കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്ദ്വിതീയകാണ്ഡേ ചതുര്ഥഃ പ്രശ്നഃ – ഇഷ്ടിവിധാനം
ഓ-ന്നമഃ പരമാത്മനേ, ശ്രീ മഹാഗണപതയേ നമഃ,
ശ്രീ ഗുരുഭ്യോ നമഃ । ഹ॒രിഃ॒ ഓമ് ॥
ദേ॒വാ മ॑നു॒ഷ്യാഃ᳚ പി॒തര॒സ്തേ᳚-ഽന്യത॑ ആസ॒ന്നസു॑രാ॒ രക്ഷാഗ്മ്॑സി പിശാ॒ചാസ്തേ᳚ ഽന്യത॒സ്തേഷാ᳚-ന്ദേ॒വാനാ॑മു॒ത യദല്പം॒-ലോഁഹി॑ത॒മകു॑ര്വ॒-ന്ത-ദ്രക്ഷാഗ്മ്॑സി॒ രാത്രീ॑ഭിരസുഭ്ന॒-ന്താന്-ഥ്സു॒ബ്ധാ-ന്മൃ॒താന॒ഭി വ്യൌ᳚ച്ഛ॒-ത്തേ ദേ॒വാ അ॑വിദു॒ര്യോ വൈ നോ॒-ഽയ-മ്മ്രി॒യതേ॒ രക്ഷാഗ്മ്॑സി॒ വാ ഇ॒മ-ങ്ഘ്ന॒ന്തീതി॒ തേ രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യുപാ॑മന്ത്രയന്ത॒ താന്യ॑ബ്രുവ॒ന്. വരം॑-വൃഁണാമഹൈ॒ യ- [യത്, അസു॑രാ॒ന് ജയാ॑മ॒] 1
-ദസു॑രാ॒ന് ജയാ॑മ॒ തന്ന॑-സ്സ॒ഹാസ॒ദിതി॒ തതോ॒ വൈ ദേ॒വാ അസു॑രാനജയ॒-ന്തേ-ഽസു॑രാന് ജി॒ത്വാരക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യപാ॑നുദന്ത॒ താനി॒ രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യനൃ॑തമ ക॒ര്തേതി॑ സമ॒ന്ത-ന്ദേ॒വാ-ന്പര്യ॑വിശ॒-ന്തേ ദേ॒വാ അ॒ഗ്നാവ॑നാഥന്ത॒ തേ᳚-ഽഗ്നയേ॒ പ്രവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॑മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര॑വപന്ന॒ഗ്നയേ॑ വിബാ॒ധവ॑തേ॒-ഽഗ്നയേ॒ പ്രതീ॑കവതേ॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ പ്രവ॑തേ നി॒രവ॑പ॒ന്॒. യാന്യേ॒വ പു॒രസ്താ॒-ദ്രക്ഷാ॒ഗ്॒- [പു॒രസ്താ॒-ദ്രക്ഷാ॒ഗ്മ്॑സി, ആ॒സ॒ന്താനി॒ തേന॒] 2
-സ്യാസ॒ന്താനി॒ തേന॒ പ്രാണു॑ദന്ത॒ യദ॒ഗ്നയേ॑ വിബാ॒ധവ॑തേ॒ യാന്യേ॒വാഭിതോ॒ രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യാസ॒-ന്താനി॒ തേന॒ വ്യ॑ബാധന്ത॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ പ്രതീ॑കവതേ॒ യാന്യേ॒വ പ॒ശ്ചാ-ദ്രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യാസ॒-ന്താനി॒ തേനാപാ॑നുദന്ത॒ തതോ॑ ദേ॒വാ അഭ॑വ॒-ന്പരാസു॑രാ॒ യോ ഭ്രാതൃ॑വ്യവാ॒ന്-ഥ്സ്യാ-ഥ്സ സ്പര്ധ॑മാന ഏ॒തയേഷ്ട്യാ॑ യജേതാ॒ഗ്നയേ॒ പ്രവ॑തേ പുരോ॒ഡാശ॑മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേദ॒ഗ്നയേ॑ വിബാ॒ധവ॑തേ॒- [വിബാ॒ധവ॑തേ॒, അ॒ഗ്നയേ॒ പ്രതീ॑കവതേ॒] 3
-ഽഗ്നയേ॒ പ്രതീ॑കവതേ॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ പ്രവ॑തേ നി॒ര്വപ॑തി॒ യ ഏ॒വാസ്മാ॒ച്ഛ്രേയാ॒ന്-ഭ്രാതൃ॑വ്യ॒സ്ത-ന്തേന॒ പ്രണു॑ദതേ॒ യദ॒ഗ്നയേ॑ വിബാ॒ധവ॑തേ॒ യ ഏ॒വൈനേ॑ന സ॒ദൃന്ത-ന്തേന॒ വി ബാ॑ധതേ॒ യദ॒ഗ്നയേ॒ പ്രതീ॑കവതേ॒ യ ഏ॒വാസ്മാ॒-ത്പാപീ॑യാ॒-ന്ത-ന്തേനാപ॑ നുദതേ॒ പ്ര ശ്രേയാഗ്മ്॑സ॒-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യ-ന്നുദ॒തേതി॑ സ॒ദൃശ॑-ങ്ക്രാമതി॒ നൈന॒-മ്പാപീ॑യാനാപ്നോതി॒ യ ഏ॒വം വിഁ॒ദ്വാനേ॒തയേഷ്ട്യാ॒ യജ॑തേ ॥ 4 ॥
(വൃ॒ണാ॒മ॒ഹൈ॒ യത് – പു॒രസ്താ॒-ദ്രക്ഷാഗ്മ്॑സി- വപേദ॒ഗ്നയേ॑ വിബാ॒ധവ॑ത – ഏ॒വം – ച॒ത്വാരി॑ ച) (അ. 1)
ദേ॒വാ॒സു॒രാ-സ്സംയഁ ॑ത്താ ആസ॒-ന്തേ ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒ന്॒. യോ നോ॑ വീ॒ര്യാ॑വത്തമ॒സ്തമനു॑ സ॒മാര॑ഭാമഹാ॒ ഇതി॒ ത ഇന്ദ്ര॑മബ്രുവ॒-ന്ത്വം-വൈഁ നോ॑ വീ॒ര്യാ॑വത്തമോ-ഽസി॒ ത്വാമനു॑ സ॒മാര॑ഭാമഹാ॒ ഇതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ-ത്തി॒സ്രോ മ॑ ഇ॒മാസ്ത॒നുവോ॑ വീ॒ര്യാ॑വതീ॒സ്താഃ പ്രീ॑ണീ॒താഥാ-സു॑രാന॒ഭി ഭ॑വിഷ്യ॒ഥേതി॒ താ വൈ ബ്രൂ॒ഹീത്യ॑ബ്രുവന്നി॒യമഗ്മ്॑ ഹോ॒മുഗി॒യം-വിഁ ॑മൃ॒ധേയ-മി॑ന്ദ്രി॒യാവ॒തീ- [-മി॑ന്ദ്രി॒യാവ॒തീ, ഇത്യ॑ബ്രവീ॒ത്ത] 5
