କସ୍ୟ ଦୋଷଃ କୁଲେ ନାସ୍ତି ଵ୍ୟାଧିନା କୋ ନ ପୀଡିତଃ ।
ଵ୍ୟସନଂ କେନ ନ ପ୍ରାପ୍ତଂ କସ୍ୟ ସୌଖ୍ୟଂ ନିରଂତରମ୍ ॥ 01 ॥
ଆଚାରଃ କୁଲମାଖ୍ୟାତି ଦେଶମାଖ୍ୟାତି ଭାଷଣମ୍ ।
ସଂଭ୍ରମଃ ସ୍ନେହମାଖ୍ୟାତି ଵପୁରାଖ୍ୟାତି ଭୋଜନମ୍ ॥ 02 ॥
ସୁକୁଲେ ୟୋଜୟେତ୍କନ୍ୟାଂ ପୁତ୍ରଂ ଵିଦ୍ୟାସୁ ୟୋଜୟେତ୍ ।
ଵ୍ୟସନେ ୟୋଜୟେଚ୍ଛତ୍ରୁଂ ମିତ୍ରଂ ଧର୍ମେଣ ୟୋଜୟେତ୍ ॥ 03 ॥
ଦୁର୍ଜନସ୍ୟ ଚ ସର୍ପସ୍ୟ ଵରଂ ସର୍ପୋ ନ ଦୁର୍ଜନଃ ।
ସର୍ପୋ ଦଂଶତି କାଲେ ତୁ ଦୁର୍ଜନସ୍ତୁ ପଦେ ପଦେ ॥ 04 ॥
ଏତଦର୍ଥେ କୁଲୀନାନାଂ ନୃପାଃ କୁର୍ଵଂତି ସଂଗ୍ରହମ୍ ।
ଆଦିମଧ୍ୟାଵସାନେଷୁ ନ ତେ ଗଚ୍ଛଂତି ଵିକ୍ରିୟାମ୍ ॥ 05 ॥
ପ୍ରଲୟେ ଭିନ୍ନମର୍ୟାଦା ଭଵଂତି କିଲ ସାଗରାଃ ।
ସାଗରା ଭେଦମିଚ୍ଛଂତି ପ୍ରଲୟେଽପି ନ ସାଧଵଃ ॥ 06 ॥
ମୂର୍ଖସ୍ତୁ ପ୍ରହର୍ତଵ୍ୟଃ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷୋ ଦ୍ଵିପଦଃ ପଶୁଃ ।
ଭିଦ୍ୟତେ ଵାକ୍ୟ-ଶଲ୍ୟେନ ଅଦୃଶଂ କଂଟକଂ ୟଥା ॥ 07 ॥
ରୂପୟୌଵନସଂପନ୍ନା ଵିଶାଲକୁଲସଂଭଵାଃ ।
ଵିଦ୍ୟାହୀନା ନ ଶୋଭଂତେ ନିର୍ଗଂଧାଃ କିଂଶୁକା ୟଥା ॥ 08 ॥
କୋକିଲାନାଂ ସ୍ଵରୋ ରୂପଂ ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ରୂପଂ ପତିଵ୍ରତମ୍ ।
ଵିଦ୍ୟା ରୂପଂ କୁରୂପାଣାଂ କ୍ଷମା ରୂପଂ ତପସ୍ଵିନାମ୍ ॥ 09 ॥
ତ୍ୟଜେଦେକଂ କୁଲସ୍ୟାର୍ଥେ ଗ୍ରାମସ୍ୟାର୍ଥେ କୁଲଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ।
ଗ୍ରାମଂ ଜନପଦସ୍ୟାର୍ଥେ ଆତ୍ମାର୍ଥେ ପୃଥିଵୀଂ ତ୍ୟଜେତ୍ ॥ 10 ॥
