॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ
ವಿದುರಹಿತವಾಕ್ಯೇ ಪಂಚತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಉವಾಚ ।
ಬ್ರೂಹಿ ಭೂಯೋ ಮಹಾಬುದ್ಧೇ ಧರ್ಮಾರ್ಥಸಹಿತಂ ವಚಃ ।
ಶ‍ಋಣ್ವತೋ ನಾಸ್ತಿ ಮೇ ತೃಪ್ತಿರ್ವಿಚಿತ್ರಾಣೀಹ ಭಾಷಸೇ ॥ 1॥
ವಿದುರ ಉವಾಚ ।
ಸರ್ವತೀರ್ಥೇಷು ವಾ ಸ್ನಾನಂ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಚಾರ್ಜವಮ್ ।
ಉಭೇ ಏತೇ ಸಮೇ ಸ್ಯಾತಾಮಾರ್ಜವಂ ವಾ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ ॥ 2॥
ಆರ್ಜವಂ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಸ್ವ ಪುತ್ರೇಷು ಸತತಂ ವಿಭೋ ।
ಇಹ ಕೀರ್ತಿಂ ಪರಾಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸ್ವರ್ಗಮವಾಪ್ಸ್ಯಸಿ ॥ 3॥
ಯಾವತ್ಕೀರ್ತಿರ್ಮನುಷ್ಯಸ್ಯ ಪುಣ್ಯಾ ಲೋಕೇಷು ಗೀಯತೇ ।
ತಾವತ್ಸ ಪುರುಷವ್ಯಾಘ್ರ ಸ್ವರ್ಗಲೋಕೇ ಮಹೀಯತೇ ॥ 4॥
ಅತ್ರಾಪ್ಯುದಾಹರಂತೀಮಮಿತಿಹಾಸಂ ಪುರಾತನಮ್ ।
ವಿರೋಚನಸ್ಯ ಸಂವಾದಂ ಕೇಶಿನ್ಯರ್ಥೇ ಸುಧನ್ವನಾ ॥ 5॥
ಕೇಶಿನ್ಯುವಾಚ ।
ಕಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಃ ಸ್ವಿಚ್ಛ್ರೇಯಾಂಸೋ ದಿತಿಜಾಃ ಸ್ವಿದ್ವಿರೋಚನ ।
ಅಥ ಕೇನ ಸ್ಮ ಪರ್ಯಂಕಂ ಸುಧನ್ವಾ ನಾಧಿರೋಹತಿ ॥ 6॥
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ ।
ಪ್ರಾಜಾಪತ್ಯಾ ಹಿ ವೈ ಶ್ರೇಷ್ಠಾ ವಯಂ ಕೇಶಿನಿ ಸತ್ತಮಾಃ ।
ಅಸ್ಮಾಕಂ ಖಲ್ವಿಮೇ ಲೋಕಾಃ ಕೇ ದೇವಾಃ ಕೇ ದ್ವಿಜಾತಯಃ ॥ 7॥
ಕೇಶಿನ್ಯುವಾಚ ।
ಇಹೈವಾಸ್ಸ್ವ ಪ್ರತೀಕ್ಷಾವ ಉಪಸ್ಥಾನೇ ವಿರೋಚನ ।
ಸುಧನ್ವಾ ಪ್ರಾತರಾಗಂತಾ ಪಶ್ಯೇಯಂ ವಾಂ ಸಮಾಗತೌ ॥ 8॥