-ത്യ॑ബ്രവീ॒ത്ത ഇന്ദ്രാ॑യാഗ്മ് ഹോ॒മുചേ॑ പുരോ॒ഡാശ॒മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര॑വപ॒ന്നിന്ദ്രാ॑യ വൈമൃ॒ധായേ-ന്ദ്രാ॑യേന്ദ്രി॒യാവ॑തേ॒ യദിന്ദ്രാ॑യാഗ്മ് ഹോ॒മുചേ॑ നി॒രവ॑പ॒ന്നഗ്മ്ഹ॑സ ഏ॒വ തേനാ॑മുച്യന്ത॒ യദിന്ദ്രാ॑യ വൈ മൃ॒ധായ॒ മൃധ॑ ഏ॒വ തേനാപാ᳚ഘ്നത॒യദിന്ദ്രാ॑യേന്ദ്രി॒യാവ॑ത ഇന്ദ്രി॒യമേ॒വ തേനാ॒-ഽഽത്മന്ന॑ദധത॒ ത്രയ॑സ്ത്രിഗ്മ്ശത്കപാല-മ്പുരോ॒ഡാശ॒-ന്നിര॑വപ॒-ന്ത്രയ॑സ്ത്രിഗ്മ്ശ॒ദ്വൈ ദേ॒വതാ॒സ്താ ഇന്ദ്ര॑ ആ॒ത്മന്നനു॑ സ॒മാര॑ഭംയഁത॒ ഭൂത്യൈ॒ [ഭൂത്യൈ᳚, താം-വാഁവ] 6
താം-വാഁവ ദേ॒വാ വിജി॑തി-മുത്ത॒മാ-മസു॑രൈ॒-ര്വ്യ॑ജയന്ത॒യോ ഭ്രാതൃ॑വ്യവാ॒ന്ഥ്- സ്യാ-ഥ്സ സ്പര്ധ॑മാന ഏ॒തയേഷ്ട്യാ॑ യജേ॒തേന്ദ്രാ॑യാഗ്മ് ഹോ॒മുചേ॑ പുരോ॒ഡാശ॒മേകാ॑ദശകപാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ദിന്ദ്രാ॑യ വൈമൃ॒ധായേന്ദ്രാ॑യേന്ദ്രി॒യാവ॒തേ-ഽഗ്മ് ഹ॑സാ॒ വാ ഏ॒ഷ ഗൃ॑ഹീ॒തോ യസ്മാ॒ച്ഛ്രേയാ॒-ന്ഭ്രാതൃ॑വ്യോ॒യദിന്ദ്രാ॑യാഗ്മ് ഹോ॒മുചേ॑ നി॒ര്വപ॒ത്യഗ്മ്ഹ॑സ ഏ॒വ തേന॑ മുച്യതേമൃ॒ധാ വാ ഏ॒ഷോ॑-ഽഭിഷ॑ണ്ണോ॒ യസ്മാ᳚-ഥ്സമാ॒നേഷ്വ॒ന്യ-ശ്ശ്രേയാ॑നു॒താ- [ശ്രേയാ॑നു॒ത, അ-ഽഭ്രാ॑തൃവ്യോ॒] 7
-ഽഭ്രാ॑തൃവ്യോ॒ യദിന്ദ്രാ॑യ വൈമൃ॒ധായ॒ മൃധ॑ ഏ॒വ തേനാപ॑ ഹതേ॒യദിന്ദ്രാ॑യേന്ദ്രി॒യാവ॑ത ഇന്ദ്രി॒യമേ॒വ തേനാ॒ത്മ-ന്ധ॑ത്തേ॒ ത്രയ॑സ്ത്രിഗ്മ്ശത്കപാല-മ്പുരോ॒ഡാശ॒-ന്നിര്വ॑പതി॒ ത്രയ॑സ്ത്രിഗ്മ്ശ॒ദ്വൈ ദേ॒വതാ॒സ്താ ഏ॒വ യജ॑മാന ആ॒ത്മന്നനു॑ സ॒മാര॑ഭംയഁതേ॒ ഭൂത്യൈ॒ സാ വാ ഏ॒ഷാ വിജി॑തി॒ര്നാമേഷ്ടി॒ര്യ ഏ॒വം-വിഁ॒ദ്വാനേ॒തയേഷ്ട്യാ॒ യജ॑ത ഉത്ത॒മാമേ॒വ വിജി॑തി॒-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യേണ॒ വി ജ॑യതേ ॥ 8 ॥
(ഇ॒ന്ദ്രി॒യാവ॑തീ॒ – ഭൂത്യാ॑ – ഉ॒തൈ – കാ॒ന്ന പ॑ഞ്ചാ॒ശച്ച॑) (അ. 2)
ദേ॒വാ॒സു॒രാ-സ്സംയഁ ॑ത്താ ആസ॒-ന്തേഷാ᳚-ങ്ഗായ॒ത്ര്യോജോ॒ ബല॑മിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-മ്പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശൂന്-ഥ്സ॒ഗൃംഹ്യാ॒ ഽഽദായാ॑-പ॒ക്രമ്യാ॑തിഷ്ഠ॒-ത്തേ॑-ഽമന്യന്ത യത॒രാന്. വാ ഇ॒യമു॑പാവ॒ര്ഥ്സ്യതി॒ ത ഇ॒ദ-മ്ഭ॑വിഷ്യ॒ന്തീതി॒ താം-വ്യഁ ॑ഹ്വയന്ത॒ വിശ്വ॑കര്മ॒ന്നിതി॑ ദേ॒വാ ദാഭീത്യസു॑രാ॒-സ്സാ നാന്യ॑ത॒രാഗ്ശ്ച॒-നോപാവ॑ര്തത॒ തേ ദേ॒വാ ഏ॒ത-ദ്യജു॑രപശ്യ॒ന്നോജോ॑-ഽസി॒ സഹോ॑-ഽസി॒ ബല॑മസി॒ [ബല॑മസി, ഭ്രാജോ॑-ഽസി] 9
ഭ്രാജോ॑-ഽസി ദേ॒വാനാ॒-ന്ധാമ॒ നാമാ॑-ഽസി॒ വിശ്വ॑മസി വി॒ശ്വായു॒-സ്സര്വ॑മസി സ॒ര്വായു॑രഭി॒ഭൂരിതി॒ വാവ ദേ॒വാ അസു॑രാണാ॒മോജോ॒ ബല॑മിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-മ്പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശൂന॑വൃഞ്ജത॒ യ-ദ്ഗാ॑യ॒ത്ര്യ॑പ॒ക്രമ്യാതി॑ഷ്ഠ॒-ത്തസ്മാ॑ദേ॒താ-ങ്ഗാ॑യ॒ത്രീതീഷ്ടി॑മാഹു-സ്സംവഁഥ്സ॒രോ വൈ ഗാ॑യ॒ത്രീ സം॑വഁഥ്സ॒രോ വൈ തദ॑പ॒ക്രമ്യാ॑തിഷ്ഠ॒-ദ്യദേ॒തയാ॑ ദേ॒വാ അസു॑രാണാ॒മോജോ॒ ബല॑മിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑- [ബല॑മിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ᳚മ്, പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശൂ-] 10
-മ്പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശൂ-നവൃ॑ഞ്ജത॒ തസ്മാ॑ദേ॒താഗ്മ് സം॑വഁ॒ര്ഗ ഇതീഷ്ടി॑മാഹു॒ര്യോ ഭ്രാതൃ॑വ്യവാ॒ന്ഥ്സ്യാ-ഥ്സസ്പര്ധ॑മാന ഏ॒തയേഷ്ട്യാ॑ യജേതാ॒ഗ്നയേ॑ സംവഁ॒ര്ഗായ॑ പുരോ॒ഡാശ॑മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേ॒ത്തഗ്മ്ശൃ॒തമാസ॑ന്നമേ॒തേന॒ യജു॑ഷാ॒-ഽഭി മൃ॑ശേ॒ദോജ॑ ഏ॒വ ബല॑മിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യ॑-മ്പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശൂ-ന്ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യ വൃങ്ക്തേ॒ ഭവ॑ത്യാ॒ത്മനാ॒ പരാ᳚സ്യ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യോ ഭവതി ॥ 11
