(ശ്രീദേവീഭാഗവതം, ദ്വാദശ സ്കംധം, ദശമോഽധ്യായഃ, , മണിദ്വീപ വര്ണന – 1)
വ്യാസ ഉവാച –
ബ്രഹ്മലോകാദൂര്ധ്വഭാഗേ സര്വലോകോഽസ്തി യഃ ശ്രുതഃ ।
മണിദ്വീപഃ സ ഏവാസ്തി യത്ര ദേവീ വിരാജതേ ॥ 1 ॥
സര്വസ്മാദധികോ യസ്മാത്സര്വലോകസ്തതഃ സ്മൃതഃ ।
പുരാ പരാംബയൈവായം കല്പിതോ മനസേച്ഛയാ ॥ 2 ॥
സര്വാദൌ നിജവാസാര്ഥം പ്രകൃത്യാ മൂലഭൂതയാ ।
കൈലാസാദധികോ ലോകോ വൈകുംഠാദപി ചോത്തമഃ ॥ 3 ॥
ഗോലോകാദപി സര്വസ്മാത്സര്വലോകോഽധികഃ സ്മൃതഃ ।
നൈതത്സമം ത്രിലോക്യാം തു സുംദരം വിദ്യതേ ക്വചിത് ॥ 4 ॥
ഛത്രീഭൂതം ത്രിജഗതോ ഭവസംതാപനാശകമ് ।
ഛായാഭൂതം തദേവാസ്തി ബ്രഹ്മാംഡാനാം തു സത്തമ ॥ 5 ॥
ബഹുയോജനവിസ്തീര്ണോ ഗംഭീരസ്താവദേവ ഹി ।
മണിദ്വീപസ്യ പരിതോ വര്തതേ തു സുധോദധിഃ ॥ 6 ॥
മരുത്സംഘട്ടനോത്കീര്ണതരംഗ ശതസംകുലഃ ।
രത്നാച്ഛവാലുകായുക്തോ ഝഷശംഖസമാകുലഃ ॥ 7 ॥
വീചിസംഘര്ഷസംജാതലഹരീകണശീതലഃ ।
നാനാധ്വജസമായുക്താ നാനാപോതഗതാഗതൈഃ ॥ 8 ॥
വിരാജമാനഃ പരിതസ്തീരരത്നദ്രുമോ മഹാന് ।
തദുത്തരമയോധാതുനിര്മിതോ ഗഗനേ തതഃ ॥ 9 ॥
സപ്തയോജനവിസ്തീര്ണഃ പ്രാകാരോ വര്തതേ മഹാന് ।
നാനാശസ്ത്രപ്രഹരണാ നാനായുദ്ധവിശാരദാഃ ॥ 10 ॥
രക്ഷകാ നിവസംത്യത്ര മോദമാനാഃ സമംതതഃ ।
ചതുര്ദ്വാരസമായുക്തോ ദ്വാരപാലശതാന്വിതഃ ॥ 11 ॥
നാനാഗണൈഃ പരിവൃതോ ദേവീഭക്തിയുതൈര്നൃപ ।
ദര്ശനാര്ഥം സമായാംതി യേ ദേവാ ജഗദീശിതുഃ ॥ 12 ॥
തേഷാം ഗണാ വസംത്യത്ര വാഹനാനി ച തത്ര ഹി ।
വിമാനശതസംഘര്ഷഘംടാസ്വനസമാകുലഃ ॥ 13 ॥
ഹയഹേഷാഖുരാഘാതബധിരീകൃതദിംമുഖഃ ।
ഗണൈഃ കിലകിലാരാവൈര്വേത്രഹസ്തൈശ്ച താഡിതാഃ ॥ 14 ॥
സേവകാ ദേവസംഗാനാം ഭ്രാജംതേ തത്ര ഭൂമിപ ।
തസ്മിംകോലാഹലേ രാജന്നശബ്ദഃ കേനചിത്ക്വചിത് ॥ 15 ॥
കസ്യചിച്ഛ്രൂയതേഽത്യംതം നാനാധ്വനിസമാകുലേ ।
പദേ പദേ മിഷ്ടവാരിപരിപൂര്ണസരാന്സി ച ॥ 16 ॥
വാടികാ വിവിധാ രാജന് രത്നദ്രുമവിരാജിതാഃ ।
