കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്ദ്വിതീയകാണ്ഡേ ദ്വിതീയഃ പ്രശ്നഃ – ഇഷ്ടിവിധാനം
ഓ-ന്നമഃ പരമാത്മനേ, ശ്രീ മഹാഗണപതയേ നമഃ,
ശ്രീ ഗുരുഭ്യോ നമഃ । ഹ॒രിഃ॒ ഓമ് ॥
പ്ര॒ജാപതിഃ॑ പ്ര॒ജാ അ॑സൃജത॒ താ-സ്സൃ॒ഷ്ടാ॒ ഇന്ദ്രാ॒ഗ്നീ അപാ॑ഗൂഹതാ॒ഗ്മ്॒ സോ॑-ഽചായ-ത്പ്ര॒ജാപ॑തിരിന്ദ്രാ॒ഗ്നീ വൈ മേ᳚ പ്ര॒ജാ അപാ॑ഘുക്ഷതാ॒മിതി॒ സ ഏ॒തമൈ᳚ന്ദ്രാ॒ഗ്ന- മേകാ॑ദശകപാല-മപശ്യ॒-ത്ത-ന്നിര॑വപ॒-ത്താവ॑സ്മൈ പ്ര॒ജാഃ പ്രാസാ॑ധയതാ- മിന്ദ്രാ॒ഗ്നീ വാ ഏ॒തസ്യ॑ പ്ര॒ജാമപ॑ ഗൂഹതോ॒ യോ-ഽലം॑ പ്ര॒ജായൈ॒ സ-ന്പ്ര॒ജാ-ന്ന വി॒ന്ദത॑ ഐന്ദ്രാ॒ഗ്ന-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേത്-പ്ര॒ജാകാ॑മ ഇന്ദ്രാ॒ഗ്നീ [ ] 1
ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാ-മ്പ്ര സാ॑ധയതോ വി॒ന്ദതേ᳚ പ്ര॒ജാ-മൈ᳚ന്ദ്രാ॒ഗ്ന-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ഥ്സ്പര്ധ॑മാനഃ॒, ക്ഷേത്രേ॑ വാ സജാ॒തേഷു॑ വേന്ദ്രാ॒ഗ്നീ ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താഭ്യാ॑മേ॒വേന്ദ്രി॒യം വീഁ॒ര്യ॑-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യ വൃങ്ക്തേ॒ വി പാ॒പ്മനാ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യേണ ജയ॒തേ-ഽപ॒ വാ ഏ॒തസ്മാ॑ദിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-ങ്ക്രാമതി॒ യ-സ്സ॑ഗ്രാ॒മ്മ-മു॑പപ്ര॒യാത്യൈ᳚ന്ദ്രാ॒ഗ്ന-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നി- [-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിഃ, വ॒പേ॒-ഥ്സ॒ങ്ഗ്രാ॒മ-] 2
-ര്വ॑പേ-ഥ്സങ്ഗ്രാ॒മ-മു॑പപ്രയാ॒സ്യ-ന്നി॑ന്ദ്രാ॒ഗ്നീ ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മി॑-ന്നിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-ന്ധത്ത-സ്സ॒ഹേന്ദ്രി॒യേണ॑ വീ॒ര്യേ॑ണോപ॒ പ്ര യാ॑തി॒ ജയ॑തി॒ തഗ്മ് സ॑ഗ്രാ॒മ്മം-വിഁ വാ ഏ॒ഷ ഇ॑ന്ദ്രി॒യേണ॑ വീ॒ര്യേ॑ണര്ധ്യതേ॒ യ-സ്സ॑ഗ്രാ॒മ്മ-ഞ്ജയ॑ത്യൈന്ദ്രാ॒ഗ്ന-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സങ്ഗ്രാ॒മ-ഞ്ജി॒ത്വേന്ദ്രാ॒ഗ്നീ ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മി॑-ന്നിദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑ന്- [വീ॒ര്യ᳚മ്, ധ॒ത്തോ॒ നേന്ദ്രി॒യേണ॑] 3
-ധത്തോ॒ നേന്ദ്രി॒യേണ॑ വീ॒ര്യേ॑ണ॒ വ്യൃ॑ദ്ധ്യ॒തേ-ഽപ॒ വാ ഏ॒തസ്മാ॑ദിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-ങ്ക്രാമതി॒ യ ഏതി॑ ജ॒നതാ॑മൈന്ദ്രാ॒ഗ്ന-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ജ്ജ॒നതാ॑മേ॒ഷ്യ-ന്നി॑ന്ദ്രാ॒ഗ്നീ ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മി॑-ന്നിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-ന്ധത്ത-സ്സ॒ഹേന്ദ്രി॒യേണ॑ വീ॒ര്യേ॑ണ ജ॒നതാ॑മേതി പൌ॒ഷ്ണ-ഞ്ച॒രുമനു॒ നിര്വ॑പേ-ത്പൂ॒ഷാ വാ ഇ॑ന്ദ്രി॒യസ്യ॑ വീ॒ര്യ॑സ്യാ-ഽനുപ്രദാ॒താ പൂ॒ഷണ॑മേ॒വ [ ] 4
സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മാ॑ ഇന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑മനു॒ പ്രയ॑ച്ഛതി ക്ഷൈത്രപ॒ത്യ-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ജ്ജ॒നതാ॑-മാ॒ഗത്യേ॒യം-വൈഁ ക്ഷേത്ര॑സ്യ॒ പതി॑ര॒സ്യാമേ॒വ പ്രതി॑ തിഷ്ഠത്യൈന്ദ്രാ॒ഗ്ന-മേകാ॑ദശകപാല-മു॒പരി॑ഷ്ടാ॒-ന്നിര്വ॑പേദ॒സ്യാമേ॒വ പ്ര॑തി॒ഷ്ഠായേ᳚ന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-മു॒പരി॑ഷ്ടാ-ദാ॒ത്മ-ന്ധ॑ത്തേ ॥ 5 ॥
(പ്ര॒ജാകാ॑മ ഇന്ദ്രാ॒ഗ്നീ – ഉ॑പപ്ര॒യാത്യൈ᳚ന്ദ്രാ॒ഗ്നമേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നി- ര്വീ॒ര്യം॑ – പൂ॒ഷണ॑മേ॒ വൈ – കാ॒ന്നച॑ത്വാരി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑ ) (അ. 1)
അ॒ഗ്നയേ॑ പഥി॒കൃതേ॑ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യോ ദ॑ര്ശപൂര്ണമാസയാ॒ജീ സന്ന॑മാവാ॒സ്യാം᳚-വാഁ പൌര്ണമാ॒സീം-വാഁ ॑-ഽതിപാ॒ദയേ᳚-ത്പ॒ഥോ വാ ഏ॒ഷോദ്ധ്യപ॑ഥേനൈതി॒ യോ ദ॑ര്ശപൂര്ണമാസയാ॒ജീ സന്ന॑മാവാ॒സ്യാം᳚-വാഁ പൌര്ണമാ॒സീം-വാഁ ॑തിപാ॒ദയ॑ത്യ॒ഗ്നിമേ॒വ പ॑ഥി॒കൃത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒മപ॑ഥാ॒-ത്പന്ഥാ॒മപി॑ നയത്യന॒ഡ്വാ-ന്ദക്ഷി॑ണാ വ॒ഹീ ഹ്യേ॑ഷ സമൃ॑ദ്ധ്യാ അ॒ഗ്നയേ᳚ വ്ര॒തപ॑തയേ [വ്ര॒തപ॑തയേ, പു॒രോ॒ഡാശ॑-] 6
പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യ ആഹി॑താഗ്നി॒-സ്സന്ന॑വ്ര॒ത്യമി॑വ॒ ചരേ॑ദ॒ഗ്നിമേ॒വ വ്ര॒തപ॑തി॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈനം॑-വ്രഁ॒തമാ ല॑ഭംയഁതി॒ വ്രത്യോ॑ ഭവത്യ॒ഗ്നയേ॑ രക്ഷോ॒ഘ്നേ പു॑രോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഗ്മ് രക്ഷാഗ്മ്॑സി॒ സചേ॑രന്ന॒ഗ്നിമേ॒വ ര॑ക്ഷോ॒ഹണ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മാ॒-ദ്രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യപ॑ ഹന്തി॒ നിശി॑തായാ॒-ന്നിര്വ॑പേ॒- [നിര്വ॑പേത്, നിശി॑തായാ॒ഗ്മ്॒ ഹി] 7
-ന്നിശി॑തായാ॒ഗ്മ്॒ ഹി രക്ഷാഗ്മ്॑സി പ്രേ॒രതേ॑ സ॒പ്രേംര്ണാ᳚ന്യേ॒വൈനാ॑നി ഹന്തി॒ പരി॑ശ്രിതേ യാജയേ॒-ദ്രക്ഷ॑സാ॒-മന॑ന്വവചാരായ രക്ഷോ॒ഘ്നീ യാ᳚ജ്യാനുവാ॒ക്യേ॑ ഭവതോ॒ രക്ഷ॑സാ॒ഗ്॒ സ്തൃത്യാ॑ അ॒ഗ്നയേ॑ രു॒ദ്രവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദഭി॒ചര॑-ന്നേ॒ഷാ വാ അ॑സ്യ ഘോ॒രാ ത॒നൂര്യ-ദ്രു॒ദ്രസ്തസ്മാ॑ ഏ॒വൈന॒മാവൃ॑ശ്ചതി താ॒ജഗാര്തി॒-മാര്ച്ഛ॑ത്യ॒ഗ്നയേ॑ സുരഭി॒മതേ॑ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യസ്യ॒ ഗാവോ॑ വാ॒ പുരു॑ഷാ [വാ॒ പുരു॑ഷാഃ, വാ॒ പ്ര॒മീയേ॑ര॒ന്॒] 8
