ଧନହୀନୋ ନ ହୀନଶ୍ଚ ଧନିକଃ ସ ସୁନିଶ୍ଚୟଃ ।
ଵିଦ୍ୟାରତ୍ନେନ ହୀନୋ ୟଃ ସ ହୀନଃ ସର୍ଵଵସ୍ତୁଷୁ ॥ 01 ॥
ଦୃଷ୍ଟିପୂତଂ ନ୍ୟସେତ୍ପାଦଂ ଵସ୍ତ୍ରପୂତଂ ପିବେଜ୍ଜଲମ୍ ।
ଶାସ୍ତ୍ରପୂତଂ ଵଦେଦ୍ଵାକ୍ୟଃ ମନଃପୂତଂ ସମାଚରେତ୍ ॥ 02 ॥
ସୁଖାର୍ଥୀ ଚେତ୍ତ୍ୟଜେଦ୍ଵିଦ୍ୟାଂ ଵିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ଚେତ୍ତ୍ୟଜେତ୍ସୁଖମ୍ ।
ସୁଖାର୍ଥିନଃ କୁତୋ ଵିଦ୍ୟା ସୁଖଂ ଵିଦ୍ୟାର୍ଥିନଃ କୁତଃ ॥ 03 ॥
କଵୟଃ କିଂ ନ ପଶ୍ୟଂତି କିଂ ନ ଭକ୍ଷଂତି ଵାୟସାଃ ।
ମଦ୍ୟପାଃ କିଂ ନ ଜଲ୍ପଂତି କିଂ ନ କୁର୍ଵଂତି ୟୋଷିତଃ ॥ 04 ॥
ରଂକଂ କରୋତି ରାଜାନଂ ରାଜାନଂ ରଂକମେଵ ଚ ।
ଧନିନଂ ନିର୍ଧନଂ ଚୈଵ ନିର୍ଧନଂ ଧନିନଂ ଵିଧିଃ ॥ 05 ॥
ଲୁବ୍ଧାନାଂ ୟାଚକଃ ଶତ୍ରୁର୍ମୂର୍ଖାନାଂ ବୋଧକୋ ରିପୁଃ ।
ଜାରସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ପତିଃ ଶତ୍ରୁଶ୍ଚୌରାଣାଂ ଚଂଦ୍ରମା ରିପୁଃ ॥ 06 ॥
ୟେଷାଂ ନ ଵିଦ୍ୟା ନ ତପୋ ନ ଦାନଂ
ଜ୍ଞାନଂ ନ ଶୀଲାଂ ନ ଗୁଣୋ ନ ଧର୍ମଃ ।
ତେ ମର୍ତ୍ୟଲୋକେ ଭୁଵି ଭାରଭୂତା
ମନୁଷ୍ୟରୂପେଣ ମୃଗାଶ୍ଚରଂତି ॥ 07 ॥
ଅଂତଃସାରଵିହୀନାନାମୁପଦେଶୋ ନ ଜାୟତେ ।
ମଲୟାଚଲସଂସର୍ଗାନ୍ନ ଵେଣୁଶ୍ଚଂଦନାୟତେ ॥ 08 ॥
ୟସ୍ୟ ନାସ୍ତି ସ୍ଵୟଂ ପ୍ରଜ୍ଞା ଶାସ୍ତ୍ରଂ ତସ୍ୟ କରୋତି କିମ୍ ।
ଲୋଚନାଭ୍ୟାଂ ଵିହୀନସ୍ୟ ଦର୍ପଣଃ କିଂ କରିଷ୍ୟତି ॥ 09 ॥
ଦୁର୍ଜନଂ ସଜ୍ଜନଂ କର୍ତୁମୁପାୟୋ ନହି ଭୂତଲେ ।
ଅପାନଂ ଶାତଧା ଧୌତଂ ନ ଶ୍ରେଷ୍ଠମିଂଦ୍ରିୟଂ ଭଵେତ୍ ॥ 10 ॥
