കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്തൃതീയകാണ്ഡേ ചതുര്ഥഃ പ്രശ്നഃ – ഇഷ്ടിഹോമാഭിധാനം
ഓ-ന്നമഃ പരമാത്മനേ, ശ്രീ മഹാഗണപതയേ നമഃ,
ശ്രീ ഗുരുഭ്യോ നമഃ । ഹ॒രിഃ॒ ഓമ് ॥
വി വാ ഏ॒തസ്യ॑ യ॒ജ്ഞ ഋ॑ദ്ധ്യതേ॒ യസ്യ॑ ഹ॒വിര॑തി॒രിച്യ॑തേ॒ സൂര്യോ॑ ദേ॒വോ ദി॑വി॒ഷദ്ഭ്യ॒ ഇത്യാ॑ഹ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॑നാ ചൈ॒വാസ്യ॑ പ്ര॒ജാപ॑തിനാ ച യ॒ജ്ഞസ്യ॒ വ്യൃ॑ദ്ധ॒മപി॑ വപതി॒ രക്ഷാഗ്മ്॑സി॒ വാ ഏ॒ത-ത്പ॒ശുഗ്മ് സ॑ചന്തേ॒ യദേ॑കദേവ॒ത്യ॑ ആല॑ബ്ധോ॒ ഭൂയാ॒-ന്ഭവ॑തി॒ യസ്യാ᳚സ്തേ॒ ഹരി॑തോ॒ ഗര്ഭ॒ ഇത്യാ॑ഹ ദേവ॒ത്രൈവൈനാ᳚-ങ്ഗമയതി॒ രക്ഷ॑സാ॒മപ॑ഹത്യാ॒ ആ വ॑ര്തന വര്ത॒യേത്യാ॑ഹ॒ [വര്ത॒യേത്യാ॑ഹ, ബ്രഹ്മ॑ണൈ॒വൈന॒-മാ] 1
ബ്രഹ്മ॑ണൈ॒വൈന॒-മാ വ॑ര്തയതി॒ വി തേ॑ ഭിനദ്മി തക॒രീമിത്യാ॑ഹ യഥായ॒ജുരേ॒വൈതദു॑- രുദ്ര॒ഫ്സോ വി॒ശ്വരൂ॑പ॒ ഇന്ദു॒രിത്യാ॑ഹ പ്ര॒ജാ വൈ പ॒ശവ॒ ഇന്ദുഃ॑ പ്ര॒ജയൈ॒വൈന॑-മ്പ॒ശുഭി॒-സ്സമ॑ര്ധയതി॒ ദിവം॒-വൈഁ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ വ്യൃ॑ദ്ധ-ങ്ഗച്ഛതി പൃഥി॒വീമതി॑രിക്ത॒-ന്തദ്യന്ന ശ॒മയേ॒ദാര്തി॒മാര്ച്ഛേ॒-ദ്യജ॑മാനോ മ॒ഹീ ദ്യൌഃ പൃ॑ഥി॒വീച॑ ന॒ ഇ॑- [ന॒ ഇതി॑, ആ॒ഹ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീഭ്യാ॑മേ॒വ] 2
-ത്യാഹ॒ ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീഭ്യാ॑മേ॒വ യ॒ജ്ഞസ്യ॒ വ്യൃ॑ദ്ധ॒-ഞ്ചാതി॑രിക്ത-ഞ്ച ശമയതി॒ നാ-ഽഽര്തി॒മാര്ച്ഛ॑തി॒ യജ॑മാനോ॒ ഭസ്മ॑നാ॒-ഽഭി സമൂ॑ഹതി സ്വ॒ഗാകൃ॑ത്യാ॒ അഥോ॑ അ॒നയോ॒ര്വാ ഏ॒ഷ ഗര്ഭോ॒-ഽനയോ॑രേ॒വൈന॑-ന്ദധാതി॒ യദ॑വ॒ദ്യേദതി॒ തദ്രേ॑ചയേ॒ദ്യന്നാവ॒ദ്യേ-ത്പ॒ശോരാല॑ബ്ധസ്യ॒ നാവ॑ ദ്യേ-ത്പു॒രസ്താ॒ന്നാഭ്യാ॑ അ॒ന്യദ॑വ॒ദ്യേ-ദു॒പരി॑ഷ്ടാദ॒ന്യ-ത്പു॒രസ്താ॒ദ്വൈ നാഭ്യൈ᳚ [ ] 3
പ്രാ॒ണ ഉ॒പരി॑ഷ്ടാദപാ॒നോ യാവാ॑നേ॒വ പ॒ശുസ്തസ്യാവ॑ ദ്യതി॒ വിഷ്ണ॑വേ ശിപിവി॒ഷ്ടായ॑ ജുഹോതി॒ യദ്വൈ യ॒ജ്ഞസ്യാ॑തി॒രിച്യ॑തേ॒ യഃ പ॒ശോര്ഭൂ॒മാ യാ പുഷ്ടി॒സ്ത-ദ്വിഷ്ണു॑-ശ്ശിപിവി॒ഷ്ടോ ഽതി॑രിക്ത ഏ॒വാതി॑രിക്ത-ന്ദധാ॒ത്യതി॑രിക്തസ്യ॒ ശാന്ത്യാ॑ അ॒ഷ്ടാപ്രൂ॒ഡ്ഢിര॑ണ്യ॒-ന്ദക്ഷി॑ണാ॒-ഽഷ്ടാപ॑ദീ॒ ഹ്യേ॑ഷാ ഽഽത്മാ ന॑വ॒മഃ പ॒ശോരാപ്ത്യാ॑ അന്തരകോ॒ശ ഉ॒ഷ്ണീഷേ॒ണാ-ഽഽവി॑ഷ്ടിത-മ്ഭവത്യേ॒വമി॑വ॒ ഹി പ॒ശുരുല്ബ॑മിവ॒ ചര്മേ॑വ മാ॒ഗ്മ്॒സമി॒വാസ്ഥീ॑വ॒ യാവാ॑നേ॒വ പ॒ശുസ്തമാ॒പ്ത്വാ-ഽവ॑ രുന്ധേ॒യസ്യൈ॒ഷാ യ॒ജ്ഞേ പ്രായ॑ശ്ചിത്തിഃ ക്രി॒യത॑ ഇ॒ഷ്ട്വാ വസീ॑യാ-ന്ഭവതി ॥ 4 ॥
(വ॒ര്ത॒യത്യാ॑ഹ-ന॒ ഇതി॒-വൈ നാഭ്യാ॒-ഉല്ബ॑മി॒വൈ-ക॑വിഗ്മ്ശതിശ്ച) (അ. 1)
ആ വാ॑യോ ഭൂഷ ശുചിപാ॒ ഉപ॑ ന-സ്സ॒ഹസ്ര॑-ന്തേ നി॒യുതോ॑ വിശ്വവാര । ഉപോ॑ തേ॒ അന്ധോ॒ മദ്യ॑മയാമി॒ യസ്യ॑ ദേവ ദധി॒ഷേ പൂ᳚ര്വ॒പേയ᳚മ് ॥ ആകൂ᳚ത്യൈ ത്വാ॒ കാമാ॑യ ത്വാ സ॒മൃധേ᳚ ത്വാ കിക്കി॒ടാ തേ॒ മനഃ॑ പ്ര॒ജാപ॑തയേ॒ സ്വാഹാ॑ കിക്കി॒ടാ തേ᳚ പ്രാ॒ണം-വാഁ॒യവേ॒ സ്വാഹാ॑ കിക്കി॒ടാ തേ॒ ചക്ഷു॒-സ്സൂര്യാ॑യ॒ സ്വാഹാ॑ കിക്കി॒ടാ തേ॒ ശ്രോത്ര॒-ന്ദ്യാവാ॑പൃഥി॒വീഭ്യാ॒ഗ്॒ സ്വാഹാ॑ കിക്കി॒ടാ തേ॒ വാച॒ഗ്മ്॒ സര॑സ്വത്യൈ॒ സ്വാഹാ॒ [സര॑സ്വത്യൈ॒ സ്വാഹാ᳚, ത്വ-ന്തു॒രീയാ॑] 5
ത്വ-ന്തു॒രീയാ॑ വ॒ശിനീ॑ വ॒ശാ-ഽസി॑ സ॒കൃദ്യ-ത്ത്വാ॒ മന॑സാ॒ ഗര്ഭ॒ ആ-ഽശ॑യത് । വ॒ശാ ത്വം-വഁ॒ശിനീ॑ ഗച്ഛ ദേ॒വാന്-ഥ്സ॒ത്യാ-സ്സ॑ന്തു॒ യജ॑മാനസ്യ॒ കാമാഃ᳚ ॥ അ॒ജാ-ഽസി॑ രയി॒ഷ്ഠാ പൃ॑ഥി॒വ്യാഗ്മ് സീ॑ദോ॒ര്ധ്വാ-ഽന്തരി॑ക്ഷ॒മുപ॑ തിഷ്ഠസ്വ ദി॒വി തേ॑ ബൃ॒ഹദ്ഭാഃ ॥ തന്തു॑-ന്ത॒ന്വ-ന്രജ॑സോ ഭാ॒നുമന്വി॑ഹി॒ ജ്യോതി॑ഷ്മതഃ പ॒ഥോ ര॑ക്ഷ ധി॒യാ കൃ॒താന് ॥ അ॒നു॒ല്ബ॒ണം-വഁ ॑യത॒ ജോഗു॑വാ॒മപോ॒ മനു॑ ര്ഭവ ജ॒നയാ॒ ദൈവ്യ॒-ഞ്ജന᳚മ് ॥ മന॑സോ ഹ॒വിര॑സി പ്ര॒ജാപ॑തേ॒ര്വര്ണോ॒ ഗാത്രാ॑ണാ-ന്തേ ഗാത്ര॒ഭാജോ॑ ഭൂയാസ്മ ॥ 6 ॥
