കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്ദ്വിതീയകാണ്ഡേ ഷഷ്ഠഃ പ്രശ്നഃ – അവശിഷ്ടകര്മാഭിധാനം
ഓ-ന്നമഃ പരമാത്മനേ, ശ്രീ മഹാഗണപതയേ നമഃ,
ശ്രീ ഗുരുഭ്യോ നമഃ । ഹ॒രിഃ॒ ഓമ് ॥
സ॒മിധോ॑ യജതി വസ॒ന്തമേ॒വര്തൂ॒നാമവ॑ രുന്ധേ॒ തനൂ॒നപാ॑തം-യഁജതി ഗ്രീ॒ഷ്മമേ॒വാവ॑ രുന്ധ ഇ॒ഡോ യ॑ജതി വ॒ര്॒ഷാ ഏ॒വാവ॑ രുന്ധേ ബ॒ര്॒ഹിര്യ॑ജതി ശ॒രദ॑മേ॒വാവ॑ രുന്ധേ സ്വാഹാകാ॒രം-യഁ ॑ജതി ഹേമ॒ന്തമേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ തസ്മാ॒-ഥ്സ്വാഹാ॑കൃതാ॒ ഹേമ॑-ന്പ॒ശവോ-ഽവ॑ സീദന്തി സ॒മിധോ॑ യജത്യു॒ഷസ॑ ഏ॒വ ദേ॒വതാ॑നാ॒മവ॑ രുന്ധേ॒ തനൂ॒നപാ॑തം-യഁജതി യ॒ജ്ഞമേ॒വാവ॑ രുന്ധ [യ॒ജ്ഞമേ॒വാവ॑ രുന്ധ, ഇ॒ഡോ യ॑ജതി] 1
ഇ॒ഡോ യ॑ജതി പ॒ശൂനേ॒വാവ॑ രുന്ധേ ബ॒ര്ഹിര്യ॑ജതി പ്ര॒ജാമേ॒വാവ॑ രുന്ധേ സ॒മാന॑യത ഉപ॒ഭൃത॒സ്തേജോ॒ വാ ആജ്യ॑-മ്പ്ര॒ജാ ബ॒ര്॒ഹിഃ പ്ര॒ജാസ്വേ॒വ തേജോ॑ ദധാതി സ്വാഹാകാ॒രം-യഁ ॑ജതി॒ വാച॑മേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ ദശ॒ സ-മ്പ॑ദ്യന്തേ॒ ദശാ᳚ക്ഷരാ വി॒രാഡന്നം॑-വിഁ॒രാഡ്വി॒രാജൈ॒ വാന്നാദ്യ॒മവ॑ രുന്ധേ സ॒മിധോ॑ യജത്യ॒സ്മിന്നേ॒വ ലോ॒കേ പ്രതി॑തിഷ്ഠതി॒ തനൂ॒നപാ॑തം-യഁജതി [ ] 2
യ॒ജ്ഞ ഏ॒വാന്തരി॑ക്ഷേ॒ പ്രതി॑ തിഷ്ഠതീ॒ഡോ യ॑ജതി പ॒ശുഷ്വേ॒വ പ്രതി॑തിഷ്ഠതി ബ॒ര॒ഃഇര്യ॑ജതി॒ യ ഏ॒വ ദേ॑വ॒യാനാഃ॒ പന്ഥാ॑ന॒സ്തേഷ്വേ॒വ പ്രതി॑തിഷ്ഠതി സ്വാഹാകാ॒രം-യഁ ॑ജതി സുവ॒ര്ഗ ഏ॒വ ലോ॒കേ പ്രതി॑ തിഷ്ഠത്യേ॒താവ॑ന്തോ॒ വൈ ദേ॑വലോ॒കാസ്തേഷ്വേ॒വ യ॑ഥാപൂ॒ര്വ-മ്പ്രതി॑തിഷ്ഠതി ദേവാസു॒രാ ഏ॒ഷു ലോ॒കേഷ്വ॑സ്പര്ധന്ത॒ തേ ദേ॒വാഃ പ്ര॑യാ॒ജൈരേ॒ഭ്യോ ലോ॒കേഭ്യോ ഽസു॑രാ॒-ന്പ്രാണു॑ദന്ത॒ ത-ത്പ്ര॑യാ॒ജാനാ᳚- [ത-ത്പ്ര॑യാ॒ജാനാ᳚മ്, പ്ര॒യാ॒ജ॒ത്വ-] 3
-മ്പ്രയാജ॒ത്വം-യഁസ്യൈ॒വം-വിഁ॒ദുഷഃ॑ പ്രയാ॒ജാ ഇ॒ജ്യന്തേ॒ പ്രൈഭ്യോ ലോ॒കേഭ്യോ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യാന്നുദതേ ഽഭി॒ക്രാമ॑-ഞ്ജുഹോത്യ॒ഭിജി॑ത്യൈ॒ യോ വൈ പ്ര॑യാ॒ജാനാ᳚-മ്മിഥു॒നം-വേഁദ॒ പ്ര പ്ര॒ജയാ॑ പ॒ശുഭി॑ ര്മിഥു॒നൈ ര്ജാ॑യതേ സ॒മിധോ॑ ബ॒ഹ്വീരി॑വ യജതി॒ തനൂ॒നപാ॑ത॒മേക॑മിവ മിഥു॒ന-ന്തദി॒ഡോ ബ॒ഹ്വീരി॑വ യജതി ബ॒ര്॒ഹിരേക॑മിവ മിഥു॒ന-ന്തദേ॒തദ്വൈ പ്ര॑യാ॒ജാനാ᳚-മ്മിഥു॒നം-യഁ ഏ॒വം-വേഁദ॒ പ്ര [ ] 4
പ്ര॒ജയാ॑ പ॒ശുഭി॑ ര്മിഥു॒നൈ ര്ജാ॑യതേ ദേ॒വാനാം॒-വാഁ അനി॑ഷ്ടാ ദേ॒വതാ॒ ആസ॒ന്നഥാസു॑രാ യ॒ജ്ഞമ॑ജിഘാഗ്മ് സ॒-ന്തേ ദേ॒വാ ഗാ॑യ॒ത്രീം-വ്യൌഁ ॑ഹ॒-ന്പഞ്ചാ॒ക്ഷരാ॑ണി പ്രാ॒ചീനാ॑നി॒ ത്രീണി॑ പ്രതീ॒ചീനാ॑നി॒ തതോ॒ വര്മ॑ യ॒ജ്ഞായാഭ॑വ॒ദ്വര്മ॒ യജ॑മാനായ॒ യ-ത്പ്ര॑യാജാനൂയാ॒ജാ ഇ॒ജ്യന്തേ॒ വര്മൈ॒വ തദ്യ॒ജ്ഞായ॑ ക്രിയതേ॒ വര്മ॒ യജ॑മാനായ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യാഭിഭൂത്യൈ॒ തസ്മാ॒-ദ്വരൂ॑ഥ-മ്പു॒രസ്താ॒-ദ്വര്ഷീ॑യഃ പ॒ശ്ചാദ്ധ്രസീ॑യോ ദേ॒വാ വൈ പു॒രാ രക്ഷോ᳚ഭ്യ॒ [പു॒രാ രക്ഷോ᳚ഭ്യഃ, ഇതി॑ സ്വാഹാകാ॒രേണ॑] 5
ഇതി॑ സ്വാഹാകാ॒രേണ॑ പ്രയാ॒ജേഷു॑ യ॒ജ്ഞഗ്മ് സ॒ഗ്ഗ്॒സ്ഥാപ്യ॑മപശ്യ॒-ന്തഗ്ഗ് സ്വാ॑ഹാകാ॒രേണ॑ പ്രയാ॒ജേഷു॒ സമ॑സ്ഥാപയ॒ന് വി വാ ഏ॒ത-ദ്യ॒ജ്ഞ-ഞ്ഛി॑ന്ദന്തി॒ യ-ഥ്സ്വാ॑ഹാകാ॒രേണ॑ പ്രയാ॒ജേഷു॑ സഗ്ഗ്സ്ഥാ॒പയ॑ന്തി പ്രയാ॒ജാനി॒ഷ്ട്വാ ഹ॒വീഗ്ഷ്യ॒ഭി ഘാ॑രയതി യ॒ജ്ഞസ്യ॒ സന്ത॑ത്യാ॒ അഥോ॑ ഹ॒വിരേ॒വാക॒രഥോ॑ യഥാപൂ॒ര്വമുപൈ॑തി പി॒താ വൈ പ്ര॑യാ॒ജാഃ പ്ര॒ജാ-ഽനൂ॑യാ॒ജാ യ-ത്പ്ര॑യാ॒ജാനി॒ഷ്ട്വാ ഹ॒വീഗ്ഷ്യ॑ഭിഘാ॒രയ॑തി പി॒തൈവ ത-ത്പു॒ത്രേണ॒ സാധാ॑രണ- [സാധാ॑രണമ്, കു॒രു॒തേ॒ തസ്മാ॑ദാഹു॒-] 6
-ങ്കുരുതേ॒ തസ്മാ॑ദാഹു॒-ര്യശ്ചൈ॒വം-വേഁദ॒ യശ്ച॒ ന ക॒ഥാ പു॒ത്രസ്യ॒ കേവ॑ല-ങ്ക॒ഥാ സാധാ॑രണ-മ്പി॒തുരിത്യസ്ക॑ന്നമേ॒വ തദ്യ-ത്പ്ര॑യാ॒ജേഷ്വി॒ഷ്ടേഷു॒ സ്കന്ദ॑തി ഗായ॒ത്ര്യേ॑വ തേന॒ ഗര്ഭ॑-ന്ധത്തേ॒ സാ പ്ര॒ജാ-മ്പ॒ശൂന്. യജ॑മാനായ॒ പ്രജ॑നയതി ॥ 7 ॥
(യ॒ജ॒തി॒ യ॒ജ്ഞാമേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ – തനൂ॒നപാ॑തം-യഁജതി – പ്രയാ॒ജാനാ॑ ട്ട മേ॒വം-വേഁദ॒ പ്ര – രക്ഷോ᳚ഭ്യഃ॒ – സാധാ॑രണം॒ – പഞ്ച॑ത്രിഗ്മ്ശച്ച ) (അ. 1)
ചക്ഷു॑ഷീ॒ വാ ഏ॒തേ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ യദാജ്യ॑ഭാഗൌ॒ യദാജ്യ॑ഭാഗൌ॒ യജ॑തി॒ ചക്ഷു॑ഷീ ഏ॒വ ത-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॒ പ്രതി॑ ദധാതി പൂര്വാ॒ര്ധേ ജു॑ഹോതി॒ തസ്മാ᳚-ത്പൂര്വാ॒ര്ധേ ചക്ഷു॑ഷീ പ്ര॒ബാഹു॑ഗ്-ജുഹോതി॒ തസ്മാ᳚-ത്പ്ര॒ബാഹു॒ക്ചക്ഷു॑ഷീ ദേവലോ॒കം-വാഁ അ॒ഗ്നിനാ॒ യജ॑മാ॒നോ-ഽനു॑ പശ്യതി പിതൃലോ॒കഗ്മ് സോമേ॑നോത്തരാ॒ര്ധേ᳚ ഽഗ്നയേ॑ ജുഹോതി ദക്ഷിണാ॒ര്ധേ സോമാ॑യൈ॒വമി॑വ॒ ഹീമൌ ലോ॒കാവ॒നയോ᳚ ര്ലോ॒കയോ॒രനു॑ഖ്യാത്യൈ॒ രാജാ॑നൌ॒ വാ ഏ॒തൌ ദേ॒വതാ॑നാം॒- [ദേ॒വതാ॑നാമ്, യദ॒ഗ്നീഷോമാ॑വന്ത॒രാ] 8
യഁദ॒ഗ്നീഷോമാ॑വന്ത॒രാ ദേ॒വതാ॑ ഇജ്യേതേ ദേ॒വതാ॑നാം॒-വിഁധൃ॑ത്യൈ॒ തസ്മാ॒-ദ്രാജ്ഞാ॑ മനു॒ഷ്യാ॑ വിധൃ॑താ ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കി-ന്ത-ദ്യ॒ജ്ഞേ യജ॑മാനഃ കുരുതേ॒ യേനാ॒ന്യതോ॑ദതശ്ച പ॒ശൂ-ന്ദാ॒ധാ-രോ॑ഭ॒യതോ॑ദത॒-ശ്ചേത്യൃച॑-മ॒നൂച്യാ ഽഽജ്യ॑ഭാഗസ്യ ജുഷാ॒ണേന॑ യജതി॒ തേനാ॒ന്യതോ॑ദതോ ദാധാ॒രര്ച॑മ॒നൂച്യ॑ ഹ॒വിഷ॑ ഋ॒ചാ യ॑ജതി॒ തേനോ॑ഭ॒യതോ॑ദതോ ദാധാര മൂര്ധ॒ന്വതീ॑ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി മൂ॒ര്ധാന॑മേ॒വൈനഗ്മ്॑ സമാ॒നാനാ᳚-ങ്കരോതി [ ] 9