(ബല॑മസ്യേ॒ – തയാ॑ ദേ॒വാ അസു॑രാണാ॒മോജോ॒ ബല॑മിന്ദ്രി॒യം-വീഁ॒ര്യം॑ – പഞ്ച॑ചത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 3)
പ്ര॒ജാപ॑തിഃ പ്ര॒ജാ അ॑സൃജത॒ താ അ॑സ്മാ-ഥ്സൃ॒ഷ്ടാഃ പരാ॑ചീരായ॒-ന്താ യത്രാവ॑സ॒-ന്തതോ॑ ഗ॒ര്മുദുദ॑തിഷ്ഠ॒-ത്താ ബൃഹ॒സ്പതി॑ശ്ചാ॒ന്വവൈ॑താ॒ഗ്മ്॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്ബൃഹ॒സ്പതി॑ര॒നയാ᳚ ത്വാ॒ പ്രതി॑ഷ്ഠാ॒ന്യഥ॑ ത്വാ പ്ര॒ജാ ഉ॒പാവ॑ര്ഥ്സ്യ॒ന്തീതി॒ ത-മ്പ്രാതി॑ഷ്ഠ॒-ത്തതോ॒ വൈ പ്ര॒ജാപ॑തി-മ്പ്ര॒ജാ ഉ॒പാവ॑ര്തന്ത॒ യഃ പ്ര॒ജാകാ॑മ॒-സ്സ്യാ-ത്തസ്മാ॑ ഏ॒ത-മ്പ്രാ॑ജാപ॒ത്യ-ങ്ഗാ᳚ര്മു॒ത-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ത്പ്ര॒ജാപ॑തി- [-നിര്വ॑പേ-ത്പ്ര॒ജാപ॑തിമ്, ഏ॒വ സ്വേന॑] 12
-മേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാ-മ്പ്രജ॑നയതിപ്ര॒ജാപ॑തിഃ പ॒ശൂന॑സൃജത॒ തേ᳚-ഽസ്മാ-ഥ്സൃ॒ഷ്ടാഃ പരാ᳚ഞ്ച ആയ॒-ന്തേ യത്രാവ॑സ॒-ന്തതോ॑ ഗ॒ര്മുദുദ॑തിഷ്ഠ॒-ത്താ-ന്പൂ॒ഷാ ചാ॒ന്വവൈ॑താ॒ഗ്മ്॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ-ത്പൂ॒ഷാ-ഽനയാ॑ മാ॒ പ്രതി॒ഷ്ഠാഥ॑ ത്വാ പ॒ശവ॑ ഉ॒പാവ॑ര്ഥ്സ്യ॒ന്തീതി॒ മാ-മ്പ്രതി॒ഷ്ഠേതി॒ സോമോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ന്മമ॒ വാ [-മമ॒ വൈ, അ॒കൃ॒ഷ്ട॒പ॒ച്യമിത്യു॒ഭൌ] 13
അ॑കൃഷ്ടപ॒ച്യമിത്യു॒ഭൌ വാ॒-മ്പ്രതി॑ഷ്ഠാ॒നീത്യ॑ബ്രവീ॒-ത്തൌ പ്രാതി॑ഷ്ഠ॒-ത്തതോ॒ വൈ പ്ര॒ജാപ॑തി-മ്പ॒ശവ॑ ഉ॒പാവ॑ര്തന്ത॒ യഃ പ॒ശുകാ॑മ॒-സ്സ്യാ-ത്തസ്മാ॑ ഏ॒തഗ്മ് സോ॑മാപൌ॒ഷ്ണ-ങ്ഗാ᳚ര്മു॒ത-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേ-ഥ്സോമാപൂ॒ഷണാ॑വേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ശൂ-ന്പ്രജ॑നയത॒-സ്സോമോ॒ വൈ രേ॑തോ॒ധാഃ പൂ॒ഷാ പ॑ശൂ॒നാ-മ്പ്ര॑ജനയി॒താ സോമ॑ ഏ॒വാസ്മൈ॒ രേതോ॒ ദധാ॑തി പൂ॒ഷാ പ॒ശൂ-ന്പ്രജ॑നയതി ॥ 14 ॥
(വ॒പേ॒-ത്പ്ര॒ജാപ॑തിം॒ – വൈഁ – ദധാ॑തി പൂ॒ഷാ – ത്രീണി॑ ച) (അ. 4)
അഗ്നേ॒ ഗോഭി॑ര്ന॒ ആ ഗ॒ഹീന്ദോ॑ പു॒ഷ്ട്യാ ജു॑ഷസ്വ നഃ । ഇന്ദ്രോ॑ ധ॒ര്താ ഗൃ॒ഹേഷു॑ നഃ ॥ സ॒വി॒താ യ-സ്സ॑ഹ॒സ്രിയ॒-സ്സ നോ॑ ഗൃ॒ഹേഷു॑ രാരണത് । ആ പൂ॒ഷാ ഏ॒ത്വാ വസു॑ ॥ ധാ॒താ ദ॑ദാതു നോ ര॒യിമീശാ॑നോ॒ ജഗ॑ത॒സ്പതിഃ॑ । സ നഃ॑ പൂ॒ര്ണേന॑ വാവനത് ॥ ത്വഷ്ടാ॒ യോ വൃ॑ഷ॒ഭോ വൃഷാ॒ സ നോ॑ ഗൃ॒ഹേഷു॑ രാരണത് । സ॒ഹസ്രേ॑ണാ॒യുതേ॑ന ച ॥ യേന॑ ദേ॒വാ അ॒മൃത॑- [അ॒മൃത᳚മ്, ദീ॒ര്ഘഗ്ഗ് ശ്രവോ॑ ദി॒വ്യൈര॑യന്ത ।] 15
-ന്ദീ॒ര്ഘഗ്ഗ് ശ്രവോ॑ ദി॒വ്യൈര॑യന്ത । രായ॑സ്പോഷ॒ ത്വമ॒സ്മഭ്യ॒-ങ്ഗവാ᳚ങ്കു॒ല്മി-ഞ്ജീ॒വസ॒ ആ യു॑വസ്വ ॥ അ॒ഗ്നി ര്ഗൃ॒ഹപ॑തി॒-സ്സോമോ॑ വിശ്വ॒വനി॑-സ്സവി॒താ സു॑മേ॒ധാ-സ്സ്വാഹാ᳚ ॥ അഗ്നേ॑ ഗൃഹപതേ॒ യസ്തേ॒ ഘൃത്യോ॑ ഭാ॒ഗസ്തേന॒ സഹ॒ ഓജ॑ ആ॒ക്രമ॑മാണായ ധേഹി॒ ശ്രൈഷ്ഠ്യാ᳚ത്പ॒ഥോ മാ യോ॑ഷ-മ്മൂ॒ര്ധാ ഭൂ॑യാസ॒ഗ്ഗ്॒ സ്വാഹാ᳚ ॥ 16 ॥
(അ॒മൃത॑ – മ॒ഷ്ടാത്രിഗ്മ്॑ശച്ച) (അ. 5)
ചി॒ത്രയാ॑ യജേത പ॒ശുകാ॑മ ഇ॒യം-വൈഁ ചി॒ത്രാ യദ്വാ അ॒സ്യാം-വിഁശ്വ॑-മ്ഭൂ॒തമധി॑ പ്ര॒ജായ॑തേ॒ തേ നേ॒യഞ്ചി॒ത്രാ യ ഏ॒വം-വിഁ॒ദ്വാഗ് ശ്ചി॒ത്രയാ॑ പ॒ശുകാ॑മോ॒ യജ॑തേ॒ പ്ര പ്ര॒ജയാ॑ പ॒ശുഭി॑ ര്മിഥു॒നൈ ര്ജാ॑യതേ॒ പ്രൈവാഗ്നേ॒യേന॑ വാപയതി॒ രേത॑-സ്സൌ॒മ്യേന॑ ദധാതി॒ രേത॑ ഏ॒വ ഹി॒ത-ന്ത്വഷ്ടാ॑ രൂ॒പാണി॒ വി ക॑രോതിസാരസ്വ॒തൌ ഭ॑വത ഏ॒തദ്വൈ ദൈവ്യ॑-മ്മിഥു॒ന-ന്ദൈവ്യ॑മേ॒വാസ്മൈ॑ [-ദൈവ്യ॑മേ॒വാസ്മൈ᳚, മി॒ഥു॒ന-മ്മ॑ദ്ധ്യ॒തോ] 17