ଉଦ୍ୟୋଗେ ନାସ୍ତି ଦାରିଦ୍ର୍ୟଂ ଜପତୋ ନାସ୍ତି ପାତକମ୍ ।
ମୌନେନ କଲହୋ ନାସ୍ତି ନାସ୍ତି ଜାଗରିତେ ଭୟମ୍ ॥ 11 ॥
ଅତିରୂପେଣ ଵା ସୀତା ଅତିଗର୍ଵେଣ ରାଵଣଃ ।
ଅତିଦାନାଦ୍ବଲିର୍ବଦ୍ଧୋ ହ୍ୟତିସର୍ଵତ୍ର ଵର୍ଜୟେତ୍ ॥ 12 ॥
କୋ ହି ଭାରଃ ସମର୍ଥାନାଂ କିଂ ଦୂରଂ ଵ୍ୟଵସାୟିନାମ୍ ।
କୋ ଵିଦେଶଃ ସୁଵିଦ୍ୟାନାଂ କଃ ପରଃ ପ୍ରିୟଵାଦିନାମ୍ ॥ 13 ॥
ଏକେନାପି ସୁଵୃକ୍ଷେଣ ପୁଷ୍ପିତେନ ସୁଗଂଧିନା ।
ଵାସିତଂ ତଦ୍ଵନଂ ସର୍ଵଂ ସୁପୁତ୍ରେଣ କୁଲଂ ୟଥା ॥ 14 ॥
ଏକେନ ଶୁଷ୍କଵୃକ୍ଷେଣ ଦହ୍ୟମାନେନ ଵହ୍ନିନା ।
ଦହ୍ୟତେ ତଦ୍ଵନଂ ସର୍ଵଂ କୁପୁତ୍ରେଣ କୁଲଂ ୟଥା ॥ 15 ॥
ଏକେନାପି ସୁପୁତ୍ରେଣ ଵିଦ୍ୟାୟୁକ୍ତେନ ସାଧୁନା ।
ଆହ୍ଲାଦିତଂ କୁଲଂ ସର୍ଵଂ ୟଥା ଚଂଦ୍ରେଣ ଶର୍ଵରୀ ॥ 16 ॥
କିଂ ଜାତୈର୍ବହୁଭିଃ ପୁତ୍ରୈଃ ଶୋକସଂତାପକାରକୈଃ ।
ଵରମେକଃ କୁଲାଲଂବୀ ୟତ୍ର ଵିଶ୍ରାମ୍ୟତେ କୁଲମ୍ ॥ 17 ॥
ଲାଲୟେତ୍ପଂଚଵର୍ଷାଣି ଦଶଵର୍ଷାଣି ତାଡୟେତ୍ ।
ପ୍ରାପ୍ତେ ତୁ ଷୋଡଶେ ଵର୍ଷେ ପୁତ୍ରେ ମିତ୍ରଵଦାଚରେତ୍ ॥ 18 ॥
ଉପସର୍ଗେଽନ୍ୟଚକ୍ରେ ଚ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷେ ଚ ଭୟାଵହେ ।
ଅସାଧୁଜନସଂପର୍କେ ୟଃ ପଲାୟେତ୍ସ ଜୀଵତି ॥ 19 ॥
ଧର୍ମାର୍ଥକାମମୋକ୍ଷାଣାଂ ୟସ୍ୟୈକୋଽପି ନ ଵିଦ୍ୟତେ ।
ଅଜାଗଲସ୍ତନସ୍ୟେଵ ତସ୍ୟ ଜନ୍ମ ନିରର୍ଥକମ୍ ॥ 20 ॥
ମୂର୍ଖା ୟତ୍ର ନ ପୂଜ୍ୟଂତେ ଧାନ୍ୟଂ ୟତ୍ର ସୁସଂଚିତମ୍ ।
ଦାଂପତ୍ୟେ କଲହୋ ନାସ୍ତି ତତ୍ର ଶ୍ରୀଃ ସ୍ଵୟମାଗତା ॥ 21 ॥