തദുത്തരം മഹാസാരധാതുനിര്മിതമംഡലഃ ॥ 17 ॥
സാലോഽപരോ മഹാനസ്തി ഗഗനസ്പര്ശി യച്ഛിരഃ ।
തേജസാ സ്യാച്ഛതഗുണഃ പൂര്വസാലാദയം പരഃ ॥ 18 ॥
ഗോപുരദ്വാരസഹിതോ ബഹുവൃക്ഷസമന്വിതഃ ।
യാ വൃക്ഷജാതയഃ സംതി സര്വാസ്താസ്തത്ര സംതി ച ॥ 19 ॥
നിരംതരം പുഷ്പയുതാഃ സദാ ഫലസമന്വിതാഃ ।
നവപല്ലവസംയുക്താഃ പരസൌരഭസംകുലാഃ ॥ 20 ॥
പനസാ ബകുലാ ലോധ്രാഃ കര്ണികാരാശ്ച ശിംശപാഃ ।
ദേവദാരുകാംചനാരാ ആമ്രാശ്ചൈവ സുമേരവഃ ॥ 21 ॥
ലികുചാ ഹിംഗുലാശ്ചൈലാ ലവംഗാഃ കട്ഫലാസ്തഥാ ।
പാടലാ മുചുകുംദാശ്ച ഫലിന്യോ ജഘനേഫലാഃ ॥ 22 ॥
താലാസ്തമാലാഃ സാലാശ്ച കംകോലാ നാഗഭദ്രകാഃ ।
പുന്നാഗാഃ പീലവഃ സാല്വകാ വൈ കര്പൂരശാഖിനഃ ॥ 23 ॥
അശ്വകര്ണാ ഹസ്തികര്ണാസ്താലപര്ണാശ്ച ദാഡിമാഃ ।
ഗണികാ ബംധുജീവാശ്ച ജംബീരാശ്ച കുരംഡകാഃ ॥ 24 ॥
ചാംപേയാ ബംധുജീവാശ്ച തഥാ വൈ കനകദ്രുമാഃ ।
കാലാഗുരുദ്രുമാശ്ചൈവ തഥാ ചംദനപാദപാഃ ॥ 25 ॥
ഖര്ജൂരാ യൂഥികാസ്താലപര്ണ്യശ്ചൈവ തഥേക്ഷവഃ ।
ക്ഷീരവൃക്ഷാശ്ച ഖദിരാശ്ചിംചാഭല്ലാതകാസ്തഥാ ॥ 26 ॥
രുചകാഃ കുടജാ വൃക്ഷാ ബില്വവൃക്ഷാസ്തഥൈവ ച ।
തുലസീനാം വനാന്യേവം മല്ലികാനാം തഥൈവ ച ॥ 27 ॥
ഇത്യാദിതരുജാതീനാം വനാന്യുപവനാനി ച ।
നാനാവാപീശതൈര്യുക്താന്യേവം സംതി ധരാധിപ ॥ 28 ॥
കോകിലാരാവസംയുക്താ ഗുന്ജദ്ഭ്രമരഭൂഷിതാഃ ।
നിര്യാസസ്രാവിണഃ സര്വേ സ്നിഗ്ധച്ഛായാസ്തരൂത്തമാഃ ॥ 29 ॥
നാനാഋതുഭവാ വൃക്ഷാ നാനാപക്ഷിസമാകുലാഃ ।
നാനാരസസ്രാവിണീഭിര്നദീഭിരതിശോഭിതാഃ ॥ 30 ॥
പാരാവതശുകവ്രാതസാരികാപക്ഷമാരുതൈഃ ।
ഹംസപക്ഷസമുദ്ഭൂത വാതവ്രാതൈശ്ചലദ്ദ്രുമമ് ॥ 31 ॥
സുഗംധഗ്രാഹിപവനപൂരിതം തദ്വനോത്തമമ് ।
സഹിതം ഹരിണീയൂഥൈര്ധാവമാനൈരിതസ്തതഃ ॥ 32 ॥
നൃത്യദ്ബര്ഹികദംബസ്യ കേകാരാവൈഃ സുഖപ്രദൈഃ ।
നാദിതം തദ്വനം ദിവ്യം മധുസ്രാവി സമംതതഃ ॥ 33 ॥
കാംസ്യസാലാദുത്തരേ തു താമ്രസാലഃ പ്രകീര്തിതഃ ।