നി॒യുത്വ॑ത്യാ യജതി॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യൈ॒വ പ॒ശൂ-ന്നി യു॑വതേ കേ॒ശിനഗ്മ്॑ഹ ദാ॒ര്ഭ്യ-ങ്കേ॒ശീ സാത്യ॑കാമിരുവാച സ॒പ്തപ॑ദാ-ന്തേ॒ ശക്വ॑രീ॒ഗ്॒ ശ്വോ യ॒ജ്ഞേ പ്ര॑യോ॒ക്താസേ॒ യസ്യൈ॑ വീ॒ര്യേ॑ണ॒ പ്ര ജാ॒താ-ന്ഭ്രാതൃ॑വ്യാന്നു॒ദതേ॒ പ്രതി॑ ജനി॒ഷ്യമാ॑ണാ॒ന്॒. യസ്യൈ॑ വീ॒ര്യേ॑ണോ॒ഭയോ᳚ ര്ലോ॒കയോ॒ ര്ജ്യോതി॑ ര്ധ॒ത്തേ യസ്യൈ॑ വീ॒ര്യേ॑ണ പൂര്വാ॒ര്ധേനാ॑ന॒ഡ്വാ-ന്ഭു॒നക്തി॑ ജഘനാ॒ര്ധേന॑ ധേ॒നുരിതി॑ പു॒രസ്താ᳚ല്ലക്ഷ്മാ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി ജാ॒താനേ॒വ ഭ്രാതൃ॑വ്യാ॒-ന്പ്രണു॑ദത ഉ॒പരി॑ഷ്ടാല്ലക്ഷ്മാ [ ] 10
യാ॒ജ്യാ॑ ജനി॒ഷ്യമാ॑ണാനേ॒വ പ്രതി॑നുദതേ പു॒രസ്താ᳚ല്ലക്ഷ്മാ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവത്യ॒സ്മിന്നേ॒വ ലോ॒കേ ജ്യോതി॑ര്ധത്ത ഉ॒പരി॑ഷ്ടാല്ലക്ഷ്മാ യാ॒ജ്യാ॑-ഽമുഷ്മി॑ന്നേ॒വ ലോ॒കേ ജ്യോതി॑ര്ധത്തേ॒ ജ്യോതി॑ഷ്മന്താവസ്മാ ഇ॒മൌ ലോ॒കൌ ഭ॑വതോ॒ യ ഏ॒വം-വേഁദ॑ പു॒രസ്താ᳚ല്ലക്ഷ്മാ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി॒ തസ്മാ᳚-ത്പൂര്വാ॒ര്ധേനാ॑ന॒ഡ്വാ-ന്ഭു॑നക്ത്യു॒പരി॑ഷ്ടാല്ലക്ഷ്മാ യാ॒ജ്യാ॑ തസ്മാ᳚ജ്ജഘനാ॒ര്ധേന॑ ധേ॒നുര്യ ഏ॒വം-വേഁദ॑ ഭു॒ങ്ക്ത ഏ॑നമേ॒തൌ വജ്ര॒ ആജ്യം॒-വഁജ്ര॒ ആജ്യ॑ഭാഗൌ॒ [ആജ്യ॑ഭാഗൌ॒, വജ്രോ॑] 11
വജ്രോ॑ വഷട്കാ॒രസ്ത്രി॒വൃത॑മേ॒വ വജ്രഗ്മ്॑ സ॒മ്ഭൃത്യ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യായ॒ പ്ര ഹ॑ര॒ത്യച്ഛ॑മ്ബട്കാര-മപ॒ഗൂര്യ॒ വഷ॑ട്കരോതി॒ സ്തൃത്യൈ॑ ഗായ॒ത്രീ പു॑രോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി ത്രി॒ഷ്ടുഗ് യാ॒ജ്യാ᳚ ബ്രഹ്മ॑ന്നേ॒വ ക്ഷ॒ത്രമ॒ന്വാര॑-മ്ഭയതി॒ തസ്മാ᳚ദ്ബ്രാഹ്മ॒ണോ മുഖ്യോ॒ മുഖ്യോ॑ ഭവതി॒ യ ഏ॒വം-വേഁദ॒ പ്രൈവൈന॑-മ്പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യ॑യാ ഽഽഹ॒ പ്രണ॑യതി യാ॒ജ്യ॑യാ ഗ॒മയ॑തി വഷട്കാ॒രേണൈവൈന॑-മ്പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യ॑യാ ദത്തേ॒ പ്രയ॑ച്ഛതി യാ॒ജ്യ॑യാ॒ പ്രതി॑ [യാ॒ജ്യ॑യാ॒ പ്രതി॑, വ॒ഷ॒ട്കാ॒രേണ॑] 12
വഷട്കാ॒രേണ॑ സ്ഥാപയതി ത്രി॒പദാ॑ പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി॒ ത്രയ॑ ഇ॒മേ ലോ॒കാ ഏ॒ഷ്വേ॑വ ലോ॒കേഷു॒ പ്രതി॑തിഷ്ഠതി॒ ചതു॑ഷ്പദാ യാ॒ജ്യാ॑ ചതു॑ഷ്പദ ഏ॒വ പ॒ശൂനവ॑ രുന്ധേ ദ്വ്യക്ഷ॒രോ വ॑ഷട്കാ॒രോ ദ്വി॒പാ-ദ്യജ॑മാനഃ പ॒ശുഷ്വേ॒വോപരി॑ഷ്ടാ॒-ത്പ്രതി॑തിഷ്ഠതി ഗായ॒ത്രീ പു॑രോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ ഭവതി ത്രി॒ഷ്ടുഗ് യാ॒ജ്യൈ॑ഷാ വൈ സ॒പ്തപ॑ദാ॒ ശക്വ॑രീ॒ യദ്വാ ഏ॒തയാ॑ ദേ॒വാ അശി॑ക്ഷ॒-ന്തദ॑ശക്നുവ॒ന്॒. യ ഏ॒വം-വേഁദ॑ ശ॒ക്നോത്യേ॒വ യച്ഛിക്ഷ॑തി ॥ 13 ॥
(ദേ॒വതാ॑നാം – കരോത്യു॒ – പരി॑ഷ്ടാല്ല॒ക്ഷ്മാ – ഽഽജ്യ॑ഭാഗൌ॒ – പ്രതി॑ – ശ॒ക്രോത്യേ॒വ – ദ്വേ ച॑ ) (അ. 2)
പ്ര॒ജാപ॑തി ര്ദേ॒വേഭ്യോ॑ യ॒ജ്ഞാന് വ്യാദി॑ശ॒-ഥ്സ ആ॒ത്മന്നാജ്യ॑മധത്ത॒ ത-ന്ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവന്നേ॒ഷ വാവ യ॒ജ്ഞോ യദാജ്യ॒മപ്യേ॒വ നോ-ഽത്രാ॒സ്ത്വിതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ദ്യജാന്॑ വ॒ ആജ്യ॑ഭാഗാ॒വുപ॑ സ്തൃണാന॒ഭി ഘാ॑രയാ॒നിതി॒ തസ്മാ॒-ദ്യജ॒ന്ത്യാ-ജ്യ॑ഭാഗാ॒വുപ॑ സ്തൃണന്ത്യ॒ഭി ഘാ॑രയന്തി ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കസ്മാ᳚-ഥ്സ॒ത്യാ-ദ്യാ॒തയാ॑മാന്യ॒ന്യാനി॑ ഹ॒വീഗ്-ഷ്യയാ॑തയാമ॒-മാജ്യ॒മിതി॑ പ്രാജാപ॒ത്യ- [പ്രാജാപ॒ത്യമ്, ഇതി॑] 14
-മിതി॑ ബ്രൂയാ॒ദയാ॑തയാമാ॒ ഹി ദേ॒വാനാ᳚-മ്പ്ര॒ജാപ॑തി॒രിതി॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി ദേ॒വേഭ്യോ-ഽപാ᳚ക്രാമ॒-ന്ന വോ॑-ഽഭാ॒ഗാനി॑ ഹ॒വ്യം-വഁ ॑ക്ഷ്യാമ॒ ഇതി॒ തേഭ്യ॑ ഏ॒ത-ച്ച॑തുരവ॒ത്ത-മ॑ധാരയ-ന്പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑യൈ യാ॒ജ്യാ॑യൈ ദേ॒വതാ॑യൈ വഷട്കാ॒രായ॒ യച്ച॑തുരവ॒ത്ത-ഞ്ജു॒ഹോതി॒ ഛന്ദാഗ്॑സ്യേ॒വ ത-ത്പ്രീ॑ണാതി॒ താന്യ॑സ്യ പ്രീ॒താനി॑ ദേ॒വേഭ്യോ॑ ഹ॒വ്യം-വഁ ॑ഹ॒ന്ത്യങ്ഗി॑രസോ॒ വാ ഇ॒ത ഉ॑ത്ത॒മാ-സ്സു॑വ॒ര്ഗം-ലോഁ॒കമാ॑യ॒-ന്തദൃഷ॑യോ യജ്ഞവാ॒സ്ത്വ॑ഭ്യ॒വായ॒-ന്തേ॑- [യജ്ഞവാ॒സ്ത്വ॑ഭ്യ॒വായ॒-ന്തേ, അ॒പ॒ശ്യ॒-ന്പു॒രോ॒ഡാശ॑-] 15
-ഽപശ്യ-ന്പുരോ॒ഡാശ॑-ങ്കൂ॒ര്മ-മ്ഭൂ॒തഗ്മ് സര്പ॑ന്ത॒-ന്തമ॑ബ്രുവ॒ന്നിന്ദ്രാ॑യ ധ്രിയസ്വ॒ ബൃ॒ഹസ്പത॑യേ ധ്രിയസ്വ॒ വിശ്വേ᳚ഭ്യോ ദേ॒വേഭ്യോ᳚ ധ്രിയ॒സ്വേതി॒ സ നാദ്ധ്രി॑യത॒ തമ॑ബ്രുവന്ന॒ഗ്നയേ᳚ ധ്രിയ॒സ്വേതി॒ സോ᳚-ഽഗ്നയേ᳚-ഽദ്ധ്രിയത॒ യദാ᳚ഗ്നേ॒യോ᳚- ഽഷ്ടാക॑പാലോ- ഽമാവാ॒സ്യാ॑യാ-ഞ്ച പൌര്ണമാ॒സ്യാ-ഞ്ചാ᳚ച്യു॒തോ ഭവ॑തി സുവ॒ര്ഗസ്യ॑ ലോ॒കസ്യാ॒ഭിജി॑ത്യൈ॒ തമ॑ബ്രുവന് ക॒ഥാ-ഽഹാ᳚സ്ഥാ॒ ഇത്യനു॑പാക്തോ ഽഭൂവ॒മിത്യ॑ബ്രവീ॒-ദ്യഥാ-ഽക്ഷോ-ഽനു॑പാക്തോ॒- [-ഽനു॑പാക്തഃ, അ॒വാര്ച്ഛ॑ത്യേ॒വ-] 16