മിഥു॒ന-മ്മ॑ദ്ധ്യ॒തോ ദ॑ധാതി॒ പുഷ്ട്യൈ᳚ പ്ര॒ജന॑നായ സിനീവാ॒ല്യൈ ച॒രുര്ഭ॑വതി॒ വാഗ്വൈ സി॑നീവാ॒ലീ പുഷ്ടിഃ॒ ഖലു॒ വൈ വാക്പുഷ്ടി॑മേ॒വ വാച॒മുപൈ᳚ത്യൈ॒ന്ദ്ര ഉ॑ത്ത॒മോ ഭ॑വതി॒ തേനൈ॒വ തന്മി॑ഥു॒നഗ്മ് സ॒പ്തൈതാനി॑ ഹ॒വീഗ്മ്ഷി॑ ഭവന്തി സ॒പ്ത ഗ്രാ॒മ്യാഃ പ॒ശവ॑-സ്സ॒പ്താര॒ണ്യാ-സ്സ॒പ്ത ഛന്ദാഗ്॑സ്യു॒-ഭയ॒സ്യാ-വ॑രുദ്ധ്യാ॒ അഥൈ॒താ ആഹു॑തീ ര്ജുഹോത്യേ॒തേ വൈ ദേ॒വാഃ പുഷ്ടി॑പതയ॒സ്ത ഏ॒വാ സ്മി॒-ന്പുഷ്ടി॑-ന്ദധതി॒ പുഷ്യ॑തി പ്ര॒ജയാ॑ പ॒ശുഭി॒രഥോ॒ യദേ॒താ ആഹു॑തീ ര്ജു॒ഹോതി॒ പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യൈ ॥ 18 ॥
(അ॒സ്മൈ॒ – ത ഏ॒വ – ദ്വാദ॑ശ ച) (അ. 6)
മാ॒രു॒തമ॑സി മ॒രുതാ॒മോജോ॒-ഽപാ-ന്ധാരാ᳚-മ്ഭിന്ധി ര॒മയ॑ത മരുത-ശ്ശ്യേ॒നമാ॒യിന॒-മ്മനോ॑ജവ സം॒-വൃഁഷ॑ണഗ്മ് സുവൃ॒ക്തിമ് ॥ യേന॒ ശര്ധ॑ ഉ॒ഗ്രമവ॑-സൃഷ്ട॒മേതി॒ തദ॑ശ്വിനാ॒ പരി॑ ധത്തഗ്ഗ് സ്വ॒സ്തി । പു॒രോ॒വാ॒തോ വര്ഷ॑ഞ്ജി॒ന്വരാ॒വൃ-ഥ്സ്വാഹാ॑ വാ॒താവദ്- വര്ഷ॑ന്നു॒ഗ്രരാ॒വൃ-ഥ്സ്വാഹാ᳚ സ്ത॒നയ॒ന് വര്ഷ॑-ന്ഭീ॒മരാ॒വഥ്സ്വാഹാ॑ ഽനശ॒ന്യ॑വ॒സ്ഫൂര്ജ॑ന്-ദി॒ദ്യു-ദ്വര്ഷ॑ന്-ത്വേ॒ഷരാ॒വൃ-ഥ്സ്വാഹാ॑ ഽതിരാ॒ത്രം॒-വഁര്ഷ॑-ന്പൂ॒ര്തിരാ॒വൃ- [-പൂ॒ര്തിരാ॒വൃത്, സ്വാഹാ॑ ബ॒ഹു] 19
-ഥ്സ്വാഹാ॑ ബ॒ഹു ഹാ॒യമ॑വൃഷാ॒ദിതി॑ ശ്രു॒തരാ॒വൃ-ഥ്സ്വാഹാ॒ ഽഽതപ॑തി॒ വര്ഷ॑ന്-വി॒രാഡാ॒വൃ-ഥ്സ്വാഹാ॑ ഽവ॒സ്ഫൂര്ജ॑ന്-ദി॒ദ്യു-ദ്വര്ഷ॑-ന്ഭൂ॒തരാ॒വൃ-ഥ്സ്വാഹാ॒മാന്ദാ॒ വാശാ॒-ശ്ശുന്ധ്യൂ॒രജി॑രാഃ । ജ്യോതി॑ഷ്മതീ॒-സ്തമ॑സ്വരീ॒-രുന്ദ॑തീ॒-സ്സുഫേ॑നാഃ । മിത്ര॑ഭൃതഃ॒, ക്ഷത്ര॑ഭൃത॒-സ്സുരാ᳚ഷ്ട്രാ ഇ॒ഹ മാ॑-ഽവത ॥വൃഷ്ണോ॒ അശ്വ॑സ്യ സ॒ന്ദാന॑മസി॒ വൃഷ്ട്യൈ॒ ത്വോപ॑ നഹ്യാമി ॥ 20 ॥
(പൂ॒ര്തിരാ॒വൃ-ദ്- ദ്വിച॑ത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 7)
ദേവാ॑ വസവ്യാ॒ അഗ്നേ॑ സോമ സൂര്യ ॥ ദേവാ᳚-ശ്ശര്മണ്യാ॒ മിത്രാ॑വരുണാ-ഽര്യമന്ന് ॥ ദേവാ᳚-സ്സപീത॒യോ ഽപാ᳚-ന്നപാദാശുഹേമന്ന് । ഉ॒ദ്നോ ദ॑ത്തോദ॒ധി-മ്ഭി॑ന്ത്ത ദി॒വഃ പ॒ര്ജന്യാ॑ദ॒ന്തരി॑ക്ഷാത്-പൃഥി॒വ്യാസ്തതോ॑ നോ॒ വൃഷ്ട്യാ॑-ഽവത ॥ ദിവാ॑ ചി॒ത്തമഃ॑ കൃണ്വന്തി പ॒ര്ജന്യേ॑നോ-ദവാ॒ഹേന॑ । പൃ॒ഥി॒വീം-യഁ-ദ്വ്യു॒ന്ദന്തി॑ ॥ ആയ-ന്നര॑-സ്സു॒ദാന॑വോ ദദാ॒ശുഷേ॑ ദി॒വഃ കോശ॒മചു॑ച്യവുഃ । വി പ॒ര്ജന്യാ᳚-സ്സൃജന്തി॒ രോദ॑സീ॒ അനു॒ ധന്വ॑നാ യന്തി [ ] 21
വൃ॒ഷ്ടയഃ॑ ॥ ഉദീ॑രയഥാ മരുത-സ്സമുദ്ര॒തോ യൂ॒യം-വൃഁ॒ഷ്ടിം-വഁ ॑ര്ഷയഥാ പുരീഷിണഃ । ന വോ॑ ദസ്രാ॒ ഉപ॑ ദസ്യന്തി ധേ॒നവ॒-ശ്ശുഭം॑-യാഁ॒താമനു॒ രഥാ॑ അവൃഥ്സത ॥ സൃ॒ജാ വൃ॒ഷ്ടി-ന്ദി॒വ ആ-ഽദ്ഭി-സ്സ॑മു॒ദ്ര-മ്പൃ॑ണ ॥ അ॒ബ്ജാ അ॑സി പ്രഥമ॒ജാ ബല॑മസി സമു॒ദ്രിയ᳚മ് ॥ ഉന്ന॑മ്ഭയ പൃഥി॒വീ-മ്ഭി॒ന്ധീദ-ന്ദി॒വ്യ-ന്നഭഃ॑ । ഉ॒ദ്നോ ദി॒വ്യസ്യ॑ നോ ദേ॒ഹീശാ॑നോ॒ വിസൃ॑ജാ॒ ദൃതി᳚മ് ॥ യേ ദേ॒വാ ദി॒വിഭാ॑ഗാ॒ യേ᳚-ഽന്തരി॑ക്ഷ ഭാഗാ॒ യേ പൃ॑ഥി॒വി ഭാ॑ഗാഃ । ത ഇ॒മം-യഁ॒ജ്ഞമ॑വന്തു॒ ത ഇ॒ദ-ങ്ക്ഷേത്ര॒മാ വി॑ശന്തു॒ ത ഇ॒ദ-ങ്ക്ഷേത്ര॒മനു॒ വി വി॑ശന്തു ॥ 22 ॥
(യ॒ന്തി॒ – ദേ॒വാ – വിഗ്മ്॑ശ॒തിശ്ച॑) (അ. 8)
മാ॒രു॒തമ॑സി മ॒രുതാ॒മോജ॒ ഇതി॑ കൃ॒ഷ്ണം-വാഁസഃ॑ കൃ॒ഷ്ണതൂ॑ഷ॒-മ്പരി॑ ധത്ത ഏ॒തദ്വൈ വൃഷ്ട്യൈ॑ രൂ॒പഗ്മ് സരൂ॑പ ഏ॒വ ഭൂ॒ത്വാ പ॒ര്ജന്യം॑-വഁര്ഷയതിര॒മയ॑ത മരുത-ശ്ശ്യേ॒നമാ॒യിന॒മിതി॑ പശ്ചാദ്വാ॒ത-മ്പ്രതി॑ മീവതി പുരോവാ॒തമേ॒വ ജ॑നയതി വ॒ര്॒ഷസ്യാ വ॑രുദ്ധ്യൈ വാതനാ॒മാനി॑ ജുഹോതി വാ॒യുര്വൈ വൃഷ്ട്യാ॑ ഈശേ വാ॒യുമേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ര്ജന്യം॑-വഁര്ഷയത്യ॒ഷ്ടൌ [വര്ഷയത്യ॒ഷ്ടൌ, ജു॒ഹോ॒തി॒ ചത॑സ്രോ॒ വൈ] 23
