ଅଥ ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ୟାୟଃ ।
ରାଜା ଉଵାଚ ।
ୟାନି ୟାନି ଇହ କର୍ମାଣି ୟୈଃ ୟୈଃ ସ୍ଵଚ୍ଛଂଦଜନ୍ମଭିଃ ।
ଚକ୍ରେ କରୋତି କର୍ତା ଵା ହରିଃ ତାନି ବ୍ରୁଵଂତୁ ନଃ ॥ 1॥
ଦ୍ରୁମିଲଃ ଉଵାଚ ।
ୟଃ ଵା ଅନଂତସ୍ୟ ଗୁଣାନ୍ ଅନଂତାନ୍
ଅନୁକ୍ରମିଷ୍ୟନ୍ ସଃ ତୁ ବାଲବୁଦ୍ଧିଃ ।
ରଜାଂସି ଭୂମେଃ ଗଣୟେତ୍ କଥଂଚିତ୍
କାଲେନ ନ ଏଵ ଅଖିଲଶକ୍ତିଧାମ୍ନଃ ॥ 2॥
ଭୂତୈଃ ୟଦା ପଂଚଭିଃ ଆତ୍ମସୃଷ୍ଟୈଃ
ପୁରଂ ଵିରାଜଂ ଵିରଚୟ୍ୟ ତସ୍ମିନ୍ ।
ସ୍ଵାଂଶେନ ଵିଷ୍ଟଃ ପୁରୁଷାଭିଧାନ
ମଵାପ ନାରାୟଣଃ ଆଦିଦେଵଃ ॥ 3॥
ୟତ୍ କାୟଃ ଏଷଃ ଭୁଵନତ୍ରୟସଂନିଵେଶଃ
ୟସ୍ୟ ଇଂଦ୍ରିୟୈଃ ତନୁଭୃତାଂ ଉଭୟୈଂଦ୍ରିୟାଣି ।
ଜ୍ଞାନଂ ସ୍ଵତଃ ଶ୍ଵସନତଃ ବଲଂ ଓଜଃ ଈହା
ସତ୍ତ୍ଵାଦିଭିଃ ସ୍ଥିତିଲୟୌଦ୍ଭଵଃ ଆଦିକର୍ତା ॥ 4॥
ଆଦୌ ଅଭୂତ୍ ଶତଧୃତୀ ରଜସ ଅସ୍ୟ ସର୍ଗେ
ଵିଷ୍ଣୁ ସ୍ଥିତୌ କ୍ରତୁପତିଃ ଦ୍ଵିଜଧର୍ମସେତୁଃ ।
ରୁଦ୍ରଃ ଅପି ଅୟାୟ ତମସା ପୁରୁଷଃ ସଃ ଆଦ୍ୟଃ
ଇତି ଉଦ୍ଭଵସ୍ଥିତିଲୟାଃ ସତତଂ ପ୍ରଜାସୁ ॥ 5॥
ଧର୍ମସ୍ୟ ଦକ୍ଷଦୁହିତର୍ୟଜନିଷ୍ଟଃ ମୂର୍ତ୍ୟା
ନାରାୟଣଃ ନରଃ ଋଷିପ୍ରଵରଃ ପ୍ରଶାଂତଃ ।
ନୈଷ୍କର୍ମ୍ୟଲକ୍ଷଣଂ ଉଵାଚ ଚଚାର କର୍ମ
ୟଃ ଅଦ୍ୟ ଅପି ଚ ଆସ୍ତ ଋଷିଵର୍ୟନିଷେଵିତାଂଘ୍ରିଃ ॥ 6॥
ଇଂଦ୍ରଃ ଵିଶଂକ୍ୟ ମମ ଧାମ ଜିଘୃକ୍ଷତି ଇତି
କାମଂ ନ୍ୟୟୁଂକ୍ତ ସଗଣଂ ସଃ ବଦରିଉପାଖ୍ୟମ୍ ।
ଗତ୍ଵା ଅପ୍ସରୋଗଣଵସଂତସୁମଂଦଵାତୈଃ
ସ୍ତ୍ରୀପ୍ରେକ୍ଷଣ ଇଷୁଭିଃ ଅଵିଧ୍ୟତତ୍ ମହିଜ୍ଞଃ ॥ 7॥
ଵିଜ୍ଞାୟ ଶକ୍ରକୃତଂ ଅକ୍ରମଂ ଆଦିଦେଵଃ
ପ୍ରାହ ପ୍ରହସ୍ୟ ଗତଵିସ୍ମୟଃ ଏଜମାନାନ୍ ।
ମା ଭୈଷ୍ଟ ଭୋ ମଦନ ମାରୁତ ଦେଵଵଧ୍ଵଃ