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ ।
ತಥಾ ಭದ್ರೇ ಕರಿಷ್ಯಾಮಿ ಯಥಾ ತ್ವಂ ಭೀರು ಭಾಷಸೇ ।
ಸುಧನ್ವಾನಂ ಚ ಮಾಂ ಚೈವ ಪ್ರಾತರ್ದ್ರಷ್ಟಾಸಿ ಸಂಗತೌ ॥ 9॥
ವಿದುರ ಉವಾಚ ।
ಅನ್ವಾಲಭೇ ಹಿರಣ್ಮಯಂ ಪ್ರಾಹ್ರಾದೇಽಹಂ ತವಾಸನಮ್ ।
ಏಕತ್ವಮುಪಸಂಪನ್ನೋ ನ ತ್ವಾಸೇಯಂ ತ್ವಯಾ ಸಹ ॥ 10॥
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ ।
ಅನ್ವಾಹರಂತು ಫಲಕಂ ಕೂರ್ಚಂ ವಾಪ್ಯಥ ವಾ ಬೃಸೀಮ್ ।
ಸುಧನ್ವನ್ನ ತ್ವಮರ್ಹೋಽಸಿ ಮಯಾ ಸಹ ಸಮಾಸನಮ್ ॥ 11॥
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ ।
ಪಿತಾಪಿ ತೇ ಸಮಾಸೀನಮುಪಾಸೀತೈವ ಮಾಮಧಃ ।
ಬಾಲಃ ಸುಖೈಧಿತೋ ಗೇಹೇ ನ ತ್ವಂ ಕಿಂ ಚನ ಬುಧ್ಯಸೇ ॥ 12॥
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ ।
ಹಿರಣ್ಯಂ ಚ ಗವಾಶ್ವಂ ಚ ಯದ್ವಿತ್ತಮಸುರೇಷು ನಃ ।
ಸುಧನ್ವನ್ವಿಪಣೇ ತೇನ ಪ್ರಶ್ನಂ ಪೃಚ್ಛಾವ ಯೇ ವಿದುಃ ॥ 13॥
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ ।
ಹಿರಣ್ಯಂ ಚ ಗವಾಶ್ವಂ ಚ ತವೈವಾಸ್ತು ವಿರೋಚನ ।
ಪ್ರಾಣಯೋಸ್ತು ಪಣಂ ಕೃತ್ವಾ ಪ್ರಶ್ನಂ ಪೃಚ್ಛಾವ ಯೇ ವಿದುಃ ॥ 14॥
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ ।
ಆವಾಂ ಕುತ್ರ ಗಮಿಷ್ಯಾವಃ ಪ್ರಾಣಯೋರ್ವಿಪಣೇ ಕೃತೇ ।
ನ ಹಿ ದೇವೇಷ್ವಹಂ ಸ್ಥಾತಾ ನ ಮನುಷ್ಯೇಷು ಕರ್ಹಿ ಚಿತ್ ॥ 15॥
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ ।
ಪಿತರಂ ತೇ ಗಮಿಷ್ಯಾವಃ ಪ್ರಾಣಯೋರ್ವಿಪಣೇ ಕೃತೇ ।
ಪುತ್ರಸ್ಯಾಪಿ ಸ ಹೇತೋರ್ಹಿ ಪ್ರಹ್ರಾದೋ ನಾನೃತಂ ವದೇತ್ ॥ 16॥
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ ।
ಇಮೌ ತೌ ಸಂಪ್ರದೃಶ್ಯೇತೇ ಯಾಭ್ಯಾಂ ನ ಚರಿತಂ ಸಹ ।