വാ പ്ര॒മീയേ॑ര॒ന്॒ യോ വാ॑ ബിഭീ॒യാദേ॒ഷാ വാ അ॑സ്യ ഭേഷ॒ജ്യാ॑ ത॒നൂര്യ-ഥ്സു॑രഭി॒മതീ॒-തയൈ॒വാ-ഽസ്മൈ॑ ഭേഷ॒ജ-ങ്ക॑രോതി സുരഭി॒മതേ॑ ഭവതി പൂതീഗ॒ന്ധസ്യാ-ഽപ॑ഹത്യാ അ॒ഗ്നയേ॒ ക്ഷാമ॑വതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സങ്ഗ്രാ॒മേ സംയഁ ॑ത്തേ ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വൈനഗ്മ്॑ ശമയി॒ത്വാ പരാ॑ന॒ഭി നിര്ദി॑ശതി॒ യമവ॑രേഷാം॒-വിഁദ്ധ്യ॑ന്തി॒ ജീവ॑തി॒ സ യ-മ്പരേ॑ഷാ॒-മ്പ്ര സ മീ॑യതേ॒ ജയ॑തി॒ തഗ്മ് സ॑ങ്ഗ്രാ॒മ- [തഗ്മ് സ॑ങ്ഗ്രാ॒മമ്, അ॒ഭി വാ ഏ॒ഷ] 9
-മ॒ഭി വാ ഏ॒ഷ ഏ॒താനു॑ച്യതി॒ യേഷാ᳚-മ്പൂര്വാപ॒രാ അ॒ന്വഞ്ചഃ॑ പ്ര॒മീയ॑ന്തേ പുരുഷാഹു॒തിര്-ഹ്യ॑സ്യ പ്രി॒യത॑മാ॒-ഽഗ്നയേ॒ ക്ഷാമ॑വതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വൈനഗ്മ്॑ ശമയതി॒ നൈഷാ᳚-മ്പു॒രാ-ഽഽയു॒ഷോ-ഽപ॑രഃ॒ പ്രമീ॑യതേ॒-ഽഭി വാ ഏ॒ഷ ഏ॒തസ്യ॑ ഗൃ॒ഹാനു॑ച്യതി॒ യസ്യ॑ ഗൃ॒ഹാ-ന്ദഹ॑ത്യ॒ഗ്നയേ॒ ക്ഷാമ॑വതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വൈനഗ്മ്॑ ശമയതി॒ നാ-ഽസ്യാപ॑ര-ങ്ഗൃ॒ഹാ-ന്ദ॑ഹതി ॥ 10 ॥
(വ്ര॒തപ॑തയേ॒ – നിശി॑തായാ॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ത് – പുരു॑ഷാഃ – സങ്ഗ്രാ॒മം – ന – ച॒ത്വാരി॑ ച) (അ. 2)
അ॒ഗ്നയേ॒ കാമാ॑യ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യ-ങ്കാമോ॒ നോപ॒നമേ॑-ദ॒ഗ്നിമേ॒വ കാമ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒-ങ്കാമേ॑ന॒ സമ॑ര്ധയ॒ത്യുപൈ॑ന॒-ങ്കാമോ॑ നമത്യ॒ഗ്നയേ॒ യ വി॑ഷ്ഠായ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ഥ്സ്പര്ധ॑മാനഃ॒, ക്ഷേത്രേ॑ വാ സജാ॒തേഷു॑ വാ॒-ഽഗ്നിമേ॒വ യവി॑ഷ്ഠ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ തേനൈ॒വേന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യ [ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യ, യു॒വ॒തേ॒ വിപാ॒പ്മനാ॒] 11
യുവതേ॒ വിപാ॒പ്മനാ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യേണ ജയതേ॒-ഽഗ്നയേ॒ യവി॑ഷ്ഠായ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദഭിച॒ര്യമാ॑ണോ॒ ഽഗ്നിമേ॒വ യവി॑ഷ്ഠ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മാ॒-ദ്രക്ഷാഗ്മ്॑സി യവയതി॒ നൈന॑-മഭി॒ചരന്᳚-ഥ്സ്തൃണുതേ॒-ഽഗ്നയ॒ ആയു॑ഷ്മതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത॒ സര്വ॒-മായു॑-രിയാ॒-മിത്യ॒ഗ്നി- മേ॒വാ-ഽഽയു॑ഷ്മന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാ-ഽസ്മി॒- [ഏ॒വാ-ഽസ്മിന്ന്॑, ആയു॑ര്ദധാതി॒] 12
-ന്നായു॑ര്ദധാതി॒ സര്വ॒മായു॑-രേത്യ॒ഗ്നയേ॑ ജാ॒തവേ॑ദസേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദ്ഭൂതി॑കാമോ॒-ഽഗ്നിമേ॒വ ജാ॒തവേ॑ദസ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒-മ്ഭൂതി॑-ങ്ഗമയതി॒ ഭവ॑ത്യേ॒വാഗ്നയേ॒ രുക്മ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദ്രുക്കാ॑മോ॒-ഽഗ്നിമേ॒വ രുക്മ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മി॒-ന്രുച॑-ന്ദധാതി॒-രോച॑ത ഏ॒വാഗ്നയേ॒ തേജ॑സ്വതേ പുരോ॒ഡാശ॑- [പുരോ॒ഡാശ᳚മ്, അ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ത്] 13
-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ത്തേജ॑സ്കാമോ॒-ഽഗ്നിമേ॒വ തേജ॑സ്വന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മി॒-ന്തേജോ॑ ദധാതി തേജ॒സ്വ്യേ॑വ ഭ॑വത്യ॒ഗ്നയേ॑ സാഹ॒ന്ത്യായ॑ പുരോ॒ഡാശ॑മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ഥ്സീക്ഷ॑മാണോ॒ ഽഗ്നിമേ॒വ സാ॑ഹ॒ന്ത്യഗ്ഗ് സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ തേനൈ॒വ സ॑ഹതേ॒ യഗ്മ് സീക്ഷ॑തേ ॥ 14 ॥
(ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യാ -സ്മി॒ന് – തേജ॑സ്വതേ പുരോ॒ഡശ॑ – മ॒ഷ്ടാത്രിഗ്മ്॑ശച്ച) (അ. 3)
അ॒ഗ്നയേ-ഽന്ന॑വതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॒താ-ഽന്ന॑വാന്-ഥ്സ്യാ॒മിത്യ॒ഗ്നി-മേ॒വാ-ന്ന॑വന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒മന്ന॑വന്ത-ങ്കരോ॒ത്യന്ന॑വാനേ॒വ ഭ॑വത്യ॒ഗ്നയേ᳚-ഽന്നാ॒ദായ॑ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑താ-ഽന്നാ॒ദ-സ്സ്യാ॒മിത്യ॒ഗ്നി-മേ॒വാന്നാ॒ദഗ്ഗ് സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॑-മന്നാ॒ദ-ങ്ക॑രോത്യന്നാ॒ദ – [-ക॑രോത്യന്നാ॒ദഃ, ഏ॒വ ഭ॑വത്യ॒ഗ്നയേ-ഽന്ന॑പതയേ] 15
ഏ॒വ ഭ॑വത്യ॒ഗ്നയേ-ഽന്ന॑പതയേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ-കാ॒മയേ॒താ-ഽന്ന॑പതി-സ്സ്യാ॒-മിത്യ॒ഗ്നി-മേ॒വാ-ഽന്ന॑പതി॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒-മന്ന॑പതി-ങ്കരോ॒ത്യന്ന॑പതി-രേ॒വ ഭ॑വത്യ॒ഗ്നയേ॒ പവ॑മാനായ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേദ॒ഗ്നയേ॑ പാവ॒കായാ॒ഗ്നയേ॒ ശുച॑യേ॒ ജ്യോഗാ॑മയാവീ॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ പവ॑മാനായ നി॒ര്വപ॑തി പ്രാ॒ണ-മേ॒വാ-ഽസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാതി॒ യദ॒ഗ്നയേ॑ – [യദ॒ഗ്നയേ᳚, പാ॒വ॒കായ॒ വാച॑-] 16
പാവ॒കായ॒ വാച॑-മേ॒വാ-ഽസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാതി॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ ശുച॑യ॒ ആയു॑-രേ॒വാ-ഽസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാത്യു॒ത യദീ॒താസു॒-ര്ഭവ॑തി॒ ജീവ॑ത്യേ॒വൈതാ-മേ॒വ നിര്വ॑പേ॒-ച്ചക്ഷു॑ഷ്കാമോ॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ പവ॑മാനായ നി॒ര്വപ॑തി പ്രാ॒ണ-മേ॒വാ-ഽസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാതി॒ യദ॒ഗ്നയേ॑ പാവ॒കായ॒ വാച॑-മേ॒വാസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാതി॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ ശുച॑യേ॒ ചക്ഷു॑-രേ॒വാസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാ- [ചക്ഷു॑രേ॒വാസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാതി, ഉ॒ത യദ്യ॒ന്ധോ] 17
