನಿವರ್ತತೇ ।
ಗುಣಬುದ್ಧ್ಯಾ ಚ ವಿಹಿತಂ ನ ಕರೋತಿ ಯಥಾ ಅರ್ಭಕಃ ॥ 11॥
ಸರ್ವಭೂತಸುಹೃತ್ ಶಾಂತಃ ಜ್ಞಾನವಿಜ್ಞಾನನಿಶ್ಚಯಃ ।
ಪಶ್ಯನ್ ಮದಾತ್ಮಕಂ ವಿಶ್ವಂ ನ ವಿಪದ್ಯೇತ ವೈ ಪುನಃ ॥ 12॥
ಶ್ರೀ ಶುಕಃ ಉವಾಚ ।
ಇತಿ ಆದಿಷ್ಟಃ ಭಗವತಾ ಮಹಾಭಾಗವತಃ ನೃಪ ।
ಉದ್ಧವಃ ಪ್ರಣಿಪತ್ಯ ಆಹ ತತ್ತ್ವಜಿಜ್ಞಾಸುಃ ಅಚ್ಯುತಮ್ ॥ 13॥
ಉದ್ಧವಃ ಉವಾಚ ।
ಯೋಗೇಶ ಯೋಗವಿನ್ನ್ಯಾಸ ಯೋಗಾತ್ಮ ಯೋಗಸಂಭವ ।
ನಿಃಶ್ರೇಯಸಾಯ ಮೇ ಪ್ರೋಕ್ತಃ ತ್ಯಾಗಃ ಸಂನ್ಯಾಸಲಕ್ಷಣಃ ॥ 14॥
ತ್ಯಾಗಃ ಅಯಂ ದುಷ್ಕರಃ ಭೂಮನ್ ಕಾಮಾನಾಂ ವಿಷಯಾತ್ಮಭಿಃ ।
ಸುತರಾಂ ತ್ವಯಿ ಸರ್ವಾತ್ಮನ್ ನ ಅಭಕ್ತೈಃ ಇತಿ ಮೇ ಮತಿಃ ॥ 15॥
ಸಃ ಅಹಂ ಮಮ ಅಹಂ ಇತಿ ಮೂಢಮತಿಃ ವಿಗಾಢಃ
ತ್ವತ್ ಮಾಯಯಾ ವಿರಚಿತ ಆತ್ಮನಿ ಸಾನುಬಂಧೇ ।
ತತ್ ತು ಅಂಜಸಾ ನಿಗದಿತಂ ಭವತಾ ಯಥಾ ಅಹಂ
ಸಂಸಾಧಯಾಮಿ ಭಗವನ್ ಅನುಶಾಧಿ ಭೃತ್ಯಮ್ ॥ 16॥
ಸತ್ಯಸ್ಯ ತೇ ಸ್ವದೃಶಃ ಆತ್ಮನಃ ಆತ್ಮನಃ ಅನ್ಯಂ
ವಕ್ತಾರಂ ಈಶ ವಿಬುಧೇಷು ಅಪಿ ನ ಅನುಚಕ್ಷೇ ।
ಸರ್ವೇ ವಿಮೋಹಿತಧಿಯಃ ತವ ಮಾಯಯಾ ಇಮೇ
ಬ್ರಹ್ಮಾದಯಃ ತನುಭೃತಃ ಬಹಿಃ ಅರ್ಥಭಾವಃ ॥ 17॥
ತಸ್ಮಾತ್ ಭವಂತಂ ಅನವದ್ಯಂ ಅನಂತಪಾರಂ
ಸರ್ವಜ್ಞಂ ಈಶ್ವರಂ ಅಕುಂಠವಿಕುಂಠಧಿಷ್ಣಿ ಅಯಮ್ ।
ನಿರ್ವಿಣ್ಣಧೀಃ ಅಹಂ ಉ ಹ ವೃಜನಾಭಿತಪ್ತಃ
ನಾರಾಯಣಂ ನರಸಖಂ ಶರಣಂ ಪ್ರಪದ್ಯೇ ॥ 18॥
ಶ್ರೀ ಭಗವಾನ್ ಉವಾಚ ।
ಪ್ರಾಯೇಣ ಮನುಜಾ ಲೋಕೇ ಲೋಕತತ್ತ್ವವಿಚಕ್ಷಣಾಃ ।
ಸಮುದ್ಧರಂತಿ ಹಿ ಆತ್ಮಾನಂ ಆತ್ಮನಾ ಏವ ಅಶುಭಾಶಯಾತ್ ॥ 19॥
ಆತ್ಮನಃ ಗುರುಃ ಆತ್ಮಾ ಏವ ಪುರುಷಸ್ಯ ವಿಶೇಷತಃ ।
ಯತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅನುಮಾನಾಭ್ಯಾಂ ಶ್ರೇಯಃ ಅಸೌ ಅನುವಿಂದತೇ ॥ 20॥
ಪುರುಷತ್ವೇ ಚ ಮಾಂ ಧೀರಾಃ ಸಾಂಖ್ಯಯೋಗವಿಶಾರದಾಃ ।
ಆವಿಸ್ತರಾಂ ಪ್ರಪಶ್ಯಂತಿ ಸರ್ವಶಕ್ತಿ ಉಪಬೃಂಹಿತಮ್ ॥ 21॥
ಏಕದ್ವಿತ್ರಿಚತುಷ್ಪಾದಃ ಬಹುಪಾದಃ ತಥಾ ಅಪದಃ ।
ಬಹ್ವ್ಯಃ ಸಂತಿ ಪುರಃ ಸೃಷ್ಟಾಃ ತಾಸಾಂ ಮೇ ಪೌರುಷೀ ಪ್ರಿಯಾ ॥ 22॥
ಅತ್ರ ಮಾಂ ಮಾರ್ಗಯಂತ್ಯದ್ಧಾಃ ಯುಕ್ತಾಃ ಹೇತುಭಿಃ ಈಶ್ವರಮ್ ।
ಗೃಹ್ಯಮಾಣೈಃ ಗುಣೈಃ ಲಿಂಗೈಃ ಅಗ್ರಾಹ್ಯಂ ಅನುಮಾನತಃ ॥ 23॥
ಅತ್ರ ಅಪಿ ಉದಾಹರಂತಿ ಇಮಂ ಇತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಮ್ ।
ಅವಧೂತಸ್ಯ ಸಂವಾದಂ ಯದೋಃ ಅಮಿತತೇಜಸಃ ॥ 24॥
(ಅಥ ಅವಧೂತಗೀತಮ್ ।)
ಅವಧೂತಂ ದ್ವಿಜಂ ಕಂಚಿತ್ ಚರಂತಂ ಅಕುತೋಭಯಮ್ ।
ಕವಿಂ ನಿರೀಕ್ಷ್ಯ ತರುಣಂ ಯದುಃ ಪಪ್ರಚ್ಛ ಧರ್ಮವಿತ್ ॥ 25॥
ಯದುಃ ಉವಾಚ ।
ಕುತಃ ಬುದ್ಧಿಃ ಇಯಂ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಅಕರ್ತುಃ ಸುವಿಶಾರದಾ ।
ಯಾಂ ಆಸಾದ್ಯ ಭವಾನ್ ಲೋಕಂ ವಿದ್ವಾನ್ ಚರತಿ ಬಾಲವತ್ ॥ 26॥
ಪ್ರಾಯಃ ಧರ್ಮಾರ್ಥಕಾಮೇಷು ವಿವಿತ್ಸಾಯಾಂ ಚ ಮಾನವಾಃ ।
ಹೇತುನಾ ಏವ ಸಮೀಹಂತೇ ಆಯುಷಃ ಯಶಸಃ ಶ್ರಿಯಃ ॥ 27॥
ತ್ವಂ ತು ಕಲ್ಪಃ ಕವಿಃ ದಕ್ಷಃ ಸುಭಗಃ ಅಮೃತಭಾಷಣಃ ।
ನ ಕರ್ತಾ ನೇಹಸೇ ಕಿಂಚಿತ್ ಜಡೌನ್ಮತ್ತಪಿಶಾಚವತ್ ॥ 28॥
ಜನೇಷು ದಹ್ಯಮಾನೇಷು ಕಾಮಲೋಭದವಾಗ್ನಿನಾ ।