ಆಶೀವಿಷಾವಿವ ಕ್ರುದ್ಧಾವೇಕಮಾರ್ಗಮಿಹಾಗತೌ ॥ 17॥
ಕಿಂ ವೈ ಸಹೈವ ಚರತೋ ನ ಪುರಾ ಚರತಃ ಸಹ ।
ವಿರೋಚನೈತತ್ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ಕಿಂ ತೇ ಸಖ್ಯಂ ಸುಧನ್ವನಾ ॥ 18॥
ವಿರೋಚನ ಉವಾಚ ।
ನ ಮೇ ಸುಧನ್ವನಾ ಸಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಯೋರ್ವಿಪಣಾವಹೇ ।
ಪ್ರಹ್ರಾದ ತತ್ತ್ವಾಮೃಪ್ಚ್ಛಾಮಿ ಮಾ ಪ್ರಶ್ನಮನೃತಂ ವದೀಃ ॥ 19॥
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ ।
ಉದಕಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚಾಪ್ಯಾನಯಂತು ಸುಧನ್ವನೇ ।
ಬ್ರಹ್ಮನ್ನಭ್ಯರ್ಚನೀಯೋಽಸಿ ಶ್ವೇತಾ ಗೌಃ ಪೀವರೀ ಕೃತಾ ॥ 20॥
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ ।
ಉದಕಂ ಮಧುಪರ್ಕಂ ಚ ಪಥ ಏವಾರ್ಪಿತಂ ಮಮ ।
ಪ್ರಹ್ರಾದ ತ್ವಂ ತು ನೌ ಪ್ರಶ್ನಂ ತಥ್ಯಂ ಪ್ರಬ್ರೂಹಿ ಪೃಚ್ಛತೋಃ ॥ 21॥
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ ।
ಪುರ್ತೋ ವಾನ್ಯೋ ಭವಾನ್ಬ್ರಹ್ಮನ್ಸಾಕ್ಷ್ಯೇ ಚೈವ ಭವೇತ್ಸ್ಥಿತಃ ।
ತಯೋರ್ವಿವದತೋಃ ಪ್ರಶ್ನಂ ಕಥಮಸ್ಮದ್ವಿಭೋ ವದೇತ್ ॥ 22॥
ಅಥ ಯೋ ನೈವ ಪ್ರಬ್ರೂಯಾತ್ಸತ್ಯಂ ವಾ ಯದಿ ವಾನೃತಮ್ ।
ಏತತ್ಸುಧನ್ವನ್ಪೃಚ್ಛಾಮಿ ದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ಸ್ಮ ಕಿಂ ವಸೇತ್ ॥ 23॥
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ ।
ಯಾಂ ರಾತ್ರಿಮಧಿವಿನ್ನಾ ಸ್ತ್ರೀ ಯಾಂ ಚೈವಾಕ್ಷ ಪರಾಜಿತಃ ।
ಯಾಂ ಚ ಭಾರಾಭಿತಪ್ತಾಂಗೋ ದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ಸ್ಮ ತಾಂ ವಸೇತ್ ॥ 24॥
ನಗರೇ ಪ್ರತಿರುದ್ಧಃ ಸನ್ಬಹಿರ್ದ್ವಾರೇ ಬುಭುಕ್ಷಿತಃ ।