ചതുരസ്രസമാകാര ഉന്നത്യാ സപ്തയോജനഃ ॥ 34 ॥
ദ്വയോസ്തു സാലയോര്മധ്യേ സംപ്രോക്താ കല്പവാടികാ ।
യേഷാം തരൂണാം പുഷ്പാണി കാംചനാഭാനി ഭൂമിപ ॥ 35 ॥
പത്രാണി കാംചനാഭാനി രത്നബീജഫലാനി ച ।
ദശയോജനഗംധോ ഹി പ്രസര്പതി സമംതതഃ ॥ 36 ॥
തദ്വനം രക്ഷിതം രാജന്വസംതേനര്തുനാനിശമ് ।
പുഷ്പസിംഹാസനാസീനഃ പുഷ്പച്ഛത്രവിരാജിതഃ ॥ 37 ॥
പുഷ്പഭൂഷാഭൂഷിതശ്ച പുഷ്പാസവവിഘൂര്ണിതഃ ।
മധുശ്രീര്മാധവശ്രീശ്ച ദ്വേ ഭാര്യേ തസ്യ സമ്മതേ ॥ 38 ॥
ക്രീഡതഃ സ്മേരവദനേ സുമസ്തബകകംദുകൈഃ ।
അതീവ രമ്യം വിപിനം മധുസ്രാവി സമംതതഃ ॥ 39 ॥
ദശയോജനപര്യംതം കുസുമാമോദവായുനാ ।
പൂരിതം ദിവ്യഗംധര്വൈഃ സാംഗനൈര്ഗാനലോലുപൈഃ ॥ 40 ॥
ശോഭിതം തദ്വനം ദിവ്യം മത്തകോകിലനാദിതമ് ।
വസംതലക്ഷ്മീസംയുക്തം കാമികാമപ്രവര്ധനമ് ॥ 41 ॥
താമ്രസാലാദുത്തരത്ര സീസസാലഃ പ്രകീര്തിതഃ ।
സമുച്ഛ്രായഃ സ്മൃതോഽപ്യസ്യ സപ്തയോജനസംഖ്യയാ ॥ 42 ॥
സംതാനവാടികാമധ്യേ സാലയോസ്തു ദ്വയോര്നൃപ ।
ദശയോജനഗംധസ്തു പ്രസൂനാനാം സമംതതഃ ॥ 43 ॥
ഹിരണ്യാഭാനി കുസുമാന്യുത്ഫുല്ലാനി നിരംതരമ് ।
അമൃതദ്രവസംയുക്തഫലാനി മധുരാണി ച ॥ 44 ॥
ഗ്രീഷ്മര്തുര്നായകസ്തസ്യാ വാടികായാ നൃപോത്തമ ।
ശുക്രശ്രീശ്ച ശുചിശ്രീശ്ച ദ്വേ ഭാര്യേ തസ്യ സമ്മതേ ॥ 45 ॥
സംതാപത്രസ്തലോകാസ്തു വൃക്ഷമൂലേഷു സംസ്ഥിതാഃ ।
നാനാസിദ്ധൈഃ പരിവൃതോ നാനാദേവൈഃ സമന്വിതഃ ॥ 46 ॥
വിലാസിനീനാം ബൃംദൈസ്തു ചംദനദ്രവപംകിലൈഃ ।
പുഷ്പമാലാഭൂഷിതൈസ്തു താലവൃംതകരാംബുജൈഃ ॥ 47 ॥
[പാഠഭേദഃ- പ്രാകാരഃ]
പ്രകാരഃ ശോഭിതോ ഏജച്ഛീതലാംബുനിഷേവിഭിഃ ।
സീസസാലാദുത്തരത്രാപ്യാരകൂടമയഃ ശുഭഃ ॥ 48 ॥
പ്രാകാരോ വര്തതേ രാജന്മുനിയോജനദൈര്ഘ്യവാന് ।
ഹരിചംദനവൃക്ഷാണാം വാടീ മധ്യേ തയോഃ സ്മൃതാ ॥ 49 ॥
സാലയോരധിനാഥസ്തു വര്ഷര്തുര്മേഘവാഹനഃ ।
വിദ്യുത്പിംഗലനേത്രശ്ച ജീമൂതകവചഃ സ്മൃതഃ ॥ 50 ॥
വജ്രനിര്ഘോഷമുഖരശ്ചേംദ്രധന്വാ സമംതതഃ ।