ನ ತಪ್ಯಸೇ ಅಗ್ನಿನಾ ಮುಕ್ತಃ ಗಂಗಾಂಭಸ್ಥಃ ಇವ ದ್ವಿಪಃ ॥ 29॥
ತ್ವಂ ಹಿ ನಃ ಪೃಚ್ಛತಾಂ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಆತ್ಮನಿ ಆನಂದಕಾರಣಮ್ ।
ಬ್ರೂಹಿ ಸ್ಪರ್ಶವಿಹೀನಸ್ಯ ಭವತಃ ಕೇವಲ ಆತ್ಮನಃ ॥ 30॥
ಶ್ರೀ ಭಗವಾನ್ ಉವಾಚ ।
ಯದುನಾ ಏವಂ ಮಹಾಭಾಗಃ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯೇನ ಸುಮೇಧಸಾ ।
ಪೃಷ್ಟಃ ಸಭಾಜಿತಃ ಪ್ರಾಹ ಪ್ರಶ್ರಯ ಅವನತಂ ದ್ವಿಜಃ ॥ 31॥
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ ಉವಾಚ ।
ಸಂತಿ ಮೇ ಗುರವಃ ರಾಜನ್ ಬಹವಃ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಉಪಾಶ್ರಿತಾಃ ।
ಯತಃ ಬುದ್ಧಿಂ ಉಪಾದಾಯ ಮುಕ್ತಃ ಅಟಾಮಿ ಇಹ ತಾನ್ ಶ್ರುಣು ॥ 32॥
ಪೃಥಿವೀ ವಾಯುಃ ಆಕಾಶಂ ಆಪಃ ಅಗ್ನಿಃ ಚಂದ್ರಮಾ ರವಿಃ ।
ಕಪೋತಃ ಅಜಗರಃ ಸಿಂಧುಃ ಪತಂಗಃ ಮಧುಕೃದ್ ಗಜಃ ॥ 33॥
ಮಧುಹಾ ಹರಿಣಃ ಮೀನಃ ಪಿಂಗಲಾ ಕುರರಃ ಅರ್ಭಕಃ ।
ಕುಮಾರೀ ಶರಕೃತ್ ಸರ್ಪಃ ಊರ್ಣನಾಭಿಃ ಸುಪೇಶಕೃತ್ ॥ 34॥
ಏತೇ ಮೇ ಗುರವಃ ರಾಜನ್ ಚತುರ್ವಿಂಶತಿಃ ಆಶ್ರಿತಾಃ ।
ಶಿಕ್ಷಾ ವೃತ್ತಿಭಿಃ ಏತೇಷಾಂ ಅನ್ವಶಿಕ್ಷಂ ಇಹ ಆತ್ಮನಃ ॥ 35॥
ಯತಃ ಯತ್ ಅನುಶಿಕ್ಷಾಮಿ ಯಥಾ ವಾ ನಾಹುಷಾತ್ಮಜ ।
ತತ್ ತಥಾ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ನಿಬೋಧ ಕಥಯಾಮಿ ತೇ ॥ 36॥
ಭೂತೈಃ ಆಕ್ರಮಾಣಃ ಅಪಿ ಧೀರಃ ದೈವವಶಾನುಗೈಃ ।
ತತ್ ವಿದ್ವಾನ್ ನ ಚಲೇತ್ ಮಾರ್ಗಾತ್ ಅನ್ವಶಿಕ್ಷಂ ಕ್ಷಿತೇಃ ವ್ರತಮ್ ॥ 37॥