ಅಮಿತ್ರಾನ್ಭೂಯಸಃ ಪಶ್ಯಂದುರ್ವಿವಕ್ತಾ ಸ್ಮ ತಾಂ ವಸೇತ್ ॥ 25॥
ಪಂಚ ಪಶ್ವನೃತೇ ಹಂತಿ ದಶ ಹಂತಿ ಗವಾನೃತೇ ।
ಶತಮಶ್ವಾನೃತೇ ಹಂತಿ ಸಹಸ್ರಂ ಪುರುಷಾನೃತೇ ॥ 26॥
ಹಂತಿ ಜಾತಾನಜಾತಾಂಶ್ಚ ಹಿರಣ್ಯಾರ್ಥೋಽನೃತಂ ವದನ್ ।
ಸರ್ವಂ ಭೂಮ್ಯನೃತೇ ಹಂತಿ ಮಾ ಸ್ಮ ಭೂಮ್ಯನೃತಂ ವದೀಃ ॥ 27॥
ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಉವಾಚ ।
ಮತ್ತಃ ಶ್ರೇಯಾನಂಗಿರಾ ವೈ ಸುಧನ್ವಾ ತ್ವದ್ವಿರೋಚನ ।
ಮಾತಾಸ್ಯ ಶ್ರೇಯಸೀ ಮಾತುಸ್ತಸ್ಮಾತ್ತ್ವಂ ತೇನ ವೈ ಜಿತಃ ॥ 28॥
ವಿರೋಚನ ಸುಧನ್ವಾಯಂ ಪ್ರಾಣಾನಾಮೀಶ್ವರಸ್ತವ ।
ಸುಧನ್ವನ್ಪುನರಿಚ್ಛಾಮಿ ತ್ವಯಾ ದತ್ತಂ ವಿರೋಚನಮ್ ॥ 29॥
ಸುಧನ್ವೋವಾಚ ।
ಯದ್ಧರ್ಮಮವೃಣೀಥಾಸ್ತ್ವಂ ನ ಕಾಮಾದನೃತಂ ವದೀಃ ।
ಪುನರ್ದದಾಮಿ ತೇ ತಸ್ಮಾತ್ಪುತ್ರಂ ಪ್ರಹ್ರಾದ ದುರ್ಲಭಮ್ ॥ 30॥
ಏಷ ಪ್ರಹ್ರಾದ ಪುತ್ರಸ್ತೇ ಮಯಾ ದತ್ತೋ ವಿರೋಚನಃ ।
ಪಾದಪ್ರಕ್ಷಾಲನಂ ಕುರ್ಯಾತ್ಕುಮಾರ್ಯಾಃ ಸನ್ನಿಧೌ ಮಮ ॥ 31॥
ವಿದುರ ಉವಾಚ ।
ತಸ್ಮಾದ್ರಾಜೇಂದ್ರ ಭೂಮ್ಯರ್ಥೇ ನಾನೃತಂ ವಕ್ತುಮರ್ಹಸಿ ।
ಮಾ ಗಮಃ ಸ ಸುತಾಮಾತ್ಯೋಽತ್ಯಯಂ ಪುತ್ರಾನನುಭ್ರಮನ್ ॥ 32॥
ನ ದೇವಾ ಯಷ್ಟಿಮಾದಾಯ ರಕ್ಷಂತಿ ಪಶುಪಾಲವತ್ ।
ಯಂ ತು ರಕ್ಷಿತುಮಿಚ್ಛಂತಿ ಬುದ್ಧ್ಯಾ ಸಂವಿಭಜಂತಿ ತಮ್ ॥ 33॥
ಯಥಾ ಯಥಾ ಹಿ ಪುರುಷಃ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಕುರುತೇ ಮನಃ ।
ತಥಾ ತಥಾಸ್ಯ ಸರ್ವಾರ್ಥಾಃ ಸಿಧ್ಯಂತೇ ನಾತ್ರ ಸಂಶಯಃ ॥ 34॥
ನ ಛಂದಾಂಸಿ ವೃಜಿನಾತ್ತಾರಯಂತಿ
ಆಯಾವಿನಂ ಮಾಯಯಾ ವರ್ತಮಾನಮ್ ।
ನೀಡಂ ಶಕುಂತಾ ಇವ ಜಾತಪಕ್ಷಾಶ್
ಛಂದಾಂಸ್ಯೇನಂ ಪ್ರಜಹತ್ಯಂತಕಾಲೇ ॥ 35॥
ಮತ್ತಾಪಾನಂ ಕಲಹಂ ಪೂಗವೈರಂ
ಭಾರ್ಯಾಪತ್ಯೋರಂತರಂ ಜ್ಞಾತಿಭೇದಮ್ ।
ರಾಜದ್ವಿಷ್ಟಂ ಸ್ತ್ರೀಪುಮಾಂಸೋರ್ವಿವಾದಂ