-ത്യു॒ത യദ്യ॒ന്ധോ ഭവ॑തി॒ പ്രൈവ പ॑ശ്യത്യ॒ഗ്നയേ॑ പു॒ത്രവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദിന്ദ്രാ॑യ പു॒ത്രിണേ॑ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല-മ്പ്ര॒ജാകാ॑മോ॒-ഽഗ്നി-രേ॒വാ-ഽസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാ-മ്പ്ര॑ജ॒നയ॑തി വൃ॒ദ്ധാ-മിന്ദ്രഃ॒ പ്ര യ॑ച്ഛത്യ॒ഗ്നയേ॒ രസ॑വതേ-ഽജക്ഷീ॒രേ ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത॒ രസ॑വാന്-ഥ്സ്യാ॒-മിത്യ॒ഗ്നി-മേ॒വ രസ॑വന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒ഗ്മ്॒ രസ॑വന്ത-ങ്കരോതി॒ [രസ॑വന്ത-ങ്കരോതി, രസ॑വാനേ॒വ] 18
രസ॑വാനേ॒വ ഭ॑വത്യജക്ഷീ॒രേ ഭ॑വത്യാഗ്നേ॒യീ വാ ഏ॒ഷാ യദ॒ജാ സാ॒ക്ഷാദേ॒വ രസ॒മവ॑ രുന്ധേ॒-ഽഗ്നയേ॒ വസു॑മതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത॒ വസു॑മാന്-ഥ്സ്യാ॒മിത്യ॒ഗ്നി-മേ॒വ വസു॑മന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈനം॒-വഁസു॑മന്ത-ങ്കരോതി॒ വസു॑മാനേ॒വ ഭ॑വത്യ॒ഗ്നയേ॑ വാജ॒സൃതേ॑ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിവ॑ര്പേ-ഥ്സങ്ഗ്രാ॒മേ സം-യഁ ॑ത്തേ॒ വാജം॒- [സം-യഁ ॑ത്തേ॒ വാജ᳚മ്, വാ ഏ॒ഷ സി॑സീര്ഷതി॒] 19
-വാഁ ഏ॒ഷ സി॑സീര്ഷതി॒ യ-സ്സ॑ഗ്രാ॒മ്മ-ഞ്ജിഗീ॑ഷത്യ॒ഗ്നിഃ ഖലു॒ വൈ ദേ॒വാനാം᳚-വാഁജ॒സൃ-ദ॒ഗ്നി-മേ॒വ വാ॑ജ॒സൃത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ ധാവ॑തി॒ വാജ॒ഗ്മ്॒ ഹന്തി॑ വൃ॒ത്ര-ഞ്ജയ॑തി॒ തഗ്മ് സ॑ഗ്രാ॒മ്മ-മഥോ॑ അ॒ഗ്നിരി॑വ॒ ന പ്ര॑തി॒ധൃഷേ॑ ഭവത്യ॒ഗ്നയേ᳚-ഽഗ്നി॒വതേ॑ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദ്യസ്യാ॒ഗ്നാ- വ॒ഗ്നി- മ॑ഭ്യു॒ദ്ധരേ॑യു॒-ര്നിര്ദി॑ഷ്ടഭാഗോ॒ വാ ഏ॒തയോ॑-ര॒ന്യോ-ഽനി॑ര്ദിഷ്ടഭാഗോ॒-ഽന്യസ്തൌ സ॒ഭംവഁ ॑ന്തൌ॒ യജ॑മാന- [യജ॑മാനമ്, അ॒ഭി] 20
-മ॒ഭി സ-മ്ഭ॑വത॒-സ്സ ഈ᳚ശ്വ॒ര ആര്തി॒-മാര്തോ॒-ര്യ-ദ॒ഗ്നയേ᳚-ഽഗ്നി॒വതേ॑ നി॒ര്വപ॑തി ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വൈനൌ॑ ശമയതി॒ നാ-ഽഽര്തി॒മാര്ച്ഛ॑തി॒ യജ॑മാനോ॒-ഽഗ്നയേ॒ ജ്യോതി॑ഷ്മതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദ്യസ്യാ॒-ഗ്നിരുദ്ധൃ॒തോ-ഽഹു॑തേ-ഽഗ്നിഹോ॒ത്ര ഉ॒ദ്വായേ॒ദപ॑ര ആ॒ദീപ്യാ॑-ഽനൂ॒ദ്ധൃത്യ॒ ഇത്യാ॑ഹു॒സ്ത-ത്തഥാ॒ ന കാ॒ര്യം॑-യഁ-ദ്ഭാ॑ഗ॒ധേയ॑മ॒ഭി പൂര്വ॑ ഉദ്ധ്രി॒യതേ॒ കിമപ॑രോ॒-ഽഭ്യു- [കിമപ॑രോ॒-ഽഭ്യുത്, ഹ്രി॒യേ॒തേതി॒ താന്യേ॒വാ] 21
-ദ്ധ്രി॑യേ॒തേതി॒ താന്യേ॒വാ വ॒ക്ഷാണാ॑നി സന്നി॒ധായ॑ മന്ഥേദി॒തഃ പ്ര॑ഥ॒മ-ഞ്ജ॑ജ്ഞേ അ॒ഗ്നി-സ്സ്വാദ്യോനേ॒രധി॑ ജാ॒തവേ॑ദാഃ । സ ഗാ॑യത്രി॒യാ ത്രി॒ഷ്ടുഭാ॒ ജഗ॑ത്യാ ദേ॒വേഭ്യോ॑ ഹ॒വ്യം-വഁ ॑ഹതു പ്രജാ॒നന്നിതി॒ ഛന്ദോ॑ഭി-രേ॒വൈന॒ഗ്ഗ്॒ സ്വാദ്യോനേഃ॒ പ്രജ॑നയത്യേ॒ഷ വാ വ സോ᳚-ഽഗ്നിരിത്യാ॑ഹു॒ ര്ജ്യോതി॒സ്ത്വാ അ॑സ്യ॒ പരാ॑പതിത॒-മിതി॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ ജ്യോതി॑ഷ്മതേ നി॒ര്വപ॑തി॒ യദേ॒വാസ്യ॒ ജ്യോതിഃ॒ പരാ॑പതിത॒-ന്തദേ॒വാവ॑ രുന്ധേ ॥ 22 ॥
(ക॒രോ॒ത്യ॒ന്നാ॒ദോ – ദ॑ധാതി॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ – ശുച॑യേ॒ ചക്ഷു॑രേ॒വാസ്മി॒-ന്തേന॑ ദധാതി -കരോതി॒ – വാജം॒ -യഁജ॑മാന॒ – മു – ദേ॒വാസ്യ॒ – ഷട്ച॑) (അ. 4)
വൈ॒ശ്വാ॒ന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്വാരു॒ണ-ഞ്ച॒രു-ന്ദ॑ധി॒ക്രാവ്ണ്ണേ॑ ച॒രുമ॑ഭിശ॒സ്യമാ॑നോ॒ യ-ദ്വൈ᳚ശ്വാന॒രോ ദ്വാദ॑ശകപാലോ॒ ഭവ॑തി സംവഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒രേണൈ॒വൈനഗ്ഗ്॑ സ്വദയ॒ത്യപ॑ പാ॒പം-വഁര്ണഗ്മ്॑ ഹതേ വാരു॒ണേനൈ॒വൈനം॑-വഁരുണപാ॒ശാ-ന്മു॑ഞ്ചതി ദധി॒ക്രാവ്ണ്ണാ॑ പുനാതി॒ ഹിര॑ണ്യ॒-ന്ദക്ഷി॑ണാ പ॒വിത്രം॒-വൈഁ ഹിര॑ണ്യ-മ്പു॒നാത്യേ॒വൈന॑-മാ॒ദ്യ॑-മ॒സ്യാ-ഽന്ന॑-മ്ഭവത്യേ॒താമേ॒വ നിര്വ॑പേ-ത്പ്ര॒ജാകാ॑മ-സ്സംവഁഥ്സ॒രോ [സംവഁഥ്സ॒രഃ, വാ] 23
വാ ഏ॒തസ്യാ-ഽശാ᳚ന്തോ॒ യോനി॑-മ്പ്ര॒ജായൈ॑ പശൂ॒നാ-ന്നിര്ദ॑ഹതി॒ യോ-ഽല॑-മ്പ്ര॒ജായൈ॒ സ-ന്പ്ര॒ജാ-ന്ന വി॒ന്ദതേ॒ യ-ദ്വൈ᳚ശ്വാന॒രോ ദ്വാദ॑ശകപാലോ॒ ഭവ॑തി സംവഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒രമേ॒വ ഭാ॑ഗ॒ധേയേ॑ന ശമയതി॒ സോ᳚-ഽസ്മൈ ശാ॒ന്ത-സ്സ്വാദ്യോനേഃ᳚ പ്ര॒ജാ-മ്പ്രജ॑നയതി വാരു॒ണേനൈ॒വൈനം॑-വഁരുണപാ॒ശാ-ന്മു॑ഞ്ചതി ദധി॒ക്രാവ്ണ്ണാ॑ പുനാതി॒ ഹിര॑ണ്യ॒-ന്ദക്ഷി॑ണാ പ॒വിത്രം॒-വൈഁ ഹിര॑ണ്യ-മ്പു॒നാത്യേ॒വൈനം॑- [പു॒നാത്യേ॒വൈന᳚മ്, വി॒ന്ദതേ᳚] 24
-വിഁ॒ന്ദതേ᳚ പ്ര॒ജാം-വൈഁ᳚ശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ത്പു॒ത്രേ ജാ॒തേയദ॒ഷ്ടാക॑പാലോ॒ ഭവ॑തി ഗായത്രി॒യൈവൈന॑-മ്ബ്രഹ്മവര്ച॒സേന॑ പുനാതി॒ യന്നവ॑കപാല-സ്ത്രി॒വൃതൈ॒വാസ്മി॒-ന്തേജോ॑ ദധാതി॒ യ-ദ്ദശ॑കപാലോ വി॒രാജൈ॒വാ-ഽസ്മി॑-ന്ന॒ന്നാദ്യ॑-ന്ദധാതി॒ യദേകാ॑ദശകപാല- സ്ത്രി॒ഷ്ടുഭൈ॒വാ-ഽസ്മി॑-ന്നിന്ദ്രി॒യ-ന്ദ॑ധാതി॒ യ-ദ്ദ്വാദ॑ശകപാലോ॒ ജഗ॑ത്യൈ॒വാ-ഽസ്മി॑-ന്പ॒ശൂ-ന്ദ॑ധാതി॒ യസ്മി॑ന് ജാ॒ത ഏ॒താമിഷ്ടി॑-ന്നി॒ര്വപ॑തി പൂ॒ത [പൂ॒തഃ, ഏ॒വ തേ॑ജ॒സ്വ്യ॑ന്നാ॒ദ] 25
ഏ॒വ തേ॑ജ॒സ്വ്യ॑ന്നാ॒ദ ഇ॑ന്ദ്രിയാ॒വീ പ॑ശു॒മാ-ന്ഭ॑വ॒ത്യവ॒ വാ ഏ॒ഷ സു॑വ॒ര്ഗാ-ല്ലോ॒കാ-ച്ഛി॑ദ്യതേ॒ യോ ദ॑ര്ശപൂര്ണമാസയാ॒ജീ സന്ന॑മാവാ॒സ്യാം᳚-വാഁ പൌര്ണമാ॒സീം-വാഁ ॑തിപാ॒ദയ॑തി സുവ॒ര്ഗായ॒ ഹി ലോ॒കായ॑ ദര്ശപൂര്ണമാ॒സാ വി॒ജ്യേതേ॑ വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദമാവാ॒സ്യാം᳚-വാഁ പൌര്ണമാ॒സീം-വാഁ ॑-ഽതി॒പാദ്യ॑ സംവഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒രമേ॒വ പ്രീ॑ണാ॒ത്യഥോ॑ സംവഁഥ്സ॒രമേ॒വാസ്മാ॒ ഉപ॑ ദധാതി സുവ॒ര്ഗസ്യ॑ ലോ॒കസ്യ॒ സമ॑ഷ്ട്യാ॒ [സമ॑ഷ്ട്യൈ, അഥോ॑] 26