ଗୃହ୍ଣୀତ ନଃ ବଲିଂ ଅଶୂନ୍ୟଂ ଇମଂ କୁରୁଧ୍ଵମ୍ ॥ 8॥
ଇତ୍ଥଂ ବ୍ରୁଵତି ଅଭୟଦେ ନରଦେଵ ଦେଵାଃ
ସଵ୍ରୀଡନମ୍ରଶିରସଃ ସଘୃଣଂ ତଂ ଊଚୁଃ ।
ନ ଏତତ୍ ଵିଭୋ ତ୍ଵୟି ପରେ ଅଵିକୃତେ ଵିଚିତ୍ରମ୍
ସ୍ଵାରାମଧୀଃ ଅନିକରାନତପାଦପଦ୍ମେ ॥ 9॥
ତ୍ଵାଂ ସେଵତାଂ ସୁରକୃତା ବହଵଃ ଅଂତରାୟାଃ
ସ୍ଵୌକୋ ଵିଲଂଘ୍ୟ ପରମଂ ଵ୍ରଜତାଂ ପଦଂ ତେ ।
ନ ଅନ୍ୟସ୍ୟ ବର୍ହିଷି ବଲୀନ୍ ଦଦତଃ ସ୍ଵଭାଗାନ୍
ଧତ୍ତେ ପଦଂ ତ୍ଵଂ ଅଵିତା ୟଦି ଵିଘ୍ନମୂର୍ଧ୍ନି ॥ 10॥
କ୍ଷୁତ୍ ତୃଟ୍ତ୍ରିକାଲଗୁଣମାରୁତଜୈଵ୍ହ୍ୟଶୈଶ୍ନ୍ୟାନ୍
ଅସ୍ମାନ୍ ଅପାରଜଲଧୀନ୍ ଅତିତୀର୍ୟ କେଚିତ୍ ।
କ୍ରୋଧସ୍ୟ ୟାଂତି ଵିଫଲସ୍ୟ ଵଶ ପଦେ ଗୋଃ
ମଜ୍ଜଂତି ଦୁଶ୍ଚରତପଃ ଚ ଵୃଥା ଉତ୍ସୃଜଂତି ॥ 11॥
ଇତି ପ୍ରଗୃଣତାଂ ତେଷାଂ ସ୍ତ୍ରିୟଃ ଅତି ଅଦ୍ଭୁତଦର୍ଶନାଃ ।
ଦର୍ଶୟାମାସ ଶୁଶ୍ରୂଷାଂ ସ୍ଵର୍ଚିତାଃ କୁର୍ଵତୀଃ ଵିଭୁଃ ॥ 12॥
ତେ ଦେଵ ଅନୁଚରାଃ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ସ୍ତ୍ରିୟଃ ଶ୍ରୀଃ ଇଵ ରୂପିଣୀଃ ।
ଗଂଧେନ ମୁମୁହୁଃ ତାସାଂ ରୂପ ଔଦାର୍ୟହତଶ୍ରିୟଃ ॥ 13॥
ତାନ୍ ଆହ ଦେଵଦେଵ ଈଶଃ ପ୍ରଣତାନ୍ ପ୍ରହସନ୍ ଇଵ ।
ଆସାଂ ଏକତମାଂ ଵୃଂଗ୍ଧ୍ଵଂ ସଵର୍ଣାଂ ସ୍ଵର୍ଗଭୂଷଣାମ୍ ॥
14॥
ଓଂ ଇତି ଆଦେଶଂ ଆଦାୟ ନତ୍ଵା ତଂ ସୁରଵଂଦିନଃ ।
ଉର୍ଵଶୀଂ ଅପ୍ସରଃଶ୍ରେଷ୍ଠାଂ ପୁରସ୍କୃତ୍ୟ ଦିଵଂ ୟୟୁଃ ॥ 15॥
ଇଂଦ୍ରାୟ ଆନମ୍ୟ ସଦସି ଶ୍ରୁଣ୍ଵତାଂ ତ୍ରିଦିଵୌକସାମ୍ ।
ଊଚୁଃ ନାରାୟଣବଲଂ ଶକ୍ରଃ ତତ୍ର ଆସ ଵିସ୍ମିତଃ ॥ 16॥
ହଂସସ୍ଵରୂପୀ ଅଵଦଦତ୍ ଅଚ୍ୟୁତଃ ଆତ୍ମୟୋଗମ୍
ଦତ୍ତଃ କୁମାର ଋଷଭଃ ଭଗଵାନ୍ ପିତା ନଃ ।