ವರ್ಜ್ಯಾನ್ಯಾಹುರ್ಯಶ್ಚ ಪಂಥಾಃ ಪ್ರದುಷ್ಠಃ ॥ 36॥
ಸಾಮುದ್ರಿಕಂ ವಣಿಜಂ ಚೋರಪೂರ್ವಂ
ಶಲಾಕ ಧೂರ್ತಂ ಚ ಚಿಕಿತ್ಸಕಂ ಚ ।
ಅರಿಂ ಚ ಮಿತ್ರಂ ಚ ಕುಶೀಲವಂ ಚ
ನೈತಾನ್ಸಾಖ್ಯೇಷ್ವಧಿಕುರ್ವೀತ ಸಪ್ತ ॥ 37॥
ಮಾನಾಗ್ನಿಹೋತ್ರಮುತ ಮಾನಮೌನಂ
ಮಾನೇನಾಧೀತಮುತ ಮಾನಯಜ್ಞಃ ।
ಏತಾನಿ ಚತ್ವಾರ್ಯಭಯಂಕರಾಣಿ
ಭಯಂ ಪ್ರಯಚ್ಛಂತ್ಯಯಥಾ ಕೃತಾನಿ ॥ 38॥
ಅಗಾರ ದಾಹೀ ಗರದಃ ಕುಂಡಾಶೀ ಸೋಮವಿಕ್ರಯೀ ।
ಪರ್ವ ಕಾರಶ್ಚ ಸೂಚೀ ಚ ಮಿತ್ರ ಧ್ರುಕ್ಪಾರದಾರಿಕಃ ॥ 39॥
ಭ್ರೂಣಹಾ ಗುರು ತಲ್ಪೀ ಚ ಯಶ್ಚ ಸ್ಯಾತ್ಪಾನಪೋ ದ್ವಿಜಃ ।
ಅತಿತೀಕ್ಷ್ಣಶ್ಚ ಕಾಕಶ್ಚ ನಾಸ್ತಿಕೋ ವೇದ ನಿಂದಕಃ ॥ 40॥
ಸ್ರುವ ಪ್ರಗ್ರಹಣೋ ವ್ರಾತ್ಯಃ ಕೀನಾಶಶ್ಚಾರ್ಥವಾನಪಿ ।
ರಕ್ಷೇತ್ಯುಕ್ತಶ್ಚ ಯೋ ಹಿಂಸ್ಯಾತ್ಸರ್ವೇ ಬ್ರಹ್ಮಣ್ಹಣೈಃ ಸಮಾಃ ॥ 41॥
ತೃಣೋಕ್ಲಯಾ ಜ್ಞಾಯತೇ ಜಾತರೂಪಂ
ಯುಗೇ ಭದ್ರೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಸಾಧುಃ ।
ಶೂರೋ ಭಯೇಷ್ವರ್ಥಕೃಚ್ಛ್ರೇಷು ಧೀರಃ
ಕೃಚ್ಛ್ರಾಸ್ವಾಪತ್ಸು ಸುಹೃದಶ್ಚಾರಯಶ್ ಚ ॥ 42॥
ಜರಾ ರೂಪಂ ಹರತಿ ಹಿ ಧೈರ್ಯಮಾಶಾ
ಮೃತ್ಯುಃ ಪ್ರಾಣಾಂಧರ್ಮಚರ್ಯಾಮಸೂಯಾ ।
ಕ್ರೋಧಃ ಶ್ರಿಯಂ ಶೀಲಮನಾರ್ಯ ಸೇವಾ
ಹ್ರಿಯಂ ಕಾಮಃ ಸರ್ವಮೇವಾಭಿಮಾನಃ ॥ 43॥
ಶ್ರೀರ್ಮಂಗಲಾತ್ಪ್ರಭವತಿ ಪ್ರಾಗಲ್ಭ್ಯಾತ್ಸಂಪ್ರವರ್ಧತೇ ।
ದಾಕ್ಷ್ಯಾತ್ತು ಕುರುತೇ ಮೂಲಂ ಸಂಯಮಾತ್ಪ್ರತಿತಿಷ್ಠತಿ ॥ 44॥
ಅಷ್ಟೌ ಗುಣಾಃ ಪುರುಷಂ ದೀಪಯಂತಿ
ಪ್ರಜ್ಞಾ ಚ ಕೌಲ್ಯಂ ಚ ದಮಃ ಶ್ರುತಂ ಚ ।
ಪರಾಕ್ರಮಶ್ಚಾಬಹು ಭಾಷಿತಾ ಚ
ದಾನಂ ಯಥಾಶಕ್ತಿ ಕೃತಜ್ಞತಾ ಚ ॥ 45॥
ಏತಾನ್ಗುಣಾಂಸ್ತಾತ ಮಹಾನುಭಾವಾನ್
ಏಕೋ ಗುಣಃ ಸಂಶ್ರಯತೇ ಪ್ರಸಹ್ಯ ।
ರಾಜಾ ಯದಾ ಸತ್ಕುರುತೇ ಮನುಷ್ಯಂ
ಸರ್ವಾನ್ಗುಣಾನೇಷ ಗುಣೋಽತಿಭಾತಿ ॥ 46॥
