ദേവ്യാ ദൂത സംവാദോ നാമ പംചമോ ധ്യായഃ ॥
അസ്യ ശ്രീ ഉത്തരചരിത്രസ്യ രുദ്ര ഋഷിഃ । ശ്രീ മഹാസരസ്വതീ ദേവതാ । അനുഷ്ടുപ്ഛംധഃ ।ഭീമാ ശക്തിഃ । ഭ്രാമരീ ബീജമ് । സൂര്യസ്തത്വമ് । സാമവേദഃ । സ്വരൂപമ് । ശ്രീ മഹാസരസ്വതിപ്രീത്യര്ഥേ । ഉത്തരചരിത്രപാഠേ വിനിയോഗഃ ॥
ധ്യാനം
ഘംടാശൂലഹലാനി ശംഖ മുസലേ ചക്രം ധനുഃ സായകം
ഹസ്താബ്ജൈര്ധദതീം ഘനാംതവിലസച്ഛീതാംശുതുല്യപ്രഭാം
ഗൌരീ ദേഹ സമുദ്ഭവാം ത്രിജഗതാം ആധാരഭൂതാം മഹാ
പൂര്വാമത്ര സരസ്വതീ മനുഭജേ ശുംഭാദിദൈത്യാര്ദിനീം॥
॥ഋഷിരുവാച॥ ॥ 1 ॥
പുരാ ശുംഭനിശുംഭാഭ്യാമസുരാഭ്യാം ശചീപതേഃ
ത്രൈലോക്യം യജ്ഞ്യ ഭാഗാശ്ച ഹൃതാ മദബലാശ്രയാത് ॥2॥
താവേവ സൂര്യതാം തദ്വദധികാരം തഥൈംദവം
കൌബേരമഥ യാമ്യം ചക്രാംതേ വരുണസ്യ ച
താവേവ പവനര്ദ്ധിഽം ച ചക്രതുര്വഹ്നി കര്മച
തതോ ദേവാ വിനിര്ധൂതാ ഭ്രഷ്ടരാജ്യാഃ പരാജിതാഃ ॥3॥
ഹൃതാധികാരാസ്ത്രിദശാസ്താഭ്യാം സര്വേ നിരാകൃതാ।
മഹാസുരാഭ്യാം താം ദേവീം സംസ്മരംത്യപരാജിതാം ॥4॥
തയാസ്മാകം വരോ ദത്തോ യധാപത്സു സ്മൃതാഖിലാഃ।
ഭവതാം നാശയിഷ്യാമി തത്ക്ഷണാത്പരമാപദഃ ॥5॥
ഇതികൃത്വാ മതിം ദേവാ ഹിമവംതം നഗേശ്വരം।
ജഗ്മുസ്തത്ര തതോ ദേവീം വിഷ്ണുമായാം പ്രതുഷ്ടുവുഃ ॥6॥
ദേവാ ഊചുഃ
നമോ ദേവ്യൈ മഹാദേവ്യൈ ശിവായൈ സതതം നമഃ।
നമഃ പ്രകൃത്യൈ ഭദ്രായൈ നിയതാഃ പ്രണതാഃ സ്മതാം ॥6॥
രൌദ്രായ നമോ നിത്യായൈ ഗൌര്യൈ ധാത്ര്യൈ നമോ നമഃ
ജ്യോത്സ്നായൈ ചേംദുരൂപിണ്യൈ സുഖായൈ സതതം നമഃ ॥8॥
കള്യാണ്യൈ പ്രണതാ വൃദ്ധ്യൈ സിദ്ധ്യൈ കുര്മോ നമോ നമഃ।
നൈരൃത്യൈ ഭൂഭൃതാം ലക്ഷ്മൈ ശര്വാണ്യൈ തേ നമോ നമഃ ॥9॥
ദുര്ഗായൈ ദുര്ഗപാരായൈ സാരായൈ സര്വകാരിണ്യൈ
ഖ്യാത്യൈ തഥൈവ കൃഷ്ണായൈ ധൂമ്രായൈ സതതം നമഃ ॥10॥
അതിസൌമ്യതിരൌദ്രായൈ നതാസ്തസ്യൈ നമോ നമഃ
നമോ ജഗത്പ്രതിഷ്ഠായൈ ദേവ്യൈ കൃത്യൈ നമോ നമഃ ॥11॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ വിഷ്ണുമായേതി ശബ്ധിതാ।
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥12
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ചേതനേത്യഭിധീയതേ।
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥13॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ബുദ്ധിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ।
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥14॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ നിദ്രാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ।