-ഽവാര്ച്ഛ॑ത്യേ॒വ-മവാ॑-ഽഽര॒മിത്യു॒പരി॑ഷ്ടാ-ദ॒ഭ്യജ്യാ॒ധസ്താ॒-ദുപാ॑നക്തി സുവ॒ര്ഗസ്യ॑ ലോ॒കസ്യ॒ സമ॑ഷ്ട്യൈ॒ സര്വാ॑ണി ക॒പാലാ᳚ന്യ॒ഭി പ്ര॑ഥയതി॒ താവ॑തഃ പുരോ॒ഡാശാ॑ന॒മുഷ്മി॑-ല്ലോഁ॒കേ॑-ഽഭി ജ॑യതി॒ യോ വിദ॑ഗ്ധ॒-സ്സ നൈ॑ര്-ഋ॒തോ യോ-ഽശൃ॑ത॒-സ്സ രൌ॒ദ്രോ യ-ശ്ശൃ॒ത-സ്സ സദേ॑വ॒സ്തസ്മാ॒ദവി॑ദഹതാ ശൃത॒കൃന്ത്യ॑-സ്സദേവ॒ത്വായ॒ ഭസ്മ॑നാ॒-ഽഭി വാ॑സയതി॒ തസ്മാ᳚ന്മാ॒ഗ്മ്॒ സേനാസ്ഥി॑ ഛ॒ന്നം-വേഁ॒ദേനാ॒ഭി വാ॑സയതി॒ തസ്മാ॒- [തസ്മാ᳚ത്, കേശൈ॒-] 17
-ത്കേശൈ॒-ശ്ശിര॑-ശ്ഛ॒ന്ന-മ്പ്രച്യു॑തം॒-വാഁ ഏ॒തദ॒സ്മാ-ല്ലോ॒കാദഗ॑ത-ന്ദേവലോ॒കം-യഁച്ഛൃ॒തഗ്മ് ഹ॒വിരന॑ഭിഘാരിത-മഭി॒ഘാര്യോ-ദ്വാ॑സയതി ദേവ॒ത്രൈവൈന॑-ദ്ഗമയതി॒ യദ്യേക॑-ങ്ക॒പാല॒-ന്നശ്യേ॒ദേകോ॒ മാസ॑-സ്സംവഁഥ്സ॒രസ്യാന॑വേത॒-സ്സ്യാദഥ॒ യജ॑മാനഃ॒ പ്രമീ॑യേത॒ യ-ദ്ദ്വേ നശ്യേ॑താ॒-ന്ദ്വൌ മാസൌ॑ സംവഁഥ്സ॒രസ്യാന॑വേതൌ॒ സ്യാതാ॒മഥ॒ യജ॑മാനഃ॒ പ്രമീ॑യേത സ॒ങ്ഖ്യായോ-ദ്വാ॑സയതി॒ യജ॑മാനസ്യ [യജ॑മാനസ്യ, ഗോ॒പീ॒ഥായ॒ യദി॒] 18
ഗോപീ॒ഥായ॒ യദി॒ നശ്യേ॑ദാശ്വി॒ന-ന്ദ്വി॑കപാ॒ല-ന്നിര്വ॑പേ-ദ്ദ്യാവാപൃഥി॒വ്യ॑- മേക॑കപാലമ॒ശ്വിനൌ॒ വൈ ദേ॒വാനാ᳚-മ്ഭി॒ഷജൌ॒ താഭ്യാ॑മേ॒വാസ്മൈ॑ ഭേഷ॒ജ-ങ്ക॑രോതി ദ്യാവാപൃഥി॒വ്യ॑ ഏക॑കപാലോ ഭവത്യ॒നയോ॒ര്വാ ഏ॒തന്ന॑ശ്യതി॒ യന്നശ്യ॑- ത്യ॒നയോ॑രേ॒വൈന॑-ദ്വിന്ദതി॒ പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യൈ ॥ 19 ॥
(പ്ര॒ജാ॒പ॒ത്യം – തേ – ഽക്ഷോ-ഽനു॑പാക്തോ – വേ॒ദേനാ॒ഭി വാ॑സയതി॒ തസ്മാ॒–ദ്യജ॑മാനസ്യ॒ – ദ്വാത്രിഗ്മ്॑ശച്ച) (അ. 3)
ദേ॒വസ്യ॑ ത്വാ സവി॒തുഃ പ്ര॑സ॒വ ഇതി॒ സ്ഫ്യമാ ദ॑ത്തേ॒ പ്രസൂ᳚ത്യാ അ॒ശ്വിനോ᳚ ര്ബാ॒ഹുഭ്യാ॒മിത്യാ॑ഹാ॒-ശ്വിനൌ॒ ഹി ദേ॒വാനാ॑മദ്ധ്വ॒ര്യൂ ആസ്താ᳚-മ്പൂ॒ഷ്ണോ ഹസ്താ᳚ഭ്യാ॒മിത്യാ॑ഹ॒ യത്യൈ॑ ശ॒തഭൃ॑ഷ്ടിരസി വാനസ്പ॒ത്യോ ദ്വി॑ഷ॒തോ വ॒ധ ഇത്യാ॑ഹ॒ വജ്ര॑മേ॒വ ത-ഥ്സഗ്ഗ്ശ്യ॑തി॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യായ പ്രഹരി॒ഷ്യന്-ഥ്സ്ത॑മ്ബ യ॒ജുര്-ഹ॑രത്യേ॒താവ॑തീ॒ വൈ പൃ॑ഥി॒വീ യാവ॑തീ॒ വേദി॒സ്തസ്യാ॑ ഏ॒താവ॑ത ഏ॒വ ഭ്രാതൃ॑വ്യ॒-ന്നിര്ഭ॑ജതി॒ [-നിര്ഭ॑ജതി॒, തസ്മാ॒ന്നാഭാ॒ഗ-] 20
തസ്മാ॒ന്നാഭാ॒ഗ-ന്നിര്ഭ॑ജന്തി॒ ത്രിര്ഹ॑രതി॒ ത്രയ॑ ഇ॒മേ ലോ॒കാ ഏ॒ഭ്യ ഏ॒വൈനം॑-ലോഁ॒കേഭ്യോ॒ നിര്ഭ॑ജതി തൂ॒ഷ്ണീ-ഞ്ച॑തു॒ര്ഥഗ്മ് ഹ॑ര॒ത്യപ॑രിമിതാദേ॒വൈന॒-ന്നിര്ഭ॑ജ॒ത്യുദ്ധ॑ന്തി॒ യദേ॒വാസ്യാ॑ അമേ॒ദ്ധ്യ-ന്തദപ॑ ഹ॒ന്ത്യുദ്ധ॑ന്തി॒ തസ്മാ॒ദോഷ॑ധയഃ॒ പരാ॑ ഭവന്തി॒ മൂല॑-ഞ്ഛിനത്തി॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യസ്യൈ॒വ മൂല॑-ഞ്ഛിനത്തി പിതൃദേവ॒ത്യാ-ഽതി॑ഖാ॒തേയ॑തീ-ങ്ഖനതി പ്ര॒ജാപ॑തിനാ [പ്ര॒ജാപ॑തിനാ, യജ്ഞമു॒ഖേന॒ സമ്മി॑താ॒മാ] 21
യജ്ഞമു॒ഖേന॒ സമ്മി॑താ॒മാ പ്ര॑തി॒ഷ്ഠായൈ॑ ഖനതി॒ യജ॑മാനമേ॒വ പ്ര॑തി॒ഷ്ഠാ-ങ്ഗ॑മയതി ദക്ഷിണ॒തോ വര്ഷീ॑യസീ-ങ്കരോതി ദേവ॒യജ॑നസ്യൈ॒വ രൂ॒പമ॑കഃ॒ പുരീ॑ഷവതീ-ങ്കരോതി പ്ര॒ജാവൈ പ॒ശവഃ॒ പുരീ॑ഷ-മ്പ്ര॒ജയൈ॒വൈന॑-മ്പ॒ശുഭിഃ॒ പുരീ॑ഷവന്ത-ങ്കരോ॒ത്യുത്ത॑ര-മ്പരിഗ്രാ॒ഹ-മ്പരി॑ ഗൃഹ്ണാത്യേ॒താവ॑തീ॒ വൈ പൃ॑ഥി॒വീ യാവ॑തീ॒ വേദി॒സ്തസ്യാ॑ ഏ॒താവ॑ത ഏ॒വ ഭ്രാതൃ॑വ്യ-ന്നി॒ര്ഭജ്യാ॒-ഽഽത്മന॒ ഉത്ത॑ര-മ്പരിഗ്രാ॒ഹ-മ്പരി॑ഗൃഹ്ണാതി ക്രൂ॒രമി॑വ॒ വാ [ക്രൂ॒രമി॑വ॒ വൈ, ഏ॒ത-ത്ക॑രോതി॒] 22
ഏ॒ത-ത്ക॑രോതി॒ യദ്വേദി॑-ങ്ക॒രോതി॒ ധാ അ॑സി സ്വ॒ധാ അ॒സീതി॑ യോയുപ്യതേ॒ ശാന്ത്യൈ॒ പ്രോക്ഷ॑ണീ॒രാ സാ॑ദയ॒ത്യാപോ॒ വൈ ര॑ക്ഷോ॒ഘ്നീ രക്ഷ॑സാ॒മപ॑ഹത്യൈ॒ സ്ഫ്യസ്യ॒വര്ത്മന്᳚-ഥ്സാദയതി യ॒ജ്ഞസ്യ॒ സന്ത॑ത്യൈ॒യ-ന്ദ്വി॒ഷ്യാ-ത്ത-ന്ധ്യാ॑യേച്ഛു॒ചൈവൈന॑മര്പയതി ॥ 23 ॥
(ഭ॒ജ॒തി॒ – പ്ര॒ജാപ॑തിനേ- വ॒ വൈ – ത്രയ॑സ്ത്രിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 4)
ബ്ര॒ഹ്മ॒വാ॒ദിനോ॑ വദന്ത്യ॒ദ്ഭിര്-ഹ॒വീഗ്മ്ഷി॒ പ്രൌക്ഷീഃ॒ കേനാ॒പ ഇതി॒ ബ്രഹ്മ॒ണേതി॑ ബ്രൂയാദ॒ദ്ഭിര്-ഹ്യേ॑വ ഹ॒വീഗ്മ്ഷി॑ പ്രോ॒ക്ഷതി॒ ബ്രഹ്മ॑ണാ॒-ഽപ ഇ॒ദ്ധ്മാബ॒ര്॒ഹിഃ പ്രോക്ഷ॑തി॒ മേദ്ധ്യ॑മേ॒വൈന॑-ത്കരോതി॒ വേദി॒-മ്പ്രോക്ഷ॑ത്യൃ॒ക്ഷാ വാ ॒ഷാ-ഽലോ॒മകാ॑-ഽമേ॒ദ്ധ്യാ യ-ദ്വേദി॒ര്മേദ്ധ്യാ॑-മേ॒വൈനാ᳚-ങ്കരോതി ദി॒വേ ത്വാ॒-ഽന്തരി॑ക്ഷായ ത്വാ പൃഥി॒വ്യൈ ത്വേതി॑ ബ॒ര്॒ഹി-രാ॒സാദ്യ॒ പ്രോ- [ബ॒ര്॒ഹി-രാ॒സാദ്യ॒ പ്ര, ഉക്ഷ॑ത്യേ॒ഭ്യ] 24
-ക്ഷ॑ത്യേ॒ഭ്യ ഏ॒വൈന॑ല്ലോ॒കേഭ്യഃ॒ പ്രോക്ഷ॑തി ക്രൂ॒രമി॑വ॒ വാ ഏ॒ത-ത്ക॑രോതി॒ യ-ത്ഖന॑ത്യ॒പോ നിന॑യതി॒ ശാന്ത്യൈ॑ പു॒രസ്താ᳚-ത്പ്രസ്ത॒ര-ങ്ഗൃ॑ഹ്ണാതി॒ മുഖ്യ॑മേ॒വൈന॑-ങ്കരോ॒തീയ॑ന്ത-ങ്ഗൃഹ്ണാതി പ്ര॒ജാപ॑തിനാ യജ്ഞമു॒ഖേന॒ സമ്മി॑ത-മ്ബ॒ര്॒ഹി-സ്സ്തൃ॑ണാതി പ്ര॒ജാ വൈ ബ॒ര്॒ഹിഃ പൃ॑ഥി॒വീ വേദിഃ॑ പ്ര॒ജാ ഏ॒വ പൃ॑ഥി॒വ്യാ-മ്പ്രതി॑ഷ്ഠാപയ॒ത്യന॑തിദൃശ്ഞഗ്ഗ് സ്തൃണാതി പ്ര॒ജയൈ॒വൈന॑-മ്പ॒ശുഭി॒-രന॑തിദൃശ്ഞ-ങ്കരോ॒- [-രന॑തിദൃശ്ഞ-ങ്കരോതി, ഉത്ത॑ര-മ്ബ॒ര്॒ഹിഷഃ॑] 25