ಅಷ್ಟೌ ನೃಪೇಮಾನಿ ಮನುಷ್ಯಲೋಕೇ
ಸ್ವರ್ಗಸ್ಯ ಲೋಕಸ್ಯ ನಿದರ್ಶನಾನಿ ।
ಚತ್ವಾರ್ಯೇಷಾಮನ್ವವೇತಾನಿ ಸದ್ಭಿಶ್
ಚತ್ವಾರ್ಯೇಷಾಮನ್ವವಯಂತಿ ಸಂತಃ ॥ 47॥
ಯಜ್ಞೋ ದಾನಮಧ್ಯಯನಂ ತಪಶ್ ಚ
ಚತ್ವಾರ್ಯೇತಾನ್ಯನ್ವವೇತಾನಿ ಸದ್ಭಿಃ ।
ದಮಃ ಸತ್ಯಮಾರ್ಜವಮಾನೃಶಂಸ್ಯಂ
ಚತ್ವಾರ್ಯೇತಾನ್ಯನ್ವವಯಂತಿ ಸಂತಃ ॥ 48॥
ನ ಸಾ ಸಭಾ ಯತ್ರ ನ ಸಂತಿ ವೃದ್ಧಾ
ನ ತೇ ವೃದ್ಧಾ ಯೇ ನ ವದಂತಿ ಧರ್ಮಮ್ ।
ನಾಸೌ ಹರ್ಮೋ ಯತನ ಸತ್ಯಮಸ್ತಿ
ನ ತತ್ಸತ್ಯಂ ಯಚ್ಛಲೇನಾನುವಿದ್ಧಮ್ ॥ 49॥
ಸತ್ಯಂ ರೂಪಂ ಶ್ರುತಂ ವಿದ್ಯಾ ಕೌಲ್ಯಂ ಶೀಲಂ ಬಲಂ ಧನಮ್ ।
ಶೌರ್ಯಂ ಚ ಚಿರಭಾಷ್ಯಂ ಚ ದಶಃ ಸಂಸರ್ಗಯೋನಯಃ ॥ 50॥
ಪಾಪಂ ಕುರ್ವನ್ಪಾಪಕೀರ್ತಿಃ ಪಾಪಮೇವಾಶ್ನುತೇ ಫಲಮ್ ।
ಪುಣ್ಯಂ ಕುರ್ವನ್ಪುಣ್ಯಕೀರ್ತಿಃ ಪುಣ್ಯಮೇವಾಶ್ನುತೇ ಫಲಮ್ ॥ 51॥
ಪಾಪಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ನಾಶಯತಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ನಷ್ಟಪ್ರಜ್ಞಃ ಪಾಪಮೇವ ನಿತ್ಯಮಾರಭತೇ ನರಃ ॥ 52॥
ಪುಣ್ಯಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ವರ್ಧಯತಿ ಕ್ರಿಯಮಾಣಂ ಪುನಃ ಪುನಃ ।
ವೃದ್ಧಪ್ರಜ್ಞಃ ಪುಣ್ಯಮೇವ ನಿತ್ಯಮಾರಭತೇ ನರಃ ॥ 53॥
ಅಸೂಯಕೋ ದಂದ ಶೂಕೋ ನಿಷ್ಠುರೋ ವೈರಕೃನ್ನರಃ ।
ಸ ಕೃಚ್ಛ್ರಂ ಮಹದಾಪ್ನೋತೋ ನಚಿರಾತ್ಪಾಪಮಾಚರನ್ ॥ 54॥
ಅನಸೂಯಃ ಕೃತಪ್ರಜ್ಞಃ ಶೋಭನಾನ್ಯಾಚರನ್ಸದಾ ।
ಅಕೃಚ್ಛ್ರಾತ್ಸುಖಮಾಪ್ನೋತಿ ಸರ್ವತ್ರ ಚ ವಿರಾಜತೇ ॥ 55॥
ಪ್ರಜ್ಞಾಮೇವಾಗಮಯತಿ ಯಃ ಪ್ರಾಜ್ಞೇಭ್ಯಃ ಸ ಪಂಡಿತಃ ।
ಪ್ರಾಜ್ಞೋ ಹ್ಯವಾಪ್ಯ ಧರ್ಮಾರ್ಥೌ ಶಕ್ನೋತಿ ಸುಖಮೇಧಿತುಮ್ ॥ 56॥
ದಿವಸೇನೈವ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ರಾತೌ ಸುಖಂ ವಸೇತ್ ।
