॥ തൃതീയ മുംഡകേ പ്രഥമഃ ഖംഡഃ ॥
ദ്വാ സുപര്ണാ സയുജാ സഖായാ സമാനം-വൃഁക്ഷം പരിഷസ്വജാതേ ।
തയോരന്യഃ പിപ്പലം സ്വാദ്വത്ത്യനശ്നന്നന്യോ അഭിചാകശീതി ॥ 1॥
സമാനേ വൃക്ഷേ പുരുഷോ നിമഗ്നോഽനിശയാ ശോചതി മുഹ്യമാനഃ ।
ജുഷ്ടം-യഁദാ പശ്യത്യന്യമീശമസ്യ
മഹിമാനമിതി വീതശോകഃ ॥ 2॥
യദാ പശ്യഃ പശ്യതേ രുക്മവര്ണം
കര്താരമീശം പുരുഷം ബ്രഹ്മയോനിമ് ।
തദാ വിദ്വാന് പുണ്യപാപേ വിധൂയ
നിരംജനഃ പരമം സാമ്യമുപൈതി ॥ 3॥
പ്രണോ ഹ്യേഷ യഃ സര്വഭൂതൈര്വിഭാതി
വിജാനന് വിദ്വാന് ഭവതേ നാതിവാദീ ।
ആത്മക്രീഡ ആത്മരതിഃ ക്രിയാവാ-
നേഷ ബ്രഹ്മവിദാം-വഁരിഷ്ഠഃ ॥ 4॥
സത്യേന ലഭ്യസ്തപസാ ഹ്യേഷ ആത്മാ
സമ്യഗ്ജ്ഞാനേന ബ്രഹ്മചര്യേണ നിത്യമ് ।
അംതഃശരീരേ ജ്യോതിര്മയോ ഹി ശുഭ്രോ
യം പശ്യംതി യതയഃ ക്ഷീണദോഷാഃ ॥ 5॥
സത്യമേവ ജയതേ നാനൃതം
സത്യേന പംഥാ വിതതോ ദേവയാനഃ ।
യേനാഽഽക്രമംത്യൃഷയോ ഹ്യാപ്തകാമാ
യത്ര തത് സത്യസ്യ പരമം നിധാനമ് ॥ 6॥
ബൃഹച്ച തദ് ദിവ്യമചിംത്യരൂപം
സൂക്ഷ്മാച്ച തത് സൂക്ഷ്മതരം-വിഁഭാതി ।
ദൂരാത് സുദൂരേ തദിഹാംതികേ ച
പശ്യംത്വിഹൈവ നിഹിതം ഗുഹായാമ് ॥ 7॥
ന ചക്ഷുഷാ ഗൃഹ്യതേ നാപി വാചാ
നാന്യൈര്ദേവൈസ്തപസാ കര്മണ വാ ।
ജ്ഞാനപ്രസാദേന വിശുദ്ധസത്ത്വ-
സ്തതസ്തു തം പശ്യതേ നിഷ്കലം
ധ്യായമാനഃ ॥ 8॥
ഏഷോഽണുരാത്മാ ചേതസാ വേദിതവ്യോ
യസ്മിന് പ്രാണഃ പംചധാ സംവിഁവേശ ।
പ്രാണൈശ്ചിത്തം സര്വമോതം പ്രജാനാം
യസ്മിന് വിശുദ്ധേ വിഭവത്യേഷ ആത്മാ ॥ 9॥
യം-യംഁ ലോകം മനസാ സംവിഁഭാതി
വിശുദ്ധസത്ത്വഃ കാമയതേ യാംശ്ച കാമാന് ।
തം തം-ലോഁകം ജയതേ താംശ്ച കാമാം-
സ്തസ്മാദാത്മജ്ഞം ഹ്യര്ചയേത് ഭൂതികാമഃ ॥ 10॥
॥ ഇതി മുംഡകോപനിഷദി തൃതീയമുംഡകേ പ്രഥമഃ ഖംഡഃ ॥