ജു॑ഹോതി॒ ചത॑സ്രോ॒ വൈ ദിശ॒ശ്ചത॑സ്രോ-ഽവാന്തരദി॒ശാ ദി॒ഗ്ഭ്യ ഏ॒വ വൃഷ്ടി॒ഗ്മ്॒ സ-മ്പ്ര ച്യാ॑വയതി കൃഷ്ണാജി॒നേ സംയൌഁ ॑തി ഹ॒വിരേ॒വാക॑രന്തര്വേ॒ദി സംയൌഁ॒ത്യ വ॑രുദ്ധ്യൈ॒ യതീ॑നാമ॒ദ്യമാ॑നാനാഗ്മ് ശീ॒ര്॒ഷാണി॒ പരാ॑-ഽപത॒ന്തേ ഖ॒ര്ജൂരാ॑ അഭവ॒ന്-തേഷാ॒ഗ്മ്॒ രസ॑ ഊ॒ര്ധ്വോ॑-ഽപത॒ത്-താനി॑ ക॒രീരാ᳚ണ്യ-ഭവന്-ഥ്സൌ॒മ്യാനി॒ വൈ ക॒രീരാ॑ണി സൌ॒മ്യാ ഖലു॒ വാ ആഹു॑തി ര്ദി॒വോ വൃഷ്ടി॑-ഞ്ച്യാവയതി॒ യത്ക॒രീരാ॑ണി॒ ഭവ॑ന്തി [ ] 24
സൌ॒മ്യയൈ॒വാ-ഽഽഹു॑ത്യാ ദി॒വോ വൃഷ്ടി॒മവ॑ രുന്ധേ॒ മധു॑ഷാ॒ സം-യൌഁ᳚ത്യ॒പാം-വാഁ ഏ॒ഷ ഓഷ॑ധീനാ॒ഗ്മ്॒ രസോ॒ യന്മദ്ധ്വ॒ദ്ഭ്യ ഏ॒വൌഷ॑ധീഭ്യോ വര്ഷ॒ത്യഥോ॑ അ॒ദ്ഭ്യ ഏ॒വൌഷ॑ധീഭ്യോ॒ വൃഷ്ടി॒നി-ന്ന॑യതി॒ മാന്ദാ॒ വാശാ॒ ഇതി॒ സംയൌഁ ॑തി നാമ॒ധേയൈ॑രേ॒വൈനാ॒ അച്ഛൈ॒ത്യഥോ॒ യഥാ᳚ ബ്രൂ॒യാദസാ॒ വേഹീത്യേ॒വമേ॒വൈനാ॑ നാമ॒ധേയൈ॒രാ – [നാമ॒ധേയൈ॒രാ, ച്യാ॒വ॒യ॒തി॒ വൃഷ്ണോ॒] 25
ച്യാ॑വയതി॒ വൃഷ്ണോ॒ അശ്വ॑സ്യ സ॒ന്ദാന॑മസി॒ വൃഷ്ട്യൈ॒ ത്വോപ॑ നഹ്യാ॒മീത്യാ॑ഹ॒ വൃഷാ॒ വാ അശ്വോ॒ വൃഷാ॑ പ॒ര്ജന്യഃ॑ കൃ॒ഷ്ണ ഇ॑വ॒ ഖലു॒ വൈ ഭൂ॒ത്വാ വ॑ര്ഷതി രൂ॒പേണൈ॒വൈന॒ഗ്മ്॒ സമ॑ര്ധയതി വ॒ര്॒ഷസ്യാ വ॑രുദ്ധ്യൈ ॥ 26 ॥
(അ॒ഷ്ടൌ – ഭവ॑ന്തി – നാമ॒ധേയൈ॒രൈ – കാ॒ന്ന ത്രി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑) (അ. 9)
ദേവാ॑ വസവ്യാ॒ ദേവാ᳚-ശ്ശര്മണ്യാ॒ ദേവാ᳚-സ്സപീതയ॒ ഇത്യാ ബ॑ദ്ധ്നാതി ദേ॒വതാ॑ഭിരേ॒വാന്വ॒ഹം-വൃഁഷ്ടി॑മിച്ഛതി॒ യദി॒ വര്ഷേ॒ത്-താവ॑ത്യേ॒വ ഹോ॑ത॒വ്യം॑-യഁദി॒ ന വര്ഷേ॒ച്ഛ്വോ ഭൂ॒തേ ഹ॒വിര്നിര്വ॑പേദഹോരാ॒ത്രേ വൈ മി॒ത്രാവരു॑ണാവഹോരാ॒ത്രാഭ്യാ॒-ങ്ഖലു॒ വൈ പ॒ര്ജന്യോ॑ വര്ഷതി॒ നക്തം॑-വാഁ॒ ഹി ദിവാ॑ വാ॒ വര്ഷ॑തി മി॒ത്രാവരു॑ണാവേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താവേ॒വാസ്മാ॑ [താവേ॒വാസ്മൈ᳚, അ॒ഹോ॒രാ॒ത്രാഭ്യാം᳚-] 27
അഹോരാ॒ത്രാഭ്യാ᳚-മ്പ॒ര്ജന്യം॑ വഁര്ഷയതോ॒-ഽഗ്നയേ॑ ധാമ॒ച്ഛദേ॑ പുരോ॒ഡാശ॑മ॒ഷ്ടാക॑പാല॒-ന്നിര്വ॑പേന്മാരു॒തഗ്മ് സ॒പ്തക॑പാലഗ്മ് സൌ॒ര്യമേക॑കപാലമ॒ഗ്നിര്വാ ഇ॒തോ വൃഷ്ടി॒മുദീ॑രയതി മ॒രുത॑-സ്സൃ॒ഷ്ടാ-ന്ന॑യന്തി യ॒ദാ ഖലു॒ വാ അ॒സാവാ॑ദി॒ത്യോ ന്യം॑-ര॒ശ്മിഭിഃ॑ പര്യാ॒വര്ത॒തേ-ഽഥ॑വര്ഷതിധാമ॒ച്ഛദി॑വ॒ ഖലു॒ വൈ ഭൂ॒ത്വാ വ॑ര്ഷത്യേ॒താ വൈ ദേ॒വതാ॒ വൃഷ്ട്യാ॑ ഈശതേ॒ താ ഏ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താ [ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ താഃ, ഏ॒വാസ്മൈ॑] 28
ഏ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ര്ജന്യം॑-വഁര്ഷയന്ത്യു॒താ വ॑ര്ഷിഷ്യ॒ന് വര്ഷ॑ത്യേ॒വ സൃ॒ജാ വൃ॒ഷ്ടി-ന്ദി॒വ ആ-ഽദ്ഭി-സ്സ॑മു॒ദ്ര-മ്പൃ॒ണേത്യാ॑ഹേ॒മാശ്ചൈ॒വാ-മൂശ്ചാ॒പ-സ്സമ॑ര്ധയ॒ത്യഥോ॑ ആ॒ഭിരേ॒വാ-മൂരച്ഛൈ᳚ത്യ॒ബ്ജാ അ॑സി പ്രഥമ॒ജാ ബല॑മസി സമു॒ദ്രിയ॒മിത്യാ॑ഹ യഥായ॒ജുരേ॒വൈത-ദുന്ന॑-മ്ഭയ പൃഥി॒വീമിതി॑ വര്ഷാ॒ഹ്വാ-ഞ്ജു॑ഹോത്യേ॒ഷാ വാ ഓഷ॑ധീനാം-വൃഁഷ്ടി॒വനി॒സ്തയൈ॒വ വൃഷ്ടി॒മാ ച്യാ॑വയതി॒ യേ ദേ॒വാ ദി॒വിഭാ॑ഗാ॒ ഇതി॑ കൃഷ്ണാജി॒നമവ॑ ധൂനോതീ॒മ ഏ॒വാസ്മൈ॑ ലോ॒കാഃ പ്രീ॒താ അ॒ഭീഷ്ടാ॑ ഭവന്തി ॥ 29 ॥
(അ॒സ്മൈ॒ – ധാ॒വ॒തി॒ താ – വാ – ഏക॑വിഗ്മ്ശതിശ്ച ) (അ. 10)
സര്വാ॑ണി॒ ഛന്ദാഗ്॑സ്യേ॒തസ്യാ॒-മിഷ്ട്യാ॑-മ॒നൂച്യാ॒നീത്യാ॑ഹു-സ്ത്രി॒ഷ്ടുഭോ॒ വാ ഏ॒തദ്വീ॒ര്യം॑-യഁ-ത്ക॒കുദു॒ഷ്ണിഹാ॒ ജഗ॑ത്യൈ॒ യദു॑ഷ്ണിഹ-ക॒കുഭാ॑വ॒ന്വാഹ॒ തേനൈ॒വ സര്വാ॑ണി॒ ഛന്ദാ॒ഗ്॒സ്യവ॑ രുന്ധേ ഗായ॒ത്രീ വാ ഏ॒ഷാ യദു॒ഷ്ണിഹാ॒ യാനി॑ ച॒ത്വാര്യദ്ധ്യ॒ക്ഷരാ॑ണി॒ ചതു॑ഷ്പാദ ഏ॒വ തേ പ॒ശവോ॒യഥാ॑ പുരോ॒ഡാശേ॑ പുരോ॒ഡാശോ-ഽദ്ധ്യേ॒വമേ॒വ ത-ദ്യദ്-ഋ॒ച്യദ്ധ്യ॒ക്ഷരാ॑ണി॒ യജ്ജഗ॑ത്യാ [യജ്ജഗ॑ത്യാ, പ॒രി॒ദ॒ദ്ധ്യാദന്തം॑-] 30