ಅಷ್ಟ ಮಾಸೇನ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ವರ್ಷಾಃ ಸುಖಂ ವಸೇತ್ ॥ 57॥
ಪೂರ್ವೇ ವಯಸಿ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ವೃದ್ಧಸುಖಂ ವಸೇತ್ ।
ಯಾವಜ್ಜೀವೇನ ತತ್ಕುರ್ಯಾದ್ಯೇನ ಪ್ರೇತ್ಯ ಸುಖಂ ವಸೇತ್ ॥ 58॥
ಜೀರ್ಣಮನ್ನಂ ಪ್ರಶಂಸಂತಿ ಭಾರ್ಯಂ ಚ ಗತಯೌವನಾಮ್ ।
ಶೂರಂ ವಿಗತಸಂಗ್ರಾಮಂ ಗತಪಾರಂ ತಪಸ್ವಿನಮ್ ॥ 59॥
ಧನೇನಾಧರ್ಮಲಬ್ಧೇನ ಯಚ್ಛಿದ್ರಮಪಿಧೀಯತೇ ।
ಅಸಂವೃತಂ ತದ್ಭವತಿ ತತೋಽನ್ಯದವದೀರ್ಯತೇ ॥ 60॥
ಗುರುರಾತ್ಮವತಾಂ ಶಾಸ್ತಾ ಶಾಸಾ ರಾಜಾ ದುರಾತ್ಮನಾಮ್ ।
ಅಥ ಪ್ರಚ್ಛನ್ನಪಾಪಾನಾಂ ಶಾಸ್ತಾ ವೈವಸ್ವತೋ ಯಮಃ ॥ 61॥
ಋಷೀಣಾಂ ಚ ನದೀನಾಂ ಚ ಕುಲಾನಾಂ ಚ ಮಹಾಮನಾಮ್ ।
ಪ್ರಭವೋ ನಾಧಿಗಂತವ್ಯಃ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ದುಶ್ಚರಿತಸ್ಯ ಚ ॥ 62॥
ದ್ವಿಜಾತಿಪೂಜಾಭಿರತೋ ದಾತಾ ಜ್ಞಾತಿಷು ಚಾರ್ಜವೀ ।
ಕ್ಷತ್ರಿಯಃ ಸ್ವರ್ಗಭಾಗ್ರಾಜಂಶ್ಚಿರಂ ಪಾಲಯತೇ ಮಹೀಮ್ ॥ 63॥
ಸುವರ್ಣಪುಷ್ಪಾಂ ಪೃಥಿವೀಂ ಚಿನ್ವಂತಿ ಪುರುಷಾಸ್ತ್ರಯಃ ।
ಶೂರಶ್ಚ ಕೃತವಿದ್ಯಶ್ಚ ಯಶ್ಚ ಜಾನಾತಿ ಸೇವಿತುಮ್ ॥ 64॥
ಬುದ್ಧಿಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಬಾಹುಮಧ್ಯಾನಿ ಭಾರತ ।
ತಾನಿ ಜಂಘಾ ಜಘನ್ಯಾನಿ ಭಾರಪ್ರತ್ಯವರಾಣಿ ಚ ॥ 65॥
ದುರ್ಯೋಧನೇ ಚ ಶಕುನೌ ಮೂಢೇ ದುಃಶಾಸನೇ ತಥಾ ।
ಕರ್ಣೇ ಚೈಶ್ವರ್ಯಮಾಧಾಯ ಕಥಂ ತ್ವಂ ಭೂತಿಮಿಚ್ಛಸಿ ॥ 66॥
ಸರ್ವೈರ್ಗುಣೈರುಪೇತಾಶ್ಚ ಪಾಂಡವಾ ಭರತರ್ಷಭ ।
ಪಿತೃವತ್ತ್ವಯಿ ವರ್ತಂತೇ ತೇಷು ವರ್ತಸ್ವ ಪುತ್ರವತ್ ॥ 67॥
॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಮಹಾಭಾರತೇ ಉದ್ಯೋಗಪರ್ವಣಿ ಪ್ರಜಾಗರಪರ್ವಣಿ
ವಿದುರಹಿತವಾಕ್ಯೇ ಪಂಚತ್ರಿಂಶೋಽಧ್ಯಾಯಃ ॥ 35॥