ಶಶ್ವತ್ ಪರಾರ್ಥಸರ್ವೇಹಃ ಪರಾರ್ಥ ಏಕಾಂತಸಂಭವಃ ।
ಸಾಧುಃ ಶಿಕ್ಷೇತ ಭೂಭೃತ್ತಃ ನಗಶಿಷ್ಯಃ ಪರಾತ್ಮತಾಮ್ ॥
38॥
ಪ್ರಾಣವೃತ್ತ್ಯಾ ಏವ ಸಂತುಷ್ಯೇತ್ ಮುನಿಃ ನ ಏವ ಇಂದ್ರಿಯಪ್ರಿಯೈಃ ।
ಜ್ಞಾನಂ ಯಥಾ ನ ನಶ್ಯೇತ ನ ಅವಕೀರ್ಯೇತ ವಾಙ್ಮನಃ ॥ 39॥
ವಿಷಯೇಷು ಆವಿಶನ್ ಯೋಗೀ ನಾನಾಧರ್ಮೇಷು ಸರ್ವತಃ ।
ಗುಣದೋಷವ್ಯಪೇತ ಆತ್ಮಾ ನ ವಿಷಜ್ಜೇತ ವಾಯುವತ್ ॥ 40॥
ಪಾರ್ಥಿವೇಷು ಇಹ ದೇಹೇಷು ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ತತ್ ಗುಣಾಶ್ರಯಃ ।
ಗುಣೈಃ ನ ಯುಜ್ಯತೇ ಯೋಗೀ ಗಂಧೈಃ ವಾಯುಃ ಇವ ಆತ್ಮದೃಕ್ ॥ 41॥
ಅಂತಃ ಹಿತಃ ಚ ಸ್ಥಿರಜಂಗಮೇಷು
ಬ್ರಹ್ಮ ಆತ್ಮಭಾವೇನ ಸಮನ್ವಯೇನ ।
ವ್ಯಾಪ್ತ್ಯ ಅವಚ್ಛೇದಂ ಅಸಂಗಂ ಆತ್ಮನಃ
ಮುನಿಃ ನಭಃ ತ್ವಂ ವಿತತಸ್ಯ ಭಾವಯೇತ್ ॥ 42॥
ತೇಜಃ ಅಬನ್ನಮಯೈಃ ಭಾವೈಃ ಮೇಘ ಆದ್ಯೈಃ ವಾಯುನಾ ಈರಿತೈಃ ।
ನ ಸ್ಪೃಶ್ಯತೇ ನಭಃ ತದ್ವತ್ ಕಾಲಸೃಷ್ಟೈಃ ಗುಣೈಃ ಪುಮಾನ್ ॥
43॥
ಸ್ವಚ್ಛಃ ಪ್ರಕೃತಿತಃ ಸ್ನಿಗ್ಧಃ ಮಾಧುರ್ಯಃ ತೀರ್ಥಭೂಃ ನೃಣಾಮ್ ।
ಮುನಿಃ ಪುನಾತಿ ಅಪಾಂ ಮಿತ್ರಂ ಈಕ್ಷ ಉಪಸ್ಪರ್ಶಕೀರ್ತನೈಃ ॥ 44॥
ತೇಜಸ್ವೀ ತಪಸಾ ದೀಪ್ತಃ ದುರ್ಧರ್ಷೌದರಭಾಜನಃ ।
ಸರ್ವಭಕ್ಷಃ ಅಪಿ ಯುಕ್ತ ಆತ್ಮಾ ನ ಆದತ್ತೇ ಮಲಂ ಅಗ್ನಿವತ್ ॥ 45॥
ಕ್ವಚಿತ್ ಶನ್ನಃ ಕ್ವಚಿತ್ ಸ್ಪಷ್ಟಃ ಉಪಾಸ್ಯಃ ಶ್ರೇಯಃ ಇಚ್ಛತಾಮ್ ।
ಭುಂಕ್ತೇ ಸರ್ವತ್ರ ದಾತೄಣಾಂ ದಹನ್ ಪ್ರಾಕ್ ಉತ್ತರ ಅಶುಭಮ್ ॥
46॥
ಸ್ವಮಾಯಯಾ ಸೃಷ್ಟಂ ಇದಂ ಸತ್ ಅಸತ್ ಲಕ್ಷಣಂ ವಿಭುಃ ।
ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಈಯತೇ ತತ್ ತತ್ ಸ್ವರೂಪಃ ಅಗ್ನಿಃ ಇವ ಏಧಸಿ ॥ 47॥
ವಿಸರ್ಗಾದ್ಯಾಃ ಶ್ಮಶಾನಾಂತಾಃ ಭಾವಾಃ ದೇಹಸ್ಯ ನ ಆತ್ಮನಃ ।
ಕಲಾನಾಂ ಇವ ಚಂದ್ರಸ್ಯ ಕಾಲೇನ ಅವ್ಯಕ್ತವರ್ತ್ಮನಾ ॥ 48॥
ಕಾಲೇನ ಹಿ ಓಘವೇಗೇನ ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರಭವ ಅಪಿ ಅಯೌ ।
ನಿತ್ಯೌ ಅಪಿ ನ ದೃಶ್ಯೇತೇ ಆತ್ಮನಃ ಅಗ್ನೇಃ ಯಥಾ ಅರ್ಚಿಷಾಮ್ ॥ 49॥
ಗುಣೈಃ ಗುಣಾನ್ ಉಪಾದತ್ತೇ ಯಥಾಕಾಲಂ ವಿಮುಂಚತಿ ।
ನ ತೇಷು ಯುಜ್ಯತೇ ಯೋಗೀ ಗೋಭಿಃ ಗಾಃ ಇವ ಗೋಪತಿಃ ॥ 50॥
ಬುಧ್ಯತೇ ಸ್ವೇನ ಭೇದೇನ ವ್ಯಕ್ತಿಸ್ಥಃ ಇವ ತತ್ ಗತಃ ।
ಲಕ್ಷ್ಯತೇ ಸ್ಥೂಲಮತಿಭಿಃ ಆತ್ಮಾ ಚ ಅವಸ್ಥಿತಃ ಅರ್ಕವತ್ ॥ 51॥
ನ ಅತಿಸ್ನೇಹಃ ಪ್ರಸಂಗಃ ವಾ ಕರ್ತವ್ಯಃ ಕ್ವ ಅಪಿ ಕೇನಚಿತ್ ।
ಕುರ್ವನ್ ವಿಂದೇತ ಸಂತಾಪಂ ಕಪೋತಃ ಇವ ದೀನಧೀಃ ॥ 52॥
ಕಪೋತಃ ಕಶ್ಚನ ಅರಣ್ಯೇ ಕೃತನೀಡಃ ವನಸ್ಪತೌ ।
ಕಪೋತ್ಯಾ ಭಾರ್ಯಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಉವಾಸ ಕತಿಚಿತ್ ಸಮಾಃ ॥ 53॥
ಕಪೋತೌ ಸ್ನೇಹಗುಣಿತಹೃದಯೌ ಗೃಹಧರ್ಮಿಣೌ ।
ದೃಷ್ಟಿಂ ದೃಷ್ಟ್ಯಾಂಗಂ ಅಂಗೇನ ಬುದ್ಧಿಂ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಬಬಂಧತುಃ ॥
54॥
ಶಯ್ಯಾಸನಾಟನಸ್ಥಾನವಾರ್ತಾಕ್ರೀಡಾಶನಾದಿಕಮ್ ।
ಮಿಥುನೀಭೂಯ ವಿಸ್ರಬ್ಧೌ ಚೇರತುಃ ವನರಾಜಿಷು ॥ 55॥
ಯಂ ಯಂ ವಾಂಛತಿ ಸಾ ರಾಜನ್ ತರ್ಪಯಂತಿ ಅನುಕಂಪಿತಾ ।
ತಂ ತಂ ಸಮನಯತ್ ಕಾಮಂ ಕೃಚ್ಛ್ರೇಣ ಅಪಿ ಅಜಿತೈಂದ್ರಿಯಃ ॥ 56॥
