ജനക ഉവാച ॥
അഹോ നിരംജനഃ ശാംതോ ബോധോഽഹം പ്രകൃതേഃ പരഃ ।
ഏതാവംതമഹം കാലം മോഹേനൈവ വിഡംബിതഃ ॥ 2-1॥
യഥാ പ്രകാശയാമ്യേകോ ദേഹമേനം തഥാ ജഗത് ।
അതോ മമ ജഗത്സര്വമഥവാ ന ച കിംചന ॥ 2-2॥
സ ശരീരമഹോ വിശ്വം പരിത്യജ്യ മയാധുനാ ।
കുതശ്ചിത് കൌശലാദ് ഏവ പരമാത്മാ വിലോക്യതേ ॥ 2-3॥
യഥാ ന തോയതോ ഭിന്നാസ്തരംഗാഃ ഫേനബുദ്ബുദാഃ ।
ആത്മനോ ന തഥാ ഭിന്നം വിശ്വമാത്മവിനിര്ഗതമ് ॥ 2-4॥
തംതുമാത്രോ ഭവേദ് ഏവ പടോ യദ്വദ് വിചാരിതഃ ।
ആത്മതന്മാത്രമേവേദം തദ്വദ് വിശ്വം വിചാരിതമ് ॥ 2-5॥
യഥൈവേക്ഷുരസേ ക്ലൃപ്താ തേന വ്യാപ്തൈവ ശര്കരാ ।
തഥാ വിശ്വം മയി ക്ലൃപ്തം മയാ വ്യാപ്തം നിരംതരമ് ॥ 2-6॥
ആത്മാജ്ഞാനാജ്ജഗദ്ഭാതി ആത്മജ്ഞാനാന്ന ഭാസതേ ।
രജ്ജ്വജ്ഞാനാദഹിര്ഭാതി തജ്ജ്ഞാനാദ് ഭാസതേ ന ഹി ॥ 2-7॥
പ്രകാശോ മേ നിജം രൂപം നാതിരിക്തോഽസ്മ്യഹം തതഃ ।
യദാ പ്രകാശതേ വിശ്വം തദാഹം ഭാസ ഏവ ഹി ॥ 2-8॥
അഹോ വികല്പിതം വിശ്വമജ്ഞാനാന്മയി ഭാസതേ ।
രൂപ്യം ശുക്തൌ ഫണീ രജ്ജൌ വാരി സൂര്യകരേ യഥാ ॥ 2-9॥
മത്തോ വിനിര്ഗതം വിശ്വം മയ്യേവ ലയമേഷ്യതി ।
മൃദി കുംഭോ ജലേ വീചിഃ കനകേ കടകം യഥാ ॥ 2-10॥
അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം വിനാശോ യസ്യ നാസ്തി മേ ।
ബ്രഹ്മാദിസ്തംബപര്യംതം ജഗന്നാശോഽപി തിഷ്ഠതഃ ॥ 2-11॥
അഹോ അഹം നമോ മഹ്യമേകോഽഹം ദേഹവാനപി ।
ക്വചിന്ന ഗംതാ നാഗംതാ വ്യാപ്യ വിശ്വമവസ്ഥിതഃ ॥ 2-12॥
അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം ദക്ഷോ നാസ്തീഹ മത്സമഃ ।
അസംസ്പൃശ്യ ശരീരേണ യേന വിശ്വം ചിരം ധൃതമ് ॥ 2-13॥
അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം യസ്യ മേ നാസ്തി കിംചന ।
അഥവാ യസ്യ മേ സര്വം യദ് വാങ്മനസഗോചരമ് ॥ 2-14॥
ജ്ഞാനം ജ്ഞേയം തഥാ ജ്ഞാതാ ത്രിതയം നാസ്തി വാസ്തവമ് ।
അജ്ഞാനാദ് ഭാതി യത്രേദം സോഽഹമസ്മി നിരംജനഃ ॥ 2-15॥
ദ്വൈതമൂലമഹോ ദുഃഖം നാന്യത്തസ്യാഽസ്തി ഭേഷജമ് ।
ദൃശ്യമേതന് മൃഷാ സര്വമേകോഽഹം ചിദ്രസോമലഃ ॥ 2-16॥
ബോധമാത്രോഽഹമജ്ഞാനാദ് ഉപാധിഃ കല്പിതോ മയാ ।
ഏവം വിമൃശതോ നിത്യം നിര്വികല്പേ സ്ഥിതിര്മമ ॥ 2-17॥
ന മേ ബംധോഽസ്തി മോക്ഷോ വാ ഭ്രാംതിഃ ശാംതാ നിരാശ്രയാ ।
അഹോ മയി സ്ഥിതം വിശ്വം വസ്തുതോ ന മയി സ്ഥിതമ് ॥ 2-18॥
സശരീരമിദം വിശ്വം ന കിംചിദിതി നിശ്ചിതമ് ।
ശുദ്ധചിന്മാത്ര ആത്മാ ച തത്കസ്മിന് കല്പനാധുനാ ॥ 2-19॥
ശരീരം സ്വര്ഗനരകൌ ബംധമോക്ഷൌ ഭയം തഥാ ।
കല്പനാമാത്രമേവൈതത് കിം മേ കാര്യം ചിദാത്മനഃ ॥ 2-20॥
അഹോ ജനസമൂഹേഽപി ന ദ്വൈതം പശ്യതോ മമ ।
അരണ്യമിവ സംവൃത്തം ക്വ രതിം കരവാണ്യഹമ് ॥ 2-21॥
നാഹം ദേഹോ ന മേ ദേഹോ ജീവോ നാഹമഹം ഹി ചിത് ।
അയമേവ ഹി മേ ബംധ ആസീദ്യാ ജീവിതേ സ്പൃഹാ ॥ 2-22॥
അഹോ ഭുവനകല്ലോലൈര്വിചിത്രൈര്ദ്രാക് സമുത്ഥിതമ് ।
മയ്യനംതമഹാംഭോധൌ ചിത്തവാതേ സമുദ്യതേ ॥ 2-23॥
മയ്യനംതമഹാംഭോധൌ ചിത്തവാതേ പ്രശാമ്യതി ।
അഭാഗ്യാജ്ജീവവണിജോ ജഗത്പോതോ വിനശ്വരഃ ॥ 2-24॥
മയ്യനംതമഹാംഭോധാവാശ്ചര്യം ജീവവീചയഃ ।
ഉദ്യംതി ഘ്നംതി ഖേലംതി പ്രവിശംതി സ്വഭാവതഃ ॥ 2-25॥