സഹസ്രശോ വാരിധാരാ മുംചന്നാസ്തേ ഗണാവൃതഃ ॥ 51 ॥
നഭഃ ശ്രീശ്ച നഭസ്യശ്രീഃ സ്വരസ്യാ രസ്യമാലിനീ ।
അംബാ ദുലാ നിരത്നിശ്ചാഭ്രമംതീ മേഘയംതികാ ॥ 52 ॥
വര്ഷയംതീ ചിബുണികാ വാരിധാരാ ച സമ്മതാഃ ।
വര്ഷര്തോര്ദ്വാദശ പ്രോക്താഃ ശക്തയോ മദവിഹ്വലാഃ ॥ 53 ॥
നവപല്ലവവൃക്ഷാശ്ച നവീനലതികാന്വിതാഃ ।
ഹരിതാനി തൃണാന്യേവ വേഷ്ടിതാ യൈര്ധരാഽഖിലാ ॥ 54 ॥
നദീനദപ്രവാഹാശ്ച പ്രവഹംതി ച വേഗതഃ ।
സരാംസി കലുഷാംബൂനി രാഗിചിത്തസമാനി ച ॥ 55 ॥
വസംതി ദേവാഃ സിദ്ധാശ്ച യേ ദേവീകര്മകാരിണഃ ।
വാപീകൂപതഡാഗാശ്ച യേ ദേവ്യര്ഥം സമര്പിതാഃ ॥ 56 ॥
തേ ഗണാ നിവസംത്യത്ര സവിലാസാശ്ച സാംഗനാഃ ।
ആരകൂടമയാദഗ്രേ സപ്തയോജനദൈര്ഘ്യവാന് ॥ 57 ॥
പംചലോഹാത്മകഃ സാലോ മധ്യേ മംദാരവാടികാ ।
നാനാപുഷ്പലതാകീര്ണാ നാനാപല്ലവശോഭിതാ ॥ 58 ॥
അധിഷ്ഠാതാഽത്ര സംപ്രോക്തഃ ശരദൃതുരനാമയഃ ।
ഇഷലക്ഷ്മീരൂര്ജലക്ഷ്മീര്ദ്വേ ഭാര്യേ തസ്യ സമ്മതേ ॥ 59 ॥
നാനാസിദ്ധാ വസംത്യത്ര സാംഗനാഃ സപരിച്ഛദാഃ ।
പംചലോഹമയാദഗ്രേ സപ്തയോജനദൈര്ഘ്യവാന് ॥ 60 ॥
ദീപ്യമാനോ മഹാശൃംഗൈര്വര്തതേ രൌപ്യസാലകഃ ।
പാരിജാതാടവീമധ്യേ പ്രസൂനസ്തബകാന്വിതാ ॥ 61 ॥
ദശയോജനഗംധീനി കുസുമാനി സമംതതഃ ।
മോദയംതി ഗണാന്സര്വാന്യേ ദേവീകര്മകാരിണഃ ॥ 62 ॥
തത്രാധിനാഥഃ സംപ്രോക്തോ ഹേമംതര്തുര്മഹോജ്ജ്വലഃ ।
സഗണഃ സായുധഃ സര്വാന് രാഗിണോ രംജയന്നപഃ ॥ 63 ॥
സഹശ്രീശ്ച സഹസ്യശ്രീര്ദ്വേ ഭാര്യേ തസ്യ സമ്മതേ ।
വസംതി തത്ര സിദ്ധാശ്ച യേ ദേവീവ്രതകാരിണഃ ॥ 64 ॥
രൌപ്യസാലമയാദഗ്രേ സപ്തയോജനദൈര്ഘ്യവാന് ।
സൌവര്ണസാലഃ സംപ്രോക്തസ്തപ്തഹാടകകല്പിതഃ ॥ 65 ॥
മധ്യേ കദംബവാടീ തു പുഷ്പപല്ലവശോഭിതാ ।
കദംബമദിരാധാരാഃ പ്രവര്തംതേ സഹസ്രശഃ ॥ 66 ॥
യാഭിര്നിപീതപീതാഭിര്നിജാനംദോഽനുഭൂയതേ ।
തത്രാധിനാഥഃ സംപ്രോക്തഃ ശൈശിരര്തുര്മഹോദയഃ ॥ 67 ॥
തപഃശ്രീശ്ച തപസ്യശ്രീര്ദ്വേ ഭാര്യേ തസ്യ സമ്മതേ ।