പരിദ॒ദ്ധ്യാദന്തം॑-യഁ॒ജ്ഞ-ങ്ഗ॑മയേ-ത്ത്രി॒ഷ്ടുഭാ॒ പരി॑ ദധാതീന്ദ്രി॒യം-വൈഁ വീ॒ര്യ॑-ന്ത്രി॒ഷ്ടുഗി॑ന്ദ്രി॒യ ഏ॒വ വീ॒ര്യേ॑ യ॒ജ്ഞ-മ്പ്രതി॑ഷ്ഠാപയതി॒ നാന്ത॑-ങ്ഗമയ॒ത്യഗ്നേ॒ ത്രീ തേ॒ വാജി॑നാ॒ ത്രീ ഷ॒ധസ്ഥേതി॒ ത്രിവ॑ത്യാ॒ പരി॑ ദധാതി സരൂപ॒ത്വായ॒ സര്വോ॒ വാ ഏ॒ഷ യ॒ജ്ഞോ യ-ത്ത്രൈ॑ധാത॒വീയ॒-ങ്കാമാ॑യ-കാമായ॒ പ്രയു॑ജ്യതേ॒ സര്വേ᳚ഭ്യോ॒ ഹി കാമേ᳚ഭ്യോ യ॒ജ്ഞഃ പ്ര॑യു॒ജ്യതേ᳚ ത്രൈധാത॒വീയേ॑ന യജേതാഭി॒ചര॒ന്-ഥ്സര്വോ॒ വാ [സര്വോ॒ വൈ, ഏ॒ഷ] 31
ഏ॒ഷ യ॒ജ്ഞോ യ-ത്ത്രൈ॑ധാത॒വീയ॒ഗ്മ്॒ സര്വേ॑ണൈ॒വൈനം॑-യഁ॒ജ്ഞേനാ॒ഭി ച॑രതി സ്തൃണു॒ത ഏ॒വൈന॑മേ॒തയൈ॒വ യ॑ജേതാഭിച॒ര്യമാ॑ണ॒-സ്സര്വോ॒ വാ ഏ॒ഷ യ॒ജ്ഞോ യ-ത്ത്രൈ॑ധാത॒വീയ॒ഗ്മ്॒ സര്വേ॑ണൈ॒വ യ॒ജ്ഞേന॑ യജതേ॒ നൈന॑മഭി॒ചര᳚ന്-ഥ്സ്തൃണുത ഏ॒തയൈ॒വ യ॑ജേത സ॒ഹസ്രേ॑ണ യ॒ക്ഷ്യമാ॑ണഃ॒ പ്രജാ॑തമേ॒വൈന॑-ദ്ദദാത്യേ॒തയൈ॒വ യ॑ജേത സ॒ഹസ്രേ॑ണേജാ॒നോ-ഽന്തം॒-വാഁ ഏ॒ഷ പ॑ശൂ॒നാ-ങ്ഗ॑ച്ഛതി॒ [-ഗ॑ച്ഛതി, യ-സ്സ॒ഹസ്രേ॑ണ॒] 32
യ-സ്സ॒ഹസ്രേ॑ണ॒ യജ॑തേ പ്ര॒ജാപ॑തിഃ॒ ഖലു॒ വൈ പ॒ശൂന॑സൃജത॒ താഗ്സ്ത്രൈ॑ധാത॒ വീയേ॑-നൈ॒വാസൃ॑ജത॒ യ ഏ॒വം-വിഁ॒ദ്വാഗ് സ്ത്രൈ॑ധാത॒വീയേ॑നപ॒ശുകാ॑മോ॒ യജ॑തേ॒ യസ്മാ॑ദേ॒വ യോനേഃ᳚ പ്ര॒ജാപ॑തിഃ പ॒ശൂനസൃ॑ജത॒ തസ്മാ॑ദേ॒വൈനാ᳚ന്-ഥ്സൃജത॒ ഉപൈ॑ന॒മുത്ത॑രഗ്മ് സ॒ഹസ്ര॑-ന്നമതി ദേ॒വതാ᳚ഭ്യോ॒ വാ ഏ॒ഷ ആ വൃ॑ശ്ച്യതേ॒ യോ യ॒ക്ഷ്യ ഇത്യു॒ക്ത്വാ ന യജ॑തേ ത്രൈധാത॒വീയേ॑ന യജേത॒ സര്വോ॒ വാ ഏ॒ഷ യ॒ജ്ഞോ [യ॒ജ്ഞഃ, യ-ത്ത്രൈ॑ധാത॒വീയ॒ഗ്മ്॒] 33
യ-ത്ത്രൈ॑ധാത॒വീയ॒ഗ്മ്॒ സര്വേ॑ണൈ॒വ യ॒ജ്ഞേന॑ യജതേ॒ ന ദേ॒വതാ᳚ഭ്യ॒ ആ വൃ॑ശ്ച്യതേ॒ ദ്വാദ॑ശകപാലഃ പുരോ॒ഡാശോ॑ ഭവതി॒ തേ ത്രയ॒ശ്ചതു॑ഷ്കപാലാ-സ്ത്രിഷ്ഷമൃദ്ധ॒ത്വായ॒ ത്രയഃ॑ പുരോ॒ഡാശാ॑ ഭവന്തി॒ ത്രയ॑ ഇ॒മേ ലോ॒കാ ഏ॒ഷാം-ലോഁ॒കാനാ॒മാപ്ത്യാ॒ ഉത്ത॑ര-ഉത്തരോ॒ ജ്യായാ᳚-ന്ഭവത്യേ॒വമി॑വ॒ ഹീമേ ലോ॒കാ യ॑വ॒മയോ॒ മദ്ധ്യ॑ ഏ॒തദ്വാ അ॒ന്തരി॑ക്ഷസ്യ രൂ॒പഗ്മ് സമൃ॑ദ്ധ്യൈ॒ സര്വേ॑ഷാമഭിഗ॒മയ॒ന്നവ॑ ദ്യ॒ത്യഛ॑ബണ്ട്കാര॒ഗ്മ്॒ ഹിര॑ണ്യ-ന്ദദാതി॒ തേജ॑ ഏ॒വാ- [ഏ॒വ, അവ॑ രുന്ധേ] 34
-ഽവ॑ രുന്ധേ താ॒ര്പ്യ-ന്ദ॑ദാതി പ॒ശൂനേ॒വാവ॑ രുന്ധേ ധേ॒നു-ന്ദ॑ദാത്യാ॒ശിഷ॑ ഏ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ സാമ്നോ॒ വാ ഏ॒ഷ വര്ണോ॒ യദ്ധിര॑ണ്യം॒-യഁജു॑ഷാ-ന്താ॒ര്പ്യമു॑ക്ഥാമ॒ദാനാ᳚-ന്ധേ॒നുരേ॒താനേ॒വ സര്വാ॒ന്॒. വര്ണാ॒നവ॑ രുന്ധേ ॥ 35 ॥
(ജഗ॑ത്യാ – ഽഭി॒ചര॒ന്-ഥ്സര്വോ॒ വൈ – ഗ॑ച്ഛതി – യ॒ജ്ഞ – സ്തേജ॑ ഏ॒വ – ത്രി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑) (അ. 11)
ത്വഷ്ടാ॑ ഹ॒തപു॑ത്രോ॒ വീന്ദ്ര॒ഗ്മ്॒ സോമ॒മാ-ഽഹ॑ര॒-ത്തസ്മി॒ന്നിന്ദ്ര॑ ഉപഹ॒വമൈ᳚ച്ഛത॒ ത-ന്നോപാ᳚ഹ്വയത പു॒ത്ര-മ്മേ॑-ഽവധീ॒രിതി॒ സ യ॑ജ്ഞവേശ॒സ-ങ്കൃ॒ത്വാ പ്രാ॒സഹാ॒ സോമ॑മപിബ॒-ത്തസ്യ॒ യദ॒ത്യശി॑ഷ്യത॒ ത-ത്ത്വഷ്ടാ॑-ഽഽഹവ॒നീയ॒മുപ॒ പ്രാവ॑ര്തയ॒-ഥ്സ്വാഹേന്ദ്ര॑ശത്രുര്വര്ധ॒സ്വേതി॒ സ യാവ॑ദൂ॒ര്ധ്വഃ പ॑രാ॒വിദ്ധ്യ॑തി॒ താവ॑തി സ്വ॒യമേ॒വ വ്യ॑രമത॒ യദി॑ വാ॒ താവ॑-ത്പ്രവ॒ണ- [താവ॑-ത്പ്രവ॒ണമ്, ആസീ॒ദ്യദി॑] 36
-മാസീ॒ദ്യദി॑ വാ॒ താവ॒ദദ്ധ്യ॒ഗ്നേരാസീ॒-ഥ്സ സ॒മ്ഭവ॑ന്ന॒ഗ്നീഷോമാ॑വ॒ഭി സമ॑ഭവ॒-ഥ്സ ഇ॑ഷുമാ॒ത്രമി॑ഷുമാത്രം॒-വിഁഷ്വ॑ങ്ങവര്ധത॒ സ ഇ॒മാം-ലോഁ॒കാന॑വൃണോ॒ദ്യ-ദി॒മാം-ലോഁ॒കാനവൃ॑ണോ॒-ത്ത-ദ്വൃ॒ത്രസ്യ॑ വൃത്ര॒ത്വ-ന്തസ്മാ॒ദിന്ദ്രോ॑-ഽബിഭേ॒ദപി॒ ത്വഷ്ടാ॒ തസ്മൈ॒ ത്വഷ്ടാ॒ വജ്ര॑മസിഞ്ച॒-ത്തപോ॒ വൈ സ വജ്ര॑ ആസീ॒-ത്തമുദ്യ॑ന്തു॒-ന്നാശ॑ക്നോ॒ദഥ॒ വൈ തര്ഹി॒ വിഷ്ണു॑- [വിഷ്ണുഃ॑, അ॒ന്യാ] 37