(സര॑സ്വത്യൈ॒ സ്വാഹാ॒ – മനു॒ – സ്ത്രയോ॑ദശ ച) (അ. 2)
ഇ॒മേ വൈ സ॒ഹാ-ഽഽസ്താ॒-ന്തേ വാ॒യുര്വ്യ॑വാ॒-ത്തേ ഗര്ഭ॑മദധാതാ॒-ന്തഗ്മ് സോമഃ॒ പ്രാജ॑നയ-ദ॒ഗ്നിര॑ഗ്രസത॒ സ ഏ॒ത-മ്പ്ര॒ജാപ॑തിരാഗ്നേ॒യ-മ॒ഷ്ടാക॑പാലമപശ്യ॒-ത്ത-ന്നിര॑വപ॒-ത്തേനൈ॒വൈനാ॑മ॒ഗ്നേരധി॒ നിര॑ക്രീണാ॒-ത്തസ്മാ॒ദപ്യ॑ന്യദേവ॒ത്യാ॑മാ॒ലഭ॑മാന ആഗ്നേ॒യമ॒ഷ്ടാക॑പാല-മ്പു॒രസ്താ॒ന്നിര്വ॑പേദ॒ഗ്നേരേ॒വൈനാ॒മധി॑ നി॒ഷ്ക്രീയാ-ഽഽല॑ഭതേ॒ യ- [യത്, വാ॒യുര്വ്യവാ॒-] 7
-ദ്വാ॒യുര്വ്യവാ॒-ത്തസ്മാ᳚-ദ്വായ॒വ്യാ॑ യദി॒മേ ഗര്ഭ॒മദ॑ധാതാ॒-ന്തസ്മാ᳚-ദ്ദ്യാവാപൃഥി॒വ്യാ॑ യ-ഥ്സോമഃ॒ പ്രാജ॑നയദ॒ഗ്നിരഗ്ര॑സത॒ തസ്മാ॑ദഗ്നീഷോ॒മീയാ॒ യദ॒നയോ᳚ര്വിയ॒ത്യോ-ര്വാഗവ॑ദ॒-ത്തസ്മാ᳚-ഥ്സാരസ്വ॒തീ യ-ത്പ്ര॒ജാപ॑തിര॒ഗ്നേരധി॑ നി॒രക്രീ॑ണാ॒-ത്തസ്മാ᳚-ത്പ്രാജാപ॒ത്യാ സാ വാ ഏ॒ഷാ സ॑ര്വദേവ॒ത്യാ॑ യദ॒ജാ വ॒ശാ വാ॑യ॒വ്യാ॑മാ ല॑ഭേത॒ ഭൂതി॑കാമോ വാ॒യുര്വൈ ക്ഷേപി॑ഷ്ഠാ ദേ॒വതാ॑ വാ॒യുമേ॒വ സ്വേന॑ [സ്വേന॑, ഭാ॒ഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒] 8
ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സ ഏ॒വൈന॒-മ്ഭൂതി॑-ങ്ഗമയതി ദ്യാവാപൃഥി॒വ്യാ॑മാ ല॑ഭേത കൃ॒ഷമാ॑ണഃ പ്രതി॒ഷ്ഠാകാ॑മോ ദി॒വ ഏ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ര്ജന്യോ॑ വര്ഷതി॒ വ്യ॑സ്യാമോഷ॑ധയോ രോഹന്തി സ॒മര്ധു॑കമസ്യ സ॒സ്യ-മ്ഭ॑വത്യഗ്നീഷോ॒മീയാ॒മാ ല॑ഭേത॒ യഃ കാ॒മയേ॒താന്ന॑വാനന്നാ॒ദ-സ്സ്യാ॒മിത്യ॒ഗ്നിനൈ॒വാന്ന॒മവ॑ രുന്ധേ॒ സോമേ॑നാ॒ന്നാദ്യ॒-മന്ന॑വാനേ॒വാന്നാ॒ദോ ഭ॑വതി സാരസ്വ॒തീമാ ല॑ഭേത॒ യ [യഃ, ഈ॒ശ്വ॒രോ വാ॒ചോ] 9
ഈ᳚ശ്വ॒രോ വാ॒ചോ വദി॑തോ॒-സ്സന്. വാച॒-ന്നവദേ॒-ദ്വാഗ്വൈ സര॑സ്വതീ॒ സര॑സ്വതീമേ॒വ സ്വേന॑ ഭാഗ॒ധേയേ॒നോപ॑ ധാവതി॒ സൈവാസ്മി॒ന്. വാച॑-ന്ദധാതി പ്രാജാപ॒ത്യാമാ ല॑ഭേത॒ യഃ കാ॒മയേ॒താന॑ഭിജിതമ॒ഭി ജ॑യേയ॒മിതി॑ പ്ര॒ജാപ॑തി॒-സ്സര്വാ॑ ദേ॒വതാ॑ ദേ॒വതാ॑ഭിരേ॒വാ-ന॑ഭിജിതമ॒ഭി ജ॑യതി വായ॒വ്യ॑യോ॒പാക॑രോതി വാ॒യോരേ॒വൈനാ॑മവ॒രുദ്ധ്യാ-ഽഽല॑ഭത॒ ആകൂ᳚ത്യൈ ത്വാ॒ കാമാ॑യ॒ ത്വേ- [കാമാ॑യ ത്വാ, ഇത്യാ॑ഹ യഥായ॒ജു-] 10
-ത്യാ॑ഹ യഥായ॒ജു-രേ॒വൈത-ത്കി॑ക്കിടാ॒കാര॑-ഞ്ജുഹോതി കിക്കിടാകാ॒രേണ॒ വൈ ഗ്രാ॒മ്യാഃ പ॒ശവോ॑ രമന്തേ॒ പ്രാ-ഽഽര॒ണ്യാഃ പ॑തന്തി॒ യ-ത്കി॑ക്കിടാ॒കാര॑-ഞ്ജു॒ഹോതി॑ ഗ്രാ॒മ്യാണാ᳚-മ്പശൂ॒നാ-ന്ധൃത്യൈ॒ പര്യ॑ഗ്നൌ ക്രി॒യമാ॑ണേ ജുഹോതി॒ ജീവ॑ന്തീമേ॒വൈനാഗ്മ്॑ സുവ॒ര്ഗം-ലോഁ॒ക-ങ്ഗ॑മയതി॒ ത്വ-ന്തു॒രീയാ॑ വ॒ശിനീ॑ വ॒ശാ-ഽസീത്യാ॑ഹ ദേവ॒ത്രൈവൈനാ᳚-ങ്ഗമയതി സ॒ത്യാ-സ്സ॑ന്തു॒ യജ॑മാനസ്യ॒ കാമാ॒ ഇത്യാ॑ഹൈ॒ഷ വൈ കാമോ॒ [വൈ കാമഃ॑, യജ॑മാനസ്യ॒] 11
യജ॑മാനസ്യ॒ യദനാ᳚ര്ത ഉ॒ദൃച॒-ങ്ഗച്ഛ॑തി॒ തസ്മാ॑ദേ॒വമാ॑ഹാ॒-ഽജാ-ഽസി॑ രയി॒ഷ്ഠേത്യാ॑ഹൈ॒ ഷ്വേ॑വൈനാം᳚-ലോഁ॒കേഷു॒ പ്രതി॑ഷ്ഠാപയതി ദി॒വി തേ॑ ബൃ॒ഹദ്ഭാ ഇത്യാ॑ഹ സുവ॒ര്ഗ ഏ॒വാസ്മൈ॑ ലോ॒കേ ജ്യോതി॑-ര്ദധാതി॒ തന്തു॑-ന്ത॒ന്വ-ന്രജ॑സോ ഭാ॒നുമന്വി॒ഹീത്യാ॑ഹേ॒മാനേ॒വാസ്മൈ॑ ലോ॒കാന് ജ്യോതി॑ഷ്മതഃ കരോത്യനുല്ബ॒ണം-വഁ ॑യത॒ ജോഗു॑വാ॒മപ॒ ഇ- [ജോഗു॑വാ॒മപ॒ ഇതി॑, ആ॒ഹ॒ യദേ॒വ] 12
-ത്യാ॑ഹ॒ യദേ॒വ യ॒ജ്ഞ ഉ॒ല്ബണ॑-ങ്ക്രി॒യതേ॒ തസ്യൈ॒വൈഷാ ശാന്തി॒ര്മനു॑ര്ഭവ ജ॒നയാ॒ ദൈവ്യ॒-ഞ്ജന॒മിത്യാ॑ഹ മാന॒വ്യോ॑ വൈ പ്ര॒ജാസ്താ ഏ॒വാ-ഽഽദ്യാഃ᳚ കുരുതേ॒ മന॑സോ ഹ॒വിര॒സീത്യാ॑ഹ സ്വ॒ഗാകൃ॑ത്യൈ॒ ഗാത്രാ॑ണാ-ന്തേ ഗാത്ര॒ഭാജോ॑ ഭൂയാ॒സ്മേത്യാ॑ഹാ॒ ഽഽശിഷ॑മേ॒വൈതാമാ ശാ᳚സ്തേ॒ തസ്യൈ॒ വാ ഏ॒തസ്യാ॒ ഏക॑മേ॒വാ-ദേ॑വയജനം॒ യഁദാല॑ബ്ധായാ-മ॒ഭ്രോ [-മ॒ഭ്രഃ, ഭവ॑തി॒] 13