അഥോ॑ ദേ॒വതാ॑ ഏ॒വാന്വാ॒രഭ്യ॑ സുവ॒ര്ഗം-ലോഁ॒കമേ॑തി വീര॒ഹാ വാ ഏ॒ഷ ദേ॒വാനാം॒-യോഁ᳚-ഽഗ്നി-മു॑ദ്വാ॒സയ॑തേ॒ ന വാ ഏ॒തസ്യ॑ ബ്രാഹ്മ॒ണാ ഋ॑താ॒യവഃ॑ പു॒രാ-ഽന്ന॑-മക്ഷ-ന്നാഗ്നേ॒യ-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല-മ॒ഗ്നിമു॑ദ്വാസയി॒ഷ്യന്. യദ॒ഷ്ടാക॑പാലോ॒ ഭവ॑ത്യ॒ഷ്ടാക്ഷ॑രാ ഗായ॒ത്രീ-ഗാ॑യ॒ത്രോ᳚ ഽഗ്നി-ര്യാവാ॑-നേ॒വാ-ഽഗ്നിസ്തസ്മാ॑ ആതി॒ഥ്യ-ങ്ക॑രോ॒ത്യഥോ॒ യഥാ॒ ജനം॑-യഁ॒തേ॑-ഽവ॒സ-ങ്ക॒രോതി॑ താ॒ദൃ- [താ॒ദൃക്, ഏ॒വ] 27
-ഗേ॒വ ത-ദ്ദ്വാദ॑ശകപാലോ വൈശ്വാന॒രോ ഭ॑വതി॒ ദ്വാദ॑ശ॒ മാസാ᳚-സ്സംവഁഥ്സ॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒രഃ ഖലു॒ വാ അ॒ഗ്നേര്യോനി॒-സ്സ്വാമേ॒വൈനം॒-യോഁനി॑-ങ്ഗമയ-ത്യാ॒ദ്യ॑മ॒സ്യാന്ന॑-മ്ഭവതി വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേന്മാരു॒തഗ്മ് സ॒പ്തക॑പാല॒-ങ്ഗ്രാമ॑കാമ ആഹവ॒നീയേ॑ വൈശ്വാന॒രമധി॑ ശ്രയതി॒ ഗാര്ഹ॑പത്യേ മാരു॒ത-മ്പാ॑പവസ്യ॒സസ്യ॒ വിധൃ॑ത്യൈ॒ ദ്വാദ॑ശകപാലോ വൈശ്വാന॒രോ ഭ॑വതി॒ ദ്വാദ॑ശ॒ മാസാ᳚-സ്സംവഁഥ്സ॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒രേണൈ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താഗ്ശ്ച്യാ॑വയതി മാരു॒തോ ഭ॑വതി [ ] 28
മ॒രുതോ॒ വൈ ദേ॒വാനാം॒-വിഁശോ॑ ദേവവി॒ശേനൈ॒വാ-ഽസ്മൈ॑ മനുഷ്യ വി॒ശമവ॑ രുന്ധേ സ॒പ്തക॑പാലോ ഭവതി സ॒പ്ത ഗ॑ണാ॒ വൈ മ॒രുതോ॑ ഗണ॒ശ ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താനവ॑ രുന്ധേ ഽനൂ॒ച്യമാ॑ന॒ ആ സാ॑ദയതി॒ വിശ॑മേ॒വാസ്മാ॒ അനു॑വര്ത്മാന-ങ്കരോതി ॥ 29 ॥
(പ്ര॒ജാകാ॑മ-സ്സംവഁഥ്സ॒രഃ – പു॒നാത്യേ॒വൈനം॑ – പൂ॒തഃ – സമ॑ഷ്ട്യൈ -താ॒ദൃം – മാ॑രു॒തോ ഭ॑വ॒ – ത്യേകാ॒ന്ന ത്രി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑ ) (അ. 5)
ആ॒ദി॒ത്യ-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സങ്ഗ്രാ॒മ-മു॑പപ്രയാ॒സ്യ-ന്നി॒യം-വാഁ അദി॑തി-ര॒സ്യാമേ॒വ പൂര്വേ॒ പ്രതി॑തിഷ്ഠന്തി വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദാ॒യത॑ന-ങ്ഗ॒ത്വാ-സം॑വഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒രഃ ഖലു॒ വൈ ദേ॒വാനാ॑-മാ॒യത॑ന-മേ॒തസ്മാ॒ദ്വാ ആ॒യത॑നാ-ദ്ദേ॒വാ അസു॑രാ-നജയ॒ന്॒. യ-ദ്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല-ന്നി॒ര്വപ॑തി ദേ॒വാനാ॑-മേ॒വാ-ഽഽയത॑നേ യതതേ॒ ജയ॑തി॒ തഗ്മ് സ॑ഗ്രാ॒മ്മ-മേ॒തസ്മി॒ന് വാ ഏ॒തൌ മൃ॑ജാതേ॒ [ഏ॒തൌ മൃ॑ജാതേ, യോ വി॑ദ്വിഷാ॒ണയോ॒-രന്ന॒-മത്തി॑] ॥ 30 ॥
യോ വി॑ദ്വിഷാ॒ണയോ॒-രന്ന॒-മത്തി॑ വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്വിദ്വിഷാ॒ണയോ॒രന്ന॑-ഞ്ജ॒ഗ്ധ്വാ സം॑വഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി-ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒ര സ്വ॑ദിത-മേ॒വാ-ഽത്തി॒ നാസ്മി॑-ന്മൃജാതേ സംവഁഥ്സ॒രായ॒ വാ ഏ॒തൌ സമ॑മാതേ॒ യൌ സ॑മ॒മാതേ॒ തയോ॒ര്യഃ പൂര്വോ॑-ഽഭി॒ദ്രുഹ്യ॑തി॒ തം-വഁരു॑ണോ ഗൃഹ്ണാതി വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സമമാ॒നയോഃ॒ പൂര്വോ॑-ഽഭി॒ദ്രുഹ്യ॑ സംവഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി-ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒ര-മേ॒വാ-ഽഽപ്ത്വാ നി॑ര്വരു॒ണം- [നി॑ര്വരു॒ണമ്, പ॒രസ്താ॑-ദ॒ഭി] ॥ 31 ॥
-പ॒രസ്താ॑-ദ॒ഭി ദ്രു॑ഹ്യതി॒ നൈനം॒-വഁരു॑ണോ ഗൃഹ്ണാത്യാ॒വ്യം॑-വാഁ ഏ॒ഷ പ്രതി॑ ഗൃഹ്ണാതി॒ യോ-ഽവി॑-മ്പ്രതിഗൃ॒ഹ്ണാതി॑ വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദവി॑-മ്പ്രതി॒ഗൃഹ്യ॑ സംവഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി-ര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒ര-സ്വ॑ദിതാമേ॒വ പ്രതി॑ഗൃഹ്ണാതി॒ നാ-ഽഽവ്യ॑-മ്പ്രതി॑ഗൃഹ്ണാത്യാ॒ത്മനോ॒ വാ ഏ॒ഷ മാത്രാ॑മാപ്നോതി॒ യ ഉ॑ഭ॒യാദ॑-ത്പ്രതിഗൃ॒ഹ്ണാത്യശ്വം॑-വാഁ॒ പുരു॑ഷം-വാഁ വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദുഭ॒യാദ॑- [നിര്വ॑പേ-ദുഭ॒യാദ॑ത്, പ്ര॒തി॒ഗൃഹ്യ॑] ॥ 32 ॥
-ത്പ്രതി॒ഗൃഹ്യ॑ സംവഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നിര്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-സ്സം॑വഁഥ്സ॒ര-സ്വ॑ദിതമേ॒വ പ്രതി॑ ഗൃഹ്ണാതി॒ നാത്മനോ॒ മാത്രാ॑മാപ്നോതി വൈശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സ॒നി-മേ॒ഷ്യന്-ഥ്സം॑വഁഥ്സ॒രോ വാ അ॒ഗ്നി-ര്വൈ᳚ശ്വാന॒രോ യ॒ദാ ഖലു॒ വൈ സം॑വഁഥ്സ॒ര-ഞ്ജ॒നതാ॑യാ॒-ഞ്ചര॒ത്യഥ॒ സ ധ॑നാ॒ര്ഘോ ഭ॑വതി॒യ-ദ്വൈ᳚ശ്വാന॒ര-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല-ന്നി॒ര്വപ॑തി സംവഁഥ്സ॒ര-സാ॑താമേ॒വ സ॒നിമ॒ഭി പ്രച്യ॑വതേ॒ ദാന॑കാമാ അസ്മൈ പ്ര॒ജാ ഭ॑വന്തി॒ യോ വൈ സം॑വഁഥ്സ॒രം- [വൈ സം॑വഁഥ്സ॒രമ്, പ്ര॒യുജ്യ॒ ന] ॥ 33 ॥
-പ്ര॒യുജ്യ॒ ന വി॑മു॒ഞ്ചത്യ॑പ്രതിഷ്ഠാ॒നോ വൈ സ ഭ॑വത്യേ॒ത-മേ॒വ വൈ᳚ശ്വാന॒ര-മ്പുന॑രാ॒ഗത്യ॒ നിര്വ॑പേ॒ദ്യ-മേ॒വ പ്ര॑യു॒ങ്ക്തേ ത-മ്ഭാ॑ഗ॒ധേയേ॑ന॒ വി മു॑ഞ്ചതി॒ പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യൈ॒ യയാ॒ രജ്വോ᳚ത്ത॒മാ-ങ്ഗാമാ॒ജേ-ത്താ-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യായ॒ പ്ര ഹി॑ണുയാ॒-ന്നിര്-ഋ॑തി-മേ॒വാസ്മൈ॒ പ്ര ഹി॑ണോതി ॥ 34 ॥
(മൃ॒ജാ॒തേ॒ – നി॒ര്വ॒രു॒ണം – വഁ ॑പേദുഭ॒യാദ॒–ദ്യോ വൈ സം॑വഁഥ്സ॒രഗ്മ് – ഷട്ത്രിഗ്മ്॑ശച്ച) (അ. 6)
ഐ॒ന്ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ത്പ॒ശുകാ॑മ ഐ॒ന്ദ്രാ വൈ പ॒ശവ॒ ഇന്ദ്ര॑മേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ശൂ-ന്പ്രയ॑ച്ഛതി പശു॒മാ-നേ॒വ ഭ॑വതി ച॒രുര്ഭ॑വതി॒ സ്വാദേ॒വാസ്മൈ॒ യോനേഃ᳚ പ॒ശൂ-ന്പ്രജ॑നയ॒തീന്ദ്രാ॑യേന്ദ്രി॒യാവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ത്പ॒ശുകാ॑മ ഇന്ദ്രി॒യം-വൈഁ പ॒ശവ॒ ഇന്ദ്ര॑-മേ॒വേന്ദ്രി॒യാവ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന ॑ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ [ധാവതി॒ സഃ, ഏ॒വാ-ഽസ്മാ॑] ॥ 35 ॥