-ര॒ന്യാ ദേ॒വതാ॑ ഽഽസീ॒-ഥ്സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്വിഷ്ണ॒വേഹീ॒ദമാ ഹ॑രിഷ്യാവോ॒ യേനാ॒യമി॒ദമിതി॒സ വിഷ്ണു॑സ്ത്രേ॒ധാ-ഽഽത്മാനം॒-വിഁന്യ॑ധത്ത പൃഥി॒വ്യാ-ന്തൃതീ॑യമ॒ന്തരി॑ക്ഷേ॒ തൃതീ॑യ-ന്ദി॒വി തൃതീ॑യ-മഭിപര്യാവ॒ര്താ-ദ്ധ്യബി॑ഭേ॒ദ്യത്-പൃ॑ഥി॒വ്യാ-ന്തൃതീ॑യ॒മാസീ॒-ത്തേനേന്ദ്രോ॒ വജ്ര॒മുദ॑യച്ഛ॒-ദ്വിഷ്ണ്വ॑നുസ്ഥിത॒-സ്സോ᳚-ഽബ്രവീ॒ന്മാ മേ॒ പ്ര ഹാ॒രസ്തി॒ വാ ഇ॒ദ- [വാ ഇ॒ദമ്, മയി॑ വീ॒ര്യ॑-ന്ത-ത്തേ॒] 38
-മ്മയി॑ വീ॒ര്യ॑-ന്ത-ത്തേ॒ പ്രദാ᳚സ്യാ॒മീതി॒ തദ॑സ്മൈ॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്ത-ത്പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാ॒ദധാ॒ മേതി॒ ത-ദ്വിഷ്ണ॒വേ-ഽതി॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്ത-ദ്വിഷ്ണുഃ॒ പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാ-ദ॒സ്മാസ്വിന്ദ്ര॑ ഇന്ദ്രി॒യ-ന്ദ॑ധാ॒ത്വിതി॒ യദ॒ന്തരി॑ക്ഷേ॒ തൃതീ॑യ॒മാസീ॒-ത്തേനേന്ദ്രോ॒ വജ്ര॒മുദ॑യച്ഛ॒-ദ്വിഷ്ണ്വ॑നുസ്ഥിത॒-സ്സോ᳚-ഽബ്രവീ॒ന്മാ മേ॒ പ്രഹാ॒രസ്തി॒ വാ ഇ॒ദ- [വാ ഇ॒ദമ്, മയി॑ വീ॒ര്യ॑-ന്ത-ത്തേ॒] 39
-മ്മയി॑ വീ॒ര്യ॑-ന്ത-ത്തേ॒ പ്ര ദാ᳚സ്യാ॒മീതി॒ തദ॑സ്മൈ॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്ത-ത്പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാ॒-ദ്ദ്വിര്മാ॑-ഽധാ॒ ഇതി॒ ത-ദ്വിഷ്ണ॒വേ-ഽതി॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്ത-ദ്വിഷ്ണുഃ॒ പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാദ॒സ്മാസ്വിന്ദ്ര॑ ഇന്ദ്രി॒യ-ന്ദ॑ധാ॒ത്വിതി॒ യദ്ദി॒വി തൃതീ॑യ॒മാസീ॒-ത്തേനേന്ദ്രോ॒ വജ്ര॒മുദ॑യച്ഛ॒-ദ്വിഷ്ണ്വ॑നുസ്ഥിത॒-സ്സോ᳚-ഽബ്രവീ॒ന്മാ മേ॒ പ്രഹാ॒ര്യേനാ॒ഹ- [പ്രഹാ॒ര്യേനാ॒ഹമ്, ഇ॒ദമസ്മി॒ ത-ത്തേ॒] 40
-മി॒ദമസ്മി॒ ത-ത്തേ॒ പ്രദാ᳚സ്യാ॒മീതി॒ ത്വീ(3) ഇത്യ॑ബ്രവീ-ഥ്സ॒ന്ധാ-ന്തു സന്ദ॑ധാവഹൈ॒ ത്വാമേ॒വ പ്രവി॑ശാ॒നീതി॒ യന്മാ-മ്പ്ര॑വി॒ശേഃ കി-മ്മാ॑ ഭുഞ്ജ്യാ॒ ഇത്യ॑ബ്രവീ॒-ത്ത്വാമേ॒വേന്ധീ॑യ॒ തവ॒ ഭോഗാ॑യ॒ ത്വാ-മ്പ്രവി॑ശേയ॒മിത്യ॑ബ്രവീ॒-ത്തം-വൃഁ॒ത്രഃ പ്രാവി॑ശദു॒ദരം॒-വൈഁ വൃ॒ത്രഃ, ക്ഷു-ത്ഖലു॒ വൈ മ॑നു॒ഷ്യ॑സ്യ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യോ॒ യ [ഭ്രാതൃ॑വ്യോ॒ യഃ, ഏ॒വം-വേഁദ॒ ഹന്തി॒] 41
ഏ॒വം-വേഁദ॒ ഹന്തി॒ ക്ഷുധ॒-മ്ഭ്രാതൃ॑വ്യ॒-ന്തദ॑സ്മൈ॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒ത്ത-ത്പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാ॒ത്- ത്രിര്മാ॑-ഽധാ॒ ഇതി॒ ത-ദ്വിഷ്ണ॒വേ-ഽതി॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്ത-ദ്വിഷ്ണുഃ॒ പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാദ॒സ്മാസ്വിന്ദ്ര॑ ഇന്ദ്രി॒യ-ന്ദ॑ധാ॒ത്വിതി॒ യത്ത്രിഃ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്ത്രിഃ പ്ര॒ത്യഗൃ॑ഹ്ണാ॒-ത്ത-ത്ത്രി॒ധാതോ᳚സ്ത്രിധാതു॒ത്വം-യഁ-ദ്വിഷ്ണു॑ര॒ന്വതി॑ഷ്ഠത॒ വിഷ്ണ॒വേ-ഽതി॒ പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്തസ്മാ॑ദൈന്ദ്രാവൈഷ്ണ॒വഗ്മ് ഹ॒വിര്ഭ॑വതി॒ യദ്വാ ഇ॒ദ-ങ്കിഞ്ച॒ തദ॑സ്മൈ॒ ത-ത്പ്രായ॑ച്ഛ॒-ദൃച॒-സ്സാമാ॑നി॒ യജൂഗ്മ്॑ഷി സ॒ഹസ്രം॒-വാഁ അ॑സ്മൈ॒ ത-ത്പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്തസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ഹസ്ര॑ദക്ഷിണമ് ॥ 42 ॥
(പ്ര॒വ॒ണം – വിഁഷ്ണു॒- ര്വാ ഇ॒ദ- മി॒ദ – മ॒ഹം – യോഁ – ഭ॑വ॒ – ത്യേക॑ വിഗ്മ്ശതിശ്ച) (അ. 12)