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥15॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ക്ഷുധാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥16॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ഛായാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥17॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ശക്തിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥18॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ തൃഷ്ണാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥19॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ക്ഷാംതിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥20॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ജാതിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥21॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ലജ്ജാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥22॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ശാംതിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥23॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ശ്രദ്ധാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥24॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ കാംതിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥25॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ലക്ഷ്മീരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥26॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ വൃത്തിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥27॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ സ്മൃതിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥28॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ദയാരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥29॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ തുഷ്ടിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥30॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ മാതൃരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥31॥
യാദേവീ സര്വഭൂതേഷൂ ഭ്രാംതിരൂപേണ സംസ്ഥിതാ
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥32॥
ഇംദ്രിയാണാമധിഷ്ഠാത്രീ ഭൂതാനാം ചാഖിലേഷു യാ।
ഭൂതേഷു സതതം തസ്യൈ വ്യാപ്തി ദേവ്യൈ നമോ നമഃ ॥33॥
ചിതിരൂപേണ യാ കൃത്സ്നമേത ദ്വ്യാപ്യ സ്ഥിതാ ജഗത്
നമസ്തസ്യൈ, നമസ്തസ്യൈ,നമസ്തസ്യൈ നമോനമഃ ॥34॥
സ്തുതാസുരൈഃ പൂര്വമഭീഷ്ട സംശ്രയാത്തഥാ
സുരേംദ്രേണ ദിനേഷുസേവിതാ।
കരോതുസാ നഃ ശുഭഹേതുരീശ്വരീ
ശുഭാനി ഭദ്രാണ്യ ഭിഹംതു ചാപദഃ ॥35॥
യാ സാംപ്രതം ചോദ്ധതദൈത്യതാപിതൈ
രസ്മാഭിരീശാചസുരൈര്നമശ്യതേ।
യാച സ്മതാ തത്ക്ഷണ മേവ ഹംതി നഃ
സര്വാ പദോഭക്തിവിനമ്രമൂര്തിഭിഃ ॥36॥
ഋഷിരുവാച॥
ഏവം സ്തവാഭി യുക്താനാം ദേവാനാം തത്ര പാര്വതീ।
സ്നാതുമഭ്യായയൌ തോയേ ജാഹ്നവ്യാ നൃപനംദന ॥37॥
സാബ്രവീത്താന് സുരാന് സുഭ്രൂര്ഭവദ്ഭിഃ സ്തൂയതേഽത്ര കാ
ശരീരകോശതശ്ചാസ്യാഃ സമുദ്ഭൂതാഽ ബ്രവീച്ഛിവാ ॥38॥
സ്തോത്രം മമൈതത്ക്രിയതേ ശുംഭദൈത്യ നിരാകൃതൈഃ
ദേവൈഃ സമേതൈഃ സമരേ നിശുംഭേന പരാജിതൈഃ ॥39॥
ശരീരകോശാദ്യത്തസ്യാഃ പാര്വത്യാ നിഃസൃതാംബികാ।
കൌശികീതി സമസ്തേഷു തതോ ലോകേഷു ഗീയതേ ॥40॥
തസ്യാംവിനിര്ഗതായാം തു കൃഷ്ണാഭൂത്സാപി പാര്വതീ।
കാളികേതി സമാഖ്യാതാ ഹിമാചലകൃതാശ്രയാ ॥41॥
തതോഽംബികാം പരം രൂപം ബിഭ്രാണാം സുമനോഹരമ് ।
ദദര്ശ ചണ്ദോ മുണ്ദശ്ച ഭൃത്യൌ ശുംഭനിശുംഭയോഃ ॥42॥
താഭ്യാം ശുംഭായ ചാഖ്യാതാ സാതീവ സുമനോഹരാ।
കാപ്യാസ്തേ സ്ത്രീ മഹാരാജ ഭാസ യംതീ ഹിമാചലമ് ॥43॥
നൈവ താദൃക് ക്വചിദ്രൂപം ദൃഷ്ടം കേനചിദുത്തമമ്।
ജ്ഞായതാം കാപ്യസൌ ദേവീ ഗൃഹ്യതാം ചാസുരേശ്വര ॥44॥
സ്ത്രീ രത്ന മതിചാര്വംജ്ഗീ ദ്യോതയംതീദിശസ്ത്വിഷാ।
സാതുതിഷ്ടതി ദൈത്യേംദ്ര താം ഭവാന് ദ്രഷ്ടു മര്ഹതി ॥45॥
യാനി രത്നാനി മണയോ ഗജാശ്വാദീനി വൈ പ്രഭോ।
ത്രൈ ലോക്യേതു സമസ്താനി സാംപ്രതം ഭാംതിതേ ഗൃഹേ ॥46॥
ഐരാവതഃ സമാനീതോ ഗജരത്നം പുനര്ദരാത്।
പാരിജാത തരുശ്ചായം തഥൈവോച്ചൈഃ ശ്രവാ ഹയഃ ॥47॥
വിമാനം ഹംസസംയുക്തമേതത്തിഷ്ഠതി തേഽംഗണേ।
രത്നഭൂത മിഹാനീതം യദാസീദ്വേധസോഽദ്ഭുതം ॥48॥
നിധിരേഷ മഹാ പദ്മഃ സമാനീതോ ധനേശ്വരാത്।
കിംജല്കിനീം ദദൌ ചാബ്ധിര്മാലാമമ്ലാനപജ്കജാം ॥49॥
ഛത്രം തേവാരുണം ഗേഹേ കാംചനസ്രാവി തിഷ്ഠതി।
തഥായം സ്യംദനവരോ യഃ പുരാസീത്പ്രജാപതേഃ ॥50॥
മൃത്യോരുത്ക്രാംതിദാ നാമ ശക്തിരീശ ത്വയാ ഹൃതാ।
പാശഃ സലില രാജസ്യ ഭ്രാതുസ്തവ പരിഗ്രഹേ ॥51॥
നിശുംഭസ്യാബ്ധിജാതാശ്ച സമസ്താ രത്ന ജാതയഃ।
വഹ്നിശ്ചാപി ദദൌ തുഭ്യ മഗ്നിശൌചേ ച വാസസീ ॥52॥
ഏവം ദൈത്യേംദ്ര രത്നാനി സമസ്താന്യാഹൃതാനി തേ
സ്ത്ര്രീ രത്ന മേഷാ കല്യാണീ ത്വയാ കസ്മാന്ന ഗൃഹ്യതേ ॥53॥
ഋഷിരുവാച।
നിശമ്യേതി വചഃ ശുംഭഃ സ തദാ ചംഡമുംഡയോഃ।
പ്രേഷയാമാസ സുഗ്രീവം ദൂതം ദേവ്യാ മഹാസുരം ॥54॥
ഇതി ചേതി ച വക്തവ്യാ സാ ഗത്വാ വചനാന്മമ।
യഥാ ചാഭ്യേതി സംപ്രീത്യാ തഥാ കാര്യം ത്വയാ ലഘു ॥55॥
സതത്ര ഗത്വാ യത്രാസ്തേ ശൈലോദ്ദോശേഽതിശോഭനേ।
സാദേവീ താം തതഃ പ്രാഹ ശ്ലക്ഷ്ണം മധുരയാ ഗിരാ ॥56॥
ദൂത ഉവാച॥