ഭവ॑തി॒ യദാല॑ബ്ധായാമ॒ഭ്ര-സ്സ്യാദ॒ഫ്സു വാ᳚പ്രവേ॒ശയേ॒-ഥ്സര്വാം᳚-വാഁ॒ പ്രാശ്ഞീ॑യാ॒ദ്യദ॒ഫ്സു പ്ര॑വേ॒ശയേ᳚ദ്യജ്ഞവേശ॒സ-ങ്കു॑ര്യാ॒-ഥ്സര്വാ॑മേ॒വ പ്രാശ്ഞീ॑യാദിന്ദ്രി॒യമേ॒വാ-ഽഽത്മ-ന്ധ॑-ത്തേ॒ സാ വാ ഏ॒ഷാ ത്ര॑യാ॒ണാമേ॒വാവ॑ രുദ്ധാ സംവഁഥ്സര॒സദ॑-സ്സഹസ്രയാ॒ജിനോ॑ ഗൃഹമേ॒ധിന॒സ്ത ഏ॒വൈതയാ॑ യജേര॒-ന്തേഷാ॑മേ॒വൈഷാ-ഽഽപ്താ ॥ 14 ॥
(യഥ് – സ്വേന॑ – സാരസ്വ॒തീമാ ല॑ഭേത॒ യഃ – കാമാ॑യ ത്വാ॒ – കാമോ – ഽപ॒ ഇത്യ॒ – ഭ്രോ – ദ്വിച॑ത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 3)
ചി॒ത്ത-ഞ്ച॒ ചിത്തി॒ശ്ചാ ഽഽകൂ॑ത॒-ഞ്ചാ-ഽഽകൂ॑തിശ്ച॒ വിജ്ഞാ॑ത-ഞ്ച വി॒ജ്ഞാന॑-ഞ്ച॒ മന॑ശ്ച॒ ശക്വ॑രീശ്ച॒ ദര്ശ॑ശ്ച പൂ॒ര്ണമാ॑സശ്ച ബൃ॒ഹച്ച॑ രഥന്ത॒ര-ഞ്ച॑ പ്ര॒ജാപ॑തി॒ര്ജയാ॒നിന്ദ്രാ॑യ॒ വൃഷ്ണേ॒ പ്രായ॑ച്ഛദു॒ഗ്രഃ പൃ॑ത॒നാജ്യേ॑ഷു॒ തസ്മൈ॒ വിശ॒-സ്സമ॑നമന്ത॒ സര്വാ॒-സ്സ ഉ॒ഗ്ര-സ്സഹി ഹവ്യോ॑ ബ॒ഭൂവ॑ദേവാസു॒രാ-സ്സംയഁ ॑ത്താ ആസ॒ന്ഥ്സ ഇന്ദ്രഃ॑ പ്ര॒ജാപ॑തി॒മുപാ॑ ധാവ॒-ത്തസ്മാ॑ ഏ॒താഞ്ജയാ॒-ന്പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്താന॑ജുഹോ॒-ത്തതോ॒ വൈ ദേ॒വാ അസു॑രാനജയ॒ന്॒. യദജ॑യ॒-ന്തജ്ജയാ॑നാ-ഞ്ജയ॒ത്വഗ്ഗ് സ്പര്ധ॑മാനേനൈ॒തേ ഹോ॑ത॒വ്യാ॑ ജയ॑ത്യേ॒വ താ-മ്പൃത॑നാമ് ॥ 15 ॥
(ഉപ॒ – പഞ്ച॑വിഗ്മ്ശതിശ്ച) (അ. 4)
അ॒ഗ്നിര്ഭൂ॒താനാ॒മധി॑പതി॒-സ്സമാ॑-ഽവ॒ത്വിന്ദ്രോ᳚ ജ്യേ॒ഷ്ഠാനാം᳚-യഁ॒മഃ പൃ॑ഥി॒വ്യാ വാ॒യുര॒ന്തരി॑ക്ഷസ്യ॒ സൂര്യോ॑ദി॒വശ്ച॒ന്ദ്രമാ॒ നക്ഷ॑ത്രാണാ॒-മ്ബൃഹ॒സ്പതി॒ര്ബ്രഹ്മ॑ണോ മി॒ത്ര-സ്സ॒ത്യാനാം॒-വഁരു॑ണോ॒-ഽപാഗ്മ് സ॑മു॒ദ്ര-സ്സ്രോ॒ത്യാനാ॒മന്ന॒ഗ്മ്॒ സാമ്രാ᳚ജ്യാനാ॒മധി॑പതി॒ തന്മാ॑-ഽവതു॒ സോമ॒ ഓഷ॑ധീനാഗ്മ് സവി॒താ പ്ര॑സ॒വാനാഗ്മ്॑ രു॒ദ്രഃ പ॑ശൂ॒നാ-ന്ത്വഷ്ടാ॑ രൂ॒പാണാം॒-വിഁഷ്ണുഃ॒ പര്വ॑താനാ-മ്മ॒രുതോ॑ ഗ॒ണാനാ॒മധി॑പതയ॒സ്തേ മാ॑വന്തു॒ പിത॑രഃ പിതാമഹാഃ പരേ-ഽവരേ॒ തതാ᳚സ്തതാമഹാ ഇ॒ഹ മാ॑-ഽവത । അ॒സ്മി-ന്ബ്രഹ്മ॑ന്ന॒സ്മിന് ക്ഷ॒ത്രേ᳚-ഽസ്യാ-മാ॒ശിഷ്യ॒സ്യാ-മ്പു॑രോ॒ധായാ॑മ॒സ്മിന്-കര്മ॑ന്ന॒സ്യാ-ന്ദേ॒വഹൂ᳚ത്യാമ് ॥ 16 ॥
(അ॒വ॒രേ॒ – സ॒പ്തദ॑ശ ച) (അ. 5)
ദേ॒വാ വൈ യദ്യ॒ജ്ഞേ-ഽകു॑ര്വത॒ തദസു॑രാ അകുര്വത॒ തേ ദേ॒വാ ഏ॒താന॑ഭ്യാതാ॒നാന॑പശ്യ॒ന്- താന॒ഭ്യാത॑ന്വത॒ യദ്ദേ॒വാനാ॒-ങ്കര്മാ-ഽഽസീ॒ദാര്ധ്യ॑ത॒ തദ്യദസു॑രാണാ॒-ന്ന തദാ᳚ര്ധ്യത॒ യേന॒ കര്മ॒ണേര്ഥ്സേ॒-ത്തത്ര॑ ഹോത॒വ്യാ॑ ഋ॒ദ്ധ്നോത്യേ॒വ തേന॒ കര്മ॑ണാ॒ യദ്വിശ്വേ॑ ദേ॒വാ-സ്സ॒മഭ॑ര॒-ന്തസ്മാ॑-ദഭ്യാതാ॒നാ വൈ᳚ശ്വദേ॒വായത്-പ്ര॒ജാപ॑തി॒ര്ജയാ॒-ന്പ്രായ॑ച്ഛ॒-ത്തസ്മാ॒ജ്ജയാഃ᳚ പ്രാജാപ॒ത്യാ [പ്രാജാപ॒ത്യാഃ, യ-ദ്രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃദ്ഭീ॑] 17
യ-ദ്രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃദ്ഭീ॑ രാ॒ഷ്ട്രമാ-ഽദ॑ദത॒ ത-ദ്രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതാഗ്മ്॑ രാഷ്ട്രഭൃ॒ത്ത്വ-ന്തേ ദേ॒വാ അ॑ഭ്യാതാ॒നൈരസു॑രാന॒ഭ്യാത॑ന്വത॒ ജയൈ॑രജയന്-രാഷ്ട്ര॒ഭൃദ്ഭീ॑ രാ॒ഷ്ട്രമാ-ഽദ॑ദത॒ യദ്ദേ॒വാ അ॑ഭ്യാതാ॒നൈരസു॑രാന॒ഭ്യാത॑ന്വത॒ തദ॑ഭ്യാതാ॒നാനാ॑മഭ്യാതാന॒ത്വം-യഁജ്ജയൈ॒രജ॑യ॒-ന്തജ്ജയാ॑നാ-ഞ്ജയ॒ത്വം-യഁ-ദ്രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃദ്ഭീ॑ രാ॒ഷ്ട്രമാ-ഽദ॑ദത॒ ത-ദ്രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതാഗ്മ്॑ രാഷ്ട്രഭൃ॒ത്ത്വ-ന്തതോ॑ ദേ॒വാ അഭ॑വ॒-ന്പരാ-ഽസു॑രാ॒ യോ ഭ്രാതൃ॑വ്യവാ॒ന്-ഥ്സ്യാ-ഥ്സ ഏ॒താന് ജു॑ഹുയാദഭ്യാതാ॒നൈരേ॒വ ഭ്രാതൃ॑വ്യാന॒ഭ്യാത॑നുതേ॒ ജയൈ᳚ര്ജയതി രാഷ്ട്ര॒ഭൃദ്ഭീ॑ രാ॒ഷ്ട്രമാ ദ॑ത്തേ॒ ഭവ॑ത്യാ॒ത്മനാ॒ പരാ᳚-ഽസ്യ॒ ഭ്രാതൃ॑വ്യോ ഭവതി ॥ 18 ॥