-ത്യുത്ത॑ര-മ്ബ॒ര്॒ഹിഷഃ॑ പ്രസ്ത॒രഗ്മ് സാ॑ദയതി പ്ര॒ജാ വൈ ബ॒ര്॒ഹി ര്യജ॑മാനഃ പ്രസ്ത॒രോയജ॑മാന-മേ॒വായ॑ജമാനാ॒-ദുത്ത॑ര-ങ്കരോതി॒ തസ്മാ॒-ദ്യജ॑മാ॒നോ-ഽയ॑ജമാനാ॒ദുത്ത॑രോ॒-ഽന്തര്ദ॑ധാതി॒ വ്യാവൃ॑ത്ത്യാ അ॒നക്തി॑ ഹ॒വിഷ്കൃ॑തമേ॒വൈനഗ്മ്॑ സുവ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയതിത്രേ॒ധാ-ഽന॑ക്തി॒ ത്രയ॑ ഇ॒മേ ലോ॒കാ ഏ॒ഭ്യ ഏ॒വൈനം॑-ലോഁ॒കേഭ്യോ॑-ഽനക്തി॒ ന പ്രതി॑ ശൃണാതി॒യ-ത്പ്ര॑തിശൃണീ॒യാദനൂ᳚ര്ധ്വ-മ്ഭാവുകം॒-യഁജ॑മാനസ്യ സ്യാദു॒പരീ॑വ॒ പ്ര ഹ॑ര- [പ്ര ഹ॑രതി, ഉ॒പരീ॑വ॒ ഹി] 26
-ത്യു॒പരീ॑വ॒ ഹി സു॑വ॒ര്ഗോ ലോ॒കോ നിയ॑ച്ഛതി॒ വൃഷ്ടി॑മേ॒വാസ്മൈ॒ നിയ॑ച്ഛതി॒ നാത്യ॑ഗ്ര॒-മ്പ്ര ഹ॑രേ॒ദ്യദത്യ॑ഗ്ര-മ്പ്ര॒ഹരേ॑ദ-ത്യാസാ॒രിണ്യ॑ദ്ധ്വ॒ര്യോ-ര്നാശു॑കാ സ്യാ॒ന്ന പു॒രസ്താ॒-ത്പ്രത്യ॑സ്യേ॒ദ്യ-ത്പു॒രസ്താ᳚-ത്പ്ര॒ത്യസ്യേ᳚-ഥ്സുവ॒ര്ഗാല്ലോ॒കാ-ദ്യജ॑മാന॒-മ്പ്രതി॑ നുദേ॒-ത്പ്രാഞ്ച॒-മ്പ്രഹ॑രതി॒ യജ॑മാനമേ॒വ സു॑വ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയതി॒ ന വിഷ്വ॑ഞ്ചം॒-വിഁ യു॑യാ॒-ദ്യ-ദ്വിഷ്വ॑ഞ്ചം-വിഁയു॒യാ- [-വിയു॒യാത്, സ്ത്ര്യ॑സ്യ ജായേതോ॒ര്ധ്വ-] 27
-ഥ്സ്ത്ര്യ॑സ്യ ജായേതോ॒ര്ധ്വ-മുദ്യൌ᳚ത്യൂ॒ര്ധ്വമി॑വ॒ ഹി പു॒ഗ്മ്॒സഃ പുമാ॑നേ॒വാസ്യ॑ ജായതേ॒ യ-ഥ്സ്ഫ്യേന॑ വോപവേ॒ഷേണ॑ വാ യോയു॒പ്യേത॒ സ്തൃതി॑രേ॒വാസ്യ॒ സാ ഹസ്തേ॑ന യോയുപ്യതേ॒ യജ॑മാനസ്യ ഗോപീ॒ഥായ॑ ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ കിം-യഁ॒ജ്ഞസ്യ॒ യജ॑മാന॒ ഇതി॑ പ്രസ്ത॒ര ഇതി॒ തസ്യ॒ ക്വ॑ സുവ॒ര്ഗോ ലോ॒ക ഇത്യാ॑ഹവ॒നീയ॒ ഇതി॑ ബ്രൂയാ॒ദ്യ-ത്പ്ര॑സ്ത॒രമാ॑ഹവ॒നീയേ᳚ പ്ര॒ഹര॑തി॒ യജ॑മാനമേ॒വ [യജ॑മാനമേ॒വ, സു॒വ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയതി॒] 28
സു॑വ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയതി॒ വി വാ ഏ॒ത-ദ്യജ॑മാനോ ലിശതേ॒ യ-ത്പ്ര॑സ്ത॒രം-യോഁ ॑യു॒പ്യന്തേ॑ ബ॒ര്॒ഹിരനു॒ പ്രഹ॑രതി॒ ശാന്ത്യാ॑ അനാരമ്ഭ॒ണ ഇ॑വ॒ വാ ഏ॒തര്ഹ്യ॑ദ്ധ്വ॒ര്യു-സ്സ ഈ᳚ശ്വ॒രോ വേ॑പ॒നോ ഭവി॑തോര്ധ്രു॒വാ ഽസീതീ॒മാമ॒ഭി മൃ॑ശതീ॒യം-വൈഁ ധ്രു॒വാ-ഽസ്യാമേ॒വ പ്രതി॑തിഷ്ഠതി॒ ന വേ॑പ॒നോ ഭ॑വ॒ത്യഗാ(3)ന॑ഗ്നീ॒ദിത്യാ॑ഹ॒ യദ്ബ്രൂ॒യാദ-ഗ॑ന്ന॒ഗ്നിരിത്യ॒ -ഗ്നാവ॒ഗ്നി-ങ്ഗ॑മയേ॒ന്നി ര്യജ॑മാനഗ്മ് സുവ॒ര്ഗാല്ലോ॒കാ-ദ്ഭ॑ജേ॒ദഗ॒ന്നിത്യേ॒വ ബ്രൂ॑യാ॒-ദ്യജ॑മാനമേ॒വ സു॑വ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയതി ॥ 29 ॥
(ആ॒സാദ്യ॒ പ്രാ – ന॑തിദൃശ്ഞ-ങ്കരോതി – ഹരതി – വിയു॒യാ–ദ്യജ॑മാനമേ॒വാ-ഽഗ്നിരിതി॑ – സ॒പ്തദ॑ശ ച ) (അ. 5)
അ॒ഗ്നേസ്ത്രയോ॒ ജ്യായാഗ്മ്॑സോ॒ ഭ്രാത॑ര ആസ॒-ന്തേ ദേ॒വേഭ്യോ॑ ഹ॒വ്യം-വഁഹ॑ന്തഃ॒ പ്രാമീ॑യന്ത॒ സോ᳚-ഽഗ്നിര॑ബിഭേദി॒ത്ഥം-വാഁവ സ്യ ആര്തി॒മാ-ഽരി॑ഷ്യ॒തീതി॒ സ നിലാ॑യത॒ സോ॑-ഽപഃ പ്രാവി॑ശ॒-ത്ത-ന്ദേ॒വതാഃ॒ പ്രൈഷ॑മൈച്ഛ॒-ന്ത-മ്മഥ്സ്യഃ॒ പ്രാബ്ര॑വീ॒-ത്തമ॑ശപദ്ധി॒യാധി॑യാ ത്വാ വദ്ധ്യാസു॒ര്യോ മാ॒ പ്രാവോ॑ച॒ ഇതി॒ തസ്മാ॒ന്മഥ്സ്യ॑-ന്ധി॒യാധി॑യാ ഘ്നന്തി ശ॒പ്തോ [ശ॒പ്തഃ, ഹി] 30
ഹി തമന്വ॑വിന്ദ॒-ന്തമ॑ ബ്രുവ॒ന്നുപ॑ ന॒ ആ വ॑ര്തസ്വ ഹ॒വ്യ-ന്നോ॑ വ॒ഹേതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒ദ്വരം॑-വൃഁണൈ॒ യദേ॒വ ഗൃ॑ഹീ॒തസ്യാഹു॑തസ്യബഹിഃ പരി॒ധി സ്കന്ദാ॒-ത്തന്മേ॒ ഭ്രാതൃ॑ണാ-മ്ഭാഗ॒ധേയ॑മസ॒ദിതി॒ തസ്മാ॒ദ്യ-ദ്ഗൃ॑ഹീ॒തസ്യാഹു॑തസ്യ ബഹിഃ പരി॒ധി സ്കന്ദ॑തി॒ തേഷാ॒-ന്ത-ദ്ഭാ॑ഗ॒ധേയ॒-ന്താനേ॒വ തേന॑ പ്രീണാതി പരി॒ധീ-ന്പരി॑ ദധാതി॒ രക്ഷ॑സാ॒മപ॑ഹത്യൈ॒ സഗ്ഗ് സ്പ॑ര്ശയതി॒ [സഗ്ഗ് സ്പ॑ര്ശയതി, രക്ഷ॑സാ॒-] 31
രക്ഷ॑സാ॒-മന॑ന്വവചാരായ॒ ന പു॒രസ്താ॒-ത്പരി॑ ദധാത്യാദി॒ത്യോ ഹ്യേ॑വോദ്യ-ന്പു॒രസ്താ॒-ദ്രക്ഷാഗ്॑സ്യപ॒ഹന്ത്യൂ॒ര്ധ്വേ സ॒മിധാ॒വാ ദ॑ധാത്യു॒പരി॑ഷ്ടാദേ॒വ രക്ഷാ॒ഗ്॒സ്യപ॑ ഹന്തി॒ യജു॑ഷാ॒-ഽന്യാ-ന്തൂ॒ഷ്ണീമ॒ന്യാ-മ്മി॑ഥുന॒ത്വായ॒ ദ്വേ ആ ദ॑ധാതി ദ്വി॒പാ-ദ്യജ॑മാനഃ॒ പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യൈ ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തി॒ സ ത്വൈ യ॑ജേത॒ യോ യ॒ജ്ഞസ്യാ-ഽഽര്ത്യാ॒ വസീ॑യാ॒ന്-ഥ്സ്യാദിതി॒ ഭൂപ॑തയേ॒ സ്വാഹാ॒ ഭുവ॑നപതയേ॒ സ്വാഹാ॑ ഭൂ॒താനാ॒- [ഭൂ॒താനാ᳚മ്, പത॑യേ॒ സ്വാഹേതി॑] 32
-മ്പത॑യേ॒ സ്വാഹേതി॑ സ്ക॒ന്നമനു॑ മന്ത്രയേത യ॒ജ്ഞസ്യൈ॒വ തദാര്ത്യാ॒ യജ॑മാനോ॒ വസീ॑യാ-ന്ഭവതി॒ ഭൂയ॑സീ॒ര്॒ഹി ദേ॒വതാഃ᳚ പ്രീ॒ണാതി॑ ജാ॒മി വാ ഏ॒ത-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॑ ക്രിയതേ॒ യദ॒ന്വഞ്ചൌ॑ പുരോ॒ഡാശാ॑ വുപാഗ്മ്ശുയാ॒ജമ॑ന്ത॒രാ യ॑ജ॒ത്യജാ॑മിത്വാ॒യാഥോ॑ മിഥുന॒ത്വായാ॒ഗ്നിര॒മുഷ്മി॑-ല്ലോഁ॒ക ആസീ᳚-ദ്യ॒മോ᳚-ഽസ്മി-ന്തേ ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒ന്നേതേ॒മൌ വി പര്യൂ॑ഹാ॒മേത്യ॒ന്നാദ്യേ॑ന ദേ॒വാ അ॒ഗ്നി- [ദേ॒വാ അ॒ഗ്നിമ്, ഉ॒പാമ॑ന്ത്രയന്ത] 33
-മു॒പാമ॑ന്ത്രയന്ത രാ॒ജ്യേന॑ പി॒തരോ॑ യ॒മ-ന്തസ്മാ॑ദ॒ഗ്നി ര്ദേ॒വാനാ॑മന്നാ॒ദോ യ॒മഃ പി॑തൃ॒ണാഗ്മ് രാജാ॒ യ ഏ॒വം-വേഁദ॒ പ്രരാ॒ജ്യമ॒ന്നാദ്യ॑-മാപ്നോതി॒ തസ്മാ॑ ഏ॒ത-ദ്ഭാ॑ഗ॒ധേയ॒-മ്പ്രായ॑ച്ഛ॒ന്॒. യദ॒ഗ്നയേ᳚ സ്വിഷ്ട॒കൃതേ॑-ഽവ॒ദ്യന്തി॒ യദ॒ഗ്നയേ᳚ സ്വിഷ്ട॒കൃതേ॑ ഽവ॒ദ്യതി॑ ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വ ത-ദ്രു॒ദ്രഗ്മ് സമ॑ര്ധയതി സ॒കൃ-ഥ്സ॑കൃ॒ദവ॑ ദ്യതി സ॒കൃദി॑വ॒ ഹി രു॒ദ്ര ഉ॑ത്തരാ॒ര്ധാദവ॑ ദ്യത്യേ॒ഷാ വൈ രു॒ദ്രസ്യ॒ [വൈ രു॒ദ്രസ്യ॑, ദിഖ്-സ്വായാ॑മേ॒വ] 34