ഏ॒വാ-ഽസ്മാ॑ ഇന്ദ്രി॒യ-മ്പ॒ശൂ-ന്പ്രയ॑ച്ഛതി പശു॒മാനേ॒വ ഭ॑വ॒തീന്ദ്രാ॑യ-ഘ॒ര്മവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്ബ്രഹ്മവര്ച॒സകാ॑മോ ബ്രഹ്മവര്ച॒സം-വൈഁ ഘ॒ര്മ ഇന്ദ്ര॑മേ॒വ ഘ॒ര്മവ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മി॑-ന്ബ്രഹ്മവര്ച॒സ-ന്ദ॑ധാതി ബ്രഹ്മവര്ച॒സ്യേ॑വ ഭ॑വ॒തീന്ദ്രാ॑യാ॒-ഽര്കവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദന്ന॑കാമോ॒-ഽര്കോ വൈ ദേ॒വാനാ॒-മന്ന॒-മിന്ദ്ര॑-മേ॒വാ-ഽര്കവ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോ- [സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॑ന, ഉപ॑ ധാവതി॒ സ] ॥ 36॥
-പ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മാ॒ അന്ന॒-മ്പ്രയ॑ച്ഛത്യന്നാ॒ദ ഏ॒വ ഭ॑വ॒തീന്ദ്രാ॑യ ഘ॒ര്മവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദിന്ദ്രാ॑യേ-ന്ദ്രി॒യാവ॑ത॒ ഇന്ദ്രാ॑യാ॒-ഽര്കവ॑തേ॒ ഭൂതി॑കാമോ॒ യദിന്ദ്രാ॑യ ഘ॒ര്മവ॑തേ നി॒ര്വപ॑തി॒ ശിര॑ ഏ॒വാസ്യ॒ തേന॑ കരോതി॒ യദിന്ദ്രാ॑യേന്ദ്രി॒യാവ॑ത ആ॒ത്മാന॑-മേ॒വാസ്യ॒ തേന॑ കരോതി॒-യ-ദിന്ദ്രാ॑യാ॒-ഽര്കവ॑തേ ഭൂ॒ത ഏ॒വാന്നാദ്യേ॒ പ്രതി॑-തിഷ്ഠതി॒ ഭവ॑ത്യേ॒വേന്ദ്രാ॑യാ- [ഭവ॑ത്യേ॒വേന്ദ്രാ॑യാ, അ॒ഗ്മ്॒ ഹോ॒മുചേ॑] ॥ 37 ॥
-ഽഗ്മ് ഹോ॒മുചേ॑ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ പാ॒പ്മനാ॑ ഗൃഹീ॒ത-സ്സ്യാ-ത്പാ॒പ്മാ വാ അഗ്മ്ഹ॒ ഇന്ദ്ര॑മേ॒വാ-ഽഗ്മ് ഹോ॒മുച॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॑-മ്പാ॒പ്മനോ-ഽഗ്മ്ഹ॑സോ മുഞ്ച॒തീന്ദ്രാ॑യ വൈമൃ॒ധായ॑ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യ-മ്മൃധോ॒-ഽഭി പ്ര॒വേപേ॑രന്-രാ॒ഷ്ട്രാണി॑ വാ॒-ഽഭി സ॑മി॒യു-രിന്ദ്ര॑-മേ॒വ വൈ॑മൃ॒ധഗ്ഗ് സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാ-ഽസ്മാ॒ന്മൃധോ- [ഏ॒വാ-ഽസ്മാ॒ന്മൃധഃ॑, അപ॑ ഹ॒ന്തീന്ദ്രാ॑യ] ॥ 38 ॥
-ഽപ॑ ഹ॒ന്തീന്ദ്രാ॑യ ത്രാ॒ത്രേ പു॑രോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്ബ॒ദ്ധോ വാ॒ പരി॑യത്തോ॒ വേന്ദ്ര॑മേ॒വ ത്രാ॒താര॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॑-ന്ത്രായത॒ ഇന്ദ്രാ॑യാ-ഽര്കാശ്വമേ॒ധവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യ-മ്മ॑ഹായ॒ജ്ഞോ നോപ॒നമേ॑ദേ॒തേ വൈ മ॑ഹായ॒ജ്ഞസ്യാ-ഽന്ത്യേ॑ ത॒നൂ യ-ദ॑ര്കാശ്വമേ॒ധാ-വിന്ദ്ര॑-മേ॒വാ-ഽര്കാ᳚ശ്വമേ॒ധ- വ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മാ॑ അന്ത॒തോ മ॑ഹായ॒ജ്ഞ-ഞ്ച്യാ॑വയ॒ത്യുപൈ॑ന-മ്മഹായ॒ജ്ഞോ ന॑മതി ॥ 39 ॥
(ഇ॒ന്ദ്രി॒യാവ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സോ᳚ – ഽര്കവ॑ന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒ – വേന്ദ്രാ॑യാ – സ്മാ॒-ന്മൃധോ᳚ – ഽസ്മൈ – സ॒പ്ത ച॑ ) (അ. 7)
ഇന്ദ്രാ॒യാ-ഽന്വൃ॑ജവേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദ്ഗ്രാമ॑കാമ॒ ഇന്ദ്ര॑-മേ॒വാ-ഽന്വൃ॑ജു॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താ-നനു॑കാന് കരോതി ഗ്രാ॒മ്യേ॑വ ഭ॑വതീന്ദ്രാ॒ണ്യൈ ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യസ്യ॒ സേനാ-ഽസഗ്മ്॑ശിതേവ॒ സ്യാ-ദി॑ന്ദ്രാ॒ണീ വൈ സേനാ॑യൈ ദേ॒വതേ᳚ന്ദ്രാ॒ണീ-മേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സൈവാസ്യ॒ സേനാ॒ഗ്മ്॒ സഗ്ഗ് ശ്യ॑തി॒ ബല്ബ॑ജാ॒നപീ॒- [ബല്ബ॑ജാ॒നപി॑, ഇ॒ദ്ധ്മേ സ-ന്ന॑ഹ്യേ॒ദ്ഗൌ-] ॥ 40 ॥
-ദ്ധ്മേ സ-ന്ന॑ഹ്യേ॒ദ്ഗൌ-ര്യത്രാ-ഽധി॑ഷ്കന്നാ॒-ന്യമേ॑ഹ॒-ത്തതോ॒ ബല്ബ॑ജാ॒ ഉദ॑തിഷ്ഠ॒-ന്ഗവാ॑-മേ॒വൈന॑-ന്ന്യാ॒യ-മ॑പി॒നീയ॒ ഗാ വേ॑ദയ॒തീന്ദ്രാ॑യ മന്യു॒മതേ॒ മന॑സ്വതേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സങ്ഗ്രാ॒മേ സംയഁ ॑ത്ത ഇന്ദ്രി॒യേണ॒ വൈ മ॒ന്യുനാ॒ മന॑സാ സങ്ഗ്രാ॒മ-ഞ്ജ॑യ॒തീന്ദ്ര॑-മേ॒വ മ॑ന്യു॒മന്ത॒-മ്മന॑സ്വന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മി॑ന്നിന്ദ്രി॒യ-മ്മ॒ന്യു-മ്മനോ॑ ദധാതി॒ ജയ॑തി॒ തഗ്മ് [ജയ॑തി॒ തമ്, സ॒ഗ്രാ॒മ-മേ॒താ-മേ॒വ] ॥ 41 ॥
സ॑ഗ്രാ॒മ-മേ॒താ-മേ॒വ നിര്വ॑പേ॒ദ്യോ ഹ॒തമ॑നാ-സ്സ്വ॒യ-മ്പാ॑പ ഇവ॒ സ്യാദേ॒താനി॒ ഹി വാ ഏ॒തസ്മാ॒ ദപ॑ക്രാന്താ॒ന്യഥൈ॒ഷ ഹ॒തമ॑നാ-സ്സ്വ॒യ-മ്പാ॑പ॒ ഇന്ദ്ര॑മേ॒വ മ॑ന്യു॒മന്ത॒-മ്മന॑സ്വന്ത॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മി॑-ന്നിന്ദ്രി॒യ-മ്മ॒ന്യു-മ്മനോ॑ ദധാതി॒ ന ഹ॒തമ॑നാ-സ്സ്വ॒യ-മ്പാ॑പോ ഭവ॒തീന്ദ്രാ॑യ ദാ॒ത്രേ പു॑രോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത॒ ദാന॑കാമാ മേ പ്ര॒ജാ-സ്സ്യു॒- [ദാന॑കാമാ മേ പ്ര॒ജാ-സ്സ്യുഃ॑, ഇതീന്ദ്ര॑-മേ॒വ] ॥ 42 ॥
-രിതീന്ദ്ര॑-മേ॒വ ദാ॒താര॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മൈ॒ ദാന॑കാമാഃ പ്ര॒ജാഃ ക॑രോതി॒ ദാന॑കാമാ അസ്മൈ പ്ര॒ജാ ഭ॑വ॒ന്തീന്ദ്രാ॑യ പ്രദാ॒ത്രേ പു॑രോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദ്യസ്മൈ॒ പ്രത്ത॑മിവ॒ സന്ന പ്ര॑ദീ॒യേതേന്ദ്ര॑-മേ॒വ പ്ര॑ദാ॒താര॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑-ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മൈ॒ പ്ര-ദാ॑പയ॒തീന്ദ്രാ॑യ സു॒ത്രാമ്ണേ॑ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദപ॑രുദ്ധോ വാ- [-ദപ॑രുദ്ധോ വാ, അ॒പ॒രു॒ദ്ധയമാ॑നോ॒] ॥ 43 ॥
-ഽപരു॒ദ്ധയമാ॑നോ॒ വേന്ദ്ര॑മേ॒വ സു॒ത്രാമാ॑ണ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॑-ന്ത്രായതേ ഽനപരു॒ദ്ധ്യോ ഭ॑വ॒തീന്ദ്രോ॒ വൈ സ॒ദൃ-ന്ദേ॒വതാ॑ഭിരാസീ॒-ഥ്സ ന വ്യാ॒വൃത॑മഗച്ഛ॒-ഥ്സ പ്ര॒ജാപ॑തി॒-മുപാ॑ധാവ॒-ത്തസ്മാ॑ ഏ॒ത-മൈ॒ന്ദ്ര-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര॑വപ॒-ത്തേനൈ॒-വാ-ഽസ്മി॑-ന്നിന്ദ്രി॒യ-മ॑ദധാ॒-ച്ഛക്വ॑രീ യാജ്യാനുവാ॒ക്യേ॑ അകരോ॒-ദ്വജ്രോ॒ വൈ ശക്വ॑രീ॒ സ ഏ॑നം॒-വഁജ്രോ॒ ഭൂത്യാ॑ ഐന്ധ॒- [ഭൂത്യാ॑ ഐന്ധ, സോ॑-ഽഭവ॒-ഥ്സോ॑-ഽബിഭേ-] ॥ 44 ॥