(പ്രാ॒ജാ॒പ॒ത്യാഃ-സോ᳚-ഽ-ഷ്ടാ ദ॑ശ ച) (അ. 6)
ഋ॒താ॒ഷാ-ഡൃ॒തധാ॑മാ॒-ഽഗ്നി-ര്ഗ॑ന്ധ॒ര്വസ്ത-സ്യൌഷ॑ധയോ-ഽഫ്സ॒രസ॒ ഊര്ജോ॒ നാമ॒ സ ഇ॒ദ-മ്ബ്രഹ്മ॑ ക്ഷ॒ത്ര-മ്പാ॑തു॒ താ ഇ॒ദ-മ്ബ്രഹ്മ॑ ക്ഷ॒ത്ര-മ്പാ᳚ന്തു॒ തസ്മൈ॒ സ്വാഹാ॒ താഭ്യ॒-സ്സ്വാഹാ॑ സഗ്മ്ഹി॒തോ വി॒ശ്വസാ॑മാ॒ സൂര്യോ॑ ഗന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॒ മരീ॑ചയോ-ഽഫ്സ॒രസ॑ ആ॒യുവ॑-സ്സുഷു॒മ്ന-സ്സൂര്യ॑ രശ്മി-ശ്ച॒ന്ദ്രമാ॑ ഗന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॒ നക്ഷ॑ത്രാണ്യ-ഫ്സ॒രസോ॑ ബേ॒കുര॑യോഭു॒ജ്യു-സ്സു॑പ॒ര്ണോ യ॒ജ്ഞോ ഗ॑ന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॒ ദക്ഷി॑ണാ അപ്സ॒രസ॑ സ്ത॒വാഃ പ്ര॒ജാപ॑തി-ര്വി॒ശ്വക॑ര്മാ॒ മനോ॑ [മനഃ॑, ഗ॒ന്ധ॒ര്വസ്തസ്യ॑-ര്ഖ്സാ॒മാന്യ॑-ഫ്സ॒രസോ॒] 19
ഗന്ധ॒ര്വസ്തസ്യ॑-ര്ഖ്സാ॒മാന്യ॑-ഫ്സ॒രസോ॒ വഹ്ന॑യൈഷി॒രോ വി॒ശ്വവ്യ॑ചാ॒ വാതോ॑ ഗന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യാ-ഽഽപോ᳚ ഽഫ്സ॒രസോ॑ മു॒ദാഭുവ॑നസ്യ പതേ॒ യസ്യ॑ത ഉ॒പരി॑ ഗൃ॒ഹാ ഇ॒ഹ ച॑ । സ നോ॑ രാ॒സ്വാജ്യാ॑നിഗ്മ് രാ॒യസ്പോഷഗ്മ്॑ സു॒വീര്യഗ്മ്॑ സംവഁഥ്സ॒രീണാഗ്॑ സ്വ॒സ്തിമ് ॥ പ॒ര॒മേ॒ഷ്ഠ്യധി॑പതി-ര്മൃ॒ത്യു-ര്ഗ॑ന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॒ വിശ്വ॑മപ്സ॒രസോ॒ ഭുവ॑-സ്സുക്ഷി॒തിഃ- സുഭൂ॑തി-ര്ഭദ്ര॒കൃ-ഥ്സുവ॑ര്വാ-ന്പ॒ര്ജന്യോ॑ ഗന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॑ വി॒ദ്യുതോ᳚ ഽഫ്സ॒രസോ॒ രുചോ॑ ദൂ॒രേ ഹേ॑തി-രമൃഡ॒യോ [ദൂ॒രേ ഹേ॑തി-രമൃഡ॒യഃ, മൃ॒ത്യുര്ഗ॑ന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॑] 20
മൃ॒ത്യുര്ഗ॑ന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യ॑ പ്ര॒ജാ അ॑ഫ്സ॒രസോ॑ ഭീ॒രുവ॒ശ്ചരുഃ॑ കൃപണ കാ॒ശീ കാമോ॑ ഗന്ധ॒ര്വ-സ്തസ്യാ॒ധയോ᳚ ഽഫ്സ॒രസ॑-ശ്ശോ॒ചയ॑ന്തീ॒ര്നാമ॒ സ ഇ॒ദ-മ്ബ്രഹ്മ॑ ക്ഷ॒ത്ര-മ്പാ॑ത॒ താ ഇ॒ദ-മ്ബ്രഹ്മ॑ ക്ഷ॒ത്ര-മ്പാ᳚ന്തു॒ തസ്മൈ॒ സ്വാഹാ॒ താഭ്യ॒-സ്സ്വാഹാ॒ സ നോ॑ ഭുവനസ്യ പതേ॒ യസ്യ॑ത ഉ॒പരി॑ ഗൃ॒ഹാ ഇ॒ഹ ച॑ । ഉ॒രു ബ്ര॒ഹ്മ॑ണേ॒-ഽസ്മൈ ക്ഷ॒ത്രായ॒ മഹി॒ ശര്മ॑ യച്ഛ ॥ 21 ॥
(മനോ॑ – ഽമൃഡ॒യഃ – ഷട്ച॑ത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 7)
രാ॒ഷ്ട്രകാ॑മായ ഹോത॒വ്യാ॑ രാ॒ഷ്ട്രം-വൈഁ രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതോ॑ രാ॒ഷ്ട്രേണൈ॒വാസ്മൈ॑ രാ॒ഷ്ട്രമവ॑ രുന്ധേ രാ॒ഷ്ട്രമേ॒വ ഭ॑വത്യാ॒ത്മനേ॑ ഹോത॒വ്യാ॑ രാ॒ഷ്ട്രം-വൈഁ രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതോ॑ രാ॒ഷ്ട്ര-മ്പ്ര॒ജാ രാ॒ഷ്ട്ര-മ്പ॒ശവോ॑ രാ॒ഷ്ട്രം-യഁച്ഛ്രേഷ്ഠോ॒ ഭവ॑തി രാ॒ഷ്ട്രേണൈ॒വ രാ॒ഷ്ട്രമവ॑ രുന്ധേ॒ വസി॑ഷ്ഠ-സ്സമാ॒നാനാ᳚-മ്ഭവതി॒ ഗ്രാമ॑കാമായ ഹോത॒വ്യാ॑ രാ॒ഷ്ട്രം-വൈഁ രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതോ॑ രാ॒ഷ്ട്രഗ്മ് സ॑ജാ॒താ രാ॒ഷ്ട്രേണൈ॒വാസ്മൈ॑ രാ॒ഷ്ട്രഗ്മ് സ॑ജാ॒താനവ॑ രുന്ധേ ഗ്രാ॒- [രുന്ധേ ഗ്രാ॒മീ, ഏ॒വ ഭ॑വത്യധി॒ദേവ॑നേ] 22
-മ്യേ॑വ ഭ॑വത്യധി॒ദേവ॑നേ ജുഹോത്യധി॒ദേവ॑ന ഏ॒വാസ്മൈ॑ സജാ॒താനവ॑ രുന്ധേ॒ ത ഏ॑ന॒മവ॑രുദ്ധാ॒ ഉപ॑ തിഷ്ഠന്തേ രഥമു॒ഖ ഓജ॑സ്കാമസ്യ ഹോത॒വ്യാ॑ ഓജോ॒ വൈ രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃത॒ ഓജോ॒ രഥ॒ ഓജ॑സൈ॒വാസ്മാ॒ ഓജോ-ഽവ॑ രുന്ധ ഓജ॒സ്വ്യേ॑വ ഭ॑വതി॒ യോ രാ॒ഷ്ട്രാദപ॑ഭൂത॒-സ്സ്യാ-ത്തസ്മൈ॑ ഹോത॒വ്യാ॑ യാവ॑ന്തോ-ഽസ്യ॒ രഥാ॒-സ്സ്യുസ്താ-ന്ബ്രൂ॑യാ-ദ്യു॒ന്ധ്വമിതി॑ രാ॒ഷ്ട്രമേ॒വാ-ഽസ്മൈ॑ യുന॒- [രാ॒ഷ്ട്രമേ॒വാ-ഽസ്മൈ॑ യുനക്തി, ആഹു॑തയോ॒ വാ] 23