ദിഖ്-സ്വായാ॑മേ॒വ ദി॒ശി രു॒ദ്ര-ന്നി॒രവ॑ദയതേ॒ ദ്വിര॒ഭി ഘാ॑രയതി ചതുരവ॒ത്തസ്യാ-ഽഽപ്ത്യൈ॑പ॒ശവോ॒ വൈ പൂര്വാ॒ ആഹു॑തയ ഏ॒ഷ രു॒ദ്രോ യദ॒ഗ്നിര്യ-ത്പൂര്വാ॒ ആഹു॑തീര॒ഭി ജു॑ഹു॒യാ-ദ്രു॒ദ്രായ॑ പ॒ശൂനപി॑ ദധ്യാദപ॒ശുര്യജ॑മാന-സ്സ്യാദതി॒ഹായ॒ പൂര്വാ॒ ആഹു॑തീര്ജുഹോതി പശൂ॒നാ-ങ്ഗോ॑പീ॒ഥായ॑ ॥ 35 ॥
(ശ॒പ്തഃ – സ്പ॑ര്ശയതി – ഭൂ॒താനാ॑ – മ॒ഗ്നിഗ്മ് – രു॒ദ്രസ്യ॑ – സ॒പ്തത്രിഗ്മ്॑ശച്ച ) (അ. 6)
മനുഃ॑ പൃഥി॒വ്യാ യ॒ജ്ഞിയ॑മൈച്ഛ॒-ഥ്സ ഘൃ॒ത-ന്നിഷി॑ക്തമവിന്ദ॒-ഥ്സോ᳚-ഽബ്രവീ॒-ത്കോ᳚-ഽസ്യേശ്വ॒രോ യ॒ജ്ഞേ-ഽപി॒ കര്തോ॒രിതി॒ താവ॑ബ്രൂതാ-മ്മി॒ത്രാവരു॑ണൌ॒ ഗോരേ॒വാ-ഽഽവമീ᳚ശ്വ॒രൌ കര്തോ᳚-സ്സ്വ॒ ഇതി॒ തൌ തതോ॒ ഗാഗ്മ് സമൈ॑രയതാ॒ഗ്മ്॒ സാ യത്ര॑ യത്ര॒ ന്യക്രാ॑മ॒-ത്തതോ॑ ഘൃ॒തമ॑പീഡ്യത॒ തസ്മാ᳚-ദ്ഘൃ॒തപ॑ദ്യുച്യതേ॒ തദ॑സ്യൈ॒ ജന്മോപ॑ഹൂതഗ്മ് രഥന്ത॒രഗ്മ് സ॒ഹ പൃ॑ഥി॒വ്യേത്യാ॑ഹേ॒ [സ॒ഹ പൃ॑ഥി॒വ്യേത്യാ॑ഹ, ഇയം-വൈഁ] 36
യം-വൈഁ ര॑ഥന്ത॒രമി॒മാമേ॒വ സ॒ഹാന്നാ-ദ്യേ॒നോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉപ॑ഹൂതം-വാഁമദേ॒വ്യഗ്മ് സ॒ഹാന്തരി॑ക്ഷേ॒ണേത്യാ॑ഹ പ॒ശവോ॒ വൈ വാ॑മദേ॒വ്യ-മ്പ॒ശൂനേ॒വ സ॒ഹാന്തരി॑ക്ഷേ॒ണോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉപ॑ഹൂത-മ്ബൃ॒ഹ-ഥ്സ॒ഹ ദി॒വേത്യാ॑ഹൈ॒രം-വൈഁ ബൃ॒ഹദിരാ॑മേ॒വ സ॒ഹ ദി॒വോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉപ॑ഹൂതാ-സ്സ॒പ്ത ഹോത്രാ॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ ഹോത്രാ॑ ഏ॒വോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉപ॑ഹൂതാ ധേ॒നു- [ഉപ॑ഹൂതാ ധേ॒നുഃ, സ॒ഹര്ഷ॒ഭേത്യാ॑ഹ] 37
-സ്സ॒ഹര്ഷ॒ഭേത്യാ॑ഹ മിഥു॒നമേ॒വോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉപ॑ഹൂതോ ഭ॒ക്ഷ-സ്സഖേത്യാ॑ഹ സോമപീ॒ഥമേ॒വോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉപ॑ഹൂ॒താ(4) ഹോ ഇത്യാ॑ഹാ॒-ഽഽത്മാന॑മേ॒വോപ॑ ഹ്വയത ആ॒ത്മാ ഹ്യുപ॑ഹൂതാനാം॒-വഁസി॑ഷ്ഠ॒ ഇഡാ॒മുപ॑ ഹ്വയതേ പ॒ശവോ॒ വാ ഇഡാ॑ പ॒ശൂനേ॒വോപ॑ ഹ്വയതേ ച॒തുരുപ॑ ഹ്വയതേ॒ ചതു॑ഷ്പാദോ॒ ഹി പ॒ശവോ॑ മാന॒വീത്യാ॑ഹ॒ മനു॒ര്ഹ്യേ॑താ- [മനു॒ര്ഹ്യേ॑താമ്, അഗ്രേ ഽപ॑ശ്യ-] 38
-മഗ്രേ ഽപ॑ശ്യ-ദ്ഘൃ॒തപ॒ദീത്യാ॑ഹ॒ യ ദേ॒വാസ്യൈ॑ പ॒ദാ-ദ്ഘൃ॒തമപീ᳚ഡ്യത॒ തസ്മാ॑ദേ॒വമാ॑ഹ മൈത്രാവരു॒ണീത്യാ॑ഹ മി॒ത്രാവരു॑ണൌ॒ ഹ്യേ॑നാഗ്മ് സ॒മൈര॑യതാ॒-മ്ബ്രഹ്മ॑ ദേ॒വകൃ॑ത॒-മുപ॑ഹൂത॒മിത്യാ॑ഹ॒ ബ്രഹ്മൈ॒വോപ॑ ഹ്വയതേ॒ ദൈവ്യാ॑ അദ്ധ്വ॒ര്യവ॒ ഉപ॑ഹൂതാ॒ ഉപ॑ഹൂതാ മനു॒ഷ്യാ॑ ഇത്യാ॑ഹ ദേവമനു॒ഷ്യാനേ॒വോപ॑ ഹ്വയതേ॒ യ ഇ॒മം-യഁ॒ജ്ഞമവാ॒ന്॒ യേ യ॒ജ്ഞപ॑തിം॒-വഁര്ധാ॒നിത്യാ॑ഹ [ ] 39
യ॒ജ്ഞായ॑ ചൈ॒വ യജ॑മാനായ ചാ॒ ഽഽശിഷ॒മാ ശാ᳚സ്ത॒ ഉപ॑ഹൂതേ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ ഇത്യാ॑ഹ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ ഏ॒വോപ॑ ഹ്വയതേ പൂര്വ॒ജേ ഋ॒താവ॑രീ॒ ഇത്യാ॑ഹ പൂര്വ॒ജേ ഹ്യേ॑തേ ഋ॒താവ॑രീ ദേ॒വീ ദേ॒വപു॑ത്രേ॒ ഇത്യാ॑ഹ ദേ॒വീ ഹ്യേ॑തേ ദേ॒വപു॑ത്രേ॒ ഉപ॑ഹൂതോ॒-ഽയം യഁജ॑മാന॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ യജ॑മാനമേ॒വോപ॑ ഹ്വയത॒ ഉത്ത॑രസ്യാ-ന്ദേവയ॒ജ്യായാ॒മുപ॑ഹൂതോ॒ ഭൂയ॑സി ഹവി॒ഷ്കര॑ണ॒ ഉപ॑ഹൂതോ ദി॒വ്യേ ധാമ॒ന്നുപ॑ഹൂത॒ [ധാമ॒ന്നുപ॑ഹൂതഃ, ഇത്യാ॑ഹ] 40
ഇത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാ വാ ഉത്ത॑രാ ദേവയ॒ജ്യാ പ॒ശവോ॒ ഭൂയോ॑ ഹവി॒ഷ്കര॑ണഗ്മ് സുവ॒ര്ഗോ ലോ॒കോ ദി॒വ്യ-ന്ധാമേ॒ദമ॑-സീ॒ദമ॒സീത്യേ॒വ യ॒ജ്ഞസ്യ॑ പ്രി॒യ-ന്ധാമോപ॑ ഹ്വയതേ॒ വിശ്വ॑മസ്യ പ്രി॒യ-മുപ॑ഹൂത॒മിത്യാ॒ഹാ-ഛ॑മ്ബട്കാരമേ॒വോപ॑ ഹ്വയതേ ॥ 41 ॥
(ആ॒ഹ॒ – ധേ॒നു- രേ॒താം – വഁര്ധാ॒നിത്യാ॑ഹ॒ – ധാമ॒ന്നുപ॑ഹൂത॒ – ശ്ചതു॑സ്ത്രിഗ്മ്ശച്ച ) (അ. 7)
പ॒ശവോ॒ വാ ഇഡാ᳚ സ്വ॒യമാ ദ॑ത്തേ॒ കാമ॑മേ॒വാ-ഽഽത്മനാ॑ പശൂ॒നാമാ ദ॑ത്തേ॒ ന ഹ്യ॑ന്യഃ കാമ॑-മ്പശൂ॒നാ-മ്പ്ര॒യച്ഛ॑തി വാ॒ചസ്പത॑യേ ത്വാ ഹു॒ത-മ്പ്രാ-ഽശ്ഞാ॒മീത്യാ॑ഹ॒ വാച॑മേ॒വ ഭാ॑ഗ॒ധേയേ॑ന പ്രീണാതി॒ സദ॑സ॒സ്പത॑യേ ത്വാ ഹു॒ത-മ്പ്രാ-ഽശ്ഞാ॒മീത്യാ॑ഹ സ്വ॒ഗാകൃ॑ത്യൈ ചതുരവ॒ത്ത-മ്ഭ॑വതി ഹ॒വിര്വൈ ച॑തുരവ॒ത്ത-മ്പ॒ശവ॑ശ്ചതുരവ॒ത്തം-യഁദ്ധോതാ᳚ പ്രാശ്ഞീ॒യാദ്ധോതാ- [പ്രാശ്ഞീ॒യാദ്ധോതാ᳚, ആര്തി॒മാര്ച്ഛേ॒ദ്യ-] 42
-ഽഽര്തി॒മാര്ച്ഛേ॒ദ്യ-ദ॒ഗ്നൌ ജു॑ഹു॒യാ-ദ്രു॒ദ്രായ॑ പ॒ശൂനപി॑ ദദ്ധ്യാദപ॒ശുര്യജ॑മാന-സ്സ്യാ-ദ്വാ॒ചസ്പത॑യേ ത്വാ ഹു॒ത-മ്പ്രാ-ഽശ്ഞാ॒മീത്യാ॑ഹ പ॒രോക്ഷ॑മേ॒വൈന॑-ജ്ജുഹോതി॒ സദ॑സ॒സ്പത॑യേ ത്വാ ഹു॒ത-മ്പ്രാശ്ഞാ॒മീത്യാ॑ഹ സ്വ॒ഗാകൃ॑ത്യൈ॒ പ്രാശ്ഞ॑ന്തി തീ॒ര്ഥ ഏ॒വ പ്രാശ്ഞ॑ന്തി॒ ദക്ഷി॑ണാ-ന്ദദാതി തീ॒ര്ഥ ഏ॒വ ദക്ഷി॑ണാ-ന്ദദാതി॒ വി വാ ഏ॒തദ്യ॒ജ്ഞ- [വി വാ ഏ॒തദ്യ॒ജ്ഞമ്, ഛി॒ന്ദ॒ന്തി॒ യന്മ॑ദ്ധ്യ॒തഃ] 43