ಕಪೋತೀ ಪ್ರಥಮಂ ಗರ್ಭಂ ಗೃಹ್ಣತಿ ಕಾಲಃ ಆಗತೇ ।
ಅಂಡಾನಿ ಸುಷುವೇ ನೀಡೇ ಸ್ವಪತ್ಯುಃ ಸಂನಿಧೌ ಸತೀ ॥ 57॥
ತೇಷೂ ಕಾಲೇ ವ್ಯಜಾಯಂತ ರಚಿತಾವಯವಾ ಹರೇಃ ।
ಶಕ್ತಿಭಿಃ ದುರ್ವಿಭಾವ್ಯಾಭಿಃ ಕೋಮಲಾಂಗತನೂರುಹಾಃ ॥ 58॥
ಪ್ರಜಾಃ ಪುಪುಷತುಃ ಪ್ರೀತೌ ದಂಪತೀ ಪುತ್ರವತ್ಸಲೌ ।
ಶ‍ಋಣ್ವಂತೌ ಕೂಜಿತಂ ತಾಸಾಂ ನಿರ್ವೃತೌ ಕಲಭಾಷಿತೈಃ ॥ 59॥
ತಾಸಾಂ ಪತತ್ರೈಃ ಸುಸ್ಪರ್ಶೈಃ ಕೂಜಿತೈಃ ಮುಗ್ಧಚೇಷ್ಟಿತೈಃ ।
ಪ್ರತ್ಯುದ್ಗಮೈಃ ಅದೀನಾನಾಂ ಪಿತರೌ ಮುದಂ ಆಪತುಃ ॥ 60॥
ಸ್ನೇಹಾನುಬದ್ಧಹೃದಯೌ ಅನ್ಯೋನ್ಯಂ ವಿಷ್ಣುಮಾಯಯಾ ।
ವಿಮೋಹಿತೌ ದೀನಧಿಯೌ ಶಿಶೂನ್ ಪುಪುಷತುಃ ಪ್ರಜಾಃ ॥ 61॥
ಏಕದಾ ಜಗ್ಮತುಃ ತಾಸಾಂ ಅನ್ನಾರ್ಥಂ ತೌ ಕುಟುಂಬಿನೌ ।
ಪರಿತಃ ಕಾನನೇ ತಸ್ಮಿನ್ ಅರ್ಥಿನೌ ಚೇರತುಃ ಚಿರಮ್ ॥ 62॥
ದೃಷ್ಟ್ವಾ ತಾನ್ ಲುಬ್ಧಕಃ ಕಶ್ಚಿತ್ ಯದೃಚ್ಛ ಅತಃ ವನೇಚರಃ ।
ಜಗೃಹೇ ಜಾಲಂ ಆತತ್ಯ ಚರತಃ ಸ್ವಾಲಯಾಂತಿಕೇ ॥ 63॥
ಕಪೋತಃ ಚ ಕಪೋತೀ ಚ ಪ್ರಜಾಪೋಷೇ ಸದಾ ಉತ್ಸುಕೌ ।
ಗತೌ ಪೋಷಣಂ ಆದಾಯ ಸ್ವನೀಡಂ ಉಪಜಗ್ಮತುಃ ॥ 64॥
ಕಪೋತೀ ಸ್ವಾತ್ಮಜಾನ್ ವೀಕ್ಷ್ಯ ಬಾಲಕಾನ್ ಜಾಲಸಂವೃತಾನ್ ।
ತಾನ್ ಅಭ್ಯಧಾವತ್ ಕ್ರೋಶಂತೀ ಕ್ರೋಶತಃ ಭೃಶದುಃಖಿತಾ ॥ 65॥
ಸಾ ಅಸಕೃತ್ ಸ್ನೇಹಗುಣಿತಾ ದೀನಚಿತ್ತಾ ಅಜಮಾಯಯಾ ।
ಸ್ವಯಂ ಚ ಅಬಧ್ಯತ ಶಿಚಾ ಬದ್ಧಾನ್ ಪಶ್ಯಂತಿ ಅಪಸ್ಮೃತಿಃ ॥ 66॥
ಕಪೋತಃ ಚ ಆತ್ಮಜಾನ್ ಬದ್ಧಾನ್ ಆತ್ಮನಃ ಅಪಿ ಅಧಿಕಾನ್ ಪ್ರಿಯಾನ್ ।
ಭಾರ್ಯಾಂ ಚ ಆತ್ಮಸಮಾಂ ದೀನಃ ವಿಲಲಾಪ ಅತಿದುಃಖಿತಃ ॥ 67॥