ଆପ୍ତଦ୍ଵେଷାଦ୍ଭଵେନ୍ମୃତ୍ୟୁଃ ପରଦ୍ଵେଷାଦ୍ଧନକ୍ଷୟଃ ।
ରାଜଦ୍ଵେଷାଦ୍ଭଵେନ୍ନାଶୋ ବ୍ରହ୍ମଦ୍ଵେଷାତ୍କୁଲକ୍ଷୟଃ ॥ 11 ॥
ଵରଂ ଵନଂ ଵ୍ୟାଘ୍ରଗଜେଂଦ୍ରସେଵିତଂ
ଦ୍ରୁମାଲୟଂ ପତ୍ରଫଲାଂବୁସେଵନମ୍ ।
ତୃଣେଷୁ ଶୟ୍ୟା ଶତଜୀର୍ଣଵଲ୍କଲଂ
ନ ବଂଧୁମଧ୍ୟେ ଧନହୀନଜୀଵନମ୍ ॥ 12 ॥
ଵିପ୍ରୋ ଵୃକ୍ଷସ୍ତସ୍ୟ ମୂଲଂ ଚ ସଂଧ୍ୟା
ଵେଦଃ ଶାଖା ଧର୍ମକର୍ମାଣି ପତ୍ରମ୍ ।
ତସ୍ମାନ୍ମୂଲଂ ୟତ୍ନତୋ ରକ୍ଷଣୀୟଂ
ଛିନ୍ନେ ମୂଲେ ନୈଵ ଶାଖା ନ ପତ୍ରମ୍ ॥ 13 ॥
ମାତା ଚ କମଲା ଦେଵୀ ପିତା ଦେଵୋ ଜନାର୍ଦନଃ ।
ବାଂଧଵା ଵିଷ୍ଣୁଭକ୍ତାଶ୍ଚ ସ୍ଵଦେଶୋ ଭୁଵନତ୍ରୟମ୍ ॥ 14 ॥
ଏକଵୃକ୍ଷସମାରୂଢା ନାନାଵର୍ଣା ଵିହଂଗମାଃ ।
ପ୍ରଭାତେ ଦିକ୍ଷୁ ଦଶସୁ ୟାଂତି କା ତତ୍ର ଵେଦନା ॥ 15 ॥
ବୁଦ୍ଧିର୍ୟସ୍ୟ ବଲଂ ତସ୍ୟ ନିର୍ବୁଦ୍ଧେଶ୍ଚ କୁତୋ ବଲମ୍ ।
ଵନେ ସିଂହୋ ୟଦୋନ୍ମତ୍ତଃ ମଶକେନ ନିପାତିତଃ ॥ 16 ॥
କା ଚିଂତା ମମ ଜୀଵନେ ୟଦି ହରିର୍ଵିଶ୍ଵଂଭରୋ ଗୀୟତେ
ନୋ ଚେଦର୍ଭକଜୀଵନାୟ ଜନନୀସ୍ତନ୍ୟଂ କଥଂ ନିର୍ମମେ ।
ଇତ୍ୟାଲୋଚ୍ୟ ମୁହୁର୍ମୁହୁର୍ୟଦୁପତେ ଲକ୍ଷ୍ମୀପତେ କେଵଲଂ
ତ୍ଵତ୍ପାଦାଂବୁଜସେଵନେନ ସତତଂ କାଲୋ ମୟା ନୀୟତେ ॥ 17 ॥
ଗୀର୍ଵାଣଵାଣୀଷୁ ଵିଶିଷ୍ଟବୁଦ୍ଧି-
ସ୍ତଥାପି ଭାଷାଂତରଲୋଲୁପୋଽହମ୍ ।
ୟଥା ସୁଧାୟାମମରେଷୁ ସତ୍ୟାଂ
ସ୍ଵର୍ଗାଂଗନାନାମଧରାସଵେ ରୁଚିଃ ॥ 18 ॥
ଅନ୍ନାଦ୍ଦଶଗୁଣଂ ପିଷ୍ଟଂ ପିଷ୍ଟାଦ୍ଦଶଗୁଣଂ ପୟଃ ।
ପୟସୋଽଷ୍ଟଗୁଣଂ ମାଂସାଂ ମାଂସାଦ୍ଦଶଗୁଣଂ ଘୃତମ୍ ॥ 19 ॥
ଶୋକେନ ରୋଗା ଵର୍ଧଂତେ ପୟସା ଵର୍ଧତେ ତନୁଃ ।
ଘୃତେନ ଵର୍ଧତେ ଵୀର୍ୟଂ ମାଂସାନ୍ମାଂସଂ ପ୍ରଵର୍ଧତେ ॥ 20 ॥