ଵିଷ୍ଣୁଃ ଶିଵାୟ ଜଗତାଂ କଲୟା ଅଵତୀର୍ଣଃ
ତେନ ଆହୃତାଃ ମଧୁଭିଦା ଶ୍ରୁତୟଃ ହୟାସ୍ୟେ ॥ 17॥
ଗୁପ୍ତଃ ଅପି ଅୟେ ମନୁଃ ଇଲା ଓଷଧୟଃ ଚ ମାତ୍ସ୍ୟେ
କ୍ରୌଡେ ହତଃ ଦିତିଜଃ ଉଦ୍ଧରତା ଅଂଭସଃ କ୍ଷ୍ମାମ୍ ।
କୌର୍ମେ ଧୃତଃ ଅଦ୍ରିଃ ଅମୃତ ଉନ୍ମଥନେ ସ୍ଵପୃଷ୍ଠେ
ଗ୍ରାହାତ୍ ପ୍ରପନ୍ନମିଭରାଜଂ ଅମୁଂଚତ୍ ଆର୍ତମ୍ ॥ 18॥
ସଂସ୍ତୁନ୍ଵତଃ ଅବ୍ଧିପତିତାନ୍ ଶ୍ରମଣାନ୍ ଋଷୀଂ ଚ
ଶକ୍ରଂ ଚ ଵୃତ୍ରଵଧତଃ ତମସି ପ୍ରଵିଷ୍ଟମ୍ ।
ଦେଵସ୍ତ୍ରିୟଃ ଅସୁରଗୃହେ ପିହିତାଃ ଅନାଥାଃ
ଜଘ୍ନେ ଅସୁରେଂଦ୍ରଂ ଅଭୟାୟ ସତାଂ ନୃସିଂହେ ॥ 19॥
ଦେଵ ଅସୁରେ ୟୁଧି ଚ ଦୈତ୍ୟପତୀନ୍ ସୁରାର୍ଥେ
ହତ୍ଵା ଅଂତରେଷୁ ଭୁଵନାନି ଅଦଧାତ୍ କଲାଭିଃ ।
ଭୂତ୍ଵା ଅଥ ଵାମନଃ ଇମାଂ ଅହରତ୍ ବଲେଃ କ୍ଷ୍ମାମ୍
ୟାଂଚାଚ୍ଛଲେନ ସମଦାତ୍ ଅଦିତେଃ ସୁତେଭ୍ୟଃ ॥ 20॥
ନିଃକ୍ଷତ୍ରିୟାଂ ଅକୃତ ଗାଂ ଚ ତ୍ରିଃସପ୍ତକୃତ୍ଵଃ
ରାମଃ ତୁ ହୈହୟକୁଲ ଅପି ଅୟଭାର୍ଗଵ ଅଗ୍ନିଃ ।
ସଃ ଅବ୍ଧିଂ ବବଂଧ ଦଶଵକ୍ତ୍ରଂ ଅହନ୍ ସଲଂକମ୍
ସୀତାପତିଃ ଜୟତି ଲୋକଂ ଅଲଘ୍ନକୀର୍ତିଃ ॥ 21॥
ଭୂମେଃ ଭର ଅଵତରଣାୟ ୟଦୁଷି ଅଜନ୍ମା ଜାତଃ
କରିଷ୍ୟତି ସୁରୈଃ ଅପି ଦୁଷ୍କରାଣି ।
ଵାଦୈଃ ଵିମୋହୟତି ୟଜ୍ଞକୃତଃ ଅତଦର୍ହାନ୍
ଶୂଦ୍ରାଂ କଲୌ କ୍ଷିତିଭୁଜଃ ନ୍ୟହନିଷ୍ୟଦଂତେ ॥ 22॥
ଏଵଂଵିଧାନି କର୍ମାଣି ଜନ୍ମାନି ଚ ଜଗତ୍ ପତେଃ ।
ଭୂରୀଣି ଭୂରିୟଶସଃ ଵର୍ଣିତାନି ମହାଭୁଜ ॥ 23॥
ଇତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵତେ ମହାପୁରାଣେ ପାରମହଂସ୍ୟାଂ
ସଂହିତାୟାମେକାଦଶସ୍କଂଧେ ନିମିଜାୟଂତସଂଵାଦେ
ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ୟାୟଃ ॥