-ഞ്ഛി॑ന്ദന്തി॒ യന്മ॑ദ്ധ്യ॒തഃ പ്രാ॒ശ്ഞന്ത്യ॒ദ്ഭി-ര്മാ᳚ര്ജയന്ത॒ ആപോ॒ വൈ സര്വാ॑ ദേ॒വതാ॑ ദേ॒വതാ॑ഭിരേ॒വ യ॒ജ്ഞഗ്മ് സ-ന്ത॑ന്വന്തി ദേ॒വാ വൈ യ॒ജ്ഞാ-ദ്രു॒ദ്രമ॒ന്തരാ॑യ॒ന്ഥ്സ യ॒ജ്ഞമ॑വിദ്ധ്യ॒-ത്ത-ന്ദേ॒വാ അ॒ഭി സമ॑ഗച്ഛന്ത॒ കല്പ॑താ-ന്ന ഇ॒ദമിതി॒ തേ᳚-ഽബ്രുവ॒ന്-ഥ്സ്വി॑ഷ്ടം॒-വൈഁ ന॑ ഇ॒ദ-മ്ഭ॑വിഷ്യതി॒ യദി॒മഗ്മ് രാ॑ധയി॒ഷ്യാമ॒ ഇതി॒ ത-ഥ്സ്വി॑ഷ്ട॒കൃത॑-സ്സ്വിഷ്ടകൃ॒ത്ത്വ-ന്തസ്യാ ഽഽവി॑ദ്ധ॒-ന്നി- [-ഽഽവി॑ദ്ധ॒-ന്നിഃ, അ॒കൃ॒ന്ത॒ന്॒. യവേ॑ന॒] 44
-ര॑കൃന്ത॒ന്॒. യവേ॑ന॒ സമ്മി॑ത॒-ന്തസ്മാ᳚-ദ്യവമാ॒ത്രമവ॑ ദ്യേ॒-ദ്യജ്ജ്യായോ॑-ഽവ॒-ദ്യേ-ദ്രോ॒പയേ॒-ത്ത-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॒ യദുപ॑ ച സ്തൃണീ॒യാദ॒ഭി ച॑ ഘാ॒രയേ॑ദുഭയത-സ്സഗ്ഗ്ശ്വാ॒യി കു॑ര്യാദവ॒ദായാ॒ഭി ഘാ॑രയതി॒ ദ്വി-സ്സമ്പ॑ദ്യതേ ദ്വി॒പാ-ദ്യജ॑മാനഃ॒ പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യൈ॒ യ-ത്തി॑ര॒ശ്ചീന॑-മതി॒-ഹരേ॒ദന॑ഭി-വിദ്ധം-യഁ॒ജ്ഞസ്യാ॒ഭി വി॑ദ്ധ്യേ॒ദഗ്രേ॑ണ॒ പരി॑ ഹരതി തീ॒ര്ഥേനൈ॒വ പരി॑ ഹരതി॒ ത-ത്പൂ॒ഷ്ണേ പര്യ॑ഹര॒ന്ത- [പര്യ॑ഹര॒ന്തത്, പൂ॒ഷാ] 45
-ത്പൂ॒ഷാ പ്രാശ്യ॑ ദ॒തോ॑-ഽരുണ॒-ത്തസ്മാ᳚-ത്പൂ॒ഷാ പ്ര॑പി॒ഷ്ടഭാ॑ഗോ-ഽദ॒ന്തകോ॒ ഹി ത-ന്ദേ॒വാ അ॑ബ്രുവ॒ന് വി വാ അ॒യമാ᳚ര്ധ്യപ്രാശിത്രി॒യോ വാ അ॒യമ॑ഭൂ॒ദിതി॒ ത-ദ്ബൃഹ॒സ്പത॑യേ॒ പര്യ॑ഹര॒ന്-ഥ്സോ॑-ഽബിഭേ॒-ദ്ബൃഹ॒സ്പതി॑രി॒ത്ഥം-വാഁവ സ്യ ആര്തി॒മാ-ഽരി॑ഷ്യ॒തീതി॒ സ ഏ॒ത-മ്മന്ത്ര॑മപശ്യ॒-ഥ്സൂര്യ॑സ്യ ത്വാ॒ ചക്ഷു॑ഷാ॒ പ്രതി॑ പശ്യാ॒മീത്യ॑ബ്രവീ॒ന്ന ഹി സൂര്യ॑സ്യ॒ ചക്ഷുഃ॒ [ചക്ഷുഃ॑, കി-ഞ്ച॒ന] 46
കി-ഞ്ച॒ന ഹി॒നസ്തി॒ സോ॑-ഽബിഭേ-ത്പ്രതിഗൃ॒ഹ്ണന്ത॑-മ്മാ ഹിഗ്മ്സിഷ്യ॒തീതി॑ ദേ॒വസ്യ॑ ത്വാ സവി॒തുഃ പ്ര॑സ॒വേ᳚-ഽശ്വിനോ᳚ ര്ബാ॒ഹുഭ്യാ᳚-മ്പൂ॒ഷ്ണോ ഹസ്താ᳚ഭ്യാ॒-മ്പ്രതി॑ ഗൃഹ്ണാ॒മീത്യ॑ബ്രവീ-ഥ്സവി॒തൃപ്ര॑സൂത ഏ॒വൈന॒ദ്ബ്രഹ്മ॑ണാ ദേ॒വതാ॑ഭിഃ॒ പ്രത്യ॑ഗൃഹ്ണാ॒-ഥ്സോ॑-ഽബിഭേ-ത്പ്രാ॒ശ്ഞന്ത॑-മ്മാ ഹിഗ്മ്സിഷ്യ॒തീത്യ॒ഗ്നേസ്ത്വാ॒ ഽഽസ്യേ॑ന॒ പ്രാ-ഽശ്ഞാ॒മീത്യ॑ബ്രവീ॒ന്ന ഹ്യ॑ഗ്നേരാ॒സ്യ॑-ങ്കിഞ്ച॒ന ഹി॒നസ്തി॒ സോ॑-ഽബിഭേ॒- [സോ॑-ഽബിഭേത്, പ്രാശി॑തമ്മാ-] 47
-ത്പ്രാശി॑തമ്മാ-ഹിഗ്മ്സിഷ്യ॒തീതി॑ ബ്രാഹ്മ॒ണസ്യോ॒ദരേ॒ണേത്യ॑ ബ്രവീ॒ന്ന ഹി ബ്രാ᳚ഹ്മ॒ണസ്യോ॒ദര॒-ങ്കി-ഞ്ച॒ന ഹി॒നസ്തി॒ ബൃഹ॒സ്പതേ॒ര്ബ്രഹ്മ॒ണേതി॒ സ ഹി ബ്രഹ്മി॒ഷ്ഠോ-ഽപ॒ വാ ഏ॒തസ്മാ᳚-ത്പ്രാ॒ണാഃ ക്രാ॑മന്തി॒ യഃ പ്രാ॑ശി॒ത്ര-മ്പ്രാ॒ശ്ഞാത്യ॒ദ്ഭി-ര്മാ᳚ര്ജയി॒ത്വാ പ്രാ॒ണാന്-ഥ്സ-മ്മൃ॑ശതേ॒-ഽമൃതം॒-വൈഁ പ്രാ॒ണാ അ॒മൃത॒മാപഃ॑ പ്രാ॒ണാനേ॒വ യ॑ഥാസ്ഥാ॒നമുപ॑ ഹ്വയതേ ॥ 48 ॥
(പ്രാ॒ശ്ഞീ॒യാദ്ധോതാ॑ – യ॒ജ്ഞം – നി – ര॑ഹര॒ന്ത – ച്ചക്ഷു॑ – രാ॒സ്യ॑-ങ്കിഞ്ച॒ന ഹി॒നസ്തി॒ സോ॑-ഽബിഭേ॒ – ച്ചതു॑ശ്ചത്വാരിഗ്മ്ശച്ച ) (അ. 8)
അ॒ഗ്നീധ॒ ആ ദ॑ധാ-ത്യ॒ഗ്നിമു॑ഖാ-നേ॒വര്തൂ-ന്പ്രീ॑ണാതി സ॒മിധ॒മാ ദ॑ധാ॒ത്യുത്ത॑രാസാ॒-മാഹു॑തീനാ॒-മ്പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യാ॒ അഥോ॑ സ॒മിദ്വ॑ത്യേ॒വ ജു॑ഹോതി പരി॒ധീന്-ഥ്സ-മ്മാ᳚ര്ഷ്ടി പു॒നാത്യേ॒വൈനാ᳚ന്-ഥ്സ॒കൃ-ഥ്സ॑കൃ॒-ഥ്സ-മ്മാ᳚ര്ഷ്ടി॒ പരാ॑ങിവ॒ ഹ്യേ॑തര്ഹി॑ യ॒ജ്ഞശ്ച॒തു-സ്സമ്പ॑ദ്യതേ॒ ചതു॑ഷ്പാദഃ പ॒ശവഃ॑ പ॒ശൂനേ॒വാവ॑ രുന്ധേ॒ ബ്രഹ്മ॒-ന്പ്രസ്ഥാ᳚സ്യാമ॒ ഇത്യാ॒ഹാത്ര॒ വാ ഏ॒തര്ഹി॑ യ॒ജ്ഞ-ശ്ശ്രി॒തോ [യ॒ജ്ഞ-ശ്ശ്രി॒തഃ, യത്ര॑ ബ്ര॒ഹ്മാ] 49
യത്ര॑ ബ്ര॒ഹ്മാ യത്രൈ॒വ യ॒ജ്ഞ-ശ്ശ്രി॒തസ്തത॑ ഏ॒വൈന॒മാ ര॑ഭതേ॒ യദ്ധസ്തേ॑ന പ്ര॒മീവേ᳚ദ്വേപ॒ന-സ്സ്യാ॒ദ്യച്ഛീ॒ര്ഷ്ണാ ശീ॑ര്ഷക്തി॒മാന്-ഥ്സ്യാ॒ദ്യ-ത്തൂ॒ഷ്ണീമാസീ॒താ ഽസ॑മ്പ്രത്തോ യ॒ജ്ഞ-സ്സ്യാ॒-ത്പ്രതി॒ഷ്ഠേത്യേ॒വ ബ്രൂ॑യാ-ദ്വാ॒ചി വൈ യ॒ജ്ഞ-ശ്ശ്രി॒തോ യത്രൈ॒വ യ॒ജ്ഞ-ശ്ശ്രി॒തസ്തത॑ ഏ॒വൈന॒ഗ്മ്॒ സ-മ്പ്ര യ॑ച്ഛതി॒ ദേവ॑ സവിതരേ॒ത-ത്തേ॒ പ്രാ- [സവിതരേ॒ത-ത്തേ॒ പ്ര, ആ॒ഹേത്യാ॑ഹ॒] 50
-ഽഽഹേത്യാ॑ഹ॒ പ്രസൂ᳚ത്യൈ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॑ ര്ബ്ര॒ഹ്മേത്യാ॑ഹ॒ സ ഹി ബ്രഹ്മി॑ഷ്ഠ॒-സ്സ യ॒ജ്ഞ-മ്പാ॑ഹി॒ സ യ॒ജ്ഞപ॑തി-മ്പാഹി॒ സ മാ-മ്പാ॒ഹീത്യാ॑ഹ യ॒ജ്ഞായ॒ യജ॑മാനായാ॒-ഽഽത്മനേ॒ തേഭ്യ॑ ഏ॒വാ-ഽഽശിഷ॒മാ ശാ॒സ്തേ-ഽനാ᳚ര്ത്യാ ആ॒ശ്രാവ്യാ॑-ഽഽഹ ദേ॒വാന്. യ॒ജേതി॑ ബ്രഹ്മവാ॒ദിനോ॑ വദന്തീ॒ഷ്ടാ ദേ॒വതാ॒ അഥ॑ കത॒മ ഏ॒തേ ദേ॒വാ ഇതി॒ ഛന്ദാ॒ഗ്മ്॒സീതി॑ ബ്രൂയാ-ദ്ഗായ॒ത്രീ-ന്ത്രി॒ഷ്ടുഭ॒- [ബ്രൂയാ-ദ്ഗായ॒ത്രീ-ന്ത്രി॒ഷ്ടുഭ᳚മ്, ജഗ॑തീ॒-] 51
ഞ്ജഗ॑തീ॒-മിത്യഥോ॒ ഖല്വാ॑ഹുര്ബ്രാഹ്മ॒ണാ വൈ ഛന്ദാ॒ഗ്മ്॒സീതി॒ താനേ॒വ ത-ദ്യ॑ജതി ദേ॒വാനാം॒-വാഁ ഇ॒ഷ്ടാ ദേ॒വതാ॒ ആസ॒ന്നഥാ॒ഗ്നിര്നോദ॑ജ്വല॒-ത്ത-ന്ദേ॒വാ ആഹു॑തീഭി-രനൂയാ॒ജേഷ്വന്വ॑-വിന്ദ॒ന്॒. യദ॑നൂയാ॒ജാന്. യജ॑ത്യ॒ഗ്നിമേ॒വ ത-ഥ്സമി॑ന്ധ ഏ॒തദു॒ര്വൈ നാമാ॑-ഽഽസു॒ര ആ॑സീ॒-ഥ്സ ഏ॒തര്ഹി॑ യ॒ജ്ഞസ്യാ॒ ഽഽശിഷ॑മവൃങ്ക്ത॒ യ-ദ്ബ്രൂ॒യാദേ॒ത- [യ-ദ്ബ്രൂ॒യാദേ॒തത്, ഉ॒ ദ്യാ॒വാ॒പൃ॒ഥി॒വീ॒ ഭ॒ദ്ര-മ॑ഭൂ॒-] 52