ദേ॒വാ വൈ രാ॑ജ॒ന്യാ᳚-ജ്ജായ॑മാനാ-ദബിഭയു॒-സ്തമ॒ന്തരേ॒വ സന്ത॒-ന്ദാമ്നാ ഽപൌ᳚മ്ഭ॒ന്-ഥ്സ വാ ഏ॒ഷോ-ഽപോ᳚ബ്ധോ ജായതേ॒ യ-ദ്രാ॑ജ॒ന്യോ॑ യദ്വാ ഏ॒ഷോ-ഽന॑പോബ്ധോ॒ ജായേ॑ത വൃ॒ത്രാ-ന്ഘ്നഗ്ഗ് ശ്ച॑രേ॒ദ്യ-ങ്കാ॒മയേ॑ത രാജ॒ന്യ॑മന॑പോബ്ധോ ജായേത വൃ॒ത്രാ-ന്ഘ്നഗ്ഗ് ശ്ച॑രേ॒ദിതി॒ തസ്മാ॑ ഏ॒തമൈ᳚ന്ദ്രാ ബാര്ഹസ്പ॒ത്യ-ഞ്ച॒രു-ന്നിര്വ॑പേദൈ॒ന്ദ്രോ വൈ രാ॑ജ॒ന്യോ᳚ ബ്രഹ്മ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॒ ര്ബ്രഹ്മ॑ണൈ॒വൈന॒-ന്ദാമ്നോ॒-ഽപോമ്ഭ॑നാ-ന്മുഞ്ചതി ഹിര॒ണ്മയ॒-ന്ദാമ॒ ദക്ഷി॑ണാ സാ॒ക്ഷാദേ॒വൈന॒-ന്ദാമ്നോ॒-ഽപോമ്ഭ॑നാ-ന്മുഞ്ചതി ॥ 43 ॥
(ഏ॒നം॒ – ദ്വാദ॑ശ ച) (അ. 13)
നവോ॑നവോ ഭവതി॒ ജായ॑മാ॒നോ-ഽഹ്നാ᳚-ങ്കേ॒തുരു॒ഷസാ॑ മേ॒ത്യഗ്രേ᳚ । ഭാ॒ഗ-ന്ദേ॒വേഭ്യോ॒ വിദ॑ധാത്യാ॒യ-ന്പ്രച॒ന്ദ്രമാ᳚സ്തിരതി ദീ॒ര്ഘമായുഃ॑ ॥ യമാ॑ദി॒ത്യാ അ॒ഗ്മ്॒ശുമാ᳚പ്യാ॒യയ॑ന്തി॒ യമക്ഷി॑ത॒-മക്ഷി॑തയഃ॒ പിബ॑ന്തി । തേന॑ നോ॒ രാജാ॒ വരു॑ണോ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॒രാ പ്യാ॑യയന്തു॒ ഭുവ॑നസ്യ ഗോ॒പാഃ ॥പ്രാച്യാ᳚-ന്ദി॒ശി ത്വമി॑ന്ദ്രാസി॒ രാജോ॒തോദീ᳚ച്യാം-വൃഁത്രഹന് വൃത്ര॒ഹാ-ഽസി॑ । യത്ര॒ യന്തി॑ സ്രോ॒ത്യാസ്ത- [യന്തി॑ സ്രോ॒ത്യാസ്തത്, ജി॒ത-ന്തേ॑] 44
-ജ്ജി॒ത-ന്തേ॑ ദക്ഷിണ॒തോ വൃ॑ഷ॒ഭ ഏ॑ധി॒ ഹവ്യഃ॑ ॥ ഇന്ദ്രോ॑ ജയാതി॒ ന പരാ॑ ജയാതാ അധിരാ॒ജോ രാജ॑സു രാജയാതി । വിശ്വാ॒ ഹി ഭൂ॒യാഃ പൃത॑നാ അഭി॒ഷ്ടീരു॑പ॒സദ്യോ॑ നമ॒സ്യോ॑ യഥാ-ഽസ॑ത് ॥ അ॒സ്യേദേ॒വ പ്രരി॑രിചേ മഹി॒ത്വ-ന്ദി॒വഃ പൃ॑ഥി॒വ്യാഃ പര്യ॒ന്തരി॑ക്ഷാത് । സ്വ॒രാഡിന്ദ്രോ॒ ദമ॒ ആ വി॒ശ്വഗൂ᳚ര്ത-സ്സ്വ॒രിരമ॑ത്രോ വവക്ഷേ॒ രണാ॑യ ॥ അ॒ഭി ത്വാ॑ ശൂര നോനു॒മോ-ഽദു॑ഗ്ധാ ഇവ ധേ॒നവഃ॑ । ഈശാ॑ന- [ഈശാ॑നമ്, അ॒സ്യ] 45
-മ॒സ്യ ജഗ॑ത-സ്സുവ॒ര്ദൃശ॒മീശാ॑നമിന്ദ്ര ത॒സ്ഥുഷഃ॑ ॥ ത്വാമിദ്ധി ഹവാ॑മഹേ സാ॒താ വാജ॑സ്യ കാ॒രവഃ॑ । ത്വാം-വൃഁ॒ത്രേഷ്വി॑ന്ദ്ര॒ സത്പ॑തി॒-ന്നര॒സ്ത്വാ-ങ്കാഷ്ഠാ॒സ്വര്വ॑തഃ ॥ യദ്ദ്യാവ॑ഇന്ദ്രതേശ॒തഗ്മ് ശ॒ത-മ്ഭൂമീ॑രു॒ത സ്യുഃ । ന ത്വാ॑ വജ്രിന്-ഥ്സ॒ഹസ്ര॒ഗ്മ്॒ സൂര്യാ॒ അനു॒ ന ജാ॒തമ॑ഷ്ട॒ രോദ॑സീ ॥ പിബാ॒ സോമ॑മിന്ദ്ര॒ മന്ദ॑തു ത്വാ॒ യന്തേ॑ സു॒ഷാവ॑ ഹര്യ॒ശ്വാദ്രിഃ॑ । 46
സോ॒തുര്ബാ॒ഹുഭ്യാ॒ഗ്മ്॒ സുയ॑തോ॒ നാര്വാ᳚ ॥ രേ॒വതീ᳚ര്ന-സ്സധ॒മാദ॒ ഇന്ദ്രേ॑ സന്തു തു॒വിവാ॑ജാഃ । ക്ഷു॒മന്തോ॒ യാഭി॒ര്മദേ॑മ ॥ ഉദ॑ഗ്നേ॒ ശുച॑യ॒സ്തവ॒ , വി ജ്യോതി॒ഷോ,ദു॒ ത്യ-ഞ്ജാ॒തവേ॑ദസഗ്മ്സ॒പ്ത ത്വാ॑ ഹ॒രിതോ॒ രഥേ॒ വഹ॑ന്തി ദേവ സൂര്യ । ശോ॒ചിഷ്കേ॑ശം-വിഁചക്ഷണ ॥ ചി॒ത്ര-ന്ദേ॒വാനാ॒മുദ॑ഗാ॒ദനീ॑ക॒-ഞ്ചക്ഷു॑ര്മി॒ത്രസ്യ॒ വരു॑ണസ്യാ॒-ഽഗ്നേഃ । ആ-ഽപ്രാ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ അ॒ന്തരി॑ക്ഷ॒ഗ്മ്॒ സൂര്യ॑ ആ॒ത്മാ ജഗ॑തസ്ത॒സ്ഥുഷ॑- [ജഗ॑തസ്ത॒സ്ഥുഷഃ॑, ച ।] 47
-ശ്ച ॥ വിശ്വേ॑ ദേ॒വാ ഋ॑താ॒വൃധ॑ ഋ॒തുഭി॑ര്-ഹവന॒ശ്രുതഃ॑ । ജു॒ഷന്താം॒-യുഁജ്യ॒-മ്പയഃ॑ ॥ വിശ്വേ॑ ദേവാ-ശ്ശൃണു॒തേമഗ്മ് ഹവ॑-മ്മേ॒ യേ അ॒ന്തരി॑ക്ഷേ॒ യ ഉപ॒ ദ്യവി॒ഷ്ഠ । യേ അ॑ഗ്നിജി॒ഹ്വാ ഉ॒ത വാ॒ യജ॑ത്രാ ആ॒സദ്യാ॒സ്മി-ന്ബ॒ര്॒ഹിഷി॑ മാദയദ്ധ്വമ് ॥ 48 ॥
(ത – ദീശാ॑ന॒ – മദ്രി॑ – സ്ത॒സ്ഥുഷ॑ – സ്ത്രി॒ഗ്മ്॒ശച്ച॑) (അ. 14)
(ദേ॒വാ മ॑നു॒ഷ്യാ॑ – ദേവസു॒രാ അ॑ബ്രുവന് – ദേവാസു॒രാസ്തേഷാ᳚-ങ്ഗായ॒ത്രീ – പ്ര॒ജാപ॑തി॒സ്താ യത്രാ-ഽ – ഗ്നേ॒ ഗോഭിഃ॑ – ചി॒ത്രയാ॑ – മാരു॒തം – ദേവാ॑ വസവ്യാ॒ അഗ്നേ॑ – മാരു॒തമിതി॒ – ദേവാ॑ വസവ്യാ॒ ദേവാ᳚-ശ്ശര്മണ്യാഃ॒ – സര്വാ॑ണി॒ – ത്വഷ്ടാ॑ ഹ॒തപു॑ത്രോ – ദേ॒വാ വൈ രാ॑ജ॒ന്യാ᳚ന് – നവോ॑നവ॒ – ശ്ചതു॑ര്ദശ )
(ദേ॒വാ മ॑നു॒ഷ്യാഃ᳚ – പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശുന് – ദേവാ॑ വസവ്യാഃ – പരിദ॒ധ്യദി॒ദ- മസ്മ്യ॒ – ഷ്ടാ ച॑ത്വാരിഗ്മ്ശത് )
(ദേ॒വാ മ॑നു॒ഷ്യാ॑, മാദയധ്വം)
॥ ഹരിഃ॑ ഓമ് ॥
॥ കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്ദ്വിതീയകാണ്ഡേ ചതുര്ഥഃ പ്രശ്ന-സ്സമാപ്തഃ ॥