ಅಹೋ ಮೇ ಪಶ್ಯತ ಅಪಾಯಂ ಅಲ್ಪಪುಣ್ಯಸ್ಯ ದುರ್ಮತೇಃ ।
ಅತೃಪ್ತಸ್ಯ ಅಕೃತಾರ್ಥಸ್ಯ ಗೃಹಃ ತ್ರೈವರ್ಗಿಕಃ ಹತಃ ॥ 68॥
ಅನುರೂಪಾ ಅನುಕೂಲಾ ಚ ಯಸ್ಯ ಮೇ ಪತಿದೇವತಾ ।
ಶೂನ್ಯೇ ಗೃಹೇ ಮಾಂ ಸಂತ್ಯಜ್ಯ ಪುತ್ರೈಃ ಸ್ವರ್ಯಾತಿ ಸಾಧುಭಿಃ ॥ 69॥
ಸಃ ಅಹಂ ಶೂನ್ಯೇ ಗೃಹೇ ದೀನಃ ಮೃತದಾರಃ ಮೃತಪ್ರಜಃ ।
ಜಿಜೀವಿಷೇ ಕಿಮರ್ಥಂ ವಾ ವಿಧುರಃ ದುಃಖಜೀವಿತಃ ॥ 70॥
ತಾನ್ ತಥಾ ಏವ ಆವೃತಾನ್ ಶಿಗ್ಭಿಃ ಮೃತ್ಯುಗ್ರಸ್ತಾನ್ ವಿಚೇಷ್ಟತಃ ।
ಸ್ವಯಂ ಚ ಕೃಪಣಃ ಶಿಕ್ಷು ಪಶ್ಯನ್ ಅಪಿ ಅಬುಧಃ ಅಪತತ್ ॥ 71॥
ತಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಲುಬ್ಧಕಃ ಕ್ರೂರಃ ಕಪೋತಂ ಗೃಹಮೇಧಿನಮ್ ।
ಕಪೋತಕಾನ್ ಕಪೋತೀಂ ಚ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥಃ ಪ್ರಯಯೌ ಗೃಹಮ್ ॥ 72॥
ಏವಂ ಕುಟುಂಬೀ ಅಶಾಂತ ಆತ್ಮಾ ದ್ವಂದ್ವ ಆರಾಮಃ ಪತತ್ ತ್ರಿವತ್ ।
ಪುಷ್ಣನ್ ಕುಟುಂಬಂ ಕೃಪಣಃ ಸಾನುಬಂಧಃ ಅವಸೀದತಿ ॥ 73॥
ಯಃ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಮಾನುಷಂ ಲೋಕಂ ಮುಕ್ತಿದ್ವಾರಂ ಅಪಾವೃತಮ್ ।
ಗೃಹೇಷು ಖಗವತ್ ಸಕ್ತಃ ತಂ ಆರೂಢಚ್ಯುತಂ ವಿದುಃ ॥ 74॥
ಇತಿ ಶ್ರೀಮದ್ಭಾಗವತೇ ಮಹಾಪುರಾಣೇ ಪಾರಮಹಂಸ್ಯಾಂ
ಸಂಹಿತಾಯಾಮೇಕಾದಶಸ್ಕಂಧೇ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣೋದ್ಧವಸಂವಾದೇ
ಯದ್ವಧೂತೇತಿಹಾಸೇ ಸಪ್ತಮೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