-സോ॑-ഽഭവ॒ഥ്സോ॑-ഽബിഭേ-ദ്ഭൂ॒തഃ പ്ര മാ॑ ധക്ഷ്യ॒തീതി॒ സ പ്ര॒ജാപ॑തി॒-മ്പുന॒രുപാ॑-ഽധാവ॒-ഥ്സ പ്ര॒ജാപ॑തി॒-ശ്ശക്വ॑ര്യാ॒ അധി॑ രേ॒വതീ॒-ന്നിര॑മിമീത॒ ശാന്ത്യാ॒ അപ്ര॑ദാഹായ॒ യോ-ഽലഗ്ഗ്॑ ശ്രി॒യൈ സന്-ഥ്സ॒ദൃങ്ഖ്സ॑മാ॒നൈ-സ്സ്യാ-ത്തസ്മാ॑ ഏ॒ത-മൈ॒ന്ദ്ര-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ദിന്ദ്ര॑മേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാ-ഽസ്മി॑-ന്നിന്ദ്രി॒യ-ന്ദ॑ധാതി രേ॒വതീ॑ പുരോനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി॒ ശാന്ത്യാ॒ അപ്ര॑ദാഹായ॒ ശക്വ॑രീ യാ॒ജ്യാ॑ വജ്രോ॒ വൈ ശക്വ॑രീ॒സ ഏ॑നം॒-വഁജ്രോ॒ ഭൂത്യാ॑ ഇന്ധേ॒ ഭവ॑ത്യേ॒വ ॥ 45 ॥
(അപി॒ – തഗ്ഗ് – സ്യു॑ – ര്വൈ – ന്ധ – ഭവതി॒ – ചതു॑ര്ദശ ച ) (അ. 8)
ആ॒ഗ്നാ॒-വൈ॒ഷ്ണ॒വ-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദഭി॒ചര॒ന്-ഥ്സര॑സ്വ॒ത്യാജ്യ॑ ഭാഗാ॒ സ്യാ-ദ്ബാ॑ര്ഹസ്പ॒ത് യശ്ച॒രുര്യദാ᳚ഗ്നാ-വൈഷ്ണ॒വ ഏകാ॑ദശകപാലോ॒ ഭവ॑ത്യ॒ഗ്നി-സ്സര്വാ॑ ദേ॒വതാ॒ വിഷ്ണു॑ര്യ॒ജ്ഞോ ദേ॒വതാ॑ഭി-ശ്ചൈ॒വൈനം॑-യഁ॒ജ്ഞേന॑ ചാ॒ഭി ച॑രതി॒-സര॑സ്വ॒ത്യാജ്യ॑ഭാഗാ ഭവതി॒ വാഗ്വൈ സര॑സ്വതീ വാ॒ചൈവൈന॑-മ॒ഭി ച॑രതി ബാര്ഹസ്പ॒ത്യ-ശ്ച॒രു ര്ഭ॑വതി॒ ബ്രഹ്മ॒ വൈ ദേ॒വാനാ॒-മ്ബൃഹ॒സ്പതി॒ ര്ബ്രഹ്മ॑ണൈ॒വൈന॑-മ॒ഭി ച॑രതി॒ [-മ॒ഭി ച॑രതി, പ്രതി॒ വൈ] ॥ 46 ॥
പ്രതി॒ വൈ പ॒രസ്താ॑-ദഭി॒ചര॑ന്ത-മ॒ഭി ച॑രന്തി॒ ദ്വേദ്വേ॑ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യേ॑ കുര്യാ॒ദതി॒ പ്രയു॑ക്ത്യാ ഏ॒തയൈ॒വ യ॑ജേതാഭി ച॒ര്യമാ॑ണോ ദേ॒വതാ॑ഭി-രേ॒വ ദേ॒വതാഃ᳚ പ്രതി॒ചര॑തി യ॒ജ്ഞേന॑ യ॒ജ്ഞം-വാഁ॒ചാ വാച॒-മ്ബ്രഹ്മ॑ണാ॒ ബ്രഹ്മ॒ സ ദേ॒വതാ᳚ശ്ചൈ॒വ യ॒ജ്ഞ-ഞ്ച॑ മദ്ധ്യ॒തോ വ്യവ॑സര്പതി॒ തസ്യ॒ ന കുത॑-ശ്ച॒നോപാ᳚വ്യാ॒ധോ ഭ॑വതി॒ നൈന॑-മഭി॒ചരന്᳚-ഥ്സ്തൃണുത ആഗ്നാവൈഷ്ണ॒വ-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യം-യഁ॒ജ്ഞോ നോ- [-യ॒ജ്ഞോ ന, ഉ॒പ॒നമേ॑ദ॒ഗ്നി-സ്സര്വാ॑] ॥ 47 ॥
-പ॒നമേ॑ദ॒ഗ്നി-സ്സര്വാ॑ ദേ॒വതാ॒ വിഷ്ണു॑-ര്യ॒ജ്ഞോ᳚-ഽഗ്നി-ഞ്ചൈ॒വ വിഷ്ണു॑-ഞ്ച॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മൈ॑ യ॒ജ്ഞ-മ്പ്രയ॑ച്ഛത॒ ഉപൈ॑നം-യഁ॒ജ്ഞോ ന॑മത്യാഗ്നാ- വൈഷ്ണ॒വ-ങ്ഘൃ॒തേ ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ॒ച്ചക്ഷു॑ഷ്കാമോ॒-ഽഗ്നേര്വൈ ചക്ഷു॑ഷാ മനു॒ഷ്യാ॑ വി പ॑ശ്യന്തി യ॒ജ്ഞസ്യ॑ ദേ॒വാ അ॒ഗ്നി-ഞ്ചൈ॒വ വിഷ്ണു॑-ഞ്ച॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാ- [താവേ॒വ, അ॒സ്മി॒ന് ചക്ഷു॑ര്ധത്ത॒-] ॥ 48 ॥
-ഽസ്മി॒ന് ചക്ഷു॑-ര്ധത്ത॒-ശ്ചക്ഷു॑ഷ്മാ-നേ॒വ ഭ॑വതി ധേ॒ന്വൈ വാ ഏ॒ത-ദ്രേതോ॒ യദാജ്യ॑-മന॒ഡുഹ॑-സ്തണ്ഡു॒ലാ മി॑ഥു॒നാ-ദേ॒വാസ്മൈ॒ ചക്ഷുഃ॒ പ്രജ॑നയതി ഘൃ॒തേ ഭ॑വതി॒ തേജോ॒ വൈ ഘൃ॒ത-ന്തേജ॒ശ്ചക്ഷു॒-സ്തേജ॑സൈ॒വാസ്മൈ॒ തേജ॒-ശ്ചക്ഷു॒രവ॑ രുന്ധ ഇന്ദ്രി॒യം-വൈഁ വീ॒ര്യം॑-വൃഁങ്ക്തേ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യോ॒ യജ॑മാ॒നോ-ഽയ॑ജമാനസ്യാ-ധ്വ॒രക॑ല്പാ॒-മ്പ്രതി॒ നിര്വ॑പേ॒-ദ്ഭ്രാതൃ॑വ്യേ॒ യജ॑മാനേ॒ നാ-ഽസ്യേ᳚ന്ദ്രി॒യം- [നാ-ഽസ്യേ᳚ന്ദ്രി॒യമ്, വീ॒ര്യം॑ വൃഁങ്ക്തേ] ॥ 49 ॥
-വീഁ॒ര്യം॑ വൃഁങ്ക്തേ പു॒രാവാ॒ചഃ പ്രവ॑ദിതോ॒-ര്നിര്വ॑പേ॒-ദ്യാവ॑ത്യേ॒വ വാ-ക്താമപ്രോ॑ദിതാ॒-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യ വൃങ്ക്തേ॒ താമ॑സ്യ॒ വാച॑-മ്പ്ര॒വദ॑ന്തീ-മ॒ന്യാ വാചോ-ഽനു॒ പ്രവ॑ദന്തി॒ താ ഇ॑ന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യം॑-യഁജ॑മാനേ ദധത്യാഗ്നാ വൈഷ്ണ॒വ-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ത്പ്രാത-സ്സവന॒സ്യാ॑-ഽഽ കാ॒ലേ സര॑സ്വ॒ത്യാജ്യ॑ഭാഗാ॒ സ്യാ-ദ്ബാ॑ര്ഹസ്പ॒ത്യശ്ച॒രു- ര്യദ॒ഷ്ടാക॑പാലോ॒ ഭവ॑ത്യ॒ഷ്ടാക്ഷ॑രാ ഗായ॒ത്രീ ഗാ॑യ॒ത്ര-മ്പ്രാ॑ത-സ്സവ॒ന-മ്പ്രാ॑ത-സ്സവ॒നമേ॒വ തേനാ᳚-ഽഽപ്നോ- [തേനാ᳚-ഽഽപ്നോതി, ആ॒ഗ്നാ॒വൈ॒ഷ്ണ॒വ-] ॥ 50 ॥
-ത്യാഗ്നാവൈഷ്ണ॒വ-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ന്മാദ്ധ്യ॑ന്ദിനസ്യ॒ സവ॑നസ്യാ-ഽഽ കാ॒ലേ സര॑സ്വ॒ത്യാജ്യ॑ഭാഗാ॒ സ്യാ-ദ്ബാ॑ര്ഹസ്പ॒ത്യ-ശ്ച॒രു ര്യദേകാ॑ദശകപാലോ॒ ഭവ॒ത്യേകാ॑ദശാക്ഷരാ ത്രി॒ഷ്ടു-പ്ത്രൈഷ്ടു॑ഭ॒-മ്മാദ്ധ്യ॑ന്ദിന॒ഗ്മ്॒ സവ॑ന॒-മ്മാദ്ധ്യ॑ദിന്നമേ॒വ സവ॑ന॒-ന്തേനാ᳚-ഽഽപ്നോത്യാഗ്നാവൈഷ്ണ॒വ-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ത്തൃതീയസവ॒നസ്യാ॑-ഽഽകാ॒ലേ സര॑സ്വ॒ത്യാജ്യ॑ഭാഗാ॒ സ്യാ-ദ്ബാ॑ര്ഹസ്പ॒ത്യ-ശ്ച॒രുര്യ-ദ്ദ്വാദ॑ശകപാലോ॒ ഭവ॑തി॒ ദ്വാദ॑ശാക്ഷരാ॒ ജഗ॑തീ॒ ജാഗ॑ത-ന്തൃതീയസവ॒ന-ന്തൃ॑തീയ സവ॒നമേ॒വ തേനാ᳚-ഽഽപ്നോതി ദേ॒വതാ॑ഭിരേ॒വ ദേ॒വതാഃ᳚ [ദേ॒വതാഃ᳚, പ്ര॒തി॒ചര॑തി] ॥ 51 ॥
പ്രതി॒ചര॑തി യ॒ജ്ഞേന॑ യ॒ജ്ഞം-വാഁ॒ചാ വാച॒-മ്ബ്രഹ്മ॑ണാ॒ ബ്രഹ്മ॑ ക॒പാലൈ॑രേ॒വ ഛന്ദാഗ്॑സ്യാ॒പ്നോതി॑ പുരോ॒ഡാശൈ॒-സ്സവ॑നാനി മൈത്രാവരു॒ണ-മേക॑കപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്വ॒ശായൈ॑ കാ॒ലേ യൈവാസൌ ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യ വ॒ശാ-ഽനൂ॑ബ॒ന്ധ്യാ॑ സോ ഏ॒വൈഷൈതസ്യൈക॑കപാലോ ഭവതി॒ ന ഹി ക॒പാലൈഃ᳚ പ॒ശു-മര്ഹ॒ത്യാപ്തു᳚മ് ॥ 52 ॥
(ബ്രഹ്മ॑ണൈ॒വൈന॑മ॒ഭി ച॑രതി – യ॒ജ്ഞോ ന – താവേ॒വാ – ഽസ്യേ᳚ന്ദ്രി॒യ – മാ᳚പ്നോതി -ദേ॒വതാഃ᳚ – സ॒പ്തത്രിഗ്മ്॑ശച്ച ) (അ. 9)
അ॒സാവാ॑ദി॒ത്യോ ന വ്യ॑രോചത॒ തസ്മൈ॑ ദേ॒വാഃ പ്രായ॑ശ്ചിത്തി-മൈച്ഛ॒-ന്തസ്മാ॑ ഏ॒തഗ്മ് സോ॑മാരൌ॒ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര॑വപ॒-ന്തേനൈ॒വാസ്മി॒-ന്രുച॑മദധു॒ര്യോ ബ്ര॑ഹ്മവര്ച॒സകാ॑മ॒-സ്സ്യാ-ത്തസ്മാ॑ ഏ॒തഗ്മ് സോ॑മാരൌ॒ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ॒-ഥ്സോമ॑-ഞ്ചൈ॒വ രു॒ദ്ര-ഞ്ച॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മി॑-ന്ബ്രഹ്മവര്ച॒സ-ന്ധ॑ത്തോ ബ്രഹ്മവര്ച॒സ്യേ॑വ ഭ॑വതി തിഷ്യാപൂര്ണമാ॒സേ നിര്വ॑പേദ്രു॒ദ്രോ [നിര്വ॑പേദ്രു॒ദ്രഃ, വൈ തി॒ഷ്യ॑-സ്സോമഃ॑] ॥ 53 ॥