മോദമാനഃ സഹൈതാഭ്യാം വര്തതേ ശിശിരാകൃതിഃ ॥ 68 ॥
നാനാവിലാസസംയുക്തോ നാനാഗണസമാവൃതഃ ।
നിവസംതി മഹാസിദ്ധാ യേ ദേവീദാനകാരിണഃ ॥ 69 ॥
നാനാഭോഗസമുത്പന്നമഹാനംദസമന്വിതാഃ ।
സാംഗനാഃ പരിവാരൈസ്തു സംഘശഃ പരിവാരിതാഃ ॥ 70 ॥
സ്വര്ണസാലമയാദഗ്രേ മുനിയോജനദൈര്ഘ്യവാന് ।
പുഷ്പരാഗമയഃ സാലഃ കുംകുമാരുണവിഗ്രഹഃ ॥ 71 ॥
പുഷ്പരാഗമയീ ഭൂമിര്വനാന്യുപവനാനി ച ।
രത്നവൃക്ഷാലവാലാശ്ച പുഷ്പരാഗമയാഃ സ്മൃതാഃ ॥ 72 ॥
പ്രാകാരോ യസ്യ രത്നസ്യ തദ്രത്നരചിതാ ദ്രുമാഃ ।
വനഭൂഃ പക്ഷിനശ്ചൈവ രത്നവര്ണജലാനി ച ॥ 73 ॥
മംഡപാ മംഡപസ്തംഭാഃ സരാന്സി കമലാനി ച ।
പ്രാകാരേ തത്ര യദ്യത്സ്യാത്തത്സര്വം തത്സമം ഭവേത് ॥ 74 ॥
പരിഭാഷേയമുദ്ദിഷ്ടാ രത്നസാലാദിഷു പ്രഭോ ।
തേജസാ സ്യാല്ലക്ഷഗുണഃ പൂര്വസാലാത്പരോ നൃപ ॥ 75 ॥
ദിക്പാലാ നിവസംത്യത്ര പ്രതിബ്രഹ്മാന്ഡവര്തിനാമ് ।
ദിക്പാലാനാം സമഷ്ട്യാത്മരൂപാഃ സ്ഫൂര്ജദ്വരായുധാഃ ॥ 76 ॥
പൂര്വാശായാം സമുത്തുംഗശൃംഗാ പൂരമരാവതീ ।
നാനോപവനസംയുക്താ മഹേംദ്രസ്തത്ര രാജതേ ॥ 77 ॥
സ്വര്ഗശോഭാ ച യാ സ്വര്ഗേ യാവതീ സ്യാത്തതോഽധികാ ।
സമഷ്ടിശതനേത്രസ്യ സഹസ്രഗുണതഃ സ്മൃതാ ॥ 78 ॥
ഐരാവതസമാരൂഢോ വജ്രഹസ്തഃ പ്രതാപവാന് ।
ദേവസേനാപരിവൃതോ രാജതേഽത്ര ശതക്രതുഃ ॥ 79 ॥
ദേവാംഗനാഗണയുതാ ശചീ തത്ര വിരാജതേ ।
വഹ്നികോണേ വഹ്നിപുരീ വഹ്നിപൂഃ സദൃശീ നൃപ ॥ 80 ॥
സ്വാഹാസ്വധാസമായുക്തോ വഹ്നിസ്തത്ര വിരാജതേ ।
നിജവാഹനഭൂഷാഢ്യോ നിജദേവഗണൈര്വൃതഃ ॥ 81 ॥
യാമ്യാശായാം യമപുരീ തത്ര ദംഡധരോ മഹാന് ।
സ്വഭടൈര്വേഷ്ടിതോ രാജന് ചിത്രഗുപ്തപുരോഗമൈഃ ॥ 82 ॥
നിജശക്തിയുതോ ഭാസ്വത്തനയോഽസ്തി യമോ മഹാന് ।
നൈരൃത്യാം ദിശി രാക്ഷസ്യാം രാക്ഷസൈഃ പരിവാരിതഃ ॥ 83 ॥
ഖഡ്ഗധാരീ സ്ഫുരന്നാസ്തേ നിരൃതിര്നിജശക്തിയുക് ।
വാരുണ്യാം വരുണോ രാജാ പാശധാരീ പ്രതാപവാന് ॥ 84 ॥