-ക്ത്യാഹു॑തയോ॒ വാ ഏ॒തസ്യാകൢ॑പ്താ॒ യസ്യ॑ രാ॒ഷ്ട്ര-ന്ന കല്പ॑തേ സ്വര॒ഥസ്യ॒ ദക്ഷി॑ണ-ഞ്ച॒ക്ര-മ്പ്ര॒വൃഹ്യ॑ നാ॒ഡീമ॒ഭി ജു॑ഹുയാ॒ദാഹു॑തീരേ॒വാസ്യ॑ കല്പയതി॒ താ അ॑സ്യ॒ കല്പ॑മാനാ രാ॒ഷ്ട്രമനു॑ കല്പതേ സങ്ഗ്രാ॒മേ സംയഁ ॑ത്തേ ഹോത॒വ്യാ॑ രാ॒ഷ്ട്രം-വൈഁ രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതോ॑ രാ॒ഷ്ട്രേ ഖലു॒ വാ ഏ॒തേ വ്യായ॑ച്ഛന്തേ॒ യേ സ॑ങ്ഗ്രാ॒മഗ്മ് സം॒-യഁന്തി॒ യസ്യ॒ പൂര്വ॑സ്യ॒ ജുഹ്വ॑തി॒ സ ഏ॒വ ഭ॑വതി॒ ജയ॑തി॒ തഗ്മ് സ॑ഗ്രാ॒മ്മ-മ്മാ᳚ന്ധു॒ക ഇ॒ദ്ധ്മോ [ഇ॒ദ്ധ്മഃ, ഭ॒വ॒ത്യങ്ഗാ॑രാ] 24
ഭ॑വ॒ത്യങ്ഗാ॑രാ ഏ॒വ പ്ര॑തി॒വേഷ്ട॑മാനാ അ॒മിത്രാ॑ണാമസ്യ॒ സേനാ॒-മ്പ്രതി॑വേഷ്ടയന്തി॒ യ ഉ॒ന്മാദ്യേ॒-ത്തസ്മൈ॑ ഹോത॒വ്യാ॑ ഗന്ധര്വാഫ്സ॒രസോ॒ വാ ഏ॒തമുന്മാ॑ദയന്തി॒ യ ഉ॒ന്മാദ്യ॑ത്യേ॒തേ ഖലു॒ വൈ ഗ॑ന്ധര്വാഫ്സ॒രസോ॒ യദ്രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃത॒സ്തസ്മൈ॒ സ്വാഹാ॒ താഭ്യ॒-സ്സ്വാഹേതി॑ ജുഹോതി॒ തേനൈ॒വൈനാ᳚ഞ്ഛമയതി॒ നൈയ॑ഗ്രോധ॒ ഔദു॑മ്ബര॒ ആശ്വ॑ത്ഥഃ॒ പ്ലാക്ഷ॒ ഇതീ॒ദ്ധ്മോ ഭ॑വത്യേ॒തേ വൈ ഗ॑ന്ധര്വാഫ്സ॒രസാ᳚-ങ്ഗൃ॒ഹാ-സ്സ്വ ഏ॒വൈനാ॑- [ഏ॒വൈനാന്॑, ആ॒യത॑നേ] 25
-നാ॒യത॑നേ ശമയത്യഭി॒ചര॑താ പ്രതിലോ॒മഗ്മ് ഹോ॑ത॒വ്യാഃ᳚ പ്രാ॒ണാനേ॒വാസ്യ॑ പ്ര॒തീചഃ॒ പ്രതി॑ യൌതി॒ ത-ന്തതോ॒ യേന॒ കേന॑ ച സ്തൃണുതേ॒ സ്വകൃ॑ത॒ ഇരി॑ണേ ജുഹോതി പ്രദ॒രേ വൈ॒തദ്വാ അ॒സ്യൈ നിര്-ഋ॑തിഗൃഹീത॒-ന്നിര്-ഋ॑തിഗൃഹീത ഏ॒വൈന॒-ന്നിര്-ഋ॑ത്യാ ഗ്രാഹയതി॒ യദ്വാ॒ചഃ ക്രൂ॒ര-ന്തേന॒ വഷ॑-ട്കരോതി വാ॒ച ഏ॒വൈന॑-ങ്ക്രൂ॒രേണ॒ പ്രവൃ॑ശ്ചതി താ॒ജഗാര്തി॒മാര്ച്ഛ॑തി॒ യസ്യ॑ കാ॒മയേ॑താ॒ന്നാദ്യ॒- [കാ॒മയേ॑താ॒ന്നാദ്യ᳚മ്, ആ ദ॑ദീ॒യേതി॒] 26
-മാ ദ॑ദീ॒യേതി॒ തസ്യ॑ സ॒ഭായാ॑മുത്താ॒നോ നി॒പദ്യ॒ ഭുവ॑നസ്യ പത॒ ഇതി॒ തൃണാ॑നി॒ സ-ങ്ഗൃ॑ഹ്ണീയാ-ത്പ്ര॒ജാപ॑തി॒ര്വൈ ഭുവ॑നസ്യ॒ പതിഃ॑ പ്ര॒ജാപ॑തിനൈ॒വാസ്യാ॒ന്നാദ്യ॒മാ ദ॑ത്ത ഇ॒ദമ॒ഹമ॒മുഷ്യാ॑ ഽഽമുഷ്യായ॒ണസ്യാ॒ന്നാദ്യഗ്മ്॑ ഹരാ॒മീത്യാ॑ഹാ॒ന്നാദ്യ॑മേ॒വാസ്യ॑ ഹരതി ഷ॒ഡ്ഭിര്ഹ॑രതി॒ ഷഡ്വാ ഋ॒തവഃ॑ പ്ര॒ജാപ॑തിനൈ॒വാസ്യാ॒-ന്നാദ്യ॑മാ॒ദായ॒ര്തവോ᳚ ഽസ്മാ॒ അനു॒ പ്രയ॑ച്ഛന്തി॒ [പ്രയ॑ച്ഛന്തി, യോ ജ്യേ॒ഷ്ഠബ॑ന്ധു॒-] 27
യോ ജ്യേ॒ഷ്ഠബ॑ന്ധു॒-രപ॑ ഭൂത॒-സ്സ്യാ-ത്തഗ്ഗ്സ്ഥലേ॑-ഽവ॒സായ്യ॑ ബ്രഹ്മൌദ॒ന-ഞ്ചതു॑-ശ്ശരാവ-മ്പ॒ക്ത്വാ തസ്മൈ॑ ഹോത॒വ്യാ॑ വര്ഷ്മ॒ വൈ രാ᳚ഷ്ട്ര॒ഭൃതോ॒ വഷ്മ॒ സ്ഥലം॒-വഁര്ഷ്മ॑ണൈ॒വൈനം॒-വഁഷ്മ॑ സമാ॒നാനാ᳚-ങ്ഗമയതി॒ ചതു॑-ശ്ശരാവോ ഭവതി ദി॒ക്ഷ്വേ॑വ പ്രതി॑തിഷ്ഠതി ക്ഷീ॒രേ ഭ॑വതി॒ രുച॑മേ॒വാസ്മി॑-ന്ദധാ॒ത്യുദ്ധ॑രതി ശൃത॒ത്വായ॑ സ॒ര്പിഷ്വാ᳚-ന്ഭവതി മേദ്ധ്യ॒ത്വായ॑ ച॒ത്വാര॑ ആര്ഷേ॒യാഃ പ്രാ-ഽശ്ഞ॑ന്തി ദി॒ശാമേ॒വ ജ്യോതി॑ഷി ജുഹോതി ॥ 28 ॥
(ഗ്രാ॒മീ – യു॑നക്തീ॒ – ധ്മഃ – സ്വ ഏ॒വൈനാ॑ – ന॒ന്നാദ്യം॑ – യഁച്ഛ॒ന്ത്യേ – കാ॒ന്ന പ॑ഞ്ചാ॒ശച്ച॑) (അ. 8)
ദേവി॑കാ॒ നിവ॑ര്പേ-ത്പ്ര॒ജാകാ॑മ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സീവ॒ ഖലു॒ വൈ പ്ര॒ജാശ്ഛന്ദോ॑ഭിരേ॒വാസ്മൈ᳚ പ്ര॒ജാഃ പ്രജ॑നയതി പ്രഥ॒മ-ന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി മിഥു॒നീ ഏ॒വ തേന॑ കരോ॒ത്യന്വേ॒വാസ്മാ॒ അനു॑മതിര്മന്യതേ രാ॒തേ രാ॒കാ പ്ര സി॑നീവാ॒ലീ ജ॑നയതി പ്ര॒ജാസ്വേ॒വ പ്രജാ॑താസു കു॒ഹ്വാ॑ വാച॑-ന്ദധാത്യേ॒താ ഏ॒വ നിവ॑ര്പേ-ത്പ॒ശുകാ॑മ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സീ- [ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി, ഇ॒വ॒ ഖലു॒ വൈ] 29