വൈ തി॒ഷ്യ॑-സ്സോമഃ॑ പൂ॒ര്ണമാ॑സ-സ്സാ॒ക്ഷാദേ॒വ ബ്ര॑ഹ്മവര്ച॒സമവ॑ രുന്ധേ॒ പരി॑ശ്രിതേ യാജയതി ബ്രഹ്മവര്ച॒സസ്യ॒ പരി॑ഗൃഹീത്യൈ ശ്വേ॒തായൈ᳚ ശ്വേ॒തവ॑ഥ്സായൈ ദു॒ഗ്ധ-മ്മ॑ഥി॒തമാജ്യ॑-മ്ഭവ॒ത്യാജ്യ॒-മ്പ്രോക്ഷ॑ണ॒മാജ്യേ॑ന മാര്ജയന്തേ॒ യാവ॑ദേ॒വ ബ്ര॑ഹ്മവര്ച॒സ-ന്ത-ഥ്സര്വ॑-ങ്കരോ॒ത്യതി॑ ബ്രഹ്മവര്ച॒സ-ങ്ക്രി॑യത॒ ഇത്യാ॑ഹുരീശ്വ॒രോ ദു॒ശ്ചര്മാ॒ ഭവി॑തോ॒രിതി॑ മാന॒വീ ഋചൌ॑ ധാ॒യ്യേ॑ കുര്യാ॒-ദ്യദ്വൈ കിഞ്ച॒ മനു॒-രവ॑ദ॒ത്ത-ദ്ഭേ॑ഷ॒ജം- [-ദ്ഭേ॑ഷ॒ജമ്, ഭേ॒ഷ॒ജ-മേ॒വാ-ഽസ്മൈ॑] ॥ 54 ॥
-ഭേ॑ഷ॒ജ-മേ॒വാ-ഽസ്മൈ॑ കരോതി॒ യദി॑ ബിഭീ॒യാ-ദ്ദു॒ശ്ചര്മാ॑ ഭവിഷ്യാ॒മീതി॑ സോമാപൌ॒ഷ്ണ-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സൌ॒മ്യോ വൈ ദേ॒വത॑യാ॒ പുരു॑ഷഃ പൌ॒ഷ്ണാഃ പ॒ശവ॒-സ്സ്വയൈ॒ വാസ്മൈ॑ ദേ॒വത॑യാ പ॒ശുഭി॒-സ്ത്വച॑-ങ്കരോതി॒ ന ദു॒ശ്ചര്മാ॑ ഭവതി സോമാരൌ॒ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ത്പ്ര॒ജാകാ॑മ॒-സ്സോമോ॒ വൈ രേ॑തോ॒ധാ അ॒ഗ്നിഃ പ്ര॒ജാനാ᳚-മ്പ്രജനയി॒താ സോമ॑ ഏ॒വാസ്മൈ॒ രേതോ॒ ദധാ᳚ത്യ॒ഗ്നിഃ പ്ര॒ജാ-മ്പ്രജ॑നയതി വി॒ന്ദതേ᳚ – [ ] ॥ 55 ॥
പ്ര॒ജാഗ്മ് സോ॑മാരൌ॒ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ദഭി॒ചരന്᳚-ഥ്സൌ॒മ്യോ വൈ ദേ॒വത॑യാ॒ പുരു॑ഷ ഏ॒ഷ രു॒ദ്രോ യദ॒ഗ്നി-സ്സ്വായാ॑ ഏ॒വൈന॑-ന്ദേ॒വതാ॑യൈ നി॒ഷ്ക്രീയ॑ രു॒ദ്രായാപി॑ ദധാതി താ॒ജഗാര്തി॒-മാര്ച്ഛ॑തി സോമാരൌ॒ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ॒-ജ്ജ്യോഗാ॑മയാവീ॒ സോമം॒-വാഁ ഏ॒തസ്യ॒ രസോ॑ ഗച്ഛത്യ॒ഗ്നിഗ്മ് ശരീ॑രം॒-യഁസ്യ॒ ജ്യോഗാ॒മയ॑തി॒ സോമാ॑ദേ॒വാസ്യ॒ രസ॑-ന്നിഷ്ക്രീ॒ണാത്യ॒ഗ്നേ-ശ്ശരീ॑രമു॒ത യദീ॒- [യദി॑, ഇ॒താസു॒ ര്ഭവ॑തി॒] ॥ 56 ॥
-താസു॒ ര്ഭവ॑തി॒ ജീവ॑ത്യേ॒വ സോ॑മാരു॒ദ്രയോ॒ര്വാ ഏ॒ത-ങ്ഗ്ര॑സി॒തഗ്മ് ഹോതാ॒ നിഷ്ഖി॑ദതി॒ സ ഈ᳚ശ്വ॒ര ആര്തി॒മാര്തോ॑-രന॒ഡ്വാന്. ഹോത്രാ॒ ദേയോ॒ വഹ്നി॒ര്വാ അ॑ന॒ഡ്വാന്. വഹ്നി॒ര്॒ഹോതാ॒ വഹ്നി॑നൈ॒വ വഹ്നി॑-മാ॒ത്മാനഗ്ഗ്॑ സ്പൃണോതി സോമാരൌ॒ദ്ര-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത॒ സ്വേ᳚-ഽസ്മാ ആ॒യത॑നേ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യ-ഞ്ജനയേയ॒മിതി॒ വേദി॑-മ്പരി॒ഗൃഹ്യാ॒-ഽര്ധ-മു॑ദ്ധ॒ന്യാ-ദ॒ര്ധ-ന്നാര്ധ-മ്ബ॒ര്॒ഹിഷ॑-സ്സ്തൃണീ॒യാ-ദ॒ര്ധ-ന്നാര്ധ-മി॒ദ്ധ്മസ്യാ᳚-ഽഭ്യാ-ദ॒ദ്ധ്യാ-ദദ്॒ര്ധ-ന്ന സ്വ ഏ॒വാസ്മാ॑ ആ॒യത॑നേ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യ-ഞ്ജനയതി ॥ 57 ॥
(രു॒ദ്രോ – ഭേ॑ഷ॒ജം – വി॒ന്ദതേ॒- യദി॑ – സ്തൃണീ॒യാദ॒ര്ധം – ദ്വാദ॑ശ ച) (അ. 10)
ഐ॒ന്ദ്ര-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേന്മാരു॒തഗ്മ് സ॒പ്തക॑പാല॒-ങ്ഗ്രാമ॑കാമ॒ ഇന്ദ്ര॑-ഞ്ചൈ॒വ മ॒രുത॑ശ്ച॒ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ ത ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താ-ന്പ്രയ॑ച്ഛന്തി ഗ്രാ॒മ്യേ॑വ ഭ॑വത്യാഹവ॒നീയ॑ ഐ॒ന്ദ്രമധി॑ ശ്രയതി॒ ഗാര്ഹ॑പത്യേ മാരു॒ത-മ്പാ॑പവസ്യ॒സസ്യ॒ വിധൃ॑ത്യൈ സ॒പ്തക॑പാലോ മാരു॒തോ ഭ॑വതി സ॒പ്തഗ॑ണാ॒ വൈ മ॒രുതോ॑ഗണ॒ശ ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താനവ॑ രുന്ധേ-ഽനൂ॒ച്യമാ॑ന॒ ആ സാ॑ദയതി॒ വിശ॑മേ॒വാ- [വിശ॑മേ॒വ, അ॒സ്മാ॒ അനു॑വര്ത്മാനം-] ॥ 58 ॥
-ഽസ്മാ॒ അനു॑വര്ത്മാന-ങ്കരോത്യേ॒താമേ॒വ നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത ക്ഷ॒ത്രായ॑ ച വി॒ശേ ച॑ സ॒മദ॑-ന്ദദ്ധ്യാ॒-മിത്യൈ॒ന്ദ്രസ്യാ॑-ഽവ॒ദ്യ-ന്ബ്രൂ॑യാ॒-ദിന്ദ്രാ॒യാ-ഽനു॑ ബ്രൂ॒ഹീത്യാ॒ശ്രാവ്യ॑ ബ്രൂയാ-ന്മ॒രുതോ॑ യ॒ജേതി॑ മാരു॒തസ്യാ॑-ഽവ॒ദ്യ-ന്ബ്രൂ॑യാ-ന്മ॒രുദ്ഭ്യോ-ഽനു॑ ബ്രൂ॒ഹീത്യാ॒ശ്രാവ്യ॑ ബ്രൂയാ॒ദിന്ദ്രം॑-യഁ॒ജേതി॒ സ്വ ഏ॒വൈഭ്യോ॑ ഭാഗ॒ധേയേ॑ സ॒മദ॑-ന്ദധാതി വിതൃഗ്മ്ഹാ॒ണാ-സ്തി॑ഷ്ഠന്ത്യേ॒ താമേ॒വ [ ] ॥ 59 ॥
നിര്വ॑പേ॒ദ്യഃ കാ॒മയേ॑ത॒ കല്പേ॑ര॒ന്നിതി॑ യഥാദേവ॒ത-മ॑വ॒ദായ॑ യഥാ ദേവ॒തം-യഁ ॑ജേ-ദ്ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വൈനാന്॑ യഥായ॒ഥ-ങ്ക॑ല്പയതി॒ കല്പ॑ന്ത ഏ॒വൈന്ദ്ര-മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്വൈശ്വദേ॒വ-ന്ദ്വാദ॑ശകപാല॒-ങ്ഗ്രാമ॑കാമ॒ ഇന്ദ്ര॑-ഞ്ചൈ॒വ വിശ്വാഗ്॑ശ്ച ദേ॒വാന്-ഥ്സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ ത ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താ-ന്പ്രയ॑ച്ഛന്തി ഗ്രാ॒മ്യേ॑വ ഭ॑വത്യൈ॒ന്ദ്രസ്യാ॑-ഽവ॒ദായ॑ വൈശ്വദേ॒വസ്യാവ॑ ദ്യേ॒-ദഥൈ॒ന്ദ്രസ്യോ॒- [-ദഥൈ॒ന്ദ്രസ്യ॑, ഉ॒പരി॑ഷ്ടാ-] ॥ 60 ॥
-പരി॑ഷ്ടാ-ദിന്ദ്രി॒യേണൈ॒വാസ്മാ॑ ഉഭ॒യത॑-സ്സജാ॒താ-ന്പരി॑ ഗൃഹ്ണാത്യുപാധാ॒യ്യ॑ പൂര്വയം॒-വാഁസോ॒ ദക്ഷി॑ണാ സജാ॒താനാ॒മുപ॑ഹിത്യൈ॒ പൃശ്ഞി॑യൈ ദു॒ഗ്ധേ പ്രൈയ॑ങ്ഗവ-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേന്മ॒രുദ്ഭ്യോ॒ ഗ്രാമ॑കാമഃ॒ പൃശ്ഞി॑യൈ॒ വൈ പയ॑സോ മ॒രുതോ॑ ജാ॒താഃ പൃശ്ഞി॑യൈ പ്രി॒യങ്ഗ॑വോ മാരു॒താഃ ഖലു॒ വൈ ദേ॒വത॑യാ സജാ॒താ മ॒രുത॑ ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ ത ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താ-ന്പ്രയ॑ച്ഛന്തി ഗ്രാ॒മ്യേ॑വ ഭ॑വതി പ്രി॒യവ॑തീ യാജ്യാനുവാ॒ക്യേ॑ [യാജ്യാനുവാ॒ക്യേ᳚, ഭ॒വ॒തഃ॒ പ്രി॒യമേ॒വൈനഗ്മ്॑] ॥ 61 ॥
ഭവതഃ പ്രി॒യമേ॒വൈനഗ്മ്॑ സമാ॒നാനാ᳚-ങ്കരോതി ദ്വി॒പദാ॑ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി ദ്വി॒പദ॑ ഏ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ ചതു॑ഷ്പദാ യാ॒ജ്യാ॑ ചതു॑ഷ്പദ ഏ॒വ പ॒ശൂനവ॑ രുന്ധേ ദേവാസു॒രാ-സ്സംയഁ ॑ത്താ ആസ॒-ന്തേ ദേ॒വാ മി॒ഥോ വിപ്രി॑യാ ആസ॒-ന്തേ᳚(1॒) ഽന്യോ᳚-ഽന്യസ്മൈ॒ ജ്യൈഷ്ഠ്യാ॒യാ-തി॑ഷ്ഠമാനാ-ശ്ചതു॒ര്ധാ വ്യ॑ക്രാമ-ന്ന॒ഗ്നി-ര്വസു॑ഭി॒-സ്സോമോ॑ രു॒ദ്രൈരിന്ദ്രോ॑ മ॒രുദ്ഭി॒-ര്വരു॑ണ ആദി॒ത്യൈ-സ്സ ഇന്ദ്രഃ॑ പ്ര॒ജാപ॑തി॒-മുപാ॑-ഽധാവ॒-ത്ത- [-ഽധാവ॒-ത്തമ്, ഏ॒തയാ॑] ॥ 62 ॥