-ദു॑ ദ്യാവാപൃഥിവീ ഭ॒ദ്ര-മ॑ഭൂ॒-ദിത്യേ॒തദു॑-മേ॒വാ-ഽഽസു॒രം-യഁ॒ജ്ഞസ്യാ॒-ഽഽശിഷ॑-ങ്ഗമയേദി॒ദ-ന്ദ്യാ॑വാപൃഥിവീ ഭ॒ദ്രമ॑ഭൂ॒ദിത്യേ॒വ ബ്രൂ॑യാ॒-ദ്യജ॑മാനമേ॒വ യ॒ജ്ഞസ്യാ॒-ഽഽശിഷ॑-ങ്ഗമയ॒ത്യാര്ധ്മ॑ സൂക്തവാ॒കമു॒ത ന॑മോവാ॒കമി-ത്യാ॑ഹേ॒ദമ॑രാ॒-ഥ്സ്മേതി॒ വാവൈതദാ॒ഹോപ॑ശ്രിതോ ദി॒വഃ പൃ॑ഥി॒വ്യോരിത്യാ॑ഹ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വ്യോര്ഹി യ॒ജ്ഞ ഉപ॑ശ്രിത॒ ഓമ॑ന്വതീ തേ॒-ഽസ്മിന്. യ॒ജ്ഞേ യ॑ജമാന॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ [ ] 53
സ്താ॒മിത്യാ॑ഹാ॒ ഽഽശിഷ॑മേ॒വൈതാമാ ശാ᳚സ്തേ॒ യദ്ബ്രൂ॒യാ-ഥ്സൂ॑പാവസാ॒നാ ച॑ സ്വദ്ധ്യവസാ॒നാ ചേതി॑ പ്ര॒മായു॑കോ॒ യജ॑മാന-സ്സ്യാദ്യ॒ദാ ഹി പ്ര॒മീയ॒തേ ഽഥേ॒മാമു॑പാവ॒സ്യതി॑ സൂപചര॒ണാ ച॑ സ്വധിചര॒ണാ ചേത്യേ॒വ ബ്രൂ॑യാ॒-ദ്വരീ॑യസീമേ॒വാസ്മൈ॒ ഗവ്യൂ॑തി॒മാ ശാ᳚സ്തേ॒ ന പ്ര॒മായു॑കോ ഭവതി॒ തയോ॑രാ॒വിദ്യ॒ഗ്നിരി॒ദഗ്മ് ഹ॒വിര॑ജുഷ॒തേത്യാ॑ഹ॒ യാ അയാ᳚ക്ഷ്മ [ ] 54
ദേ॒വതാ॒സ്താ അ॑രീരധാ॒മേതി॒ വാവൈതദാ॑ഹ॒ യന്ന നി॑ര്ദി॒ശേ-ത്പ്രതി॑വേശം-യഁ॒ജ്ഞസ്യാ॒ ഽഽശീര്ഗ॑ച്ഛേ॒ദാ ശാ᳚സ്തേ॒-ഽയം-യഁജ॑മാനോ॒-ഽസാവിത്യാ॑ഹ നി॒ര്ദിശ്യൈ॒വൈനഗ്മ്॑ സുവ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയ॒ത്യായു॒രാ ശാ᳚സ്തേ സുപ്രജാ॒സ്ത്വമാ ശാ᳚സ്ത॒ ഇത്യാ॑ഹാ॒ ഽശിഷ॑മേ॒വൈ താമാ ശാ᳚സ്തേ സജാതവന॒സ്യാമാ ശാ᳚സ്ത॒ ഇത്യാ॑ഹ പ്രാ॒ണാ വൈ സ॑ജാ॒താഃ പ്രാ॒ണാനേ॒വ [ ] 55
നാന്തരേ॑തി॒ തദ॒ഗ്നിര്ദേ॒വോ ദേ॒വേഭ്യോ॒ വന॑തേ വ॒യമ॒ഗ്നേര്മാനു॑ഷാ॒ ഇത്യാ॑ഹാ॒ഗ്നിര്ദേ॒വേഭ്യോ॑ വനു॒തേ വ॒യ-മ്മ॑നു॒ഷ്യേ᳚ഭ്യ॒ ഇതി॒ വാവൈതദാ॑ഹേ॒ഹ ഗതി॑ര്വാ॒മസ്യേ॒ദ-ഞ്ച॒ നമോ॑ ദേ॒വേഭ്യ॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ യാശ്ചൈ॒വ ദേ॒വതാ॒ യജ॑തി॒ യാശ്ച॒ ന താഭ്യ॑ ഏ॒വോഭയീ᳚ഭ്യോ॒ നമ॑സ്കരോത്യാ॒ത്മനോ-ഽനാ᳚ര്ത്യൈ ॥ 56 ॥
(ശ്രി॒തഃ – തേ॒ പ്ര – ത്രി॒ഷ്ടുഭ॑ – മേ॒ത-ദ്- ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ – യാ അയാ᳚ക്ഷ്മ- പ്രാ॒ണാനേ॒വ – ഷട്ച॑ത്വാരിഗ്മ്ശച്ച ) (അ. 9)
ദേ॒വാ വൈ യ॒ജ്ഞസ്യ॑ സ്വഗാക॒ര്താര॒-ന്നാവി॑ന്ദ॒-ന്തേ ശം॒യുഁ-മ്ബാ॑ര്ഹസ്പ॒ത്യമ॑ബ്രുവന്നി॒മ-ന്നോ॑ യ॒ജ്ഞഗ്ഗ് സ്വ॒ഗാ കു॒ര്വിതി॒ സോ᳚-ഽബ്രവീ॒ദ്വരം॑-വൃഁണൈ॒ യദേ॒വാ-ബ്രാ᳚ഹ്മണോ॒ക്തോ-ഽശ്ര॑ദ്ദധാനോ॒ യജാ॑തൈ॒ സാ മേ॑ യ॒ജ്ഞസ്യാ॒-ഽഽശീര॑സ॒ദിതി॒ തസ്മാ॒-ദ്യ-ദ്ബ്രാ᳚ഹ്മണോ॒ക്തോ-ഽശ്ര॑ദ്ദധാനോ॒ യജ॑തേ ശം॒യുഁമേ॒വ തസ്യ॑ ബാര്ഹസ്പ॒ത്യം-യഁ॒ജ്ഞസ്യാ॒ ഽഽശീര്ഗ॑ച്ഛത്യേ॒ത-ന്മമേത്യ॑ബ്രവീ॒-ത്കി-മ്മേ᳚ പ്ര॒ജായാ॒ [പ്ര॒ജായാഃ᳚, ഇതി॒ യോ॑-ഽപഗു॒രാതൈ॑] 57
ഇതി॒ യോ॑-ഽപഗു॒രാതൈ॑ ശ॒തേന॑ യാതയാ॒ദ്യോ നി॒ഹന॑-ഥ്സ॒ഹസ്രേ॑ണ യാതയാ॒ദ്യോ ലോഹി॑ത-ങ്ക॒രവ॒ദ്യാവ॑തഃ പ്ര॒സ്കദ്യ॑ പാ॒ഗ്മ്॒സൂന്-ഥ്സ॑-ങ്ഗൃ॒ഹ്ണാ-ത്താവ॑ത-സ്സംവഁഥ്സ॒രാ-ന്പി॑തൃലോ॒ക-ന്ന പ്രജാ॑നാ॒ദിതി॒ തസ്മാ᳚-ദ്ബ്രാഹ്മ॒ണായ॒ നാപ॑ ഗുരേത॒ ന നി ഹ॑ന്യാ॒ന്ന ലോഹി॑ത-ങ്കുര്യാദേ॒താവ॑താ॒ ഹൈന॑സാ ഭവതി॒ തച്ഛം॒യോഁരാ വൃ॑ണീമഹ॒ ഇത്യാ॑ഹ യ॒ജ്ഞമേ॒വ ത-ഥ്സ്വ॒ഗാ ക॑രോതി॒ ത- [ത-ഥ്സ്വ॒ഗാ ക॑രോതി॒ തത്, ശം॒യോഁരാ] 58
-ച്ഛം॒യോഁരാ വൃ॑ണീമഹ॒ ഇത്യാ॑ഹ ശം॒യുഁമേ॒വ ബാ॑ര്ഹസ്പ॒ത്യ-മ്ഭാ॑ഗ॒ധേയേ॑ന॒ സമ॑ര്ധയതി ഗാ॒തും-യഁ॒ജ്ഞായ॑ ഗാ॒തും-യഁ॒ജ്ഞപ॑തയ॒ ഇത്യാ॑ഹാ॒ ഽഽശിഷ॑മേ॒വൈ താമാ ശാ᳚സ്തേ॒ സോമം॑-യഁജതി॒ രേത॑ ഏ॒വ ത-ദ്ദ॑ധാതി॒ ത്വഷ്ടാ॑രം-യഁജതി॒ രേത॑ ഏ॒വ ഹി॒ത-ന്ത്വഷ്ടാ॑ രൂ॒പാണി॒ വി ക॑രോതി ദേ॒വാനാ॒-മ്പത്നീ᳚ര്യജതി മിഥുന॒ത്വായാ॒ഗ്നി-ങ്ഗൃ॒ഹപ॑തിം-യഁജതി॒ പ്രതി॑ഷ്ഠിത്യൈ ജാ॒മി വാ ഏ॒ത-ദ്യ॒ജ്ഞസ്യ॑ ക്രിയതേ॒ [ക്രിയതേ, യദാജ്യേ॑ന] 59
യദാജ്യേ॑ന പ്രയാ॒ജാ ഇ॒ജ്യന്ത॒ ആജ്യേ॑ന പത്നീസംയാഁ॒ജാ ഋച॑മ॒നൂച്യ॑ പത്നീസംയാഁ॒ജാനാ॑മൃ॒ചാ യ॑ജ॒ത്യജാ॑മിത്വാ॒യാഥോ॑ മിഥുന॒ത്വായ॑ പ॒ങ്ക്തി പ്രാ॑യണോ॒ വൈ യ॒ജ്ഞഃ പ॒ങ്ക്ത്യു॑ദയനഃ॒ പഞ്ച॑ പ്രയാ॒ജാ ഇ॑ജ്യന്തേ ച॒ത്വാരഃ॑ പത്നീസംയാഁ॒ജാ-സ്സ॑മിഷ്ടയ॒ജുഃ പ॑ഞ്ച॒മ-മ്പ॒ങ്ക്തിമേ॒വാനു॑ പ്ര॒യന്തി॑ പ॒ങ്ക്തിമനൂദ്യ॑ന്തി ॥ 60 ॥
(പ്ര॒ജായാഃ᳚ – കരോതി॒ തത് – ക്രി॑യതേ॒ – ത്രയ॑സ്ത്രിഗ്മ്ശച്ച ) (അ. 10)
യു॒ക്ഷ്വാഹി ദേ॑വ॒ഹൂത॑മാ॒ഗ്മ്॒ അശ്വാഗ്മ്॑ അഗ്നേ ര॒ഥീരി॑വ । നി ഹോതാ॑ പൂ॒ര്വ്യ-സ്സ॑ദഃ ॥ ഉ॒ത നോ॑ ദേവ ദേ॒വാഗ്മ് അച്ഛാ॑ വോചോ വി॒ദുഷ്ട॑രഃ । ശ്രദ്വിശ്വാ॒ വാര്യാ॑ കൃധി ॥ ത്വഗ്മ് ഹ॒ യദ്യ॑വിഷ്ഠ്॒യ സഹ॑സ-സ്സൂനവാഹുത । ഋ॒താവാ॑ യ॒ജ്ഞിയോ॒ ഭുവഃ॑ ॥ അ॒യമ॒ഗ്നി-സ്സ॑ഹ॒സ്രിണോ॒ വാജ॑സ്യ ശ॒തിന॒സ്പതിഃ॑ । മൂ॒ര്ധാ ക॒വീ ര॑യീ॒ണാമ് ॥ ത-ന്നേ॒മിമൃ॒ഭവോ॑ യ॒ഥാ ഽഽന॑മസ്വ॒ സഹൂ॑തിഭിഃ । നേദീ॑യോ യ॒ജ്ഞ- [യ॒ജ്ഞമ്, അ॒ങ്ഗി॒രഃ॒ ।] 61
-മ॑ങ്ഗിരഃ ॥ തസ്മൈ॑ നൂ॒ നമ॒ഭിദ്യ॑വേ വാ॒ചാ വി॑രൂപ॒ നിത്യ॑യാ । വൃഷ്ണേ॑ ചോദസ്വ സുഷ്ടു॒തിമ് ॥ കമു॑ ഷ്വിദസ്യ॒ സേന॑യാ॒-ഽഗ്നേരപാ॑കചക്ഷസഃ । പ॒ണി-ങ്ഗോഷു॑ സ്തരാമഹേ ॥ മാ നോ॑ ദേ॒വാനാം॒-വിഁശഃ॑ പ്രസ്നാ॒തീരി॑വോ॒സ്രാഃ । കൃ॒ശ-ന്ന ഹാ॑സു॒രഘ്നി॑യാഃ ॥ മാ ന॑-സ്സമസ്യ ദൂ॒ഢ്യഃ॑ പരി॑ദ്വേഷസോ അഗ്മ് ഹ॒തിഃ । ഊ॒ര്മിര്ന നാവ॒മാ വ॑ധീത് ॥ നമ॑സ്തേ അഗ്ന॒ ഓജ॑സേ ഗൃ॒ണന്തി॑ ദേവ കൃ॒ഷ്ടയഃ॑ । അമൈ॑- [അമൈഃ᳚, അ॒മിത്ര॑മര്ദയ ।] 62