മഹാഝശസമാരൂഢോ വാരുണീമധുവിഹ്വലഃ ।
നിജശക്തിസമായുക്തോ നിജയാദോഗണാന്വിതഃ ॥ 85 ॥
സമാസ്തേ വാരുണേ ലോകേ വരുണാനീരതാകുലഃ ।
വായുകോണേ വായുലോകോ വായുസ്തത്രാധിതിഷ്ഠതി ॥ 86 ॥
വായുസാധനസംസിദ്ധയോഗിഭിഃ പരിവാരിതഃ ।
ധ്വജഹസ്തോ വിശാലാക്ഷോ മൃഗവാഹനസംസ്ഥിതഃ ॥ 87 ॥
മരുദ്ഗണൈഃ പരിവൃതോ നിജശക്തിസമന്വിതഃ ।
ഉത്തരസ്യാം ദിശി മഹാന്യക്ഷലോകോഽസ്തി ഭൂമിപ ॥ 88 ॥
യക്ഷാധിരാജസ്തത്രാഽഽസ്തേ വൃദ്ധിഋദ്ധ്യാദിശക്തിഭിഃ ।
നവഭിര്നിധിഭിര്യുക്തസ്തുംദിലോ ധനനായകഃ ॥ 89 ॥
മണിഭദ്രഃ പൂര്ണഭദ്രോ മണിമാന്മണികംധരഃ ।
മണിഭൂഷോ മണിസ്രഗ്വീ മണികാര്മുകധാരകഃ ॥ 90 ॥
ഇത്യാദിയക്ഷസേനാനീസഹിതോ നിജശക്തിയുക് ।
ഈശാനകോണേ സംപ്രോക്തോ രുദ്രലോകോ മഹത്തരഃ ॥ 91 ॥
അനര്ഘ്യരത്നഖചിതോ യത്ര രുദ്രോഽധിദൈവതമ് ।
മന്യുമാംദീപ്തനയനോ ബദ്ധപൃഷ്ഠമഹേഷുധിഃ ॥ 92 ॥
സ്ഫൂര്ജദ്ധനുര്വാമഹസ്തോഽധിജ്യധന്വഭിരാവൃതഃ ।
സ്വസമാനൈരസംഖ്യാതരുദ്രൈഃ ശൂലവരായുധൈഃ ॥ 93 ॥
വികൃതാസ്യൈഃ കരാലാസ്യൈര്വമദ്വഹ്നിഭിരാസ്യതഃ ।
ദശഹസ്തൈഃ ശതകരൈഃ സഹസ്രഭുജസംയുതൈഃ ॥ 94 ॥
ദശപാദൈര്ദശഗ്രീവൈസ്ത്രിനേത്രൈരുഗ്രമൂര്തിഭിഃ ।
അംതരിക്ഷചരാ യേ ച യേ ച ഭൂമിചരാഃ സ്മൃതാഃ ॥ 95 ॥
രുദ്രാധ്യായേ സ്മൃതാ രുദ്രാസ്തൈഃ സര്വൈശ്ച സമാവൃതഃ ।
രുദ്രാണീകോടിസഹിതോ ഭദ്രകാല്യാദിമാതൃഭിഃ ॥ 96 ॥
നാനാശക്തിസമാവിഷ്ടഡാമര്യാദിഗണാവൃതഃ ।
വീരഭദ്രാദിസഹിതോ രുദ്രോ രാജന്വിരാജതേ ॥ 97 ॥
മുംഡമാലാധരോ നാഗവലയോ നാഗകംധരഃ ।
വ്യാഘ്രചര്മപരീധാനോ ഗജചര്മോത്തരീയകഃ ॥ 98 ॥
ചിതാഭസ്മാംഗലിപ്താംഗഃ പ്രമഥാദിഗണാവൃതഃ ।
നിനദഡ്ഡമരുധ്വാനൈര്ബധിരീകൃതദിംമുഖഃ ॥ 99 ॥
അട്ടഹാസാസ്ഫോടശബ്ദൈഃ സംത്രാസിതനഭസ്തലഃ ।
ഭൂതസംഘസമാവിഷ്ടോ ഭൂതാവാസോ മഹേശ്വരഃ ॥ 100 ॥
ഈശാനദിക്പതിഃ സോഽയം നാമ്നാ ചേശാന ഏവ ച ॥ 101 ॥
ഇതി ശ്രീദേവീഭാഗവതേ മഹാപുരാണേ ദ്വാദശസ്കംധേ മണിദ്വീപവര്ണനം നാമ ദശമോഽധ്യായഃ ॥