-മേ॒തയാ॑ സം॒(2)ജ്ഞാന്യാ॑-ഽയാജയ-ദ॒ഗ്നയേ॒ വസു॑മതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര॑വപ॒-ഥ്സോമാ॑യ രു॒ദ്രവ॑തേ ച॒രുമിന്ദ്രാ॑യ മ॒രുത്വ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒ -മേകാ॑ദശകപാലം॒-വഁരു॑ണായാ-ഽഽദി॒ത്യവ॑തേ ച॒രു-ന്തതോ॒ വാ ഇന്ദ്ര॑-ന്ദേ॒വാ ജ്യൈഷ്ഠ്യാ॑യാ॒ഭി സമ॑ജാനത॒ യ-സ്സ॑മാ॒നൈ-ര്മി॒ഥോ വിപ്രി॑യ॒-സ്സ്യാ-ത്തമേ॒തയാ॑ സം॒(2)ജ്ഞാന്യാ॑ യാജയേ-ദ॒ഗ്നയേ॒ വസു॑മതേ പുരോ॒ഡാശ॑-മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒-ഥ്സോമാ॑യ രു॒ദ്രവ॑തേ ച॒രു-മിന്ദ്രാ॑യ മ॒രുത്വ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॒-മേകാ॑ദശകപാലം॒-വഁരു॑ണായാ ഽഽദി॒ത്യവ॑തേ ച॒രു-മിന്ദ്ര॑-മേ॒വൈന॑-മ്ഭൂ॒ത-ഞ്ജ്യൈഷ്ഠ്യാ॑യ സമാ॒നാ അ॒ഭി സ-ഞ്ജാ॑നതേ॒ വസി॑ഷ്ഠ-സ്സമാ॒നാനാ᳚-മ്ഭവതി ॥ 63 ॥
(വിശ॑മേ॒വ – തി॑ഷ്ഠന്ത്യേ॒താമേ॒ – വാഥൈ॒ന്ദ്രസ്യ॑ – യാജ്യാനുവാ॒ക്യേ॑ – തം – വഁരു॑ണായ॒ -ചതു॑ര്ദശ ച) (അ. 11)
ഹി॒ര॒ണ്യ॒ഗ॒ര്ഭ ആപോ॑ ഹ॒ യത്പ്രജാ॑പതേ ॥ സ വേ॑ദ പു॒ത്രഃ പി॒തര॒ഗ്മ്॒ സ മാ॒തര॒ഗ്മ്॒ സ സൂ॒നുഭ॑ര്വ॒-ഥ്സ ഭു॑വ॒-ത്പുന॑ര്മഘഃ । സ ദ്യാമൌര്ണോ॑ദ॒ന്തരി॑ക്ഷ॒ഗ്മ്॒ സ സുവ॒-സ്സ വിശ്വാ॒ ഭുവോ॑ അഭവ॒-ഥ്സ ആ-ഽഭ॑വത് ॥ ഉദു॒ ത്യ-ഞ്ചി॒ത്രമ് ॥ സ പ്ര॑ത്ന॒വന്നവീ॑യ॒സാ-ഽഗ്നേ᳚ ദ്യു॒മ്നേന॑ സം॒യഁതാ᳚ । ബൃ॒ഹ-ത്ത॑തന്ഥ ഭാ॒നുനാ᳚ ॥ നി കാവ്യാ॑ വേ॒ധസ॒-ശ്ശശ്വ॑തസ്ക॒ര്॒ഹസ്തേ॒ ദധാ॑നോ॒ [ദധാ॑നഃ, നര്യാ॑ പു॒രൂണി॑ ।] ॥ 64 ॥
നര്യാ॑ പു॒രൂണി॑ । അ॒ഗ്നിര്ഭു॑വദ്രയി॒പതീ॑ രയീ॒ണാഗ്മ് സ॒ത്രാ ച॑ക്രാ॒ണോ അ॒മൃതാ॑നി॒ വിശ്വാ᳚ ॥ ഹിര॑ണ്യപാണിമൂ॒തയേ॑ സവി॒താര॒മുപ॑ ഹ്വയേ । സ ചേത്താ॑ ദേ॒വതാ॑ പ॒ദമ് ॥ വാ॒മമ॒ദ്യ സ॑വിതര്വാ॒മമു॒ ശ്വോ ദി॒വേദി॑വേ വാ॒മമ॒സ്മഭ്യഗ്മ്॑ സാവീഃ । വാ॒മസ്യ॒ ഹി ക്ഷയ॑സ്യ ദേവ॒ ഭൂരേ॑ര॒യാ ധി॒യാ വാ॑മ॒ഭാജ॑-സ്സ്യാമ ॥ ബഡി॒ത്ഥാ പര്വ॑താനാ-ങ്ഖി॒ദ്ര-മ്ബി॑ഭര്ഷി പൃഥിവി । പ്ര യാ ഭൂ॑മി പ്രവത്വതി മ॒ഹ്നാ ജി॒നോഷി॑ [ജി॒നോഷി॑, മ॒ഹി॒നി॒ ।] ॥ 65 ॥
മഹിനി ॥ സ്തോമാ॑സസ്ത്വാ വിചാരിണി॒ പ്രതി॑ഷ്ടോഭന്ത്യ॒ക്തുഭിഃ॑ । പ്രയാ വാജ॒-ന്ന ഹേഷ॑ന്ത-മ്പേ॒രു-മസ്യ॑സ്യര്ജുനി ॥ ഋ॒ദൂ॒ദരേ॑ണ॒ സഖ്യാ॑ സചേയ॒ യോ മാ॒ ന രിഷ്യേ᳚ദ്ധര്യശ്വ പീ॒തഃ । അ॒യം-യഁ-സ്സോമോ॒ ന്യധാ᳚യ്യ॒സ്മേ തസ്മാ॒ ഇന്ദ്ര॑-മ്പ്ര॒തിര॑-മേ॒മ്യച്ഛ॑ ॥ ആപാ᳚ന്തമന്യു-സ്തൃ॒പല॑-പ്രഭര്മാ॒ ധുനി॒-ശ്ശിമീ॑ വാ॒ഞ്ഛരു॑മാഗ്മ് ഋജീ॒ഷീ । സോമോ॒ വിശ്വാ᳚ന്യത॒സാ വനാ॑നി॒ നാര്വാഗിന്ദ്ര॑-മ്പ്രതി॒മാനാ॑നി ദേഭുഃ ॥ പ്ര- [പ്ര, സു॒വാ॒ന-സ്സോമ॑] ॥ 66 ॥
-സു॑വാ॒ന-സ്സോമ॑ ഋത॒യു-ശ്ചി॑കേ॒തേന്ദ്രാ॑യ॒ ബ്രഹ്മ॑ ജ॒മദ॑ഗ്നി॒-രര്ചന്ന്॑ । വൃഷാ॑ യ॒ന്താ-ഽസി॒ ശവ॑സ-സ്തു॒രസ്യാ॒-ഽന്ത-ര്യ॑ച്ഛ ഗൃണ॒തേ ധ॒ര്ത്ര-ന്ദൃഗ്മ്॑ഹ ॥ സ॒ബാധ॑സ്തേ॒ മദ॑-ഞ്ച ശുഷ്മ॒യ-ഞ്ച॒ ബ്രഹ്മ॒ നരോ᳚ ബ്രഹ്മ॒കൃത॑-സ്സപര്യന്ന് । അ॒ര്കോ വാ॒ യ-ത്തു॒രതേ॒ സോമ॑ചക്ഷാ॒-സ്തത്രേ-ദിന്ദ്രോ॑ ദധതേ പൃ॒ഥ്സു തു॒ര്യാമ് ॥ വഷ॑-ട്തേ വിഷ്ണവാ॒സ ആ കൃ॑ണോമി॒ തന്മേ॑ ജുഷസ്വ ശിപിവിഷ്ട ഹ॒വ്യമ് । ॥ 67 ॥
വര്ധ॑ന്തു ത്വാ സുഷ്ടു॒തയോ॒ ഗിരോ॑ മേ യൂ॒യ-മ്പാ॑ത സ്വ॒സ്തിഭി॒-സ്സദാ॑ നഃ ॥പ്ര ത-ത്തേ॑ അ॒ദ്യ ശി॑പിവിഷ്ട॒ നാമാ॒-ഽര്യ-ശ്ശഗ്മ്॑ സാമി വ॒യുനാ॑നി വി॒ദ്വാന് । തന്ത്വാ॑ ഗൃണാമി ത॒വസ॒-മത॑വീയാ॒ന് ക്ഷയ॑ന്തമ॒സ്യ രജ॑സഃ പരാ॒കേ ॥ കിമി-ത്തേ॑ വിഷ്ണോ പരി॒ചക്ഷ്യ॑-മ്ഭൂ॒-ത്പ്ര യദ്വ॑വ॒ക്ഷേ ശി॑പിവി॒ഷ്ടോ അ॑സ്മി । മാ വര്പോ॑ അ॒സ്മദപ॑ ഗൂഹ ഏ॒തദ്യ-ദ॒ന്യരൂ॑പ-സ്സമി॒ഥേ ബ॒ഭൂഥ॑ । ॥ 68 ॥
അഗ്നേ॒ ദാ ദാ॒ശുഷേ॑ ര॒യിം-വീഁ॒രവ॑ന്ത॒-മ്പരീ॑ണസമ് । ശി॒ശീ॒ഹി ന॑-സ്സൂനു॒മതഃ॑ ॥ ദാ നോ॑ അഗ്നേ ശ॒തിനോ॒ ദാ-സ്സ॑ഹ॒സ്രിണോ॑ ദു॒രോ ന വാജ॒ഗ്ഗ്॒ ശ്രുത്യാ॒ അപാ॑ വൃധി । പ്രാചീ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ ബ്രഹ്മ॑ണാ കൃധി॒ സുവ॒ര്ണ ശു॒ക്രമു॒ഷസോ॒ വി ദി॑ദ്യുതുഃ ॥ അ॒ഗ്നിര്ദാ॒ ദ്രവി॑ണം-വീഁ॒രപേ॑ശാ അ॒ഗ്നിര്-ഋഷിം॒-യഁ-സ്സ॒ഹസ്രാ॑ സ॒നോതി॑ । അ॒ഗ്നിര്ദി॒വി ഹ॒വ്യമാ ത॑താനാ॒-ഽഗ്നേ-ര്ധാമാ॑നി॒ വിഭൃ॑താ പുരു॒ത്രാ ॥ മാ [മാ, നോ॒ മ॒ര്ധീ॒ രാ തൂ ഭ॑ര ।] ॥ 69 ॥
നോ॑ മര്ധീ॒ രാ തൂ ഭ॑ര ॥ ഘൃ॒ത-ന്ന പൂ॒ത-ന്ത॒നൂര॑രേ॒പാ-ശ്ശുചി॒ ഹിര॑ണ്യമ് । ത-ത്തേ॑ രു॒ക്മോ ന രോ॑ചത സ്വധാവഃ ॥ ഉ॒ഭേ സു॑ശ്ചന്ദ്ര സ॒ര്പിഷോ॒ ദര്വീ᳚ ശ്രീണീഷ ആ॒സനി॑ । ഉ॒തോ ന॒ ഉ-ത്പു॑പൂര്യാ ഉ॒ക്ഥേഷു॑ ശവസസ്പത॒ ഇഷഗ്ഗ്॑ സ്തോ॒തൃഭ്യ॒ ആ ഭ॑ര ॥ വായോ॑ ശ॒തഗ്മ് ഹരീ॑ണാം-യുഁ॒വസ്വ॒ പോഷ്യാ॑ണാമ് । ഉ॒ത വാ॑ തേ സഹ॒സ്രിണോ॒ രഥ॒ ആ യാ॑തു॒ പാജ॑സാ ॥ പ്ര യാഭി॒- [പ്ര യാഭിഃ, യാസി॑ ദാ॒ശ്വാഗ്മ് സ॒മച്ഛാ॑] ॥ 70 ॥
-ര്യാസി॑ ദാ॒ശ്വാഗ്മ് സ॒മച്ഛാ॑ നി॒യുദ്ഭി॑-ര്വായവി॒ഷ്ടയേ॑ ദുരോ॒ണേ । നി നോ॑ ര॒യിഗ്മ് സു॒ഭോജ॑സം-യുഁവേ॒ഹ നി വീ॒രവ॒-ദ്ഗവ്യ॒മശ്വി॑യ-ഞ്ച॒ രാധഃ॑ ॥രേ॒വതീ᳚ര്ന-സ്സധ॒മാദ॒ ഇന്ദ്രേ॑ സന്തു തു॒വിവാ॑ജാഃ । ക്ഷു॒മന്തോ॒ യാഭി॒ര്മദേ॑മ ॥ രേ॒വാഗ്മ് ഇദ്രേ॒വത॑-സ്സ്തോ॒താ സ്യാ-ത്ത്വാവ॑തോ മ॒ഘോനഃ॑ । പ്രേദു॑ ഹരിവ-ശ്ശ്രു॒തസ്യ॑ ॥ 71 ॥
(ദധാ॑നോ – ജി॒നോഷി॑ – ദേഭുഃ॒ പ്ര – ഹ॒വ്യം – ബ॒ഭൂഥ॒ – മാ – യാഭി॑ – ശ്ചത്വാരി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑ ) (അ. 12)
(പ്ര॒ജാപ॑തി॒സ്താ-സ്സൃ॒ഷ്ടാ – അ॒ഗ്നയേ॑ പഥി॒കൃതേ॒ – ഗ്നയേ॒ കാമാ॑യാ॒ – ഗ്നയേന്ന॑വതേ -വൈശ്വാന॒ര -മാ॑ദി॒ത്യ-ഞ്ച॒രു – മൈ॒ന്ദ്ര-ഞ്ച॒രു – മിന്ദ്രാ॒യാന്വൃ॑ജവ – ആഗ്നാവൈഷ്ണ॒വ -മ॒സൌ സോ॑മാരൌ॒ദ്ര – മൈ॒ന്ദ്രമ॒കാ॑ദശകപാലഗ്മ്- ഹിരണ്യഗ॒ര്ഭോ – ദ്വാദ॑ശ )
(പ്ര॒ജാപ॑തി – ര॒ഗ്നയേ॒ കാമാ॑യാ॒ – ഽഭി സ-മ്ഭ॑വതോ॒ – യോ വി॑ദ്വിഷാ॒ണയോ॑ -രി॒ധ്മേ സന്ന॑ ഹ്യേ – ദാഗ്നാവൈഷ്ണ॒വമു॒ – പരി॑ഷ്ടാ॒ – ദ്യാസി॑ ദാ॒ശ്വാഗ്മ്സ॒ – മേക॑സപ്തതിഃ )
(പ്ര॒ജാപ॑തിഃ॒, പ്രേദു॑ ഹരിവ-ശ്ശ്രു॒തസ്യ॑)
॥ ഹരിഃ॑ ഓമ് ॥
॥ കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്ദ്വിതീയകാണ്ഡേ ദ്വിതീയഃ പ്രശ്ന-സ്സമാപ്തഃ ॥