-ര॒മിത്ര॑മര്ദയ ॥ കു॒വിഥ്സുനോ॒ ഗവി॑ഷ്ട॒യേ-ഽഗ്നേ॑ സം॒വേഁഷി॑ഷോ ര॒യിമ് । ഉരു॑കൃദു॒രു ണ॑സ്കൃധി ॥ മാ നോ॑ അ॒സ്മി-ന്മ॑ഹാധ॒നേ പരാ॑ വര്ഗ്ഭാര॒ഭൃദ്യ॑ഥാ । സം॒വഁര്ഗ॒ഗ്മ്॒ സഗ്മ് ര॒യി-ഞ്ജ॑യ ॥ അ॒ന്യമ॒സ്മദ്ഭി॒യാ ഇ॒യമഗ്നേ॒ സിഷ॑ക്തു ദു॒ച്ഛുനാ᳚ । വര്ധാ॑ നോ॒ അമ॑വ॒ച്ഛവഃ॑ ॥ യസ്യാജു॑ഷന്നമ॒സ്വിന॒-ശ്ശമീ॒മദു॑ര്മഖസ്യവാ । ത-ങ്ഘേദ॒ഗ്നിര്വൃ॒ധാ-ഽവ॑തി ॥ പര॑സ്യാ॒ അധി॑ [ ] 63
സം॒വഁതോ-ഽവ॑രാഗ്മ് അ॒ഭ്യാ ത॑ര । യത്രാ॒ഹമസ്മി॒ താഗ്മ് അ॑വ ॥ വി॒ദ്മാ ഹി തേ॑ പു॒രാ വ॒യമഗ്നേ॑ പി॒തുര്യഥാവ॑സഃ । അധാ॑ തേ സു॒മ്നമീ॑മഹേ ॥ യ ഉ॒ഗ്ര ഇ॑വ ശര്യ॒ഹാ തി॒ഗ്മശൃ॑ങ്ഗോ॒ ന വഗ്മ്സ॑ഗഃ । അഗ്നേ॒ പുരോ॑ രു॒രോജി॑ഥ ॥ സഖാ॑യ॒-സ്സം-വഁ ॑-സ്സം॒യഁഞ്ച॒മിഷ॒ഗ്ഗ്॒ സ്തോമ॑-ഞ്ചാ॒ഗ്നയേ᳚ । വര്ഷി॑ഷ്ഠായ ക്ഷിതീ॒നാമൂ॒ര്ജോ നപ്ത്രേ॒ സഹ॑സ്വതേ ॥ സഗ്മ് സ॒മിദ്യു॑വസേ വൃഷ॒ന്ന -ഗ്നേ॒ വിശ്വാ᳚ന്യ॒ര്യ ആ । ഇ॒ഡസ്പ॒ദേ സമി॑ധ്യസേ॒ സ നോ॒ വസൂ॒ന്യാ ഭ॑ര । പ്രജാ॑പതേ॒, സ വേ॑ദ॒, സോമാ॑ പൂഷണേ॒, മൌ ദേ॒വൌ ॥ 64 ॥
(യ॒ജ്ഞ – മമൈ॒ – രധി॑ – വൃഷ॒ – ന്നേകാ॒ന്ന വിഗ്മ്॑ശ॒തിശ്ച॑ ) (അ. 11)
ഉ॒ശന്ത॑സ്ത്വാ ഹവാമഹ ഉ॒ശന്ത॒-സ്സമി॑ധീമഹി । ഉ॒ശന്നു॑ശ॒ത ആ വ॑ഹ പി॒തൄന്. ഹ॒വിഷേ॒ അത്ത॑വേ ॥ ത്വഗ്മ് സോ॑മ॒ പ്രചി॑കിതോ മനീ॒ഷാ ത്വഗ്മ് രജി॑ഷ്ഠ॒മനു॑ നേഷി॒ പന്ഥാ᳚മ് । തവ॒ പ്രണീ॑തീ പി॒തരോ॑ ന ഇന്ദോ ദേ॒വേഷു॒ രത്ന॑മ ഭജന്ത॒ ധീരാഃ᳚ ॥ ത്വയാ॒ ഹി നഃ॑ പി॒തര॑-സ്സോമ॒ പൂര്വേ॒ കര്മാ॑ണി ച॒ക്രുഃ പ॑വമാന॒ ധീരാഃ᳚ । വ॒ന്വന്നവാ॑തഃ പരി॒ധീഗ്മ് രപോ᳚ര്ണു വീ॒രേഭി॒രശ്വൈ᳚ര്മ॒ഘവാ॑ ഭവാ [ഭവ, നഃ॒ ।] 65
നഃ ॥ ത്വഗ്മ് സോ॑മ പി॒തൃഭി॑-സ്സംവിഁദാ॒നോ-ഽനു॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീ ആ ത॑തന്ഥ । തസ്മൈ॑ ത ഇന്ദോ ഹ॒വിഷാ॑ വിധേമ വ॒യഗ്ഗ് സ്യാ॑മ॒ പത॑യോ രയീ॒ണാമ് ॥ അഗ്നി॑ഷ്വാത്താഃ പിതര॒ ഏഹ ഗ॑ച്ഛത॒ സദ॑-സ്സദ-സ്സദത സുപ്രണീതയഃ । അ॒ത്താ ഹ॒വീഗ്മ്ഷി॒ പ്രയ॑താനി ബ॒ര്॒ഹിഷ്യഥാ॑ ര॒യിഗ്മ് സര്വ॑വീര-ന്ദധാതന ॥ ബര്ഹി॑ഷദഃ പിതര ഊ॒ത്യ॑ര്വാഗി॒മാ വോ॑ ഹ॒വ്യാ ച॑കൃമാ ജു॒ഷദ്ധ്വ᳚മ് । ത ആ ഗ॒താ-ഽവ॑സാ॒ ശ-ന്ത॑മേ॒നാ-ഽഥാ॒-ഽസ്മഭ്യ॒ഗ്മ്॒ [-ഽസ്മഭ്യ᳚മ്, ശം-യോഁര॑ര॒പോ ദ॑ധാത ।] 66
ശം-യോഁര॑ര॒പോ ദ॑ധാത ॥ ആ-ഽഹ-മ്പി॒തൄന്-ഥ്സു॑വി॒ദത്രാഗ്മ്॑ അവിഥ്സി॒ നപാ॑ത-ഞ്ച വി॒ക്രമ॑ണ-ഞ്ച॒ വിഷ്ണോഃ᳚ । ബ॒ര്॒ഹി॒ഷദോ॒ യേ സ്വ॒ധയാ॑ സു॒തസ്യ॒ ഭജ॑ന്ത പി॒ത്വസ്ത ഇ॒ഹാ-ഽഽ ഗ॑മിഷ്ഠാഃ ॥ ഉപ॑ഹൂതാഃ പി॒തര॑-സ്സോ॒മ്യാസോ॑ ബര്ഹി॒ഷ്യേ॑ഷു നി॒ധിഷു॑ പ്രി॒യേഷു॑ । ത ആ ഗ॑മന്തു॒ ത ഇ॒ഹ ശ്രു॑വ॒ന്ത്വധി॑ ബ്രുവന്തു॒ തേ അ॑വന്ത്വ॒സ്മാന് ॥ ഉദീ॑രതാ॒മവ॑ര॒ ഉ-ത്പരാ॑സ॒ ഉന്മ॑ദ്ധ്യ॒മാഃ പി॒തര॑-സ്സോ॒മ്യാസഃ॑ । അസും॒- [അസു᳚മ്, യ ഈ॒യുര॑ വൃ॒കാ] 67
-യഁ ഈ॒യുര॑ വൃ॒കാ ഋ॑ത॒ജ്ഞാസ്തേ നോ॑-ഽവന്തു പി॒തരോ॒ ഹവേ॑ഷു ॥ ഇ॒ദ-മ്പി॒തൃഭ്യോ॒ നമോ॑ അസ്ത്വ॒ദ്യ യേ പൂര്വാ॑സോ॒ യ ഉപ॑രാസ ഈ॒യുഃ । യേ പാര്ഥി॑വേ॒ രജ॒സ്യാ നിഷ॑ത്താ॒ യേ വാ॑ നൂ॒നഗ്മ് സു॑വൃ॒ജനാ॑സു വി॒ക്ഷു ॥ അധാ॒ യഥാ॑ നഃ പി॒തരഃ॒ പരാ॑സഃ പ്ര॒ത്നാസോ॑ അഗ്ന ഋ॒തമാ॑ശുഷാ॒ണാഃ । ശുചീദ॑യ॒-ന്ദീധി॑തി മുക്ഥ॒ശാസഃ॒, ക്ഷാമാ॑ ഭി॒ന്ദന്തോ॑ അരു॒ണീരപ॑ വ്രന്ന് ॥ യദ॑ഗ്നേ [യദ॑ഗ്നേ, ക॒വ്യ॒വാ॒ഹ॒ന॒ പി॒തൄന്] 68
കവ്യവാഹന പി॒തൄന്. യക്ഷ്യൃ॑താ॒വൃധഃ॑ । പ്ര ച॑ ഹ॒വ്യാനി॑ വക്ഷ്യസി ദേ॒വേഭ്യ॑ശ്ച പി॒തൃഭ്യ॒ ആ ॥ ത്വമ॑ഗ്ന ഈഡി॒തോ ജാ॑തവേ॒ദോ-ഽവാ᳚ഡ്ഢ॒വ്യാനി॑ സുര॒ഭീണി॑ കൃ॒ത്വാ । പ്രാദാഃ᳚ പി॒തൃഭ്യ॑-സ്സ്വ॒ധയാ॒ തേ അ॑ക്ഷന്ന॒ദ്ധി ത്വ-ന്ദേ॑വ॒ പ്രയ॑താ ഹ॒വീഗ്മ്ഷി॑ ॥ മാത॑ലീ ക॒വ്യൈര്യ॒മോ അങ്ഗി॑രോഭി॒ ര്ബൃഹ॒സ്പതി॒ര്॒ ഋക്വ॑ഭി ര്വാവൃധാ॒നഃ । യാഗ്ശ്ച॑ ദേ॒വാ വാ॑വൃ॒ധുര്യേ ച॑ ദേ॒വാന്-ഥ്സ്വാഹാ॒-ഽന്യേ സ്വ॒ധയാ॒-ഽന്യേ മ॑ദന്തി ॥ 69 ॥
ഇ॒മം-യഁ ॑മ പ്രസ്ത॒രമാഹി സീദാങ്ഗി॑രോഭിഃ പി॒തൃഭി॑-സ്സംവിഁദാ॒നഃ । ആത്വാ॒ മന്ത്രാഃ᳚ കവിശ॒സ്താ വ॑ഹന്ത്വേ॒നാ രാ॑ജന്. ഹ॒വിഷാ॑ മാദയസ്വ ॥ അങ്ഗി॑രോഭി॒രാ ഗ॑ഹി യ॒ജ്ഞിയേ॑ഭി॒ര്യമ॑ വൈരൂ॒പൈരി॒ഹ മാ॑ദയസ്വ । വിവ॑സ്വന്തഗ്മ് ഹുവേ॒ യഃ പി॒താ തേ॒-ഽസ്മിന്. യ॒ജ്ഞേ ബ॒ര്॒ഹിഷ്യാ നി॒ഷദ്യ॑ ॥ അങ്ഗി॑രസോ നഃ പി॒തരോ॒ നവ॑ഗ്വാ॒ അഥ॑ര്വാണോ॒ ഭൃഗ॑വ-സ്സോ॒മ്യാസഃ॑ । തേഷാം᳚-വഁ॒യഗ്മ് സു॑മ॒തൌ യ॒ജ്ഞിയാ॑നാ॒മപി॑ ഭ॒ദ്രേ സൌ॑മന॒സേ സ്യാ॑മ ॥ 70 ॥
(ഭ॒വാ॒ – ഽസ്മഭ്യ॒ – മസും॒ – യഁദ॑ഗ്നേ – മദന്തി – സൌമന॒സ – ഏക॑-ഞ്ച ) (അ. 12)
(സ॒മിധ॒ – ശ്ചക്ഷു॑ഷീ – പ്ര॒ജാപ॑തി॒രാജ്യം॑ – ദേ॒വസ്യ॒ സ്ഫ്യം – ബ്ര॑ഹ്മവാ॒ദിനോ॒ ഽദ്ഭി – ര॒ഗ്നേസ്ത്രയോ॒ – മനുഃ॑ പൃഥി॒വ്യാഃ – പ॒ശവോ॒ – ഽഗ്നീധേ॑ – ദേ॒വാ വൈ യ॒ജ്ഞസ്യ॑ – യു॒ക്ഷ്വോ – ശന്ത॑സ്ത്വാ॒ – ദ്വാദ॑ശ )
(സ॒മിധോ॑ – യാ॒ജ്യാ॑ – തസ്മാ॒ന്നഭാ॒-ഽഗഗ്മ് – ഹി തമന്വി- ത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാ വാ – ആ॒ഹേത്യാ॑ഹ – യു॒ക്ഷ്വാ ഹി – സ॑പ്ത॒തിഃ )
(സ॒മിധഃ॑, സൌമന॒സേ സ്യാ॑മ)
॥ ഹരിഃ॑ ഓമ് ॥
॥ കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്ദ്വിതീയകാണ്ഡേ ഷഷ്ടഃ പ്രശ്ന-സ്സമാപ്തഃ ॥
(വാ॒യ॒വ്യം॑ – പ്ര॒ജാപ॑തി – രാദി॒ത്യേഭ്യോ॑ – ദേ॒വാ – വി॒ശ്വരൂ॑പഃ – സ॒മിധഃ॒ – ഷട്) (6)
॥ ഇതി ദ്വീതീയ-ങ്കാണ്ഡമ് ॥