-വ॒ ഖലു॒ വൈ പ॒ശവ॒ശ്ഛന്ദോ॑ഭിരേ॒വാസ്മൈ॑ പ॒ശൂ-ന്പ്രജ॑നയതി പ്രഥ॒മ-ന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി॒ പ്രൈവ തേന॑ വാപയ॒ത്യന്വേ॒വാസ്മാ॒ അനു॑മതിര്മന്യതേ രാ॒തേ രാ॒കാ പ്ര സി॑നീവാ॒ലീ ജ॑നയതി പ॒ശൂനേ॒വ പ്രജാ॑താന് കു॒ഹ്വാ᳚ പ്രതി॑ഷ്ഠാപയത്യേ॒താ ഏ॒വ നിര്വ॑പേ॒-ദ്ഗ്രാമ॑കാമ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സീ വ॒ ഖലു॒ വൈ ഗ്രാമ॒ശ്ഛന്ദോ॑ഭിരേ॒വാസ്മൈ॒ ഗ്രാമ॒- [ഗ്രാമ᳚മ്, അവ॑ രുന്ധേ] 30
-മവ॑ രുന്ധേ മദ്ധ്യ॒തോ ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി മദ്ധ്യ॒ത ഏ॒വൈന॒-ങ്ഗ്രാമ॑സ്യ ദധാത്യേ॒താ ഏ॒വ നിര്വ॑പേ॒ജ്ജ്യോഗാ॑മയാവീ॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ ഖലു॒ വാ ഏ॒തമ॒ഭി മ॑ന്യന്തേ॒ യസ്യ॒ ജ്യോഗാ॒മയ॑തി॒ ഛന്ദോ॑ഭിരേ॒വൈന॑-മഗ॒ദ-ങ്ക॑രോതി മദ്ധ്യ॒തോ ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി മദ്ധ്യ॒തോ വാ ഏ॒തസ്യാകൢ॑പ്തം॒-യഁസ്യ॒ ജ്യോഗാ॒മയ॑തി മദ്ധ്യ॒ത ഏ॒വാസ്യ॒ തേന॑ കല്പയത്യേ॒താ ഏ॒വ നി- [ ഏ॒വ നിഃ, വ॒പേ॒ദ്യം-യഁ॒ജ്ഞോ] 31
-ര്വ॑പേ॒ദ്യം-യഁ॒ജ്ഞോ നോപ॒നമേ॒ച്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ ഖലു॒ വാ ഏ॒ത-ന്നോപ॑ നമന്തി॒ യം-യഁ॒ജ്ഞോ നോപ॒നമ॑തി പ്രഥ॒മ-ന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി മുഖ॒ത ഏ॒വാസ്മൈ॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി ദധാ॒ത്യുപൈ॑നം-യഁ॒ജ്ഞോ ന॑മത്യേ॒താ ഏ॒വ നിവ॑ര്പേദീജാ॒നശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ യാ॒തയാ॑മാനീവ॒ ഖലു॒ വാ ഏ॒തസ്യ॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ യ ഈ॑ജാ॒ന ഉ॑ത്ത॒മ-ന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോ- [ഉ॑ത്ത॒മ-ന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി, ഉ॒പരി॑ഷ്ടാദേ॒വാസ്മൈ॒] 32
-ത്യു॒പരി॑ഷ്ടാദേ॒വാസ്മൈ॒ ഛന്ദാ॒ഗ്॒സ്യയാ॑തയാമാ॒ന്യവ॑ രുന്ധ॒ ഉപൈ॑ന॒മുത്ത॑രോ യ॒ജ്ഞോ ന॑മത്യേ॒താ ഏ॒വ നിവ॑ര്പേ॒ദ്യ-മ്മേ॒ധാ നോപ॒നമേ॒ച്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ ഖലു॒ വാ ഏ॒ത-ന്നോപ॑ നമന്തി॒ യ-മ്മേ॒ധാ നോപ॒നമ॑തി പ്രഥ॒മ-ന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി മുഖ॒ത ഏ॒വാസ്മൈ॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി ദധാ॒ത്യുപൈ॑ന-മ്മേ॒ധാ ന॑മത്യേ॒താ ഏ॒വ നിവ॑ര്പേ॒- [നിവ॑ര്പേത്, രുക്കാ॑മ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ] 33
-ദ്രുക്കാ॑മ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സീവ॒ ഖലു॒ വൈ രുക് ഛന്ദോ॑ഭിരേ॒വാസ്മി॒-ന്രുച॑-ന്ദധാതിക്ഷീ॒രേ ഭ॑വന്തി॒ രുച॑മേ॒വാസ്മി॑-ന്ദധതി മദ്ധ്യ॒തോ ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി മദ്ധ്യ॒ത ഏ॒വൈനഗ്മ്॑ രു॒ചോ ദ॑ധാതിഗായ॒ത്രീ വാ അനു॑മതിസ്ത്രി॒ഷ്ടുഗ്രാ॒കാ ജഗ॑തീ സിനീവാ॒ല്യ॑നു॒ഷ്ടുപ് കു॒ഹൂര്ധാ॒താ വ॑ഷട്കാ॒രഃ പൂ᳚ര്വപ॒ക്ഷോ രാ॒കാ-ഽപ॑രപ॒ക്ഷഃ കു॒ഹൂര॑മാവാ॒സ്യാ॑ സിനീവാ॒ലീ പൌ᳚ര്ണമാ॒സ്യനു॑മതിശ്ച॒ന്ദ്രമാ॑ ധാ॒താ-ഽഷ്ടൌ [ ] 34
വസ॑വോ॒-ഽഷ്ടാക്ഷ॑രാ ഗായ॒ത്ര്യേകാ॑ദശ രു॒ദ്രാ ഏകാ॑ദശാക്ഷരാ ത്രി॒ഷ്ടുബ് ദ്വാദ॑ശാ-ഽഽദി॒ത്യാ ദ്വാദ॑ശാക്ഷരാ॒ ജഗ॑തീ പ്ര॒ജാപ॑തിരനു॒ഷ്ടുബ് ധാ॒താ വ॑ഷട്കാ॒ര ഏ॒തദ്വൈ ദേവി॑കാ॒-സ്സര്വാ॑ണി ച॒ ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ സര്വാ᳚ശ്ച ദേ॒വതാ॑ വഷട്കാ॒രസ്താ യ-ഥ്സ॒ഹ സര്വാ॑ നി॒ര്വപേ॑ദീശ്വ॒രാ ഏ॑ന-മ്പ്ര॒ദഹോ॒ ദ്വേ പ്ര॑ഥ॒മേ നി॒രുപ്യ॑ ധാ॒തുസ്തൃ॒തീയ॒-ന്നിവ॑ര്പേ॒-ത്തഥോ॑ ഏ॒വോത്ത॑രേ॒ നിവ॑ര്പേ॒-ത്തഥൈ॑ന॒-ന്ന പ്രദ॑ഹ॒ന്ത്യ ഥോ॒ യസ്മൈ॒ കാമാ॑യ നിരു॒പ്യന്തേ॒ തമേ॒വാ-ഽഽഭി॒രുപാ᳚-ഽഽപ്നോതി ॥ 35 ॥
