അഷ്ടാവക്ര ഉവാച ॥
ആചക്ഷ്വ ശ‍ഋണു വാ താത നാനാശാസ്ത്രാണ്യനേകശഃ ।
തഥാപി ന തവ സ്വാസ്ഥ്യം സര്വവിസ്മരണാദ് ഋതേ ॥ 16-1॥
ഭോഗം കര്മ സമാധിം വാ കുരു വിജ്ഞ തഥാപി തേ ।
ചിത്തം നിരസ്തസര്വാശമത്യര്ഥം രോചയിഷ്യതി ॥ 16-2॥
ആയാസാത്സകലോ ദുഃഖീ നൈനം ജാനാതി കശ്ചന ।
അനേനൈവോപദേശേന ധന്യഃ പ്രാപ്നോതി നിര്വൃതിമ് ॥ 16-3॥
വ്യാപാരേ ഖിദ്യതേ യസ്തു നിമേഷോന്മേഷയോരപി ।
തസ്യാലസ്യ ധുരീണസ്യ സുഖം നാന്യസ്യ കസ്യചിത് ॥ 16-4॥
ഇദം കൃതമിദം നേതി ദ്വംദ്വൈര്മുക്തം യദാ മനഃ ।
ധര്മാര്ഥകാമമോക്ഷേഷു നിരപേക്ഷം തദാ ഭവേത് ॥ 16-5॥
വിരക്തോ വിഷയദ്വേഷ്ടാ രാഗീ വിഷയലോലുപഃ ।
ഗ്രഹമോക്ഷവിഹീനസ്തു ന വിരക്തോ ന രാഗവാന് ॥ 16-6॥
ഹേയോപാദേയതാ താവത്സംസാരവിടപാംകുരഃ ।
സ്പൃഹാ ജീവതി യാവദ് വൈ നിര്വിചാരദശാസ്പദമ് ॥ 16-7॥
പ്രവൃത്തൌ ജായതേ രാഗോ നിര്വൃത്തൌ ദ്വേഷ ഏവ ഹി ।
നിര്ദ്വംദ്വോ ബാലവദ് ധീമാന് ഏവമേവ വ്യവസ്ഥിതഃ ॥ 16-8॥
ഹാതുമിച്ഛതി സംസാരം രാഗീ ദുഃഖജിഹാസയാ ।
വീതരാഗോ ഹി നിര്ദുഃഖസ്തസ്മിന്നപി ന ഖിദ്യതി ॥ 16-9॥
യസ്യാഭിമാനോ മോക്ഷേഽപി ദേഹേഽപി മമതാ തഥാ ।
ന ച ജ്ഞാനീ ന വാ യോഗീ കേവലം ദുഃഖഭാഗസൌ ॥ 16-10॥
ഹരോ യദ്യുപദേഷ്ടാ തേ ഹരിഃ കമലജോഽപി വാ ।
തഥാപി ന തവ സ്വാഥ്യം സര്വവിസ്മരണാദൃതേ ॥ 16-11॥