ଅଷ୍ଟାଵକ୍ର ଉଵାଚ ॥
ଆଚକ୍ଷ୍ଵ ଶଋଣୁ ଵା ତାତ ନାନାଶାସ୍ତ୍ରାଣ୍ୟନେକଶଃ ।
ତଥାପି ନ ତଵ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟଂ ସର୍ଵଵିସ୍ମରଣାଦ୍ ଋତେ ॥ 16-1॥
ଭୋଗଂ କର୍ମ ସମାଧିଂ ଵା କୁରୁ ଵିଜ୍ଞ ତଥାପି ତେ ।
ଚିତ୍ତଂ ନିରସ୍ତସର୍ଵାଶମତ୍ୟର୍ଥଂ ରୋଚୟିଷ୍ୟତି ॥ 16-2॥
ଆୟାସାତ୍ସକଲୋ ଦୁଃଖୀ ନୈନଂ ଜାନାତି କଶ୍ଚନ ।
ଅନେନୈଵୋପଦେଶେନ ଧନ୍ୟଃ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ନିର୍ଵୃତିମ୍ ॥ 16-3॥
ଵ୍ୟାପାରେ ଖିଦ୍ୟତେ ୟସ୍ତୁ ନିମେଷୋନ୍ମେଷୟୋରପି ।
ତସ୍ୟାଲସ୍ୟ ଧୁରୀଣସ୍ୟ ସୁଖଂ ନାନ୍ୟସ୍ୟ କସ୍ୟଚିତ୍ ॥ 16-4॥
ଇଦଂ କୃତମିଦଂ ନେତି ଦ୍ଵଂଦ୍ଵୈର୍ମୁକ୍ତଂ ୟଦା ମନଃ ।
ଧର୍ମାର୍ଥକାମମୋକ୍ଷେଷୁ ନିରପେକ୍ଷଂ ତଦା ଭଵେତ୍ ॥ 16-5॥
ଵିରକ୍ତୋ ଵିଷୟଦ୍ଵେଷ୍ଟା ରାଗୀ ଵିଷୟଲୋଲୁପଃ ।
ଗ୍ରହମୋକ୍ଷଵିହୀନସ୍ତୁ ନ ଵିରକ୍ତୋ ନ ରାଗଵାନ୍ ॥ 16-6॥
ହେୟୋପାଦେୟତା ତାଵତ୍ସଂସାରଵିଟପାଂକୁରଃ ।
ସ୍ପୃହା ଜୀଵତି ୟାଵଦ୍ ଵୈ ନିର୍ଵିଚାରଦଶାସ୍ପଦମ୍ ॥ 16-7॥
ପ୍ରଵୃତ୍ତୌ ଜାୟତେ ରାଗୋ ନିର୍ଵୃତ୍ତୌ ଦ୍ଵେଷ ଏଵ ହି ।
ନିର୍ଦ୍ଵଂଦ୍ଵୋ ବାଲଵଦ୍ ଧୀମାନ୍ ଏଵମେଵ ଵ୍ୟଵସ୍ଥିତଃ ॥ 16-8॥
ହାତୁମିଚ୍ଛତି ସଂସାରଂ ରାଗୀ ଦୁଃଖଜିହାସୟା ।
ଵୀତରାଗୋ ହି ନିର୍ଦୁଃଖସ୍ତସ୍ମିନ୍ନପି ନ ଖିଦ୍ୟତି ॥ 16-9॥
ୟସ୍ୟାଭିମାନୋ ମୋକ୍ଷେଽପି ଦେହେଽପି ମମତା ତଥା ।
ନ ଚ ଜ୍ଞାନୀ ନ ଵା ୟୋଗୀ କେଵଲଂ ଦୁଃଖଭାଗସୌ ॥ 16-10॥
ହରୋ ୟଦ୍ୟୁପଦେଷ୍ଟା ତେ ହରିଃ କମଲଜୋଽପି ଵା ।
ତଥାପି ନ ତଵ ସ୍ଵାଥ୍ୟଂ ସର୍ଵଵିସ୍ମରଣାଦୃତେ ॥ 16-11॥