(പ॒ശുകാ॑മ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒ വൈ ദേവി॑കാ॒ശ്ഛന്ദാഗ്മ്॑സി॒-ഗ്രാമം॑-കല്പയത്യേ॒താ ഏ॒വ നി-രു॑ത്ത॒മന്ധാ॒താര॑-ങ്കരോതി – മേ॒ധാ ന॑മത്യേ॒താ ഏ॒വ നിര്വ॑പേ – ദ॒ഷ്ടൌ – ദ॑ഹന്തി॒ – നവ॑ ച) (അ. 9)
(ദേവി॑കാഃ പ്ര॒ജാകാ॑മോ മിഥു॒നീ പ॒ശുകാ॑മഃ॒ പ്രൈവ ഗ്രാമ॑കാമോ॒ ജ്യോഗാ॑മയാവീ॒ യം-യഁ॒ജ്ഞോ യ ഈ॑ജാ॒നോ യ-മ്മേ॒ധാ രുക്കാ॑മോ॒-ഽഷ്ടൌ । ദേവി॑കാ ഭവന്തി ദധതി രാ॒ഷ്ട്രകാ॑മായ ഭവതി ദധാതി ।)
വാസ്തോ᳚ഷ്പതേ॒ പ്രതി॑ ജാനീ ഹ്യ॒സ്മാന്-ഥ്സ്വാ॑വേ॒ശോ അ॑നമീ॒വോ ഭ॑വാനഃ । യ-ത്ത്വേമ॑ഹേ॒ പ്രതി॒തന്നോ॑ ജുഷസ്വ॒ ശന്ന॑ ഏധി ദ്വി॒പദേ॒ ശഞ്ചതു॑ഷ്പദേ ॥ വാസ്തോ᳚ഷ്പതേ ശ॒ഗ്മയാ॑ സ॒ഗ്മ്॒ സദാ॑തേ സക്ഷീ॒മഹി॑ ര॒ണ്വയാ॑ ഗാതു॒മത്യാ᳚ । ആവഃ॒, ക്ഷേമ॑ ഉ॒ത യോഗേ॒ വര॑ന്നോ യൂ॒യ-മ്പാ॑ത സ്വ॒സ്തിഭി॒-സ്സദാ॑നഃ ॥ യ-ഥ്സാ॒യ-മ്പ്രാ॑തരഗ്നിഹോ॒ത്ര-ഞ്ജു॒ഹോത്യാ॑ഹുതീഷ്ട॒കാ ഏ॒വ താ ഉപ॑ ധത്തേ॒ [താ ഉപ॑ ധത്തേ, യജ॑മാനോ-ഽഹോരാ॒ത്രാണി॒] 36
യജ॑മാനോ-ഽഹോരാ॒ത്രാണി॒ വാ ഏ॒തസ്യേഷ്ട॑കാ॒ യ ആഹി॑താഗ്നി॒ര്യ-ഥ്സാ॒യ-മ്പ്രാ॑തര്ജു॒ഹോത്യ॑ഹോരാ॒ത്രാണ്യേ॒വാ ഽഽപ്ത്വേഷ്ട॑കാഃ കൃ॒ത്വോപ॑ ധത്തേ॒ ദശ॑ സമാ॒നത്ര॑ ജുഹോതി॒ ദശാ᳚ക്ഷരാ വി॒രാ-ഡ്വി॒രാജ॑മേ॒വാ-ഽഽപ്ത്വേഷ്ട॑കാ-ങ്കൃ॒ത്വോപ॑ ധ॒ത്തേ-ഽഥോ॑ വി॒രാജ്യേ॒വ യ॒ജ്ഞമാ᳚പ്നോതി॒ ചിത്യ॑ശ്ചിത്യോ-ഽസ്യ ഭവതി॒ തസ്മാ॒ദ്യത്ര॒ ദശോ॑ഷി॒ത്വാ പ്ര॒യാതി॒ ത-ദ്യ॑ജ്ഞവാ॒സ്ത്വവാ᳚സ്ത്വേ॒വ തദ്യ-ത്തതോ᳚-ഽര്വാ॒ചീനഗ്മ്॑ [തദ്യ-ത്തതോ᳚-ഽര്വാ॒ചീന᳚മ്, രു॒ദ്രഃ ഖലു॒ വൈ] 37
രു॒ദ്രഃ ഖലു॒ വൈ വാ᳚സ്തോഷ്പ॒തിര്യദഹു॑ത്വാ വാസ്തോഷ്പ॒തീയ॑-മ്പ്രയാ॒യാ-ദ്രു॒ദ്ര ഏ॑ന-മ്ഭൂ॒ത്വാ-ഽഗ്നിര॑നൂ॒ത്ഥായ॑ ഹന്യാദ്വാസ്തോഷ്പ॒തീയ॑-ഞ്ജുഹോതി ഭാഗ॒ധേയേ॑നൈ॒വൈനഗ്മ്॑ ശമയതി॒ നാ-ഽഽര്തി॒മാര്ച്ഛ॑തി॒ യജ॑മാനോ॒ യദ്യു॒ക്തേ ജു॑ഹു॒യാദ്യഥാ॒ പ്രയാ॑തേ॒ വാസ്താ॒വാഹു॑തി-ഞ്ജു॒ഹോതി॑ താ॒ദൃഗേ॒വ തദ്യദയു॑ക്തേ ജുഹു॒യാദ്യഥാ॒ ക്ഷേമ॒ ആഹു॑തി-ഞ്ജു॒ഹോതി॑ താ॒ദൃഗേ॒വ തദഹു॑തമസ്യ വാസ്തോഷ്പ॒തീയഗ്ഗ്॑ സ്യാ॒- [സ്യാത്, ദക്ഷി॑ണോ] 38
-ദ്ദക്ഷി॑ണോ യു॒ക്തോ ഭവ॑തി സ॒വ്യോ-ഽയു॒ക്തോ-ഽഥ॑ വാസ്തോഷ്പ॒തീയ॑-ഞ്ജുഹോത്യു॒ഭയ॑മേ॒വാ-ഽ ക॒രപ॑രിവര്ഗമേ॒വൈനഗ്മ്॑ ശമയതി॒ യദേക॑യാ ജുഹു॒യാദ്ദ॑ര്വിഹോ॒മ-ങ്കു॑ര്യാ-ത്പുരോ-ഽനുവാ॒ക്യാ॑ മ॒നൂച്യ॑ യാ॒ജ്യ॑യാ ജുഹോതി സദേവ॒ത്വായ॒ യദ്ധു॒ത ആ॑ദ॒ദ്ധ്യാ-ദ്രു॒ദ്ര-ങ്ഗൃ॒ഹാന॒ന്വാരോ॑ഹയേ॒-ദ്യദ॑വ॒ക്ഷാണാ॒ന്യസ॑-മ്പ്രക്ഷാപ്യ പ്രയാ॒യാദ്യഥാ॑ യജ്ഞവേശ॒സം-വാഁ॒-ഽഽദഹ॑നം-വാഁ താ॒ദൃഗേ॒വ തദ॒യന്തേ॒ യോനി॑ര്-ഋ॒ത്വിയ॒ ഇത്യ॒രണ്യോ᳚-സ്സ॒മാരോ॑ഹയ- [ഇത്യ॒രണ്യോ᳚-സ്സ॒മാരോ॑ഹയതി, ഏ॒ഷ വാ] 39
-ത്യേ॒ഷ വാ അ॒ഗ്നേര്യോനി॒-സ്സ്വ ഏ॒വൈനം॒-യോഁനൌ॑ സ॒മാരോ॑ഹയ॒ത്യഥോ॒ ഖല്വാ॑ഹു॒ര്യദ॒രണ്യോ᳚-സ്സ॒മാരൂ॑ഢോ॒ നശ്യേ॒ദുദ॑സ്യാ॒ഗ്നി-സ്സീ॑ദേ-ത്പുനരാ॒ധേയ॑-സ്സ്യാ॒ദിതി॒ യാ തേ॑ അഗ്നേ യ॒ജ്ഞിയാ॑ ത॒നൂസ്തയേഹ്യാ രോ॒ഹേത്യാ॒ത്മന്-ഥ്സ॒മാരോ॑ഹയതേ॒ യജ॑മാനോ॒ വാ അ॒ഗ്നേര്യോനി॒-സ്സ്വായാ॑മേ॒വൈനം॒-യോഁന്യാഗ്മ്॑ സ॒മാരോ॑ഹയതേ ॥ 40 ॥
(ധ॒ത്തേ॒-ഽര്വാ॒ചീനഗ്ഗ്॑ -സ്യാ-ഥ്സ॒മാരോ॑ഹയതി॒ -പഞ്ച॑ചത്വാരിഗ്മ്ശച്ച) (അ. 10)