ദേവി ദൈത്യേശ്വരഃ ശുംഭസ്ത്രെലോക്യേ പരമേശ്വരഃ।
ദൂതോഽഹം പ്രേഷി തസ്തേന ത്വത്സകാശമിഹാഗതഃ ॥57॥
അവ്യാഹതാജ്ഞഃ സര്വാസു യഃ സദാ ദേവയോനിഷു।
നിര്ജിതാഖില ദൈത്യാരിഃ സ യദാഹ ശൃണുഷ്വ തത് ॥58॥
മമത്രൈലോക്യ മഖിലം മമദേവാ വശാനുഗാഃ।
യജ്ഞഭാഗാനഹം സര്വാനുപാശ്നാമി പൃഥക് പൃഥക് ॥59॥
ത്രൈലോക്യേവരരത്നാനി മമ വശ്യാന്യശേഷതഃ।
തഥൈവ ഗജരത്നം ച ഹൃതം ദേവേംദ്രവാഹനം ॥60॥
ക്ഷീരോദമഥനോദ്ഭൂത മശ്വരത്നം മമാമരൈഃ।
ഉച്ചൈഃശ്രവസസംജ്ഞം തത്പ്രണിപത്യ സമര്പിതം ॥61॥
യാനിചാന്യാനി ദേവേഷു ഗംധര്വേഷൂരഗേഷു ച ।
രത്നഭൂതാനി ഭൂതാനി താനി മയ്യേവ ശോഭനേ ॥62॥
സ്ത്രീ രത്നഭൂതാം താം ദേവീം ലോകേ മന്യാ മഹേ വയം।
സാ ത്വമസ്മാനുപാഗച്ഛ യതോ രത്നഭുജോ വയം ॥63॥
മാംവാ മമാനുജം വാപി നിശുംഭമുരുവിക്രമമ്।
ഭജത്വം ചംചലാപാജ്ഗി രത്ന ഭൂതാസി വൈ യതഃ ॥64॥
പരമൈശ്വര്യ മതുലം പ്രാപ്സ്യസേ മത്പരിഗ്രഹാത്।
ഏതദ്ഭുദ്ഥ്യാ സമാലോച്യ മത്പരിഗ്രഹതാം വ്രജ ॥65॥
ഋഷിരുവാച॥
ഇത്യുക്താ സാ തദാ ദേവീ ഗംഭീരാംതഃസ്മിതാ ജഗൌ।
ദുര്ഗാ ഭഗവതീ ഭദ്രാ യയേദം ധാര്യതേ ജഗത് ॥66॥
ദേവ്യുവാച॥
സത്യ മുക്തം ത്വയാ നാത്ര മിഥ്യാകിംചിത്ത്വയോദിതമ്।
ത്രൈലോക്യാധിപതിഃ ശുംഭോ നിശുംഭശ്ചാപി താദൃശഃ ॥67॥
കിം ത്വത്ര യത്പ്രതിജ്ഞാതം മിഥ്യാ തത്ക്രിയതേ കഥമ്।
ശ്രൂയതാമല്പഭുദ്ധിത്വാത് ത്പ്രതിജ്ഞാ യാ കൃതാ പുരാ ॥68॥
യോമാം ജയതി സജ്ഗ്രാമേ യോ മേ ദര്പം വ്യപോഹതി।
യോമേ പ്രതിബലോ ലോകേ സ മേ ഭര്താ ഭവിഷ്യതി ॥69॥
തദാഗച്ഛതു ശുംഭോഽത്ര നിശുംഭോ വാ മഹാസുരഃ।
മാം ജിത്വാ കിം ചിരേണാത്ര പാണിംഗൃഹ്ണാതുമേലഘു ॥70॥
ദൂത ഉവാച॥
അവലിപ്താസി മൈവം ത്വം ദേവി ബ്രൂഹി മമാഗ്രതഃ।
ത്രൈലോക്യേകഃ പുമാംസ്തിഷ്ടേദ് അഗ്രേ ശുംഭനിശുംഭയോഃ ॥71॥
അന്യേഷാമപി ദൈത്യാനാം സര്വേ ദേവാ ന വൈ യുധി।
കിം തിഷ്ഠംതി സുമ്മുഖേ ദേവി പുനഃ സ്ത്രീ ത്വമേകികാ ॥72॥
ഇംദ്രാദ്യാഃ സകലാ ദേവാസ്തസ്ഥുര്യേഷാം ന സംയുഗേ।
ശുംഭാദീനാം കഥം തേഷാം സ്ത്രീ പ്രയാസ്യസി സമ്മുഖമ് ॥73॥
സാത്വം ഗച്ഛ മയൈവോക്താ പാര്ശ്വം ശുംഭനിശുംഭയോഃ।
കേശാകര്ഷണ നിര്ധൂത ഗൌരവാ മാ ഗമിഷ്യസി॥74॥
ദേവ്യുവാച।
ഏവമേതദ് ബലീ ശുംഭോ നിശുംഭശ്ചാതിവീര്യവാന്।
കിം കരോമി പ്രതിജ്ഞാ മേ യദനാലോചിതാപുരാ ॥75॥
സത്വം ഗച്ഛ മയോക്തം തേ യദേതത്ത്സര്വ മാദൃതഃ।
തദാചക്ഷ്വാ സുരേംദ്രായ സ ച യുക്തം കരോതു യത് ॥76॥
॥ ഇതി ശ്രീ മാര്കംഡേയ പുരാണേ സാവര്നികേ മന്വംതരേ ദേവി മഹത്മ്യേ ദേവ്യാ ദൂത സംവാദോ നാമ പംചമോ ധ്യായഃ സമാപ്തമ് ॥
ആഹുതി
ക്ലീം ജയംതീ സാംഗായൈ സായുധായൈ സശക്തികായൈ സപരിവാരായൈ സവാഹനായൈ ധൂമ്രാക്ഷ്യൈ വിഷ്ണുമായാദി ചതുര്വിംശദ് ദേവതാഭ്യോ മഹാഹുതിം സമര്പയാമി നമഃ സ്വാഹാ ॥