ത്വമ॑ഗ്നേ ബൃ॒ഹദ്വയോ॒ ദധാ॑സി ദേവ ദാ॒ശുഷേ᳚ । ക॒വിര്ഗൃ॒ഹപ॑തി॒ര്യുവാ᳚ ॥ ഹ॒വ്യ॒വാഡ॒ഗ്നിര॒ജരഃ॑ പി॒താ നോ॑ വി॒ഭുര്വി॒ഭാവാ॑ സു॒ദൃശീ॑കോ അ॒സ്മേ । സു॒ഗാ॒ര്॒ഹ॒പ॒ത്യാ-സ്സമിഷോ॑ ദിദീഹ്യസ്മ॒ദ്രിയ॒ഖ്സ-മ്മി॑മീഹി॒ ശ്രവാഗ്മ്॑സി ॥ ത്വ-ഞ്ച॑ സോമ നോ॒ വശോ॑ ജീ॒വാതു॒-ന്ന മ॑രാമഹേ । പ്രി॒യസ്തോ᳚ത്രോ॒ വന॒സ്പതിഃ॑ ॥ ബ്ര॒ഹ്മാ ദേ॒വാനാ᳚-മ്പദ॒വീഃ ക॑വീ॒നാമൃഷി॒ര്വിപ്രാ॑ണാ-മ്മഹി॒ഷോ മൃ॒ഗാണാ᳚മ് । ശ്യേ॒നോ ഗൃദ്ധ്രാ॑ണാ॒ഗ്॒ സ്വധി॑തി॒ ര്വനാ॑നാ॒ഗ്മ്॒ സോമഃ॑ [സോമഃ॑, പ॒വിത്ര॒മത്യേ॑തി॒] 41
പ॒വിത്ര॒മത്യേ॑തി॒ രേഭന്ന്॑ ॥ ആ വി॒ശ്വദേ॑വ॒ഗ്മ്॒ സത്പ॑തിഗ്മ് സൂ॒ക്തൈര॒ദ്യാ വൃ॑ണീമഹേ । സ॒ത്യസ॑വഗ്മ് സവി॒താര᳚മ് ॥ ആസ॒ത്യേന॒ രജ॑സാ॒ വര്ത॑മാനോ നിവേ॒ശയ॑ന്ന॒മൃത॒-മ്മര്ത്യ॑ഞ്ച । ഹി॒ര॒ണ്യയേ॑ന സവി॒താ രഥേ॒നാ-ഽഽ ദേ॒വോയാ॑തി॒ ഭുവ॑നാ വി॒പശ്യന്ന്॑ ॥ യഥാ॑ നോ॒ അദി॑തിഃ॒ കര॒-ത്പശ്വേ॒ നൃഭ്യോ॒ യഥാ॒ ഗവേ᳚ । യഥാ॑ തോ॒കായ॑ രു॒ദ്രിയ᳚മ് ॥ മാ ന॑സ്തോ॒കേ തന॑യേ॒ മാ ന॒ ആയു॑ഷി॒ മാ നോ॒ ഗോഷു॒ മാ [ ] 42
നോ॒ അശ്വേ॑ഷു രീരിഷഃ । വീ॒രാ-ന്മാനോ॑ രുദ്ര ഭാമി॒തോ വ॑ധീര്ഹ॒വിഷ്മ॑ന്തോ॒ നമ॑സാ വിധേമ തേ ॥ ഉ॒ദ॒പ്രുതോ॒ ന വയോ॒ രക്ഷ॑മാണാ॒ വാവ॑ദതോ അ॒ഭ്രിയ॑സ്യേവ॒ ഘോഷാഃ᳚ । ഗി॒രി॒ഭ്രജോ॒ നോര്മയോ॒ മദ॑ന്തോ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॑മ॒ഭ്യ॑ര്കാ അ॑നാവന്ന് ॥ ഹ॒ഗ്മ്॒സൈരി॑വ॒ സഖി॑ഭി॒ര്വാവ॑ദദ്ഭിരശ്മ॒ന്- മയാ॑നി॒ നഹ॑നാ॒ വ്യസ്യന്ന്॑ । ബൃഹ॒സ്പതി॑രഭി॒കനി॑ക്രദ॒ദ്ഗാ ഉ॒ത പ്രാസ്തൌ॒ദുച്ച॑ വി॒ദ്വാഗ്മ് അ॑ഗായത് ॥ ഏന്ദ്ര॑ സാന॒സിഗ്മ് ര॒യിഗ്മ് [ര॒യിമ്, സ॒ജിത്വാ॑നഗ്മ് സദാ॒സഹ᳚മ് ।] 43
സ॒ജിത്വാ॑നഗ്മ് സദാ॒സഹ᳚മ് । വര്ഷി॑ഷ്ഠമൂ॒തയേ॑ ഭര ॥ പ്ര സ॑സാഹിഷേ പുരുഹൂത॒ ശത്രൂ॒ന് ജ്യേഷ്ഠ॑സ്തേ॒ ശുഷ്മ॑ ഇ॒ഹ രാ॒തിര॑സ്തു । ഇന്ദ്രാ-ഽഽ ഭ॑ര॒ ദക്ഷി॑ണേനാ॒ വസൂ॑നി॒ പതി॒-സ്സിന്ധൂ॑നാമസി രേ॒വതീ॑നാമ് ॥ ത്വഗ്മ് സു॒തസ്യ॑ പീ॒തയേ॑ സ॒ദ്യോ വൃ॒ദ്ധോ അ॑ജായഥാഃ । ഇന്ദ്ര॒ ജ്യൈഷ്ഠ്യാ॑യ സുക്രതോ ॥ ഭുവ॒സ്ത്വമി॑ന്ദ്ര॒ ബ്രഹ്മ॑ണാ മ॒ഹാ-ന്ഭുവോ॒ വിശ്വേ॑ഷു॒ സവ॑നേഷു യ॒ജ്ഞിയഃ॑ । ഭുവോ॒ നൄഗ്ശ്ച്യൌ॒ത്നോ വിശ്വ॑സ്മി॒-ന്ഭരേ॒ ജ്യേഷ്ഠ॑ശ്ച॒ മന്ത്രോ॑ [മന്ത്രഃ॑, വി॒ശ്വ॒ച॒ര്ഷ॒ണേ॒ ।] 44
വിശ്വചര്ഷണേ ॥ മി॒ത്രസ്യ॑ ചര്ഷണീ॒ധൃത॒-ശ്ശ്രവോ॑ ദേ॒വസ്യ॑ സാന॒സിമ് ।
സ॒ത്യ-ഞ്ചി॒ത്ര ശ്ര॑വസ്തമമ് ॥ മി॒ത്രോ ജനാന്॑ യാതയതി പ്രജാ॒ന-ന്മി॒ത്രോ ദാ॑ധാര പൃഥി॒വീമു॒ത ദ്യാമ് । മി॒ത്രഃ കൃ॒ഷ്ടീരനി॑മിഷാ॒-ഽഭി ച॑ഷ്ടേ സ॒ത്യായ॑ ഹ॒വ്യ-ങ്ഘൃ॒തവ॑-ദ്വിധേമ ॥ പ്രസമി॑ത്ര॒ മര്തോ॑ അസ്തു॒ പ്രയ॑സ്വാ॒ന്॒. യസ്ത॑ ആദിത്യ॒ ശിക്ഷ॑തി വ്ര॒തേന॑ । ന ഹ॑ന്യതേ॒ ന ജീ॑യതേ॒ ത്വോതോ॒ നൈന॒മഗ്മ്ഹോ॑ അശ്ഞോ॒ത്യന്തി॑തോ॒ ന ദൂ॒രാത് ॥ യ- [യത്, ചി॒ദ്ധി തേ॒ വിശോ॑] 45
-ച്ചി॒ദ്ധി തേ॒ വിശോ॑ യഥാ॒ പ്രദേ॑വ വരുണ വ്ര॒തമ് । മി॒നീ॒മസി॒ ദ്യവി॑ദ്യവി ॥ യ-ത്കിഞ്ചേ॒ദം-വഁ ॑രുണ॒ ദൈവ്യേ॒ ജനേ॑-ഽഭിദ്രോ॒ഹ-മ്മ॑നു॒ഷ്യാ᳚ശ്ചരാ॑മസി । അചി॑ത്തീ॒യ-ത്തവ॒ ധര്മാ॑ യുയോപി॒മമാ ന॒സ്തസ്മാ॒ ദേന॑സോ ദേവ രീരിഷഃ ॥ കി॒ത॒വാസോ॒ യദ്രി॑ രി॒പുര്ന ദീ॒വി യദ്വാ॑ ഘാ സ॒ത്യ മു॒തയന്ന വി॒ദ്മ । സര്വാ॒ താ വിഷ്യ॑ ശിഥി॒രേ വ॑ ദേ॒വാഥാ॑ തേ സ്യാമ വരുണ പ്രി॒യാസഃ॑ ॥ 46 ॥
(സോമോ॒-ഗോഷു॒ മാ- ര॒യിം – മന്ത്രോ॒ -യ-ച്ഛി॑ഥി॒രാ-സ॒പ്ത ച॑ ) (അ. 11)
(വി വാ ഏ॒തസ്യാ – ഽഽവാ॑യോ – ഇ॒മേ വൈ – ചി॒ത്തഞ്ചാ॒ – ഽഗ്നിര്ഭൂ॒താനാം᳚ – ദേ॒വാ വാ അ॑ഭ്യാതാ॒നാ – നൃ॑താ॒ഷാഡ് – രാ॒ഷ്ട്രകാ॑മായ॒ – ദേവി॑കാ॒ – വാസ്തോ᳚ഷ്പതേ॒ – ത്വമ॑ഗ്നേ ബൃ॒ഹ – ദേകാ॑ദശ )
(വി വാ ഏ॒തസ്യേ – ത്യാ॑ഹ – മൃ॒ത്യുര്ഗ॑ന്ധ॒ര്വോ – ഽവ॑ രുന്ധേ മദ്ധ്യ॒ത – സ്ത്വമ॑ഗ്നേ ബൃ॒ഹഥ് – ഷട്ച॑ത്വാരിഗ്മ്ശത്)
(വി വാ ഏ॒തസ്യ॑, പ്രി॒യാസഃ॑ )
॥ ഹരിഃ॑ ഓമ് ॥
॥ കൃഷ്ണ യജുര്വേദീയ തൈത്തിരീയ സംഹിതായാ-ന്തൃതീയകാണ്ഡേ ചതുര്ഥഃ പ്രശ്ന-സ്സമാപ്തഃ ॥